Nghiên cứu một số giải pháp kinh tế - Kỹ thuật nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất sau khi giao

rång rõng phñ xanh ®Êt trèng ®åi träc vÉn h¹n chÕ. DiÖn tÝch rõng trång chñ yÕu tõ c¸c dù ¸n 327 vµ 661, dù ¸n ViÖt §øc. Trªn ®Þa bµn x·, ch−a cã hé gia ®×nh nµo tù bá vèn ra trång rõng. Vµi ba n¨m gÇn ®©y, dù ¸n ViÖt §øc vµ dù ¸n 661 cã trång rõng nh−ng víi khèi l−îng nhá. Thu nhËp cña ng−êi d©n tõ s¶n xuÊt l©m nghiÖp chñ yÕu tõ tiÒn c«ng do nhËn kho¸n BVR- KNTS rõng. TiÒn c«ng trång vµ ch¨m sãc rõng cña c¸c dù ¸n. Ngoµi ra, ng−êi d©n cßn cã thu nhËp tõ viÖc khai th¸c tre, nøa, rµng, dãc, nÊm, song, m©y hÌo, nhùa tr¸m, nhùa sau sau. Tuy nhiªn nguån thu nhËp nµy cßn thÊp vµ kh«ng æn ®Þnh. HiÖn nay trªn ®Þa bµn x· cßn 54ha rõng b¹ch ®µn ®· ®Õn tuæi khai th¸c vµ ®ang cã yªu cÇu khai th¸c ®Ó thay thÕ b»ng loµi c©y trång kh¸c. C¸c m« h×nh canh t¸c n«ng l©m kÕt hîp trªn ®Þa bµn cßn Ýt. MÆt kh¸c do thiÕu vèn s¶n xuÊt l¹i kh«ng ®−îc h−íng dÉn kü thuËt canh t¸c nªn hiÖu qu¶ canh t¸c kh«ng cao. - §¸nh gi¸ tiÒm n¨ng ®Êt ®ai cña x·. Víi d©n sè vµ tiÒm n¨ng lao ®éng nh− hiÖn nay, c¬ cÊu sö dông ®Êt ë x· lµ t−¬ng ®èi hîp lý. Víi quü ®Êt ®ai ch−a sö dông, x· cã nguån tµi nguyªn ®Êt rÊt dåi dµo vµ cã kh¶ n¨ng më réng diÖn tÝch cho c¶ s¶n xuÊt n«ng vµ l©m nghiÖp . Qua ph©n tÝch vÒ tiÒm n¨ng c¸c lo¹i ®Êt vµ kh¶ n¨ng cña ®Þa ph−¬ng, trong nh÷ng n¨m tíi cã thÓ ®−a thªm 837,2 ha vµo khai th¸c cho môc ®Ých n«ng l©m nghiÖp. Trong ®ã: 65 Download :: - T¨ng thªm ®Êt trång c©y hµng n¨m: 4,6ha - T¨ng thªm ®Êt trång c©y l©u n¨m: 15,0ha - T¨ng thªm ®Êt cho s¶n xuÊt l©m nghiÖp lµ: 817,6ha Chia ra: + Trång míi : 651,4ha + KNTS : 166,2ha Dù kiÕn ®Õn n¨m 2010, ®Êt ®ai cña x· Thanh S¬n ®−îc qui ho¹ch cho s¶n xuÊt n«ng- l©m nghiÖp nh− sau: - §Êt n«ng nghiÖp: 570,9ha - §Êt l©m nghiÖp: 6.601,4ha trong ®ã: + Rõng tù nhiªn: 5.583,7ha + Rõng trång: 1.017,7ha - §Êt tr¶ng cá : 83,6ha §é che phñ cña rõng ë x· Thanh S¬n ®Õn n¨m 2010 ®¹t 87,3 %. Thanh S¬n lµ x· giÇu tiÒm n¨ng ®Êt ®ai phôc vô cho s¶n xuÊt n«ng l©m nghiÖp. Song ®Ó n©ng cao diÖn tÝch vµ hiÖu qu¶ sö dông ®Êt cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p thÝch hîp vµ ®óng ®¾n. Trong ®ã ph¶i cã sù −u tiªn hµng ®Çu cho gi¶i ph¸p vÒ vèn ®Çu t−, kü thuËt canh t¸c vµ gièng míi cã n¨ng xuÊt cao, tõ ®ã ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng l©m nghiÖp, n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n trong vïng. 4.6.1.1. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ mét sè loµi c©y trång chñ yÕu Trªn c¬ së kÕt qu¶ ph©n tÝch chi phÝ vµ thu nhËp hµng n¨m ®èi víi tõng lo¹i c©y trång trong c¶ chu kú, hiÖu qu¶ kinh tÕ c¸c lo¹i c©y trång ®−îc tÝnh to¸n qua c¸c c«ng thøc 3-1, 3-2, 3-3 vµ 3-4. §èi víi mét sè c©y trång l©u n¨m song l¹i míi ®−îc ®−a vµo g©y trång t¹i ®Þa ph−¬ng ch−a cho thu ho¹ch, viÖc ph©n tÝch chi phÝ vµ thu nhËp ®−îc tiÕn hµnh tai L©m tr−êng S¬n §éng II vµ Tr¹m khuyÕn n«ng l©m S¬n §éng . KÕt qu¶ tÝnh to¸n hiÖu qu¶ kinh tÕ c¸c lo¹i c©y trång chÝnh trªn ®Þa bµn ®−îc tæng hîp ë biÓu 4-13 vµ chi tiÕt trong c¸c phô biÓu 08, 09, 10. 66 Download :: 67 Download :: Th«ng qua kÕt qu¶ tÝnh to¸n ë biÓu 4-13 cã thÓ ®i ®Õn 1 sè nhËn xÐt vÒ hiÖu qu¶ c¸c lo¹i c©y trång n«ng l©m nghiÖp nh− sau: Lóa lµ c©y trång n«ng nghiÖp chñ yÕu cña bµ con n«ng d©n trong x·. Hai gièng lóa NhÞ −u 839 vµ K39 míi ®−îc bµ con ®−a vµo s¶n xuÊt trong 3 n¨m gÇn ®©y tá ra rÊt thÝch hîp vµ ®−îc −a chuéng. KÕt qu¶ ®iÒu tra cho thÊy n¨ng suÊt lóa b×nh qu©n cña gièng nhÞ −u 839 lµ 47,3 t¹/ha/vô cao h¬n n¨ng suÊt b×nh qu©n cña gièng K39 víi 33,4t¹/ha/vô. MÆc dï chi phÝ cho gièng lóa nhÞ −u 839 cao, song do n¨ng suÊt cao nªn lîi nhuËn cña gièng lóa nµy cao h¬n so víi gièng K39. Ng« vµ s¾n lµ hai lo¹i c©y l−¬ng thùc ®−îc nh©n d©n trong x· trång phæ biÕn hiÖn nay ngoµi c©y lóa. KÕt qu¶ ®iÒu tra cho thÊy n¨ng suÊt ng« ®¹t 30,6 t¹/ ha/n¨m vµ s¾n ®¹t 30,6 t¹/ha/vô vµ 100 t¹/ha/vô, lîi nhuËn thu ®−îc tõ ng« lµ 972.222 ®ång/ha/n¨m vµ s¾n lµ 944.444 ®ång/ha/n¨m. KÕt qu¶ tÝnh to¸n cho thÊy gi¸ trÞ thu nhËp hiÖn t¹i (NPV) cña rõng trång b¹ch ®µn tr¾ng lµ 3.944.942 ®ång/ha. Tû suÊt gi÷a thu nhËp trªn chi phÝ lµ 1,68 cho thÊy chi phÝ 1 ®ång vèn ®Çu t− sÏ thu ®−îc 1,68 ®ång. Tû lÖ thu håi vèn néi bé (IRR) lµ 20% cho thÊy kh¶ n¨ng thu håi vèn chËm. Gi¸ trÞ thu nhËp hiÖn t¹i (NPV) cho rõng keo l¸ trµm l¸ 7.618.342®/ha. Tû suÊt gi÷a thu nhËp vµ chi phÝ lµ 1,71 cã nghÜa lµ ®Çu t− 1 ®ång vèn thu ®−îc 1,71 ®ång. Tû lÖ IRR lµ 24% cho thÊy kh¶ n¨ng thu håi vèn chËm. Ngoµi lo¹i rõng trång keo vµ b¹ch ®µn ®· cã thÓ khai th¸c, trªn ®Þa bµn x· cßn cã rõng míi trång víi lo¹i c©y th«ng ®u«i ngùa, th«ng xen keo, tr¸m, th«ng xen tr¸m. Lo¹i rõng trång nµy c©y míi ë tuæi 1,2,3. Qua kiÓm tra thùc tÕ trªn ®Þa bµn x·, lo¹i rõng trång víi c¸c lo¹i c©y trªn sinh tr−ëng tèt, tû lÖ sèng cao. Trong hai lo¹i c©y b¹ch ®µn vµ keo l¸ trµm th× lîi nhuËn thu ®−îc nh×n chung thÊp, kh¶ n¨ng thu håi vèn chËm, song vèn ®Çu t− ban ®Çu lµ thÊp. KÕt qu¶ tÝnh to¸n còng cho thÊy lîi nhuËn thu ®−îc tõ viÖc trång keo lín h¬n nhiÒu so víi trång b¹ch ®µn. MÆt kh¸c trång keo cßn cã t¸c dông c¶i t¹o ®Êt, b¶o vÖ m«i tr−êng tèt h¬n. Còng qua kÕt qu¶ ë biÓu 4-13, cã thÓ thÊy, trång c©y ¨n qu¶ trªn ®Þa bµn cho lîi nhuËn lín, tû suÊt gi÷a chi phÝ vµ thu nhËp cao, kh¶ n¨ng thu håi vèn nhanh h¬n nhiÒu so víi trång c©y l©m n«ng nghiÖp. Nh−ng diÖn tÝch hång vµ nh·n cßn nhá, 68 Download :: s¶n phÈm ch−a mang tÝnh chÊt hµng ho¸, diÖn tÝch v¶i thiÒu ®· cho thu ho¹ch t−¬ng ®èi lín, song 3 n¨m gÇn ®©y v¶i thiÒu liªn tôc bÞ mÊt gi¸, mÆt kh¸c chÊt l−îng vµ mÉu m· qu¶ v¶i ë ®©y kh«ng ®¸p øng yªu cÇu thÞ tr−êng nªn rÊt khã tiªu thô. 4.6.1.2. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ vÒ mÆt x· héi Bªn c¹nh hiÖu qu¶ vÒ mÆt kinh tÕ, viÖc triÓn khai chÝnh s¸ch giao ®Êt giao rõng cßn ®em l¹i hiÖu qña thiÕt thùc vÒ mÆt x· héi trong viÖc n©ng cao thu nhËp vµ c¶i thiÖn ®êi sèng, thu hót nguån lao ®éng vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm còng nh− n©ng cao nhËn thøc vµ tr×nh ®é s¶n xuÊt cho ng−êi d©n. -N©ng cao thu nhËp cho ng−êi d©n, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. LuËt ®Êt ®ai ®· quy ®Þnh cô thÓ quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm cña ng−êi ®−îc giao ®Êt l©m nghiÖp. V× vËy sau khi nhËn ®Êt ng−êi d©n yªn t©m ®Çu t− vèn vµ søc lao ®éng cho s¶n xuÊt. MÆt kh¸c ng−êi d©n ®· chñ ®éng ¸p dông c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt. Tõ ®ã n¨ng suÊt lao ®éng kh«ng ngõng t¨ng lªn, gãp phÇn n©ng cao thu nhËp cho ng−êi d©n vµ xãa ®ãi gi¶m nghÌo. §©y chÝnh lµ hiÖu qu¶ vÒ mÆt x· héi cã ý nghÜa lín nhÊt cña chÝnh s¸ch giao ®Êt l©m n«ng nghiÖp cho ng−êi lao ®éng. Theo sè liÖu Phßng lao ®éng vµ Th−¬ng binh x· héi huyÖn S¬n §éng, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, sè hé ®ãi nghÌo cña x· liªn tôc gi¶m. Tû lÖ hé ®ãi nghÌo cña x· n¨m 2000 lµ 45,5% (Trong ®ã sè hé ®ãi lµ 25%), ®· gi¶m xuèng 39,06% vµo n¨m 2002. §Õn n¨m 2003, toµn x· chØ cßn l¹i 32% sè hé nghÌo vµ kh«ng cßn hé ®ãi. §©y thùc sù lµ mét thµnh c«ng lín trong c«ng t¸c xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cña ChÝnh quyÒn vµ nh©n d©n ®Þa ph−¬ng, trong ®ã cã sù ®ãng gãp cña chÝnh s¸ch giao ®Êt l©m n«ng nghiÖp tíi tay ng−êi lao ®éng. - T¹o viÖc lµm cho ng−êi lao ®éng. §Êt ®ai lµ t− liÖu s¶n xuÊt quan träng bËc nhÊt ®èi víi lao ®éng s¶n xuÊt l©m n«ng nghiÖp. ChÝnh v× vËy, khi ®−îc giao ®Êt, ng−êi lao ®éng cã t− liÖu s¶n xuÊt ®Ó canh t¸c, s¶n xuÊt ra l−¬ng thùc tr−íc tiªn phôc vô cho chÝnh b¶n th©n vµ gia ®×nh hä. Thùc tÕ ë ®Þa ph−¬ng sau giao ®Êt kho¸n rõng ®· thu hót ®−îc nguån lao ®éng vµ gi¶i quyÕt viÖc lµm t¹i chç. Hµng n¨m c«ng t¸c b¶o vÖ rõng thu hót tõ 600-700 lao ®éng, trång vµ ch¨m sãc rõng trång 80- 100 lao ®éng, do th©m canh t¨ng vô, trång c©y ¨n qu¶ thu hót tõ 250- ®Õn 300 lao ®éng. 69 Download :: - N©ng cao d©n trÝ, x©y dùng x· héi v¨n minh giµu ®Ñp. Khi s¶n xuÊt ph¸t triÓn, ng−êi n«ng d©n ®· xo¸ ®−îc ®ãi, gi¶m ®−îc nghÌo th× hä cã ®iÒu kiÖn më mang, ph¸t triÓn gi¸o dôc. Kinh tÕ ph¸t triÓn, ng−êi d©n cã ®iÒu kiÖn tiÕp xóc víi c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt trong s¶n xuÊt còng nh− trong ®êi sèng sinh ho¹t, th«ng qua c¸c ph−¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng nh− ®µi truyÒn thanh - truyÒn h×nh… Hµng n¨m Khu b¶o tån T©y Yªn tö, L©m tr−êng S¬n §éng II, Tr¹m khuyÕn n«ng l©m huyÖn tæ chøc tËp huÊn kü thuËt s¶n xuÊt n«ng l©m nghiÖp trªn ®Þa bµn x· tõ 150- 200 l−ît ng−êi. C¬ së h¹ tÇng n«ng th«n nh− ®iÖn, tr¹m y tÕ, ®−êng giao th«ng… ®−îc tõng b−íc x©y dùng míi vµ c¶i t¹o. Tõ ®ã ng−êi d©n xãa bá c¸c hñ tôc l¹c hËu, c¸c tÖ n¹n x· héi ®Ó tiÕp thu c¸i míi v¨n minh lÞch sù x©y dùng quª h−¬ng giµu ®Ñp Êm no. 4.6.1.3 §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ vÒ mÆt m«i tr−êng Giao ®Êt l©m n«ng nghiÖp cho c¸c hé gia ®×nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng chØ t¸c ®éng vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ vµ x· héi mµ cßn ¶nh h−ëng s©u s¾c tíi m«i tr−êng sinh th¸i. - T¸c ®éng lín nhÊt vÒ mÆt m«i tr−êng ph¶i kÓ ®Õn sù t¨ng ®é che phñ rõng vµ sù thu hÑp kh«ng ngõng vÒ diÖn tÝch ®Êt hoang ho¸, ®Êt trèng träc. Theo kÕt qu¶ theo dâi diÔn biÕn rõng vµ ®Êt l©m nghiÖp cña H¹t kiÓm l©m S¬n §éng, chØ sau 5 n¨m (tõ n¨m 1999 ®Õn 2003), diÖn tÝch rõng cña x· t¨ng lªn 559,4 ha, kÓ c¶ 417,8ha rõng KNTS. Sau khi nhËn ®Êt nhËn rõng, ng−êi d©n ý thøc h¬n trong c«ng t¸c qu¶n lý b¶o vÖ rõng vµ KNTS rõng. Nhê ®ã rõng ®−îc b¶o vÖ tèt h¬n c¶ vÒ diÖn tÝch còng nh− chÊt l−îng. Khu b¶o tån thiªn nhiªn T©y Yªn Tö tõ khi thµnh lËp còng tÝch cùc tuyªn truyÒn vËn ®éng nh©n d©n tham gia b¶o vÖ, ph¸t triÓn vèn rõng, b¶o vÖ nguån gen ®éng thùc vËt vµ tÝnh ®a d¹ng sinh häc s½n cã ë ®Þa ph−¬ng. Khu b¶o tån vµ c¸c dù ¸n l©m nghiÖp t¹i ®Þa ph−¬ng còng tÝch cùc vËn ®éng nh©n d©n tham gia trång rõng phñ xanh ®Êt trèng ®åi träc, hµng n¨m diÖn tÝch rõng trång cña x· t¨ng tõ 70 - 100ha. 70 Download :: Sau khi nhËn ®Êt, nhËn rõng, c¸c hé gia ®×nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt. Trong n«ng nghiÖp, c¸c hé tÝch cùc th©m canh t¨ng vô, kh«ng ®Ó ®Êt hoang ho¸. Trong l©m nghiÖp, c¸c hé gia ®×nh tÝch cùc trång rõng. §Õn nay trªn ®Þa bµn x· kh«ng cßn hiÖn t−îng ph¸ rõng lµm n−¬ng rÉy, lò lôt, h¹n h¸n dÇn ®−îc kh¾c phôc, gi¶m thiÖt h¹i do thiªn tai g©y ra ®èi víi s¶n xuÊt vµ trong ®êi sèng sinh ho¹t cña con ng−êi. Thanh S¬n lµ x· miÒn nói vïng cao, thuéc vïng th−îng nguån cña s«ng Lôc Nam. §é che phñ cña rõng hiÖn nay ë x· lµ rÊt cao (76,5%) do vËy t¸c dông phßng hé ®Çu nguån cña rõng lµ rÊt lín. 4.6.2. Nh÷ng thuËn lîi khã kh¨n, nh÷ng mÆt lµm ®−îc vµ ch−a lµm ®−îc trong sö dông ®Êt cña hé gia ®×nh sau khi giao 4.6.2.1. Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n * ThuËn lîi: - Nhµ n−íc ®· ban hµnh LuËt ®Êt ®ai vµ c¸c v¨n b¶n chÝnh s¸ch liªn quan. Trong ®ã quy ®Þnh quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña ng−êi sö dông ®Êt, thêi gian sö dông ®Êt râ rµng. Tõ ®ã ®éng viªn khuyÕn khÝch c¸c hé nhËn ®Êt yªn t©m ®Çu t− ph¸t triÓn s¶n xuÊt. - ChÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng c¸c cÊp ë c¬ së ®· quan t©m ®Õn c«ng t¸c giao ®Êt l©m n«ng nghiÖp cho c¸c hé gia ®×nh. §Õn nay trªn ®Þa bµn x· ®Êt l©m n«ng nghiÖp c¬ b¶n ®· giao cho c¸c tæ chøc, hé gia ®×nh. - Th«ng qua c¸c dù ¸n l©m nghiÖp, ch−¬ng tr×nh khuyÕn l©m, Nhµ n−íc ®· thÓ hiÖn sù quan t©m ®Õn ng−êi n«ng d©n, ®Æc biÖt lµ vïng miÒn nói s©u xa hÎo l¸nh b»ng cung cÊp vèn ®Çu t−, chuyÓn giao kü thuËt vµ ®−a gièng míi cã n¨ng suÊt cao vµo s¶n xuÊt. - TiÒm n¨ng ®Êt ®ai phôc vô cho s¶n xuÊt l©m n«ng nghiÖp lín, lµ thÕ m¹nh cña x· ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n. - Lµ x· miÒn nói vïng cao ®Æc biÖt khã kh¨n, nªn ®−îc h−ëng c¸c chÝnh s¸ch −u ®·i cña Nhµ n−íc nh− x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, chÝnh s¸ch vÒ vèn, thuÕ… - §iÒu kiÖn khÝ hËu thêi tiÕt t−¬ng ®èi thuËn lîi vµ nguån nh©n lùc t−¬ng ®èi dåi dµo lµ tiÒn ®Ò quan träng cho ph¸t triÓn s¶n xuÊt l©m n«ng nghiÖp. 71 Download :: - Sù hç trî vÒ kü thuËt s¶n xuÊt cña Khu b¶o tån T©y Yªn Tö, L©m tr−êng S¬n §éng II vµ Tr¹m khuyÕn n«ng l©m S¬n §éng ®· t¹o ®iÒu kiÖn gióp ng−êi d©n tiÕp cËn, häc hái kinh nghiÖm vµ kü thuËt s¶n xuÊt l©m n«ng nghiÖp. * Nh÷ng khã kh¨n: - §êi sèng kinh tÕ cña c¸c hé gia ®×nh nghÌo nµn, chËm ph¸t triÓn, thiÕu vèn ®Çu t− cho s¶n xuÊt lµ khã kh¨n lín nhÊt ®èi víi s¶n xuÊt l©m n«ng nghiÖp cña ®Þa ph−¬ng. - Do tr×nh ®é d©n trÝ thÊp nªn viÖc tiÕp thu sù h−íng dÉn, chuyÓn giao kü thuËt vµ ¸p dông gièng míi cã n¨ng suÊt cao vµo s¶n xuÊt cßn rÊt chËm. C¸c ph−¬ng thøc s¶n xuÊt vÉn chñ yÕu dùa vµo kinh nghiÖm cã s½n, kh«ng cã sù n¨ng ®éng vµ s¸ng t¹o. - C¬ së h¹ tÇng cßn khã kh¨n, thiÕu thèn, giao th«ng, ®i l¹i khã kh¨n, c¸c c«ng tr×nh thuû lîi ch−a ®¶m b¶o phôc vô s¶n xuÊt, còng lµ nh÷ng trë ng¹i lín ®èi víi s¶n xuÊt n«ng l©m nghiÖp. - §Þa h×nh ®åi nói phøc t¹p, chia c¾t, ®é dèc cao, ®Êt ®ai b¹c mµu, ®é ph× thÊp ®· g©y h¹n chÕ ®Õn viÖc ®a d¹ng ho¸ loµi c©y trång vµ n©ng cao n¨ng suÊt c©y trång. - TËp qu¸n canh t¸c n«ng l©m nghiÖp vÉn cßn rÊt l¹c hËu. S¶n xuÊt n«ng nghiÖp vÉn dùa vµo kinh nghiÖm, gièng cò n¨ng suÊt thÊp, c¬ cÊu gièng nghÌo nµn. S¶n xuÊt l©m nghiÖp chñ yÕu tËp trung vµo khai th¸c l©m s¶n s½n cã tõ rõng mµ ch−a quan t©m ph¸t triÓn vèn rõng. 4.6.2.2. Nh÷ng mÆt ®¹t ®−îc vµ tån t¹i trong sö dông ®Êt cña hé gia ®×nh sau khi giao * Nh÷ng mÆt ®¹t ®−îc: - Sau khi ®−îc giao ®Êt c¸c hé gia ®×nh ®· ®−a vµo canh t¸c, më réng diÖn tÝch s¶n xuÊt. Trong n«ng nghiÖp, c¸c hé gia ®×nh ®· biÕt th©m canh t¨ng vô, ®Æc biÖt lµ viÖc më réng diÖn tÝch ph¸t triÓn c©y ng« vô ®«ng, ®−a gièng lóa NhÞ −u 839 vµ k39 vµo s¶n xuÊt, gi¶i quyÕt c¨n b¶n ®−îc nhu cÇu l−¬ng thùc cña ng−êi d©n. Trong l©m nghiÖp, c«ng t¸c qu¶n lý b¶o vÖ rõng ®· ®¹t ®−îc nh÷ng kÕt qu¶ kh¶ quan. Nh©n d©n tÝch cùc trång rõng, khoanh nu«i t¸i sinh rõng, phôc håi diÖn tÝch rõng nghÌo kiÖt sau khai th¸c vµ rõng phôc håi sau n−¬ng rÉy, t¨ng c−êng c«ng t¸c 72 Download :: b¶o vÖ rõng, b¶o vÖ tÝnh ®a d¹ng sinh häc cña rõng, gi÷ nguån gen ®éng thùc vËt rõng, t¨ng c−êng chøc n¨ng phßng hé vµ b¶o vÖ m«i tr−êng cña rõng. - ViÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ®Êt ®ai trong s¶n xuÊt l©m n«ng nghiÖp ®· gãp phÇn t¨ng thu nhËp, n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n. Ngoµi ra nã cßn gi¶i quyÕt viÖc lµm, h¹n chÕ c¸c tiªu cùc cña x· héi, b¶o vÖ ®Êt, gi¶m thiÓu thiÖt h¹i do thiªn tai lò lôt, löa rõng. - NhËn thøc cña ng−êi d©n trong c«ng t¸c b¶o vÖ rõng, phßng chèng ch¸y rõng ®· ®−îc n©ng lªn râ rÖt. §Õn nay ng−êi d©n ®· tù gi¸c tÝch cùc tham gia b¶o vÖ rõng. - Ng−êi d©n ®· ®−a mét sè gièng míi vµo s¶n xuÊt nh− trång s¶, tre b¸t ®é, v¶i thiÒu, hång kh«ng h¹t, th«ng, l¸t, tr¸m… - TËn dông ®−îc sù hç trî vÒ vèn, kü thuËt canh t¸c vµ gièng cña c¸c ch−¬ng tr×nh dù ¸n ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt. - Tr×nh ®é s¶n xuÊt ph¸t triÓn, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt ngµy mét n©ng cao, thu hót lao ®éng gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ n©ng cao ®êi sèng cña nh©n d©n. * Nh÷ng tån t¹i: - VÉn cßn nhiÒu diÖn tÝch ®Êt l©m n«ng nghiÖp ch−a ®−îc ng−êi d©n ®−a vµo s¶n xuÊt, ®Ó hoang ho¸, b¹c mµu. - HiÖu qu¶ kinh tÕ cña c©y ¨n qu¶ l©u n¨m thÊp, chÊt l−îng kÐm kh«ng ®¸p øng nhu cÇu cña thÞ tr−êng. - C¬ cÊu c©y trång chuyÓn ®æi chËm, ch−a ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ râ rÖt. Cßn nhiÒu diÖn tÝch v−ên t¹p ch−a ®−îc c¶i t¹o. - DiÖn tÝch rõng trång t¨ng chËm, lo¹i c©y trång Ýt, kh«ng ®a d¹ng c«ng t¸c phßng löa rõng ch−a thùc sù ®−îc quan t©m. - Thu nhËp tõ s¶n xuÊt l©m nghiÖp cßn rÊt thÊp ch−a t−¬ng xøng víi tiÒm n¨ng cña ®Þa ph−¬ng. - C«ng t¸c quy ho¹ch sö dông ®Êt ®ai vi m« ch−a ®−îc quan t©m, nªn viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt manh món, kh«ng ®¸p øng yªu cÇu s¶n xuÊt hµng ho¸ cña thÞ tr−êng, ch−a cã ®Þnh h−íng cho s¶n xuÊt hµng ho¸ l©u dµi. 73 Download :: - C¸c m« h×nh s¶n xuÊt n«ng l©m kÕt hîp, kü thuËt canh t¸c trªn ®Êt dèc ch−a ®−îc h−íng dÉn kü thuËt, nªn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kh«ng cao, ch−a ph¸t huy t¸c dông b¶o vÖ ®Êt, chèng xãi mßn. Cã rÊt nhiÒu nguyªn nh©n dÉn ®Õn nh÷ng tån t¹i ®· nªu ë trªn song qua ®iÒu tra pháng vÊn cho thÊy nguyªn nh©n chÝnh cña c¸c tån t¹i trong sö dông ®Êt sau khi giao cña c¸c hé gia ®×nh lµ do thiÕu vèn s¶n xuÊt, tr×nh ®é canh t¸c l¹c hËu g©y nªn. 4.7. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ®Êt sau khi giao Tõ viÖc ph©n tÝch nh÷ng thuËn lîi, khã kh¨n, nh÷ng mÆt ®¹t ®−îc vµ nh÷ng tån t¹i còng nh− nguyªn nh©n cña nh÷ng tån t¹i ®ã. Chóng t«i tiÕn hµnh ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p kinh tÕ - kü thuËt nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ®Êt sau khi giao t¹i ®Þa ph−¬ng. 4.7.1. Gi¶i ph¸p kü thuËt 4.7.1.1. §Èy m¹nh c«ng t¸c qui ho¹ch sö dông ®Êt cÊp th«n b¶n Mét trong nh÷ng tån t¹i cña viÖc sö dông ®Êt ®ai l©m n«ng nghiÖp sau khi giao lµ c«ng t¸c quy ho¹ch sö dông ®Êt cÊp th«n b¶n ch−a ®−îc quan t©m, dÉn ®Õn viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt manh món, kh«ng ®¶m b¶o sè l−îng, chÊt l−îng s¶n phÈm hµng ho¸ theo yªu cÇu cña thÞ tr−êng. Quy ho¹ch sö dông ®Êt vi m« nh»m ®iÒu chØnh c¬ cÊu cho phï hîp víi tõng lo¹i ®Êt ®ai, tõ ®ã lùa chän c¸c lo¹i c©y trång vËt nu«i, c¸c m« h×nh canh t¸c cho phï hîp, bè trÝ s¶n xuÊt hîp lý, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ®Êt. Quy ho¹ch sö dông ®Êt cÊp th«n b¶n lµ mét biÖn ph¸p kü thuËt ®−îc tiÕn hµnh tr−íc tiªn cho s¶n xuÊt l©m n«ng nghiÖp. §Ó minh ho¹ tiÕn tr×nh thùc hiÖn c«ng t¸c qui hoÆch ®Êt vi m«, chóng t«i lùa chän th«n Thanh Chung lµm ®iÓn h×nh ®Ó quy ho¹ch sö dông ®Êt cã sù tham gia cña ng−êi d©n, nh÷ng th«n cßn l¹i sÏ lµm t−¬ng tù. - §Æc ®iÓm c¬ b¶n th«n Thanh Chung. Thanh Chung cã 79 hé gia ®×nh víi tæng sè 412 nh©n khÈu, n»m ë phÝa t©y nam cña x·, c¸ch UBND x· 5km, giao th«ng ®i l¹i khã kh¨n. Thanh Chung cã c¸c d©n téc kinh, Dao, Hoa, Tµy, cïng sinh sèng nh−ng chñ yÕu lµ ng−êi Dao 320 khÈu = 62 hé chiÕm 77,7%, ng−êi kinh 70 khÈu = 12 hé (ChiÕm 17%). 74 Download :: Tû lÖ ®ãi nghÌo cña xãm lµ 29 hé, chiÕm 36,7%. Qua ®iÒu tra thùc tÕ, hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt cña th«n Thanh Chung ®−îc tæng hîp ë biÓu 4-14. BiÓu 4-14. HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt l©m n«ng nghiÖp Th«n Thanh Chung - x· Thanh S¬n - HuyÖn S¬n §éng - tØnh B¾c Giang STT Lo¹i ®Êt DiÖn tÝch (ha) Tû lÖ % Tæng diÖn tÝch tù nhiªn 765,5 100 I §Êt l©m nghiÖp 681,8 89,1 1 §Êt cã rõng 295,4 §é che phñ 38,6 a Rõng tù nhiªn 214,7 b Rõng trång 80,7 2 §Êt trèng 386,4 II §Êt n«ng nghiÖp 70,4 9,2 1 §Êt lóa 13,0 2 §Êt trång c©y l©u n¨m 48,7 3 N−¬ng b·i 6,0 4 V−ên t¹p 2,7 III §Êt kh¸c 13,3 1,7 1 §Êt thæ c− 5,7 2 DT mÆt n−íc 2,0 3 §Êt kh¸c 5,6 DiÖn tÝch ®Êt tù nhiªn b×nh qu©n/ng−êi lµ 1,86ha. DiÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp b×nh qu©n/ng−êi lµ 1.708m2. DiÖn tÝch ®Êt l©m nghiÖp b×nh qu©n/ng−êi lµ 1,65ha. DiÖn tÝch ®Êt cã rõng b×nh qu©n/ ng−êi lµ 0,72ha. Nh×n chung, th«n Thanh Chung cã c¸c ®iÒu kiÖn vÒ ®Êt ®ai, lao ®éng… n»m ë møc b×nh qu©n chung cña x·. S¬ ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt th«n Thanh Chung ®−îc thÓ hiÖn ë h×nh 4.3. 75 Download :: 76 Download :: - KÕt qu¶ ph©n tÝch lÞch mïa vô cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt chÝnh trªn ®Þa bµn th«n Thanh Chung ®−îc thÓ hiÖn trong h×nh sè 4.4. L−îng m−a NhiÖt ®é Th¸ng C«ng viÖc 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1. Lóa xu©n hÌ G. m¹ n CÊy N-n Ch¨m sãc n T.Ho¹ch N.n 2. Lóa mïa L.dÊt N CÊy n Ch¨m sãc n Thu ho¹ch N n 3. Ng« ®«ng Thu ho¹ch N n Lµm ®Êt N Trång n C.Sãc n 4. S¾n Trång N n Ch¨m N sãc n Thu ho¹ch N.n 5. C©y ¨n qu¶ Ch¨m sãc N Trång N.n Ch¨m sãc Thu ho¹ch N.n Ch¨m sãc N.n 6. Trång rõng T¹o c©y con N.n Trång c©y N.n Ch¨m sãc b¶o vÖ §.BÇu n 7. B¶o vÖ rõng tù nhiªn N Qu¶n lý b¶o N vÖ rõng N N H×nh sè 4.4. Ph©n tÝch lÞch thêi vô th«n Thanh chung Qua ph©n tÝch lÞch mïa vô vµ sù ph©n c«ng lao ®éng, c«ng viÖc cña ng−êi lao ®éng trªn ®Þa bµn x· cho thÊy vÒ mïa ®«ng c«ng viÖc gieo trång vµ ch¨m sãc cña ng−êi lao ®éng gi¶m. Song ®©y lµ mïa t¨ng c−êng c«ng t¸c b¶o vÖ rõng, phßng 77 Download :: chèng ch¸y rõng. Sù ph©n c«ng lao ®éng nam n÷ t−¬ng ®èi ®ång ®Òu, lao ®émg nam lµm c«ng viÖc lao ®éng nÆng nhäc h¬n nh− lµm ®Êt, phun thuèc trõ s©u, b¶o vÖ rõng. . . lao ®éng n÷ lµm c«ng viÖc nhÑ nhµng h¬n nh− gieo cÊy, lµm cá, thu ho¹ch . . . Th«ng qua kÕt qu¶ ph©n tÝch lÞch mïa vô gióp chóng ta cã thÓ bè trÝ lao ®éng hîp lý, phï hîp víi tõng giai ®o¹n, lùa chän c«ng viÖc s¶n xuÊt phï hîp víi ®iÒu kiÖn ®Êt ®ai vµ thêi tiÕt, tõ ®ã n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ®Êt. + X¸c ®Þnh c¬ cÊu c©y trång vËt nu«i: Cïng víi viÖc quy ho¹ch sö dông ®Êt cÊp th«n b¶n cã sù tham gia cña ng−êi d©n. ViÖc ph©n lo¹i c©y trång, vËt nu«i th«ng qua ng−êi d©n lµ hÕt søc cÇn thiÕt. Nh»m lùa chän ®−îc c©y trång vËt nu«i phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ ë ®Þa ph−¬ng, t¹o c¬ së cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng trong s¶n xuÊt l©m n«ng nghiÖp vµ b¶o vÖ m«i tr−êng sinh th¸i. TËp ®oµn c©y trång vËt nu«i cho th«n Thanh Chung ®−îc x¸c ®Þnh nh− sau: - C©y n«ng nghiÖp: Lóa nhÞ −u 839, K39, ng« ViÖt Nam 10, s¾n vµ c¸c lo¹i ®Ëu, khoai lang, l¹c. - C©y ¨n qu¶ l©u n¨m: V¶i thiÒu, hång kh«ng h¹t, nh·n. - C©y c«ng nghiÖp: s¶. - C©y l©m nghiÖp: Th«ng ®u«i ngùa, keo l¸ trµm, tr¸m tr¾ng, l¸t, tre b¸t ®é. - VËt nu«i: Tr©u, lîn, gµ, dª, c¸… - Kh¶o s¸t t×nh h×nh sö dông ®Êt theo tuyÕn l¸t c¾t. §Ó thÊy ®−îc thùc tr¹ng sö dông ®Êt, hiÖn tr¹ng c©y trång, ph©n tÝch nh÷ng khã kh¨n, thuËn lîi ®èi víi c¸c kiÓu sö dông ®Êt vµ lùa chän c¸c gi¶i ph¸p sö dông ®Êt trong t−¬ng lai, ®Ò tµi ®· tiÕn hµnh kh¶o s¸t chuyªn ®Ò theo tuyÕn l¸t c¾t. KÕt qña kh¶o s¸t ®−îc tæng hîp ë h×nh sè 4.5. 78 Download :: 79 Download :: - LËp s¬ ®å quy ho¹ch sö dông ®Êt cho th«n Thanh Chung. ViÖc quy ho¹ch sö dông ®Êt cho th«n ®−îc tiÕn hµnh dùa vµo c¸c c¨n cø sau ®©y: + HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt ®ai, quü ®Êt l©m n«ng nghiÖp cña th«n. + NguyÖn väng nhu cÇu cña ng−êi d©n vÒ sù lùa chän c©y trång vËt nu«i. + Ph−¬ng h−íng ph¸t triÓn kinh tÕ vµ quy ho¹ch ®Êt ®ai cña x· Thanh S¬n giai ®o¹n 2001 - 2010. + T×nh h×nh sö dông ®Êt ®ai l©m n«ng nghiÖp sau khi giao cña th«n. + §iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ x· héi, lÞch mïa vô . + Tõ tû lÖ t¨ng d©n sè tù nhiªn, dù kiÕn ®Õn n¨m 2010 th«n Thanh Chung cã 90 hé = 446 nh©n khÈu. Tõ nh÷ng c¨n cø nªu trªn, chóng t«i tiÕn hµnh ®Ò xuÊt ph−¬ng ¸n quy ho¹ch sö dông ®Êt ®ai l©m n«ng nghiÖp cho th«n Thanh Chung nh− sau: - §èi víi ®Êt l©m nghiÖp: DiÖn tÝch ®Êt l©m nghiÖp gi¶m 106,4ha chñ yÕu chuyÓn sang ®Êt n«ng nghiÖp ®Ó s¶n xuÊt theo c¸c m« h×nh l©m n«ng kÕt hîp. DiÖn tÝch ®Êt cã rõng t¨ng lªn 280,0ha trong ®ã trång rõng: 140 ha vµ khoanh nu«i t¸i sinh rõng tù nhiªn lµ 140 ha. DiÖn tÝch ®Êt ch−a sö dông lµ 65,5ha (diÖn tÝch nµy bao gåm diÖn tÝch ®Êt dù phßng vµ diÖn tÝch tr¶ng cá, n¬i cao xa sái ®¸ kh«ng cã kh¶ n¨ng canh t¸c). §é che phñ cña rõng ë th«n Thanh Chung ®Õn n¨m 2010 ®¹t 75,2%. - §èi víi ®Êt n«ng nghiÖp: DiÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp cña th«n ®Õn n¨m 2010 lµ 110,8ha (T¨ng h¬n so víi hiÖn t¹i 40,4ha). Trong ®ã ®Êt trång lóa vÉn lµ 13,0ha song cÇn tiÕn hµnh lµm tèt c«ng t¸c thuû lîi nh»m chuyÓn diÖn tÝch lóa 1 vô thµnh 2 vô. DiÖn tÝch ®Êt v−ên t¹p ®−îc c¶i t¹o trång c©y ¨n qu¶ tËp trung. TÝch cùc x©y dùng c¸c m« h×nh trång c©y ¨n qu¶ kÕt hîp trång rõng, khoanh nu«i b¶o vÖ rõng theo ph−¬ng thøc l©m - n«ng kÕt hîp. DiÖn tÝch nµy ®−îc quy ho¹ch lµ 90ha chñ yÕu tõ ®Êt trång c©y l©u n¨m vµ ®Êt l©m nghiÖp chuyÓn sang. Dù kiÕn ®Õn 2010 b×nh qu©n diÖn tÝch ®Êt dµnh cho s¶n xuÊt l©m- n«ng kÕt hîp ë Thanh Chung lµ 01 ha/hé. - C¸c lo¹i ®Êt kh¸c t¨ng 0,5 ha chñ yÕu lµ ®Êt thæ c− do c¸c hé gia ®×nh t¸ch hé. Lo¹i ®Êt nµy xen lÉn ®Êt v−ên qu¶ hoÆc ®Êt s¶n xuÊt l©m n«ng kÕt hîp. DiÖn tÝch 80 Download :: ®Êt chuyªn dïng 5,6 ha vÉn gi÷ nguyªn (DiÖn tÝch ®Êt nµy bao gåm ®Êt nhµ v¨n ho¸ th«n, tr−êng mÉu gi¸o, giao th«ng, nghÜa ®Þa, m−¬ng phai, suèi, ®Êt dù phßng…) §Õn n¨m 2010 t¹i th«n Thanh Chung: - DiÖn tÝch ®Êt tù nhiªn b×nh qu©n/ng−êi lµ 1,72ha. - DiÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp b×nh qu©n/ ng−êi lµ 2.484 m2. - DiÖn tÝch ®Êt l©m nghiÖp b×nh qu©n/ng−êi lµ 1,44ha. - DiÖn tÝch ®Êt cã rõng b×nh qu©n/ng−êi lµ 1,29ha. Qui ho¹ch chi tiÕt ®Êt ®ai s¶n xuÊt l©m n«ng nghiÖp cña th«n Thanh Chung ®Õn n¨m 2010 ®−îc thÓ hiÖn ë biÓu 4-16. BiÓu 4-15. Quy ho¹ch sö dông ®Êt l©m n«ng nghiÖp 2010 Th«n Thanh Chung - x· Thanh S¬n - huyÖn S¬n §éng - tØnh B¾c Giang T¨ng gi¶m DT (ha) STT Lo¹i ®Êt DiÖn tÝch (ha) T¨ng Gi¶m Tû lÖ Tæng diÖn tÝch tù nhiªn 765,5 100 I S¶n xuÊt l©m nghiÖp 575,4 106,4 75,2 A Rõng tù nhiªn 354,7 140,0 B Rõng trång 220,7 140,0 II s¶n xuÊt n«ng nghiÖp 110,8 40,4 14,5 1 §Êt lóa 13,0 2 N−¬ng rÉy 4,8 1,2 3 V−ên qu¶ 3,0 0,3 4 S¶n xuÊt NLKH 90,0 41,3 III §Êt chuyªn dïng 7,6 IV §Êt thæ c− 6,2 0,5 V §Êt ch−a sö dông 65,5 320,9 8,6 Quy ho¹ch sö dông ®Êt th«n Thanh Chung ®−îc thÓ hiÖn ë h×nh sè 4.6. 81 Download :: 82 Download :: 4.7.1.2 T¨ng c−êng c«ng t¸c chuyÓn giao kü thuËt l©m n«ng nghiÖp Sau khi nhËn ®Êt, nhËn rõng mÆc dï lµ ng−êi chñ thùc sù vÒ ®Êt ®ai song trong qu¸ tr×nh sö dông ®Êt, ng−êi d©n cÇn ®−îc ®µo t¹o vµ chuyÓn giao kü thuËt míi ®Ó hä cã c¬ héi tiÕp cËn víi nh÷ng tiÕn bé míi vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ, ®ång thêi øng dông cã hiÖu qu¶ vµo s¶n xuÊt, nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ®Êt sau khi giao. S¶n xuÊt l©m n«ng nghiÖp chÞu ¶nh h−ëng rÊt lín vµo c¸c yÕu tè tù nhiªn, kü thuËt vµ v¨n ho¸ x· héi. C¸c yÕu tè nµy l¹i thay ®æi kh«ng ngõng theo thêi gian vµ theo c¸c vïng ®Þa lý kh¸c nhau. Do vËy, khi chuyÓn giao tiÕn bé kü thuËt ph¶i tu©n thñ chÆt chÏ c¸c b−íc chuyÓn giao. C¬ së khoa häc lùa chän tiÕn bé kü thuËt cho mét ®Þa ph−¬ng cô thÓ ph¶i ®¸p øng ®−îc mét sè tiªu chuÈn sau: - Phï hîp víi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt l©m n«ng nghiÖp ®Þa ph−¬ng nh− ®Êt ®ai, khÝ hËu, c¬ së vËt chÊt kü thuËt, tr×nh ®é tËp qu¸n…. - Khai th¸c ®−îc tiÒm n¨ng thÕ m¹nh ë ®Þa ph−¬ng. - §¬n gi¶n, ®Çu t− vèn Ýt, ®em l¹i hiÖu qu¶ nhanh chãng. - An toµn cho hÖ sinh th¸i cña ®Þa ph−¬ng. - Cã thÞ tr−êng tiªu thô æn ®Þnh. Trong chuyÓn giao kü thuËt cÇn tËp trung vµo viÖc h−íng dÉn kü thuËt g©y trång vµ ch¨m sãc c¸c loµi c©y cã n¨ng suÊt cao míi ®−îc ®−a vµo ¸p dông. D−íi ®©y, chóng t«i tr×nh bµy kü thuËt g©y trång mét sè loµi c©y l©m nghiÖp chÝnh ®· ®−îc lùa chän nh− th«ng ®u«i ngùa, keo l¸ trµm, l¸t hoa, tr¸m tr¾ng, tre b¸t ®é. 1. Kü thuËt trång th«ng ®u«i ngùa - Ph−¬ng ph¸p trång: Trång b»ng c©y con cã bÇu. - Ph−¬ng thøc trång: Trång hçn giao theo hµng víi c©y keo l¸ trµm theo tû lÖ 3:1 hoÆc trång xen víi l¸t hoa, tr¸m tr¾ng. - Tiªu chuÈn c©y con xuÊt v−ên: C©y con 6 th¸ng tuæi cã ®−êng kÝnh cæ rÔ 0,25 - 0,30cm. ChiÒu cao b×nh qu©n tõ 25 - 30cm, c©y kh«ng bÞ s©u bÖnh hoÆc gÉy ngän. - Trång hçn giao víi mËt ®é trång rõng lµ 2000 c©y/ha. 83 Download :: - Cuèc hè 30 x 30 x 30cm, bè trÝ theo h×nh nanh sÊu gi÷a c¸c hµng, cuèc xong tr−íc khi trång rõng 1 th¸ng. San lÊp hè kÕt hîp bãn ph©n lãt. - Trång c©y vµo ngµy cã m−a nhá hoÆc r©m m¸t. Trång tõ ®Ønh xuèng ch©n ®åi, khi trång nhÊt thiÕt ph¶i r¹ch vá bÇu. Tû lÖ sèng ph¶i ®¹t > 90%. - Ch¨m sãc vµ nu«i d−ìng rõng: Ch¨m sãc rõng trång 3 n¨m ®Çu. Mçi n¨m lµm cá quanh gèc 2 lÇn. Chó ý phßng chèng ch¸y rõng, phßng trõ s©u bÖnh h¹i vµ tiÕn hµnh tØa th−a 2 - 3 lÇn. 2. Kü thuËt trång c©y keo l¸ trµm - Ph−¬ng ph¸p trång: Trång b»ng c©y con cã bÇu. - Ph−¬ng thøc trång: Trång hçn giao víi th«ng m· vÜ theo tû lÖ 1:3, hoÆc trång phï trî víi c©y b¶n ®Þa nh− tr¸m tr¾ng, l¸t hoa. - Tiªu chuÈn c©y con xuÊt v−ên: Tuæi c©y tõ 3 - 5 th¸ng tuæi. §−êng kÝnh cæ rÔ 0,25 - 0,30 cm. ChiÒu cao b×nh qu©n tõ 25 - 30cm. - MËt ®é trång hçn giao víi th«ng lµ theo tØ lÖ 1 keo 3 th«ng. Khi hçn giao víi c¸c loµi c©y b¶n ®Þa th× mËt ®é c©y keo tõ 800 – 1.000 c©y/ha, c¸c loµi c©y b¶n ®Þa tuú tõng loµi ®Ó chän tû lÖ phï hîp. - Cuèc hè kÝch th−íc 30 x 30 x 30cm. Bè trÝ theo h×nh nanh sÊu. Thêi gian cuèc hè hoµn thµnh tr−íc lóc trång tõ 1- 2 th¸ng. LÊp hè kÕt hîp bãn ph©n. - Trång c©y vµo ngµy r©m m¸t hoÆc cã m−a nhá. NhÊt thiÕt ph¶i r¹ch vá bÇu tr−íc khi trång. Trång tõ trªn ®Ønh ®åi xuèng ch©n. - Ch¨m sãc rõng trång 3 n¨m ®Çu. Mçi n¨m dän cá quanh gèc 2 lÇn. Chó ý phßng chèng ch¸y rõng. Kh«ng ch¨n th¶ gia sóc vµo rõng trång. 3. Kü thuËt trång c©y l¸t hoa - Ph−¬ng ph¸p trång: Trång b»ng c©y con cã bÇu. - Ph−¬ng thøc trång: Trång hçn giao víi keo l¸ trµm, hoÆch trång bæ sung víi rõng khoanh nu«i t¸i sinh. - Tiªu chuÈn c©y con xuÊt v−ên: Tuæi c©y tõ 8 - 9 th¸ng tuæi. §−êng kÝnh cæ rÔ 0,5 - 0,6cm. ChiÒu cao b×nh qu©n 60 - 80 cm. C©y kh«ng bÞ nhiÔm s©u bÖnh, côt ngän. Kh«ng trång c©y khi ®· cã l¸ non. 84 Download :: - Trång hçn giao víi keo l¸ trµm mËt ®é 1.600 c©y/ha víi tû lÖ 1: 1, trång bæ sung ë rõng khoanh nu«i t¸i sinh tuú mËt ®é c©y t¸i sinh cã gi¸ trÞ kinh tÕ nh−ng kh«ng qu¸ 500 c©y l¸t hoa/ha. -- Cuèc hè 40 x 40 x 40cm. Bè trÝ 1 hµng l¸t, 1 hµng keo l¸ trµm, cuèc hè so le gi÷a c¸c hµng theo h×nh nanh sÊu. - Ch¨m sãc vµ b¶o vÖ rõng: Sau khi trång cÇn ph¶i b¶o vÖ ch¨m sãc rõng liªn tôc cho ®Õn khi khÐp t¸n, nhÊt lµ 3 n¨m ®Çu. Mçi n¨m ch¨m sãc lµm cá, ph¸t dän d©y leo, bôi rËm tõ 2 - 3 lÇn tuú ph−¬ng thøc trång. Chó ý trång dÆm vµ kh«ng ch¨n th¶ gia sóc vµo rõng trång. 4. Kü thuËt trång tr¸m tr¾ng - Ph−¬ng ph¸p trång: Trång b»ng c©y con cã bÇu. - Ph−¬ng thøc trång: Trång tr¸m tr¾ng cã c©y keo l¸ trµm phï trî, trång bæ sung tr¸m tr¾ng víi c¸c loµi c©y t¸i sinh môc ®Ých cã s½n. - Tiªu chuÈn c©y con xuÊt v−ên: Tuæi c©y tõ 8 - 9 th¸ng tuæi. §−êng kÝnh cæ rÔ > 0,5cm. ChiÒu cao b×nh qu©n 60 - 80cm. - MËt ®é trång: + Víi lo¹i rõng trång tr¸m vµ keo l¸ trµm th× mËt ®é trång lµ 1.400 c©y/ha. (400 c©y tr¸m vµ 1000 c©y keo l¸ trµm). + Trång bæ sung víi c©y t¸i sinh th× tuú theo rõng t¸i sinh. - Cuèc hè: KÝch th−íc hè 40 x 40 x 40cm. Hè ®−îc bè trÝ theo h×nh nanh sÊu, lÊp hè kÕt hîp bãn ph©n. - Ch¨m sãc b¶o vÖ rõng trång. 4 n¨m ®Çu sau khi trång lµm cá quanh gèc 2 - 3 lÇn trong n¨m. Chó ý ph¸t dän cá, c©y bôi, c©y t¸i sinh kh«ng ®Ó c¸c lo¹i c©y nµy chÌn Ðp c©y trång. Kh«ng ®Ó gia sóc ph¸ ho¹i rõng trång. Chó ý phßng chèng löa rõng, chÆt tØa rõng non khi t¸n c©y b¾t ®Çu giao nhau. 5. Kü thuËt trång tre b¸t ®é lÊy m¨ng - Chän ®Êt trång tre b¸t ®é. Tre b¸t ®é nªn trång ë xung quanh hå ao, ven s«ng suèi, tÇng ®Êt dµy, chÊt ®Êt xèp. Kh«ng trång tre b¸t ®é ë n¬i cã ®é cao > 300m so víi møc n−íc biÓn hoÆc 85 Download :: n¬i ®Êt dèc > 250. - Kü thuËt trång: + C©y gièng: Nªn trång b»ng hom cñ. (Träng l−îng kho¶ng 1kg, chiÒu cao tõ 17cm trë lªn, cã Ýt nhÊt 2 mÇm chåi, kh«ng dËp n¸t, kh«ng bÞ thèi, kh«ng chän cñ giµ qu¸ v× kh¶ n¨ng mäc mÇm kÐm.) + MËt ®é 1.110 c©y/ha (3 x 3m). + Cuèc hè víi kÝch th−íc 70 x 70 s©u 30cm: Hè ph¶i ®−îc ®µo tr−íc khi trång lµ 1 th¸ng. CÇn bãn lãt hè trång b»ng bïn ao, ®Êt mïn, ®Êt phï sa hoÆc ph©n chuång ®· ñ hoai (15 - 25kg/hè) trén víi ®Êt bét ®¶o ®Òu tr−íc khi trång. + C¸ch trång: §Æt c©y th¼ng ®øng, nÕu bãn lãt ph©n chuång th× ph¶i lÊp ®Êt mïn t¬i xèp lªn trªn líp ph©n dµy 5 - 10cm. Sau ®ã míi ®Æt c©y gièng. LÊp ®Êt ®Çy c¸ch mÆt hè 10 - 15cm. (Trªn cæ gèc tre mét Ýt) giËm chÆt dÇn tõ ngoµi vµo trong. Sau phñ cá r¸c lªn trªn vµ t−íi n−íc. - Ch¨m sãc: + Trõ cá vµ xíi ®Êt: Mét n¨m trõ cá vµ xíi ®Êt 2 lÇn. LÇn 1 vµo th¸ng 5-6, lÇn 2 vµo th¸ng 8 - 9. + Bãn ph©n: ®èi víi rõng tre b¸t ®é míi trång, c¸c lo¹i ph©n bãn ®Òu dïng ®−îc. Nh÷ng lo¹i ph©n chuång, bét x−¬ng, bïn ao nªn bãn vµo mïa thu ®«ng. L−îng ph©n chuång bãn 22,5 - 37,5 tÊn/ha, ®Êt bïn ao bãn 37,5 - 60 tÊn/ha. Ph©n tæng hîp, l©n, ®¹m nªn bãn vµo vô xu©n hÌ, mçi khãm bãn 0,25 - 0,5kg. 6- kü thuËt khoanh nu«i t¸i sinh tù nhiªn Thanh S¬n lµ x· cã diÖn tÝch rõng tù nhiªn rÊt lín. Ngoµi diÖn tÝch ®Êt trèng ë tr¹ng th¸i IC lµ 486,2ha th× diÖn tÝch rõng non ch−a cã tr÷ l−îng lµ 417,8ha, diÖn tÝch rõng non cã tr÷ l−îng lµ 2.170,0ha. Do vËy khoanh nu«i t¸i sinh rõng tù nhiªn lµ gi¶i ph¸p kü thuËt rÊt cÇn thiÕt ®−îc ¸p dông trªn ®Þa bµn x·. V× nã yªu cÇu vèn ®Çu t− thÊp, rÎ nhÊt mµ ®em l¹i hiÖu qu¶ cao, rÊt phï hîp víi Thanh S¬n lµ x· cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ khã kh¨n. Ngoµi ý nghÜa vÒ kinh tÕ, rõng tù nhiªn phôc håi cßn cã c¸c gi¸ trÞ nhiÒu mÆt vÒ sinh th¸i, tÝnh bÒn v÷ng vµ ®© d¹ng sinh häc, quü gen, chøc n¨ng phßng hé vµ phßng chèng ch¸y rõng, s©u bÖnh… ®Òu tèt h¬n so víi rõng 86 Download :: trång. D−íi ®©y chóng t«i xin tr×nh bµy kü thuËt khoanh nu«i t¸i sinh rõng tù nhiÖn kh«ng trång bæ sung. - §èi t−îng ¸p dông: + §Êt l©m nghiÖp phôc håi sau n−¬ng rÉy cßn hoÆc cßn gÇn tÝnh chÊt ®Êt rõng. + §Êt l©m nghiÖp cã nhiÒu c©y bôi vµ c©y tiªn phong t¸i sinh. - Ch¨m sãc vµ b¶o vÖ rõng 3 n¨m ®Çu: Hµng n¨m tiÕn hµnh ch¨m sãc tu bæ 3 lÇn vµo ®Çu, gi÷a vµ cuèi mïa m−a. Mçi lÇn tiÕn hµnh thùc hiÖn theo 3 b−íc. + B−íc 1: §¸nh dÊu c©y t¸i sinh môc ®Ých cã triÓn väng b»ng s¬n ®á vµo th©n c©y ë ngang tÇm m¾t ®Ó dÔ nhËn biÕt. Sè c©y cÇn ®¸nh dÊu kho¶ng 400 - 500 c©y (kho¶ng c¸ch c¸c c©y tõ 4 - 5m). Nh÷ng n¬i cã ®é dèc > 350 vµ däc theo nh÷ng thung lòng nhá cã suèi th× kh«ng cÇn ®¸nh dÊu mµ chØ thùc hiÖn 2 b−íc cßn l¹i. + B−íc 2: Më t¸n c©y môc ®Ých vµ ph¸t bá d©y leo, c©y bôi, c©y chÌn Ðp c©y t¸i sinh cã môc ®Ých . Tr−êng hîp trªn mét gèc cã trªn 3 chåi th× chØ ®Ó l¹i 1 - 2 chåi cã triÓn väng nhÊt. + B−íc 3: Nu«i d−ìng ch¨m sãc c©y t¸i sinh nhá vµ b¶o vÖ l©m phÇn. Trong l©m phÇn cã c©y t¸i sinh môc ®Ých cßn nhá th× cÇn ®¸nh dÊu vµ b¶o vÖ chóng. C©y bôi vµ th¶m thùc b× che phñ ®Êt trong l©m phÇn cÇn gi÷ l¹i ®Ó b¶o vÖ ®Êt chèng xãi mßn. - Tu bæ b¶o vÖ rõng tõ n¨m thø 4 ®Õn n¨m thø 8. TiÕn hµnh mçi n¨m 2 lÇn vµo ®Çu vµ cuèi mïa m−a. TiÕp tôc ®iÒu chØnh kho¶ng trèng ®Ó c©y môc ®Ých ®ñ ¸nh s¸ng. Luçng ph¸t d©y leo, c©y bôi nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho c©y t¸i sinh ph¸t triÓn. TØa bít chåi t¸i sinh, mçi gèc chØ ®Ó 01 chåi. ChÆt tØa c©y cong queo s©u bÖnh vµ n¬i c©y t¸i sinh qu¸ dÇy, nh÷ng c©y chÌn Ðp c©y môc ®Ých. Kh«ng ®−îc chÆt c©y lÊy gç chØ tËn thu cñi. Bªn c¹nh viÖc ph¸t triÓn diÖn tÝch rõng b»ng c¸ch trång rõng, khoanh nu«i t¸i sinh rõng. Trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, cÇn thiÕt ph¶i chó träng c«ng t¸c thuû lîi. X©y dùng c¸c hå ®Ëp chøa n−íc vµ cøng ho¸ kªnh m−¬ng ®¶m b¶o cung cÊp 87 Download :: n−íc cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Chó träng ®−a gièng lóa, ng«, l¹c, ®ç míi cã n¨ng xuÊt cao vµo s¶n xuÊt . CÇn ph¶i h−íng dÉn ng−êi d©n, kü thuËt x©y dùng c¸c m« h×nh l©m n«ng kÕt hîp víi c¸c biÖn ph¸p kü thuËt phßng trõ tæng hîp (IBM). 4.7.2. Gi¶i ph¸p vÒ mÆt kinh tÕ 4.7.2.1. Gi¶i ph¸p vÒ vèn ®Çu t− Vèn lµ mét nhu cÇu rÊt cÇn thiÕt ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng l©m nghiÖp. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng ®Êt ®ai sau khi giao kh«ng ®−a vµo sö dông hoÆc sö dông kÐm hiÖu qu¶ ngoµi yÕu tè kü thuËt còng do vèn quyÕt ®Þnh. Kinh nghiÖm ë S¬n §éng cho thÊy nh÷ng n¨m gÇn ®©y nhê cã dù ¸n trång rõng ViÖt-§øc, 661 vµ T©y Yªn tö mµ diÖn tÝch rõng trång míi còng nh− KNTS t¨ng lªn ®¸ng kÓ. Qua ho¹t ®éng nµy ý thøc cña nh©n d©n ®Þa ph−¬ng vÒ nghÒ rõng còng ®−îc n©ng cao. Ng−îc l¹i ë nh÷ng ®Þa ph−¬ng kh«ng cã hç trî ®Çu t− th× hiÖu qu¶ sö dông ®Êt rÊt thÊp. V× vËy cÇn tËp trung khai th¸c mäi nguån vèn ®Ó thóc ®Èy ph¸t triÓn s¶n xuÊt th«ng qua viÖc h×nh thµnh vµ kªu gäi c¸c dù ¸n trong vµ ngoµi n−íc. Trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp: C¸c hé gia ®×nh cÇn ph¶i huy ®éng tõ nhiÒu nguån vèn kh¸c nhau. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay cÇn cã chÝnh s¸ch trî gi¸, trî c−íc ®èi víi gièng vµ vËt t− trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, t¨ng c−êng x©y dùng c¬ së h¹ tÇng nh»m gi¶m nhÑ nh÷ng khã kh¨n cho s¶n xuÊt. Trªn ®Þa bµn x· ®· cã ng©n hµng ng−êi nghÌo triÓn khai ho¹t ®éng cho vay vèn víi l·i xuÊt −u ®·i gióp nh©n d©n ®Çu t− s¶n xuÊt. Nh−ng nh×n chung, vèn vay cßn Ýt, chu kú vay ng¾n, thñ tôc vay vèn cßn r−êm rµ. Do vËy cÇn cã chÝnh s¸ch thay ®æi thñ tôc vay vèn t¹o ®iÒu kiÖn cho ng−êi d©n tiÕp cËn ®−îc nhiÒu h¬n n÷a nguån vèn nµy. MÆt kh¸c cÇn quan t©m ®Õn thêi h¹n vay vµ l·i suÊt phï hîp ®Ó gióp nh©n d©n ph¸t triÓn s¶n xuÊt. 4.7.2.2. Gi¶i ph¸p vÒ thÞ tr−êng l©m n«ng s¶n ThÞ tr−êng l©m n«ng s¶n ë ®Þa ph−¬ng gÆp nh÷ng khã kh¨n chÝnh sau: - Giao th«ng ®i l¹i khã kh¨n. - L−îng hµng ho¸ kh«ng tËp trung, quy c¸ch chÊt l−îng s¶n phÈm ch−a ®¸p øng yªu cÇu cña kh¸ch hµng. - Ch−a cã c¬ së dÞch vô æn ®Þnh nªn th−êng bÞ t− th−¬ng Ðp gi¸. 88 Download :: V× vËy cÇn thiÕt ph¶i ph©n tÝch thÞ tr−êng tr−íc m¾t vµ l©u dµi, ®Ó cã ®Þnh h−íng cho s¶n xuÊt l©m n«ng nghiÖp ®Ó t¹o ra s¶n phÈm ®¸p øng yªu cÇu tiªu thô hµng ho¸ cña thÞ tr−êng. ë ®Þa ph−¬ng tËp trung gi¶i quyÕt 2 vÊn ®Ò chÝnh lµ x©y dùng vïng s¶n xuÊt chuyªn canh hµng ho¸ vµ ph¸t triÓn hÖ thèng giao th«ng, nhÊt lµ giao th«ng n«ng th«n. 4.7.3. Gi¶i ph¸p vÒ tæ chøc -Ph¸t huy vai trß cña Khu b¶o tån T©y Yªn tö ®Õn qu¶n lý sö dông ®Êt. Khu b¶o tån T©y Yªn tö ®−îc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng lµ mét thuËn lîi c¬ b¶n cho s¶n xuÊt l©m n«ng nghiÖp trªn ®Þa bµn. §éi ngò c¸n bé kü thuËt cña Khu sÏ trî gióp ®¾c lùc cho nh©n d©n trong viÖc h−íng dÉn kü thuËt s¶n xuÊt, nhÊt lµ s¶n xuÊt l©m nghiÖp. Khu b¶o tån lµ n¬i cung cÊp nguån vèn ®Çu t− gióp nh©n d©n trång rõng, khoanh nu«i t¸i sinh vµ b¶o vÖ rõng. §éi ngò c¸n bé kiÓm l©m cña Khu b¶o tån cÇn phèi kÕt hîp víi chÝnh quyÒn vµ nh©n d©n ®Þa ph−¬ng thùc hiÖn tèt chøc n¨ng qu¶n lý b¶o vÖ rõng. - Trªn c¬ së quy −íc b¶o vÖ rõng ë th«n b¶n, tiÕn hµnh thµnh lËp c¸c tæ ®éi quÇn chóng b¶o vÖ rõng. NhiÖm vô chÝnh cña c¸c tæ ®éi nµy lµ qu¶n lý, b¶o vÖ vèn rõng s¾n cã, b¶o vÖ nguån gen ®éng thùc vËt vµ tÝnh ®a d¹ng sinh häc ë ®Þa ph−¬ng. - Ph¸t huy tèt ®éi ngò c¸n bé kü thuËt, chØ ®¹o hiÖn tr−êng cña L©m tr−êng S¬n §éng II trong viÖc chuyÓn giao kü thuËt trång rõng. X¸c ®Þnh lo¹i c©y trång trªn ®iÒu kiÖn cô thÓ cña ®Þa h×nh, ®Êt ®ai, c¸c ph−¬ng thøc, ph−¬ng ph¸p trång rõng víi c¸c lo¹i c©y trång cô thÓ, ®¶m b¶o hiÖu qu¶ cao nhÊt trong s¶n xuÊt l©m n«ng nghiÖp. - C¸c tæ chøc quÇn chóng ë ®Þa ph−¬ng (§oµn thanh niªn, héi phô n÷, héi cùu chiÕn binh, héi n«ng d©n…) lµ lùc l−îng nßng cèt ®Ó tæ chøc vµ vËn ®éng ng−êi d©n qu¶n lý vµ sö dông cã hiÖu qu¶ ®Êt ®−îc giao. Tuy nhiªn trong thêi gian qua c¸c tæ chøc nµy ch−a ph¸t huy ®−îc vai trß nßng cèt cña m×nh trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt l©m n«ng nghiÖp, sù phèi hîp gi÷a c¸c tæ chøc còng kÐm chÆt chÏ. V× vËy cÇn thu hót c¸c tæ chøc nµy tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, h−íng dÉn vµ vËn ®éng Bµ con n«ng d©n øng dông c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt, ®−a gièng míi vµo s¶n xuÊt th©m canh t¨ng vô, tËn dông hÕt c¸c nguån vèn s½n cã ë ®Þa ph−¬ng, nhËn ®Êt, nhËn rõng, thùc hiÖn tèt c«ng t¸c b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng. 89 Download :: 4.7.4. Gi¶i ph¸p vÒ chÝnh s¸ch §Ó hç trî vµ thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn, trong nh÷ng n¨m qua Nhµ n−íc ®· ban hµnh nhiÒu v¨n b¶n qui ph¹m ph¸p luËt. Nh÷ng v¨n b¶n ph¸p luËt vµ chÝnh s¸ch tuy ®· t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn ý thøc, lßng nhiÖt t×nh cña ng−êi d©n trong c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt song vÉn tiÒm Èn mét sè bÊt cËp cÇn ®−îc xem xÐt vµ hoµn thiÖn. V× vËy c¸c gi¶i ph¸p chÝnh s¸ch cÇn tËp trung vµo c¸c vÊn ®Ò chÝnh sau ®©y: + Ban hµnh vµ triÓn khai thùc hiÖn LuËt ®Êt ®ai söa ®æi n¨m 2003 vµ c¸c v¨n b¶n h−íng dÉn thi hµnh. + Söa ®æi bæ sung LuËt b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng, trong ®ã cÇn quy ®Þnh râ rµng cô thÓ h¬n tr¸ch nhiÖm cña chÝnh quyÒn c¸c cÊp trong c«ng t¸c qu¶n lý vµ b¶o vÖ rõng. C¶i tiÕn bé m¸y tæ chøc, chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña lùc l−îng kiÓm l©m. + TriÓn khai vµ ban hµnh c¸c v¨n b¶n h−íng dÉn thùc hiÖn QuyÕt ®Þnh 178/2001/Q§-TTg ngµy 12/11/2001 cña Thñ t−íng ChÝnh phñ vÒ quyÒn h−ëng lîi, nghÜa vô cña hé gia ®×nh, c¸ nh©n ®−îc giao, ®−îc thuª, nhËn kho¸n rõng vµ ®Êt l©m nghiÖp. §©y lµ ®éng lùc ®Ó nh©n d©n ®Çu t− ph¸t triÓn s¶n xuÊt l©m nghiÖp sau khi ®−îc nhËn giao kho¸n ®Êt rõng. + ChÝnh s¸ch vÒ ®µo t¹o, båi d−ìng, chÕ ®é cho c¸n bé khuyÕn l©m n«ng ë ®Þa bµn x·, c¸n bé l·nh ®¹o x· vµ c¸c th«n b¶n. + C¸c chÝnh s¸ch thu hót vèn ®Çu t− cho s¶n xuÊt l©m n«ng nghiÖp. + C¸c chÝnh s¸ch hç trî vïng ®ång bµo d©n téc thiÓu sè, miÒn nói vïng cao, vïng ®Æc biÖt khã kh¨n. + C¸c chÝnh s¸ch vÒ tÝn dông, gi¸o dôc, y tÕ… - TiÕp tôc rµ so¸t vµ giao ®Êt kho¸n rõng, cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cho c¸c hé gia ®×nh. Thu håi diÖn tÝch ®· giao cho c¸c hé gia ®×nh trong vïng quy ho¹ch cña Khu b¶o tån T©y Yªn tö, nh»m tr¸nh tranh chÊp, m©u thuÉn cã thÓ x¶y ra. Chó ý giao diÖn tÝch ®Êt rõng kh¸c cho c¸c hé gia ®×nh nµy ®Ó hä cã ®Êt s¶n xuÊt. ViÖc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt ph¶i ®−îc tiÕn hµnh ®óng quy ®Þnh, ®¶m b¶o chÊt l−îng vµ thêi gian, tr¸nh viÖc cÊp ch¹y theo thµnh tÝch kh«ng ®¶m b¶o chÊt l−îng dÔ x¶y ra tranh chÊp vµ m©u thuÉn. 90 Download :: - X©y dùng c¸c quy −íc b¶o vÖ rõng th«n b¶n. Quy −íc b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng cña th«n b¶n ph¶i ®−îc x©y dùng trªn c¬ së ng−êi d©n trong th«n b¶n tù x©y dùng lªn vµ tù gi¸c chÊp hµnh, qui −íc ph¶i ng¾n gän, dÔ hiÓu, dÔ thùc hiÖn. Néi dung c¬ b¶n cña qui −íc b¶o vÖ rõng ë th«n b¶n cña x· Thanh S¬n nªn ®−îc tr×nh bµy thµnh 2 phÇn chÝnh nh− sau: I. C¸c biÖn ph¸p phßng ngõa 1. CÊm th¶ gia sóc vµo khu vùc trång rõng, khu vùc khoanh nu«i t¸i sinh rõng, c¸c hé ph¶i tù ch¨n d¾t gia xóc cÈn thËn. NÕu gia ®×nh nµo vi ph¹m sÏ bÞ xö ph¹t. 2. Mäi ng−êi ph¶i cã ý thøc b¶o vÖ rõng, phßng chèng ch¸y rõng nhÊt lµ trong mïa kh« hanh kh«ng ®−îc dïng löa ë trong rõng. NÕu vi ph¹m sÏ bÞ xö ph¹t. Khi ph¸t hiÖn ch¸y rõng th× mäi ng−êi d©n ®Òu ph¶i cã tr¸ch nhiÖm ch÷a ch¸y. 3. Nghiªm cÊm mäi hµnh vi tù tiÖn khai th¸c gç, chÆt ph¸ c©y trång, c©y t¸i sinh trong rõng. C¸c hé ph¶i cã tr¸ch nhiÖm b¶o vÖ rõng cña m×nh. Tæ b¶o vÖ ph¶i th−êng xuyªn kÕt hîp víi c¸c hé gia ®×nh vµ lùc l−îng kiÓm l©m kiÓm tra rõng. NÕu b¾t ®−îc ai vi ph¹m qui −íc, tæ b¶o vÖ kÕt hîp víi l·nh ®¹o th«n, x· hoÆc c¬ quan kiÓm l©m ®Ó xö lý. II. Xö lý khi thiÖt h¹i x¶y ra Qui ®Þnh møc ®é xö lý ®èi víi tõng hµnh vi vi ph¹m trong c¸c tr−êng hîp sau: 1. §èi víi tr©u bß ph¸ ho¹i 2. §èi víi hµnh vi ®Ó x¶y ra ch¸y rõng. 3. §èi víi ng−êi ph¸ rõng, khai th¸c, mua b¸n, vËn chuyÓn, tµng tr÷, chÕ biÕn l©m s¶n tr¸i phÐp . 91 Download :: Ch−¬ng 5 KÕt luËn - Tån t¹i - KiÕn nghÞ 5.1. KÕt luËn 5.1.1. VÒ t×nh h×nh giao ®Êt vµ sö dông ®Êt l©m- n«ng nghiÖp trªn ®Þa bµn x· Th«ng qua kÕt qu¶ nghiªn cøu trong tõng néi dung cña ®Ò tµi cã thÓ ®i ®Õn mét sè kÕt luËn chÝnh sau ®©y: - Thùc hiÖn chñ tr−¬ng ph©n cÊp qu¶n lý vÒ ®Êt ®ai cña Nhµ n−íc, tõ n¨m 1995 ®Õn nay, x· Thanh S¬n ®· giao ®−îc 6.405,5 ha rõng vµ ®Êt l©m nghiÖp cho 1 tæ chøc vµ 405 hé gia ®×nh. Trong ®ã giao cho Khu b¶o tån T©y Yªn tö lµ 4.183,4 ha, sè cßn l¹i 2.222,1 ha giao cho hé gia ®×nh. C«ng t¸c giao ®Êt tuy ®−îc triÓn khai nhanh song ®Õn nay viÖc cÊp GCNQSD§ vÉn ch−a ®−îc thùc hiÖn xong. Mét sè hé vÉn ch−a ®−îc giao ®Êt. §©y còng chÝnh lµ tån t¹i lín nhÊt trong c«ng t¸c giao ®Êt ë x· Thanh S¬n. - Nhê sù trî gióp vÒ vèn cña dù ¸n trång rõng ViÖt- §øc, dù ¸n T©y Yªn tö nªn ®Êt rõng sau khi giao ®· ®−îc c¸c chñ thÓ ®−a vµo sö dông víi nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau. TÝnh ®Õn n¨m 2003 toµn x· ®· trång ®−îc 289,5 ha rõng míi víi c¸c lo¹i c©y trång nh− th«ng, tr¸m, keo, b¹ch ®µn vµ 180,6 ha c©y ¨n qu¶ trªn ®Êt l©m nghiÖp. Bªn c¹nh c«ng t¸c trång rõng më réng diÖn tÝch, c«ng t¸c qu¶n lý b¶o vÖ vµ KNTS rõng tù nhiªn- ®èi t−îng chñ yÕu trªn ®Þa bµn còng ®−îc c¸c chñ thÓ ®−a vµo qu¶n lý vµ sö dông cã hiÖu qu¶. - Hµng n¨m diÖn tÝch rõng tù nhiªn ®−îc kho¸n b¶o vÖ vµ KNTS cho c¸c hé gia ®×nh víi ®¬n gi¸ 50.000®/ha/n¨m ®Òu t¨ng lªn. §Õn nay ®· kho¸n ®−îc 3.313,38ha (chiÕm 57,3% diÖn tÝch rõng tù nhiªn cña x·) cho 563 tæ chøc vµ hé gia ®×nh. -KÕt qu¶ sö dông ®Êt l©m nghiÖp sau khi giao trªn ®Þa bµn x· ®· cã hiÖu qu¶ nhÊt ®Þnh, ®em l¹i thu nhËp cho ng−êi d©n, t¨ng c¶ diÖn tÝch vµ chÊt l−îng rõng. Song thu nhËp cña ng−êi d©n tõ s¶n xuÊt l©m nghiÖp cßn thÊp, tr÷ l−îng rõng cßn nghÌo. V× vËy cÇn ph¶i cã c¸c gi¶i ph¸p thiÕt thùc ®Ó t¨ng hiÖu qu¶ sö dông ®Êt l©m nghiÖp. 92 Download :: S¶n xuÊt n«ng nghiÖp trªn ®Þa bµn x· Thanh S¬n cßn chËm ph¸t triÓn, tËp qu¸n canh t¸c l¹c h©ô. Chñ yÕu vÉn lµ trång lóa, ng«, s¾n vµ mét sè rau ®Ëu kh¸c phôc vô nhu cÇu l−¬ng thùc t¹i chç. C©y ¨n qu¶ l©u n¨m , chñ yÕu lµ v¶i thiÒu chiÕm mét diÖn tÝch ®¸ng kÓ vµ ®· cho thu ho¹ch, song vµi n¨m gÇn ®©y do gi¸ c¶ v¶i thiÒu trªn thÞ tr−êng liªn tôc gi¶m. MÆt kh¸c chÊt l−îng vµ mÉu m· qu¶ v¶i thiÒu ë Thanh S¬n ch−a ®¸p øng yªu cÇu cña thÞ tr−êng nªn thu nhËp tõ c©y v¶i thiÒu trªn ®Þa bµn kh«ng cao. Nh×n chung s¶n xuÊt n«ng nghiÖp trªn ®Þa bµn míi chØ ®¸p øng nhu cÇu l−¬ng thùc t¹i chç. C¸c s¶n phÈm cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cßn nghÌo nµn c¶ vÒ chñng lo¹i vµ sè l−îng. Do tËp qu¸n canh t¸c l¹c hËu nªn ®Êt ®ai s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña x· bÞ xãi mßn, b¹c mµu, ®é ph× kÐm dÉn ®Õn n¨ng suÊt c©y trång thÊp, tû lÖ sö dông ®Êt míi chØ ®¹t 73%. Bªn c¹nh c¸c nh©n tè tù nhiªn nh− vÞ trÝ ®Þa lý, ®Þa h×nh, ®iÒu kiÖn khÝ hËu thuû v¨n, ®Êt ®ai, qu¸ tr×nh sö dông ®Êt ®ai l©m n«ng nghiÖp cßn chÞu ¶nh h−ëng cña nhiÒu yÕu tè kh¸c nhau. V× vËy ®Ó ®−a ®Êt sau khi giao vµo sö dông cã hiÖu qu¶ c«ng t¸c giao ®Êt cÇn quan t©m gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n sau: - Qui m« giao ®Êt kh«ng nªn giao qu¸ nhiÒu diÖn tÝch ®Êt, chØ nªn giao tõ 2 ®Õn 4 ha cho mét hé gia ®×nh, ngo¹i trõ c¸c hé cã kh¶ n¨ng vÒ vèn ®Çu t− cho s¶n xuÊt. - CÇn quan t©m ®Õn c¸c chÝnh s¸ch vÒ vèn, ®Êt ®ai, quyÒn h−ëng lîi cña ng−êi nhËn ®Êt… - C¶i t¹o vµ x©y dùng c¸c c¬ së h¹ tÇng, nhÊt lµ vÒ ®−êng giao th«ng, t¹o ®iÒu kiÖn cho ®Þa ph−¬ng cã thÞ tr−êng æn ®Þnh ®Ó tiªu thô s¶n phÈm n«ng l©m nghiÖp. TËp trung s¶n xuÊt hµng ho¸ theo vïng chuyªn canh, chó ý quan t©m sè l−îng, chÊt l−îng vµ mÉu m· s¶n phÈm. KÕt qu¶ sö dông ®Êt ®ai l©m nghiÖp sau khi giao ®−îc ®¸nh gi¸ trªn 3 mÆt: - HiÖu qu¶ kinh tÕ. + §èi víi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp: 93 Download :: MÆc dï s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cßn chËm ph¸t triÓn , nh−ng nh÷ng n¨m gÇn ®©y nhÊt lµ sau khi ®−îc giao ®Êt, ng−êi d©n ®· tÝch cùc s¶n xuÊt . N¨ng suÊt vµ s¶n l−îng l−¬ng thùc hµng n¨m ®Òu t¨ng. §Õn nay s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®· ®¸p øng nhu cÇu l−¬ng thùc t¹i chç. Tû lÖ hé ®ãi nghÌo liªn tôc gi¶m. N¨m 2003 tû lÖ hé nghÌo trong x· lµ 32% vµ kh«ng cßn hé ®ãi. + §èi víi s¶n xuÊt l©m nghiÖp: Sau khi ®−îc nhËn ®Êt, nhËn rõng, ng−êi d©n trong x· tÝch cùc quan t©m h¬n ®Õn c«ng t¸c qu¶n lý b¶o vÖ, ph¸t triÓn rõng. NhÊt lµ khi c¸c dù ¸n l©m nghiÖp ®−îc triÓn khai thùc hiÖn trªn ®Þa bµn x·. Ng−êi d©n ®· cã thu nhËp tõ s¶n xuÊt l©m nghiÖp gãp phÇn n©ng cao ®êi sèng. Rõng trªn ®Þa bµn kh«ng ngõng t¨ng lªn c¶ diÖn tÝch vµ chÊt l−îng. - HiÖu qu¶ vÒ mÆt x· héi : + N©ng cao thu nhËp, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cho ng−êi d©n. + T¹o viÖc lµm cho ng−êi lao ®éng. + N©ng cao d©n trÝ, x©y dùng x· héi v¨n minh giµu ®Ñp. - HiÖu qu¶ vÒ mÆt m«i tr−êng. + Ph¸t huy t¸c dông phßng hé ®Çu nguån, gi¶m thiÖt h¹i do thiªn tai lò lôt, h¹n h¸n. + Chèng xãi mßn, röa tr«i, tho¸i ho¸ ®Êt, n©ng cao ®é ph× cña ®Êt. + B¶o tån tÝnh ®a d¹ng sinh häc ë ®Þa ph−¬ng, gi÷ g×n nguån gen ®éng thùc vËt. 5.1.2 VÒ gi¶i ph¸p Trªn c¬ së nghiªn cøu t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ cña c«ng t¸c giao ®Êt l©m n«ng nghiÖp. Ph©n tÝch nh÷ng ¶nh h−ëng ®Õn qu¸ tr×nh sö dông ®Êt, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông ®Êt ®ai l©m n«ng nghiÖp sau khi giao, nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n, nh÷ng tån t¹i trong qu¸ tr×nh sö dông ®Êt cña hé gia ®×nh sau khi giao. Chóng t«i tiÕn hµnh ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ®Êt sau khi giao nh− sau: 94 Download :: - Gi¶i ph¸p vÒ mÆt kü thuËt. + §iÒu chØnh sö dông ®Êt ®ai l©m n«ng nghiÖp th«ng qua phóc tra quy ho¹ch ®Êt ®ai cÊp th«n b¶n. + ChuyÓn giao, h−íng dÉn kü thuËt trång mét sè c©y l©m nghiÖp, h−íng dÉn kü thuËt khoanh nu«i t¸i sinh rõng tù nhiªn. - Gi¶i ph¸p vÒ kinh tÕ : + VÊn ®Ò huy ®éng vèn ®Çu t− cho s¶n xuÊt l©m n«ng nghiÖp. + Ph©n tÝch thÞ tr−êng l©m n«ng s¶n. - Gi¶i ph¸p vÒ tæ chøc: + N©ng cao vai trß n¨ng lùc qu¶n lý cña c¸c tæ chøc kinh tÕ x· héi ë ®Þa ph−¬ng. NhÊt lµ Khu b¶o tån T©y yªn tö vµ chÝnh quyÒn x·, th«n b¶n, c¸n bé khuyÕn l©m n«ng ë c¬ së. + Thµnh lËp c¸c tæ ®éi quÇn chóng b¶o vÖ rõng. + Ph¸t huy vai trß, n¨ng lùc ho¹t ®éng cña ®éi ngò c¸n bé kü thuËt Khu b¶o tån T©y Yªn tö, c¸n bé dù ¸n, c¸n bé kü thuËt L©m tr−êng S¬n §éng II trong viÖc trong viÖc h−íng dÉn, chuyÓn giao kü thuËt s¶n xuÊt cho nh©n d©n ®Þa ph−¬ng. - Gi¶i ph¸p vÒ chÝnh s¸ch: + Mét sè kiÕn nghÞ hoµn thiÖn vµ ban hµnh mét sè chÝnh s¸ch, nhÊt lµ c¸c chÝnh s¸ch liªn quan ®Õn ®Êt ®ai, s¶n xuÊt l©m n«ng nghiÖp. + X©y dùng quy −íc b¶o vÖ rõng ë th«n b¶n. 5.2. Tån t¹i - Do thêi gian cßn h¹n chÕ, ®Ò tµi chØ nghiªn cøu tËp trung trong lÜnh vùc sö dông ®Êt cho s¶n xuÊt l©m n«ng nghiÖp, nhÊt lµ lÜnh vùc l©m nghiÖp. - Sè liÖu nghiªn cøu mang tÝnh chÊt kÕ thõa kÕt hîp víi viÖc thu thËp thùc tÕ ë ®Þa ph−¬ng t¹i thêi ®iÓm nghiªn cøu nªn ch−a ph¶n ¸nh thËt ®Çy ®ñ qu¸ tr×nh sö dông ®Êt ®ai trong s¶n xuÊt l©m n«ng nghiÖp t¹i ®Þa ph−¬ng. NhÊt lµ sè liÖu thu thËp 95 Download :: trong ®iÒu tra rõng chØ mang tÝnh chÊt ®¹i diÖn trong ph¹m vi hÑp. Sè liÖu do c¸c hé gia ®×nh cung cÊp vÒ chi phÝ vµ thu nhËp trong s¶n xuÊt cßn mang tÝnh −íc ®o¸n, ch−a ®−îc kiÓm tra v× nhiÒu loµi c©y trång ch−a cho thu ho¹ch. - C¸c gi¶i ph¸p ®−a ra ch−a ®−îc ®¸nh gi¸, kiÓm nghiÖm trªn thùc tÕ nªn chØ míi dõng l¹i ë møc ®é tham kh¶o. - Do ph¹m vi nghiªn cøu h¹n hÑp, vµ nguån th«ng tin cßn thiÕu nªn phÇn ph©n tÝch t¸c ®éng ch−a ®Çy ®ñ v× vËy viÖc ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ x· héi, m«i tr−êng míi dõng l¹i ë møc ®Þnh tÝnh. 5.3. KiÕn nghÞ §Ó cã nh÷ng gi¶i ph¸p thiÕt thùc h¬n n÷a nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông bÒn v÷ng ®Êt ®ai l©m n«ng nghiÖp sau khi giao trªn c¶ 3 mÆt kinh tÕ, x· héi vµ m«i tr−êng, c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu tiÕp theo cÇn ®i s©u vµo mét sè khÝa c¹nh sau: - CÇn tiÕp tôc ®i s©u vµo nghiªn cøu t×nh h×nh sö dông ®Êt ®ai l©m n«ng nghiÖp sau khi giao ë cÊp x· trªn c¸c vïng miÒn ®¹i diÖn ®Ó cã nh÷ng tæng kÕt ®¸nh gi¸ vµ gi¶i ph¸p cô thÓ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ®Êt ®ai l©m n«ng nghiÖp sau khi giao ë tÊt c¶ c¸c ®Þa ph−¬ng trong toµn quèc. - CÇn ®i s©u ph©n tÝch hiÖu qu¶ cña m« h×nh s¶n xuÊt l©m n«ng kÕt hîp còng nh− tËp ®oµn c©y ¨n qu¶, c©y n«ng nghiÖp nh»m lùa chän vµ ®Ò xuÊt ®−îc tËp ®oµn c©y trång vµ c¸c m« h×nh sö dông ®Êt hiÖu qu¶ nhÊt, cã hiÖu qu¶ c¶ vÒ kinh tÕ lÉn x· héi vµ m«i tr−êng gióp ®Þa ph−¬ng ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng l©m nghiÖp, gãp phÇn æn ®Þnh kinh tÕ x· héi vµ m«i tr−êng sinh th¸i.