Lời mở đầu
Chúng ta đang sống trong kỷ nguyên của kinh tế tri thức, đòi hỏi mỗi con người phải được đào tạo trình độ học vấn, năng lực ; tu dưỡng rèn luyện phẩm chất đạo đức, ý thức lao động tốt hơn để có thể đáp ứng những yêu cầu của sự biến đổi khoa học công nghệ hết sức nhanh chóng.
Trong sự nghiệp đổi mới CNH, HĐH đất nước với những mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, hiện nay, con người và nguồn nhân lực được coi là nhân tố quan trọng hàng đầu, quyết định sự phát triển nhanh, hiệu quả và bền vững nền kinh tế nước ta. Đó là yếu tố hết sức bức thiết và cần có tính cập nhật, đáp ứng được yêu cầu về con người và nguồn nhân lực xét trong nước ta nói riêng và quốc tế nói chung. Chúng ta khẳng định con người vừa là mục tiêu vừa là động lực của phát triển kinh tế xã hội đồng thời phải là những con người có tri thức và đạo đức. Từ đây mỗi con người dần dần về đúng vị trí là một chủ thể sáng tạo ra các giá trị, bao gồm các giá trị tinh thần và giá trị vật chất, cho bản thân và cho xã hội. Vì vậy, vấn đề cốt lõi là, ta phải thực hiện chiến lược GDĐT nguồn nhân lực, phát triển con người một cách toàn diện cả thể lực lẫn trí lực. Nhiệm vụ của GDĐT là đưa con người đạt đến những giá trị phù hợp với đặc điểm văn hoá và những yêu cầu mới đặt ra đối với con người Việt Nam để thực hiện sự nghiệp CNH, HĐH trong thời kỳ quá độ của nước ta cũng như xu hướng phát triển kinh tế nói chung trên thế giới.
Đề tài: nhân tố con người trong lực lượng sản xuất
với chiến lược phát triển giáo dục đào tạo nguồn
nhân lực theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá
ở việt nam trong thời kỳ quá độ
18 trang |
Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 2488 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem nội dung tài liệu Nhân tố con người trong lực lượng sản xuất với chiến lược phát triển giáo dục đào tạo nguồn nhân lực theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá ở Việt Nam trong thời kỳ quá độ, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi më ®Çu
Chóng ta ®ang sèng trong kû nguyªn cña kinh tÕ tri thøc, ®ßi hái mçi con ngêi ph¶i ®îc ®µo t¹o tr×nh ®é häc vÊn, n¨ng lùc ; tu dìng rÌn luyÖn phÈm chÊt ®¹o ®øc, ý thøc lao ®éng tèt h¬n ®Ó cã thÓ ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu cña sù biÕn ®æi khoa häc c«ng nghÖ hÕt søc nhanh chãng.
Trong sù nghiÖp ®æi míi CNH, H§H ®Êt níc víi nh÷ng môc tiªu d©n giµu, níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh, hiÖn nay, con ngêi vµ nguån nh©n lùc ®îc coi lµ nh©n tè quan träng hµng ®Çu, quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn nhanh, hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng nÒn kinh tÕ níc ta. §ã lµ yÕu tè hÕt søc bøc thiÕt vµ cÇn cã tÝnh cËp nhËt, ®¸p øng ®îc yªu cÇu vÒ con ngêi vµ nguån nh©n lùc xÐt trong níc ta nãi riªng vµ quèc tÕ nãi chung. Chóng ta kh¼ng ®Þnh con ngêi võa lµ môc tiªu võa lµ ®éng lùc cña ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ®ång thêi ph¶i lµ nh÷ng con ngêi cã tri thøc vµ ®¹o ®øc. Tõ ®©y mçi con ngêi dÇn dÇn vÒ ®óng vÞ trÝ lµ mét chñ thÓ s¸ng t¹o ra c¸c gi¸ trÞ, bao gåm c¸c gi¸ trÞ tinh thÇn vµ gi¸ trÞ vËt chÊt, cho b¶n th©n vµ cho x· héi. V× vËy, vÊn ®Ò cèt lâi lµ, ta ph¶i thùc hiÖn chiÕn lîc GD§T nguån nh©n lùc, ph¸t triÓn con ngêi mét c¸ch toµn diÖn c¶ thÓ lùc lÉn trÝ lùc. NhiÖm vô cña GD§T lµ ®a con ngêi ®¹t ®Õn nh÷ng gi¸ trÞ phï hîp víi ®Æc ®iÓm v¨n ho¸ vµ nh÷ng yªu cÇu míi ®Æt ra ®èi víi con ngêi ViÖt Nam ®Ó thùc hiÖn sù nghiÖp CNH, H§H trong thêi kú qu¸ ®é cña níc ta còng nh xu híng ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung trªn thÕ giíi.
§Ò tµi: nh©n tè con ngêi trong lùc lîng s¶n xuÊt
víi chiÕn lîc ph¸t triÓn gi¸o dôc ®µo t¹o nguån
nh©n lùc theo híng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸
ë viÖt nam trong thêi kú qu¸ ®é
I. Kh¸i niÖm LLSX vµ vai trß nh©n tè con ngêi trong LLSX.
1. Kh¸i niÖm LLSX.
a. §Þnh nghÜa vµ tÝnh chÊt LLSX.
LLSX lµ tæng thÓ c¸c nh©n tè vËt chÊt kü thuËt ®ù¬c sö dông trong c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña x· héi tøc lµ trong qu¸ tr×nh con ngêi c¶i t¹o, c¶i biÕn giíi tù nhiªn cho phï hîp víi nhu cÇu tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña m×nh.
Nh vËy, xÐt vÒ mÆt tÝnh chÊt th× kh¸i niÖm LLSX, nã ph¶n ¸nh mét sè tÝnh chÊt c¨n b¶n sau:
Tríc hÕt, nã ph¶n ¸nh quan hÖ gi÷a con ngêi víi tù nhiªn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Lµ ®éng vËt cao cÊp nhÊt, lµ tinh hoa cña mu«n loµi, con ngêi lµ s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn hÕt søc l©u dµi cña giíi tù nhiªn. Con ngßi ph¶i t×m kiÕm mäi ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho sù tån t¹i trong ®êi sèng tù nhiªn nh thøc ¨n, thøc uèng, nhµ ®Ó ë. Theo mét sè nhµ nh©n häc kh¼ng ®Þnh nh¸nh ngêi b¾t ®Çu h×nh thµnh râ c¸ch ®©y kho¶ng 10 triÖu n¨m b¾t ®Çu tõ “vîn ngêi ”. Khi ®ã vîn ngêi ®· biÕt sö dông gËy géc, ®¸, x¬ng ®éng vËt lµm c«ng cô vµ b¾t ®µu biÕt chÕ t¹o c«ng cô lao ®éng th« s¬ còng nh dïng löa. Nhng cuéc sèng cña loµi vîn vÉn theo quy luËt sinh vËt : sèng hoµ lÉn vµo thiªn nhiªn, sinh sèng hoµn toµn tuú theo b¶n n¨ng vèn cã trong c¬ thÓ vµ nh÷ng thø s½n cã trong tù nhiªn, cã thÓ nãi lµ hoµn toµn phô thuéc vµo tù nhiªn.Theo thêi gian vîn ngêi tiÕn ho¸ thµnh ngêi khÐo, ngêi ®øng th¼ng, ngêi kh«n vµ con ngêi hiÖn ®¹i ngµy nay. Nhng sù tiÕn ho¸ Êy kh«ng lµm thay ®æi mèi quan hÖ mËt thiÕt gi÷a con ngêi víi tù nhiªn. Ngµy nay, con ngêi vÉn ®ang chinh phôc tù nhiªn b»ng nhiÒu h×nh thøc vµ ph¬ng ph¸p kh¸c nhau. Nh vËy, ngay tõ thêi kú s¬ khai nhÊt, con ngêi ®· biÕt dùa vµo nh÷ng thø vèn cã trong tù nhiªn ®Ó c¶i biÕn nã theo nhu cÇu sinh tån vµ phôc vô nhu cÇu sèng cña m×nh. Do ®ã ta thÊy râ mét sù thËt tÊt yÕu kh¸ch quan lµ con ngêi kh«ng thÓ tån t¹i nÕu kh«ng cã mèi quan hÖ mËt thiÕt, g¾n kÕt chÆt chÏ víi tù nhiªn.
§ång thêi nã còng thÓ hiÖn tr×nh ®é chinh phôc tù nhiªn cña con ngêi cô thÓ h¬n lµ biÓu hiÖn møc ®é, kh¶ n¨ng chinh phôc tù nhiªn cña con ngêi.
Trong thêi nguyªn thuû con ngêi chØ míi sö dông nh÷ng c«ng cô hÕt søc th« s¬, hÇu hÕt lµ nh÷ng c«ng cô thñ c«ng vµo qu¸ tr×nh lao ®éng s¶n xuÊt. Do ®ã n¨ng suÊt lao ®éng thÊp kÐm, con ngêi cha t¹o ra nhiÒu cña c¶i d thõa cã kh¶ n¨ng trao ®æi víi nhau phôc vô nhu cÇu sèng hÕt søc sinh ®éng, phong phó cña m×nh. §iÒu ®ã ph¶n ¸nh tr×nh ®é chinh phôc tù nhiªn vÉn cßn non thÊp kÐm. Cho ®Õn khi chuyÓn sang chÕ ®é chiÕm h÷u n« lÖ, chÕ ®é phong kiÕn, con ngêi ®· dÇn s¸ng t¹o ra c¸c c«ng cô lao ®éng tiÕn bé h¬n song vÒ b¶n chÊt nã vÉn mang tÝnh thñ c«ng. Do vËy, mÆc dï s¶n phÈm lao ®éng lµm ra ngµy mét phong phó h¬n song trong qu¸ tr×nh lao ®éng s¶n xuÊt vÉn cßn dùa vµo søc ngêi - mÆt thÓ lùc lµ chÝnh, cÇn nhiÒu thêi gian vµ quan träng h¬n vÉn cha ®¸p øng ®îc nhu cÇu ngµy cµng ®a d¹ng cña con ngêi. Sang chÕ ®é t b¶n chñ nghÜa, con ngêi ®· t¹o ra hµng lo¹t nh÷ng m¸y mãc hÕt søc hiÖn ®¹i ®Ó phôc vô vµo qu¸ tr×nh lao ®éng s¶n xuÊt, khai th¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn, c¶i biÕn nã thµnh nh÷ng vËt dông vµ s¶n phÈm cã gi¸ trÞ, chÊt lîng cao, phong phó vÒ h×nh thøc, ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i, mÉu m·. §Æc biÖt cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp diÔn ra b¾t ®Çu tõ thÕ kû XVII suèt cho ®Õn ngµy nay ®· nhanh chãng lµm biÕn ®æi bé mÆt kinh tÕ x· héi cña thÕ giíi. Theo ®¸nh gi¸ cña C.M¸c vµ Ph.¡ngghen: “chØ sau h¬n hai thÕ kû tån t¹i, chñ nghÜa t b¶n ®· t¹o ra mét khèi kîng cña c¶i vËt chÊt nhiÒu h¬n tÊt c¶ c¸c thêi ®¹i tríc gép l¹i”. Nh thÕ tr×nh ®é chinh phôc tù nhiªn cña con ngêi ®· bíc lªn mét mèc son míi, ®¸nh dÊu mét bíc ph¸t triÓn cao cña tiÕn bé loµi ngêi. Còng chÝnh trong giai ®o¹n nµy con ngêi ®· dÇn dÇn chiÕm thÕ chñ ®éng trong qu¸ tr×nh lao ®éng s¶n xuÊt.
MÆt kh¸c, LLSX cã tÝnh kh¸ch quan trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. ThËt vËy kh«ng cã mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nµo mµ l¹i kh«ng cÇn ®Õn søc lao ®éng cña con ngêi hay nh÷ng yÕu tè s½n cã trong tù nhiªn. Nãi c¸ch kh¸c trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vËt chÊt kh«ng thÓ kh«ng cÇn ®Õn LLSX.
b. CÊu tróc LLSX.
LLSX bao gåm ngêi lao ®éng vµ t liÖu s¶n xuÊt.
Ho¹t ®éng lao ®éng s¶n xuÊt võa lµ ®iÒu kiÖn cho sù tån t¹i cña con ngêi võa lµ ph¬ng thøc ®Ó lµm biÕn ®æi ®êi sèng vµ bé mÆt x· héi.
ChÝnh nh÷ng ngêi lao ®éng lµ chñ thÓ cña qu¸ tr×nh lao ®éng s¶n xuÊt, víi søc m¹nh vµ kÜ n¨ng lao ®éng cña m×nh, sö dông t liÖu lao ®éng tríc hÕt lµ c«ng cô lao ®éng, t¸c ®éng vµo ®èi tîng lao ®éng ®Ó s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt.
Bíc kinh tÕ tri thøc, sù ph¸t triÓn cña LLSX biÓu hiÖn ë hai mÆt :
. TrÝ lùc ®ãng vai trß chñ ®¹o, tøc lµ sÏ xuÊt hiÖn mét tÇng líp lao ®éng trÝ ãc ®«ng ®¶o hîp thµnh chñ thÓ trong ®éi ngò nh÷ng ngêi lao ®éng.
. Nh÷ng nh©n tè míi thóc ®Èy LLSX sÏ ®îc ph¸t triÓn réng kh¾p.
T liÖu s¶n xuÊt bao gåm t liÖu lao ®éng vµ ®èi tîng lao ®éng. Con ngêi kh«ng thÓ SXVC mµ kh«ng cÇn ®Õn nh÷ng yÕu tè s½n cã trong tù nhiªn nh ®Êt, níc, kho¸ng s¶n, kh«ng khÝ, … §ã chÝnh lµ nh÷ng ®èi tîng lao ®éng. §Æc trng næi bËt cña c«ng cô s¶n xuÊt vµ ®èi tîng lao ®éng biÓu hiÖn chñ yÕu ë sù gia t¨ng hµm lîng khoa häc vµ c«ng nghÖ, cuèi cïng lµ hµm lîng tri thøc ®îc kÕt tinh trong s¶n phÈm ngµy cµng nhiÒu.
Cßn t liÖu lao ®éng lµ nh÷ng ph¬ng tiÖn, c«ng cô lao ®éng mµ con ngêi sö dông ®Ó t¸c ®éng vµo ®èi tîng lao ®éng, s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt. Th«ng qua c¸c c«ng cô cña hä ®· chøng tá hä cã ho¹t ®éng lao ®éng vµ ®©y còng chÝnh lµ ranh giíi t¸ch ngêi ra khái giíi sinh vËt nãi chung, thÕ giíi ®éng vËt nãi riªng.
c. TÝnh chÊt ®Æc biÖt cña LLSX hiÖn ®¹i.
Trong sù ph¸t triÓn cña LLSX, khoa häc ®ãng vai trß ngµy cµng to lín. Sù ph¸t triÓn cña khoa häc g¾n liÒn víi s¶n xuÊt lµ ®éng lùc m¹nh mÏ thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Ngµy nay, khoa häc ®· ph¸t triÓn ®Õn møc trë thµnh nguyªn nh©n trùc tiÕp cña nhiÒu biÕn ®æi to lín trong s¶n xuÊt, trong ®êi sèng vµ trë thµnh LLSX trùc tiÕp.
Nh÷ng ph¸t minh khoa häc trë thµnh thang ®iÓm xuÊt ph¸t ra ®êi nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt míi, nh÷ng m¸y mãc thiÕt bÞ míi, c«ng nghÖ míi nguyªn vËt liÖu míi, n¨ng lîng míi. Sù th©m nhËp ngµy cµng s©u cña khoa häc vµo s¶n xuÊt, cô thÓ lµ vµo ngêi lao ®éng vµ t liÖu s¶n xuÊt, trë thµnh mét yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong s¶n xuÊt ®· lµm cho LLSX cã bíc ph¸t triÓn nh¶y vät, t¹o thµnh c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i.
YÕu tè trÝ lùc trong søc lao ®éng ®Æc trng cho lao ®éng hiÖn ®¹i kh«ng cßn lµ kinh nghiÖm vµ thãi quen cña hä mµ lµ tri thøc khoa häc. Nh vËy, dï kh«ng ph¶i lµ yÕu tè thø ba cña LLSX nhng cã thÓ nãi khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i lµ ®Æc trng cho LLSX hiÖn ®¹i.
2. Vai trß cña con ngêi trong LLSX.
a. Kh¸i niÖm con ngêi.
VÊn ®Ò con ngêi lu«n lµ chñ ®Ò trung t©m cña lÞch sö triÕt häc tõ thêi cæ ®¹i ®Õn hiÖn ®¹i. Trong ®ã quan niÖm cña triÕt häc Mac-Lªnin vÒ con ngêi vµ b¶n chÊt con ngêi, xuÊt ph¸t tõ gi¸c ®é kh¸i qu¸t nhÊt, ®øng trªn lËp trêng duy vËt biªn chøng, lµm c¬ së ph¬ng ph¸p luËn cho viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c cña con ngêi, cã thÓ nãi lµ ®óng ®¾n nhÊt cho tíi ngµy nay.
Tríc hÕt con ngêi lµ mét thùc thÓ thèng nhÊt gi÷a mÆt sinh vËt víi mÆt x· héi.
TiÒn ®Ò vËt chÊt ®Çu tiªn quy ®Þnh sù tån t¹i cña con ngêi lµ s¶n phÈm cña thÕ giíi tù nhiªn. Con ngêi lµ mét bé phËn cña tù nhiªn.Con ngêi kh«ng thÓ tån t¹i mµ tho¸t ly khái qu¸ tr×nh tÊt yÕu ®ã lµ sinh ra, ph¸t triÓn råi chÕt ®i. Tr¶i qua hµng chôc v¹n n¨m, con ngêi ®· thay ®æi tõ vîn thµnh ngêi ®iÒu ®ã ®îc chøng minh trong c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu cña §acuyn. Nh÷ng thuéc tÝnh, nh÷ng ®Æc ®iÓm sinh häc, qu¸ tr×nh t©m sinh lý, c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn kh¸c nhau nãi lªn b¶n chÊt sinh häc cña c¸ nh©n con ngêi.
Tuy nhiªn, mÆt tù nhiªn kh«ng ph¶i lµ yÕu tè duy nhÊt quy ®Þnh b¶n chÊt con ngêi . §Æc trng quy ®Þnh sù kh¸c biÖt gi÷a con ngêi víi thÕ giíi loµi vËt lµ mÆt x· héi. Th«ng qua ho¹t ®éng lao ®éng s¶n xuÊt con ngêi s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt vµ tinh thÇn phôc vô ®êi sèng cña m×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ng«n ng÷ vµ t duy, x¸c lËp quan hÖ x· héi. Bëi vËy, lao ®éng lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh h×nh thµnh b¶n chÊt x· héi cña con ngêi ®ång thêi h×nh thµnh nh©n c¸ch c¸ nh©n trong céng ®ång x· héi.
Lµ s¶n phÈm cña tù nhiªn vµ x· héi nªn qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña con ngêi lu«n bÞ quyÕt ®Þnh bëi c¸c hÖ thèng quy luËt kh¸c nhau nhng thèng nhÊt víi nhau. Chóng cïng t¸c ®éng, t¹o nªn thÓ thèng nhÊt hoµn chØnh trong ®êi sèng con ngêi bao gåm c¶ mÆt sinh häc vµ mÆt x· héi. Mèi quan hÖ sinh häc vµ x· héi lµ c¬ së ®Ó h×nh thµnh c¸c nhu cÇu vÒ sinh häc vµ nhu cÇu x· héi trong ®êi sèng con ngêi nh nhu cÇu ¨n, mÆc, ë, nhu cÇu t¸i s¶n xuÊt x· héi, nhu cÇu t×nh c¶m, nhu cÇu thÈm mü, nhu cÇu hëng thô c¸c gi¸ trÞ tinh thÇn.
Nh vËy ta thÊy râ mÆt sinh häc lµ c¬ së tÊt yÕu tù nhiªn cña con ngêi cßn mÆt x· héi lµ ®Æc trng b¶n chÊt nhÊt ®Ó ph©n biÖt con ngêi víi loµi vËt. Hai mÆt trªn thèng nhÊt víi nhau ®Ó t¹o nªn con ngêi tù nhiªn- x· héi hay mét thùc thÓ song trïng.
§Ó nhÊn m¹nh b¶n chÊt x· héi cña con ngêi M¸c ®· nªu trong luËn ®Ò næi tiÕng LuËn c¬ng vÒ Phoi¬b¨c: “b¶n chÊt con ngêi kh«ng ph¶i lµ mét c¸i trõu tîng cè h÷u cña c¸ nh©n riªng biÖt. Trong tÝnh hiÖn thùc cña nã, b¶n chÊt con ngêi lµ tæng hoµ c¸c quan hÖ x· héi”.
Trong ®êi sèng con ngêi, xÐt trªn ba ph¬ng diÖn kh¸c nhau: quan hÖ gi÷a con ngêi víi tù nhiªn, víi x· héi vµ chÝnh b¶n th©n con ngêi, suy ®Õn cïng ®Òu mang tÝnh x· héi. Nhng cã thÓ nãi quan hÖ gi÷a con ngêi víi con ngêi lµ quan hÖ b¶n chÊt nhÊt bao trïm lªn c¸c mèi quan hÖ kh¸c. Thùc tÕ lÞch sö ®· chøng minh kh«ng cã mét c¸ nh©n nµo cã thÓ tù ®¸p øng ®Çy ®ñ nhu cÇu cña b¶n th©n còng nh kh«ng thÓ lao ®éng mét c¸ch ®éc lËp tuyÖt ®èi ®Ó SXVC mµ ph¶i liªn kÕt l¹i víi nhau, ph©n c«ng lao ®éng vµ trao ®æi s¶n phÈm cho nhau. Tõ ®ã h×nh thµnh c¸c quan hÖ x· héi, ®iÒu chØnh vµ chi phèi ho¹t ®éng, hµnh vi cña con ngêi. ChØ trong toµn bé c¸c mèi quan hÖ ®ã, con ngêi míi béc lé toµn bé b¶n chÊt cña m×nh. Trong ®iÒu kiÖn lÞch sö cô thÓ nhÊt ®Þnh, b»ng ho¹t ®éng thùc tiÔn cña m×nh, con ngêi s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt ®ång thêi hoµn thiÖn b¶n th©n m×nh.
Con ngêi lµ chñ thÓ vµ lµ s¶n phÈm cña lÞch sö. Kh«ng cã giíi tù nhiªn, kh«ng cã lÞch sö x· héi th× kh«ng tån t¹i con ngêi. Bëi vËy con ngêi lµ s¶n phÈm cña lÞch sö. Song ®iÒu quan träng lµ con ngêi lu«n lu«n lµ chñ thÓ cña lÞch sö - x· héi.
Con ngêi s¸ng t¹o ra lÞch sö, nhng kh«ng bao giê s¸ng t¹o ra lÞch sö trong nh÷ng hoµn c¶nh vµ ®iÒu kiÖn ®îc lùa chän, mµ trong hoµn c¶nh vµ ®iÒu kiÖn s½n cã do qu¸ khø ®Ó l¹i. Do ®ã ta ph¶i lu«n chó ý tíi mèi quan hÖ hai chiÒu gi÷a hiÖn t¹i vµ qu¸ khø, ®Æc biÖt lµ m«i trêng sèng cña con ngêi. Th«ng qua m«i trêng sèng con ngêi cã sù t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau thùc hiÖn c¸c quan hÖ x· héi t¹o nªn b¶n chÊt ngêi, lµm cho con ngêi kh¸c víi con vËt.
b. Con ngêi lµ nh©n tè trung t©m cã tÝnh quyÕt ®Þnh LLSX.
Trong c¸c yÕu tè cña LLSX, “LLSX hµng ®Çu cña toµn thÓ nh©n lo¹i lµ c«ng nh©n lµ ngêi lao ®éng”. Con ngêi lµ nh©n vËt chÝnh cña lÞch sö, võa lµ môc tiªu, võa lµ ®éng lùc ®Ó ph¸t triÓn x· héi. nh©n tè con ngêi võa lµ ph¬ng tiÖn s¸ng t¹o ra mäi gi¸ trÞ cña c¶i vËt chÊt vµ tinh thÇn, s¸ng t¹o vµ hoµn thiÖn ngay chÝnh b¶n th©n m×nh ®ång thêi võa lµ chñ nh©n sö dông cã hiÖu qu¶ mäi tµi s¶n v« gi¸ Êy. Trªn ph¬ng diÖn ®ã vai trß nh©n tè con ngêi lao ®éng trong LLSX lµ yÕu tè ®éng nhÊt s¸ng t¹o nhÊt cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Nh©n tè trung t©m cña con ngêi chÝnh lµ søc lao ®éng bao gåm thÓ lùc vµ trÝ lùc. Kh«ng cã ngêi lao ®éng nµo trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vËt chÊt l¹i kh«ng cÇn ®Õn lao ®«ng thÓ lùc hay lao ®éng c¬ b¾p. ChÝnh nh÷ng ngêi lao ®éng lµ chñ thÓ cña qu¸ tr×nh lao ®éng s¶n xuÊt, víi søc m¹nh vµ kÜ n¨ng lao ®éng cña m×nh, sö dông t liÖu lao ®éng tríc hÕt lµ c«ng cô lao ®éng, t¸c ®éng vµo ®èi tîng lao ®éng ®Ó s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt. Cïng víi qu¸ tr×nh lao ®éng s¶n xuÊt, søc m¹nh vµ kü n¨ng lao ®éng cña con ngêi kh«ng ngõng ®îc t¨ng lªn, ®Æc biÖt lµ trÝ tuÖ cña con ngêi ngµy cµng ph¸t triÓn. Trong qu¸ tr×nh ®ã kh«ng nh÷ng con ngêi sö dông trÝ tuÖ néi t¹i cña m×nh mµ cßn ®îc kÕ thõa nh÷ng kinh nghiÖm qua häc hái lÉn nhau gi÷a nh÷ng ngêi lao ®éng cho nªn cã thÓ nãi kinh nghiÖm còng lµ mét LLSX. Kinh nghiÖm ®îc tÝch luü dÇn trë thµnh kü n¨ng vµ cao h¬n n÷a nã cã thÓ trë thµnh tri thøc khoa häc, kü thuËt, c«ng nghÖ.
Vai trß con ngêi trong thêi ®¹i míi lµ cÇn hiÓu s©u s¾c nh÷ng gi¸ trÞ lín lao vµ ý nghÜa quyÕt ®Þnh cña nh©n tè con ngêi, chñ thÓ cña mäi s¸ng t¹o, mäi nguån cña c¶i vËt chÊt vµ v¨n ho¸, mäi nÒn v¨n minh cña c¸c quèc gia….Con ngêi ph¸t triÓn cao vÒ trÝ tuÖ, cêng tr¸ng vÒ thÓ chÊt, phong phó vÒ tinh thÇn, trong s¸ng vÒ ®¹o ®øc lµ ®éng lùc cña sù nghiÖp x©y dùng x· héi míi, ®ång thêi lµ môc tiªu cña CNXH.
H¬n n÷a, c¸c nh©n tè kh¸c ®Òu lµ s¶n phÈm cña ngêi lao ®éng . ChØ cã nh©n tè con ngêi míi cã thÓ lµm thay ®æi ®îc c«ng cô s¶n xuÊt lµm cho s¶n xuÊt ngµy cµng ph¸t triÓn víi n¨ng suÊt vµ chÊt lîng cao, thay ®æi quan hÖ s¶n xuÊt vµ c¸c quan hÖ x· héi kh¸c. C«ng cô lao ®éng th« s¬ hay hiÖn ®¹i, xÊu hay tèt, phô thuéc trùc tiÕp vµo nh©n tè con ngêi. Giíi tù nhiªn nãi chung vµ ®èi tîng lao ®éng nãi riªng, chØ lµ nh÷ng vËt v« tri v« gi¸c mµ th«i. Nã chØ cã ý nghÜa khi trë thµnh s¶n phÈm phôc vô nhu cÇu cña con ngêi. Muèn vËy tÊt yÕu ngêi lao ®éng ph¶i t¸c ®éng vµo t liÖu s¶n xuÊt ®Ó s¶n sinh ra nã. Nh thÕ qu¸ tr×nh SXVC kh«ng thÓ tho¸t ly khái lao ®éng cña con ngêi. Trong thêi ®¹i míi, nh©n tè con ngêi cã tri thøc ngµy cµng ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh h¬n trong LLSX. Cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng nh©n tè con ngêi ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh qu¸ tr×nh lao ®éng s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt.
II.ChiÕn lîc ph¸t triÓn GD §T nguån nh©n lùc theo híng CNH, H§H ë ViÖt Nam trong thêi k× qu¸ ®é.
1. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan vµ néi dung CNH, H§H cña ViÖt Nam trong thêi kÝ qu¸ ®é.
a. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan níc ta ph¶i CNH, H§H.
Mçi ph¬ng thøc s¶n xuÊt ®Òu ra ®êi vµ tån t¹i trªn mét c¬ së VCKT t¬ng øng víi nã. C¬ së VCKT cña CNXH lµ mét nÒn c«ng nghiÖp lín hiÖn ®¹i, tríc hÕt lµ c«ng nghiÖp nÆng cã ®ñ kh¶ n¨ng trang bÞ kü thuËt hiÖn ®¹i cho c«ng nghiÖp vµ c¸c ngµnh kh¸c trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, nh»m kh«ng ngõng ph¸t triÓn nÒn s¶n xuÊt lín x¸ héi chñ nghÜa vµ c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n.
CNH, H§H lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¨n b¶n toµn diÖn ho¹t ®éng kinh tÕ, dÞch vô vµ qu¶n lý tõ tr¹ng th¸i sö dông søc lao ®éng lµ chÝnh sang tr¹ng th¸i sö dông søc lao ®éng kÕt hîp víi kü thuËt c«ng nghÖ hiÖn ®¹i t¹o ra n¨ng suÊt lao ®éng ngµy cµng cao.
CNH, H§H lµ mét tÝnh quy luËt ®Ó x©y dùng c¬ së VCKT cho CNXH. C¬ së VCKT cña mét ph¬ng thøc s¶n xuÊt lµ toµn bé nh÷ng t liÖu vËt chÊt trong ®ã chñ yÕu lµ c«ng cô s¶n xuÊt mµ lao ®éng trong x· héi sö dông. C¬ së VCKT cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt tríc t b¶n lµ hÕt søc l¹c hËu, chñ yÕu lµ c«ng cô lao ®éng thñ c«ng. Trong chñ nghÜa t b¶n nÒn ®¹i c«ng nghiÖp c¬ khÝ ho¸ ®· t¹o c¸i cèt cho chñ nghÜa t b¶n tån t¹i. Nã tù kh¼ng ®Þnh m×nh lµ mét ph¬ng thøc s¶n xuÊt thèng trÞ trong lÞch sö. ViÖt Nam qu¸ ®é lªn CHXH bá qua giai ®o¹n t b¶n thiÕu mét tiÒn ®Ò VCKT mµ chñ nghÜa t b¶n ®Ó l¹i. MÆt kh¸c ViÖt Nam lµ mét níc cã nÒn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn, cha cã nÒn s¶n xuÊt lín dùa trªn nÒn t¶ng c«ng nghiÖp lín. Do ®ã ®Ó x©y dùng CNXH tÊt yÕu níc ta ph¶i CNH, H§H.
G¾n CNH víi H§H lµm cho kinh tÕ níc ta dÇn ®¹t tíi tr×nh ®é tiªn tiÕn cña thÕ giíi. Thêi ®¹i ngµy nay c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ lµ mét ®Æc trng, khoa häc c«ng nghÖ trë thµnh LLSX trùc tiÕp, nã võa lµ nÒn t¶ng võa lµ ®éng lùc cña qu¸ tr×nh CNH. §ång thêi g¾n CNH víi H§H sÏ tr¸nh ®îc nguy c¬ tôt hËu xa vÒ kinh tÕ gi÷a níc ta víi c¸c níc trªn thÕ giíi, ®Æc biÖt lµ c¸c níc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn.
H¬n n÷a CNH lµ cÇn thiÕt vµ cã nhiÒu t¸c dông. §ã lµ :
. Thóc ®Èy LLSX ph¸t triÓn cao dÉn ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng còng cao.
. Cñng cè quan hÖ s¶n xuÊt míi ®¶m b¶o cho sù th¾ng lîi hoµn toµn trong c«ng cuéc x©y dùng CNXH níc ta.
. T¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn cho sù ph¸t triÓn v¨n ho¸ gi¸o dôc. B¶n th©n sù nghiÖp x©y dùng c¬ së VCKT ®ßi hái quÇn chóng ph¶i cã tr×nh ®é gi¸c nhé c¸ch m¹ng, tr×nh ®é v¨n ho¸, tr×nh ®é khoa häc ngµy cµng cao.
. T¹o ra c¬ së cho viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi ngo¹i.
. §Ó x©y dùng mét nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ ph¶i cã mét nÒn c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i tÝch luü tõ néi bé nÒn kinh tÕ quèc d©n, ®¶m b¶o an toµn l¬ng thùc.
. Nã lµ c¬ së vËt chÊt cho cñng cè an ninh quèc phßng, ®éc lËp d©n téc vµ CNXH ®îc b¶o vÖ v÷ng ch¾c.
b. Néi dung CNH, H§H níc ta.
Thùc chÊt CNH, H§H lµ chuyÓn nÒn kinh tÕ tõ lao ®éng thñ c«ng sang lao ®éng c¬ khÝ hay nãi c¸ch kh¸c lµ tiÕn hµnh trang bÞ kü thuËt hiÖn ®¹i cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. Kh«ng tiÕn hµnh c¸ch m¹ng kü thuËt th× kh«ng thÓ biÕn mét níc n«ng nghiÖp l¹c hËu thµnh mét níc cã nÒn s¶n xuÊt lín. Nã sÏ lµm thay ®æi ®Õn tËn gèc rÔ LLSX cña x· héi . Tríc tiªn ph¶i lµm biÕn ®æi c«ng cô lao ®éng - thíc ®o tr×nh ®é chinh phôc tù nhiªn cña con ngêi vµ lµ c¬ së ph©n biÖt c¸c thêi ®¹i víi nhau. Muèn vËy ta ph¶i thùc hiÖn nghiªn cøu øng dông thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i trªn thÕ giíi. Mét yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu n÷a, ®ã lµ ta ph¶i ph¸t huy ®îc lîi thÕ so s¸nh. Ta ®i sau c¹nh tranh, thu hót, sö dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cña níc b¹n th«ng qua viÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ. ViÖc ®ã ®îc tiÕn hµnh tõ c¸c níc kh¸c chuyÓn sang níc ta bao gåm quyÒn së h÷u, quyÒn sö dông, bao gåm c¶ phÇn cøng tøc m¸y mãc thiÕt bÞ vµ phÇn mÒm tøc ph¬ng ph¸p vµ c«ng nghÖ. Nhê ®ã cho phÐp ta khai th¸c ®îc c¸c nguån lùc trong níc vµ kh¾c phôc ®îc nguy c¬ tôt hËu kinh tÕ còng nh thóc ®Èy nÒn s¶n xuÊt híng vÒ xuÊt khÈu ra thÞ trêng quèc tÕ.
Ngoµi ra, ta ph¶i x©y dùng mét c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý. C¬ cÊu kinh tÕ lµ tæng thÓ c¸c ngµnh, vïng kinh tÕ trong ®ã c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh lµ quan träng ®îc c©n ®èi vÒ quy m«, vÒ tØ träng, phï hîp ®iÒu kiÖn cña tù nhiªn vµ xu híng ph©n c«ng hîp t¸c lao ®éng quèc tÕ. Tríc hÕt, nã ph¶i phï hîp víi c¸c quy luËt kh¸ch quan vµ xu thÕ ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ ®ång thêi ph¸t huy ®îc lîi thÕ so s¸nh trong níc. §Ó x©y dùng mét c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý ph¶i chuyÓn dÞch c¬ cÊu g¾n liÒn víi ph©n c«ng l¹i lao ®éng x· héi theo mét tÝnh quy luËt. Trong ®ã tØ träng lao ®éng trong ngµnh c«ng nghiÖp gia t¨ng, n«ng nghiÖp gi¶m cßn dÞch vô t¨ng lªn. Tuy nhiªn ph¶i lu«n lu«n ®¶m b¶o tØ träng hîp lý gi÷a chóng mét c¸ch t¬ng ®èi so víi nhau. MÆt kh¸c tØ träng lao ®éng gi¶n ®¬n, lao ®éng c¬ b¾p gi¶m cßn lao ®éng phøc t¹p t¨ng lªn.
2. ChiÕn lîc ph¸t triÓn GD §T nguån nh©n lùc níc ta.
a. Vai trß vµ thùc tr¹ng nguån nh©n lùc níc ta.
Trong c¸c nguån lùc cã thÓ khai th¸c nh nguån lùc tù nhiªn, nguån lùc khoa häc c«ng nghÖ, nguån lùc con ngêi th× nguån lùc con ngêi lµ quyÕt ®Þnh nhÊt bëi lÏ nh÷ng nguån lùc kh¸c chØ cã thÓ khai th¸c cã hiÖu qu¶ khi nguån lùc con ngêi ®îc ph¸t huy. Nh÷ng nguån lùc kh¸c ngµy cµng c¹n kiÖt, ngîc l¹i nguån lùc con ngêi ngµy cµng ®a d¹ng vµ phong phó.
C¸c lÜnh vùc khoc häc kh¸c nhau cã thÓ hiÓu nguån lùc theo nh÷ng c¸ch kh¸c nhau, nhng chung nhÊt nguån lùc lµ mét hÖ thèng c¸c nh©n tè mµ mçi nh©n tè ®ã cã vai trß riªng nhng cã mèi quan hÖ qua l¹i lÉn nhau t¹o nªn sù ph¸t triÓn cña mét sù vËt, hiÖn tîng nµo ®ã. Tõ c¸ch hiÓu nh vËy, nguån lùc con ngêi lµ nh÷ng yÕu tè cã thÓ huy ®éng, sö dông ®Ó thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ®Êt níc vµ sù ph¸t triÓn x· héi. Khi chóng ta nãi tíi nguån lùc con ngêi lµ nãi tíi con ngêi víi t c¸ch lµ chñ thÓ cña qu¸ tr×nh s¸ng t¹o tham gia c¶i t¹o tù nhiªn, lµm biÕn ®æi x· héi.
Tû träng (%) c¸c khèi kinh tÕ trong GDP
Ngµnh
N¨m
N«ng nghiÖp
C«ng nghiÖp
DÞch vô
1998
25,75
33,35
41
2010
17
40
43
[Nguån : ChiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi 2001 – 2010, trang 7]
Nãi ®Õn nguån lùc con ngêi lµ nãi ®Õn chÊt lîng vµ sè lîng nguån nh©n lùc. Chóng cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. Thùc tr¹ng ®ã ë níc ta nh sau:
C¬ cÊu ngµnh cßn bÊt hîp lý.
C¬ cÊu vïng miÒn cha hîp lý. B×nh qu©n chung níc ta lµ 118 sinh viªn/ 1 v¹n d©n, nhng T©y B¾c lµ17 sinh viªn/ 1 v¹n d©n.
H×nh thøc ®µo t¹o: - ChÝnh quy : 509637
- Chuyªn tu, t¹i chøc: 235975
TØ lÖ gi¸o viªn/ sinh viªn cßn cao dÉn ®Õn gi¸o viªn ph¶i lµm viÖc “ch¹y x«”.
Trong d¹y nghÒ cã 157 trêng d¹y nghÒ, h¬n 190 trêng ®¹i häc nhng ®Çu t kinh tÕ cßn nhá.
[Ph¹m Minh H¹c, Tæng kÕt mêi n¨m (1990 - 2000) xo¸ mï ch÷ vµ phæ cËp gi¸o dôc tiÓu häc - trang 159]
Nh thÕ nÒn kinh tÕ níc ta chñ yÕu dïng søc ngêi víi mét sè yÕu tè cña tri thøc.
b. Quan ®iÓm cña §¶ng vÒ ph¸t triÓn GD§T nguån nh©n lùc.
§¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø IX ®· kh¼ng ®Þnh : “Con ngêi vµ nguån nh©n lùc lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn ®Êt níc trong thêi kú CNH, H§H cÇn t¹o chuyÓn biÕn c¬ b¶n toµn diÖn vÒ GD§T….§µo t¹o líp ngêi lao ®éng cã kiÕn thøc c¬ b¶n lµm chñ kü n¨ng, nghÒ nghiÖp, quan t©m hiÖu qu¶ thiÕt thùc, nh¹y c¶m víi c¸i míi cã ý thøc v¬n lªn vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ. X©y dùng ®éi ngò c«ng nh©n lµnh nghÒ, c¸c chuyªn gia vµ nhµ khoa häc, nhµ v¨n ho¸, nhµ kinh doanh, nhµ qu¶n lý. ChÝnh s¸ch sö dông lao ®éng vµ nh©n tµi ph¶i tËn dông mäi n¨ng lùc ph¸t huy, mäi tiÒm n¨ng cña c¸c tËp thÓ vµ c¸ nh©n phôc vô sù nghiÖp x©y dùng vµ b¶o vÖ ®Êt níc. ”
§¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø IX ®· x¸c ®Þnh râ môc tiªu cña chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ -x· héi 10 n¨m (2001-2010 ) lµ : “§a níc ta ra khái t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn, n©ng cao râ rÖt ®êi sèng vËt chÊt, v¨n ho¸, tinh thÇn cña nh©n d©n, t¹o nÒn t¶ng ®Ó ®Õn n¨m 2020 níc ta c¬ b¶n trë thµnh níc c«ng nghiÖp theo híng hiÖn ®¹i. Nguån lùc con ngêi, n¨ng lùc khoa häc vµ c«ng nghÖ, kÕt cÊu h¹ tÇng, tiÒm lùc kinh tÕ quèc phßng an ninh ®îc t¨ng cêng, thÓ chÕ kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ®îc h×nh thµnh vÒ c¬ b¶n, vÞ thÕ cña níc ta trªn trêng quèc tÕ ®îc n©ng cao”.
§Ó thùc hiÖn môc tiªu ®ã trong 10 n¨m tíi cÇn :
Ph¸t triÓn gi¸o dôc mÇn non. Cñng cè v÷ng ch¾c kÕt qu¶ xo¸ mï ch÷ vµ phæ cËp gi¸o dôc tiÓu häc tiÕn hµnh phæ cËp trung häc c¬ së trong c¶ níc phÇn lín thanh thiÕu niªn trong ®é tuæi ë thµnh thÞ vµ vïng n«ng th«n ®ang ®îc häc hÕt trung häc phæ th«ng, trung häc chuyªn nghiÖp vµ ®îc ®µo t¹o nghÒ. §iÒu chØnh c¬ cÊu bËc häc, c¬ cÊu ngµnh nghÒ, c¬ cÊu vïng, c¬ cÊu d©n téc…trong hÖ thèng GD§T phï hîp víi yªu cÇu häc tËp cña nh©n d©n vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vµ c¸c môc tiªu cña chiÕn lîc. Chó träng gi¸o dôc híng nghiÖp thiÕt thùc trong trêng phæ th«ng. Më réng ®µo t¹o c«ng nh©n kü thuËt viªn vµ nh©n viªn nghiÖp vô theo nhiÒu tr×nh ®é. Ph¸t triÓn vµ n©ng cao chÊt lîng ®µo t¹o ®¹i häc sau ®¹i häc tËp trung ®Çu t x©y dùng mét sè trêng ®¹i häc träng ®iÓm quèc gia ngang tÇm khu vùc tiÕn tíi ®¹t tr×nh ®é quèc tÕ. Ph¸t triÓn gi¸o dôc thêng cuyªn vµ gi¸o dôc tõ xa.
KhÈn tr¬ng biªn so¹n vµ ®a vµo sö dông æn ®Þnh trong c¶ níc bé ch¬ng tr×nh vµ s¸ch gi¸o khoa phæ th«ng phï hîp víi yªu cÇu míi cña sù nghiÖp p¸ht triÓn gi¸o dôc trong thÕ kû XXI.
c. Môc tiªu vµ ph¬ng híng ph¸t triÓn GD§T nguån nh©n lùc níc ta.
Ph¸t triÓn toµn diÖn con ngêi cÇn ®¹t tíi nh÷ng gi¸ trÞ x· héi sau ®©y
Con ngêi cã b¶n lÜnh, lý tëng, niÒm tin vµ quyÕt t©m thùc hiÖn sø mÖnh CNH, H§H. Con ngêi cÇn cã t¸c phong c«ng nghiÖp.
Con ngêi cã søc khoÎ cêng tr¸ng.
Cã nh©n c¸ch ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc tiÕp thu tinh hoa v¨n minh nh©n lo¹i, sèng nh©n ¸i, t×nh nghÜa.
Cã ®ñ trÝ tuÖ, ®Çu ãc duy lý cña thêi ®¹i vµ kÜ n¨ng lao ®éng lµnh nghÒ.
Cã tinh thÇn c«ng d©n sèng vµ lµm viÖc theo ph¸p luËt, thùc hiÖn ®óng quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña m×nh.
Ngoµi ra ta cÇn chó ý ®Õn sù c«ng b»ng trong gi¸o dôc, chó ý ®Õn vai trß cña ngêi thÇy.
[Ph¹m Minh H¹c, Nghiªn cøu con ngêi vµ nguån nh©n lùc ®i vµo c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ - trang 260]
CÇn ®æi míi nÒn gi¸o dôc níc ta, võa phï hîp hoµn c¶nh riªng cña níc ta, võa thèng nhÊt chung víi v¨n ho¸ vµ v¨n minh nh©n lo¹i. UNESCO ®a ra “ Bèn trô cét cña gi¸o dôc” thÕ kØ XXI :
Häc ®Ó biÕt.
Häc ®Ó lµm. Chó ý tíi häc ®i ®«i víi hµnh.
Häc cïng chung sèng, häc c¸ch sèng víi ngêi kh¸c.
Häc ®Ó tù kh¼ng ®Þnh m×nh.
[Nghiªm §×nh Vú (chñ biªn), Ph¸t triÓn gi¸o dôc vµ ®µo t¹o nh©n tµi – trang 193]
Toµn bé hÖ thèng GD§T, tõ tiÓu häc ®Õn ®¹i häc, ph¶i tËp trung phôc vô môc tiªu nµy, lµm cho tinh thÇn híng nghiÖp cïng víi híng häc ®i vµo tõ giê häc , tõng häc sinh nh cha «ng ta ®· tõng dËy “NhÊt nghÖ tinh nhÊt th©n vinh”, chÊm døt ®éng c¬ ®i häc v× m¶nh b»ng “H v¨n” (Ph¹m V¨n §ång). C¸c m«n häc, c¶ khoa häc x· héi - nh©n v¨n lÉn khoa häc tù nhiªn, ®Òu ph¶i d¹y theo tinh thÇn kü thuËt tæng hîp, g¾n bã c¸c néi dung khoa häc. Thêi ®¹i ngµy nay lµ thêi ®¹i lao ®éng ngµy cµng c¨ng th¼ng ®ßi hái trÝ tuÖ cao vµ cã ý thøc trong c«ng viÖc. Do ®ã, ph¸t triÓn gi¸o dôc con ngêi trë nªn quan träng h¬n bao giê hÕt.
Nh©n tµi nãi chung vµ nh©n tµi trong qu¶n lý nãi riªng kh«ng ph¶i tù nhiªn mµ cã mµ nh©n tµi chÝnh lµ s¶n phÈm cña mét qu¸ tr×nh ®µo t¹o rÌn luyÖn vµ tù rÌn luyÖn rÊt l©u dµi vµ c«ng phu. CÇn nhËn d¹ng nh©n tµi b»ng h×nh thøc thi cö vµ ®Æt ra nhiÒu tiªu chÝ.
§Ó nh©n tµi cã thÓ ph¸t triÓn ®îc th× ph¶i cã ®iÒu kiÖn: Thø nhÊt nh©n tµi tríc hÕt ph¶i ®îc ®µo t¹o rÊt cÈn thËn, tu dìng, rÌn luyÖn, tù tÝch luü kinh nghiÖm vµ kiÕn thøc trong mét m«i trêng thuËn lîi thóc ®Èy con ngêi lu«n s¸ng t¹o vµ hµnh ®éng. Thø hai, ph¶i cã c¸c nguån lùc vµ dµnh cho mçi ngêi mét kh¶ n¨ng lùa chän vµ huy ®éng tæ chøc c¸c nguån lùc thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ môc ®Ých ®· ®Ò ra. Tãm l¹i, ®iÒu kiÖn n¶y sinh vµ ph¸t triÓn nh©n tµi lµ ph¶i cã mét nÒn gi¸o dôc tiªn tiÕn cã sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a ba yÕu tè nhµ trêng - gia ®×nh - x· héi cïng quan t©m ®Õn thÕ hÖ trÎ vµ gi¸o dôc.
KÕt luËn
Ngµy nay, víi cuéc c¸ch m¹ng kü thuËt c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, ®· dÇn dÇn ®i ®Õn kh¼ng ®Þnh sù ph¸t triÓn con ngêi lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh cña mäi sù ph¸t triÓn. Trong sù ph¸t triÓn con ngêi ®Æc biÖt nhÊn m¹nh vai trß cña trÝ tuÖ vµ ®i liÒn víi nã lµ vai trß cña gi¸o dôc ®µo t¹o nguån lùc con ngêi.
§èi víi sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ níc ta ph¶i coi nh©n tè con ngêi lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh, tõ ®ã ph¶i n©ng cao d©n trÝ còng nh chuÈn bÞ tèt nguån nh©n lùc cã ®ñ trÝ tuÖ vµ nghÞ lùc, tay nghÒ vµ c«ng nghÖ, ý thøc vµ t©m hån thÊm ®îm s©u b¶n s¾c d©n téc, khoa häc vµ ý chÝ, thùc hiÖn sù chuyÓn m×nh tõ mét x· héi n«ng nghiÖp thµnh x· héi c«ng nghiÖp theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. C¸c cuéc ®¹i th¾ng cña d©n ®· ®i vµo lÞch sö suy cho cïng lµ th¾ng lîi cña chÝnh con ngêi ViÖt Nam. Bµi häc ®ã cßn nguyªn gi¸ trÞ cho tíi ngµy nay. Víi chiÕn lîc gi¸o dôc ®µo t¹o ®óng ®¾n vµ khoa häc cña §¶ng, víi trÝ tuÖ vµ phÈm chÊt cña con ngêi ViÖt Nam, chóng ta sÏ thùc hiÖn th¾ng lîi sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
Víi kiÕn thøc vµ sù cè g¾ng, em ®· hoµn thµnh bµi tiÓu luËn song kh«ng tr¸nh khái cßn nhiÒu thiÕu sãt. KÝnh mong nhËn ®îc lêi nhËn xÐt vµ ®¸nh gi¸ cña thÇy ®Ó em rót kinh nghiÖm trong nh÷ng bµi sau.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
tµi liÖu tham kh¶o
1. Ph¹m Minh H¹c, nghiªn cøu con ngêi vµ nguån nh©n lùc ®i vµo c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, 2001.
2. Nghiªm §×nh Vú (chñ biªn), Ph¸t triÓn gi¸o dôc vµ ®µo t¹o nh©n tµi, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, 2002.
3. §¶ng céng s¶n ViÖt Nam, V¨n kiÖn §¹i héi §¹i biÓu toµn quèc, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, 2001.
4. Ng« §×nh Giao (chñ biªn), Suy nghÜ vÒ c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë níc ta, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, 1996.
5. Nguån chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi 2001- 2010, Khoa gi¸o Trung ¬ng, Hµ Néi, 2000.
6. Dù th¶o tÇm nh×n ViÖt Nam 2020, Bé khoa häc c«ng nghÖ vµ m«i trêng, 2001.
7. Ph¹m Minh H¹c, Tæng kÕt mêi n¨m (1990 - 2000) xo¸ mï ch÷ vµ phæ cËp gi¸o dôc tiÓu häc, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, 2000.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- Nhân tố con người trong lực lượng sản xuất với chiến lược phát triển giáo dục đào tạo nguồn nhân lực theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá ở việt n.doc