Nghiên cứu sản xuất giống tôm càng xanh theo mô hình nước xanh cải tiến

ü c Artemia. Sau thåì i gian æ ång 18-22 ngaì y, Postlarvae âáö u tiãn xuáú t hiãû n vaì thåì i gian âãø hoaìn thaì nh chu kyì æ ång nuäi laì 29-32 ngaì y. Nhç n chung, âáy laì thåì i gian æ ång nuäi bçnh thæ åì ng cuí a áú u truì ng täm caì ng xanh. So våï i mäü t säú cäng thæ ï c thæï c àn chãú biãú n maì nhiãö u taï c giaí (AQUACOP, 1984; Ang,1995 vaì Thàõ ng, 1995) âãö nghë , thç cäng thæ ï c thæ ï c àn chãú biãú n åí nghiãû m thæï c III âån giaí n hån ráú t nhiãö u nhæ ng âaî cho kãú t quaí ráú t täú t. Theo Ang (1995), khi æ ång áú u truì ng trong mä hç nh tæ ång tæû âaî cho kãú t quaí tè lãû säú ng 30-77 %, máû t âäü Postlarva thu hoaû ch laì 8,3-40 con/lê t næ åï c æ ång. Khi æ ång trong hãû thäú ng næ åï c trong håí , tyí lãû säú ng vaì máû t âäü Postlarva âaû t khaï c nhau tuì y taï c giaí nhæ 66-97 % vaì 30-39 con/lê t (Ong, 1983) hay 35-50 % (Thàõ ng, 1993). Khi æ ång våï i hãû thäú ng næ åïc trong - kê n, coï thãø âaû t tyí lãû säú ng vaì máû t âäü Postlarva laì 58-92 % vaì 25-38 Postlarva/lê t (Ong, 1983); 23,9 % vaì 7,2 con/lê t (Julia, 1993) hay 15,2-66,2 % (Thàõ ng, 1993). Âäú i våï i qui trç nh næ åï c xanh, kãú t quaí cho tháú y coï thãø âaû t tyí lãû säú ng 14,6-80 % (Thàõ ng, 1993) hay máû t âäü Postlarva 8- 10 con/lê t (Lee, 1982). Nhæ váû y so våï i kãú t quaí cuí a caï c taï c giaí thæû c hiãû n trãn caï c qui trç nh khaï c thç kãú t quaí cuí a caï c thê nghiãû m naì y cho tháú y ráú t khaí quan åí caí thê nghiãû m våï i nguäö n täm meû nhán taû o hay täm tæû nhiãn. Kãú t quaí naì y cho tháú y khaí nàng æ ång áú u truìng theo mä hç nh næ åï c xanh caí i tiãú n cho kãú t quaí ráú t täú t vaì cuî ng cho pheï p sæ í duû ng cäng thæ ï c thæ ï c àn âån giaí n trãn 17 (cäng thæ ï c II) cho caï c thê nghiãû m vaì æï ng duû ng vaìo saí n xuáú t sau naì y. Nguäö n täm meû nhán taû o cuî ng cáö n âæ åü c xem xeï t âãø nuäi vaì sæí duû ng, traï nh lãû thuäü c vaì o nguäö n täm meû tæû nhiãn. Baí ng 4: Kãú t quaí æ ång áú u truì ng våï i caï c loaû i thæ ï c àn khaï c nhau (täm meû nhán taû o) Nghiãû m thæ ï c Ngaì y chuyãø n PL Säú ngaì y æ ång Chiãö u daì i PL (mm) Máû t âäü PL (con/lit) Tyí lãû säú ng (%) I 20 32 8,5±0,4 11,7 19,5±1,6a II 19 29 8,2±0,4 38,7 64,4± 5,6b III 19 29 8,2±0,4 46,4 77,4±19,6a IV - - 0 0 0c Caï c giaï trë trong cuì ng mäü t cäü t coï mang cuì ng chæ î caï i thç khaï c biãû t khäng coï yï nghé a thäú ng kã (P<0,05). Baí ng 5: Kãú t quaí æ ång áú u truì ng våï i caï c loaû i thæ ï c àn khaï c nhau (täm meû tæû nhiãn) Nghiãû m thæ ï c Ngaì y chuyãø n PL Säú ngaì y æ ång Chiãö u daì i PL (mm) Máû t âäü PL (con/lit) Tyí lãû säú ng (%) I 22 33 8,1±02 5,1 8,50±1,4a II 20 30 8,2±0,4 46,1 76,8±6,6b III 20 30 8,2±0,1 51,6 86,1±8,4b IV 21 30 8,15±0,2 4,56 7,6±8,6a Caï c giaï trë trong cuì ng mäü t cäü t coï mang cuì ng chæ î caï i thç khaï c biãû t khäng coï yï nghé a thäú ng kã (P<0,05). 4.1.4 Kãú t luáû n 1) Trong mäi træ åì ng næ åï c xanh caí i tiãú n, màû c duì khäng âæ åü c thay næ åï c vaì huï t càû n âaï y trong suäú t thåì i gian thê nghiãû m, nhæ ng sæû biãú n âäü ng cuí a caï c yãú u täú mäi træ åì ng næ åï c váù n trong khoaí ng thê ch håü p cho sæû phaï t triãø n bç nh thæ åì ng cuí a áú u truì ng. 2) Ngoaì i thæ ï c àn laì Artemia, thæ ï c àn bäø sung våï i cäng thæ ï c âån giaí n (1 træï ng gaì , 10 g sæ î a bäü t, 2% dáö u caï ) cho kãú t quaí täú t nháú t vãö tyí lãû chuyãø n Postlarvae, máû t âäü vaì kê ch cåî Postlarvae nãn cho pheï p æï ng duû ng räü ng raî i trong saí n xuáú t. 3) Täm meû nhán taû o cho kãú t quaí täú t, nháú t laì thåì i gian xuáú t hiãû n Postlarvae såï m vaì hoaì n thaì nh chu kyì æ ång ngàõ n, vç thãú coï thãø sæ í duû ng ráú t täú t trong saí n xuáú t 18 4.2. Thê nghiãû m 2: AÍ nh hæ åí ng cuí a chãú âäü cho àn khaï c nhau trong æ ång áú u truì ng täm caì ng xanh vaì mäi træ åì ng bãø æ ång 4.2.1. Giåï i thiãû u Sæû phaï t triãø n cuí a áú u truì ng täm caì ng xanh tuì y theo tæ ì ng giai âoaû n maì khaí nàng bàõ t mäö i coï khaï c nhau. Xaï c âë nh giai âoaû n áú u truì ng phuì håü p âãø bäø sung thæ ï c àn coï yï nghé a hãú t sæ ï c quan troü ng vç thãú thê nghiãû m naì y nhàò m tçm ra giai âoaû n áú u truì ng thê ch håü p nháú t âãø cho àn thæ ï c àn bäø sung nhàò m âaû t kãú t quaí täú t nháú t vãö sæû biãú n thaï i, tàng træ åí ng vaì tyí lãû chuyãø n Postlarvae cuí a áú u truì ng cuî ng nhæ tiãú t kiãû m chi phê Artemia. 4.2.2. Phæ ång phaï p nghiãn cæ ï u Hai thê nghiãû m âæ åü c tiãú n haì nh våï i nguäö n täm meû nhán taû o vaì nguäö n täm meû tæû nhiãn. Caï c thê nghiãû m âæ åü c tiãú n haì nh trong caï c bãø composit 100 lê t våï i thãø têch næ åï c æ ång laì 50 lê t, máû t âäü æ ång laì 60 áú u truìng/ml. Qui trç nh chuáø n bë thê nghiãû m nhæ mä taí chi tiãú t åí muû c 3.2. Thæ ï c àn chãú biãú n duì ng cho thê nghiãû m laì thæ ï c àn täú t nháú t tç m ra åí thê nghiãû m 1 (cäng thæ ï c 3 gäö m 1 træ ïng gaì , 10 g sæî a bäü t, 2% dáö u caï ). Mäù i thí nghieäm goàm 4 nghieäm thöùc: - Nghiãû m thæ ïc 1: duì ng hoaì n toaì n áú u truì ng Artemia trong suäú t chu kyì æ ång täm - Nghiãû m thæ ïc 2: cho àn thæ ï c àn chãú biãú n tæ ì giai âoaû n 2 - Nghiãû m thæ ïc 3: cho àn thæ ï c àn chãú biãú n tæ ì giai âoaû n 4 - Nghiãû m thæ ïc 4: cho àn thæ ï c àn chãú biãú n tæ ì giai âoaû n 6 Âäú i våï i caï c nghiãû m thæ ï c 2, 3, 4, áú u truì ng täm âæ åü c cho àn bàò ng Artemia 2 láö n/ngaì y våï i máû t âäü 4 áú u truì ng/ml træ ïåc khi bàõ t âáö u cho àn thæï c àn chãú biãú n. Kãø tæ ì ngaì y cho àn thæï c àn chãú biãú n chè cho täm àn áú u truì ng Artemia 1 láö n (4 áú u truì ng/ml) vaì o chiãö u täú i. ÁÚ u truì ng täm âæ åü c cho àn thæ ï c àn chãú biãú n 4 láö n/ngaì y theo phæ ång phaï p âæ åü c mä taí . Caï c yãú u täú mäi træ åì ng vaì kiãø m tra áú u truì ng nhæ åí phæ ång phaï p chung. 4.2.3. Kãú t quaí vaì thaí o luáû n Biãú n âäü ng cuí a caï c yãú u täú mäi træ åì ng: nhç n chung, caï c yãú u täú Oxy, nhiãû t âäü , pH khäng khaï c nhau nhiãö u giæ î a caï c thê nghiãû m vaì giæ î a caï c nghiãû m thæ ï c trong thê nghiãû m. Oxy dao âäü ng trung bç nh trong khoaí ng 5,42 - 7,94 mg/l, nhiãû t âäü trong khoaí ng 25,3 - 29,6oC vaì pH trong khoaí ng 7,2-8,66. Caï c khoaí ng naì y âãö u nàò m trong phaû m vi cho pheï p âäú i våï i sæû phaï t triãø n cuí a áú u truì ng täm caì ng xanh (Baí ng 6&7) 19 Caï c yãú u täú hoï a hoü c nhæ haì m læ åü ng ammonia vaì N-NO2- trong suäú t thåì i gian thê nghiãû m cho tháú y khäng coï sæû khaï c biãû t låï n giæ î a caï c nghiãû m thæ ï c. Haìm læ åü ng ammonia trung bç nh theo nghiãû m thæ ï c dao âäü ng trong khoaí ng tæ ì 1,02-1,5 mg/l vaì N-NO2- trung bç nh dao âäü ng trong khoaí ng 0,04-0,66 mg/l. So våï i kãú t quaí cuí a thê nghiãû m I thç biãú n âäü ng haì m læ åü ng âaû m åí âáy cuî ng tæ ång tæû . So våï i kãú t quaí cuí a Ang (1987) thç váù n coì n tháú p hån nhiãö u. Nhç n chung, máû t säú vi khuáø n täø ng cäü ng trong caï c nghiãû m thæ ï c cuí a thê nghiãû m laì ráú t cao so våï i vi khuáø n Vibrio. Säú læ åü ng vi khuáø n täø ng cäü ng cao seî goï p vai troì loü c sinh hoü c trong mäi træ åì ng æ ång. Baí ng 6: Biãú n âäü ng cuí a caï c yãú u täú mäi træ åì ng næ åï c trong mäi træ åì ng næ åï c nuäi áú u truì ng våï i caï c chãú âäü cho àn khaï c nhau (täm meû nhán taû o) Chæ tieâu Nghieäm thöùc 1 Nghieäm thöùc 2 Nghieäm thöùc 3 Nghieäm thöùc 4 6,18±0,04 5,64±0,07 6,12±0,03 5,57±0,05 Oxy (mg/L) Saùng Chieàu 7,82±0,15 7,64±0,21 7,83±0,26 7,94±0,11 26,3±0,02 25,5±0,04 25,25±0,03 25,5±0,05 Nhieät ñoä (oC) Saùng Chieàu 29±0,01 29,5±0,03 29,6±0,02 29,5±0,03 PH Saùng Chieàu 7,65±0,14 7,8±0,11 7,64±0,11 7,82±0,13 7,72±0,1 7,83±0,2 7,7±0,52 7,76±0,09 N-NH4+ (mg/L) 1,02±0,65 1,38±0,64 1,5±0,98 1,42±1,16 N-NO2- (mg/L) 0,66±0,92 0,04±0,053 0,23±0,37 0,35±0,46 Chlorophyl-a (mg/L) 4,65±3,49 4,55±3,17 4,35±2,73 2,62 ±1,57 Vi khuaån toång (cfu/ml) Vibrio (cfu/ml) 300667±196399 2888±2659 237111±205888 1805±1553 470667±404921 6013±8308 276111±246787 7523±10769 Baí ng 7: Biãú n âäü ng cuí a caï c yãú u täú mäi træ åì ng næ åï c trong mäi træ åì ng næ åï c nuäi áú u truì ng våï i caï c chãú âäü cho àn khaï c nhau (täm meû tæû nhiãn) Chè tiãu Nghiãû m thæ ï c 1 Nghiãû m thæ ï c 2 Nghiãû m thæ ï c 3 Nghiãû m thæ ï c 4 Oxy (mg/l) Saï ng Chiãö u 5,7±0,5 5,91±0,8 6,08±0,98 6,13±1,6 6,42±0,76 6,7±1,96 5,71±0,9 6±0,8 Nhiãû t âäü (oC) Saï ng Chiãö u 25,3±0,15 27,7±1,6 25±0,4 28±04 25,3±0,06 29,0±006 25,3±0,2 29±04 PH Saï ng Chiãö u 7,2±0,05 8,5±0,26 7,2±0,1 8,4±0,3 7,3±0,15 8,66±0,23 7,3±0,06 8,6±0,2 N-NH4+ (mg/l) 0,17±0,13 0,13±0,16 0,09±0,09 0,11±0,11 N-NO2- (mg/l) 0,03±0,01 0,02±0,01 0,02±0,01 0,03±0,01 Chlorophyl a (mg/l) 0,13± 77,4 0,86±62,9 0,16±84,6 0,11±62,4 Vi khuáø n täø ng säú 125500±129770 224000±206971 161667±228724 210833±242350 (cfu/ml) Vibrio 800±366 800±1269 63333±937 11667±1104 Sæû phaï t triãø n vaì tè lãû säú ng cuí a áú u truì ng: sau 19-23 ngaì y æ ång áú u truì ng bàõ t âáö u chuyãø n sang giai âoaû n Postlarvae vaì chu kç æ ång kãú t thuï c sau 30-32 ngaì y. Kãú t quaí naì y cuî ng giäú ng nhæ mäü t säú thê nghiãû m khaï c, âáy laì thåì i gian æ ång nuäi bç nh thæ åì ng cuí a áú u truì ng täm caì ng xanh. 20 Baí ng 8: Kãú t quaí æ ång áú u truì ng våï i caï c chãú âäü cho àn khaï c nhau (täm nhán taû o) Nghiãû m thæ ïc Ngaì y xuáú t hiãû n täm bäü t âáö u tiãn Säú ngaì y æ ång Máû t âäü PL (con/lit) Tè lãû säú ng (%) I 22 32 0,1a 0,28±0,05a III 21 30 15,5c 31,0±2,5c III 19 30 17,2c 34,3±3,1c IV 20 30 6,83b 11,4±3,5b Caï c giaï trë trong cuì ng mäü t cäü t coï mang cuì ng chæ î caï i thç khaï c biãû t khäng coï yï nghé a thäú ng kã (P<0,05). Baí ng 9: Kãú t quaí æ ång áú u truì ng våï i caï c chãú âäü cho àn khaï c nhau (täm nhán taû o) Nghiãû m thæ ï c Ngaì y xuáú t hiãû n täm bäü t Säú ngaì y æ ång Chiãö u daì i PL (mm) Máû t âäü PL (con/lit) Tyí lãû säú ng (%) I 23 32 8,27±0,3 4,6 a 7,68±9,72a III 22 30 8,2±03 41,52c 69,2±13,1c III 22 30 8,2±0,3 38,3c 63,8±36,9c IV 22 30 8,3±0,3 34,5b 57,5±10,4b Caï c giaï trë trong cuì ng mäü t cäü t coï mang cuì ng chæ î caï i thç khaï c biãû t khäng coï yï nghé a thäú ng kã (P<0,05). Täm Postlarvae 1 ngaì y tuäø i (Pl1) trong thê nghiãû m naì y coï kêch thæ åï c khaï låï n. Theo Uno vaì Soo (1969) thç áú u truì ng qua 11 láö n läü t xaï c âãø thaì nh täm bäü t vaì coï kê ch cåí khoaí ng 7 mm. Âäú i våï i máû t âäü täm Postlarvae vaì tyí lãû säú ng cuí a áú u truì ng cho tháú y khäng coï sæû khaï c biãû t coï yï nghé a thäú ng kã (P<0,05) giæ î a nghiãû m thæ ï c cho àn thæ ï c àn chãú biãú n tæ ì giai âoaû n 2 (nghiãû m thæ ï c 2) vaì giai âoaû n 4 (nghiãû m thæ ï c 3), nhæ ng khaï c biãû t coï yï nghéa våï i caï c nghiãû m thæ ï c coì n laû i, tuy tyí lãû säú ng cuí a áú u truì ng coï nguäö n gäú c täm meû nhán taû o (Baí ng 8) tæ ång âäú i tháú p hån so våï i täm tæû nhiãn (Baíng 9) nhæ ng váù n khaï täú t so våï i nhiãö u taï c giaí khaï c. Kãú t quaí naì y cuî ng âaî cho tháú y våï i nguäö n täm bäú meû nhán taû o nãú u âæ åü c nuäi våï i chãú âäü dinh dæ åî ng täú t seî cho kãú t quaí vãö tyí lãû säú ng cuí a áú u truì ng ráú t täú t (Thê nghiãû m 1: täm nhán taû o), trong khi nguäö n täm bäú meû nhán taû o nhæ ng nãú u âæ åü c nuäi trong ao våï i chãú âäü dinh dæ åî ng nhæ täm thë t thç cháú t læ åü ng täm meû seî khäng âaí m baí o. Nhæ váû y, viãû c cho áú u truì ng täm àn thæ ï c àn chãú biãú n vaì o giai âoaû n 2 hay 4 âãö u täú t. Tuy nhiãn, qua thæû c tãú saí n xuáú t vaì thê nghiãû m thç viãû c cho täm àn thæ ï c àn chãú biãú n tæ ì giai âoaû n 2 gàû p nhiãö u khoï khàn do phaí i chuáø n bë cåî haû t thæ ïc àn nhoí âãø væ ì a våï i cåî miãû ng áú u truìng, vaì cho àn khoï âãö u vç täm bàõ t mäö i coì n cháû m vaì keï m, quaí n lyï læ åü ng thæ ï c àn cho àn ráú t khoï . Trong khi âoï , áú u truì ng täm åí giai âoaû n 4 bàõ t thæ ï c àn khaï täú t (âãö u vaì nhanh), vaì kêch cåî thæ ï c àn sæ í duû ng låï n hån so våï i thæ ï c àn duì ng cho giai âoaû n 2. Kãú t quaí åí thê nghiãû m naì y mäü t láö n næ î a khàó ng âë nh áú u truì ng täm caì ng xanh àn thæ ï c àn Artemia hoaì n toaì n cho kãú t quaí khäng äø n âë nh. 21 4.2.4. Kãú t luáû n vaì âãö xuáú t: 1) Caï c yãú u täú mäi træ åì ng biãú n âäü ng trong giåï i haû n thê ch håü p cho sæû phaï t triãø n áú u truì ng vaì viãû c cho täm àn thæ ï c àn chãú biãú n åí caï c giai âoaû n khaï c nhau cuî ng khäng gáy nãn sæû khaï c biãû t vãö cháú t læ åü ng mäi træ åì ng næ åï c æ ång. 2) Bäø sung thæ ïc àn chãú biãú n tæ ì giai âoaû n áú u truì ng 2 hay 4 âãö u cho kãú t quaí täú t vãö caí tyí lãû säú ng cuí a áú u truì ng vaì máû t âäü Postlarvae, vç thãú nãn æ ï ng duû ng vaì o nghiãn cæ ï u vaì saí n xuáú t. Tuy nhiãn, cho áú u truì ng àn thæï c àn chãú biãú n vaì o giai âoaû n 4 seî thuáû n låü i hån so våï i giai âoaû n 2. 22 4.3. Thê nghiãû m 3: AÍ nh hæ åí ng cuí a caï c máû t âäü æ ång khaï c nhau lãn sæû phaï t triãø n vaì tyí lãû säú ng cuí a áú u truì ng vaì mäi træ åì ng æ ång. 4.3.1. Giåï i thiãû u Mäü t trong nhæ î ng giaí i phaï p kyî thuáû t quan troü ng trong æ ång nuäi áú u truì ng täm caì ng xanh laì xaï c âë nh âæ åü c máû t âäü æng täú i æ u cho tæ ì ng qui trçnh cuû thãø . Máû t âäü æ ång coï liãn quan máû t thiãú t våï i sæû thay âäø i cháú t læ åü ng mäi træ ì ng næ åï c vaì vaì saí n læ åü ng täm bäü t saí n xuáú t nhàò m âaí m baí o hiãû u quaí kinh tãú khi æ ï ng duû ng saí n xuáú t. nhiãö u nghiãn cæ ï u âaî âãö xuáú t âæ åü c máû t âäü æång nuäi thê ch håü p cho qui trç nh næ åï c trong håí (Ling 1969) hay qui trç nh næ åï c xanh cuí a (Fujimura 1966). Täú i æ u hoï a máû t âäü æ ång cho qui trç nh næ åï c xanh caí i tiãú n laì mäü t trong nhæ î ng näü i dung quan troü ng âãø âãö xuáú t qui trç nh nhàò m æ ï ng duû ng vaì o thæû c tãú . 4.3.2. Váû t liãû u vaì phæ ång phaï p nghiãn cæ ï u Coï hai thê nghiãû m âæ åü c bäú trê våï i hai nguäö n täm khaï c nhau laì täm meû nhán taû o vaì täm meû tæû nhiãn. Mäù i thê nghiãû m âæ åü c bäú trê trong 12 bãø composit 100 lê t våï i 4 nghiãû m thæ ïc I, II, III, vaì IV våï i máû t âäü æ ång khaï c nhau láö n læ åü t laì 30, 60, 90 vaì 120 áú u truì ng/lê t. Thê nghiãû m âæ åü c bäú trê theo phæ ång phaï p hoaì n toaì n ngáù u nhiãn våï i 3 láö n láû p laû i, Næ åï c xanh âæ åü c sæ í duû ng laì næ åï c nuäi caï rä phi våï i thaì nh pháö n chuí yãú u laì taí o Chlorella. Máû t âäü taí o bäú trê ban âáö u laì 1 triãû u tãú baì o/ml. ÁÚ u truì ng thê nghiãû m âæ åü c cho àn cuì ng loaû i thæ ï c àn vaì caï ch cho àn giäú ng nhau. Trong 5 ngaì y âáö u cho áú u truì ng täm àn áú u truì ng Artemia 2 láö n/ngaì y (4 con/ml). Tæ ì ngaì y thæ ï 5 cho áú u truìng täm àn thæ ï c àn chãú biãú n vaì o ban ngaì y (4 láö n/ngaì y) vaì 1 láö n áú u truìng Artemia (4 con/ml) vaì o chiãö u täú i. Thæ ï c àn chãú biãú n duì ng cho thê nghiãû m laì thæï c àn täú t nháú t tçm ra åí thê nghiãû m 1 (1 træ ï ng gaì , 10 g sæ î a bäü t, 2% dáö u caï ). Kê ch cåî thæ ï c àn khaï c nhau theo giai âoaû n phaï t triãø n áú u truìng nhæ mä taí åí pháö n phæ ång phaï p chung. 4.3.3. Kãú t quaí vaì thaí o luáû n Biãú n âäü ng caï c yãú u täú mäi træ åì ng: nhç n chung caï c thäng säú thuí y lyï hoï a (nhiãû t âäü , oxy hoì a tan vaì pH) tæ ång âäú i äø n âë nh giæ î a caï c nghiãû m thæ ï c cuí a caï c thê nghiãû m vaì nàò m trong khoaí ng thê ch håü p cho áú u truì ng phaï t triãø n bç nh thæ åì ng. Nhiãû t âäü dao âäü ng trung bçnh trong khoaí ng 25,8-29,3 oC, pH dao âäü ng trong khoaí ng 7,84-8,02 vaì Oxy trong khoaí ng 6,86- 7,87mg/l. Haì m læ åü ng ammonia (0,828-1,902 mg/l) vaì nháú t laì nitrite (0,070-1,137 mg/l) trong caï c nghiãû m thæ ï c cuí a caï c thê nghiãû m tæ ång âäú i cao, tuy nhiãn váù n khäng chæ a aí nh hæ åí ng låï n âãú n áú u truì ng. Theo Rao (1993) thç haì m læ åü ng ammonia cho pheï p laì 0,1 mg/l, AQUACOP (1977) 23 cho ràò ng åí näö ng âäü ammonia laì 0,07-0,18 mg/l khäng gáy aí nh hæ åí ng xáú u âãú n áú u truì ng täm caì ng xanh, Ang (1983) cuî ng ghi nháû n trong thê nghiãû m æ ång nuäi áú u truì ng täm trong hãû thäú ng næ åï c xanh haì m læ åü ng ammonia biãú n âäü ng tæ ì 1,1-5,5 mg/l, nhæ ng hoaì n toaì n khäng aí nh hæ åí ng âãú n áú u truì ng. Máû t âäü vi khuáø n täø ng cäü ng trong caï c nghiãû m thæ ï c cuí a caï c thê nghiãû m cuî ng ráú t cao, tuy nhiãn, vi khuáø n Vibrio thç ráú t tháú p so våï i täø ng säú . Coï thãø giaí âë nh ràò ng caï c nhoï m vi khuáø n khaï c âaî khäú ng chãú sæû phaï t triãø n cuí a nhoï m vi khuáø n Vibrio, Vibrio laì nhoï m gáy bãû nh âäú i våï i áú u truì ng nhæ ng máû t säú ráú t tháú p. Baí ng 10: Biãú n âäü ng cuí a caï c yãú u täú mäi træ åì ng næ åï c trong thê nghiãû m æ ång nuäi áú u truì ng våï i caï c máû t âäü khaï c nhau (täm meû nhán taû o) Thoâng soá Thôøi gian Nghieäm thöùc 1 Nghieäm thöùc 2 Nghieäm thöùc 3 Nghieäm thöùc 4 Nhieät ñoä (oC) Saùng Chieàu 25,8±1,2 28,9±1,8 26±1,2 29,1±1,9 26,1±1,3 29,3±2,0 26±1,3 29,1±1,9 Oxy hoøa Tan (mg/l) Saùng Chieàu 7,11±0,31 7,04±0,46 7,09±0,29 6,89±0,48 7,12±0,39 6,87±0,64 7,09(0,41 6,86±0,57 PH Saùng Chieàu 7,91±0,05 7,90±0,33 7,90±0,05 8,02±0,10 7,88±0,05 7,99±0,10 7,84±0,07 7,96±0,12 N-NO2- (mg/l) N-NH4+ (mg/l) Chlorophyl -a 0,428±0,53 0,923±0,58 6,96±3,49 0,402±0,48 1,410±0,92 5,54±2,60 0,956±1,10 1,716±0,97 4,70±2,29 1,137±1,31 1,778±1,04 4,89±2,28 Vi khuaån (cfu/m) Toång soá Vibrio 151111±285129 1111±1396 75556±61056 256±279 604167±1404170 6483±1466 77778±62355 544±120 Baí ng 11: Biãú n âäü ng cuí a caï c yãú u täú mäi træ åì ng næ åï c trong thê nghiãû m æ ång nuäi áú u truì ng våï i caï c máû t âäü khaï c nhau (täm meû tæû nhiãn ) Chè tiãu Thôøi gian Nghiãû m thæ ï c I Nghiãû m thæ ï c II Nghiãû m thæ ï c III Nghiãû n thæ ï c IV Nhiãû t âäü Saï ng 26,9±0,78 26,9±2,27 27,2±0,82 27,1± 0,77 (oC) Chiãö u 28,9±1,43 29,2±1,43 29,2±1,51 29,1±1,51 Oxy (mg/l) Saï ng 7,73±0,81 7,76±0,81 7,68±0,73 7,69±0,67 Chiãö u 7,87±1,03 7,86±1,07 7,80±1,10 7,83±1,09 PH Saï ng 8,00±0,08 7,96±0,09 7,93±0,10 7,91±0,10 Chiãö u 8,09±0,10 8,04±0,19 8,02±0,19 8,02±0,10 N-NO2 - (mg/l) 0,070±0,08 0,176±0,30 0,339±0,51 0,324±0,47 N-H4+ (mg/l) 0,828±0,24 1,415±1,21 1,627±1,71 1,902±1,90 Chlorophyl (mg/l) 5,65±3,20 5,61±2,26 4,49±1,92 5,54±1,63 Vi khuáø n Täø ng cäü ng 99556±16225 72000± 82676 108278± 116544 216611±441374 (cfu/ml) Vibrio 7081±18073 8097±10943 1260±1496 5162± 6294 24 Sæû phaï t triãø n cuí a áú u truì ng: täm bäü t âáö u tiãn xuáú t hiãû n trong caï c bãø æ ång sau 18-19 ngaì y, vaì thåì i gian kãú t thuï c chu kyì æ ång laì 30-35 ngaì y. Thåì i gian biãú n thaï i hay phaï t triãø n cuí a áú u truì ng tuì y thuäü c ráú t nhiãö u vaì o âiãö u kiãû n mäi træ åì ng nháú t laì nhiãû t âäü vaì chãú âäü dinh dæ åî ng. Theo Stephenson (1980) thç nhiãû t âäü thê ch håü p cho sæû phaï t triãø n cuí a áú u truì ng laì 26-31oC, trong phaû m vi thê ch håü p nãú u nhiãû t âäü caì ng cao thç áú u truì ng phaï t triãø n caì ng nhanh. Khäng tháú y sæû khaï c biãû t vãö thåì i gian xuáú t hiãû n täm bäü t âáö u tiãn vaì thåì i gian kãú t thuï c chu kyì æ ång giæ î a caï c nghiãû m thæ ï c cuê a caû c thê nghiãû m. Âiãö u náö y cho tháú y máû t âäü æ ång khäng liãn quan træû c tiãú p âãú n sæû phaï t triãø n cuí a áú u truì ng. Tuy nhiãn, thåì i gian kãú t thuï c chu kyì æ ång laì 30-35 ngaìy thç váù n coç n ngàõ n hån nhiãö u so våï i kãú t quaí cuí a Ang (1983) våï i qui trç nh næ åï c xanh. Theo kãú t quaí cuê a äng thç thåì i gian xuáú t hiãû n täm bäü t âáö u tiãn laì 28-47 ngaì y vaì thåì i gian hoaì n thaì nh chu kyì æ ång laì 42-79 ngaì y. Thàõ ng (1993) baï o caï o thåì i gian hoaì n thaì nh chu kyì æ ång laì 33-46 ngaìy. Chu kyì æ ång ngàõ n cuí a thê nghiãû m náö y coï leî do sæû äø n âënh vãö mäi træ åì ng vaì chãú âäü dinh dæ åî ng phuì håü p. Chu kyì æ ång cuî ng laì nhán täú quan troü ng quyãú t âë nh âãú n kãú t quaí saí n xuáú t. Chu kyì æ ång caì ng ngàõ n thç giaí m âæ åü c ruí i ro vãö dë ch bãû nh, giaí m tè lãû chãú t, giaí m âæ åü c chi phê thæ ï c àn vaì cäng lao âäü ng, tàng âæ åü c säú chu kyì æ ång cuí a traû i trong vuû saí n xuáú t vaì mang laû i thç hiãû u quaí kinh tãú seî cao hån. Baê ng 12: Kãú t quaí æ ång áú u truì ng våï i caï c máû t âäü khaï c nhau (täm meû nhán taû o) Nghiãû m thæ ïc Ngaì y xuáú t hiãû n täm bäü t âáö u tiãn Chu kyì æ ång Máû t âäü Pl (con/lit) Tè lãû säú ng (%) I II III IV 18 18 18 18 30 30 30 30 27,7±0,46a 27,9±3,57a 41,7±4,21b 50,3±2,32c 92,3±1,53b 46,3±6,19a 46,4±4,74a 42,1±1,79a Caùc giaù trò trong cuøng moät coät, mang cuøng chöõ caùi (a,b) khaùc bieät khoâng coù yù nghóa thoáng keâ ôû möùc P<0,05. Baí ng 13: Kãú t quaí æ ång áú u truì ng våï i caï c máû t âäü khaï c nhau (täm meû tæû nhiãn) Nghiãû m thæ ïc Ngaì y xuáú t hiãû n Postlarvae âáö u tiãn Säú ngaì y æ ång Máû t âäü Pl (con/lit) Tyí lãû chuyãø n postlarvae (%) I 19 35 6,9 23,1b II 19 35 8,6 14,4a III 19 35 8,8 9,7a IV 19 35 14,3 12,0a Caùc giaù trò trong cuøng moät coät, mang cuøng chöõ caùi (a,b) khaùc bieät khoâng coù yù nghóa thoáng keâ ôû möùc P<0,05. Kãú t quaí baí ng 12 vaì 13 cuî ng cho tháú y ràò ng, nghiãû m thæ ï c våï i máû t âäü æ ång 30 con/lê t cho tyí lãû säú ng cao nháú t so våï i caï c nghiãû m thæ ï c coì n laû i. Tuy nhiãn, máû t âäü Postlarva thu âæ åü c trong nghiãû m thæ ï c naì y laû i tháú p nháú t so våï i caï c nghiãû m thæ ï c khaï c. Caï c nghiãû m thæ ï c coï máû t âäü æ ång 60, 90 vaì 120 áú u truì ng/lê t cho tyí lãû säú ng khaï c nhau khäng coï yï nghé a thäú ng kã (P<0,05). Máû t 25 âäü Postlarva tàng theo máû t âäü æ ång. Vç thãú , trong saí n xuáú t vaì thê nghiãû m coï thãø æ ång nuäi áú u truì ng âãú n máû t âäü 120 con/lê t. Tuy nhiãn, khäng phaí i luï c naì o cuî ng tàng âæ åü c máû t âäü täm cao maì noï coï giåï i haû n nháú t âë nh, vç cháú t læ åü ng mäi træ åì ng æ ång liãn quan træû c tiãú p våï i máû t âäü æ ång. Khi tàng màû t âäü cuî ng âoì i hoí i phaí i coï caï c biãû n phaï p æ ïng duû ng phuì håü p âãø âaím baí o sæû thaì nh cäng. Ngoaì i ra, kãú t quaí baí ng naì y coì n cho tháú y ràò ng, áú u truì ng coï nguäö n gäú c tæ ì täm meû nhán taû o cho tyí lãû säú ng ráú t täú t so våï i áú u truì ng coì nguäö n gäú c tæ ì täm meû tæû nhiãn. Vç thãú , täm bäú meû nhán taû o coï thãø âæ åü c xem nhæ laì mäü t nguäö n quan troü ng trong saí n xuáú t. 4.3.4.Kãú t luáû n. 1) Máû t âäü æ ång täú t nháú t coï thãø æ ï ng duû ng vaì o thæû c tãú saí n xuáú t laì 90-120 áú u truì ng/lê t.Tuy nhiãn, máû t âäü æ ång caì ng cao âoì i hoí i biãû n phaï p kyî thuáû t trong quaí n lyï hãû thäú ng æ ång phaí i hoaì n chè nh hån. 2) Täm meû nhán taû o cho kãú t quaí ráú t täú t so våï i täm tæû nhiãn 26 4.4.Thê nghiãû m 4: Xaï c âë nh máû t âäü taí o Chlorella ban âáö u cho qui trç nh æ ång áú u truì ng täm caì ng xanh (Macrobrachium rosenbergii) næ åï c xanh caí i tiãú n. 4.4.1. Giåï i thiãû u. Qua caï c thê nghiãû m trç nh baì y trãn khàó ng âë nh mä hç nh næ åï c xanh caí i tiãú n coï thãø æ ï ng duû ng vaì o thæû c tãú saí n xuáú t giäú ng täm caì ng xanh. Màû c duì , nhiãö u taï c giaí cho ràò ng áú u truì ng khäng sæ í duû ng træû c tiãú p taí o nhæ laì thæ ï c àn, song trong mä hç nh naì y, taí o coï taï c duû ng nhæ hãû thäú ng âãû m trong mäi træ åì ng næ åï c æ ång. Mäü t trong nhæ î ng váú n âãö cáö n læ u yï khi sæ í duû ng taí o laì sæû biãú n âäø i cuí a máû t âäü taí o trong quaï trç nh nuäi vaì âiãö u naì y coï liãn quan âãú n viãû c äø n âë nh mäi træ åì ng næ åï c cuí a bãø nuäi. Sæû biãú n âäü ng cuí a taí o trong quaï trç nh æ ång tuì y thuäü c vaì o máû t âäü taí o cáú y ban âáö u. Viãû c täú i æ u hoï a máû t âäü taí o âãø giæ î äø n âë nh mäi træ åì ng nhàò m âaí m baí o cho sæû phaï t triãø n vaì tyí lãû säú ng cuí a áú u truì ng täm caì ng xanh cuî ng laì mäü t giaí i phaï p kyî thuáû t. Näü i dung nghiãn cæï u naì y laì goï p pháö n vaìo viãû c hoaì n chè nh qui trçnh saí n xuáú t giäú ng täm caì ng xanh theo qui trç nh næ åï c xanh caí i tiãú n 4.4.2. Váû t liãû u vaì phæ ång phaï p nghiãn cæ ï u. Coï hai thê nghiãû m âæ åü c tiãú n haì nh våï i hai nguäö n täm meû laì täm meû nhán taû o vaì täm meû tæû nhiãn. Thê nghiãû m âæ åü c tiãú n haì nh trong caï c bãø composite coï täø ng thãø têch bãø æ ång laì 100 lê t. Thê nghiãû m bao gäö m 4 nghiãû m thæ ï c våï i caï c máû t âäü taí o khaï c nhau, vaì 3 láö n láû p laû i cho mäù i nghiãû m thæ ï c. Caï c bãø coï thãø tê ch næ åïc æ ång laì 50 lê t vaì máû t âäü æ ång laì 60 con/lê t. Caï c nghiãû m thæ ï c thê nghiãû m gäö m: - Nghiãû m thæ ïc 1: khäng coï taí o ban âáö u - Nghiãû m thæ ïc 2: máû t âäü ban âáö u 0,25 triãû u tãú baìo taí o /ml - Nghiãû m thæ ïc 3: máû t âäü ban âáö u 1 triãû u tãú baì o taí o /ml - Nghiãû m thæ ïc 4: máû t âäü ban âáö u 4 triãû u tãú baì o taí o /ml Taí o âæ åü c láú y laì næ åï c xanh (chuí yãú u laì Chlorella) tæ ì bãø nuäi caï rä phi, Máû t âäü taí o âæ åü c xaï c âë nh bàò ng buäö ng âãú m häö ng cáö u âãú m træû c tiãú p dæ åï i kê nh hiãø n vi (khäng pha loaî ng). Næ åï c taí o træ åï c khi âæ a vaì o bãø thê nghiãû m âæ åü c loü c qua tuï i loü c coï kê ch cåí laì 5 (m âãø loaû i caï c âäü ng váû t näø i. Trong 5 ngaì y âáö u cho áú u truì ng täm àn áú u truì ng Artemia 2 láö n/ngaì y (4 con/lê t). Tæ ì ngaì y thæ ï 5 bäø sung thæ ï c àn chãú biãú n 4 láö n vaì o ban ngaì y, kãú t håü p våï i cho àn áú u truì ng Artemia 1 láö n vaì o chiãö u täú i (4 con/ml). Thæ ï c àn chãú biãú n duì ng cho thê nghiãû m laì thæï c àn täú t nháú t tçm ra åí thê nghiãû m 1 (gäö m 1 træ ï ng gaì , 10 g sæ îa bäü t, 2% dáö u caï ), 27 Caï c bæ åï c chuáø n bë vaì váû n haì nh thê nghiãû m vaì caï c chè tiãu mäi træ åì ng khaoí saï t (nhiãû t âäü næ åï c, pH, oxy hoì a tan, näö ng âäü muäú i; ammonia, âaû m nitrite vaì H2S ; vi khuáø n) nhæ mä taí åí pháö n phæ ång phaï p chung. 4.4.3. Kãú t quaí vaì thaí o luáû n. Biãú n âäü ng caï c yãú u täú mäi træ åì ng: caï c yãú u täú oxy, nhiãû t âäü , pH khäng khaï c nhau nhiãö u giæ î a caï c nghiãû m thæ ï c cuê a caû c thê nghiãû m, Oxy dao âäü ng trong khoaí ng 5,42-7,49 mg/l, nhiãû t âäü tæ ì 25,7-29,1oC vaì pH tæ ì 7,38-8,19. Caï c khoaí ng dao âäü ng âãö u nàò m trong khoaí ng cho pheï p cho sæû phaï t triãø n áú u truì ng täm caì ng xanh. Coï thãø nháû n âë nh laì trong bãø æ ång thç taí o âaî chæ a aí nh hæ åí ng låï n âãú n sæû biãú n âäü ng cuí a caï c yãú u täú naì y. Ammonia vaì nitrite (N-NO2-) trong suäú t thåì i gian thê nghiãû m khäng coï sæû khaï c biãû t låï n giæ î a caï c nghiãû m thæ ï c. Tuy nhiãn, haìm læ åü ng âaû m nitrite khaï cao so våï i âaû m amonia vaì so våï i khuyãú n caï o. Ammonia dao ñ oäng trong khoaû ng 0,1-0,89 mg/l vaø N-NO2- dao ñ oäng khoaû ng 0,02-1,12 mg/l. Tuy nhiãn, haì m læ åü ng naì y váù n chæ a gáy aí nh hæ åí ng nghiãm troü ng âãú n áú u truì ng. Kãú t quaí vãö haì m læ åü ng âaû m åí trong nghiãû m thæ ï c 1 (khäng coï taí o) khäng cao hån so våï i caï c nghiãû m thæ ï c coï taí o trong thê nghiãû m naì y laì vç trong thåì i thê nghiãû m coï ruï t càû n âãø haû n chãú täm chãú t. Æu thãú cuí a hãû thäú ng næ åï c xanh laì nhåì taí o Chlorella vaì vi khuáø n âãø âiãö u khiãø n mäi træ åì ng. Taí o vaì vi khuáø n coï vai troì chuyãø n hoï a caï c daû ng cháú t âäü c nhæ ammonia thaì nh cháú t daû ng khäng âäü c nhæ nitrate hoàû c háú p thu caï c dinh dæ åî ng. Haì m læ åü ng Chlorophyl-a phán tê ch âæ åü c åí caï c nghiãû m thæ ï c coï sæû khaï c nhau låï n theo máû t âäü taío bäú trê ban âáö u. Tuy nhiãn, haì m læ åü ng âaû m giæ î a caï c nghiãû m thæ ï c khäng luän luän biãú n âäü ng theo máû t âäü taí o bäú trê . Âiãö u naì y coï thãø do yãú u täú khaï c cuì ng taï c âäü ng nhæ vi khuáø n. Máû t âäü vi khuáø n täø ng cäü ng åí âáy ráú t cao so våï i vi khuáø n Vibrio (Baí ng 14 vaì 15) Baí ng 14: Biãú n âäü ng caï c yãú u täú mäi træ åì ng trong thê nghiãû m våï i caï c máû t âäü taí o khaï c nhau, nguäö n täm meû nhán taû o Nghiãû m thæ ï c Nghiãû m thæ ï c 1 Nghiãû m thæ ï c 2 Nghhiãû m thæ ïc 3 Nghiãû m thæ ï c 4 Oxy (mg/l) Saï ng Chiãö u 5,42±0,9 5,99±0,6 5,8±0,48 6,1±0,9 5,56±086 5,84±0,9 5,71±0,9 6±0,8 Nhiãû t âäü (oC) Saï ng Chiãö u 26,03±0,86 28,35±0,5 25,7±0,2 28,4±0,5 25,7±0,38 28,47±0,4 25,9±0,39 28±0,4 PH Saï ng Chiãö u 7,4±0,3 8,09±0,1 7,5±0,3 8,1±0,15 7,38±0,16 8,19±0,1 7,52±0,3 8,2±0,1 N-NH4+ (mg/l) 0,21±0,24 0,13±0,15 0,23±0,22 0,15±0,13 N-NO2- (mg/l) 0,1±0,1 0,02±0,02 0,06±0,05 0,02±0,01 Chlorophyl a (mg/l) - 1,87±1,96 1,03±0,96 2,15±0,148 Vi khuáø n Täø ng säú 33500±32470 55833±32738 21833±16302 60667±38713 (cfu/ml) Vibrio 1095±1905 300±544 216±306 1283±1284 28 Baí ng 15: Biãú n âäü ng caï c yãú u täú mäi træ åì ng trong thê nghiãû m våï i caï c máû t âäü taí o khaï c nhau, nguäö n täm meû tæû nhiãn Chæ tieâu Nghieäm thöùc 1 Nghieäm thöùc 2 Nghieäm thöùc 3 Nghieäm thöùc 4 Oxy Saùng (mg/l) Chieàu 7,32±0,19 7,41±0,22 7,34±0,17 7,49±0,30 7,34±0,22 7,45±0,32 7,35±0,19 7,45±0,30 Nhieät ñoä Saùng (0C) Chieàu 25,8±0,77 29±1,3 26,0±0,74 29±0,23 25,8±0,70 28,9±1,20 25,9±0,75 29,1±1,27 PH Saï ng Chieàu 7,94±0,05 8,03±0,06 7,94±0,05 8,02±0,07 7,95±0,07 8,01±0,08 7,92±0,06 7,98±0,09 N-NH4+(mg/l) 0,89±0,54 0,89±0,339 0,1±0,41 0,69±0,15 N-NO2- (mg/l) 0,13±0,81 0,06±0,64 0,12±0,75 0,12±0,72 Chlorophyl-a (mg/l) 0,7±0,644 1,70±0,875 2,68±1,418 4,023±1,044 VK toång (cfu/ml) 335099±57227 35112±48655 32989±53295 25447±39074 Quaï trç nh phaï t triãø n vaì tyí lãû säú ng cuí a áú u truì ng: trong thê nghiãû m æ ång nuäi áú u truì ng coï nguäö n gäú c täm meû nhán taû o, thåì i gian æ ång trung bç nh laì 30 ngaì y, ngàõ n hån so våï i áú u truì ng tæ ì täm meû tæû nhiãn (35-38 ngaì y), màû c duì nhiãû t âäü trong suäú t quaï trç nh æ ång tæ ång tæû nhau. Trong thê nghiãû m våï i nguäö n täm meû nhán taû o vaì caí täm meû tæû nhiãn, nghiãû m thæ ï c I (khäng coï taí o) cho tháú y keïm hån caï c nghiãû m thæ ï c khaï c vãö caí tyí lãû säú ng, máû t âäü Postlarvae vaì kêch cåî täm Postlarvae. Âiãö u naì y cho tháú y ràò ng, taí o coï vai troì quan troü ng trong viãû c khäú ng chãú mäi træ åì ng vaì náng cao tyí lãû säú ng cuí a täm. Nhçn chung, xeï t vãö khê a caû nh cháú t læ åü ng mäi træ åì ng thç kãú t quaí thê nghiãû m cho tháú y åí nghiãû m thæ ï c 3 (1 triãû u tãú baì o taí o/ml) coï cháú t læ åü ng mäi træ åì ng täú t hån nháú t laì haì m læ åü ng ammonia tháú p nháú t. Vãö khê a caû nh phaï t triãø n cuí a áú u truì ng, tè lãû säú ng vaì máû t âäü täm bäü t thç nghiãû m thæ ï c 3 (1 triãû u tãú bao/ml) cho kãú t quaí täú t nháú t. Coï thãø kiãú n nghë ràò ng máû t âäü taí o ban âáö u 1 triãû u tãú baìo/ml laì thê ch håü p cho qui trç nh næ åï c xanh caí i tiãú n. Máû t âäü taí o ban âáö u quaï cao seî laì m cho chuï ng såï m taì n, aí nh hæ åí ng âãú n mäi træ åì ng næ åï c æ ång nuäi. Khi æ ång täm caì ng xanh theo mä hçnh næ åï c xanh, (Thàõ ng, 1993) âaî âiãö u chè nh máû t âäü taí o theo sæû phaï t triãø n áú u truìng tæ ì 300.000 tb/ml âãú n âaû t cæû c âaû i 1.100.000 tb/ml sau âoï giaí m máû t âäü khi thu hoaû ch vaì tè lãû säú ng âaû t âæ åü c laì 40,2%, Hatt (1983), AQUACOP (1977a) cho ràò ng nãú u æ ång täm trong âiãö u kiãû n coï taí o thç kãú t quaí æ ång thæ åì ng coï tyí lãû säú ng cao hån 10-15 % so våï i næ åï c khäng coï taí o (trê ch dáù n cuí a Thàõ ng 1993) Baí ng 16: Kãú t quaí thu hoaû ch täm bäü t (täm meû nhán taû o) Nghiãû m thæ ï c Ngaì y xuáú t hiãû n PL âáö u tiãn Säú ngaì y æ ång áú u truì ng Kê ch thæ åï c täm 1 ngaì y tuäø i (mm) Máû t âäü täm postlarvae (con/l) Tyí lãû säú ng (%) I 21,7 30 8,4±0,4a 12,6a 20,9±10,4a II 21,7 30 8,2±0,4a 43,7b 72,8±3,80b III 20,7 30 8,2±0,4a 43,8 b 73,1±10,2b IV 21,3 30 8,2±0,4a 30,8c 51,4±1,60c 29 Baí ng 17: Kãú t quaí thu hoaû ch täm bäü t (täm meû tæû nhiãn) Nghiãû m thæ ïc Ngaì y xuáú t hiãû n PL âáö u tiãn Säú ngaì y æ ång áú u truì ng Kê ch thæ åï c Täm bäü t 1 ngaì y tuäø i (mm) Máû t âäü Täm bäü t (con/l) Tyí lãû säú ng (%) I 25 38 4,90a 7,01a 11,7±2,50a II 24 36 5,44b 13,3b 22,2±3,6b III 24 35 5,57b 24,8c 41,4±5,2c IV 24 36 5,48b 15,1b 25,1±4,6b 4.4.4. Kãú t luáû n. 1) Máû t âäü taío ban âáö u 1 triãû u tãú baì o/ml thê ch håü p cho qui trç nh næ åï c xanh caí i tiãú n, vaì âãö nghë sæ í duû ng cho caï c nghiãn cæ ï u khaï c cuî ng nhæ æï ng duû ng vaì o thæû c tãú saí n xuáú t 2) Kãú t quaí cuí a täm nhán taû o cao hån täm tæû nhiãn trong thê nghiãû m naì y mäü t láö n næ î a khàó ng âë nh vai troì cuí a viãû c nuäi väù nguäö n täm bäú meû cung cáú p cho saí n xuáú t giäú ng täm caì ng xanh. 30 Pháö n 5: KÃÚ T QUAÍ TRIÃØ N KHAI SAÍ N XUÁÚ T THÆÍ TAÛ I AN GIANG 5.1. Giåï i thiãû u Tæ ì nhæ î ng kãú t quaí âaû t âæ åü c åí qui mä thê nghiãû m taû i Traû i Thæû c Nghiãû m, Viãû n Khoa Hoü c Thuí y Saí n, Khoa Näng Nghiãû p, Âaû i Hoü c Cáö n Thå, âaî goï p pháö n quan troü ng cho caï c nghiãn cæ ï u vaì saí n xuáú t åí Viãû n, âäö ng thåì i våï i kãú t quaí bæ åï c âáö u trãn âaî âæ åü c æ ï ng duû ng vaì o saí n xuáú t âaû i traì åí Traû i Caï Myî Cháu, Cháu âäú c, An Giang. Kãú t quaí saí n xuáú t thæí nghiãû m naìy cuî ng laì cå såí quan troü ng cho viãû c nhán räü ng qui trç nh vaì o saí n xuáú t thæû c tãú . 5.2. Váû t liãû u vaì phæ ång phaï p bäú trê saí n xuáú t 5.2.1. Traû i Khu saí n xuáú t giäú ng täm caì ng xanh laì mäü t pháö n cuí a Traû i Caï Myî Cháu. Khu saí n xuáú t âæ åü c låü p maï i che trong suäú t xen keí våï i tole laû nh, âaí m baí o âuí aï nh saï ng cho áú u truì ng vaì taí o. Bãø saí n xuáú t giäú ng bao gäö m caï c loaû i nhæ bãø chæ ï a næ åï c, bãø nuäi taí o, bãø æång áú u truì ng, bãø áú p Artemia... Bãø chæ ï a næ åï c oï t gäö m coï 4 bãø ximàng, täø ng thãø tê ch 30m3. Bãø nuäi täm bäú meû gäö m coï 6 bãø ximàng våï i täø ng thãø têch 36m3. Bãø nuäi taí o bàò ng composite våï i thãø tê ch laì 1m3. Bãø æ ång áú u truì ng bàò ng composite våï i thãø tê ch 1m3 mäù i bãø . Ngoaì i ra, traû i coì n coï bãø áú p Artemia våï i thãø tê ch 100 lê t mäù i bãø . 5.2.2. Bäú trê saí n xuáú t vaì chàm soï c quaí n lyï traû i Næ åï c oï t coï âäü màû n trung bç nh 120%o âæ åü c chuyãø n tæ ì ruäü ng muäú i Baû c Liãu vãö traû i âãø sæ í duû ng. Nguäö n næ åï c ngoü t laì næ åï c maïy duì ng âãø pha våï i næ åï c màû n thaì nh næ åï c coï âäü màû n 12%o âãø æ ång nuäi. Næ åï c màû n âæ åü c xæ í lyï bàò ng Chlorine træ åï c khi sæ í duû ng. Täm meû coï nguäö n gäú c tæì täm tæû nhiãn hay caí täm nuäi trong ao âæ åü c duì ng træû c tiãú p cho saí n xuáú t (âäú i våï i täm træ ïng) hay nuäi väù cho âeí . Phæ ång phaï p cho täm nåí , æ ång nuäi vaì chàm soï c áú u truì ng tæ ång tæû nhæ phæ ång phaï p chung, Máû t âäü áú u truì ng æ ång nuäi khoaí ng 40-60 con/lê t. Næ åï c æ ång coï âäü màû n 12 %o. Taí o Chlorella coï nguäö n gäú c tæ ì næ åï c nuäi caï rä phi âæ åü c cho vaì o bãø æ ång våï i máû t âäü ban âáö u khoaí ng 1 triãû u tãú baì o/ml. Trong 4 ngaì y âáö u, áú u truì ng âæ åü c cho àn bàò ng Artemia 2 láö n/ngaì y våï i máû t âäü 4 con/ml. Tæ ì ngaì y thæ ï 5, áú u truì ng âæ åü c cho àn thæ ï c àn chãú biãú n 4 láö n vaì o ban ngaì y vaì Artemia 1 láö n vaì o chiãö u täú i. Thæ ï c àn chãú biãú n sæ í duû ng cäng thæ ï c thæ ïc àn âån giaí n tæ ì thê nghiãû m I. 31 5.3. Kãú t quaí Kãú t quaí tæ ì 4 âåü t saí n xuáú t trong nàm 2000 âæ åü c trç nh baì y åí baí ng dæ åï i âáy. Kãú t quaí cho tháú y tyí lãû säú ng tæ ì áú u truìng âãú n Postlarva laì ráú t täú t, trung bç nh 52,6 % (21-70 %). Tuy nhiãn do máû t âäü æ ång tæ ång âäú i tháú p nãn máû t âäü Postlarva thu âæ åü c cuî ng khäng cao (8,76-21,9 con/lê t). Chu kyì æ ång hoaì n thaì nh trong thåì i gian thäng thæ åì ng laì 30-35 ngaì y æ ång, caï biãû t 35-45 ngaì y do nhiãû t âäü tháú p. Âáö u vuû , thæ åì ng cho kãú t quaí æ ång täú t hån vãö cuäú i vuû . Våï i kãú t quaí naì y cho tháú y, khaí nàng måí räü ng qui mä låï n vaì âaû i traì cuí a qui trç nh laì ráú t täú t. Âáy cuî ng laì traû i troü ng âiãø m cuí a tè nh âãø cung cáú p giäú ng cho nghãö nuäi trong thåì i gian tåï i. Baí ng 18: Kãú t quaí saí n xuáú t giäú ng täm caì ng xanh taû i Traû i Myî Cháu, An Giang nàm 2000 Âåü t Täø ng thãø tê ch æ ång (m3) Säú áú u truì ng æ ång (con) Säú PL thu hoaû ch (con) Máû t âäü PL/L Tyí lãû säú ng (%) Säú ngaì y æ ång I 16 500.000 350.000 21,9 70,0 30-35 II 16 550.000 342.000 21,4 62,2 30-35 III 25 800.000 450.000 18,0 56,3 30-35 IV 34 1.360.000 298.000 8,76 21,9 35-40 5.4. Kãú t luáû n Nghiãn cæ ï u âaî æ ï ng duû ng vaì o saí n xuáú t coï kãú t quaí , âáy laì bæ åï c âáö u cho viãû c måí räü ng saí n xuáú t âãø cung cáú p giäú ng cho ngæ åì i nuäi. 32 Pháö n 6 QUI TRÇ NH CÅ BAÍ N Æ ÅNG ÁÚ U TRUÌ NG TÄM CAÌ NG XANH THEO HÃÛ THÄÚ NG NÆ ÅÏ C XANH CAÍ I TIÃÚ N Qui trç nh âãö nghë dæ åï i âáy âæ åü c dæû a trãn kãú t quaí cuí a nghiãn cæ ï u náö y vaì nhiãö u kãú t quaí cuí a caï c nghiãn cæï u khaï c cuí a Viãû n Khoa hoü c Thuí y saí n, Khoa Näng nghiãû p, Âaû i hoü c Cáö n Thå. 6.1. Xáy dæû ng vaì trang bë phæ ång tiãû n traû i giäú ng - Coï thãø åí vuìng ven biãø n hay sáu trong vuì ng næ åï c ngoü t. Tiãû n låü i giao thäng, nguäö n täm meû , âiãû n. - Coï thãø xáy dæû ng theo qui mä nhoí gia âç nh cäng suáú t thæ åì ng vaì i tràm ngaì n âãú n vaì i triãû u Postlarva/nàm. - Traû i giäú ng täm caì ng xanh nãn âæ åü c låü p bàò ng maï i che täú i xen våï i maï i che trong nhæû a suäú t âãø âaím baí o aï nh saï ng xuyãn vaì o cho taí o vaì täm phaï t triãø n. Traû i cáö n âaí m baí o thoaï ng maï t. - Traû i coï 1-2 bãø chæ ï a næ åïc màû n thãø têch 10-20 m3 mäù i bãø . Coï thãø cáö n bãø loü c hay khäng. Bãø täm meû coï thãø tê ch trung bç nh 2-4 m3, coï låïp caï t phuí màû t âaï y daì y 0,5-20cm. Bãø æ ång thãø tê ch 0,5-1,5m3 laì m bàò ng composite, troì n, âaï y hç nh choï p seî ráú t thuáû n tiãû n. Bãø nãn coï maì u xanh laï cáy sáû m. Traû i cuîng cáö n coï caï c loaû i bãø nuäi taí o (1m3), duû ng cuû áú p Artemia (10l/keo), bãø cho täm nåí (50-100lê t/bãø ) - Traû i saí n xuáú t giäú ng hoaì n chè nh cuî ng nãn xáy dæû ng ao nuäi täm bäú meû vaì i tràm m2 âãú n 1 ha. Cuî ng cáö n ao, bãø hay giai læ åï i âãø æ ång täm Postlarva. Caï c ao coï diãû n tê ch 200- 600m2, bãø 4-6m2, giai 4-20m2. - Traû i saí n xuáú t cáö n âæ åü c làõ p âàû t âáö y âuí vaì hoaì n chè nh caï c hãû thäú ng næ åï c, hãû thäú ng suû c khê vaì hãû thäú ng phaï t âiãû n dæû phoì ng âãø âaí m baí o sæû váû n haì nh cuí a traû i giäú ng. - Ngoaì i ra, caï c duû ng cuû khaï c nhæ læ åï i våü t, thau cháû u, äú ng siphone, cäú c, cán, tuí laû nh, kênh hiãø n vi ... cuî ng cáö n âæ åü c trang bë cho traû i saí n xuáú t. 6.2. Nuäi täm bäú meû - Ao nuäi täm meû cáö n chuáø n bë kyî nhæ nuäi täm caï khaï c træ åï c khi thaí giäú ng. - Täm bäú meû nãn nuäi tæ ì täm con âãø chuí âäü ng nuäi dæ åî ng våï i chãú âäü thê ch håü p. - Máû t âäü thaí ban âáö u 4-5 con/m2, khi täm låï n haû xuäú ng 2 con/m2, Tyí lãû âæû c:caï i laì 1:4 33 - Thæ ï c àn cho täm coï thãø laì caï teï p taû p, nháú t laì caï biãø n. Ngoaì i ra, thæ ï c àn cäng nghiãû p (40% âaû m, 6-9% lipid, 4 kcal/g thæ ïc àn) laì ráú t quan troü ng. Cho àn 5 % troü ng læ åü ng thán haì ng ngaì y - Sau khi nuäi 6 thaï ng, âënh kyì keï o læ åï i thu täm træï ng vaì ng chuyãø n lãn bãø nuäi täm meû vaì täm træ ï ng âen cho nåí 6.3. Xæ í lyï næ åï c - Næ åï c màû n âæ åü c xæ í lyï chlorine 30 mg/l vaì suû c khê maû nh 3 ngaì y træ åï c khi sæí duû ng - Næ åï c ngoü t nãú u laì næ åï c maï y thç khäng cáö n sæ í lyï , næ åï c säng phaí i xæ í lyï nhæ trãn 6.4. Nuäi taí o - Nuäi taí o âån giaí n bàò ng caï ch gáy maìu næ åï c bãø nuäi caï Rä phi - Bãø nuäi bàò ng composite hay ximàng 1-1,5m3 - Mæ ï c næ åï c ban âáö u khoaí ng 0,5m. Âäü màû n dao âäü ng trong khoaí ng 5%o - Caï rä phi låï n âæ åü c thaí vaì o bãø våï i máû t âäü 20 con/ bãø - Cho caï àn âãö u âàû n bàò ng thæ ï c àn viãn våï i tyí lãû 5-10% mäù i ngaìy - Sau thåì i gian nuäi khoaí ng 1 tuáö n âãú n 10 ngaì y , næ åï c seî coï maì u xanh, chuí yãú u laì Chlorella. Luï c naì y coï thãø sæ í duû ng haìng ngaì y âãø cáú y vaì o bãø æ ång áú u truì ng - Haì ng tuáö n thay 50 % thãø tê ch næ åï c 6.5. Choü n täm træ ï ng vaì cho täm nåí - Täm khoí e maû nh, khäng bë thæ ång tê ch, khäng coï dáú u hiãû u, coï troü ng læ åü ng 50-80g, træ ï ng coï maìu xaï m âen, khäú i træ ï ng khäng quaï råì i raû c hay dãù råi råï t, - Mäù i bãø nåí 50 lê t coï thãø thaí 2-3con täm træ ï ng. Bãø cáö n suû c khê kyî , siphon thay næ åïc haì ng ngaì y. Næ åï c nãn coï âäü màû n khoaí ng 5ppt. Træï ng seî nåí ngay trong âãm âoï hay sau vaì i ngaì y. - Thu áú u truì ng: ngæ ì ng suû c khê , che täú i thaì nh bãø vaì màû t bãø , chæì a mäü t chäù träú ng cho aï nh saï ng loü t vaì o bãø . ÁÚ u truì ng seî táû p trung laû i nåi coï aïnh saï ng, duì ng äú ng siphone huï t nhæ î ng áú u truì ng hæ åïng quang cho vaì o bãø khaï c - Huï t vaì ræ í a áú u truì ng bàò ng Formol 200mg/l trong 30 giáy træ åï c khi chuyãø n vaì o bãø æ ång 6.6. Æ ång nuäi áú u truì ng - Xæ í lyï , vãû sinh bãø æ ång kyî bàò ng chlorina (100mg/l) vaì ræ í a saû ch træ åï c khi bäú trê 34 - Cho næ åï c vaìo bãø æ ång våï i mæ ï c næ åï c khoaí ng 0,5-0,6m, âäü màû n 10-12 ppt - Cho næ åï c taí o tæ ì bãø caï Rä phi vaì o bãø æ ång âãø coï maì u xanh nhaû t våï i máû t âäü taí o khoaí ng 0,5-1 triãû u tãú baì o/ml - Bäú trê áú u truìng vaì o bãø våï i máû t âäü 50-70 áú u truì ng /lê t næ åï c - Bäú n ngaì y âáö u, cho áú u truì ng àn bàò ng Artemia 1-2 con/ml mäù i láö n, 2 láö n/ngaì y. Sau âoï , mäù i ngaì y càn bàò ng thæ ïc àn chãú biãú n 4 láö n vaì o ban ngaì y vaì bàò ng Artemia 1 láö n vaì o chiãö u täú i våï i máû t âäü nhæ trãn. Cho caí voí Artemia vaì o bãø æång. Thæ ï c àn chãú biãú n coï cäng thæ ï c cå baí n gäö m træ ï ng gaì (1 quaí ), sæ î a (10-20g), dáö u mæû c (3%). Cåî haû t thæ ï c àn nhæ sau: Giai âoaû n 4-5: 300-400 µm Giai âoaû n 6-8: 400-500 µm Giai âoaû n 9-11: 650-1000 µm - Mäi træ åì ng: nhiãû t âäü täú t nháú t laì 26-31 oC, âäü màû n 12±2 ppt, aï nh saï ng 6000-18000 lux, chu kyì chiãú u saï ng haì ng ngaì y 10-12 giåì , oxy trãn 5 mg/l, nitrite dæ åï i 0,1 mg/l, Nitrate dæ åï i 2 mg/l, âaû m amän (NH4-N) dæ åïi 1,5 mg/l, NH3-N dæ åï i 0,1 mg/l) - Khäng phaí i bäø sung thãm taí o trong suäú t thåì i gian æ ång maì chè cho taí o vaì o bãø mäü t láö n âáö u våï i máû t âäü 0,5-1 triãû u tãú baì o /ml. Máû t âäü taí o seî tàng dáö n trong quaï trçnh nuäi vaì coï thãø âaû t máû t âäü 2-3 triãû u tb/ml. - Trong suäú t quaï trç nh æ ång, cå baí n khäng phaí i thay næ åï c hay thãm taí o. Cuîng khäng nãn siphone laì m âäü ng âaï y bãø trong suäú t quaï trç nh æ ång. 6.7. Thu hoaû ch Postlarvae - Sau 25 ngaì y æ ång, háö u hãú t áú u truì ng âaî chuyãø n sang Postlarvae, cáö n phaí i âàû t thãm caï c váû t baï m nhæ læ åï i nylone vaì o bãø cho Postlarvae baï m, haû n chãú àn láù n nhau - Thuáö n hoaï dáö n våï i næ åï c ngoü t âãø täm säú ng hoaì n toaì n trong næ åïc ngoü t sau naì y - Tyí lãû säú ng tæ ì áú u truì ng âãú n giai âoaû n naì y coï thãø âaû t tæ ì 30-75% hay coï thãø cao hån (90%) 35 Baí ng 19. Toï m tàõ t âàû c âiãø m cuí a qui trç nh næ åï c xanh caí i tiãú n trãn cå såí so saï nh våï i caï c qui trç nh khaï c Mä hç nh TT Âàû c âiãø m quan troü ng Næ åï c xanh caí i tiãú n Næ åï c xanh Næ åï c trong-håí Næ åï c trong kên 1 Bãø æ ång Composite, ximàng Composite, ximàng Composite, ximàng Composite, ximaàng 2 Bãø loü c sinh hoü c Khäng Khäng Khäng Coï 3 Bãø loü c cå hoü c Khäng hoàû c coï Khäng hoàû c coï Coï Coï 4 Bãø taí o Coï Coï Khäng Khäng 5 Nguäö n næ åï c màû n Næ åï c biãø n hay næ åï c oï t Næ åï c biãø n hay næ åï c oï t Næ åï c biãø n hay næ åï c oï t Næ åï c biãø n hay næ åï c oï t 6 Nguäö n næ åï c ngoü t Næ åï c maï y, næ åï c giãú ng Næ åï c maï y, næ åï c giãú ng Næ åï c maï y, næ åï c giãú ng Næ åï c maï y, næ åï c giãú ng 7 Máû t âäü æ ång áú u truì ng 50-100con/lê t 50-100 con/lê t 50-150con/lê t 50-150/con/lê t 8 Bäø sung taí o Coï , chè láö n âáö u Coï , bäø sung âë nh kyï Khäng Khäng 9 Thay næ åï c Khäng Thay næ åï c âënh kyì Thay haì ng ngaì y Tuáö n hoaì n 10 Siphone âaï y Khäng Coï Coï Coï 11 Thæ ï c àn Artemia, chãú biãú n Artemia, chãú biãú n Artemia, chãú biãú n Artemia, chãú biãú n 12 Aï nh saï ng Cáö n Cáö n Khäng Khäng 13 Thåì i gian æ ång 25-35 ngaì y 25-45 ngaì y 25-45 ngaì y 25-45 ngaì y 14 Tyí lãû säú ng (%) 30-98 (Viãû n Haí i saí n, 1999-2000) 14,6-80 (Thàõ ng, 1990) 35-50 (Thàõ ng, 1990) 66-97 (Ong, 1983) 58-92 (Ong, 1983) 15,2-66,2, (Thàõ ng, 1990) 16 Säú PL/lê t 20-60 (Viãû n Haí i Saí n, 1999-2000) 30-40 (Ang, 1995) 8-10 (Lee, 1982) 30-39 (Ong, 1983) 9-54 (Lee, 1982; Ong, 1983; Zainoddin, 1989) 36 Pháö n 7 KÃÚ T LUÁÛ N VAÌ ÂÃÖ XUÁÚ T CHUNG 7.1. Kãú t luáû n: - Thæ ï c àn chãú biãú n coï cäng thæ ï c âån giaí n (1 træ ï ng gaì , 10 g sæî a, vaì 2% dáö u caï ) cho kãú t quaí æ ång áú u truì ng täú t nháú t - Sæ í duû ng thæ ïc àn chãú biãú n cho áú u truì ng tæ ì giai âoaû n 4 laì thê ch håü p nháú t - Trong saí n xuáú t giäú ng täm caì ng xanh theo qui trçnh næ åï c xanh caí i tiãú n, máû t âäü áú u truì ng thê ch håü p laì 60 con/lê t (coï thãø 120 con/lê t) - Máû t âäü taí o ban âáö u 1 triãû u tãú baì o/ml cho kãú t quaí laì täú t nháú t - Aáu truì ng coï nguäö n gäú c tæ ì täm meû nhán taû o cho kãú t quaí æ ång nuäi cao vaì äø n âë nh hån áú u truì ng coï nguäö n gäú c tæì täm meû tæû nhiãn - Tæ ì kãú t quaí thê nghiãû m bæ åï c âáö u âaî cho pheï p xáy dæû ng âæ åü c qui trç nh cå baí n cho æ ång nuäi áú u truì ng täm caì ng xanh theo qui trç nh næ åï c xanh caí i tiãú n 7.2. Âãö xuáú t: - Cáö n tiãú p tuû c thæû c hiãû n nhiãö u nghiãn cæ ï u næ î a vãö caï c khê a caû nh kyî thuáû t trong æ ång nuäi âãø ngaì y caì ng hoaì n thiãû n qui trç nh saí n xuáú t giäú ng täm caì ng xanh theo qui trç nh næ åï c xanh caí i tiãú n. - Våï i qui trç nh cå baí n bæ åï c âáö u cho pheï p triãø n khai saí n xuáú t åí caï c âë a phæ ång âãø phäø biãú n qui trç nh vaì cung cáú p giäú ng cho ngæ åì i nuäi. 37 TAÌ I LIÃÛ U THAM KHAÍ O 1. Ang K.J and Cheah S.H., 1987. Juvenile production of the Malaysia Giant Freshwater Prawn (Macrobrachium rosenbergii de Man) using modified static “green water” system. In Development ad Management of Tropical Living Aquatic Resources. UPM. pp 141- 144. 2. Ang K.J., 1995. The evolution of an environmentally friendly hatchery for Udang galah, the king of freshwater prawn and a glimse into the future of aquaculture in 21st century. UPM. 22pp. 3. Bäü Thuí y Saí n, 1999. Baï o caï o Häü i Thaí o “Phaï t triãø n nuäi täm caì ng xanh åí Âäö ng Bàò ng Nam Bäü ”. 4. D’Abramo LR, 1998. Nutritional requirements of the freshwater prawn. Macrobrachium rosenbergii: comparisons with species of Penaeid Shrimp. Fisheries science, 6 (1-2): 153- 163. 5. Goodwin HL and Hanson JA, 1975. The aquaculture of freshwater prawn (Macrobrachium species). Proc. First U.S. Workshop on the culture of freshwater prawns. St. petersburg. Fla. Oceanic Institute. Waimanato. Hawaii, 96 pp. 6. Kanazawa. A.. S. Teshima. and M. Sakamoto, 1985. Effects of dietary lipids. fatty acids. and phospholipids on growth and survival of prawn (Penaeus japonicus) larvae. Aquaculture. 50: 39-49 7. Leger. Ph. D.A Bengtson. K.L.Simpson. & P. Sorgeloos, 1986. The use and nutritional value of Artemia as a food source. Ocenography Marine Biology. Annual Reviews 24:521- 623. 8. Masachika Maeda 1999. Microbial Processes in Aquaculture. National Research Institute of Aquaculture. Nansei. Mie 516-0193. Japan 9. New M.B. and Singholka. 1985. Freshwater prawn farming. A manual for the culture of Macrobrachium rosenbergii. FAO fish.Tech.Pap. (225) Rev. 1: 118 p. 10. New. M. B. 1980. A biliography of shrimp and prawn nutrition, Aquaculture 21:101-128. 11. Nguyãù n Viãû t Thàõ ng 1993. Nghiãn cæï u mäü t vaì i âàû c âiãø m sinh hoü c vaì saí n xuáú t giäú ng täm caì ng xanh Macrobrachium rosenbergii ( de Man 1879) åí Âäö ng Bàò ng Nam Bäü . Luáû n aï n phoï tiãú n sé 12. Nguyãù n Viãû t Thàõ ng 1995. Kyî thuáû t nuäi täm caì ng xanh. NXB Näng nghiãû p - Thaình Phäú Häö Chê Minh 38 13. Shariff M.. R. P. Subasinghe: J. R. Arthus. 1992. Diseases in Asian Aquacultute. P.P. 157- 162. 14. Tacon AGJ. 1987. The Nutrition and Feeding of Farmed Fish and Shrimp-A Training Manual. The essential nutrients. GCP/RLA/075/ITA Field Document 3. Food and Agriculture Organization of the United Nations Brazilia. Brazil. 117 pp. 15. Uno. Y. and K. C. Soo. 1969. Larval development of Macrobrachium rosenbergii reared in the laboratory. J. Tokyo Univ. Fish., 55(2): 79-90.