Nghiên cứu hoàn thiện theo thời kỳ các giải pháp kích thích đầu tư trong một số lĩnh vực hoạt động dầu khí tại thềm lục địa Việt Nam
Tính cấp thiết của đề tài Dầu khí được xác định là ngành kinh tế mũi nhọn của đất nước như Nghị quyết 15 của Bộ Chính trị (khóa VI) đã vạch rõ: "Đất nước ta có nguồn tiềm năng dầu khí đáng kể ở thềm lục địa. Đảng, Nhà nước và nhân dân ta phải tập trung cố gắng đến mức cao nhất để biến tiềm năng đó thành hiện thực, từng bước đưa dầu khí trở thành một ngành kinh tế kỹ thuật quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế trong những thập kỷ tới". Theo tinh thần Nghị quyết Đại hội 9 và Đại hội 10 của Đảng cộng sản Việt Nam, ngành dầu khí Việt Nam phải tiếp tục phấn đấu để trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, đồng bộ, hoàn chỉnh, ngang tầm với các nước trong khu vực. Việc tìm kiếm, thăm dò và khai thác dầu khí phải đi đôi với việc bảo vệ tài nguyên và an toàn môi trường dầu khí. Để thực hiện nhiệm vụ nặng nề đó, PetroVietnam tiếp tục tăng cường cùng các Bộ ngành liên quan kêu gọi đầu tư nước ngoài vào các hoạt động dầu khí. Tổng nhu cầu vốn đầu tư cho hoạt động dầu khí giai đoạn 2006 - 2025 khoảng 28 tỷ USD, trong đó phải kêu gọi vốn từ nước ngoài khoảng 12 tỷ USD và trong những thập kỷ tiếp theo nhu cầu vốn đầu tư còn cao hơn. Trong bối cảnh đó, việc đòi hỏi cấp bách của thực tiễn sản xuất và sự quan tâm của lãnh đạo ngành, tác giả nghiên cứu đề tài luận án là: "Nghiên cứu hoàn thiện theo thời kỳ các giải pháp kích thích đầu tư trong một số lĩnh vực hoạt động dầu khí tại thềm lục địa Việt Nam" làm luận án tiến sĩ kinh tế. 2. mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu Mục đích nghiên cứu: Đề xuất các giải pháp kích thích đầu tư cho một số lĩnh vực hoạt động dầu khí tại thềm lục địa Việt Nam phù hợp với giai đoạn mới. Nhằm tăng cường thu hút và nâng cao hiệu quả đầu tư để thúc đẩy phát triển mạnh mẽ trong hoạt động dầu khí đáp ứng nhu cầu của nền kinh tế quốc dân. Nhiệm vụ nghiên cứu: Để đạt được mục đích và mục tiêu nêu trên nhiệm vụ nghiên cứu của luận án gồm có: 2 a. Nghiên cứu lý luận và thực tiễn đầu tư, kích thích đầu tư trong hoạt động dầu khí qua từng thời kỳ nhằm làm rõ bản chất, đặc điểm và mối quan hệ giữa các phạm trù đầu tư, kích thích đầu tư và các nhân tố ảnh hưởng đến kết quả hoạt động dầu khí trong các thời kỳ; đồng thời làm rõ kinh nghiệm của các nước trong lĩnh vực đầu tư vào hoạt động dầu khí. b. Tổng hợp, phân tích, so sánh và đánh giá cơ chế, chính sách khuyến khích đầu tư trong hoạt động dầu khí của Việt Nam qua các thời kỳ nhằm làm rõ mối quan hệ và sự tác động qua lại giữa kết quả đầu tư, các giải pháp khuyến khích đầu tư vào các hoạt động dầu khí trong từng giai đoạn phát triển của nền kinh tế vừa qua; làm rõ những bất cập của các giải pháp chính sách khuyến khích đầu tư hiện hành cho hoạt động dầu khí. c. Nêu rõ phương hướng phát triển, các thuận lợi và thách thức cũng như nhu cầu vốn đầu tư của ngành dầu khí nước ta trong giai đoạn tới đến năm 2025. d. Trên cơ sở kết quả nghiên cứu 3 nhiệm vụ nêu trên, đề xuất các nội dung hoàn thiện cơ chế chính sách khuyến khích đầu tư cho một số lĩnh vực hoạt động dầu khí tại thềm lục địa Việt Nam. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu a. Đối tượng nghiên cứu: ư Các cơ chế chính sách kích thích đầu tư đối với hoạt động dầu khí tại Việt Nam với điều kiện trước đây cũng như bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và toàn cầu hóa hiện nay. ư Thực tiễn hoạt động dầu khí qua các thời kỳ từ trước đến nay và dự báo tương lai theo quy luật hoạt động dầu khí. ư Pháp luật về khuyến khích đầu tư ngoài nước và những điều ước quốc tế . b. Phạm vi nghiên cứu: Hoạt động dầu khí bao gồm các khâu tìm kiếm, thăm dò và khai thác (thượng nguồn). Việc tìm kiếm, thăm dò và khai thác dầu khí được triển khai ở nước ta hàng chục năm nay và đã có những kết quả tốt đẹp, có nhiều triển vọng và đang có những bước tiếp theo khẩn trương để hoàn thiện cả quá trình hoạt động dầu khí tiến đến lọc hóa dầu (hạ nguồn). Để đưa nhanh quan điểm, đường lối đổi mới của 3 Đảng và Nhà nước vào ngành dầu khí, việc nghiên cứu hoàn thiện cơ chế khuyến khích đầu tư toàn bộ hoạt động dầu khí là một vấn đề lớn. Trong luận án này, phạm vi nghiên cứu chỉ đề cập đến chính sách đầu tư và các vấn đề có liên quan trong lĩnh vực tìm kiếm thăm dò và khai thác dầu khí tức là liên quan đến thượng nguồn ở thềm lục địa Việt Nam. 4. Phương pháp nghiên cứu Các nội dung của luận án được nghiên cứu giải quyết trên cơ sở kết hợp nghiên cứu lý thuyết với khảo sát, phân tích, đánh giá thực tế thông qua sử dụng phương pháp tư duy lôgic và phương pháp duy vật biện chứng, phương pháp quy nạp, so sánh có chứng minh bằng thực tiễn. Các phương pháp chuyên môn cụ thể được áp dụng trong luận án là: Phương pháp thống kê, so sánh, nghiên cứu hệ thống, phân tích kinh tế và các phương pháp khoa học khác. 5. Điểm mới của luận án. a. Tổng quan tương đối toàn diện, sâu sắc trên các mặt về đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) trên thế giới và Việt Nam, là hình thức đang được áp dụng phổ biến hiện nay trong ngành dầu khi trên thế giới cũng như ở nước ta. b. Tổng hợp được một cách tương đối đầy đủ, toàn diện cơ chế, chính sách khuyến khích đầu tư vào hoạt động dầu khí của các nước trên thế giới. Phân tích rõ điều kiện áp dụng và rút ra những bài học kinh nghiệm cần tham khảo cho Việt Nam. c. Đã tổng kết, phân tích tương đối sâu sắc, toàn diện tình hình đầu tư, kết quả kinh doanh và cơ chế chính sách khuyến khích đầu tư cho dầu khí ở nước ta qua các thời kỳ từ trước đến nay, đặc biệt là mô hình của Vietsovpetro, làm cơ sở cho việc đề xuất và hoàn thiện các giải pháp kích thích đầu tư cho thời kỳ tiếp theo. d. Đã đề xuất hoàn thiện một số giải pháp kích thích đầu tư cho hoạt dộng thăm dò và khai thác dầu khí tại thềm lục địa Việt Nam, có giá trị tham khảo cho ngành dầu khí và các cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Các giải pháp đã đề xuất phân tích rõ các giải pháp kích thích đầu tư và các giải pháp tăng cường quản lý đối với hoạt động dầu khí. 4 6. Luận điểm khoa học của luận án a. Các giải pháp kích thích đầu tư nói chung và đối với đầu tư cho dầu khí nói riêng (bao gồm mức độ và hình thức) tuỳ thuộc vào tình hình kinh tế - xã hội và trình độ phát triển của nền kinh tế trong từng thời kỳ. b. Quá trình hoạt động dầu khí gồm: tìm kiếm, thăm dò, phát triển mỏ, khai thác và dịch vụ dầu khí. Các loại hoạt động này có các đặc điểm, khó khăn, thuận lợi và mức độ rủi ro khác nhau ngay trong từng hoạt động dầu khí ở mỗi giai đoạn khác nhau, nên các giải pháp kích thích đầu tư đối với từng loại hoạt động đó cũng khác nhau và khác nhau cho từng giai đoạn, từng địa điểm. c. Hiệu quả hoạt động dầu khí của mỗi quốc gia phụ thuộc nhiều vào trữ lượng tài nguyên; đặc điểm cấu tạo, vị trí của mỏ dầu khí, mức độ đầu tư công nghệ và trình độ quản lý sản xuất kinh doanh, nên các giải pháp kích thích đầu tư vào hoạt động này không thể nhất quán cho tất cả các mỏ dầu khí, các giai đoạn phát triển mà nó phải được hoàn thiện theo từng thời kỳ. d. Các khu vực, các mỏ dầu khí có sự khác nhau về trữ lượng, chất lượng tài nguyên, và có độ rủi ro trong tìm kiếm, thăm dò và khai thác cung như sự khác nhau về tính phức tạp của điều kiện mỏ địa chất phức tạp, khác nhau về vị trí địa lý (vùng nước sâu, xa bờ, .) nên cần phải có cơ chế tài chính và chính sách kinh tế khác nhau nhằm thu hút vốn đầu tư đối với từng mỏ, từng khu vực. 7. ý nghĩa khoa học và thực tiễn ý nghĩa khoa học: Việc nghiên cứu, làm rõ bản chất kích thích của đầu tư nói chung và mối quan hệ có tính thời kỳ giữa đầu tư và các giải pháp kích thích đầu tư trong hoạt động dầu khí ở Việt Nam là cơ sở khoa học quan trọng góp phần hoàn thiện phương pháp luận xây dựng cơ chế chính sách đầu tư nói chung và chính sách khuyến khích đầu tư đối với hoạt động dầu khí nói riêng. Nhờ đó nâng cao tính hợp lý và hiệu quả kinh tế của cơ chế chính sách đầu tư. ý nghĩa thực tiễn: ư Kết quả nghiên cứu của luận án có giá trị tham khảo đối với các cơ quan hoạch định chính sách đầu tư nói chung và chính sách đầu tư đối với hoạt động dầu khí Việt Nam nói riêng. 5 ư Các giải pháp hoàn thiện cơ chế, chính sách thúc đẩy việc khuyến khích thu hút đầu tư trong và ngoài nước trong thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế, góp phần kích thích đầu tư trong hoạt động dầu khí, nâng cao hiệu quả kinh tế trong thu hút đầu tư vào hoạt động dầu khí, nhất là khâu đầu và thúc đẩy các hoạt động khâu sau là lọc hóa dầu.
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Nghiên cứu hoàn thiện theo thời kỳ các giải pháp kích thích đầu tư trong một số lĩnh vực hoạt động dầu khí tại thềm lục địa Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
ph¶i tiÕp tôc phÊn ®Êu ®Ó trë thµnh ngµnh
kinh tÕ mòi nhän, ®ång bé, hoµn chØnh, ngang tÇm víi c¸c n−íc trong khu vùc.
ViÖc t×m kiÕm, th¨m dß vµ khai th¸c dÇu khÝ ph¶i ®i ®«i víi viÖc b¶o vÖ tµi
nguyªn vµ an toµn m«i tr−êng dÇu khÝ.
§Ó thùc hiÖn nhiÖm vô nÆng nÒ ®ã, PetroVietnam tiÕp tôc t¨ng c−êng
cïng c¸c Bé ngµnh liªn quan kªu gäi ®Çu t− n−íc ngoµi vµo c¸c ho¹t ®éng dÇu
khÝ. Tæng nhu cÇu vèn ®Çu t− cho ho¹t ®éng dÇu khÝ giai ®o¹n 2006 - 2025
kho¶ng 28 tû USD, trong ®ã ph¶i kªu gäi vèn tõ n−íc ngoµi kho¶ng 12 tû USD
vµ trong nh÷ng thËp kû tiÕp theo nhu cÇu vèn ®Çu t− cßn cao h¬n.
Trong bèi c¶nh ®ã, viÖc ®ßi hái cÊp b¸ch cña thùc tiÔn s¶n xuÊt vµ sù quan
t©m cña l·nh ®¹o ngµnh, t¸c gi¶ nghiªn cøu ®Ò tµi luËn ¸n lµ: "Nghiªn cøu hoµn
thiÖn theo thêi kú c¸c gi¶i ph¸p kÝch thÝch ®Çu t− trong mét sè lÜnh vùc ho¹t
®éng dÇu khÝ t¹i thÒm lôc ®Þa ViÖt Nam" lµm luËn ¸n tiÕn sÜ kinh tÕ.
2. môc ®Ých vµ nhiÖm vô nghiªn cøu
Môc ®Ých nghiªn cøu: §Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p kÝch thÝch ®Çu t− cho mét sè lÜnh
vùc ho¹t ®éng dÇu khÝ t¹i thÒm lôc ®Þa ViÖt Nam phï hîp víi giai ®o¹n míi.
Nh»m t¨ng c−êng thu hót vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t− ®Ó thóc ®Èy ph¸t triÓn
m¹nh mÏ trong ho¹t ®éng dÇu khÝ ®¸p øng nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ quèc d©n.
NhiÖm vô nghiªn cøu: §Ó ®¹t ®−îc môc ®Ých vµ môc tiªu nªu trªn nhiÖm vô
nghiªn cøu cña luËn ¸n gåm cã:
2
a. Nghiªn cøu lý luËn vµ thùc tiÔn ®Çu t−, kÝch thÝch ®Çu t− trong ho¹t
®éng dÇu khÝ qua tõng thêi kú nh»m lµm râ b¶n chÊt, ®Æc ®iÓm vµ mèi quan hÖ
gi÷a c¸c ph¹m trï ®Çu t−, kÝch thÝch ®Çu t− vµ c¸c nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn kÕt
qu¶ ho¹t ®éng dÇu khÝ trong c¸c thêi kú; ®ång thêi lµm râ kinh nghiÖm cña c¸c
n−íc trong lÜnh vùc ®Çu t− vµo ho¹t ®éng dÇu khÝ.
b. Tæng hîp, ph©n tÝch, so s¸nh vµ ®¸nh gi¸ c¬ chÕ, chÝnh s¸ch khuyÕn
khÝch ®Çu t− trong ho¹t ®éng dÇu khÝ cña ViÖt Nam qua c¸c thêi kú nh»m lµm
râ mèi quan hÖ vµ sù t¸c ®éng qua l¹i gi÷a kÕt qu¶ ®Çu t−, c¸c gi¶i ph¸p
khuyÕn khÝch ®Çu t− vµo c¸c ho¹t ®éng dÇu khÝ trong tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn
cña nÒn kinh tÕ võa qua; lµm râ nh÷ng bÊt cËp cña c¸c gi¶i ph¸p chÝnh s¸ch
khuyÕn khÝch ®Çu t− hiÖn hµnh cho ho¹t ®éng dÇu khÝ.
c. Nªu râ ph−¬ng h−íng ph¸t triÓn, c¸c thuËn lîi vµ th¸ch thøc còng nh− nhu
cÇu vèn ®Çu t− cña ngµnh dÇu khÝ n−íc ta trong giai ®o¹n tíi ®Õn n¨m 2025.
d. Trªn c¬ së kÕt qu¶ nghiªn cøu 3 nhiÖm vô nªu trªn, ®Ò xuÊt c¸c néi
dung hoµn thiÖn c¬ chÕ chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t− cho mét sè lÜnh vùc
ho¹t ®éng dÇu khÝ t¹i thÒm lôc ®Þa ViÖt Nam.
3. §èi t−îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu
a. §èi t−îng nghiªn cøu:
− C¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch kÝch thÝch ®Çu t− ®èi víi ho¹t ®éng dÇu khÝ t¹i ViÖt
Nam víi ®iÒu kiÖn tr−íc ®©y còng nh− bèi c¶nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ toµn
cÇu hãa hiÖn nay.
− Thùc tiÔn ho¹t ®éng dÇu khÝ qua c¸c thêi kú tõ tr−íc ®Õn nay vµ dù b¸o
t−¬ng lai theo quy luËt ho¹t ®éng dÇu khÝ.
− Ph¸p luËt vÒ khuyÕn khÝch ®Çu t− ngoµi n−íc vµ nh÷ng ®iÒu −íc quèc tÕ...
b. Ph¹m vi nghiªn cøu:
Ho¹t ®éng dÇu khÝ bao gåm c¸c kh©u t×m kiÕm, th¨m dß vµ khai th¸c
(th−îng nguån). ViÖc t×m kiÕm, th¨m dß vµ khai th¸c dÇu khÝ ®−îc triÓn khai ë n−íc
ta hµng chôc n¨m nay vµ ®· cã nh÷ng kÕt qu¶ tèt ®Ñp, cã nhiÒu triÓn väng vµ ®ang
cã nh÷ng b−íc tiÕp theo khÈn tr−¬ng ®Ó hoµn thiÖn c¶ qu¸ tr×nh ho¹t ®éng dÇu khÝ
tiÕn ®Õn läc hãa dÇu (h¹ nguån). §Ó ®−a nhanh quan ®iÓm, ®−êng lèi ®æi míi cña
3
§¶ng vµ Nhµ n−íc vµo ngµnh dÇu khÝ, viÖc nghiªn cøu hoµn thiÖn c¬ chÕ khuyÕn
khÝch ®Çu t− toµn bé ho¹t ®éng dÇu khÝ lµ mét vÊn ®Ò lín. Trong luËn ¸n nµy, ph¹m
vi nghiªn cøu chØ ®Ò cËp ®Õn chÝnh s¸ch ®Çu t− vµ c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan trong lÜnh
vùc t×m kiÕm th¨m dß vµ khai th¸c dÇu khÝ tøc lµ liªn quan ®Õn th−îng nguån ë
thÒm lôc ®Þa ViÖt Nam.
4. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu
C¸c néi dung cña luËn ¸n ®−îc nghiªn cøu gi¶i quyÕt trªn c¬ së kÕt hîp
nghiªn cøu lý thuyÕt víi kh¶o s¸t, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ thùc tÕ th«ng qua sö dông
ph−¬ng ph¸p t− duy l«gic vµ ph−¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng, ph−¬ng ph¸p quy
n¹p, so s¸nh cã chøng minh b»ng thùc tiÔn. C¸c ph−¬ng ph¸p chuyªn m«n cô thÓ
®−îc ¸p dông trong luËn ¸n lµ: Ph−¬ng ph¸p thèng kª, so s¸nh, nghiªn cøu hÖ
thèng, ph©n tÝch kinh tÕ vµ c¸c ph−¬ng ph¸p khoa häc kh¸c.
5. §iÓm míi cña luËn ¸n.
a. Tæng quan t−¬ng ®èi toµn diÖn, s©u s¾c trªn c¸c mÆt vÒ ®Çu t− trùc tiÕp
n−íc ngoµi (FDI) trªn thÕ giíi vµ ViÖt Nam, lµ h×nh thøc ®ang ®−îc ¸p dông
phæ biÕn hiÖn nay trong ngµnh dÇu khi trªn thÕ giíi còng nh− ë n−íc ta.
b. Tæng hîp ®−îc mét c¸ch t−¬ng ®èi ®Çy ®ñ, toµn diÖn c¬ chÕ, chÝnh s¸ch
khuyÕn khÝch ®Çu t− vµo ho¹t ®éng dÇu khÝ cña c¸c n−íc trªn thÕ giíi. Ph©n
tÝch râ ®iÒu kiÖn ¸p dông vµ rót ra nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm cÇn tham kh¶o
cho ViÖt Nam.
c. §· tæng kÕt, ph©n tÝch t−¬ng ®èi s©u s¾c, toµn diÖn t×nh h×nh ®Çu t−, kÕt
qu¶ kinh doanh vµ c¬ chÕ chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t− cho dÇu khÝ ë n−íc
ta qua c¸c thêi kú tõ tr−íc ®Õn nay, ®Æc biÖt lµ m« h×nh cña Vietsovpetro, lµm
c¬ së cho viÖc ®Ò xuÊt vµ hoµn thiÖn c¸c gi¶i ph¸p kÝch thÝch ®Çu t− cho thêi kú
tiÕp theo.
d. §· ®Ò xuÊt hoµn thiÖn mét sè gi¶i ph¸p kÝch thÝch ®Çu t− cho ho¹t déng
th¨m dß vµ khai th¸c dÇu khÝ t¹i thÒm lôc ®Þa ViÖt Nam, cã gi¸ trÞ tham kh¶o
cho ngµnh dÇu khÝ vµ c¸c c¬ quan nhµ n−íc cã thÈm quyÒn. C¸c gi¶i ph¸p ®·
®Ò xuÊt ph©n tÝch râ c¸c gi¶i ph¸p kÝch thÝch ®Çu t− vµ c¸c gi¶i ph¸p t¨ng
c−êng qu¶n lý ®èi víi ho¹t ®éng dÇu khÝ.
4
6. LuËn ®iÓm khoa häc cña luËn ¸n
a. C¸c gi¶i ph¸p kÝch thÝch ®Çu t− nãi chung vµ ®èi víi ®Çu t− cho dÇu khÝ
nãi riªng (bao gåm møc ®é vµ h×nh thøc) tuú thuéc vµo t×nh h×nh kinh tÕ - x·
héi vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ trong tõng thêi kú.
b. Qu¸ tr×nh ho¹t ®éng dÇu khÝ gåm: t×m kiÕm, th¨m dß, ph¸t triÓn má, khai
th¸c vµ dÞch vô dÇu khÝ. C¸c lo¹i ho¹t ®éng nµy cã c¸c ®Æc ®iÓm, khã kh¨n,
thuËn lîi vµ møc ®é rñi ro kh¸c nhau ngay trong tõng ho¹t ®éng dÇu khÝ ë mçi
giai ®o¹n kh¸c nhau, nªn c¸c gi¶i ph¸p kÝch thÝch ®Çu t− ®èi víi tõng lo¹i ho¹t
®éng ®ã còng kh¸c nhau vµ kh¸c nhau cho tõng giai ®o¹n, tõng ®Þa ®iÓm.
c. HiÖu qu¶ ho¹t ®éng dÇu khÝ cña mçi quèc gia phô thuéc nhiÒu vµo tr÷
l−îng tµi nguyªn; ®Æc ®iÓm cÊu t¹o, vÞ trÝ cña má dÇu khÝ, møc ®é ®Çu t− c«ng
nghÖ vµ tr×nh ®é qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh, nªn c¸c gi¶i ph¸p kÝch thÝch ®Çu
t− vµo ho¹t ®éng nµy kh«ng thÓ nhÊt qu¸n cho tÊt c¶ c¸c má dÇu khÝ, c¸c giai
®o¹n ph¸t triÓn mµ nã ph¶i ®−îc hoµn thiÖn theo tõng thêi kú.
d. C¸c khu vùc, c¸c má dÇu khÝ cã sù kh¸c nhau vÒ tr÷ l−îng, chÊt l−îng tµi
nguyªn, vµ cã ®é rñi ro trong t×m kiÕm, th¨m dß vµ khai th¸c cung nh− sù kh¸c
nhau vÒ tÝnh phøc t¹p cña ®iÒu kiÖn má ®Þa chÊt phøc t¹p, kh¸c nhau vÒ vÞ trÝ ®Þa
lý (vïng n−íc s©u, xa bê, ...) nªn cÇn ph¶i cã c¬ chÕ tµi chÝnh vµ chÝnh s¸ch kinh
tÕ kh¸c nhau nh»m thu hót vèn ®Çu t− ®èi víi tõng má, tõng khu vùc.
7. ý nghÜa khoa häc vµ thùc tiÔn
ý nghÜa khoa häc: ViÖc nghiªn cøu, lµm râ b¶n chÊt kÝch thÝch cña ®Çu t− nãi
chung vµ mèi quan hÖ cã tÝnh thêi kú gi÷a ®Çu t− vµ c¸c gi¶i ph¸p kÝch thÝch
®Çu t− trong ho¹t ®éng dÇu khÝ ë ViÖt Nam lµ c¬ së khoa häc quan träng gãp
phÇn hoµn thiÖn ph−¬ng ph¸p luËn x©y dùng c¬ chÕ chÝnh s¸ch ®Çu t− nãi
chung vµ chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t− ®èi víi ho¹t ®éng dÇu khÝ nãi riªng.
Nhê ®ã n©ng cao tÝnh hîp lý vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña c¬ chÕ chÝnh s¸ch ®Çu t−.
ý nghÜa thùc tiÔn:
− KÕt qu¶ nghiªn cøu cña luËn ¸n cã gi¸ trÞ tham kh¶o ®èi víi c¸c c¬ quan
ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ®Çu t− nãi chung vµ chÝnh s¸ch ®Çu t− ®èi víi ho¹t ®éng
dÇu khÝ ViÖt Nam nãi riªng.
5
− C¸c gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c¬ chÕ, chÝnh s¸ch thóc ®Èy viÖc khuyÕn khÝch thu
hót ®Çu t− trong vµ ngoµi n−íc trong thêi kú héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, gãp phÇn
kÝch thÝch ®Çu t− trong ho¹t ®éng dÇu khÝ, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ trong thu hót
®Çu t− vµo ho¹t ®éng dÇu khÝ, nhÊt lµ kh©u ®Çu vµ thóc ®Èy c¸c ho¹t ®éng kh©u
sau lµ läc hãa dÇu.
Ch−¬ng 1
Tæng quan lý luËn vμ thùc tiÔn vÒ ®Çu t−, kÝch thÝch ®Çu t−
vμ c¸c chÝnh s¸ch ®Çu t− trong ho¹t ®éng DÇu khÝ
1.1. C¸c kh¸i niÖm vÒ ®Çu t−
1.1.1. §Çu t−
Kh¸i niÖm ®Çu t− th−êng ®−îc nh×n nhËn d−íi hai gi¸c ®é:
Mét lµ, gi¸c ®é qu¶n lý. Theo gi¸c ®é nµy, kh¸i niÖm ®Çu t− ®−îc quy
®Þnh trong ph¸p luËt ®Çu t−. Ch¼ng h¹n, LuËt ®Çu t− (2005) cña ViÖt Nam ®Þnh
nghÜa: ″§Çu t− lµ viÖc nhµ ®Çu t− bá vèn b»ng c¸c lo¹i tµi s¶n h÷u h×nh hoÆc v«
h×nh ®Ó h×nh thµnh tµi s¶n tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng ®Çu t− theo quy ®Þnh cña
LuËt ®Çu t− vµ c¸c quy ®Þnh kh¸c cña ph¸p luËt cã liªn quan″. [26]
Hai lµ, trªn gi¸c ®é kÝch thÝch. Tõ gi¸c ®é nµy, ®Çu t− ®−îc hiÓu lµ sù hy
sinh tiªu dïng hiÖn t¹i ®Ó ®¹t ®−îc møc tiªu dïng cao h¬n trong t−¬ng lai. Nh−
vËy, nÕu kh«ng ®¹t ®−îc môc ®Ých n©ng cao møc tiªu dïng trong t−¬ng lai th× sÏ
kh«ng cã ®Çu t−. §©y lµ b¶n chÊt vµ nguån gèc cÇn ph¶i cã sù kÝch thÝch cña ®Çu
t− v× r»ng h−ëng lîi tõ ®Çu t− cã hai nhãm ®èi t−îng lµ c¸c nhµ ®Çu t− vµ x· héi.
1.1.2. Vai trß vµ ý nghÜa cña ®Çu t−
Mét trong nh÷ng môc tiªu vµ kÕt qu¶ quan trong nhÊt cña ®Çu t− lµ t¨ng
tr−ëng kinh tÕ. Vèn ®Çu t− lµ yÕu tè vËt chÊt trùc tiÕp quyÕt ®Þnh ®Õn tèc ®é
t¨ng tr−ëng. YÕu tè nµy ®−îc xÐt trªn hai mÆt: thø nhÊt lµ sè l−îng vèn, thø hai
cã tÇm quan träng h¬n nhiÒu lµ hiÖu qu¶ ®Çu t− vèn (mµ nghÞch ®¶o cña nã lµ
suÊt ®Çu t−). Mèi quan hÖ gi÷a ®Çu t− vµ t¨ng tr−ëng kinh tÕ ®−îc biÓu hiÖn
b»ng chØ tiªu tæng hîp nhÊt lµ suÊt ®Çu t− t¨ng tr−ëng (ICOR)
1.1.3. Nguån vèn ®Çu t− ph¸t triÓn
§Ó cã ®ñ vèn cho sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ th× kh«ng chØ huy ®éng
6
nguån vèn ®Çu t− trong n−íc mµ cÇn ph¶i huy ®éng nguån vèn ®Çu t− tõ n−íc
ngoµi, ngay c¶ víi c¸c n−íc rÊt giµu trªn thÕ giíi.
1.1.4. §Çu t− n−íc ngoµi
§Çu t− n−íc ngoµi lµ viÖc xuÊt khÈu t− b¶n cña n−íc m×nh ra n−íc
ngoµi ®Ó thu lîi b»ng c¸ch x©y dùng nh÷ng xÝ nghiÖp míi, më réng nh÷ng xÝ
nghiÖp cò hay mua thªm chøng kho¸n cña c¸c c«ng ty ë n−íc ngoµi. [27]
1.1.5. §Çu t− trùc tiÕp n−íc ngoµi
§Çu t− trùc tiÕp n−íc ngoµi (FDI) lµ mét h×nh thøc ®Çu t− quèc tÕ ®−îc
®Æc tr−ng bëi qu¸ tr×nh di chuyÓn t− b¶n tõ n−íc nµy sang n−íc kh¸c.
Theo Quü tiÒn tÖ quèc tÕ (IMF): “§Çu t− trùc tiÕp n−íc ngoµi lµ mét
kho¶n ®Çu t− víi nh÷ng quan hÖ l©u dµi, theo ®ã, mét tæ chøc trong mét nÒn
kinh tÕ muèn kinh doanh víi mét tæ chøc trong mét nÒn kinh tÕ kh¸c. Môc
®Ých cña nhµ ®Çu t− trùc tiÕp lµ muèn cã nhiÒu ¶nh h−ëng trong viÖc qu¶n lý
doanh nghiÖp ®Æt t¹i nÒn kinh tÕ kh¸c ®ã”.[27]
1.1.5.1. §Æc ®iÓm cña FDI
Lµ h×nh thøc ®Çu t− quèc tÕ mang tÝnh kh¶ thi cïng víi hiÖu qu¶ kinh tÕ
cao vµ kh«ng bÞ c¸c rµng buéc, ®Æc biÖt lµ rµng buéc vÒ chÝnh trÞ; C¸c chñ ®Çu
t− ph¶i cam kÕt vµ tiÕn hµnh thùc hiÖn vÒ mÆt tµi chÝnh gãp vèn tèi thiÓu tham
gia vµo viÖc ®iÒu hµnh vµ qu¶n lý doanh nghiÖp.
1.1.5.2. Vai trß cña FDI
a. §èi víi c¸c n−íc chñ ®Çu t−: T×m kiÕm vµ khai th¸c c¸c nguån lùc kinh tÕ
(kho¸ng s¶n, lao ®éng,...); T×m kiÕm vµ x©m nhËp thÞ tr−êng; N©ng cao hiÖu qu¶
s¶n xuÊt; Tranh thñ chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t− cña n−íc chñ nhµ; Ph©n t¸n
rñi ro khi t×nh h×nh kinh tÕ chÝnh trÞ trong n−íc bÊt æn, gióp æn ®Þnh nÒn kinh tÕ ë
chÝnh quèc, chèng l¹m ph¸t cao vµ th©m hôt c¸n c©n thanh to¸n; ra c¸c ®iÒu kiÖn
chÝnh trÞ, kinh tÕ trãi buéc c¸c n−íc nhËn ®Çu t− phô thuéc vµo hä.
b. §èi víi c¸c n−íc tiÕp nhËn ®Çu t− lµ c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn
Nh»m gi¶i quyÕt vÊn ®Ò thiÕu vèn, t¨ng tr−ëng kinh tÕ; gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn
®Ò kinh tÕ x· héi, më réng thÞ tr−êng tiªu thô, gia nhËp vµo thÞ tr−êng quèc tÕ, gia
t¨ng xuÊt khÈu. T¹o ra m«i tr−êng c¹nh tranh míi, kÝch thÝch nÒn kinh tÕ t¨ng
7
tr−ëng, lµm gi¶m bít rñi ro vÒ tµi chÝnh; cã c¬ héi tiÕp nhËn kü thuËt tiªn tiÕn,
c«ng nghÖ míi, kinh nghiÖm tæ chøc, qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh, n¨ng lùc
marketing vµ mét ®éi ngò lao ®éng ®−îc ®µo t¹o, båi d−ìng vÒ nhiÒu mÆt.
1.1.5.3. C¸c h×nh thøc cña FDI gåm: Doanh nghiÖp 100% vèn n−íc ngoµi;
Doanh nghiÖp liªn doanh; C¸c doanh nghiÖp hîp t¸c kinh doanh.
1.2. KÝch thÝch ®Çu t−
KÝch thÝch ®Çu t− ®−îc thÓ hiÖn ë c¸c chÝnh s¸ch mµ ChÝnh phñ hay
chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng ®−a ra ®Ó khuyÕn khÝch ®Çu t− vèn vµo khu vùc t−
nh©n hay vµo khu vùc chuyªn biÖt. C¸c chÝnh s¸ch cã thÓ ®Æt d−íi d¹ng trî cÊp
vèn ®èi víi chi phÝ thiÕt bÞ hay gi¶m thuÕ trªn lîi nhuËn kiÕm ®−îc. C¸c chÝnh
s¸ch cña chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng th−êng cã d−íi d¹ng gi¶m hay miÔn thuÕ ®Þa
ph−¬ng hay tæ chøc h¹ tÇng c¬ së ®Þa ph−¬ng t¹o thuËn tiÖn cho tiÒm n¨ng c¸c
nhµ ®Çu t−. KÝch thÝch ®Çu t− dùa trªn c¸c nh©n tè khuyÕn khÝch ®Çu t− theo
tõng thêi kú ®Ó cã c¸c gi¶i ph¸p ®−a ra phï hîp.
1.2.1. C¬ chÕ t¸c ®éng kÝch thÝch ®Çu t−
C¬ chÕ t¸c ®éng (transmition mechannism): lµ mèi quan hÖ nh©n qu¶
gi÷a viÖc vËn dông mét c«ng cô chÝnh s¸ch vµ sù thay ®æi quy m« cña c¸c biÕn
sè kinh tÕ.[59] C¬ chÕ nµy quyÕt ®Þnh viÖc kÝch thÝch ®Çu t− th«ng qua c¸c
nh©n tè ®−îc khuyÕn khÝch:
Thø nhÊt, lîi thÕ vÒ vÞ trÝ cã nguån gèc tõ lý thuyÕt vÒ tµi chÝnh; Thø
hai, lµ lîi thÕ vÒ quyÒn së h÷u cã nguån gèc tõ lý thuyÕt vÒ ®éc quyÒn vµ lý
thuyÕt vÒ tæ chøc c«ng nghiÖp, theo ®ã cã nh©n tè vÒ ®éc quyÒn vµ nh©n tè vÒ
vßng ®êi cña s¶n phÈm; Cuèi cïng lµ lîi thÕ vÒ néi bé hãa ®−îc b¾t nguån tõ
lý thuyÕt vÒ doanh nghiÖp, lý thuyÕt vÒ chi phÝ giao dÞch vµ th«ng tin mµ theo
®ã, sÏ kiÓm ®Þnh nh©n tè néi bé hãa.
1.2.2 KhuyÕn khÝch ®Çu t− n−íc ngoµi cña ChÝnh phñ trªn thÕ giíi
Nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch trong thu hót FDI ; Nh÷ng chÝnh s¸ch
nh»m h¹n chÕ thu hót ®Çu t−; Qu¶n lý qu¸ tr×nh ho¹t ®éng ®Çu t−.
1.3. §Æc ®iÓm kinh tÕ, kü thuËt c«ng nghÖ ¶nh h−ëng ®Õn viÖc kÝch
thÝch ®Çu t− trong ho¹t ®éng dÇu khÝ
8
1.3.1 C¸c ®Æc thï cña c«ng nghiÖp má
Quy luËt tµi nguyªn kh«ng ®−îc t¸i t¹o; Quy luËt vÒ vai trß t¸c ®éng ®Æc
biÖt cña nh©n tè má ®Þa chÊt tù nhiªn ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh; Quy
luËt t¨ng gi¸ thµnh s¶n phÈm theo qu¸ tr×nh khai th¸c.
1.3.2. §Æc ®iÓm c¬ b¶n trong ho¹t ®éng dÇu khÝ
Ho¹t ®éng dÇu khÝ lµ t×m kiÕm th¨m dß, ph¸t triÓn má, khai th¸c dÇu khÝ,
kÓ c¶ xö lý, thu gom, tµng tr÷, vËn chuyÓn dÇu khÝ trong khu vùc khai th¸c cho tíi
®iÓm giao nhËn vµ c¸c ho¹t ®éng dÞch vô dÇu khÝ trong ph¹m vi ®Êt liÒn, h¶i ®¶o,
néi thñy, l·nh h¶i, vïng ®Æc quyÒn kinh tÕ, thÒm lôc ®Þa cña ViÖt Nam, còng nh−
trªn c¸c c«ng tr×nh, ph−¬ng tiÖn, thiÕt bÞ phôc vô ho¹t ®éng dÇu khÝ.
1.3.3. DÇu khÝ vµ vai trß cña dÇu khÝ trong nÒn kinh tÕ quèc d©n
Theo LuËt dÇu khÝ: "DÇu khÝ lµ hydrocarbon ë thÓ khÝ, láng, r¾n hoÆc
nöa r¾n trong tr¹ng th¸i tù nhiªn kÓ c¶ sulphur vµ c¸c chÊt t−¬ng tù kh¸c kÌm
theo hydrocarbon nh−ng kh«ng kÓ than ®¸ phiÕn sÐt, bitum hoÆc c¸c s¶n kh¸c
cã thÓ chiÕt suÊt ®−îc dÇu" [29].
DÇu khÝ ®ãng vai trß quan träng trong kinh tÕ toµn cÇu, thu nhËp vÒ dÇu
khÝ chiÕm tû lÖ rÊt lín trong nÒn kinh tÕ cña n−íc s¶n xuÊt còng nh− së h÷u
nguån thu nhËp tõ dÇu má. So víi c¸c lo¹i n¨ng l−îng kh¸c, dÇu khÝ vÉn gi÷
vai trß quan träng nhÊt trong c¬ cÊu tiªu thô n¨ng l−îng trªn toµn thÕ giíi.
1.3.4. C¸c m« h×nh hîp t¸c ®Çu t− trong ho¹t ®éng dÇu khÝ
Hîp ®ång ®Æc nh−îng; Liªn doanh gi÷a hai ChÝnh phñ; Hîp ®ång ph©n
chia s¶n phÈm; Hîp ®ång Liªn doanh ®iÒu hµnh chung; Hîp ®ång s¶n xuÊt
kinh doanh vµ chia l·i
1.4. ChÝnh s¸ch, c¬ chÕ khuyÕn khÝch ®Çu t− phæ biÕn trong ho¹t ®éng
dÇu khÝ trªn thÕ giíi vµ cña mét sè n−íc
1.4.1. C¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t− phæ biÕn trong ho¹t ®éng dÇu
khÝ trªn thÕ giíi
Thang dÇu khÝ ®Çu tiªn; ViÖc chia l·i; TÝn dông ®Çu t− th«ng qua hîp ®ång
dÇu khÝ; TÝnh th−¬ng m¹i cña hîp ®ång dÇu khÝ; Gi¸ nghÜa vô víi thÞ tr−êng néi
®Þa; ViÖc më cöa hîp t¸c; T¨ng c−êng vµ bæ sung n¨ng lùc tµi chÝnh cho c¸c c«ng
9
ty dÇu trong n−íc; ChÝnh s¸ch −u ®·i thuÕ quan; Tû lÖ cæ phÇn cña c¸c c«ng ty
trong n−íc; ChÝnh s¸ch vÒ ngo¹i hèi; ChÝnh s¸ch khai th¸c chung; …
1.4.2. ChÝnh s¸ch, c¬ chÕ trong ho¹t ®éng dÇu khÝ cña Trung Quèc
ChÝnh s¸ch më cöa vµ hîp t¸c; T¨ng c−êng vµ bæ sung n¨ng lùc tµi
chÝnh. ChÝnh s¸ch −u ®·i vÒ thuÕ; ChÝnh s¸ch ®èi víi dÇu thu håi chi phÝ; Cæ
phÇn ®−îc khèng chÕ cña phÝa tham gia n−íc ngoµi; ChÝnh s¸ch ngo¹i hèi;
ThuÕ tµi nguyªn dÇu khÝ; ThuÕ chia theo thang s¶n l−îng; Thu håi chi phÝ ®Çu
t−; ¦u tiªn miÔn gi¶m thuÕ thu nhËp trong mét sè n¨m; ...
1.4.3. ChÝnh s¸ch, c¬ chÕ trong ho¹t ®éng dÇu khÝ cña Indonesia
ChÝnh s¸ch vÒ thuÕ vµ ph©n chia s¶n phÈm; Nh÷ng thay ®æi chÝnh s¸ch vµ
luËt ph¸p cña Indonesia; ChÝnh s¸ch khuyÕn khÝch, −u ®·i cña chÝnh phñ Indonesia
1.4.4. §Çu t− ë vïng khã kh¨n vµ vïng n−íc s©u cña mét sè n−íc
NhiÒu n¨m nay do nguån dÇu c¹n kiÖt khi nhu cÇu dÇu khÝ cña thÕ giíi
t¨ng, gi¸ dÇu lu«n biÕn ®éng vµ cã chiÒu h−íng t¨ng lªn. V× vËy, ®· cã nhiÒu
nhµ ®Çu t− vµ c¸c c«ng ty trªn thÕ giíi ®· ®Çu t− vµ dù tÝnh ®Çu t− vµo nh÷ng
vïng khã kh¨n vµ vïng n−íc s©u.
Ch−¬ng 2
Ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ chÝnh s¸ch vμ c¬ chÕ khuyÕn khÝch ®Çu
t− theo thêi kú trong ho¹t ®éng dÇu khÝ t¹i viÖt nam
2.1. §Çu t− vµ khuyÕn khÝch ®Çu t− t¹i ViÖt Nam
2.1.1. T×nh h×nh ®Çu t− trùc tiÕp n−íc ngoµi trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam
TÝnh ®Õn hÕt th¸ng 12/2005, ViÖt Nam ®· thu hót ®−îc 7.279 dù ¸n FDI
víi tæng sè vèn ®¨ng ký trªn 66,2 tû USD (tÝnh c¶ t¨ng vèn). Trõ c¸c dù ¸n kÕt
thóc ho¹t ®éng vµ gi¶i thÓ tr−íc thêi h¹n, hiÖn cã 5.918 dù ¸n cßn hiÖu lùc, víi
tæng vèn ®¨ng ký lµ 50,53 tû USD. §Çu t− vµo ViÖt Nam nh÷ng n¨m gÇn ®©y
®Òu t¨ng,tèc ®é thùc hiÖn c¸c dù ¸n vÉn ®−îc duy tr× vµ cã lµn sãng ®Çu t− míi.
2.1.2. KhuyÕn khÝch ®Çu t− t¹i ViÖt Nam
NghÞ ®Þnh 115/CP ngµy 18/4/1977 ban hµnh ®iÒu lÖ vÒ ®Çu t− n−íc ngoµi;
LuËt ®Çu t− n−íc ngoµi t¹i ViÖt Nam c«ng bè 29/12/1987 lµ luËt ®Çu tiªn vÒ FDI
cña thêi kú ®æi míi. Sau ®ã lµ hµng lo¹t c¸c v¨n b¶n ph¸p quy chi tiÕt vµ h−íng
10
dÉn thi hµnh, cïng c¸c v¨n b¶n liªn quan ®−îc ban hµnh ®ång bé nh»m t¹o ®ång
bé vÒ ph¸p lý thi hµnh luËt. ë ViÖt Nam, luËt ®iÒu chØnh FDI tr−íc ngµy 1/7/2006
lµ LuËt ®Çu t− trùc tiÕp n−íc ngoµi vµ c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt cã liªn quan. LuËt
®Çu t− míi ban hµnh n¨m 2005 cã hiÖu lùc ¸p dông tõ ngµy 1/7/2006 cïng víi
NghÞ ®Þnh 108/2006/N§-CP ban hµnh ngµy 22/09/2006.
2.2. §Çu t− vµ kÝch thÝch ®Çu t− theo thêi kú vµo dÇu khÝ ViÖt Nam
2.2.1. Thêi kú tr−íc n¨m 1975
Giai ®o¹n 1955-1975, ®Çu t− ®Ó x¸c ®Þnh c¸c vïng cã dÊu hiÖu vµ cã
triÓn väng dÇu khÝ vµ tËp trung t¹i vïng tròng s«ng Hång vµ vïng tròng An
Ch©u. Trong giai ®o¹n 1970-1975 tiÕn hµnh t×m kiÕm th¨m dß vµ n¨m 1976 ®·
ph¸t hiÖn má khÝ TiÒn H¶i; n¨m 1981 ®· tiÕn hµnh khai th¸c khÝ.
T¹i miÒn Nam, tr−íc 1975 c¸c c«ng ty Pecten/Shell, Mobil ®· khoan vµ
ph¸t hiÖn dÇu khÝ ë cÊu t¹o Dõa vµ B¹ch Hæ vµ c«ng bè thïng dÇu ®Çu tiªn t¹i
má B¹ch Hæ vµo 1974-1975. Trong khi ®ã, chÝnh quyÒn Sµi gßn tuyªn bè vÒ
thÒm lôc ®Þa, LuËt dÇu löa, hîp ®ång ®Æc nh−îng, s¾c luËt thµnh lËp c¬ quan
dÇu löa, ph©n l« ®Êu thÇu,...
2.2.2. Thêi kú n¨m 1975 - 1981
Bé ChÝnh trÞ ®· cã NghÞ QuyÕt sè 244/NQTW vÒ viÖc triÓn khai th¨m
dß dÇu khÝ trong c¶ n−íc. ChÝnh phñ ®· ra NghÞ ®Þnh sè 170/CP ngµy
03/9/1975 vÒ viÖc thµnh lËp Tæng côc dÇu khÝ ViÖt Nam. C¸c c«ng ty
Deminex, Agip, Bow Valley, ... ®· ®Çu t− hµng tr¨m triÖu USD. §Çu thËp kû
80, hîp t¸c chÆt chÏ víi Liªn X«, chuyªn gia hai phÝa ®· ®−a ra nh÷ng kÕt luËn
khoa häc vÒ triÓn väng v÷ng ch¾c vÒ dÇu khÝ ë thÒm lôc ®Þa Nam ViÖt Nam.
2.2.3. Thêi kú 1981 - 1990
H×nh thøc liªn doanh gi÷a hai ChÝnh phñ ®· ®−îc chän lùa ¸p dông cho
giai ®o¹n nµy, Vietsovpetro ra ®êi ®Ó tiÕn hµnh th¨m dß ®Þa chÊt vµ khai th¸c
dÇu khÝ ë thÒm lôc ®Þa phÝa Nam ViÖt Nam.
2.2.4. Thêi kú n¨m 1991 - 2000:
Khi LuËt ®Çu t− n−íc ngoµi cña ViÖt Nam ®−îc ban hµnh n¨m 1987, ®·
®µm ph¸n söa ®æi HiÖp ®Þnh liªn chÝnh phñ gi÷a ViÖt Nam vµ Liªn bang Nga,
11
LuËt dÇu khÝ ra ®êi n¨m 1993.
2.2.5. Thêi kú tõ n¨m 2000 ®Õn nay
Víi viÖc söa ®æi vµ bæ sung LuËt dÇu khÝ n¨m 2000, n¨m 2001 liªn
doanh dÇu khÝ Cöu Long ra ®êi d−íi d¹ng Liªn doanh ®iÒu hµnh chung, ph¸t
hiÖn dÇu khi trªn cÊu t¹o S− Tö §en, S− Tö Vµng, ... §Õn hÕt n¨m 2006, ViÖt
Nam ®· ký ®−îc 57 hîp ®ång dÇu khÝ vµ HiÖp ®Þnh.
2.3. M« h×nh ®Çu t− theo thêi kú cña XNLD Vietsovpetro
XNLD Vietsovpetro lµ ®¬n vÞ t×m kiÕm th¨m dß vµ khai th¸c dÇu khÝ
lín nhÊt vµ cã hiÖu qu¶ t¹i ViÖt Nam, tõ khi thµnh lËp n¨m 1981 ®Õn nay m«
h×nh nµy cã ý nghÜa lín c¶ vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn cña ho¹t ®éng dÇu khÝ.
2.3.1. Thêi kú 1981 -1990: X©y dùng c¬ së vËt chÊt vµ ph¸t hiÖn dÇu khÝ.
2.3.2. Thêi kú tõ 1991 ®Õn nay
Vietsovpetro ®· ph¸t hiÖn ®−îc 6 má dÇu, trong ®ã cã 3 má cã tr÷ l−îng
th−¬ng m¹i lµ má B¹ch Hæ, má Rång vµ má §¹i Hïng. §©y còng lµ ®iÒu kiÖn
quan träng ®Ó thóc ®Èy vµ hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t− n−íc ngoµi ®Çu t− vµo ViÖt Nam.
2.3.3. §¸nh gi¸ c¸c chØ tiªu kinh tÕ cña XNLD Vietsovpetro
HiÖu qu¶ ®Çu t− th«ng qua c¸c chØ tiªu kinh tÕ, tµi chÝnh giai ®o¹n 1981-
2006: doanh thu b¸n dÇu 34 tû USD, chi cho s¶n xuÊt vµ ®Çu t− 7,4 tû USD;
nép ng©n s¸ch vµ lîi nhuËn ViÖt Nam 20 tû USD, phÝa Nga 5,6 tû USD.
B¶ng 2.7. HiÖu qu¶ kinh tÕ cña Vietsovpetro qua c¸c thêi kú
(§¬n vÞ tÝnh: TriÖu USD)
ChØ tiªu 1991-1995 1996 -2000 2001-2005 1991- 2005
Tæng l·i theo thơi kỳ 1,358 2,636 5,874 9,868
L·i/ Doanh thu (%) 34,8 33,1 37,1 35,6
L·i/Vèn ph¸p ®Þnh (%) 90,6 175,7 391,6 657,9
2.4. §¸nh gi¸ t×nh h×nh ®Çu t− vµ khuyÕn khÝch ®Çu t− trong ho¹t ®éng
dÇu khÝ t¹i ViÖt Nam
2.4.1. Thùc tiÔn m«i tr−êng ph¸p lý vÒ ®Çu t− trong ho¹t ®éng dÇu khÝ
N¨m 1993 Nhµ n−íc ban hµnh LuËt dÇu khÝ vµ n¨m 2000 ®· bæ sung vµ
söa ®æi gãp phÇn hoµn thiÖn h¬n LuËt dÇu khÝ. Bªn c¹nh ®ã, ChÝnh phñ ban
12
hµnh NghÞ ®Þnh 48/2000/N§-CP vµ hµng lo¹t c¸c th«ng t− chØ thÞ t−¬ng ®èi
®ång bé ®Ó t¨ng c−êng vai trß qu¶n lý nhµ n−íc.
Lµ mét ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän, ®Çu t− vµ kÝch thÝch ®Çu t− trong
ngµnh dÇu khÝ cã ý nghÜa v« cïng quan trong, lµ mét trong nh÷ng tiÒm n¨ng
hÊp dÉn ®Ó c¸c nhµ ®Çu t− n−íc ngoµi chó ý. Do t¹i ViÖt Nam ch−a cã Quy chÕ
®Êu thÇu riªng cho dÇu khÝ, còng nh− ch−a cã thang ®iÓm ®¸nh gi¸ cô thÓ vµ
tèn nhiÒu thêi gian cho viÖc chän xÐt thÇu. Quy chÕ ®Êu thÇu tr−íc ®©y vµ LuËt
®Êu thÇu hiÖn nay cã nhiÒu ®iÓm ch−a phï hîp vµ nhiÒu khi ®Ó mÊt c¬ héi vµ
hiÖu qu¶ kinh tÕ trong ho¹t ®éng dÇu khÝ.
2.4.2. LuËt dÇu khÝ vµ nh÷ng bæ sung söa ®æi LuËt dÇu khÝ n¨m 2000
LuËt dÇu khÝ ®−îc th«ng qua n¨m 1993 ®· ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng dÇu
khÝ cho giai ®o¹n ®Õn tr−íc n¨m 2000 ®· ®ãng mét vai trß quan träng trong
viÖc thu hót ®Çu t− n−íc ngoµi vµo c¸c ho¹t ®éng t×m kiÕm, th¨m dß, khai th¸c,
ph¸t triÓn má vµ chÕ biÕn dÇu khÝ.
Th«ng qua thùc tiÔn ho¹t ®éng dÇu khÝ tõng thêi kú mµ cã nh÷ng ®ßi
hái kh¸c nhau vµ Nhµ n−íc ®· söa ®æi vµ bæ sung LuËt dÇu khÝ n¨m 2000. C¸c
n−íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi ®Òu ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch ®Çu t− nh»m thu
hót ®Çu t− n−íc ngoµi.
Tãm l¹i, viÖc söa ®æi, bæ sung LuËt dÇu khÝ ®· thùc sù lµ giai ®o¹n
th«ng qua thùc tiÔn ph¸t triÓn cña khu vùc vµ thÕ giíi, ®· cã b−íc ®iÒu chØnh,
khuyÕn khÝch, kÝch thÝch ®Çu t− c¸c ho¹t ®éng dÇu khÝ.
2.4.3. NghÜa vô vµ thÓ thøc thu nép thuÕ ®èi víi c¸c ho¹t ®éng dÇu khÝ
HiÖn nay, chÝnh s¸ch thuÕ ®ang thùc hiÖn chñ yÕu theo Th«ng t− sè
48/2001/TT-BTC ngµy 25/06/2001 cña Bé Tµi chÝnh vµ c¸c LuËt thuÕ hiÖn hµnh.
§Õn nay ViÖt Nam vÉn ch−a cã mét luËt thuÕ hay chÝnh s¸ch thuÕ riªng ®iÒu chØnh
®èi víi lÜnh vùc ho¹t ®éng dÇu khÝ mµ chØ ®−îc quy ®Þnh t¹i LuËt dÇu khÝ.
§èi víi c¸c hîp ®ång PSC th× c¸c nghÜa vô vÒ thuÕ cã thÓ ®−îc céng vµo
phÇn s¶n phÈm ®−îc chia cña phÝa ViÖt Nam. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng dÇu
khÝ, nÕu cã ph¸t sinh c¸c lo¹i thuÕ cã tÝnh chÊt khÊu trõ t¹i nguån th× nh÷ng
ng−êi tiÕn hµnh ho¹t ®éng dÇu khÝ cßn cã nghÜa vô khÊu trõ c¸c lo¹i thuÕ nµy
cho nhµ n−íc ViÖt Nam. ViÖc tæ chøc qu¶n lý thu thuÕ ®−îc ph©n cÊp cho c¸c
13
Côc thuÕ ®Þa ph−¬ng, n¬i cã c¸c ho¹t ®éng chÝnh vÒ dÇu khÝ hoÆc cã c¸c c¬
quan trô së ®Çu n·o ®iÒu hµnh ®ãng trªn ®Þa bµn ®ã thùc hiÖn.
§èi víi c¸c hîp ®ång PSC, do kh«ng cã ®Çy ®ñ t− c¸ch ph¸p nh©n t¹i
ViÖt Nam nªn c¸c Nhµ ®Çu t− thùc hiÖn riªng lÎ viÖc kª khai vµ nép thuÕ trùc
tiÕp ®èi víi c¬ quan thuÕ nh−: thuÕ tµi nguyªn, thuÕ lîi tøc vµ thuÕ chuyÓn lîi
nhuËn ra n−íc ngoµi, hoÆc c¸c nghÜa vô thuÕ trªn ®−îc céng vµo phÇn s¶n
phÈm cña phÝa ViÖt Nam. C¸c lo¹i thuÕ kh¸c c¬ quan thuÕ ñy nhiÖm cho mét
®¬n vÞ thuéc PetroVietnam thu tõ c¸c Nhµ thÇu sau ®ã nép cho c¬ quan thuÕ.
Trong c¸c ho¹t ®éng dÇu khÝ t¹i ViÖt Nam th× tiÒm n¨ng vÒ khÝ t−¬ng ®èi
lín. Tuy nhiªn c¸c quy ®Þnh t¹i Th«ng t− 48/2001/TT-BTC míi chØ tËp trung
h−íng dÉn vÒ thuÕ vµ thu ®èi víi khai th¸c, xuÊt khÈu dÇu th« trong khi c¸c quy
®Þnh vÒ chÕ ®é thuÕ ¸p dông ®èi víi khai th¸c khÝ ch−a ®Çy ®ñ, ch−a phï hîp cô
thÓ nh−: hÖ thèng tê khai, quy tr×nh nép, c¸c quy ®Þnh vÓ tû lÖ thu håi chi phÝ,...
2.4.4. C¬ chÕ ®Çu t− th¨m dß, khai th¸c dÇu khÝ vµ c¸c yÕu tè ¶nh h−ëng
C¸c hîp ®ång chia s¶n phÈm dÇu khÝ th−êng cã thêi h¹n trung b×nh 25
n¨m. Ho¹t ®éng dÇu khÝ bao gåm c¸c qu¸ tr×nh tõ t×m kiÕm, th¨m dß, ph¸t
triÓn má, khai th¸c, vËn chuyÓn, tµng tr÷ vµ läc hãa dÇu. Trong ®ã, viÖc ®Çu t−
cho giai ®o¹n t×m kiÕm th¨m dß (giai ®o¹n ®Çu) rñi ro rÊt cao, cÇn cã chÕ ®é
khuyÕn khÝch víi c¬ chÕ tµi chÝnh ph¶i thËt hÊp dÉn.
Trong hîp ®ång ph©n chia s¶n phÈm còng cã c¸c ®iÓm chÝnh liªn quan
®Õn c¬ chÕ tµi chÝnh vµ c¸c ®Þnh chÕ nh−: Nhµ thÇu dÇu khÝ vµ PetroVietnam
tháa thuËn ch−¬ng tr×nh c«ng viÖc trong giai ®o¹n t×m kiÕm th¨m dß víi c¸c
cam kÕt tèi thiÓu vÒ khèi l−îng kh¶o s¸t ®Þa vËt lý, khèi l−îng giÕng khoan,
c¸c nghiªn cøu tæng hîp kh¸c, c¸c cam kÕt vÒ ®µo t¹o, tuyÓn dông, chuyÓn
giao c«ng nghÖ. Dù to¸n chi phÝ cho cam kÕt c«ng viÖc tèi thiÓu ®−îc coi lµ
cam kÕt tµi chÝnh tèi thiÓu. Nhµ thÇu ®−îc coi lµ hoµn thµnh cam kÕt tµi chÝnh
tèi thiÓu khi c¸c cam kÕt c«ng viÖc tèi thiÓu ®· hoµn thµnh.
2.4.5. C¬ chÕ khuyÕn khÝch ®Çu t− qua c¸c d¹ng hîp ®ång ph©n chia s¶n phÈm
So s¸nh c¸c h×nh thøc hîp t¸c t×m kiÕm, th¨m dß vµ khai th¸c dÇu khÝ
cho thÊy r»ng mçi h×nh thøc cña c¬ chÕ ®Çu t− kh¸c nhau ®−îc ¸p dông vµo
thùc tiÔn cßn tïy ®iÒu kiÖn hoµn c¶nh vµ ®iÒu kiÖn lÞch sö cña mçi thêi kú. C¸c
14
h×nh thøc hîp t¸c ®· cho chóng ta nh÷ng kinh nghiÖm quý b¸u trong viÖc hîp
t¸c vµ ®iÒu hµnh c«ng viÖc vµ tiÕn ®Õn viÖc hoµn thiÖn h¬n chÝnh s¸ch khuyÕn
khÝch ®Çu t− vµo ho¹t ®éng dÇu khÝ trong giai ®o¹n míi.
Mçi mét giai ®o¹n, mçi mét thêi kú viÖc hoµn thiÖn c¸c ho¹t ®éng dÇu khÝ
mang tÝnh tÊt yÕu vµ ph¶i ®¸p øng ®−îc yªu cÇu nhiÖm vô tõng thêi kú. VÊn ®Ò
quan träng lµ trong ®iÒu kiÖn vËn ®éng cña quy luËt kh¸ch quan chóng ta n¾m b¾t
vµ ph¸t huy ®Õn møc nµo, ®Æc biÖt lµ ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng cña quy luËt kinh tÕ má.
LÜnh vùc dÇu khÝ t¹i ViÖt Nam cã nhiÒu tiÒm n¨ng vµ kh¸ hÊp dÉn ®−îc
nhiÒu nhµ ®Çu t− cña hÇu hÕt c¸c ch©u lôc ®· t×m ®Õn t×m kiÕm c¬ héi ®Çu t−.
§©y lµ mét thÕ m¹nh c¬ b¶n quyÕt ®Þnh ®Õn c¸c chÝnh s¸ch kÝch thÝch ®Çu t−
cña ViÖt Nam. ChÝnh s¸ch ph©n chia s¶n phÈm vµ chÝnh s¸ch thuÕ cÇn linh
ho¹t vµ cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau vµ thóc ®Èy ®Çu t− râ nhÊt.
Ch−¬ng 3
hoμn thiÖn c¸c gi¶i ph¸p kÝch thÝch ®Çu t− trong mét
sè ho¹t ®éng dÇu khÝ t¹i thÒm lôc ®Þa ViÖt Nam
3.1. §Þnh h−íng cho c¸c gi¶i ph¸p hoµn thiÖn ®Çu t− cña nÒn kinh tÕ
ViÖt Nam vµ ngµnh dÇu khÝ
Nguån vèn ®Çu t− n−íc ngoµi ®ãng vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh
c«ng nghiÖp hãa vµ ph¸t triÓn cña ®Êt n−íc. Thu hót ®Çu t− theo tõng thêi kú
ph¶i phï hîp víi chiÕn l−îc ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n−íc, ChÝnh s¸ch thu hót
vèn ®Çu t− ®−îc x©y dùng vµ ngµy cµng ph¶i ®−îc hoµn thiÖn trªn c¬ së thùc
tiÔn ViÖt Nam cã vËn dông c¸c nguyªn t¾c vµ th«ng lÖ quèc tÕ ®èi víi c¸c n−íc
trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. §ång thêi, ph¶i cã c¸c gi¶i ph¸p h÷u hiÖu sö
dông cã hiÖu qu¶ nguån vèn ®Çu t−.
3.2. Quan ®iÓm, chÝnh s¸ch thu hót vµ khuyÕn khÝch ®Çu t− n−íc ngoµi
C¨n cø yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ vµ c¸c ®Þnh h−íng môc tiªu, thu hót
®Çu t− ph¶i phï hîp víi chiÕn l−îc ph¸t triÓn kinh tÕ vµ ®¶m b¶o quyÒn lîi cña
nhµ ®Çu t−; §¶m b¶o tèi ®a hãa ®−îc lîi Ých kinh tÕ, x· héi, ®¶m b¶o an ninh
chÝnh trÞ, quèc phßng vµ gi÷ g×n v¨n hãa vµ b¶n s¾c d©n téc;
C¸c chÝnh s¸ch thu hót ®Çu t− ph¶i ®−îc thiÕt lËp th«ng qua viÖc vËn dông
15
c¸c th«ng lÖ vµ nguyªn t¾c mang tÝnh phæ biÕn cña ph¸p luËt cña c¸c n−íc trong
khu vùc vµ trªn thÕ giíi. C¸c chÝnh s¸ch kÝch thÝch ®Çu t− vµ h¹n chÕ ®Çu t− gåm
c¸c chÝnh s¸ch vÒ thuÕ, h¶i quan, thñ tôc xuÊt nhËp hµng hãa, b¶o hé mËu dÞch,
c¸c quy ®Þnh vÒ kÕ to¸n, kiÓm to¸n... ph¶i phï hîp víi nguyªn t¾c th«ng lÖ quèc
tÕ t¹o ®iÒu kiÖn cho ViÖt Nam ®Èy nhanh tiÕn tr×nh héi nhËp, gióp c¸c doanh
nghiÖp ViÖt Nam hiÓu biÕt vµ héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ toµn cÇu.
3.2.1. C¬ së x©y dùng c¸c gi¶i ph¸p khuyÕn khÝch ®Çu t−
Xu h−íng næi bËt lµ sù t¨ng tr−ëng ®Çu t− ra n−íc ngoµi t¹i c¸c quèc gia
®ang ph¸t triÓn, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c MNCs trong viÖc t×m kiÕm thÞ
tr−êng, më réng c¬ së s¶n xuÊt; lµ c¬ héi cho ViÖt Nam vµ c¸c n−íc ®ang ph¸t
triÓn theo ®uæi chÝnh s¸ch thu hót vµ khuyÕn khÝch ®Çu t−; Sù ph¸t triÓn cña khoa
häc kü thuËt, ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ th«ng tin ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc thu hót ®Çu
t− tõ n−íc ngoµi; Sù nh¹y bÐn, ph©n tÝch vµ ®ãn b¾t kÞp thêi, chÝnh s¸ch hîp t¸c
®a ph−¬ng hãa, ®a d¹ng hãa mèi quan hÖ kinh tÕ cña §¶ng vµ nhµ n−íc ta.
Bªn c¹nh ®ã cã nh÷ng nguy c¬ tiÒm Èn, kh«ng thuËn lîi lµ sù c¹nh tranh
gay g¾t gi÷a c¸c n−íc trªn thÕ giíi, ®Æc biÖt ViÖt Nam ta n»m trong khu vùc cã
nhiÒu n−íc xung quanh còng cã nh÷ng chÝnh s¸ch rÊt th«ng tho¸ng ®Ó kÐo
dßng ®Çu t− n−íc ngoµi. Xu thÕ toµn cÇu hãa võa t¹o thuËn lîi cho ViÖt Nam
võa lµ khã kh¨n cho chóng ta.
3.2.2. Qu¶n lý kinh tÕ cña Nhµ n−íc ®èi víi ho¹t ®éng ®Çu t− t¹i ViÖt Nam
C¸c nguyªn t¾c qu¶n lý kinh tÕ cña Nhµ n−íc lµ c¸c quy t¾c chØ ®¹o,
nh÷ng tiªu chuÈn hµnh vi mµ c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n−íc ph¶i tu©n thñ
trong qu¸ tr×nh qu¶n lý ®èi víi ho¹t ®éng ®Çu t− t¹i ViÖt Nam.
3.3. TiÒm n¨ng dÇu khÝ cña ViÖt Nam vµ nh÷ng dù b¸o
Tõ c¸c kÕt qu¶ t×m kiÕm th¨m dß ®· ®¹t ®−îc theo thêi kú, c¸c má dÇu tËp
trung chñ yÕu ë bÓ Cöu Long, c¸c má khÝ thiªn nhiªn ®−îc ph¸t hiÖn ph©n t¸n ë
c¸c bÓ Nam C«n S¬n, Malay - Thæ Chu vµ S«ng Hång. Trong kho¶ng 3 tû tÊn quy
dÇu tiÒm n¨ng ch−a ph¸t hiÖn, c¸c ph¸t hiÖn míi chØ cã thÓ khai th¸c sau n¨m 2010
®èi víi dÇu v× cßn ph¶i tiÕn hµnh thÈm l−îng hoÆc chê c«ng nghÖ khai th¸c tiªn
tiÕn h¬n. §èi víi c¸c ph¸t hiÖn khÝ míi (chiÕm h¬n 60% tæng tr÷ l−îng) chØ cã thÓ
16
®−a vµo khai th¸c trong giai ®o¹n 2016-2020 do ph¶i chê thÞ tr−êng khÝ. ChØ tiªu
ph¸t triÓn ®Õn n¨m 2010 dÇu th« ®¹t 21,6 triÖu tÊn vµ khÝ ®¹t 13,2 triÖu m3.
3.4. Hoµn thiÖn c¬ chÕ tµi chÝnh khuyÕn khÝch ®Çu t− trong ho¹t ®éng
th¨m dß vµ khai th¸c dÇu khÝ t¹i thÒm lôc ®Þa ViÖt Nam
3.4.1. Hoµn thiÖn m«i tr−êng ®Çu t− ë khu vùc cã ®é rñi ro cao vµ ®iÒu
kiÖn ®Þa chÊt phøc t¹p th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch vÒ thuÕ quan
DÇu khÝ cña ViÖt Nam ®ang trong mét cuéc c¹nh tranh víi c¸c n−íc
trong vïng nh»m thu hót ®Çu t− n−íc ngoµi. §Æc thï cña ho¹t ®éng dÇu khÝ lµ
c¸c nhµ thÇu vµ c¸c bªn ph©n chia kÕt qu¶ kinh doanh vµ thu håi chi phÝ b»ng
s¶n phÈm khai th¸c thu ®−îc. ChÝnh v× vËy ph¶i coi träng viÖc kÝch thÝch ®Çu
t−, ngoµi viÖc t¨ng c−êng khai th¸c ph¶i tËp trung vµo kh©u t×m kiÕm th¨m dß.
Cã thÓ nªu nh÷ng chÝnh s¸ch ë c¸c mÆt nh− sau:
3.4.1.1. VÒ thuÕ suÊt thuÕ tµi nguyªn
ThuÕ tµi nguyªn tÝnh theo tû lÖ cè ®Þnh suèt c¶ qu¸ tr×nh khai th¸c má
®Òu víi tû lÖ lµ 18% trªn doanh thu b¸n dÇu khai th¸c t¹i má lín(mỏ Bạch Hổ)
còng gièng nh− má nhá(mỏ Rồng)…, dÉn ®Õn viÖc má nhá kh«ng ®−îc
khuyÕn khÝch ®Çu t−, ®Æc biÖt thªm n÷a lµ chØ chó träng khai th¸c tÇng cã chøa
nhiÒu dÇu tr−íc. Víi nh÷ng −u nh−îc ®iÓm trªn, ta ph¶i cã nh÷ng ®iÒu chØnh
phï hîp so víi c¸c n−íc l©n cËn, ®ång thêi xem xÐt ¸p dông biÓu thuÕ suÊt
thuÕ tµi nguyªn phï hîp víi ®iÒu kiÖn s¶n l−îng hay tr÷ l−îng má phï hîp.
CÇn cã quy ®Þnh bæ sung vµo LuËt dÇu khÝ hoÆc c¸c Hîp ®ång nh− sau:
• §èi víi má cã tr÷ l−îng lín th× thuÕ tµi nguyªn cÇn tÝnh theo thang s¶n
l−îng khai th¸c vµ tû suÊt thuÕ tµi nguyªn t¨ng phÇn thu cña n−íc chñ nhµ.
• §èi víi má võa, má nhá vµ nh÷ng má ho¹t ®éng trong ®iÒu kiÖn xa ®Êt liÒn th×
viÖc tÝnh tû lÖ thuÕ tµi nguyªn ngoµi viÖc x¸c ®Þnh theo thang bËc, còng cÇn bæ sung
khung tÝnh thuÕ tµi nguyªn riªng nh»m khuyÕn khÝch vµ hÊp dÉn ®èi víi nhµ ®Çu t− ...
• Trong c¸c ho¹t ®éng th¨m dß vµ khai th¸c dÇu khÝ ë nh÷ng khu vùc n−íc s©u,
xa bê, vïng tranh chÊp hoÆc l« liÒn kÒ vïng tranh chÊp ®−îc phÐp kÐo dµi thêi h¹n
h¬n so víi quy ®Þnh.
17
3.4.1.2. VÒ thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp
Mét trong nh÷ng lîi thÕ thu hót ®Çu t− n−íc ngoµi cña ViÖt Nam ®−îc c¸c
nhµ ®Çu t− ®¸nh gi¸ cao lµ thuÕ suÊt thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp hÊp dÉn. Tr−íc ®©y
thuÕ suÊt lµ 32% cho tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh, hiÖn nay ®· ®−îc söa ®æi víi
thuÕ suÊt xuèng chØ cßn 28%, thÊp h¬n nhiÒu so víi c¸c n−íc kh¸c nh− Trung Quèc
(33%), Indonesia (30%), Philippin (32%) ...®èi víi khai th¸c dÇu khÝ lµ 40-50%. ë
®©y ch−a ®Ò cËp vïng n−íc s©u, vïng xa bê vµ vïng cã ®iÒu kiÖn khã kh¨n. VÝ dô
miÔn thu mét sè n¨m ®Çu hoÆc thu kho¶ng lòy tiÕn cho tõng giai ®o¹n.
HiÖn nay c¬ quan thuÕ kh«ng c«ng nhËn nhiÒu lo¹i chi phÝ khi x¸c ®Þnh thu
nhËp chÞu thuÕ ®· triÖt tiªu lîi thÕ c¹nh tranh trong thu hót ®Çu t− n−íc ngoµi.
Trªn c¬ së vËn dông linh ho¹t LuËt ®Çu t− n−íc ngoµi vµ LuËt dÇu khÝ
cÇn cã nh÷ng quy ®Þnh phï hîp theo c¸c gi¶i ph¸p sau:
¾ Thµnh lËp c«ng ty liªn doanh ®iÒu hµnh chung.
¾ C«ng t¸c gäi chµo thÇu c¸c l« cÇn ®−a ra hai h×nh thøc dù thÇu PSC vµ JOC.
¾ Coi träng c«ng t¸c gi¸m s¸t, kiÓm tra, kiÓm to¸n c¸c chi phÝ trong c¸c PSC.
¾ CÇn ®iÒu chØnh gi¸ cho thuª ®Êt ®èi víi dù ¸n ®Çu t− n−íc ngoµi, khuyÕn
khÝch kh«ng tÝnh tiÒn thuª ®èi víi vïng khai th¸c thö vµ cßn tiÕp tôc nghiªn cøu.
¾ Nhµ n−íc sau khi thu thuÕ c¸c lo¹i theo luËt ®Þnh, phÇn dÇu ®Ó l¹i ®Çu t−
vµo c¸c ho¹t ®éng th¨m dß vµ khai th¸c dÇu khÝ trong vµ ngoµi n−íc.
¾ Kh«ng thu hoÆc thu víi møc hîp lý tiÒn ®äc vµ sö dông tµi liÖu dÇu khÝ.
¾ KhuyÕn khÝch ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo ho¹t ®éng dÇu khÝ.
3.4.1.3. VÒ viÖc chuyÓn nh−îng vèn (hay cæ phÇn)
Nhµ thÇu lµ tæ chøc, c¸ nh©n n−íc ngoµi còng nh− ViÖt Nam tiÕn hµnh
ho¹t ®éng t×m kiÕm th¨m dß vµ khai th¸c dÇu khÝ ph¶i nép thuÕ thu nhËp ®èi
víi thu nhËp ph¸t sinh do chuyÓn nh−îng phÇn vèn theo quy ®Þnh cña LuËt ®Çu
t− t¹i ViÖt Nam. Nh÷ng bæ sung nµy sÏ gãp phÇn qu¶n lý tèt h¬n vÒ viÖc
nh−îng vèn, cæ phÇn cña c¸c doanh nghiÖp vµ cña c¸c nhµ ®Çu t− n−íc ngoµi,
®Æc biÖt lµ chuyÓn cæ phÇn t¹i n−íc ngoµi.
3.4.1.4. VÒ thuÕ xuÊt khÈu dÇu khÝ
DÇu th« xuÊt khÈu ph¶i nép thuÕ xuÊt khÈu lµ 4%. NÕu tiªu thô trªn thÞ
18
tr−êng ViÖt Nam th× ph¶i nép thuÕ VAT. Nh−ng thùc tÕ th× ch−a nhµ thÇu nµo
ph¶i nép thuÕ VAT v× toµn bé dÇu ®Òu xuÊt khÈu. Theo c¸ch hiÓu chung th×
quy ®Þnh nh− vËy lµ ®Ó khuyÕn khÝch xuÊt khÈu. Nhµ n−íc nªn gi¶m thuÕ hoÆc
miÔn hoµn toµn thuÕ xuÊt khÈu dÇu khÝ.
3.4.2. VÒ vÊn ®Ò khÊu hao trong ho¹t ®éng Dầu khÝ.
§èi víi c¸c nhµ ®Çu t− cÇn khuyÕn khÝch khÊu hao nhanh, ®ång thêi ®Çu t−
c«ng nghÖ míi. Qu¶n lý tèt nhÊt chÕ ®é khÊu hao trong c«ng t¸c th¨m dß dÇu khÝ.
3.4.3. C¬ chÕ khuyÕn khÝch n©ng cao hÖ sè thu håi dÇu
Nh»m kÝch khÝch h¬n n÷a viÖc n©ng cao hÖ sè thu håi dÇu, cÇn ph¶i cã c¬
chÕ khuyÕn khÝch th«ng qua chÝnh s¸ch, c¬ chÕ tµi chÝnh vµ thuÕ nh−:
¾ Cã thÓ kh«ng thu thuÕ trong mét sè n¨m ®Çu hoÆc ¸p dông møc thuÕ suÊt
nhÑ cho c¸c c«ng ty ¸p dông c«ng nghÖ nµy.
¾ ¸p dông c¬ chÕ tµi chÝnh cho c¸c c«ng ty dÇu trong n−íc ¸p dông chÝnh
s¸ch n©ng cao hÖ sè thu håi dÇu khÝ, th«ng qua mét lo¹t c¸c chÝnh s¸ch vµ
c¬ chÕ tµi chÝnh phï hîp.
¾ T¨ng tû lÖ chi phÝ thu håi dÇu ®Ó ®Çu t− thÝch ®¸ng cho c«ng nghÖ nµy ®èi
víi nhµ thÇu ®Çu t− vµ ¸p dông c¸c c«ng nghÖ tiªn tiÕn, ®−a nhanh c«ng nghÖ
vµo ¸p dông.
¾ Kh«ng thu thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp trong kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh
hoÆc thu víi thuÕ suÊt khuyÕn khÝch.
¾ C¸c kho¶n th−ëng kh«ng thu thuÕ thu nhËp c¸ nh©n ®èi víi nh÷ng chuyªn
gia bËc cao do ¸p dông h÷u hiÖu c¸c gi¶i ph¸p vµ ®Ò ra c¸c c«ng nghÖ nµy
mµ mang l¹i hiÖu qu¶ lín,....
¾ X©y dùng vµ tr×nh cÊp cã thÈm quyÒn ban hµnh chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch
®Çu t− trong ho¹t ®éng th¨m dß vµ khai th¸c dÇu khÝ.
3.4.4. Gi¶i ph¸p tµi chÝnh ®èi víi viÖc thu dän má dÇu vµ quyÒn së h÷u tµi s¶n
3.4.4.1. C¬ së ph¸p lý h×nh thµnh vµ sö dông quü thu dän má
Theo th«ng lÖ quèc tÕ vÒ hµng h¶i, LuËt quèc tÕ vÒ m«i tr−êng, LuËt dÇu
khÝ 1993 quy ®Þnh, §iÒu 15 NghÞ ®Þnh sè 48/2000/N§-CP ngµy 12/9/2000 quy
®Þnh chi tiÕt thi hµnh LuËt dÇu khÝ quy ®Þnh vÒ nghÜa vô th¸o dì c«ng tr×nh.
19
• Quü thu dän má ®−îc trÝch lËp trªn c¬ së tÝnh to¸n cña S¬ ®å c«ng nghÖ
má vµ c¸c tµi liÖu kü thuËt, thiÕt kÕ khai th¸c má trÝch theo kÕ ho¹ch hµng n¨m.
• Quü thu dän má ®−îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së tæng chi phÝ dù tÝnh cho thu dän
má vµ møc trÝch quü hµng n¨m tû lÖ víi s¶n l−îng thu håi hµng n¨m cña má.
• Sö dông quü thu dän má, víi môc ®Ých lµ ®Ó trang tr¶i nh÷ng chi phÝ
cÇn thiÕt cho viÖc th¸o dì, thu dän vµ b¶o vÖ m«i tr−êng. ViÖc chi tiªu ph¶i
theo kÕ ho¹ch vµ lËp dù trï hµng n¨m ph©n theo quý.
3.4.4.2. §Ò xuÊt ph−¬ng ph¸p vµ c¸ch tÝnh chi phÝ thu dän má
§èi víi má B¹ch Hæ th× dù kiÕn sè tiÒn chi phÝ cho viÖc thu dän má
kho¶ng 350 triÖu USD; viÖc trÝch quü thu dän má nªn tÝnh vµ ph©n bæ theo
l−îng dÇu th« kh¸c th¸c th−¬ng phÈm cña tõng n¨m. S¶n l−îng dÇu th« dù kiÕn
khai th¸c giai ®o¹n 2005-2014 dù kiÕn khai th¸c ®−îc dù b¸o theo m« h×nh
gi¶m dÇn ®Òu qua tõng n¨m.
Chóng ta cã thÓ sö dông nhiÒu ph−¬ng ph¸p trÝch quü thu dän má, trong
®ã cã mét sè ph−¬ng ph¸p tÝnh nh− sau:
Ph−¬ng ph¸p thø nhÊt: Møc trÝch tÝnh theo thêi gian. Theo c«ng thøc:
Mt =
T
Φ (3.1 )
Trong ®ã: Mt: Møc trÝch tÝnh b×nh qu©n mét n¨m; Φ: Tæng sè quü thu dän má.
T: Sè n¨m cÇn trÝch quü thu dän má.
Ph−¬ng ph¸p nµy cã −u ®iÓm lµ dÔ x¸c ®Þnh sè tiÒn trÝch quü thu dän má
hµng n¨m; nh−ng cã nh−îc ®iÓm kh«ng tÝnh ®Õn sù thay ®æi (t¨ng hoÆc gi¶m)
s¶n l−îng khai th¸c hµng n¨m.
Gi¶ sö r»ng nhu cÇu trÝch quü thu dän má theo kÕ ho¹ch lµ 350 triÖu USD
(Φ). Sè n¨m trÝch quü thu dän má: 10 n¨m (2005 - 2014). Theo (3.1) ta cã:
Mt = 35
10
350 = tr USD/ n¨m
Chóng ta nhËn thÊy tæng møc trÝch quü thu dän má hµng n¨m kh«ng ®æi
nh−ng tÝnh cho 1 tÊn dÇu khai th¸c th× t¨ng lªn, b×nh qu©n 21,74% / n¨m.
Ph−¬ng ph¸p thø hai: Møc trÝch tÝnh theo s¶n l−îng dÇu khai th¸c
20
th−¬ng m¹i. Ta cã c«ng thøc sau:
Mtq =
Q
Φ ( 3.2 )
Trong ®ã: Mtq: Møc trÝch dän má tÝnh cho 1 tÊn dÇu th−¬ng m¹i;
Φ : Tæng sè quü thu dän má;
Q : Tæng s¶n l−îng dÇu khai th¸c th−¬ng m¹i giai ®o¹n trÝch lËp quü.
Møc trÝch quü thu dän má tÝnh cho 1 n¨m: Mi = Qi x Mtq ( 3.3 )
Trong ®ã: Mi: Møc trÝch quü thu dän má n¨m thø i.
Qi : S¶n l−îng dÇu khai th¸c th−¬ng m¹i n¨m thø i.
Ph−¬ng ph¸p nµy kh¾c phôc nh−îc ®iÓm cña ph−¬ng ph¸p thø nhÊt,
nh−ng còng cã h¹n chÕ ë chç nh÷ng n¨m cuèi cïng s¶n l−îng khai th¸c sÏ
gi¶m dÇn nh−ng møc trÝch theo s¶n l−îng vÉn kh«ng ®æi. Nhu cÇu trÝch quü
thu dän má theo kÕ ho¹ch: 350 triÖu USD (Φ). S¶n l−îng dÇu dù kiÕn khai th¸c
giai ®o¹n 2005-2014 : 67,3 triÖu tÊn. Theo c«ng thøc (2) ta cã:
Mtq = taán 1/2,5
3,67
350 USD=
Chóng ta cã thÓ nhËn thÊy tõ tµi liÖu cña b¶ng: møc trÝch quü thu dän
má tÝnh cho 1 tÊn dÇu kh«ng ®æi, nh−ng møc trÝch quü tÝnh cho mét n¨m thay
®æi theo s¶n l−îng dÇu khai th¸c.
Ph−¬ng ph¸p thø ba: Ph−¬ng ph¸p trÝch quü lòy tiÕn gi¶m dÇn.Ta cã
c«ng thøc:
Mi = )(
....321(
in
n
−++++
Φ (3.4 )
Trong ®ã: Mi: møc trÝch quü thu dän má n¨m thø I; i: sè n¨m ®· trÝch quü.
Møc trÝch quü thu dän má tÝnh cho mét tÊn dÇu:
Mtq =
Qi
Mi ( 3.5 )
Nhu cÇu trÝch quü thu dän má theo kÕ ho¹ch: 350 triÖu USD (Φ). Thêi
gian dù kiÕn trÝch quü thu dän má: 10 n¨m (2005 - 2014). Theo c¸c c«ng thøc
(3.4) vµ (3.5) ta cã b¶ng tÝnh sau:
21
B¶ng 3.9. Møc trÝch quü dän má tÝnh cho 1 tÊn dÇu theo ph−¬ng ph¸p 3
N¨m
S¶n l−îng dÇu dù
kiÕn khai th¸c (triÖu
tÊn)
Møc trÝch quü thu
dän má 1 n¨m (triÖu
USD)
Møc trÝch quü thu
dän má /1 tÊn dÇu
(USD)
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
Tæng
11,5
10,44
9,38
8,32
7,26
6,2
5,14
4,08
3,02
1,96
-----------------
67,3
63,636363
57,272727
50,909090
44,545454
38,181818
31,818181
25,454545
19,090909
12,727272
6,363636
---------------
349,999995
5.53
5,48
5,42
5,35
5,25
5,13
4,95
4,68
4,21
3,42
-----
5,2
Trªn ®©y lµ mét sè ph−¬ng ph¸p tÝnh vµ x¸c ®Þnh chi phÝ thu dän má dÇu
khÝ, do tõ tr−íc ®Õn nay ch−a tiÕn hµnh c«ng viÖc nµy t¹i ViÖt Nam vµ còng ch−a
má nµo ®−îc thu dän ®óng nghÜa nh− quy ®Þnh cña LuËt dÇu khÝ vµ th«ng lÖ quèc
tÕ, v× vËy viÖc nghiªn cøu vµ ®Ò xuÊt cã ý nghÜa c¶ vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn.
Theo t¸c gi¶, ph−¬ng ph¸p trÝch quü thu dän má theo s¶n l−îng víi lòy
tiÕn gi¶m dÇn lµ phï hîp víi t×nh h×nh thùc tiÔn, ®Æc biÖt ®èi víi Vietsovpetro
trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay. Cã thÓ ¸p dông c¸c ph−¬ng ph¸p tÝnh kh¸c nhau cho
tõng má phï hîp.
Trªn c¬ së LuËt dÇu khÝ vµ th«ng lÖ quèc tÕ, ChÝnh phñ vµ c¸c bé,
ngµnh cÇn cã v¨n b¶n h−íng dÉn vµ th«ng b¸o cho tÊt c¶ c¸c nhµ thÇu dÇu khÝ
chÊp hµnh viÖc trÝch chi phÝ thu dän má.
Sö dông quü thu dän má, víi môc ®Ých lµ ®Ó trang tr¶i nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt
cho viÖc th¸o dì, thu dän vµ b¶o vÖ m«i tr−êng. Quü ph¶i ®−îc h¹ch to¸n vµ theo dâi
riªng biÖt. ViÖc chi tiªu ph¶i theo kÕ ho¹ch vµ lËp dù trï hµng n¨m ph©n theo quý.
3.4.5. C¬ chÕ tµi chÝnh trong ®iÒu kiÖn biÕn ®éng gi¸ dÇu so víi dù kiÕn
Khi gi¸ dÇu xuèng møc qu¸ thÊp, chi phÝ vµ ®Çu t− duy tr× c¸c ho¹t ®éng
dÇu khÝ vÉn ®−îc ®¶m b¶o theo møc kÕ ho¹ch ®· ®−îc duyÖt ®¶m b¶o ho¹t ®éng
s¶n xuÊt b×nh th−êng.
22
Nguån ®Ó bï ®¾p cã thÓ h×nh thµnh tõ kho¶n thu v−ît møc do thu ®−îc
tõ nh÷ng n¨m gi¸ dÇu lªn cao. Cã thÓ h×nh thµnh quü bï thiÕu hôt tËp trung
h×nh thµnh quü b×nh æn cho c¸c ho¹t ®éng dÇu khÝ do t¨ng hoÆc gi¶m gi¸ dÇu
vµ do c¸c nhµ thÇu hoÆc liªn doanh qu¶n lý, nh»m ®Çu t− vµo c¸c ho¹t ®éng
khai th¸c b×nh th−êng vµ ®Æc biÖt lµ cho c«ng t¸c t×m kiÕm th¨m dß c¸c l« dÇu
khÝ ®· ®−îc ®¸nh gi¸ hoÆc nh÷ng l« xa bê. Cã thÓ h×nh thµnh quü bï thiÕu hôt
nµy tËp trung cho PetroVietnam qu¶n lý.
¸p dông c¸c biÖn ph¸p gi¶m gi¸ thµnh trong c¸c ho¹t ®éng dÇu khÝ,
t¨ng tû träng c«ng t¸c dÞch vô trong c¸c ho¹t ®éng dÇu khÝ.
3.4.6. C¸c gi¶i ph¸p chung hoµn thiÖn c¬ chÕ khuyÕn khÝch ®Çu t−
§Ó thùc hiÖn ®−îc nh÷ng mong muèn vµ cã nh÷ng kÕt qu¶ thóc ®Èy
t¨ng tr−ëng h¬n n÷a c¸c ho¹t ®éng dÇu khÝ cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p sau:
¾ TËp trung nh©n tµi vËt lùc, trÝ tuÖ vµ tµi n¨ng, nguån vèn cho th¨m dß c¸c
l« ®· ®−îc ®¸nh gi¸ cã triÓn väng.
¾ Cã c¸c ®Þnh chÕ vµ c¬ chÕ khai th¸c, ®Çu t− c«ng nghÖ cao vµ thu hót c¸c
nguån vèn ®Çu t− trong vµ ngoµi n−íc.
¾ Cã mét c¬ chÕ qu¶n lý linh ho¹t vµ nh¹y bÐn phï hîp víi ®iÒu kiÖn ph¸t
triÓn ®Êt n−íc trong c¸c thËp kû vµ cña thÕ kû míi.
¾ Sím vµ kÞp thêi ®−a c¸c c«ng tr×nh vµo ho¹t ®éng, th¨m dß vµ khai th¸c
má phï hîp víi s¬ ®å c«ng nghÖ má.
¾ §Çu t− trë l¹i tõ mét phÇn lîi nhuËn thu ®−îc tõ dÇu th« ®Ó th¨m dß vµ t×m
kiÕm má míi,.
¾ Trªn c¬ së vËn dông linh ho¹t LuËt ®Çu t− n−íc ngoµi vµ LuËt dÇu khÝ cÇn
cã nh÷ng quy ®Þnh phï hîp vÒ thµnh lËp c«ng ty liªn doanh theo h−íng
giai ®o¹n ®Çu chØ cÇn mét sè vèn ph¸p ®Þnh vµ vèn ®Çu t− tèi thiÓu ®Ó ho¹t
®éng nh− mét c«ng ty ®iÒu hµnh c«ng t¸c t×m kiÕm, th¨m dß. Khi cã ph¸t
hiÖn ra dÇu vµ khÝ víi tr÷ l−îng th−¬ng m¹i, c¸c bªn quyÕt ®Þnh ph¸t triÓn
má, lóc ®ã sÏ tÝnh to¸n vèn ®Çu t− vµ vèn ph¸p ®Þnh cÇn thiÕt ®Ó ®iÒu
chØnh hoÆc thµnh lËp l¹i cho phï hîp.
ViÖc ph©n chia ng©n s¸ch trung −¬ng, ®Þa ph−¬ng, ngµnh cÇn râ rµng vµ
23
thÓ hiÖn quyÒn lîi vµ nghÜa vô theo sù ph©n cÊp trong c¸c ho¹t ®éng dÇu khÝ.
T¹o m«i tr−êng th«ng tho¸ng ®Ó c¸c doanh nghiÖp dÇu khÝ ViÖt Nam
ph¸t triÓn, tõng b−íc c¹nh tranh víi c¸c c«ng ty dÇu khÝ n−íc ngoµi, h−íng ra
ngoµi thÞ tr−êng quèc tÕ tõ kh©u th¨m dß ®Õn khai th¸c vµ dÞch vô dÇu khÝ.
C¸c quy ®Þnh cña LuËt dÇu khÝ trong t−¬ng lai cÇn c« ®äng, dÔ hiÓu,
thèng nhÊt theo m«i tr−êng ph¸p lý æn ®Þnh h¬n, t¹o m«i tr−êng kinh doanh
b×nh ®¼ng vµ lµnh m¹nh.
kÕt luËn vμ kiÕn nghÞ
KÕt luËn
HiÖu qu¶ ho¹t ®éng dÇu khÝ phô thuéc nhiÒu vµo tr÷ l−îng tµi nguyªn dÇu
khÝ, møc ®é ®Çu t− c«ng nghÖ, sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ vµ tr×nh ®é qu¶n lý s¶n
xuÊt nªn c¸c gi¶i ph¸p kÝch thÝch ®Çu t− vµo ho¹t ®éng nµy kh«ng thÓ nhÊt qu¸n cho
tÊt c¶ c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn mµ nã ph¶i ®−îc hoµn thiÖn theo tõng thêi kú.
§Ó kÝch thÝch ho¹t ®éng dÇu khÝ ngµy cµng ph¸t triÓn t¹i c¸c khu vùc cã
®é rñi ro cao (vïng n−íc s©u, xa bê), ®iÒu kiÖn ®Þa chÊt phøc t¹p cÇn ph¶i cã c¬
chÕ tµi chÝnh vµ chÝnh s¸ch kinh tÕ ®Æc biÖt nh»m thu hót vèn ®Çu t− cho phÐp
khai th¸c cã hiÖu qu¶ lîi thÕ tuyÖt ®èi vµ lîi thÕ t−¬ng ®èi.
Hoµn thiÖn vµ ®−a ra mét sè gi¶i ph¸p liªn quan ®Õn chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ
tµi chÝnh, cã ®Þnh h−íng chÝnh s¸ch kinh tÕ, thuÕ quan, m« h×nh hîp t¸c ®Çu t− ...
b¶o ®¶m phï hîp chÝ phÝ dÇu thu håi, yªu cÇu duy tr× quü dù phßng biÕn ®éng gi¸
dÇu, h×nh thµnh vµ sö dông quü thu dän má, quü c¹n kiÖt tµi nguyªn, quyÒn së
h÷u tµi s¶n, kÝch thÝch ®Çu t− t¨ng hÖ sè thu håi dÇu... trong ®iÒu kiÖn tËn thu tèi
®a nguån dÇu khÝ ®ang trong qu¸ tr×nh c¹n kiÖt nh»m khai th¸c hîp lý tµi nguyªn
thiªn nhiªn vµ b¶o vÖ m«i tr−êng sinh th¸i.
ViÖc nghiªn cøu vµ hoµn thiÖn theo thêi kú c¸c gi¶i ph¸p kÝch thÝch ®Çu
t− trong c¸c ho¹t ®éng dÇu khÝ ph¶i ®¹t c¸c môc ®Ých sau:
- KhuyÕn khÝch c¸c c«ng ty dÇu chÊp nhËn rñi ro ®èi víi chi phÝ t×m kiÕm
th¨m dß víi chÝnh s¸ch c¹nh tranh vµ mang tÝnh thùc tiÔn trong ®iÒu kiÖn
c¸c lîi Ých so s¸nh.
- Ph¶i ®¶m b¶o thu nhËp tèi ®a cho n−íc chñ nhµ, chñ quyÒn quèc gia, m«i
24
tr−êng vµ ®¶m b¶o lîi Ých phï hîp cho Nhµ ®Çu t−.
KiÕn nghÞ
1. Bæ sung vµo LuËt dÇu khÝ vÒ thu dän má lµ viÖc thu dän c¸c c«ng tr×nh cè
®Þnh, thiÕt bÞ vµ ph−¬ng tiÖn phôc vô ho¹t ®éng dÇu khÝ cña tæ chøc, c¸ nh©n
tiÕn hµnh ho¹t ®éng dÇu khÝ t¹i ViÖt Nam lµ yªu cÇu b¾t buéc.
2. Nhµ ®Çu t− dÇu khÝ hµng n¨m ph¶i trÝch quü thu dän má phï hîp víi
th«ng lÖ quèc tÕ vµ LuËt dÇu khÝ. Toµn bé tµi s¶n ®Çu t− cho hîp ®ång dÇu khÝ
bao gåm c¸c c«ng tr×nh, thiÕt bÞ, vËt t− khi hÕt h¹n hîp ®ång sÏ trë thµnh së
h÷u cña nhµ n−íc ViÖt Nam.
3. CÇn x©y dùng quy chÕ vÒ x©y dùng c¬ b¶n vµ th−¬ng m¹i, ®Êu thÇu cã tÝnh
®Õn ®Æc thï cña ho¹t ®éng dÇu khÝ do Nhµ n−íc phª chuÈn t¹o ®iÒu kiÖn cho
ngµnh dÇu khÝ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh.
4. CÇn bæ sung vµ söa ®æi LuËt dÇu khÝ lµ thuÕ tµi nguyªn sÏ ®−îc tÝnh ë
thang thÊp nhÊt khi c¸c nhµ thÇu thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng dÇu khÝ ë nh÷ng vïng
n−íc s©u, xa bê, vïng tranh chÊp ...
5. KhuyÕn khÝch c¸c c«ng ty dÇu khÝ (Nhµ ®Çu t−) t¨ng hÖ sè thu håi dÇu khÝ vµ
cÇn ®−a vµo LuËt dÇu khÝ ®iÒu kho¶n khuyÕn khÝch nµy. Nh÷ng nhµ thÇu ®· bá
vèn ®Çu t− sÏ ®−îc hoµn vèn nÕu ph¸t hiÖn vµ khai th¸c c¸c má sau ®ã.
6. KhuyÕn khÝch c¸c c«ng ty dÇu ®Çu t− theo h×nh thøc liªn doanh ®iÒu hµnh
chung trªn c¬ së hoµn thiÖn c¬ chÕ ®Çu t− vµ thóc ®Èy h¬n n÷a m«i tr−êng ®Çu t−.
7. Gi¸ thuª mÆt ®Êt, mÆt biÓn kh«ng tÝnh hoÆc miÔn hoµn toµn ®èi víi c¸c
vïng xa bê, c¸c l« ®ang khai th¸c thö vµ ®ang trong giai ®o¹n t×m kiÕm th¨m
dß ch−a cã thu nhËp vµ l·i.
8. Cã c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch vµ −u ®·i chung g¾n liÒn víi chÝnh s¸ch
tæng hîp bao gåm c¶ chÝnh s¸ch kinh tÕ, th−¬ng m¹i còng nh− khoa häc c«ng
nghÖ vµ m«i tr−êng.
9. KhuyÕn khÝch liªn doanh vµ hîp t¸c kinh doanh trong lÜnh vùc dÇu khÝ ®Ó
duy tr× kh¶ n¨ng dÞch vô cña phÝa ViÖt Nam víi viÖc ®Çu t− chÊt l−îng cao tõ bªn
ngoµi vµ häc hái kinh nghiÖm tiªn tiÕn víi c¸c ®èi t¸c trªn thÕ giíi.
25
C¸c c«ng tr×nh cña t¸c gi¶ ®∙ ®−îc c«ng bè
cã liªn quan ®Õn luËn ¸n
1. NguyÔn Xu©n Th¾ng (2001), “Vietsovpetro, c¸nh chim ®Çu ®µn cña ngµnh dÇu khÝ
ViÖt Nam”, T¹p chÝ ThuÕ Nhµ n−íc - Bé Tµi ChÝnh, sè 4, tr.23-24.
2. NguyÔn Xu©n Th¾ng (2002), “C¬ chÕ vµ ho¹t ®éng Tµi chÝnh gãp phÇn vµo t¨ng
tr−ëng cña Vietsovpetro”, T¹p chÝ Tµi chÝnh - Bé Tµi ChÝnh, sè 1+2 (447+448),
tr.53-55.
3. NguyÔn Xu©n Th¾ng (2002), “Dù b¸o cuèi n¨m 2002 nhiÒu yÕu tè t¸c ®éng ®Õn
thÞ tr−êng dÇu má”, T¹p chÝ ThuÕ Nhµ n−íc - Bé Tµi ChÝnh, sè 10, tr.55.
4. NguyÔn Xu©n Th¾ng, Nh©m V¨n To¸n (2004), “Gi¶i ph¸p kÝch thÝch ®Çu t− trong
c¸c ho¹t ®éng dÇu khÝ”, T¹p chÝ Khoa häc Kü thuËt Má - §Þa chÊt, sè 5, tr. 62-67.
5. Nguyen Xuan Thang, Nham Van Toan (2004), “Prompting investment in the
context of unstable oil price”, Vietnam Taxation, February, tr. 24.
6. NguyÔn Xu©n Th¾ng, Nh©m V¨n To¸n (2004), “HiÖu qu¶ kinh tÕ tõ ho¹t ®éng
th¨m dß vµ khai th¸c má”, T¹p chÝ ThuÕ Nhµ n−íc, sè 6, tr. 70-71.
7. NguyÔn Xu©n Th¾ng, Nh©m V¨n To¸n (2004), “HiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi víi ho¹t
®éng th¨m dß vµ khai th¸c má cña VIETSOVPETRO”, T¹p chÝ Nghiªn cøu Tµi
chÝnh - KÕ to¸n, sè 6(11), tr. 62-64.
8. NguyÔn Xu©n Th¾ng, §ç §×nh Kh¶i (2004), “Mét sè gi¶i ph¸p tµi chÝnh ®èi víi
viÖc h×nh thµnh vµ sö dông quü thu dän má dÇu khÝ”, T¹p chÝ DÇu khÝ - Tæng c«ng
ty dÇu khÝ ViÖt Nam, sè 6-2004, tr. 35 - 37.
9. NguyÔn Xu©n Th¾ng, Nh©m V¨n To¸n (2004), “C¬ chÕ tµi chÝnh cho ho¹t ®éng khai
th¸c dÇu khÝ”, T¹p chÝ Nghiªn cøu Tµi chÝnh - KÕ to¸n, sè 12(17)-2004, tr. 65.
10. NguyÔn Xu©n Th¾ng, Nh©m V¨n To¸n (2004), “Khai th¸c dÇu khÝ: CÇn mét c¬
chÕ tµi chÝnh khi gi¸ dÇu biÕn ®éng”, Thêi b¸o Tµi chÝnh, sè 135 (1189), ngµy 10-
11-2004, tr. 7.
11. NguyÔn Xu©n Th¾ng, Nh©m V¨n To¸n (2005), “Gi¸ dÇu, nh÷ng t¸c ®éng ®Õn nÒn
kinh tÕ ViÖt Nam vµ thÕ giíi”, T¹p chÝ C«ng nghiÖp, kú 1 - th¸ng 2, tr. 21-23.
12. NguyÔn Xu©n Th¾ng (2005), “Bàn vÒ ®Çu t− trong ho¹t ®éng dÇu khÝ, T¹p chÝ
ThuÕ Nhµ n−íc, kú 1 - th¸ng 5, tr. 34-35.
13. NguyÔn Xu©n Th¾ng (2005), “Mét sè ph−¬ng ph¸p tÝnh vµ x¸c ®Þnh chi phÝ thu
dän má dÇu khÝ, T¹p chÝ dÇu khÝ, sè 7, tr. 41-43.
14. NguyÔn Xu©n Th¾ng (2005), “Ph−¬ng ph¸p tÝnh chi phÝ thu dän má dÇu khÝ”, T¹p
chÝ C«ng nghiÖp - Bé C«ng NghiÖp, kú 1 - th¸ng 10, tr. 38-39.
15. NguyÔn Xu©n Th¾ng (2006), “Mét sè gi¶i ph¸p ®Çu t− n©ng cao hÖ sè thu håi dÇu
khÝ”, T¹p chÝ ThuÕ Nhµ n−íc, sè 19 (89), kú 3 - th¸ng 5, tr. 28 - 29.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
Nghiên cứu hoàn thiện theo thời kỳ các giải pháp kích thích đầu tư trong một số lĩnh vực hoạt động dầu khí tại thềm lục địa Việt Nam.pdf
