Những giải pháp chủ yếu nhằm chuyển tổng công ty xây dựng số 1 thành tập đoàn kinh tế mạnh trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế

aønh thò tröôøng voán, thò tröôøng taøi chính goùp phaàn thuùc ñaåy TCT phaùt trieån thaønh Taäp ñoaøn kinh teá maïnh vaø beàn vöõng. TCT coù theå thaønh laäp coâng ty taøi chính vôùi hình thöùc laø coâng ty con cuûa CTM hoaëc baèng vieäc lieân doanh, lieân keát vôùi caùc toå chöùc tín duïng trong neàn kinh teá. 3.2.1.8. Naâng cao vai troø cuûa Ban Kieåm Soaùt Taïi Toång coâng ty vaø caùc coâng ty thaønh vieân ñieàu thaønh laäp Ban kieåm soaùt theo luaät ñònh. Tuy nhieân hoaït ñoäng cuûa Ban kieåm soaùt trong toaøn Toång coâng ty chöa mang laïi hieäu quaû vaø chöa thöïc hieän ñuùng ñöôïc chöùc naêng, nghóa vuï cuûa mình theo luaät ñònh vaø theo yeâu caàu quaûn lyù cuûa coâng ty meï ñoái vôùi caùc coâng thaønh vieân. Cuï theå nhö sau: Thöù nhaát, Ban kieåm soaùt chöa ñoùng goùp hieäu quaû vaøo muïc tieâu baûo veä voán vaø taøi saûn cuûa toaøn TCT noùi chung vaø cuûa CTM noùi rieâng; 67 Thöù hai, thoâng tin do Ban kieåm soaùt cung caáp chuû yeáu laø thoâng tin keá toaùn chöa kòp thôøi vaø ñaày ñuû cho vieäc ra caùc quyeát ñònh saûn xuaát kinh doanh vaø kieåm soaùt taøi chính treân bình dieän toaøn TCT; Thöù ba, Ban kieåm soaùt chöa ñaûm baûo ñöôïc hieäu quaû trong hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa taäp ñoaøn vaø chöa ngaên chaën ñöôïc tình traïng laõnh phí, thaát thoaùt taøi saûn vaät chaát trong caùc quyeát ñònh mua saém, ñaáu thaàu, coâng trình xaây laép. Thö ùtö, Ban kieåm soaùt chöa thöïc hieän ñöôïc nhieäm vuï giaùm saùt Hoäi ñoàng quaûn trò vaø Ban Toång giaùm ñoác trong vieäc quaûn lyù vaø ñieàu haønh coâng ty. Nguyeân nhaân cuûa thöïc traïng treân laø Toång coâng ty chöa xaây döïng quy cheá hoaït ñoäng cuûa Ban kieåm soaùt trong toaøn TCT, coâng taùc kieåm tra tình hình hoaït ñoäng SXKD vaø tình hình taøi chính cuûa Ban kieåm soaùt trong toaøn TCT chæ mang hình thöùc; Haàu heát caùc thaønh vieân cuûa Ban kieåm soaùt ñeàu laø kieâm nhieäm, hoï chöa daønh ñuû thôøi gian caàn thieát ñeå thöïc hieän coâng taùc kieåm tra, giaùm saùt cuûa mình; Phaàn lôùn coâng vieäc cuûa Ban kieåm soaùt ñieàu döøng laïi ôû vieäc haäu kieåm tra; Caùc kieán nghò vaø yù kieán cuûa Ban kieåm soaùt coøn chöa khaùch quan, chöa ñoäc laäp tuyeät ñoái vôùi yù kieán cuûa Hoäi ñoàng quaûn trò vaø Ban Toång giaùm ñoác cuûa coâng ty. Vì vaäy, ñeå naém baét ñöôïc kòp thôøi tình hình saûn xuaát kinh doanh cuûa caùc coâng ty thaønh vieân vaø naâng cao hieäu quaû söû duïng voán ñaàu tö cuûa Toång coâng ty taïi caùc coâng ty thaønh vieân, Toång coâng ty caàn phaûi naâng cao vai troø cuûa ban kieåm soaùt trong toaøn TCT baèng caùch: Ban haønh quy cheá hoaït ñoäng cuûa caùc thaønh vieân Ban kieåm soaùt laø ñaïi dieän cuûa Toång coâng ty taïi caùc coâng ty thaønh vieân, trong ñoù quy ñònh roõ cheá ñoä baùo caùo ñònh kyø cuûa caùc thaønh vieân Ban kieåm soaùt, quy ñònh roõ quyeàn haïn, traùch nhieäm cuûa caùc thaønh vieân; Ñaøo taïo naâng cao trình ñoä chuyeân moân cho ñoäi nguõ Ban kieåm soaùt taïi coâng ty meï; Phaân coâng hôïp lyù coâng vieäc cuûa 68 nhaân vieân kieâm nhieäm laø thaønh vieân Ban kieåm soaùt laø ñaïi dieän cuûa Toång coâng ty taïi caùc coâng ty thaønh vieân. 3.2.1.9. Chuaån hoùa caùc heä thoáng quaûn lyù vaø xaây döïng moät moâ hình thoáng nhaát ñeå aùp duïng cho taát caû caùc ñôn vò thaønh vieân trong toaøn TCT Ñeå thuaän tieän cho vieäc quaûn lyù, ñieàu haønh hoaït ñoäng SXKD, ñaùnh giaù tình hình taøi chính vaø keát quaû kinh doanh cuûa töøng thaønh vieân trong taäp ñoaøn, caàn thieát keá moät heä thoáng chæ tieâu ñaùnh giaù phuø hôïp cho caû taäp ñoaøn. Caùc coâng ty thaønh vieân coù theå coù caùc chæ tieâu ñaùnh giaù keát quaû kinh doanh rieâng, phuø hôïp vôùi lónh vöïc hoaëc ñaëc ñieåm kinh doanh ñaëc thuø cuûa mình, nhöng ñieàu phaûi söû duïng moät soá chæ tieâu cô baûn nhaát ñònh, ñaëc bieät trong lónh vöïc taøi chính vaø thoâng tin quaûn lyù. Cuï theå nhö: - Xaây döïng moät heä thoáng taøi chính keá toaùn phuø hôïp; - Xaây döïng moät heä thoáng thoâng tin quaûn lyù chuaån cho toaøn boä taäp ñoaøn; - Söû duïng caùc maãu bieåu baùo caùo vaø caùc qui trình chuaån; - Thieát keá vaø thöû nghieäm cô cheá kieåm soaùt vaø baùo caùo trong taäp ñoaøn; - Kieåm toaùn thöôøng nieân caùc baùo caùo taøi chính vaø aùp duïng heä thoáng kieåm toaùn noäi boä. Chính heä thoáng chæ tieâu naøy laø coâng cuï gaén keát caùc coâng ty thaønh vieân, giuùp hoï cuøng höôùng veà muïc tieâu chung. 3.2.2. Giaûi phaùp phaùt trieån Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 thaønh TÑKT maïnh 3.2.2.1. Ñònh höôùng phaùt trieån cho toaøn Toång coâng ty Ñeå Toång Coâng ty phaùt trieån thaønh Taäp ñoaøn kinh teá maïnh vaán ñeà cô baûn vaø ñaàu tieân laø Toång Coâng ty phaûi ñònh höôùng phaùt trieån cho Toång Coâng ty, cho töøng thaønh vieân cuûa Toång Coâng ty vaø cho caû taäp ñoaøn. Vieäc ñònh höôùng phaùt 69 trieån cho Toång Coâng ty caàn xaùc ñònh ba vaán ñeà coát loõi: lónh vöïc, phöông phaùp vaø phöông tieän. Cuï theå: - (A) Toång coâng ty hoaït ñoäng trong lónh vöïc chuû yeáu naøo? (Lónh vöïc) - (B) Ñeå thaønh coâng ôû lónh vöïc ñoù, Toång coâng ty caàn phaûi laøm chuû ñöôïc naêng löïc loõi vaø tay ngheà gì? (Phöông phaùp). - (C) Ñeå coù ñöôïc vaø nhaèm phaùt huy toái ña hieäu naêng cuûa naêng löïc loõi vaø tay ngheà chuyeân moân ñoù, Toång coâng ty caàn phaûi toå chöùc phaân boå caùc nguoàn löïc nhö theá naøo? (Phöông tieän). Vieäc ñònh vò ngheà nghieäp vaø lónh vöïc hoaït cuûa Toång coâng ty vöøa phaûn aùnh lónh vöïc Toång coâng ty ñang hoaït ñoäng vaø vöøa phaûn aùnh hình aûnh vaø döï aùn maø Toång coâng ty seõ coù veà lónh vöïc hoaït ñoäng cuûa mình. Töø ñoù vaïch ñöôøng cho Toång coâng ty ñònh vò ñöôïc moät caùch chinh xaùc vaø hieäu quaû caùc naêng löïc loõi vaø tay ngheà chuyeân moân caàn thieát ñang coù vaø phaûi coù. Caàn phaûi xaùc ñònh roõ veà naêng löïc loõi vaø tay ngheà chuyeân moân vaø tay ngheà tieàm aån. - Naêng löïc loõi laø taát caû caùc kieán thöùc, coâng ngheä, kyõ naêng vaø kinh nghieäm cô baûn cho hoaït ñoäng cuûa Toång coâng ty vaø mang ñeán cho Toång coâng ty tính ñaëc thuø rieâng bieät. - Tay ngheà chuyeân moân laø taát caû caùc kieán thöùc, coâng ngheä, kyõ naêng vaø kinh nghieäm ñeå vaän haønh Toång coâng ty treân cô sôû phaùt huy caùi loõi coù tính ñaëc thuø cuûa Toång coâng ty. - Tay ngheà tieàm aån laø taát caû caùc kieán thöùc, coâng ngheä, kyõ naêng vaø kinh nghieäm tích luõy ñöôïc töø vieäc söû duïng naêng löïc loõi vaø tay ngheà chuyeân moân tröôùc nay cuûa Toång coâng ty maø chöa ñöôïc taän duïng heát möùc. Khi xaùc ñònh naêng löïc loõi vaø tay ngheà chuyeân moân caàn phaûi ñaït ñeán moät möùc ñoä maø doanh nghieäp khaùc khoâng coù, phaûi coù khaû naêng taïo ra söï khaùc bieät 70 hoùa giöõa Toång coâng ty so vôùi caùc doanh nghieäp khaùc. Naêng löïc loõi vaø tay ngheà chuyeân moân phaûi thaät söï mang ñeán cho thò tröôøng vaø cho khaùch haøng nhöõng giaù trò gia taêng roõ reät. Ví duï naêng löïc loõi vaø tay ngheà chuyeân moân cuûa taäp ñoaøn Sony laø ñieän töû phuïc vuï cho thoâng tin vaø giaûi trí, cuûa taäp ñoaøn Honda laø ñoäng cô, cuûa Unilever laø saûn phaåm ñoà veä sinh caù nhaân vaø thöïc phaåm dinh döôõng… Khi ñaõ ñònh vò ñöôïc lónh vöïc hoaït ñoäng, naêng löïc loõi, tay ngheà chuyeân moân vaø tieàm aån, Toång coâng ty caàn phaûi xaây döïng caáu hình toái öu nhaát trong vieäc keát hôïp naêng löïc loõi vaø tay ngheà chuyeân moân vaø tieàm aån nhaèm phaùt huy heát söùc maïnh cuûa Toång coâng ty ñeå phaùt trieån trong thò tröôøng hieän coù vaø môû cho Toång coâng ty sang thò tröôøng môùi. Maët khaùc, caàn trang bò theâm cho Toång coâng ty nhöõng naêng löïc loõi vaø tay ngheà chuyeân moân môùi ñeå Toång coâng ty coù khaû naêng phaùt trieån hôn nöõa trong thò tröôøng hieän taïi vaø chuaån bò saün saøng ñeå tieán coâng vaøo caùc thò tröôøng môùi trong töông lai. Ñeå ñònh höôùng phaùt trieån cho toaøn TCT coù hieäu quaû thöïc söï vaø mang tính khaû thi cao, Toång coâng ty phaûi taän duïng kinh nghieäm quaûn lyù cuûa Ban laõnh ñaïo Toång coâng ty vaø cuûa taát caû caùc coâng ty thaønh vieân, keát hôïp vôùi vieäc thueâ caùc chuyeân gia coù kinh nghieäm veà lónh vöïc naøy. 3.2.2.2. Giaûi phaùp veà nhaân söï Việc tuyển dụng: - Có chính sách tuyển dụng cạnh tranh bình đẳng và công khai trên năng lực chuyên môn, hạn chế với thói quen nhờ mối quan hệ quen biết. Các thông tin tuyển dụng cần được công bố trên website của Tổng Công ty, trên các phương tiện thông tin đại chúng như Báo, Đài truyền hình…Người tuyển dụng phải có năng lực, chuyên môn được đào tạo phù hợp với công việc sẽ được giao. - Thu hút nhân tài bằng cách thực hiện các chương trình tài trợ, tặng học bổng cho các sinh viên giỏi từ các trường Đại học. 71 - Thu hút và trọng dụng các chuyên gia có trình độ cao từ các nơi với mức thu nhập cao cùng một số ưu đãi khác để phục vụ cho chiến lược phát triển mà Tổng công ty đã chọn. - Việc tuyển dụng các vị trí cấp cao rất khó, vì vậy nên thuê các công ty săn đầu người nổi tiếng tuyển giúp. - Tuyển dụng mới nhân viên có kinh nghiệm cho bộ phận Marketing, tin học và nghiên cứu phát triển. Về đào tạo và phát triển nguồn nhân lực: - Tiếp tục mở các khóa bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, năng lực quản lý, tay nghề cho cán bộ công nhân viên nhằm nâng cao trách nhiệm và thực hiện tốt các nhiệm vụ được giao. - Tiếp tục tổ chức các lớp bồi dưỡng kiến thức và kỹ năng quản lý và định kỳ tổ chức cập nhật kiến thức 2 lần/năm cho cán bộ quản lý các cấp; đào tạo cán bộ quản lý có trình độ trên đại học. - Chuẩn bị đội ngũ kế thừa theo xu hướng trẻ hóa. Về chính sách tiền lương, phúc lợi: Xây dựng hệ thống lương phù hợp, thực hiện chính sách đãi ngộ thỏa đáng, kỷ luật rõ ràng và phải được lượng hóa bằng thành tích, thu nhập là đòn bẩy kinh tế kích thích sản xuất kinh doanh. Về bố trí lao động: Bố trí người lao động phù hợp trình độ chuyên môn nghiệp vụ của họ. 3.2.2.3. Giaûi phaùp veà nghieân cöùu khoa hoïc vaø öùng duïng coâng ngheä môùi Ñeå giaûm giaù thaønh vaø naâng cao chaát löôïng, Toång coâng ty caàn phaûi ñaàu tö nghieân cöùu khoa hoïc, coâng ngheä ñeå öùng duïng vaøo hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa caû taäp ñoaøn. Ñeå thöïc hieän ñöôïc giaûi phaùp naøy, Toång coâng ty caàn - Haøng naêm phaûi laäp nguoàn quyõ nhaát ñònh phuïc vuï cho hoaït ñoäng nghieân cöùu öùng duïng khoa hoïc coâng ngheä. - Thueâ caùc chuyeân gia veà caùc lónh vöïc noøng coát cuûa Toång coâng ty taïi caùc Tröôøng ñaïi hoïc, caùc Vieän nghieân cöùu hoaëc caùc chuyeân gia nöôùc ngoaøi. 72 Ñaây laø caàu noái ñeå tieáp thu nhanh choùng caùc thaønh töïu khoa hoïc kyõ thuaät treân theá giôùi, töø ñoù thu heïp khoaûng caùch veà trình ñoä khoa hoïc, coâng ngheä cuûa TCT vôùi caùc taäp ñoøan nöôùc ngoaøi - Coù chính saùch ñaëc bieät ñeå khuyeán khích toaøn theå caùn boä quaûn lyù vaø nhaân vieân ôû taát caû caùc phoøng ban ñöa ra saùng kieán, giaûi phaùp môùi lieân quan ñeán lónh vöïc chuyeân moân maø hoï ñang ñaûm nhieäm. 3.3. MOÄT SOÁ KIEÁN NGHÒ ÑOÁI VÔÙI NHAØ NÖÔÙC 3.3.1. Hoaøn thieän cô sôû phaùp lyù Ñeå thöïc hieän muïc tieâu xaây döïng caùc taäp ñoaøn kinh teá maïnh, laø xöông soáng cuûa neàn kinh teá, quaûn lyù Nhaø nöôùc chieám vò trí quan troïng. Vì vaäy, beân caïnh nhöõng giaûi phaùp töø phía doanh nghieäp, caàn phaûi coù nhöõng chính saùch töø phía Nhaø nöôùc ñeå coù theå phaùt trieån TCT Xaây döïng soá 1 noùi rieâng vaø caùc TCT taïi Vieät nam noùi chung phaùt trieån thaønh Taäp ñoaøn kinh teá maïnh. Vai troø ñaàu tieân cuûa Nhaø nöôùc ñoái vôùi vieäc quaûn lyù ñieàu haønh noùi chung vaø hoaït ñoäng cuûa caùc taäp ñoaøn kinh teá noùi rieâng laø phaûi taïo ra moâi tröôøng phaùp lyù cho caùc taäp ñoaøn kinh teá hoaït ñoäng. Nhaø Nöôùc caàn nhanh choùng thöïc hieän nhöõng bieän phaùp giaûi quyeát döùt ñieåm nhöõng vöôùng maéc hieän nay veà vaán ñeå ñaát ñai, taøi saûn, vaø nhöõng vöôùng maéc veà lao ñoäng vaø ñaûm baûo lôïi ích cho ngöôøi lao ñoäng (khoâng ñeå CPH laøm thieät haïi ñeán ngöôøi lao ñoäng trong doanh nghieäp). Ñaëc bieät caàn sôùm chaám döùt treân thöïc teá (khoâng phaûi chæ treân giaáy tôø, vaên baûn) söï phaân bieät ñoái xöû ñoái vôùi caùc doanh nghieäp thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc nhau, nhaát laø caùc DNNN ñaõ CPH. Ñieàu naøy raát quan troïng vaø seõ laø moät nhaân toá thuùc ñaåy doanh nghieäp tieán haønh CPH coù hieäu quaû. Nhaø nöôùc cuõng caàn sôùm hoaøn thieän vaø taïo nhöõng ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå doanh nghieäp coù theå aùp duïng toát trình töï tieán haønh CPH vaø cô cheá ñònh giaù doanh nghieäp môùi, khoâng gaëp khoù khaên tieáp caän thò tröôøng chöùng khoaùn. Môû roäng hôn nöõa ñoái töôïng tham gia CPH ñeå coù nhöõng coå ñoâng maïnh, hoï 73 seõ laø moät trong nhöõng taùc nhaân quan troïng nhaát ñaûm baûo cho söï thaønh coâng trong kinh doanh cuûa doanh nghieäp sau CPH. Moät soá cô sôû phaùp lyù khaùc caàn ñöôïc hoaøn thieän ñeå taïo ñieàu kieän cho taäp ñoaøn kinh teá phaùt trieån nhö: 3.3.2. Hoaøn thieän luaät keá toaùn Do baûn chaát cuûa taäp ñoaøn kinh teá laø taäp ñoaøn coâng ty xuyeân quoác gia, coâng ty meï thöôøng coù moät hoaëc nhieàu coâng ty con coù truï sôû vaø hoaït ñoäng ôû nhieàu nöôùc khaùc nhau, caùc coâng ty con naøy chòu söï chi phoái bôûi heä thoáng phaùp luaät cuûa nöôùc sôû taïi. Trong khi ñoù vieäc haïch toaùn cuûa caùc taäp ñoaøn laïi phaûi thöïc hieän hôïp nhaát trong bieåu baùo caùo taøi chính cuûa coâng ty meï. Vì vaäy, vieäc xaây döïng phaùp luaät keá toaùn laø raát quan troïng trong vieäc taïo ñieàu kieän cho caùc coâng ty meï coù theå thöïc hieän hôïp nhaát keá toaùn, töø ñoù coù theå phaân tích, ñaùnh giaù ñuùng tình hình hoaït ñoäng kinh doanh cuûa toaøn taäp ñoaøn. Do ñoù, ñeå taïo cô sôû phaùp lyù veà maët haïch toaùn keá toaùn cho caùc Taäp ñoaøn kinh teá cuûa Vieät nam phaùt trieån thaønh coâng ty ña quoác gia, thì heä thoáng keá toaùn cuûa nöôùc ta phaûi ñöôïc xaây döïng treân cô sôû phuø hôïp vôùi caùc nguyeân taéc vaø chuaån möïc keá toaùn cuûa caùc nöôùc treân theá giôùi cuõng nhö caùc thoâng leä quoác teá veà cheá ñoä keá toaùn. 3.3.3. Ban haønh luaät doanh nghieäp chung cho taát caû caùc loaïi hình doanh nghieäp. Hieän nay theo moâ hình CTM-CTC, CTM haàu heát laø coâng ty nhaø nöôùc hoaït ñoäng theo luaät DNNN. Trong khi ñoù, caùc CTC hoaït ñoäng theo luaät rieâng tuyø thuoäc theo loaïi hình doanh nghieäp cuûa mình. Ñieàu naøy seõ gaây khoù khaên trong quaù trình hoaïch ñònh chieán löôïc kinh doanh cuûa caû taäp ñoaøn. Vì vaäy, theo chuùng toâi Nhaø nöôùc neân ban haønh luaät doanh nghieäp thoáng nhaát aùp duïng chung cho taát caû caùc loaïi hình doanh nghieäp. 74 KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 3 Ñeå thöïc hieän quaù trình chuyeån ñoåi Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 ñaït hieäu quaû vaø trở thaønh TÑKT maïnh, phaùt trieån beàn vöõng trong quaù trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá, caàn coù nhöõng giaûi phaùp ñoàng boä vaø thieát thöïc. Trong phaïm vi ñeà taøi naøy, luaän vaên ñöa ra hai nhoùm giaûi phaùp laø giaûi phaùp chuyeån ñoåi Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 thaønh TÑKT vaø nhoùm giaûi phaùp ñeå phaùt trieån Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 thaønh TÑKT maïnh vaø moät soá kieán nghò ñoái vôùi Nhaø nöôùc. Treân ñaây laø moät soá giaûi phaùp coù theå aùp duïng cho Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 trong quaù trình chuyeån ñoåi thaønh TÑKT maïnh phaùt trieån beàn vöõng. Tuy nhieân, vì ñaây laø moâ hình môùi ñoái vôùi Vieät Nam ñoàng thôøiø treân theá giôùi moãi quoác gia coù nhöõng moâ hình TÑKT vôùi nhöõng ñaëc tröng rieâng, vì vaäy trong quaù trình thöïc hieän caàn coù nhöõng caäp nhaät ñeå hoaøn thieän moâ hình vaø phuø hôïp vôùi söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá Vieät Nam trong quaù trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá./. 75 KEÁT LUAÄN Trong boái caûnh hoäi nhaäp kinh teá quoác teá nhö hieän nay, vieäc hình thaønh caùc TÑKT maïnh trong caùc ngaønh kinh teá muõi nhoïn, xöông soáng cuûa neàn kinh teá laø ñieàu kieän caàn thieát ñeå ñaûm baûo cho Vieät Nam coù theå toàn taïi vaø phaùt trieån. Vì vaäy, vieäc nghieân cöùu vaø ñöa ra nhöõng giaûi phaùp chuû yeáu nhaèm chuyeån ñoåi Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 thaønh taäp ñoaøn kinh maïnh vaø phaùt trieån beàn vöõng trong giai ñoaïn hieän nay laø heát söùc caàn thieát. Qua quaù trình thöïc hieän luaän vaên veà ñeà taøi “Nhöõng giaûi phaùp chuû yeáu nhaèm chuyeån Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 thaønh taäp ñoaøn kinh teá maïnh trong tieán trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá” ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng keát quaû sau: Thöù nhaát, veà lyù luaän ñaõ trình baøy khaùi quaùt ñöôïc nhöõng vaán ñeà cô baûn cuûa Taäp ñoaøn kinh teá: khaùi nieäm, phöông thöùc thaønh laäp, phöông thöùc lieân keát, ñaëc ñieåm vaø vai troø cuûa Taäp ñoaøn kinh teá; Trình baøy khaùi quaùt ñöôïc nhöõng vaán ñeà cô baûn cuûa moâ hình CTM-CTC: khaùi nieäm, ñaëc tröng, öu vaø nhöôïc ñieåm cuûa moâ hình. Thöù hai, töø phaân tích ñöôïc thöïc traïng cuûa Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1, ñöa ra nhöõng haïn cheá cuûa Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 sau khi chuyeån ñoåi veà phöông thöùc thaønh laäp, chieán löôïc saûn xuaát kinh doanh, vaán ñeà cô caáu quaûn lyù vaø ñieàu haønh cuûa coâng ty meï, vaán ñeà ñaïi ñieän chuû sôû höõu, vaán ñeà quan heä noäi boä giöõa caùc coâng ty trong toaøn TCT, coâng taùc baùo caùo taøi chính cuûa toaøn TCT, veà huy ñoäng voán. Thöù ba, ñöa ra ñöôïc nhöõng giaûi phaùp ñeå chuyeån ñoåi Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 thaønh taäp ñoaøn kinh maïnh goàm nhoùm giaûi phaùp chuyeån ñoåi TCT xaây 76 döïng soá 1 thaønh TÑKT vaø nhoùm giaûi phaùp phaùt trieån TCT xaây döïng soá 1 thaønh TÑKT maïnh vaø moät soá kieán nghò ñoái vôùi Nhaø nöôùc. Trong phaïm vi cuûa luaän vaên cao hoïc, vôùi thôøi gian vaø khaû naêng nghieân cöùu coøn haïn cheá, neân luaän vaên khoâng traùnh khoûi nhöõng thieáu soùt. Raát mong ñöôïc söï ñoùng goùp quyù baùo cuûa quyù Thaày Coâ, cuûa Hoäi ñoàng giaùm khaûo vaø caùc chuyeân gia trong ngaønh ñeå luaän vaên ñöôïc hoaøn thieän hôn./. 77 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO Saùch tham khaûo 1. PGS.TS Nguyeãn Thò Dieãm Chaâu, TS Nguyeãn Ngoïc Thanh (2001), “Cô Cheá Taøi Chính Trong Moâ Hình Toång Coâng Ty, Taäp Ñoaøn Kinh Teá”, Nhaø xuaát baûn Taøi chính, Haø Noäi. 2. Minh Chaâu (2005), “Taäp Ñoaøn Kinh Teá vaø Moät Soá Vaán Ñeà Xaây Döïng Taäp Ñoaøn Kinh Teá ÔÛ Vieät Nam”, Nhaø xuaát baûn Böu Ñieän, Haø Noäi. 3. PGS.TS. Nguyeãn Thò Lieân Dieäp (1998), “Chieán löôïc vaø chính saùch kinh doanh”, Nhaø xuaát baûn Thoáng Keâ. 4. Vuõ Queá Höông (2001), “Quaûn Lyù Ñoåi Môùi Vaø Phaùt Trieån Saûn Phaåm Môùi”, Nhaø xuaát baûn Khoa Hoïc vaø Kyõ Thuaät, Haø Noäi. 5. Nguyeãn Thieát Sôn (2004), “Caùc Coâng Ty Xuyeân Quoác Gia”, Nhaø Xuaát Baûn Ñaïi Hoïc Quoác Gia TP. Hoà Chí Minh, TP. Hoà Chí Minh. 6. PGS.TS. Leâ Vaên Taâm (2004) “Coå phaàn hoùa vaø quaûn lyù doanh nghieäp Nhaø nöôùc sau coå phaàn hoùa” Nhaø xuaát baûn Chính trò Quoác gia, Haø Noäi. 7. Toân Thaát Nguyeãn Thieâm (2004), “Thò Tröôøng Chieán Löôïc, Cô Caáu: Caïnh Tranh Veà Giaù Trò Gia Taêng, Ñònh Vò vaø Phaùt Trieån Doanh Nghieäp”, Nhaø xuaát baûn TP. Hoà Chí Minh, TP. Hoà Chí Minh. 8. GS.TSKH Vuõ Huy Töø (2002), “Moâ Hình Taäp Ñoaøn Kinh Teá Trong Coâng Nghieäp Hoaù, Hieän Ñaïi Hoaù”, Nhaø xuaát baûn Chính trò Quoác gia, Haø Noäi. 9. Michael Hammer vaø Jame Champy, Vuõ Tieán Phuùc bieân dòch (2006) “Taùi laäp coâng ty” Nhaø xuaát baûn Treû. 78 Vaên baûn phaùp luaät: 10. Luaät doanh Nghieäp soá 60/2005/QH 11 ngaøy 29 thaùng 11 naêm 2005. 11. Luaät Doanh Nghieäp Nhaø Nöôùc soá 14/2003/QH11 ngaøy 26 thaùng 11 naêm 2003. 12. Nghò Ñònh 153/2004/NÑ-CP cuûa Chính Phuû ngaøy 09 thaùng 08 naêm 2004 cuûa Chính Phuû veà Toå chöùc quaûn lyù TCT Nhaø nöôùc vaø chuyeån ñoåi TCT Nhaø nöôùc, Coâng ty Nhaø nöôùc haïch toaùn ñoäc laäp theo moâ hình CTM-CTC. 13. Nghò ñònh soá 187/2004/NÑ-CP cuûa Chính Phuû ngaøy 16 thaùng 11 naêm 2004 cuûa Chính Phuû veà vieäc chuyeån Coâng ty Nhaø nöôùc thaønh Coâng ty coå phaàn. 14. Nghò ñònh 199/2004/NÑ-CP cuûa Chính Phuû ngaøy 03 thaùng 12 naêm 2004 cuûa Chính Phuû veà vieäc ban haønh quy cheá taøi chính cuûa Coâng ty Nhaø Nöôùc vaø quaûn lyù voán nhaø nöôùc ñaàu tö vaøo caùc doanh nghieäp khaùc. 15. Quyeát ñònh soá 90/TTG ngaøy 07 thaùng 03 naêm 1994 cuûa Thuû Töôùng Chính Phuû veà vieäc tieáp tuïc saép xeáp doanh nghieäp Nhaø nöôùc. 16. Quyeát ñònh soá 91/TTG ngaøy 07 thaùng 03 naêm 1994 cuûa Thuû Töôùng Chính Phuû veà vieäc thí ñieåm thaønh laäp taäp ñoaøn kinh doanh. 17. Quyeát ñònh soá 155/2004/QÑ-TTG cuûa Thuû Töôùng Chính Phuû ngaøy 24 thaùng 08 naêm 2004 veà ban haønh tieâu chí, danh muïc phaân loaïi coâng ty Nhaø nöôùc vaø coâng ty thaønh vieân haïch toaùn ñoäc laäp thuoäc toång coâng ty Nhaø nöôùc. 18. Quyeát ñònh soá 386/QÑ-BXD cuûa Boä Tröôûng Boä Xaây Döïng kyù Ngaøy 09 thaùng 03 naêm 2006 veà vieäc chuyeån Toång Coâng Ty Xaây Döïng Soá 1 sang toå chöùc vaø hoaït ñoäng theo moâ hình CTM-CTC. 19. Caùc vaên baûn phaùp luaät khaùc. 79 Baùo vaø taïp chí 20. Nguyeãn Thò Töôøng Anh, “Moâ hình Coâng ty meï-coâng ty con: baøi hoïc töø CONSTREXIM”, Kinh teá vaø Döï baùo soá 11/2005. 21. TS. Traàn Tieán Cöôøng (Tröôûng ban doanh nghieäp-Vieän Nghieân Cöùu Quaûn Lyù Trung Öông), “Chuyeån toång coâng ty nhaø nöôùc theo moâ hình coâng ty meï coâng ty con: keát quaû thí ñieåm vaø moät soá baøi hoïc kinh nghieäm”, taïp chí kinh teá vaø döï baùo thaùng 05/2005. 22. TS. Vuõ Thaønh Höng (Ñaïi hoïc Kinh teá Quoác daân). “Coå phaàn hoaù doanh nghieäp nhaø nöôùc ôû Vieät Nam”, taïp chí Kinh teá vaø Phaùt trieån, Thaùng 1/2006. 23. PGS.TS. Nguyeãn Ñaêng Nam, “Nhöõng quy ñònh veà chuyeån ñoåi toång coâng ty, coâng ty nhaø nöôùc ñoäc laäp theo moâ hình coâng ty meï coâng ty con” taïp chí Taøi Chính thaùng 9/2004. 24. Thaûo Nguyeân, “Ñeå moâ hình “meï- con” phaùt trieån hieäu quaû vaø vöõng chaéc”, taïp chí Taøi Chính Thaùng 12/2005. 25. ThS. Nguyeãn Ñaïi Phong, “Moâ hình Coâng ty meï-coâng ty con vôùi vieäc saép xeáp, ñoåi môùi toå chöùc cuûa toång coâng ty nhaø nöôùc ôû Vieät Nam hieän nay”, taïp chí Kinh teá vaø Döï baùo soá 4/2003. 26. PGS.TS. Ñoaøn Xuaân Tieân (Hoïc vieän Taøi chính) “Ñoåi môùi vaø phaùt trieån caùc toång coâng ty theo Moâ hình Coâng ty meï-coâng ty con hieän nay”, taïp chí Kinh teá vaø Phaùt trieån, Thaùng 2/2006. 27. PGS.TS.Nguyeãn Tieäp (Ñaïi hoïc Lao ñoäng – Xaõ hoäi), “Thueâ toång giaùm ñoác, giaùm ñoác ñieàu haønh-bieän phaùp quan troïng ñeå naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng 80 cuûa doanh nghieäp nhaø nöôùc”, taïp chí nghieân cöùu kinh teá soá 336 thaùng 5/2006 28. ThS. Phan Minh Tuaán (NCS Vieän Kinh teá Chính trò theá giôùi), ”Ñaëc tröng hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ty xuyeân quoác gia (TNC) Nhaät Baûn”, taïp chí Kinh teá Chaâu AÙ Thaùi Bình Döông, thaùng 7/2006. 29. PGS.TS. Phaïm Quang Tuaán (Ñaïi hoïc quaûn lyù vaø kinh doanh Haø Noäi), “Coâng ty meï - coâng ty con: nhöõng vaán ñeà caàn thaùo gôõ”, taïp chí Taøi Chính Thaùng 12/2005. 30. PGS.TS. Phaïm Quang Tuaán (Ñaïi hoïc quaûn lyù vaø kinh doanh Haø Noäi), “Thaønh laäp Toång Coâng ty theo moâ hình Coâng ty meï-coâng ty con: Ñöøng chaïy theo “moát”, taïp chí Taøi Chính thaùng 2/2004. 31. TS. Ngoâ Trí Tueä (Ñaïi hoïc Kinh teá Quoác daân). “Toå chöùc heä thoáng kieåm soaùt noäi boä trong quaûn lyù taøi chính taïi caùc toång coâng ty vaø taäp ñoaøn kinh teá”, taïp chí Kinh teá vaø Phaùt trieån, Thaùng 1/2006. 32. PGS.TSKH Traàn Nguyeãn Tuyeân (Vieän Kinh ñieån Macxit, Hoïc vieän Chính trò Quoác gia TP.HCM), “Naâng cao hieäu quaû cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc trong boái caûnh hoäi nhaäp kinh teá quoác teá”, taïp chí Kinh teá Chaâu AÙ Thaùi Bình Döông, thaùng 7/2006. 33. PGS.TS. Nguyeãn Huy Oaùnh, Leâ Vaên Baèng ( Hoïc vieän Chính trò Quoác Gia TP.HCM), ”Moâ hình coâng ty meï-coâng ty con, moät giaûi phaùp lôùn ñeå taêng tính minh baïch cuûa DNNN vaø goùp phaàn quan troïng ñònh höôùng XHCN cuûa neàn kinh teá nöôùc ta” taïp chí Nghieân cöùu Kinh teá soá 334 Thaùng 3/2006. 81 Luaän vaên vaø taøi lieäu cuûa Toång Coâng Ty Xaây döïng soá 1 34. Tröông Toá Hoa (2004), “Hoaøn thieän moâ hình coâng ty meï-coâng ty con taïi Toång coâng ty Beán Thaønh”, Luaän vaên thaïc só kinh teá, Tröôøng Ñaïi hoïc Kinh teá TP.HCM. 35. Traàn Haûi Lyù (2004) “Moät soá giaûi phaùp nhaèm taùi caáu truùc caùc toång coâng ty nhaø nöôùc sang moâ hình coâng ty meï-coâng ty con hình thaønh nhöõng taäp ñoaøn kinh teá maïnh” Luaän vaên thaïc só kinh teá, Tröôøng Ñaïi hoïc Kinh teá TP.HCM. 36. Traàn Phöôùc Nhaät (2005), “Phaùt trieån moâ hình moâ hình coâng ty meï-coâng ty con trong quaù trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá” Luaän vaên thaïc só kinh teá, Tröôøng Ñaïi hoïc Kinh teá TP.HCM. 37. Baùo caùo taøi chính cuûa Toång Coâng Ty Xaây döïng soá 1 naêm 2002, 2003, 2004, 2005, 2006. Trang web: www.mof.gov.vn www.moc.gov.vn www.industry.gov.vn www.vir.com.vn www.vneconomy.com.vn Moät soá trang Web khaùc 82 PHUÏ LUÏC 1 QUAÙ TRÌNH HÌNH THAØNH VAØ PHAÙT TRIEÅN TAÄP ÑOAØN KINH TEÁ TREÂN THEÁ GIÔÙI Cartel: Laø hình thöùc taäp ñoaøn kinh teá theo moät ngaønh chuyeân moân hoaù, bao goàm nhöõng coâng ty saûn xuaát moät loaïi saûn phaåm hoaëc dòch vuï kinh doanh nhaèm haïn cheá söï caïnh tranh baèng thoûa thuaän thoáng nhaát veà giaù caû, phaân chia thò tröôøng tieâu thuï, veà maãu maõ, kieåu loaïi... Trong Cartel caùc coâng ty thaønh vieân vaãn giöõ tính ñoäc laäp veà saûn xuaát vaø tieâu thuï. Hoï chæ cam keát laøm ñuùng thoûa hieäp trong hôïp ñoàng kinh teá ñaõ kyù keát. Tuy nhieân Cartel thöôøng daãn ñeán ñoäc quyeàn vaø haïn cheá caïnh tranh, ñi ngöôïc vôùi xu theá cuûa cô cheá thò tröôøng. Do vaäy chính phuû ôû nhieàu nöôùc ñaõ haïn cheá hoaëc ngaên caám hình thöùc taäp ñoaøn naøy. Hình thöùc taäp ñoaøn kinh teá naøy xuaát hieän ñaàu tieân ôû Myõ vaøo theá kyû 19 vaø sau ñoù lan ra caùc nöôùc phöông taây. Ñaây laø hình thöùc taäp ñoaøn kinh teá coù trình ñoä lieân keát thaáp nhaát. Syndicate: Laø hình thöùc taäp ñoaøn kinh teá coù möùc ñoä lieân keát cao hôn Cartel. Caùc coâng ty trong taäp ñoaøn naøy vaãn giöõ ñoäc laäp veà saûn xuaát maø chæ maát ñoäc laäp veà löu thoâng: Moïi vieäc mua baùn do ban quaûn trò chung cuûa Syndicate ñaûm nhaän. Muïc ñích cuûa taäp ñoaøn lieân keát daïng naøy laø thoáng nhaát ñaàu moái mua vaø baùn ñeå mua nguyeân lieäu vôùi giaù reû vaø baùn haøng hoùa vôùi giaù cao. Trust: Laø hình thöùc taäp ñoaøn kinh teá coù moái lieân keát cao hôn Cartel vaø Syndicate. Caùc thaønh vieân trong taäp ñoaøn naøy khoâng chæ lieân keát vôùi nhau khaâu löu thoâng maø coùn lieân keát caû khaâu saûn xuaát. Vieäc saûn xuaát, tieâu thuï ñeàu do moät 83 ban quaûn trò thoáng nhaát quaûn lyù. Do vaäy caùc thaønh vieân trong Trust ñeàu maát quyeàn ñoäc laäp veà caû saûn xuaát laãn thöông maïi. Tuy vaäy, ñeán nhöõng naêm 20 cuûa theá kyû XX, caùc moâ hình treân ñaõ theå hieän tính khoâng hieäu quaû veà kinh teá, ñaëc bieät laø söï yeáu keùm veà khaû naêng thích öùng vôùi nhöõng thay ñoåi cuûa thò tröôøng, buoäc caùc Cartel, Trust, Syndicate phaûi lieân keát laïi vôùi nhau hình thaønh neân caùc Consortium. Consortium: Laø hình thöùc taäp ñoaøn kinh teá ñöôïc hình thaønh do moái quan heä kieân keát giöõa caùc Cartel, Trust, syndicate. Hình thöùc taäp ñoaøn naøy coù trình ñoä vaø quy moâ lôùn hôn caùc hình thöùc taäp ñoaøn treân. Töø nhöõng naêm 60 cuûa theá kyû XX phaùt trieån moät kieåu lieân keát môùi ñoù laø lieân keát ña ngaønh döôùi daïng nhöõng Concern vaø conglomerate khoång loà thaâu toùm nhieàu xí nghieäp vaø coâng ty thuoäc nhöõng ngaønh khaùc nhau vaø bieán caùc coâng ty naøy trôû thaønh caùc chi nhaùnh cuûa mình, môû roäng maïng löôùi hoaït ñoäng ra taàm quoác teá. Concern: Laø hình thöùc taäp ñoaøn kinh teá xuaát hieän chuû yeáu thoâng qua moái lieân keát ngang giöõa ít nhaát laø hai coâng ty lôùn kinh doanh ñoäc laäp trong cuøng moät ngaønh saûn xuaát. Concern khoâng coù tö caùch phaùp nhaân, tính phaùp lyù cuûa Concern theå hieän ôû tính phaùp nhaân ñoäc laäp cuûa caùc coâng ty thaønh vieân. Trong Concern, coâng ty meï thoâng qua ngaân haøng ñoäc quyeàn cuûa mình ñeå ñaàu tö vaøo caùc coâng ty khaùc nhaèm bieán chuùng thaønh caùc coâng ty con vaø ñieàu haønh hoaït ñoäng cuûa caû taäp ñoaøn. Muïc tieâu thaønh laäp Concern laø taïo tieàm löïc maïnh veà taøi chính ñeå phaùt trieån kinh doanh, haïn cheá ruõi ro, ñoàng thôøi hoã trôï maïnh meõ trong coâng taùc nghieân cöùu khoa hoïc, öùng duïng coâng ngheä môùi. Caùc coâng ty cuûa Concern hoaït ñoäng trong caùc lónh vöïc nhö saûn xuaát, thöông maïi, ngoaïi thöông vaø caùc dòch vuï coù lieân quan. Caùc 84 coâng ty con ñoäc laäp veà maët phaùp lyù nhöng bò coâng ty meï chi phoái veà muïc tieâu hoaït ñoäng nhaèm thöïc hieän lôïi ích chung giöõa coâng ty meï vaø coâng ty con thoâng qua caùc hôïp ñoàng kinh teá, caùc khoaûn vay tín duïng hoaëc ñaàu tö. Conglomerate: Laø taäp ñoaøn hoaït ñoäng taøi chính thoâng qua mua baùn chöùng khoaùn treân thò tröôøng ñeå ñaàu tö vaøo caùc coâng ty coù lôïi nhuaän vaø nhöõng ngaønh ngheà kinh doanh coù hieäu quaû cao. Caùc coâng ty khi trôû thaønh thaønh vieân cuûa Conglomerate phaûi thay ñoåi cô caáu toå chöùc cho phuø hôïp vôùi taäp ñoaøn. Ñaây laø taäp ñoaøn ña ngaønh, caùc coâng ty thaønh vieân coù tính ñoäc laäp hoaëc töï chuû cao trong caùc saûn phaåm cuûa mình, coù moái quan heä vôùi nhau veà coâng ngheä saûn xuaát vaø coù moái quan heä heát söùc chaët cheõ veà maët taøi chính. Taäp ñoaøn giöõ vai troø chuû yeáu trong vieäc chi phoái vaø kieåm soaùt taøi chính chaët cheõ caùc coâng ty con. 85 PHUÏ LUÏC 2 CAÙC MO HÌNH TAÄP ÑOAØN KINH TEÁ ÔÛ MOÄT SOÁ NÖÔÙC TREÂN THEÁ GIÔÙI 1. Moâ hình taäp ñoaøn kinh teá ôû Haøn Quoác. Taäp ñoaøn kinh teá ôû Haøn Quoác xuaát hieän vaøo nhöõng naêm 1955 – 1965 vôùi muïc tieâu laø ñaåy maïnh coâng nghieäp hoùa ñaát nöôùc. Caùc taäp ñoaøn kinh teá xuaát hieän döôùi hình thöùc toå hôïp coâng nghieäp vôùi teân goïi laø caùc Cheabol. Sôû höõu caùc Cheabol naøy thuoäc veà caùc nhoùm gia ñình. Coù theå noùi caùc Cheabol ñaõ ñoùng goùp heát söùc to lôùn vaøo coâng cuoäc phaùt trieån cuûa neàn kinh teá Haøn Quoác, noù ñöôïc coi laø ñaàu taøu, laø xöông soáng cuûa neàn kinh teá quoác gia naøy. Neáu nhö naêm 1965, Haøn Quoác coù 10 Cheabol thì naêm 1975 ñaõ coù 20 Cheabol vaø ñeán naêm 2002 con soá ñaõ leân tôùi 200 Cheabol. Caùc Cheabol coù nhöõng ñaëc tröng cô baûn sau: Veà lónh vöïc hoaït ñoäng: Caùc Cheabol hoaït ñoäng ôû nhieàu ngaønh ngheà lónh vöïc khaùc nhau, chaúng haïn taäp ñoaøn Samsung hoaït ñoäng trong caùc lónh vöïc nhö ngaân haøng, baûo hieåm, baùch hoùa, chöùng khoaùn, xaây döïng, phaân boùn, ñoùng taøu, ñieän töû... vaø coù maïng löôùi caùc chi nhaùnh hoaït ñoäng ôû nhieàu quoác gia treân theá giôùi, taäp ñoaøn Hyundai hoaït ñoäng trong hôn 33 ngaønh coâng nghieäp vaø coù soá chi nhaùnh leân tôùi gaàn 40 chi nhaùnh treân phaïm vi toaøn caàu. Veà quy moâ vaø möùc ñoä chi phoái neàn kinh teá: Kinh teá cuûa caùc Cheabol chieám tyû leä raát cao trong toaøn boä neàn kinh teá quoác daân: Treân 80% ngaønh ñieän gia duïng cuûa Haøn Quoác naém trong tay 3 cheabol lôùn laø Samsung, Jinxin, Daewoo; hai trong soá ba coâng ty lôùn trong ngaønh xe hôi laø caùc xí nghieäp cuûa Samsung vaø Hyundai; ngaønh ñoùng taøu chuû yeáu thuoäc veà söï khoáng cheá cuûa Hyundai, Samsung, Daewoo. Tín duïng maø ngaân haøng cung caáp cho naêm Cheabol lôùn Hyundai, Sansung, Daewoo, Lucky Goldstar, Hanji bao goàm caùc khoaûn tieàn vay 86 vaø tín duïng baûo ñaûm chieám 8,73% toång kim ngaïch veà voán saûn xuaát. Möùc ñoä hoøa hôïp vaø quan heä tín duïng cuûa taäp ñoaøn taøi chính ngaân haøng vôùi caùc Cheabol ñaõ trôû thaønh maáu choát trong söï phaùt trieån cuûa caùc taäp ñoaøn naøy. Veà cô quan ñieàu haønh: Coâng ty meï söû duïng boä maùy laõnh ñaïo quaûn lyù cuûa mình ñeå ñieàu haønh vaø quaûn lyù taäp ñoaøn. Boä maùy quaûn lyù cuûa coâng ty meï bao goàm: Hoäi ñoàng quaûn trò, uûy ban giaùm saùt ñieàu haønh, uûy ban cuûa caùc ban nghieäp vuï chöùc naêng laø giuùp chuû tòch taäp ñoaøn phoái hôïp hoaït ñoäng cuûa caùc coâng ty chi nhaùnh, ñieàu haønh nhaân söï, taøi chính, ñaàu tö vaø phaùt trieån laøm cho hoaït ñoäng cuûa taäp ñoaøn coù hieäu quaû nhaát. Ñaàu tö noäi boä giöõa caùc coâng ty thaønh vieân trong Cheabol: Ñaàu tö noäi boä giöõa caùc coâng ty thaønh vieân cuûa Cheabol dieãn ra khaù maïnh meõ. Ñaàu tö noäi boä ñöôïc tieán haønh thoâng qua vieäc moät coâng ty con cuûa Cheabol mua coå phaàn cuûa caùc coâng ty con khaùc trong cuøng Cheabol ñoù. Ñaàu tö noäi boä ôû caùc Cheabol thöôøng ñöôïc thöïc hieän döôùi ba hình thöùc ñoù laø: Ñaàu tö cheùo – khi 2 coâng ty naém giöõ coå phaàn laãn nhau; ñaàu tö voøng troøn – khi moät coâng ty naém giöõ coå phaàn cuûa coâng ty khaùc vaø ñaàu tö toûa – khi moät coâng ty naém giöõ coå phaàn cuûa nhieàu coâng ty khaùc. Vieäc söû duïng caùc hình thöùc ñaàu tö noäi boä khaùc nhau coù lieân quan chaët cheõ ñeán vai troø khaùc nhau cuûa chuùng ñoái vôùi söï taêng tröôûng cuûa caùc Cheabol hay noùi caùch khaùc, noù lieân quan chaët cheõ ñeán chieán löôïc kinh doanh cuûa Cheabol. Daïng ñaàu tö toûa thöôøng ñöôïc söû duïng ôû giai ñoaïn hai cuûa söï phaùt trieån cuûa Cheabol, khi caùc Cheabol thöïc hieän chieán löôïc nhaát theå hoaù theo chieàu doïc vaø phaùt trieån ña daïng hoùa quan heä. Daïng ñaàu tö voøng troøn ñöôïc söû duïng khi caùc Cheabol böôùc vaøo giai ñoaïn thöù ba cuûa quaù trình phaùt trieån, thöôøng ñöôïc thaáy ôû caùc cheabol lôùn nhö SK, LG, Sanyong trong nhöõng naêm ñaàu thaäp nieân 90. Ñaàu 87 tö noäi boä daïng voøng troøn ñöôïc caùc Cheabol söû duïng nhö laø moät coâng cuï phuïc vuï cho vieäc thöïc hieän chieán löôïc phaùt trieån theo chieàu ngang. Nguoàn goác xuaát hieän ñaàu tö noäi boä: Nhu caàu huy ñoäng voán vôùi quy moâ lôùn ñeå tham gia vaøo caùc ngaønh coâng nghieäp caàn voán ñaàu tö lôùn trong ñieàu kieän taøi saûn gia ñình coøn nhieàu haïn heïp laø nguyeân nhaân cô baûn cuûa vieäc söû duïng roäng raõi ñaàu tö noäi boä ôû caùc Cheabol. Ñaàu tö noäi boä xuaát hieän laàn ñaàu tieân taïi Haøn Quoác vaøo nhöõng naêm 1960, Samsung laø Cheabol ñaàu tieân söû duïng ñaàu tö noäi boä. Vaøo thôøi ñieåm ñoù nhôø ñaàu tö noäi boä maø Samsung ñaõ coù theå huy ñoäng ñöôïc moät löôïng voán lôùn ñeå tham gia vaøo hai ngaønh coâng nghieäp troïng ñieåm cuûa chính phuû ñoù laø coâng nghieäp hoùa chaát vaø coâng nghieäp naëng. Ñaùnh ñaáu laàn ñaàu tieân döï aùn phaùt trieån cuûa Nhaø nöôùc ñöôïc thöïc hieän bôûi khu vöïc kinh teá tö nhaân. Moät nguyeân nhaân khaùc daãn ñeán söï môû roäng cuûa ñaàu tö noäi boä laø nhu caàu naém quyeàn kieåm soaùt taäp ñoaøn cuûa chuû sôû höõu Cheabol. Sau khuûng hoaûng kinh teá 1968-1972 nhaèm muïc ñích taùi cô caáu voán cuûa caùc coâng ty lôùn, chính phuû Haøn Quoác ñaõ ban haønh luaät khuyeán khích caùc coâng ty lôùn baùn coå phieáu cho coâng chuùng. Theo luaät naøy, hôn 51% coå phaàn phaûi baùn cho caùc coå ñoâng khoâng phaûi thaønh vieân cuûa gia ñình sôû höõu. Tuy nhieân, ñeå khoâng ñaùnh maát quyeàn kieåm soaùt caùc Cheabol, chuû sôû höõu vaø gia ñình hoï chæ naém giöõ coå phieáu ôû caùc coâng ty noàng coát cuûa caùc Cheabol. Khi caùc coâng ty noàng coát ñaàu tö vaøo caùc coâng ty thaønh vieân thì caùc chuû sôû höõu vaãn duy trì ñöôïc quyeàn haïn cuûa mình. Ngoaøi vieäc giuùp chuû sôû höõu cuûa caùc Cheabol naém giöõ quyeàn kieåm soaùt vaø huy ñoäng voán vôùi quy moâ lôùn, ñaàu tö noäi boä coøn taïo ñieàu kieän ñeå huy ñoäng voán vôùi thôøi gian ngaén hôn nhieàu so vôùi taøi trôï töø beân ngoaøi, khai thaùc cô hoäi kinh doanh nhanh choùng vaø hieäu quaû, giaûm chi phí huy ñoäng voán vaø gia taêng lôïi nhuaän. 2. Moâ hình taäp ñoaøn kinh teá ôû Nhaät Baûn 88 Tröôùc chieán tranh theá giôùi thöù 2, neàn kinh teá Nhaät Baûn coù nhieàu chuyeån bieán, noåi baät laø söï xuaát hieän cuûa caùc taäp ñoaøn kinh teá lôùn goïi laø caùc Zaibatsu. Ñaëc ñieåm chính cuûa caùc Zaibatsu: Caùc coâng ty trong ngaønh coâng nghieäp khaùc nhau gaén boù vôùi nhau vì cuøng nguoàn goác vaø cuøng chung moät quyeàn sôû höõu, cuøng ñöôïc moät ngaân haøng cung caáp tieàn vaø thöôøng buoân baùn giao dòch vôùi nhau. Moãi Zaibatsu coù moät ngaân haøng hoaït ñoäng vôùi chöùc naêng cung caáp tieàn. Tieàn göûi cuûa coâng chuùng ñöôïc ñöa tôùi caùc coâng ty thaønh vieân khaùc cuûa nhoùm baèng nhöõng khoaûn vay hoaëc baûo hieåm cho vieäc phaùt haønh coå phaàn vaø giaáy nôï. Khaû naêng deã daøng huy ñoäng voán ñaõ cho pheùp caùc Zaibatsu daãn ñaàu trong coâng cuoäc phaùt trieån coâng nghieäp naëng nhieàu voán nhö cô khí vaø hoaù chaát giöõa hai cuoäc ñaïi chieán theá giôùi. ÔÛ trung taâm cuûa moãi Zaibatsu coù moät coâng ty meï do gia ñình saùng laäp ra kieåm soaùt. Coâng ty naøy sôû höõu phaàn lôùn coâng ty trong soá khoaûng chuïc coâng ty con coát loõi, keå caû ngaân haøng, coâng ty thöông maïi, coâng ty baûo hieåm. Moãi coâng ty con coát loõi ñoù laïi sôû höõu theâm phaàn traêm coå phaàn cuûa nhieàu coâng ty khaùc, khieán cho Zaibatsu vôùi tính caùch moät nhoùm, kieåm soaùt 40-100% voán cuûa moãi thaønh vieân chuû yeáu. Do ñoù Zaibatsu laø toå hôïp roäng lôùn caùc coâng ty coù lieân quan vôùi nhau naèm trong nhöõng ngaønh ngheà khaùc nhau nhö tieàn teä, baûo hieåm, coâng nghieäp naëng, coâng nghieäp nheï, giao thoâng vaän taûi, thöông nghieäp vaø dòch vuï... Quy moâ vaø möùc ñoä chi phoái neàn kinh teá: Phaàn lôùn neàn kinh teá coâng nghieäp Nhaät Baûn luùc baáy giôø bò chi phoái bôûi boán Zaibatsu lôùn laø Mitsubishi, Yasuda, Iwasaki, Mitsui vaø moät soá Zaibatsu nhoû. Vaøo naêm 1941 thì boán Zaibatsu naøy coù theå kieåm soaùt 39% ñaàu tö toaøn quoác vaøo ngaønh coâng nghieäp naëng. Cô cheá ñieàu haønh: Caùc Zaibatsu coù möùc ñoä phoái hôïp quaûn lyù raát lôùn ôû trung taâm, vôùi caùc quan chöùc cuûa coâng ty meï naém giöõ caùc chöùc vuï chuû tòch vaø giaùm ñoác cuûa caùc coâng ty con noàng coát. Caùc coâng ty thaønh vieân kinh doanh vôùi 89 nhau vaø ñieàu ñaëc bieät laø söû duïng caùc coâng ty thöông maïi cuûa nhoùm laøm trung taâm coù theå laøm ngöôøi khôûi xöôùng nhöõng ngaønh kinh doanh môùi. Vaøo naêm 1945-1950, Myõ ñaõ buoäc Nhaät phaûi giaûi taùn caùc Zaibatsu, chuyeån 83 coâng ty meï vôùi 4500 coâng ty con thaønh coâng ty naém giöõ coå phaàn, sau ñoù ñem toaøn boä kim ngaïch coå phaàn maø hoï naém giöõ vaø coå phieáu caù nhaân cuûa caùc nhaân vaät haøng ñaàu cuûa 10 gia toäc lôùn, caû coå phieáu cuûa 9/10 coâng ty con giao cho uûy ban chænh ñoán coâng ty cuûa Nhaø nöôùc naém giöõ vaø thöïc hieän phaân taùn hoùa. Veà maët nhaân söï, buoäc khoaûng 1500 laõnh ñaïo cuûa coâng ty meï, coâng ty con vaø coâng ty chaùu trong ñoù bao goàm caû 56 nhaân vaät haøng ñaàu cuûa caùc Zaibatsu nhö Mitsui, Mitsubishi, Sumitomo, Nakasima töø boû chöùc vuï laõnh ñaïo coâng ty. Sau khi quaân ñoàng minh rôøi khoûi Nhaät Baûn, vôùi phöông chaâm toå chöùc xaây döïng phaùt trieån taäp ñoaøn taøi chính cuûa chính phuû, caùc xí nghieäp coát loõi cuûa caùc Zaibatsu bò phaân taùn tröôùc naêm 1950 laïi taäp trung vaø hôïp nhaát laïi vôùi nhau. Moãi nhoùm bao goàm moät ngaân haøng vaø moät coâng ty thöông maïi. Beân trong moãi nhoùm, caùc coâng ty cuõng buoân baùn vaø hôïp taùc vôùi nhau, coù coå phaàn ñang xen nhau song söï phoái hôïp giöõa chuùng loõng leõo hôn tröôùc, chuùng ñöôïc goïi laø caùc Keiretsu. 3. Moâ hình taäp ñoaøn kinh teá ôû Trung Quoác. ÔÛ Trung Quoác caùc taäp ñoaøn kinh teá ñöôïc bieát ñeán vôùi teân goïi laø caùc taäp ñoaøn xí nghieäp. Do yeâu caàu caïnh tranh cuûa thò tröôøng, moät soá xí nghieäp ñaõ lieân keát laïi vôùi nhau thaønh moät thöïc theå kinh teá. Taäp ñoaøn xí nghieäp laø moät phaùp nhaân kinh teá coù ñaëc ñieåm laø laáy xí nghieäp lôùn vaø troïng taâm laøm coát loõi, coù thöïc löïc kinh teá huøng haäu, coù vò trí töông ñoái quan troïng trong neàn kinh teá. Taäp ñoaøn xí nghieäp ôû Trung Quoác coù nhieàu chöùc naêng nhö saûn xuaát, nghieân cöùu khoa hoïc, tieâu thuï, phuïc vuï. Caùc xí nghieäp thaønh vieân trong taäp ñoaøn xí nghieäp coù moái quan heä trao ñoåi, töùc laø thöïc hieän nguyeân taéc laõi cuøng höôûng, loã cuøng chòu, 90 khuyeán khích caïnh tranh vaø gaén boù chaët cheõ vôùi nhau. Söï ra ñôøi cuûa caùc taäp ñoaøn xí nghieäp ôû Trung Quoác laø söï phaùt trieån quan troïng trong vieäc lieân hôïp kinh teá ngang, noù thích öùng vôùi yeâu caàu hôïp taùc saûn xuaát lôùn, chuyeân moân hoaù, xaõ hoäi hoùa, naâng cao hieäu quaû kinh teá vaø toû ra coù söùc soáng khaù maïnh trong neàn kinh teá thò tröôøng xaõ hoäi chuû nghóa. Töø naêm 1998 Trung Quoác cuõng ñaõ töøng böôùc tieán haønh xaây döïng caùc doanh nghieäp quoác doanh hoaït ñoäng coù hieäu quaû thaønh caùc taäp ñoaøn kinh teá lôùn. Moâ hình ñöôïc caùc nhaø hoaïch ñònh chính saùch chuù yù nhieàu nhaát laø toå chöùc kinh doanh chaebol cuûa Haøn Quoác, voán coù nhieàu ñaëc tröng gaàn guõi vôùi ñieàu kieän Trung Quoác. Chính phuû ñaõ ñöa ra nhieàu chính saùch öu tieân cho caùc doanh nghieäp saép chuyeån ñoåi naøy nhö öu tieân khi ñaêng kyù gia nhaäp thò tröôøng chöùng khoaùn vaø vay voán ngaân haøng. Caùc doanh nghieäp naøy coù theå thaønh laäp coâng ty taøi chính phuïc vuï noäi boä vaø ñöôïc tröïc tieáp hoaït ñoäng ngoaïi thöông. Moät soá taäp ñoaøn coøn ñöôïc Nhaø nöôùc daønh cho moät khoaûn chi lôùn ñeå hoã trôï coâng taùc nghieân cöùu vaø phaùt trieån. 4. Moâ hình TÑKT ôû Thaùi Lan Hoaït ñoäng cuûa caùc doanh nghieäp ôû Thaùi lan ñaõ coù nhöõng böôùc tieán ñaùng keå ñeå hoaø nhaäp vôùi neàn kinh teá hteá giôùi vaø chính söï xuaát hieän cuûa TÑKT Thaùi Lan ñaõ chöùng minh cho quaù trình hoäi nhaäp naøy. Coù theå ñôn cöû cho söï phaùt trieån cuûa taäp ñoaøn xi maêng SIAM laø ví duï: Xi maêng Siam laø moät taäp ñoaøn daïng Conglomerate lôùn nhaát vaø laâu ñôøi nhaát ôû Thaùi Lan. Tieàn thaân cuûa noù laø coâng ty Xi maêng Siam. Vôùi toång soá thaønh vieân goàm 4 coâng ty saûn xuaát kinh doanh, Taäp ñoaøn hieän ñang saûn xuaát vaø kinh doanh treân 20.000 loaïi saûn phaåm khaùc nhau. Taäp ñoaøn coù vaên phoøng ñaïi ñieän taïi 91 Los Angeles, Singapore, Sydney vaø Tokyo. Hieän nay toång soá lao ñoäng trong taäp ñoaøn naøy goàm khoaûng 20.000 ngöôøi. Hoaït ñoäng saûn xuaát, kinh doanh cuûa taäp ñoaøn Siam taäp trung vaøo caùc höôùng chính sau: Saûn xuaát xi maêng gaïch chòu löûa, bao goàm ba coâng ty: Coâng ty xi maêng traùch nhieäm höõu haïn Siam (coâng ty meï cuûa taäp ñoaøn); coâng ty TNHH saûn xuaát, kinh doanh vaø caùc vaät lieäu toång hôïp vaø ñaëc bieät; coâng ty TNHH coâng ngheä kính Asahi Siam (lieân doanh giöõa coâng ty TNHH xi maêng siam vaø coâng ty kính Asahi – Nhaät Baûn). Phaùt trieån caùc vaät lieäu xaây döïng, goàm 13 coâng ty trong ñoù coù 6 coâng ty lieân doanh vôùi nöôùc ngoaøi chuû yeáu laø Nhaät vaø Myõ. Caùc loaïi vaät lieäu xaây döïng ñöôïc saûn xuaát töø caùc coâng ty laø: saét theùp, beâ toâng, caùc loaïi taám lôïp, vaät lieäu laùt neàn, söù veä sinh cao caáp, caùc loaïi kính chòu löïc vaø khoâng chòu löïc, goã daùn, goã eùp… Saûn xuaát caùc loaïi maùy moùc, thieát bò, goàm 14 coâng ty trong ñoù 7 coâng ty lieân doanh vôùi nöôùc ngoaøi. Caùc loaïi saûn phaåm heát söùc phong phuù nhö caùc loaïi maùy xaây döïng, thieát bò naëng, oâ toâ, maùy noâng nghieäp, xi lanh, noài hôi, ñoäng cô diesel, aéc quy, maùy nghieàn, eùp,... Caùc saûn phaåm cuûa caùc coâng ty lieân doanh coù chaát löôïng cao coøn tham gia xuaát khaåu treân thò tröôøng theá giôùi. Saûn xuaát giaáy, giaáy boät vaø caùc saûn phaåm giaáy töø caùc nguyeân lieäu saün coù trong nöôùc. Nhoùm naøy bao goàm 14 coâng ty. Ngoaøi nhöõng höôùng chính treân, Taäp ñoaøn coøn môû roäng kinh doanh sang caùc loaïi saûn phaåm chaát deûo toång hôïp nhaân taïo vaø hieän coù 4 coâng ty kinh doanh trong lónh vöïc naøy. Söï phaùt trieån cuûa taäp ñoaøn ñöôïc thöïc hieän chuû yeáu baèng hai caùch: Thöù nhaát laø caùc boä phaän cuûa caùc coâng ty do söï phaùt trieån cuûa saûn xuaát, töï lôùn leân vaø khi coù ñuû khaû naêng saûn xuaát ñaõ taùch thaønh nhöõng coâng ty ñoäc laäp 92 nhöng vaãn laø thaønh vieân cuûa taäp ñoaøn ñeå ñaùp öùng nhu caàu trong nöôùc taêng nhanh trong nhöõng naêm gaàn ñaây. Thöù hai laø haøng loaït caùc coâng ty thaønh vieân cuûa taäp ñoaøn ñöôïc thaønh laäp theo kieåu coâng ty lieân doanh vôùi nöôùc ngoaøi. Söï phaùt trieån vaø môû roäng saûn xuaát, kinh doanh cuûa taäp ñoaøn xi maêng Siam chuû yeáu taäp trung vaøo 20 naêm trôû laïi ñaây. Haøng loaït caùc coâng ty môùi ñöôïc hình thaønh vaø caùc coâng ty lieân doanh ra ñôøi töø sau nhöõng naêm 80. Ñieàu ñoù phaûn aùnh moät thöïc teá khaùch quan laø söï phaùt trieån cuûa taäp ñoaøn gaén boù chaët cheõ vôùi tình hình phaùt trieån vaû taêng tröôûng kinh teá cuûa Thaùi Lan, ñoàng thôøi noù goùp phaàn thuùc ñaåy neàn kinh teá Thaùi Lan phaùt trieån nhanh hôn. 93 PHUÏ LUÏC 3 KHAÙI NIEÄM VEÀ MO HÌNH COÂNG TY MEÏ – COÂNG TY CON ÔÛ MOÄT SOÁ NÖÔÙC TREÂN THEÁ GIÔÙI Theo chuaån möïc keá toaùn quoác teá ISA (International Accounting Standard) coâng ty meï (Parent company) laø moät thöïc theå phaùp lyù coù ít nhaát moät ñôn vò tröïc thuoäc -coâng ty con (Subsidiary). Coâng ty con cuõng laø moät thöïc theå phaùp lyù nhöng bò kieåm soaùt bôûi coâng ty meï. Kieåm soaùt ôû ñaây ñöôïc hieåu laø : - Sôû höõu tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp nhieàu hôn 50% phieáu baàu. - Sôû höõu 50% phieáu baàu hoaëc ít hôn nhöng naém quyeàn ñoái vôùi hôn 50% soá phieáu baàu theo söï thoûa thuaän vôùi caùc coå ñoâng khaùc; hoaëc naém quyeàn laõnh ñaïo, ñieàu haønh lieân quan ñeán caùc chính saùch taøi chính hay SXKD cuûa coâng ty vaø ñöôïc qui ñònh taïi ñieàu leä theo söï thoûa thuaän hay hôïp ñoàng; hoaëc coù quyeàn boå nhieäm hay mieãn nhieäm phaàn lôùn caùc thaønh vieân cuûa HÑQT, ban laõnh ñaïo; hay coù quyeàn quyeát ñònh, ñònh höôùng ñeán phaàn lôùn soá phieáu baàu taïi caùc cuoäc hoïp HÑQT, ban laõnh ñaïo. Theo Luaät Coâng ty cuûa Anh naêm 1985, coâng ty meï ñöôïc hieåu laø coâng ty naém coå phaàn khoáng cheá (treân 50%) ôû coâng ty khaùc (coâng ty con). Tuy nhieân theo tu chænh naêm 1989 ñeå phuø hôïp vôùi “höôùng daãn chính thöùc laàn thöù 7 veà luaät coâng ty “(Seventh Company Law Directive) cuûa Coäng Ñoàng Chaâu AÂu thì (A) laø coâng ty meï cuûa coâng ty con (B) khi (1) A laø coå ñoâng naém giöõ ña soá phieáu baàu ôû B; (2) A laø coå ñoâng vaø coù quyeàn boå nhieäm, mieãn nhieäm phaàn lôùn thaønh vieân HÑQT cuûa B; 94 (3) A coù quyeàn quyeát ñònh veà chính saùch taøi chính vaø SXKD cuûa B baèng söï thoûa thuaän chính thöùc hay hôïp ñoàng; (4) A laø coå ñoâng cuûa B vaø coù quyeàn kieåm soaùt phaàn lôùn phieáu baàu moät caùch ñoäc laäp hay lieân keát vôùi caùc coå ñoâng khaùc; (5) A coù quyeàn lôïi tham gia ñieàu haønh (Participanting interest – ñöôïc hieåu laø naém giöõ töø 20% coå phaàn) vaø treân thöïc teá thöïc hieän quyeàn chi phoái ñoái vôùi B hoaëc A vaø B coù cuøng moät cô cheá quaûn lyù thoáng nhaát. Ngoaøi ra, neáu giöõa B vaø C coù quan heä töông töï nhö A vaø B thì A vaø C coù quan heä nhö moâ hình treân (coâng ty meï – coâng ty con ). Theo luaät Coâng ty cuûa Lieân Bang Nga naêm 1995, moät coâng ty ñöôïc goïi laø coâng ty con neáu do moät coâng ty khaùc – coâng ty meï naém giöõ coå phaàn khoáng cheá trong voán ñieàu leä, hoaëc bò coâng ty khaùc chi phoái caùc quyeát ñònh cuûa mình, hoaëc baèng moät söï thoûa thuaän chính thöùc hay döôùi hình thöùc naøo ñoù. Luaät khoâng quy ñònh moät caùch cuï theå theá naøo laø coå phaàn khoáng cheá vaø khoâng neâu cuï theå hình thöùc hôïp ñoàng, thoûa thuaän nhö theá naøo lieân quan ñeán vieäc chi phoái caùc quyeát ñònh cuûa coâng ty con. ÔÛ Trung Quoác, coâng ty meï laø moät doanh nghieäp coù caùc quyeàn vaø nghóa vuï cuûa moät phaùp nhaân ñoäc laäp vaø coù söï phaân bieät töông ñoái roõ giöõa caùc loaïi hình coâng ty con (coøn goïi laø DNTV) bao goàm: - DNTV lieân keát chaët: Laø caùc coâng ty con do coâng ty meï ñaàu tö toaøn boä voán ñieàu leä vaø coù toaøn quyeàn quyeát ñònh ñoái vôùi coâng ty ñoù. Coâng ty meï tröïc tieáp quyeát ñònh caùc vaán ñeà quan troïng cuûa coâng ty con töø chieán löôïc phaùt trieån, keá hoaïch kinh doanh daøi vaø ngaén haïn… - DNTV lieân keát loûng (DNTV chòu söï chi phoái cuûa coâng ty meï): Laø caùc coâng ty con coù voán coå phaàn hoaëc voán goùp chi phoái cuûa coâng ty meï. Thoâng 95 qua voán ñaàu tö chi phoái, coâng ty meï coù caùc quyeàn quyeát ñònh ñoái vôùi doanh nghieäp nhöõng vaán ñeà ñoøi hoûi coù bieåu quyeát cuûa chuû sôû höõu phaàn voán hay coå phaàn chi phoái. Quyeàn chi phoái ñöôïc thoâng qua ñaïi dieän tröïc tieáp cuûa coâng ty meï ôû caùc cô quan quaûn lyù doanh nghieäp ñoù. Caùc quyeàn naøy ñöôïc quy ñònh trong ñieàu leä cuï theå cuûa töøng doanh nghieäp. - DNTV chòu söï ñieàu phoái cuûa coâng ty meï. Loaïi doanh nghieäp naøy khoâng coù coå phaàn hoaëc voán goùp chi phoái cuûa coâng ty meï, thaäm chí hoaøn toaøn khoâng coù voán ñaàu tö cuûa coâng ty meï, nhöng töï nguyeän chòu söï ñieàu phoái cuûa coâng ty meï thoâng qua caùc hôïp ñoàng kyù keát. Cô sôû cuûa vaán ñeà xuaát phaùt töø lôïi ích thò tröôøng, coâng ngheä, thöông hieäu … Caùc DNTV treân ñeàu phaûi coù tö caùch phaùp nhaân, haïch toaùn ñoäc laäp vôùi coâng ty meï. Moái lieân keát ñöôïc duy trì hoaëc chaám döùt baèng caùch coâng ty meï duy trì voán ñaàu tö hoaëc ruùt voán ra khoûi coâng ty con. Töøng DNTV ñeàu coù theå coù caùc coâng ty con, hoaëc coå phaàn, voán goùp chi phoái ôû caùc doanh nghieäp khaùc.