Ô nhiễm môi trường ở Việt Nam nói riêng và trên thế giới nói chung – Thực trạng, nguyên nhân và giải pháp

A - Lêi më ®Çu “ Con h·y nghe – Nçi buån – Cña hµnh tinh hÐo kh« - Cña rõng c©y l¹nh ng¾t – Cña chim mu«ng quÌ quÆt”... Thi sÜ næi tiÕng Thæ NhÜ Kú Nadun Hikmet ®· viÕt nh­ vËy. Nh­ng rÊt tiÕc lµ kh«ng ph¶i ai trong sè chóng ta còng biÕt l¾ng nghe nçi buån ®ã... M«i tr­êng ®ang tõng ngµy, tõng giê giãng lªn nh÷ng håi chu«ng b¸o ®éng mµ chóng ta kh«ng thÓ lµm ng¬. Loµi ng­êi th­êng chØ biÕt hèi h¶ khai th¸c thÕ giíi tù nhiªn xung quanh mµ kh«ng ®Õm xØa ®Õn giíi h¹n chÞu ®ùng cuèi cïng cña nã. Ngµy nay, vÊn ®Ò « nhiÔm m«i tr­êng kh«ng cßn n»m trong ph¹m vi mét quèc gia, mét l·nh thæ mµ nã ®· lan réng trªn toµn thÕ giíi, t¸c ®éng cña nã ®Õn cuéc sèng cña loµi ng­êi thËt lín lao. VËy con ng­êi nãi chung vµ nguyªn §¶ng vµ Nhµ n­íc ta nã riªng ®· cã nh÷ng gi¶i ph¸p g× ®Ó kh¾c phôc? §Êy lµ nh÷ng c©u hái ®­îc ®Æt ra trong bµi viÕt nµy vµ t×m hiÓu nh÷ng c©u tr¶ lêi x¸c ®¸ng nhÊt. V× tÇm hiÓu biÕt cã h¹n, cã thÓ em kh«ng ph©n tÝch triÖt ®Ó ®­îc vÊn ®Ò nªn ch¾c ch¾n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu xãt. RÊt mong cã nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp quý b¸u tõ c¸c thÇy c«. Em xin tr©n thµnh c¶m ¬n. B – PhÇn néi dung C¬ së lý luËn chung: X· héi lµ mét hÖ thèng tù ®iÒu khiÓn b»ng nh÷ng quy luËt ®Æc thï cña m×nh. Song ®iÒu ®ã kh«ng cã nghÜa lµ x· héi ph¸t triÓn mét c¸ch biÖt lËp víi tù nhiªn. Bëi v× tù nhiªn lµ m«i tr­êng sèng cña con ng­êi hîp thµnh x· héi vµ x· héi, trong ®ã cã con ng­êi lµ s¶n phÈm ph¸t triÓn cña tù nhiªn. Gi÷a x· héi vµ tù nhiªn th­êng xuyªn diÔn ra trao ®æi vËt chÊt t¹o nªn sù thèng nhÊt h÷u c¬. Sù trao ®æi ®ã – nh­ M¸c ®· chØ râ - ®­îc thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh lao ®éng s¶n xuÊt. §iÒu kiÖn tù nhiªn lµ yÕu tè th­êng xuyªn tÊt yÕu cña sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña x· héi, nh­ng kh«ng gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn cña x· héi. Vai trß cña tù nhiªn tr­íc hÕt ®­îc thÓ hiÖn ë chç: tõ trong thÕ giíi thùc vËt vµ ®éng vËt, con ng­êi khai th¸c vµ chÕ biÕn ra t­ liÖu tiªu dïng; tõ nh÷ng tµi nguyªn tù nhiªn, con ng­êi chÕ t¹o ra t­ liÖu s¶n xuÊt; tõ nh÷ng nguån n¨ng l­îng tù nhiªn, con ng­êi sö dông vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh­: søc cña gia sóc thu»n d­ìng, søc giã, søc n­íc, sau lµ søc h¬i n­íc, ®iÖn, n¨ng l­îng cña c¸c qu¸ tr×nh hãa häc vµ c¸c qu¸ tr×nh bªn trong nguyªn tö... ë nh÷ng tr×nh ®é kh¸c nhau cña x· héi, møc ®é ¶nh h­ëng cña tù nhiªn ®èi víi x· héi còng kh¸c nhau. Tù nhiªn t¸c ®éng vµo x· héi hoµn toµn mang tÝnh chÊt tù ph¸t, cßn x· héi t¸c ®éng vµo tù nhiªn lµ sù t¸c ®éng cã ý thøc cña con ng­êi. Mµ nh­ C.Mac ®· nãi: “ tÊt c¶ nh÷ng g× thóc ®Èy con ng­êi hµnh ®éng ®Òu tÊt nhiªn ph¶i th«ng qua ®Çu ãc hä”. Do vËy, quy luËt x· héi ch¼ng qua chØ lµ quy luËt ho¹t ®éng cña con ng­êi theo ®uæi môc ®Ých cña m×nh. Sù t¸c ®éng cña con ng­êi cã thÓ lµm cho tù nhiªn biÕn ®æi theo hai h­íng: NÕu con ng­êi t¸c ®éng vµo tù nhiªn theo ®óng quy luËt cña nã th× lµm cho tù nhiªn ngµy cµng phong phó, t¹o ®iÒu kiÖn cho s¶n xuÊt vµ ®êi sèng cña con ng­êi; ng­îc l¹i, nÕu con ng­êi chØ biÕt khai th¸c nh÷ng c¸i s½n cã trong tù nhiªn, kh«ng biÕt t¸i t¹o l¹i tù nhiªn, kh«ng t¸c ®éng theo ®óng quy luËt cña tù nhiªn th× sÏ lµm cho tù nhiªn ngµy cµng nghÌo nµn ®i, sù c©n b»ng sinh th¸i cña tù nhiªn sÏ bÞ ph¸ vì vµ tù nhiªn sÏ “ tr¶ thï” l¹i con ng­êi ( hËu qu¶ cña n¹n ph¸ rõng lµ mét vÝ dô). Mµ sù t¸c ®éng cña con ng­êi vµo tù nhiªn nh­ thÕ nµo ®iÒu ®ã tïy thuéc vµo tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt, vµ vµo chÕ ®é x· héi. Lùc l­îng s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh c¸ch thøc vµ tr×nh ®é chinh phôc tù nhiªn cña con ng­êi. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng­êi, n¨ng lùc chinh phôc vµ c¶i t¹o tù nhiªn cña con ng­êi ngµy cµng lín m¹nh, ®ång thêi nã còng g©y ra hËu qu¶ xÊu vÒ m«i tr­êng do con ng­êi ®· ph¸ ho¹i sù c©n b»ng sinh th¸i. VÊn ®Ò m«i tr­êng ®· n¶y sinh tõ thêi kú xa x­a, tõ lóc con ng­êi sèng b»ng h¸i l­îm vµ s¨n b¾n. Ng­êi nguyªn thñy do h¸i l­îm vµ s¨n b¾n qu¸ møc ®· ph¸ ho¹i nguån thøc ¨n trong vïng c­ tró cña m×nh nªn ph¶i di chuyÓn ®Õn n¬i kh¸c. §ã lµ vÊn ®Ò m«i tr­êng sím nhÊt mµ con ng­êi gÆp ph¶i vµ còng lµ bÞªn ph¸p gi¶i quyÕt vÊn ®Ò m«i tr­êng ®Çu tiªn trong lÞch sö loµi ng­êi. Ngµy nay, vÊn ®Ò b¶o vÖ thiªn nhiªn ®ang ®­îc ®Æt ra mét c¸ch cÊp b¸ch ®Ó b¶o vÖ con ng­êi tho¸t khái nh÷ng hËu qu¶ do chÝnh m×nh g©y ra. ViÖc khai th¸c rõng bõa b·i ®· g©y lôt léi, h¹n h¸n, diÖn tÝch ®Êt ®ai bÞ x©m thùc vµ trë thµnh v« dông ®èi víi n«ng nghiÖp. ViÖc dïng chÊt hãa häc diÖt cá vµ c«n trïng còng g©y ®éc h¹i cho sinh vËt vµ c¶ cho con ng­êi; chÊt th¶i c«ng nghiÖp, chÊt phãng x¹,... lµm vÈn ®ôc bÇu khÝ quyÓn vµ n­íc. TÊt c¶ lµm cho thÕ c©n b»ng sinh th¸i bÞ ph¸ vì g©y hiÓm häa cho cuéc sèng cña con ng­êi. C.Mac ®· chØ ra r»ng: “NÕu v¨n minh ®­îc ph¸t triÓn mét c¸ch tù ph¸t kh«ng cã h­íng dÉn mét c¸ch khoa häc th× sÏ ®Ó l¹i sau ®ã mét b·i hoang m¹c”. ViÖc sö dông vµ b¶o vÖ tµi nguyªn thiªn nhiªn mét c¸ch hîp lý, th«ng minh ®ßi hái ph¶i tiÕn hµnh cã kÕ ho¹ch trong ph¹m vi toµn quèc, tõng lôc ®Þa vµ toµn thÕgiíi nh»m t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó khai th¸c, b¶o vÖ m«i tr­êng tù nhiªn nh»m phôc vô tèt nhÊt cho cuéc sèng con ng­êi. nh»m t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó khai th¸c, b¶o vÖ m«i tr­êng tù nhiªn nh»m phôc vô tèt nhÊt cho cuéc sèng con ng­êi. II. ¤ nhiÔm m«i tr­êng ë ViÖt Nam nãi riªng vµ trªn thÕ giíi nãi chung– thùc tr¹ng, nguyªn nh©n vµ gi¶i ph¸p: 1.Thùc tr¹ng: Cuéc khñng ho¶ng sinh th¸i ®ang diÔn ra ë mét sè n¬i trªn hµnh tinh cña chóng ta lµ hËu qu¶ cña nh÷ng hµnh ®éng thiÕu suy nghÜ vµ “bãc lét” qu¸ ®¸ng tù nhiªn cña con ng­êi. Nh÷ng hµnh ®éng ®ã kh«ng chØ hñy ho¹i c¸c sinh vËt, mµ cßn lµm tæn h¹i ®Õn kh¶ n¨ng tù ®iÒu chØnh cña c¸c hÖ thèng tù nhiªn hay hÖ thèng tù ®iÒu chØnh cña sinh quyÓn. §Æc biÖt ®Ó l¹i lµ n¹n « nhiÔm nÆng vÒ m«i tr­êng. C¸c hiÖn t­îng nh­ “hiÖu øng nhµ kÝnh”, “lç thñng «z«n”, m­a axit,sù t¨ng lªn nhiÖt ®é toµn cÇu,sa m¹c hãa, sù biÕn khái tr¸i ®Êt nhiÒu lo¹i ®éng thùc vËt,...vv. VËy ta h·y xÐt cô thÓ thùc tr¹ng « nhiÔm m«i tr­êng ë trªn thÕ giíi còng nh­ ë ViÖt Nam nh­ thÕ nµo? a. Trªn thÕ giíi: Tr¸i ®Êt lµ c¸i n«i vµ ng«i nhµ cña thËp lo¹i chóng sinh vµ c©y cá. Suèt cuéc hµnh tr×nh tõ hang ®éng ®Õn nhµ chäc trêi, con ng­êi th­êng xuyªn cã tham väng c¶i thiÖn cuéc sèng cña m×nh. Nh­ng chÝnh tham väng ®ã ®· tµn ph¸ mét c¸ch khñng khiÕp ng«i nhµ chung cña nh©n lo¹i. H¬n s¸u triÖu km2 rõng réng b»ng mét nöa diÖn tÝch Ch©u ¢u bÞ ®èn trôi trong 20 n¨m qua. §Êt ®ai trång trät bÞ xãi mßn, bïn c¸t lÊp c¸c con s«ng trªn thÕ giíi gÊp ba lÇn thÕ kû tr­íc. Ngay tõ ®Çu thÕ kû XVIII, nång ®é khÝ cacbonic ®· t¨ng 27% vµ ®ang nhanh chãng t¨ng lªn. TÇng b¶o vÖ «-z«n – tÊm ¸o gi¸p cña con tµu vò trô tr¸i ®Êt ®· vµ ®ang bÞ chäc thñng ë nhiÒu n¬i. D©n sè thÕ giíi cã thÓ tõ 6 tØ lªn tíi 10 tØ n¨m 2050 vµ ngay sau ®ã lµ 11 tØ hoÆc 12 tØ. L­îng n­íc mµ loµi ng­êi sö dông ®· t¨ng tõ 100km3 ®Õn 3600km3 hµng n¨m. TÝnh ®a d¹ng cña sù sèng trªn tr¸i ®Êt ®ang bÞ suy gi¶m . MÆt ®Êt bÞ nung nãng th­êng xuyªn sÏ mÊt ®i chÊt mµu mì . Sau cïng nhiÒu loµi ®éng vËt , thùc vËt sÏ bÞ biÕn mÊt . Theo sè liÖu thèng kª, mçi n¨m trung b×nh cã kho¶ng 100.000 gièng loµi bÞ tuyÖt chñng , gÊp ®«i sè loµi bÞ tuyÖt chñng c¸ch ®©y 400 n¨m ; sè l­îng loµi bÞ tuyÖt chñng bao giê còng cao h¬n c¸c loµi míi ®­îc ph¸t hiÖn . Kh«ng dõng l¹i ë ®Êy con tµu vò trô Tr¸i ®Êt ®ang tiÕp tôc cuéc hµnh tr×nh trong vò trô víi bao hiÓm häa r×nh ®ãn. Ngµy 24-2-1987, ng«i sao khæng lå lµ Sanduleak 69-202 næ, ph¸t ra n¨ng l­îng ¸nh s¸ng t­¬ng ®­¬ng n¨ng l­îng cña 100.000 mÆt trêi. Ng«i sao c¸ch xa tr¸i ®Êt 180.000 n¨m ¸nh s¸ng (mét n¨m ¸nh s¸ng b»ng 9.461 tØ km). NÕu vô næ x¶y ra c¸ch tr¸i ®Êt 30 n¨m ¸nh s¸ng th× tÇng ozone cña tr¸i ®Êt sÏ bÞ r¸ch, hÖ ®éng vËt, thùc vËt sÏ bÞ tµn ph¸ nÆng nÒ. NÕu vô næ x¶y ra c¸ch tr¸i ®Êt 10 n¨m ¸nh s¸ng th× sù sèng sÏ biÕn mÊt trªn tr¸i ®Êt. Nh­ng hiÖn t­îng sao næ tr­íc khi chÕt chØ x¶y ra mét lÇn trong 570 triÖu n¨m. C¸c chuyªn gia cña ñy ban khoa häc v× c¸c vÊn ®Ò m«i tr­êng ®· lªn tiÕng c¶nh tØnh: “ NÕu con ng­êi ®èi sö th« b¹o víi tr¸i ®Êt , tr¸i ®Êt sÏ tr¶ thï”. b. ë ViÖt Nam: ViÖt Nam chóng ta cã thÓ nhËn thÊy r»ng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y tèc ®é ®« thÞ hãa ®· diÔn ra mét c¸ch chãng mÆt . Hµng lo¹t nh÷ng nhµ m¸y, xÝ nghiÖp, khu c«ng nghiÖp ®­îc x©y dùng, c¸c lo¹i ph­¬ng tiÖn giao th«ng gia t¨ng mét c¸ch nhanh chãng. ChÝnh v× thÕ n¹n « nhiÔm m«i tr­êng ®· vµ ®ang x¶y ra mét c¸ch nghiªm träng .Nh÷ng nguån tµi nguyªn v« gi¸ nh­ rõng, biÓn, nguån n­íc ngÇm.... ®ang ë trong t×nh tr¹ng kh«ng thÓ phôc håi ®­îc . Theo thèng kª ch­a ®Çy ®ñ n¨m 1945, tÝnh b×nh qu©n trªn c¶ n­íc tØ lÖ rõng che phñ lµ 45%. Nh­ng theo thêi gian rõng l¹i thu hÑp dÇn, trung b×nh mçi n¨m mÊt ®i kho¶ng 100.000 ha. N¨m 1992, ®é che phñ chØ cßn 26% ®Õn nay lµ 23%. §Æc biÖt trong n¨m 2002 võa qua hÇu nh­ toµn bé khu rõng nguyªn sinh duy nhÊt cña n­íc ta – Uminh ®· bÞ ch¸y. Giê ®©y tuy nh÷ng c¸nh rõng trång ®ang lµm xanh l¹i ®Êt n­íc lµ mét thµnh tùu lín lao nh­ng b¹ch ®µn kh«ng thÓ thay thÕ ®inh, lim, sÕn , tróc . Rõng thiªng ®· tÝch tô hµng triÖu n¨m mµ con ng­êi kh«ng thÓ lµm ra thêi gian ®­îc . Do vËy mµ khÝ hËu thêi tiÕt thay ®æi , hiÖu øng nhµ kÝnh t¨ng, lò lôt x¶y ra m¹nh h¬n, mét sè s«ng ë miÒn Trung l¹i kh« c¹n vÒ mïa kh« vµ “giËn d÷” vÒ mïa m­a, båi l¾ng c¸c lßng hå TrÞ An, DÇu TiÕng, §¬n D­¬ng....Tõ ®Êt n­íc cña voi,tª gi¸c,bÇy hæ b¸o , h­¬u nai, hiÖn nay chóng ta chØ cã kho¶ng 500 con voi, d¨m b¶y con tª gi¸c vµ vµi chôc con bß rõng. Chóng ta vèn dÜ tù hµo víi b¹n bÌ n¨m Ch©u lµ cã “ rõng vµng ,biÓn b¹c” . Nh­ng niÒm tù hµo ®ã nay cßn ®©u khi bê biÓn cña chóng ta ®ang bÞ biÕn d¹ng mét c¸ch trÇm träng. HiÖn t­îng « nhiÔm dÇu do sù cè m«i tr­êng vµ chÊt th¶i cã dÇu ®· lµm « nhiÔm c¸c b·i t¾m miÒn §«ng vµ BÕn Tre. L­îng dÇu ®· t¨ng qu¸ 2 - 5 lÇn cho phÐp vµ cã hiÖn t­îng kÕt dÝnh pasafine næi , nöa næi nöa ch×m hoÆc næi trªn mÆt n­íc gÇn bê. HiÖn t­îng khai th¸c tµi nguyªn biÓn kh«ng cã sù kiÓm so¸t kÞp thêi ®¨ dÉn ®Õn sù c¹n kiÖt vÒ tµi nguyªn. Bê biÓn miÒn Trung, Kiªn Giang tr­íc ®©y hµng n¨m khai th¸c trªn 200.000 tÊn h¶i s¶n nay ®· ®Õn møc b¸o ®éng. C¸ch ®©y 5-7 n¨m tµu 50 m· lùc ®i biÓn 20-22 ngµy thu ®­îc 5-10 tÊn c¸ thu Êy vËy mµ nay chØ cßn lµ huyÒn tho¹i. Ch­a dõng l¹i ë ®Êy do hiÖn t­îng chÆt ph¸ rõng, ph¸ hñy m«i tr­êng sinh th¸i , canh t¸c b÷a b·i ®· dÉn ®Õn ®Êt ®ai bÞ xãi mßn, nhÊt lµ trªn vïng ®Êt ®åi phï sa cæ hoÆc ®Êt bazan. §iÓn h×nh t¹i mét ®iÓm nghiªn cøu, n¬i th¶m thùc vËt che phñ bÞ ph¸ hñy víi tèc ®é 7-8 ®é, l­îng m­a 1900mm/n¨m th× mçi n¨m l¹i tr«i ®i mét líp ®Êt mµu 1,6 – 1,7cm. VËy lµ sau 6 – 7 n¨m tõ khi m«i tr­êng bÞ ph¸ hñy , ®Êt sÏ trë thµnh sái ®¸ . Rõng lµ thÕ , biÓn lµ thÕ, ®Êt ®ai lµ thÕ. Nh­ng ®©u ®· hÕt, hµng ngµy hµng giê chóng ta cßn ph¶i høng chÞu mét l­îng r¸c th¶i v« cïng lín. ë c¸c ®« thÞ lín nh­ TP. Hå ChÝ Minh, Hµ Néi , H¶i Phßng nång ®é SO2 , CO2 ®¨ v­ît 2 – 10 lÇn cho phÐp. Riªng c¸c khu vùc nh­ nhµ m¸y xi m¨ng hoÆc trôc giao th«ng ch­a ®­îc tr¸ng nhùa, « nhiÔm bôi ®· gÊp 50 – 60 lÇn cho phÐp. MÆc dï ®· cã nhiÒu chiÕn dÞch “kh«ng x¶ r¸c” , “s¹ch vµ xanh” nh­ng kÕt qu¶ cßn ë møc qu¸ khiªm tèn. Theo quy ®Þnh vÖ sinh m«i tr­êng th× cßn kh¸ l©u n÷a míi ®¹t ®­îc.VËy nguyªn nh©n cña thùc tr¹ng trªn lµ do ®©u? Con ng­êi cã vai trß nh­ thÕ nµo ®èi víi thùc tr¹ng ®ã? §©y lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc bøc xóc ®Æt ra trong giai ®o¹n hiÖn nay. 2. Nguyªn nh©n: Cã nhiÒu nguyªn nh©n dÉn ®Õn hiÖn tr¹ng m«i tr­êng nh­ hiÖn nay. Tr­íc hÕt ph¶i kÓ ®Õn sù t¸c ®éng v« ý thøc do sù h¹n chÕ vÒ mÆt tri thøc khoa häc vµ céng nghÖ cña con ng­êi trong viÖc t¸c ®éng vµo m«i tr­êng tù nhiªn. Trong nh÷ng giai ®o¹n ph¸t triÓn võa qua, con ng­êi ch­a cã ®­îc nh÷ng tri thøc cÇn thiÕt ®Ó hoµn thiÖn c¸c trang thiÕt bÞ kÜ thuËt vµ c«ng nghÖ cho nÒn s¶n xuÊt x· héi. Con ng­êi cho ®Õn nay, mét mÆt vÉn ch­a n¾m b¾t ®­îc mét c¸ch ®Çy ®ñ nh÷ng quy luËt ho¹t ®éng cña tù nhiªn, mÆt kh¸c ch­a tù gi¸c vËn dông nh÷ng quy luËt ®· ®­îc nhËn thøc vµo ho¹t ®éng thùc tiÔn, tr­íc tiªn lµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt x· héi. ë ViÖt Nam cã thÓ thÊy r»ng nguyªn nh©n trùc tiÕp cña n¹n « nhiÔm m«i tr­êng chÝnh lµ do ý thøc cña ng­êi d©n. H·y trë l¹i víi nh÷ng t­ t­ëng cña Blend¬ Paxcan: ”Con ng­êi lµ c©y sËy biÕt suy nghÜ. Con ng­êi tµng tr÷ ch©n lÝ mµ còng lµ mét c¸i æ bÈn thØu, ®Çy mê ¸m vµ sai lÇm. Vinh quang, cao c¶ mµ còng lµ cÆn b·”. ë ®©y chóng ta cã thÓ thÊy r»ng ®Ó phôc vô lîi Ých c¸ nh©n cña m×nh mµ con ng­êi ®· nhÉn t©m tµn ph¸ tù nhiªn mét c¸ch khñng khiÕp. Hµng tr¨m km rõng bÞ tµn ph¸, hµng ngµn loµi thó quý hiÕm bÞ b¾t giÕt nh»m m­u lîi léc. TËp tôc du canh du c­ cña ng­êi d©n téc thiÓu sè còng lµ mét nguyªn nh©n lµm cho rõng bÞ thu hÑp l¹i. HoÆc do nhËn thøc cña ng­êi d©n cßn kÐm; sù chØ ®¹o cña Nhµ n­íc ch­a ®­îc triÓn khai kÞp thêi còng ®· g©y nªn nh÷ng hËu qu¶ ®¸ng tiÕc. §iÓn h×nh nh­ qu¸ tr×nh ph¸ rõng ngËp mÆn , nu«i t«m ë Minh H¶i (®iÓm nghiªn cøu ®Çm d¬i) .Vµo nh÷ng n¨m 1992 - 1994 , mÆc dï ®· cã lÖnh cÊm cña Nhµ n­íc , nh­ng thÊy nu«i t«m qu¸ l·i nhiÒu ng­êi vÉn t×m c¸ch ph¸ rõng ngËp mÆn nu«i t«m. N¨m ®Çu, n¨m thø hai th­êng tróng lín, nh­ng ®Õn n¨m thø ba, thø t­ n¨ng su¾t sôt gi¶m. §Õn n¨m 1995 th× thÊt b¹i lín , lÝ do: chÆt rõng nu«i t«m v« téi v¹ ®· lµm thay ®æi hoµn toµn ®iÒu kiÖn m«i tr­êng. MÊy ai hiÓu ®­îc r»ng chÝnh rõng ngËp mÆn míi cã ®iÒu kiÖn sinh th¸i m«i tr­êng phï hîp cho phï du, thøc ¨n cña t«m ph¸t triÓn vµ cho t«m sinh s¶n?.NÕu ph¸ rõng, tøc lµ ph¸ hñy ®iÒu kiÖn m«i tr­êng cña chóng, tøc lµ diÖt t«m... Qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa, sù gia t¨ng qu¸ nhanh vÒ d©n sè, khu d©n c­ míi mäc lªn nhiÒu còng lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm cho m«i tr­êng bÞ « nhiÔm. D©n sè ®«ng lµm cho vÊn ®Ò cung cÊp n­íc s¹ch kh«ng ®­îc ®¶m b¶o. Víi c«ng cô khai th¸c kh«ng ®¶m b¶o, vÞ trÝ khoan giÕng kh«ng ®óng ®· lµm cho nguån n­íc ngÇm bÞ « nhiÔm. Mét thùc tÕ ®¸ng buån lµ l­îng d©n di c­ tõ n«ng th«n ra c¸c thµnh phè lín (Hµ Néi, TP.Hå ChÝ Minh) ngµy cµng ®«ng. Tõ ®ã lµm xuÊt hiÖn rÊt nhiÒu nh÷ng khu nhµ æ chuét c¹nh nh÷ng con s«ng n­íc ch¶y ®en ngßm. Ng­êi ta s½n sµng th¶i bÊt cø thø g× xuèng s«ng hay n¬i c«ng céng mµ kh«ng c¶m thÊy mét chót bËn t©m. §iÒu kh«ng thÓ chÊp nhËn ®­îc lµ gÇn nh­ 100% nhµ m¸y, c«ng x­ëng ®Òu tèng n­íc th¶i ch­a hÒ xö lÝ ra kªnh r¹ch; n­íc th¶i bÖnh viÖn vµ bÖnh phÈm còng ch­a ®­îc xö lÝ tèt,... HiÖn tr¹ng m«i tr­êng cña n­íc ta hiÖn nay mét phÇn lµ do hËu qu¶ cña chiÕn tranh ®Ó l¹i . Trong gÇn 80 n¨m ®« hé cña thùc d©n Ph¸p vµ tr¶i qua 30 n¨m chiÕn tranh chèng ®Õ quèc MÜ x©m l­îc, m«i tr­êng tù nhiªn ë n­íc ta bÞ ph¸ ho¹i nghiªm träng. Hµng tr¨m km2 rõng tù nhiªn vµ ®Êt canh t¸c bÞ chÊt ®éc hãa häc hñy diÖt vµ bom ®¹n cµy xíi. Nh­ng ®iÒu ®¸ng nãi ë ®©y lµ bom ®¹n cña chiÕn tranh kh«ng tµn ph¸ thiªn nhiªn nhanh vµ d÷ déi b»ng sù khai th¸c thiÕu hiÓu biÕt cña con ng­êi. Con ng­êi lµm tæn th­¬ng ®Õn tù nhiªn, lµm cho tù nhiªn næi giËn vµ còng chÝnh con ng­êi l¹i ph¶i høng chÞu c¬n giËn d÷ ®ã. Lò lôt, h¹n h¸n, ch¸y rõng ...liªn tiÕp x¶y ra vµ lµm cho con ng­êi ph¶i ®iªu ®øng khæ së. Buån thay, cho dï ®· ph¶i g¸nh chÞu nh÷ng hËu qu¶ nÆng nÒ ®ã, Êy vËy mµ vÉn cã nh÷ng ng­êi t¸ng tËn l­¬ng t©m tiÕp tôc cÇm dao ph¸ hñy rõng ®Çu nguån, tiÕp tôc ®¸nh b¾t h¶i s¶n mét c¸ch phi khoa häc,... nh»m m­u lîi léc ®Ó råi ®Õn mïa m­a kh«ng thÓ c¶n ph¸ næi dßng n­íc lò, ®Õn mïa thu ho¹ch sau kh«ng cßn thu ®­îc n¨ng suÊt, hµng tr¨m loµi thó quý hiÕm chØ cßn trong s¸ch vë v× lßng tham v« ®¸y cña con ng­êi... VËy chóng ta cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p gi¶i quyÕt nh­ thÕ nµo ®Ó lÊy l¹i sù c©n b»ng sinh th¸i cho m«i tr­êng? 3. Gi¶i ph¸p: V©ng, cã thÓ nãi r»ng tù nhiªn ®ang “tr¶ thï” chóng ta, ®ang chèng l¹i chÝnh con ng­êi, ®iÒu mµ c¸ch ®©y h¬n 100 n¨m Ph.¡ngghen ®· tõng c¶nh b¸o. Kh«ng thÓ tiÕp tôc ph¹m sai lÇm, ph¶i t×m c¸ch sèng hµi hßa víi thiªn nhiªn, ph¶i ®iÒu khiÓn cã ý thøc mèi quan hÖ gi÷a con ng­êi vµ tù nhiªn. §ã lµ c¸ch gi¶i quyÕt ®óng ®¾n cho c¸c vÊn ®Ò sinh th¸i toµn cÇu hiÖn nay. Bëi v×, “chóng ta hoµn toµn kh«ng thèng trÞ ®­îc giíi tù nhiªn nh­ mét kÎ x©m l­îc thèng trÞ mét d©n téc kh¸c, nh­ mét ng­êi sèng bªn ngoµi tù nhiªn, mµ tr¸i l¹i, b¶n th©n chóng ta víi c¶ x­¬ng thÞt, m¸u mñ, vµ ®Çu ãc chóng ta lµ thuéc vÒ giíi tù nhiªn, n»m trong lßng giíi tù nhiªn, vµ tÊt c¶ sù thèng trÞ cña chóng ta ®èi víi tù nhiªn lµ ë chç chóng ta, kh¸c víi tÊt c¶ c¸c sinh vËt kh¸c lµ chóng ta nhËn thøc ®­îc quy luËt cña giíi tù nhiªn vµ cã thÓ sö dông nh÷ng quy luËt ®ã mét c¸ch chÝnh x¸c”(C.Mac vµ ¡ngghen: Toµn tËp). ChÝnh v× thÕ b¶o vÖ m«i tr­êng b»ng tæ chøc nh­: “Hßa B×nh Xanh” ra ®êi nh»m kªu gäi, tuyªn truúªn mäi ng­êi cïng nhau b¶o vÖ m«i tr­êng; nhiÒu nguyªn thñ cña c¸c quèc gia ®· cho tiÕn hµnh nh÷ng héi nghÞ bµn trßn ®Ó t×m ra nh÷ng gi¶i ph¸p thÝch hîp nhÊt cho t×nh h×nh m«i tr­êng hiÖn nay... lµ nh÷ng viÖc lµm cÊp b¸ch cho sù sèng cña tr¸i ®Êt nµy. C¬ së h¹ tÇng quyÕt ®Þnh kiÕn tróc th­îng tÇng vµ kiÕn tróc th­îng tÇng l¹i t¸c ®éng ng­îc trë l¹i ®èi víi c¬ së h¹ tÇng. ë ViÖt Nam nÕu nh­ viÖc khai th¸c m«i tr­êng cña ng­êi d©n lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh tíi t×nh tr¹ng m«i tr­êng th× chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta lµ nh©n tè cã t¸c ®éng m¹nh mÏ vµo ý thøc cña nh©n d©n. Nh­ ë n­íc ta, n¨m 1994 míi cã LuËt B¶o vÖ m«i tr­êng, lµ mét n­íc thiÕu luËt ph¸p vÒ m«i tr­êng nªn kh«ng cã rµng buéc ph¸p lý ®èi víi hµnh ®éng vi ph¹m x©m l­îc lîi Ých quèc gia. Vµ h¬n n÷a, Nhµ n­íc ta ch­a cã mét sù ®Çu t­ thÝch ®¸ng cho c¸c c¬ quan nghiªn cøu vÒ m«i tr­êng vµ ch¨m lo b¶o vÖ m«i tr­êng... “§Êt cã lµnh th× chim míi ®Ëu”, rõng cã b×nh yªn th× chim míi hãt , ®ång lóa kh«ng cã thuèc trõ s©u th× chim ngãi míi bay....vµ gi¸o s­ Vâ Quý – trung t©m nghiªn cøu tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ gi¸o dôc m«i tr­êng §¹i häc Quèc gia Hµ Néi ®· tõng nãi r»ng: “Mong sao thiªn nhiªn cña chóng ta sÏ vÉn m·i t­¬i ®Ñp nh­ ®· tõng t­¬i ®Ñp. Mong sao ®Êt n­íc nµy cã thËt nhiÒu tiÕng chim ....” V©ng, mét m«i tr­êng sèng ph¸t triÓn bÒn v÷ng lµ mét nhu cÇu kh«ng ph¶i cña riªng ai . C. KÕt luËn. C.M¸c ®· chØ ra r»ng: “NÕu v¨n minh ®­îc ph¸t triÓn mét c¸ch tù ph¸t, kh«ng cã h­íng dÉn mét c¸ch khoa häc th× sÏ ®Ó l¹i sau ®ã mét b·i hoang m¹c” V©ng, h·y b¾t ®Çu khi ch­a qu¸ muén. H·y lµm cho tÊt c¶ mäi ng­êi hiÓu ®­îc r»ng: HiÓm häa sinh th¸i ®ang ®e däa toµn bé sù sèng trªn tr¸i ®Êt, kÓ c¶ con ng­êi vµ x· héi loµi ng­êi. HiÓm häa nµy cã ng¨n chÆn vµ gi¶i quyÕt ®­îc hay kh«ng, ®iÒu ®ã hoµn toµn phô thuéc vµo nh÷ng ho¹t ®éng tù gi¸c cña con ngõ¬i trong b­íc ph¸t triÓn tiÕp tôc, v× chØ cã con ng­êi lµ nh©n tè duy nhÊt cã ý thøc trong hÖ thèng Tù nhiªn – X· héi. Thùc hiÖn sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng lµ môc tiªu chiÕn l­îc cña toµn nh©n lo¹i. Chóng ta kh«ng thÓ kh«ng nghÜ ®Õn nh÷ng thÕ hÖ tiÕp nèi. H·y ®Ó l¹i cho thÕ hÖ mai sau giang s¬n cÈm tó mµ «ng cha ®· ®Ó l¹i cho chóng ta. H·y ®Ó l¹i cho con ch¸u chóng ta kh«ng ph¶i lµ hoang m¹c mµ lµ nh÷ng c¸nh ®ång mµu mì, nh÷ng th¶o nguyªn vµ rõng nói xanh rên, nh÷ng tiÕng gÇm triªng liªng cña mu«ng thó, nh÷ng tiÕng gï ªm ¸i cña chim mu«ng...§Ó ®¹t ®­îc môc tiªu ®ã, cÇn ph¶i cã sù nç lùc hîp t¸c cña tÊt c¸c n­íc, c¸c d©n téc, cña mäi ng­êi vµ cña tÊt c¶ c¸c ngµnh khoa häc vµ c«ng nghÖ trªn toµn thÕ giíi. M«i tr­êng sèng bÒn v÷ng sÏ gióp chóng ta cã mét t­¬ng lai tèt ®Ñp h¬n , t­¬i s¸ng h¬n.