Phép biện chứng về mối liên hệ phổ biến và phân tích vận dụng mối liên hệ giữa xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ với hội nhập kinh tế quốc tế ở nước ta hiện nay

Ón mét sè nghµnh vµ c¬ së c«ng nghiÖp cã vai trß nÒn t¶ng : VÒ l©u dµI, søc m¹nh kinh tÕ cña n­íc ta chñ yÕu dùa vµo c«ng nghiÖp . Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vÉn lµ nhiÖm vô träng t©m cña c«ng nghiÖp hãa , hiÖn ®¹i ho¸. Søc m¹nh kinh tÕ , kh¶ n¨ng tù chñ vÒ kinh tÕ phô thuéc vµo søc m¹nh c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng cho nÒn ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ph¶I ­u tiªn cho nh÷ng ngµnh vµ s¶n phÈm cã thÓ t¹o ra søc c¹nh tranh dùa trªn thÐ m¹nh, lîi thÕ cña nh÷ng s¶n phÈm , doanh nghiÖp vµ quèc gia ViÖt Nam . An toµn m«I tr­êng : Ngµy nay , cïng víi sù ph¸t triÓn vÒ kinh tÐ th× vÊn ®Ò thÞ tr­êng ngµy cµng ®­îc quan t©m tr­íc nh÷ng th¸ch thøc to lín vÒ sù suy tho¸I, ph¸ huû m«I tr­êng trªn ph¹m vi toµn cÇu . NÕu xÈy ra th¶m häa vÒ m«I tr­êng th× tr­íc hÕt ¶nh h­ëng ®Õn søc m¹nh kinh tÕ vµ cuéc sèng cña nh©n d©n , ®ång thêi nÕu cã sù trî gióp th× kh«ng lo¹i trõ cã nh÷ng ®IÒu kiÖn ®èi víi ta . 1.3.Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ viÖc gia nhËp cña ViÖt Nam 1.3.1.Kh¸I niÖm Nh÷ng n¨m gÇn ®©y xuÊt hiÖn thuËt ng÷ “ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ”. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ g× ? Trªn thÕ giíi cã rÊt nhiÒu kh¸i niÖm, nh­ :héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ qu¸ tr×nh tù do ho¸ th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­ ; héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ tõng b­íc tù do ho¸ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ vµ tham gia vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ ; héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ sù nç lùc chñ ®éng g¾n kÕt nÒn kinh tÕ quèc gia víi kinh tÕ khu vùc vµ kinh tÕ thÕ giíi th«ng qua viÖc tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p tù do ho¸, më cña vµ tham gia c¸c ®Þnh chÕ quèc tÕ…C¸c c¸ch tiÕp cËn trªn ®Òu ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ më réng c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ cña quèc gia víi thÕ giíi bªn ngoµi, ch­a ®Ò cËp ®Õn b¶n chÊt héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Trªn thùc tÕ, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ ho¹t ®éng kinh tÕ cã tÝnh chÊt toµn cÇu mµ ai còng ®Òu ®­îc tham gia, sù héi nhËp kinh tÕ ®em l¹i lîi Ých vµ c¶ thiÖt h¹i cho bÊt kú ai. V× vËy c¸c quèc gia chØ tham gia héi nhËp kinh tÕ mét khi cã ®­îc lîi Ých, lîi Ých ë ®©y xÐt c¶ vÒ mÆt kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi. VÒ thùc chÊt, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ mét quèc gia tham gia ngµy cµng s©u vµo qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng vµ trao ®æi quèc tÕ, lµm gia t¨ng c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ chØ ®­îc thùc hiÖn ®èi víi c¸c nÒn kinh tÕ më cöa. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, mét quèc gia ph¶i tham gia vµo c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ, c¸c liªn kÕt kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. Trong c¸c tæ chøc nµy, c¸c n­íc tho¶ thuËn vµ ®­a ra c¸c cam kªt rµng buéc vÒ më cöa thÞ tr­êng vµ dµnh cho nhau nh÷ng ®iÒu kiÖn ­u ®·i trong quan hÖ kinh tÕ th­¬ng m¹i nhÇm ph¸t triÓn c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ viÖc c¸c n­íc t×m kiÕm mét sè nh÷ng ®iÒu kiÖn nµo ®ã mµ hä cã thÓ tho¶ thuËn thèng nhÊt ®­îc víi nhau t¹o ra sù c«ng b»ng trong quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ nh»m khai th¸c mét c¸ch cã hiÖu qu¶ c¸c kh¶ n¨ng cña mçi n­íc phôc vô cho nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c quèc gia. Môc tiªu cña héi nhËp lµ t¹o thªm nguån lùc t¹o thªm søc m¹nh tæng hîp ®Ó ®Èy nhanh qu¸ tr×nh CNH – H§H theo ®Þnh h­íng XHCN thùc hiÖn d©n giµu n­íc m¹nh x· héi c«ng b»ng d©n chñ v¨n minh. Néi dung cña héi nhËp lµ ph¶i t×m c¸ch tham gia mét c¸ch ®Çy ®ñ trong c¸c tæ chøc kinh tÕ trong khu vùc vµ thÕ giíi ®Æc biÖt lµ c¸c tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO), mét s©n ch¬i bÞ rµng buéc bëi c¸c bé luËt gåm 22.000 trang. §©y lµ mét néi dung rÊt ®a d¹ng vµ phøc t¹p ®ßi hái c¸c nhµ s¶n xuÊt tr­íc hÕt lµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã sù nghiªn cøu chuÈn bÞ mét c¸ch kü l­ìng, khÈn tr­¬ng vµ nghiªm tóc. VÒ h×nh thøc héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ ®a ph­¬ng vµ song ph­¬ng kh«ng nªn hiÓu héi nhËp lµ gia nhËp c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ mµ quan träng h¬n lµ thiÕt lËp c¸c quan hª th­¬ng m¹i ®Çu t­ khoa häc kü thuËt víi tõng n­íc. 1.3.2. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ – Mét tÊt yÕu kh¸ch quan trong xu thÕ toµn cÇu ho¸ hiÖn nay Ngay tõ nh÷ng n¨m cuèi cña thÕ kû XX, sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®· chÞu sù t¸c ®éng s©u s¾c cña mét lo¹t nh÷ng xu thÕ míi. §ã lµ xu thÕ ph¸t triÓn cña c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ, quèc tÕ ho¸ vµ toµn cÇu ho¸ ®êi sång kinh tÕ thÕ giíi vµ xu thÕ chuyÓn tõ ®èi ®Çu sang ®èi tho¹i gióp cho lùc l­îng s¶n xuÊt ®­îc quèc tÕ ho¸ cao ®é. ngµy nay, xu thÕ hoµ b×nh, hîp t¸c vµ ph¸t triÓn ®· ngµy cµng trë thµnh xu thÕ lín ph¶n ¸nh ®ßi hái, bøc xóc cña c¸c quèc gia, c¸c d©n téc v× sù ph¸t triÓn kinh tÕ gi÷a c¸c n­íc. ThÕ giíi ®ang x©y dùng nÒn kinh tÕ víi nh÷ng chÝnh s¸ch hîp t¸c, héi nhËp quèc tÕ s©u réng. Khi toµn cÇu ho¸ vÒ kinh tÕ ®ang trë thµnh mét xu h­íng kh¸ch quan th× yªu cÇu vÒ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cµng trë nªn cÊp b¸ch. Thùc tÕ cho thÊy, dï muèn hay kh«ng th× cuèi cïng c¸c quèc gia trªn thÕ giíi ®Òu ph¶i ®i ®Õn héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ quèc tÕ. Sù héi nhËp ®ã cµng sím bao nhiªu th× cµng t¹o ®iÒu kiÖn cho nÒn kinh tÕ quèc gia ®ã cã nh÷ng b­íc tiÕn ®¸ng kÓ, thÓ hiÖn sù chñ ®éng s¸p nhËp nÒn kinh tÕ cña m×nh vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. Nh­ng ng­îc l¹i nÕu sù héi nhËp ®ã lµ qu¸ muén sÏ ®Èy quèc gia ®ã vµo thÕ bÞ ®éng trong héi nhËp, c¸c gi¶i ph¸p vµ chÝnh s¸ch ®­a ra ®Ó héi nhËp ®Òu mang tÝnh chÊt chèng ®ì, do ®ã hiÖu qu¶ cña c¸c chÝnh s¸ch ®­a ra sÏ kh«ng cao; khiÕn cho héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ kh«ng nh÷ng kh«ng ph¸t huy ®­îc nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc mµ cßn g©y ra nh÷ng hËu qu¶ tiªu cùc khã tr¸nh khái. VËy t¹i sao c¸c quèc gia cÇn ph¶i tham gia héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ? Tr­íc hÕt xÐt ë ph¹m vi quèc tÕ, nÕu tÊt c¶ c¸c quèc gia trªn thÕ giíi ®Òu duy tr× mét nÒn kinh tÕ ®ãng, trªn thÕ giíi kh«ng cã sù giao l­u bu«n b¸n hµng ho¸ gi÷a c¸c n­íc th× nÒn kinh tÕ thÕ giíi sÏ v« cïng tr× trÖ, kÐm ph¸t triÓn, vµ cã thÓ hiÓu ®ã lµ mét cç m¸y ®ang ®i vµo bÕ t¾c, kh«ng cã kh¶ n¨ng ®Ó tiÕp tôc vËn hµnh, khi ®ã x· héi loµi ng­êi sÏ kh«ng thÓ ®¹t ®Õn tr×nh ®é v¨n minh nh­ hiÖn nay. ViÖc c¸c quèc gia cïng héi nhËp, cïng tham gia liªn kÕt kinh tÕ quèc tÕ ®· t¹o tiÒn ®Ò cho sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ toµn cÇu nãi chung, vµ nÒn kinh tÕ mçi quèc gia nãi riªng, ®ång thêi nã cßn lµ c¬ së cho viÖc ph¸t triÓn nh÷ng mèi quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ vµ ¸p dông khoa häc c«ng nghÖ kü thuËt tiªn tiÕn vµo c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ cña mçi n­íc. Cßn xÐt ë ph¹m vi tõng quèc gia, viÖc ®ãng cöa duy tr× mét nÒn kinh tÕ tù cung tù cÊp sÏ g©y ra nhiÒu khã kh¨n cho quèc gia ®ã trªn con ®­êng ph¸t triÓn cña m×nh. Thùc tÕ ®· chøng minh, vµo nh÷ng n¨m 70, 80 cña thÕ kû XX, sau khi ®Êt n­íc ta võa tho¸t khái chiÕn tranh, nÒn kinh tÕ mang tÝnh tËp trung quan liªu bao cÊp, kh«ng cã c¹nh tranh, kh«ng më réng thÞ tr­êng, kh«ng lµm n¶y sinh nhu cÇu kinh doanh, kh«ng hèi thóc sù cÇn thiÕt ph¶i th¸o v¸t n¨ng ®éng vµ ®æi míi c¸ch nghÜ c¸ch lµm. Nã chØ thóc ®Èy con ng­êi ®i theo c¸c tiªu chÝ sao cho ë vµo mét ®Þa vÞ x· héi thuËn lîi, cã ®iÒu kiÖn ®­îc h­ëng bao cÊp ­u ®·i cña Nhµ n­íc. Do nh÷ng rµng buéc vµ sù k×m h·m bëi c¸c quan niÖm vÒ ®Þnh h­íng gi¸ trÞ x· héi, do nh÷ng chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ ®· khiÕn x· héi r¬i vµo t×nh tr¹ng tr× trÖ kÐo dµi dÉn ®Õn cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ x· héi nh÷ng n¨m 80 lµm cho t×nh tr¹ng nghÌo ®ãi ë n­íc ta ngµy cµng trë nªn trÇm träng n¬n, c¸i nghÌo ®ãi ë thêi kú nµy ë vµo tr¹ng th¸i “bïng nhïng” kh«ng t×m ra lèi tho¸t. Cã thÓ nãi viÖc chóng ta duy tr× nÒn kinh tÕ ®ßng tËp trung quan liªu bao cÊp trong mét thêi gian dµi lµ nguyªn nh©n k×m h·m sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Ng­îc l¹i víi qu¸ tr×nh trªn lµ tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Mét nÒn kinh tÕ më cöa, héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi sÏ t¹o ra ®éng lùc thóc ®Èy nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn. Tuy nhiªn nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc cña héi nhËp kinh tªa quèc tÕ lµ khã tr¸nh khái nh­ng nh÷ng l¬Þ Ých mµ nã mang l¹i th× qu¶ thùc kh«ng ph¶i lµ nhá. Vµ ®iÒu lµm cho héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ trë thµnh mét tÊt yÕu kh¸ch quan? Dùa vµo bèi c¶nh t×nh h×nh thÕ giíi hiÖn nay, cã nh÷ng nguyªn nh©n mang tÝnh chñ quan vµ kh¸ch quan buéc c¸c chñ thÓ ph¶i ®i ®Õn héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. *C¸c nguyªn nh©n kh¸ch quan : Thø nhÊt, do sù t¸c ®éng cña xu thÕ toµn cÇu ho¸ vµ khu vùc ho¸ ®êi sèng kinh tÕ thÕ giíi ®Æc biÖt lµ qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ vÒ mÆt kinh tÕ ®ßi hái c¸c quèc gia ph¶i cã quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ, khoa häc c«ng nghÖ víi nhau. Sù t¸c ®éng ®ã khiÕn cho kh«ng mét quèc gia nµo cã thÓ ph¸t triÓn kinh tÕ mét c¸ch riªng rÏ ®­îc. Thø hai, do sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña lùc l­îng vµ sù ph¸t triÓn ®ã ®· v­ît ra khái ph¹m vi mét quèc gia, mang tÝnh quèc tÕ, tõ ®ã thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ diÔn ra m¹nh mÏ. Ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ lµ sù chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt cña nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt ë nh÷ng n­íc kh¸c nhau ®Ó s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n phÈm hoÆc nhãm s¶n phÈm nhÊt ®Þnh tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ kü thuËt… cña tõng n­íc. Ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ lµ tiÒn ®Ò c¬ b¶n cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng thÕ giíi. Do ®ã khi ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ cµng ®­îc më réng th× chuyªn m«n ho¸ vµ hîp t¸c quèc tÕ ngµy cµng s©u s¾c, th­¬ng m¹i quèc tÕ cµng nhanh chãng, ®ßi hái nÒn kinh tÕ cña mçi quèc gia tõng b­íc ph¶i héi nhËp kinh tÕ víi khu vùc vµ thÕ giíi. Thø ba, do sù t¸c ®éng m¹nh mÏ cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ ®· t¹o ®iÒu kiÖn vµ ®ßi hái nÒn kinh tÕ cña mçi n­íc cÇn ph¶i khai th¸c cã hiÖu qu¶ nh÷ng thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ cña thÕ giíi vµo sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ quèc gia. Muèn vËy, c¸c quèc gia cÇn ph¶i tham gia vµo qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ. Thø t­, do xu thÕ hoµ b×nh hîp t¸c cïng ph¸t triÓn cña c¸c quèc gia ®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc chÝnh x· héi ®ßi hái c¸c d©n téc vµ c¸c quèc gia trªn thÕ giíi cÇn ph¶i chuyÓn tõ ®èi ®Çu sang ®èi tho¹i vÒ kinh tÕ. M« h×nh kinh tÕ ph¸t triÓn trong xu thÕ hoµ b×nh, hîp t¸c ®ang thay thÕ cho m« h×nh kinh tÕ ph¸t triªn trong t×nh tr¹ng ®èi ®Çu vµ chiÕn tranh l¹nh. mét nÒn kinh tÕ ®­îc x©y dùngtrong ®iÒu kiÖn ph¶i lu«n øng phã dï lµ l¹nh ®· kh¸c hoµn toµn víi mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn trong xu thÕ hoµ b×nh vµ hîp t¸c. Mét bªn ph¶i thùc thi chÝnh s¸ch tù cung tù cÊp, c«ng nghiÖp ph¶i g¾n bã víi quèc phßng, khi x©y dùng c¸c c«ng tr×nh ph¶i tÝnh ®Õn kh¶ n¨ng chÞu ®ùng ®­îc chiÕn tranh tµn ph¸ v.v…nghÜa lµ mét nÒn kinh tÕ cã tÝnh chiÕn tranh chi phÝ cao, hiÖu qu¶ thÊp ; cßn mét bªn kh¸c thùc thi chÝnh s¸ch hîp t¸c, héi nhËp quèc tÕ s©u réng, lÊy viÖc t¨ng hiÖu qu¶ kinh tÕ t¨ng søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ lµ quèc s¸ch hµng ®Çu. Nh÷ng nguyªn nh©n mang tÝnh kh¸ch quan trªn lµm cho nÒn s¶n xuÊt vËt chÊt v­ît qua khu«n khæ quèc gia, tham gia ngµy cµng s©u s¾c vµo qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ, khiÕn cho viÖc kh«ng ®Èy m¹nh trao ®èi hµng ho¸, më réng sù ph©n c«ng hîp t¸c quèc trªn c¸c lÜnh vùc khoa häc, kinh tÕ, x· héi lµ mét nhu cÇu kh«ng thÓ thiÕu cña ®êi sèng kinh tÕ vµ lµ mét tÊt yÕu ®èi víi tÊt c¶ c¸c n­íc.ViÖc t¨ng nhanh khèi l­îng vµ chÊt l­îng cña s¶n xuÊt do t¸c ®éng cña viÖc ¸p dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ ®· t¹o c¬ së vËt chÊt ®Ó më réng thÞ tr­êng thÕ giíi vµ t¨ng nhanh c¸c quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ, thóc ®Èy tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ c¸c quèc gia vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®­îc diÔn ra nhanh chãng. *C¸c nguyªn nh©n chñ quan : Mét lµ, trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ, trªn thÕ giíi kh«ng cã mét quèc gia nµo cã ®ñ lîi thÕ tÊt c¶ c¸c nguån lùc ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ, ngay c¶ hai c­êng quèc kinh tÕ lín lµ Mü vµ NhËt B¶n còng kh«ng thÓ cã ®ñ ®­îc tÊt c¶ c¸c nguån lùc trong n­íc ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ. Do vËy héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ nh»m gi¶i quyÕt c¸c khã kh¨n cña mçi n­íc trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ. §ã chÝnh lµ biÖn ph¸p ®Ó ph©n phèi l¹i c¸c nguån lùc nh»m gióp c¸c chñ thÓ cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn vÒ kinh tÕ. Hai lµ, c¸c n­íc ®Òu kh«ng muèn m×nh bÞ tôt hËu qu¸ xa trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ, do vËy mçi n­íc ®Òu ph¶i t×m mäi c¸ch ®Ó héi nhËp víi xu thÕ chung nh»m tõng b­íc rót ng¾n kho¶ng c¸ch chªnh lÖch vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ víi c¸c n­íc kh¸c. Nh­ vËy, xuÊt ph¸t tõ nh÷ng nhËn thøc vÒ t×nh h×nh thùc tÕ cña mçi quèc gia ®ßi hái mçi n­íc trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kh«ng thÓ duy tr× mét nÒn kinh tÕ ®ãng cöa mµ cÇn ph¶i x©y dùng mét nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ trong xu thÕ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. 2.. Mèi quan hÖ giòa x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ë n­íc ta hiÖn nay 2.1. Thùc tr¹ng x©y dùng nÒn kinh tÕ quèc tÕ ë n­íc ta hiÖn nay 2.1.1. Qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ë n­íc ta hiÖn nay §¶ng ta kh¼ng ®Þnh n­íc ta cÇn chñ ®éng tham gia héi nhËp kinh tÕ, quèc tÕ vµ trªn thùc tÕ chóng ta ®· vµ ®ang tham gia tÝch cùc cã hiÖu qu¶. NhÊn m¹nh ph¶i x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ kh«ng cã nghÜa lµ coi nhÑ vÊn ®Ò héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Tr¸i l¹i, §¶ng ta lu«n lu«n coi héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ mét néi dung trong ®­êng lèi kinh tÕ, ®­êng lèi ®èi ngo¹i cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ; kÕt hîp néi lùc víi ngo¹i lùc ®Ó t¹o ra søc m¹nh tæng hîp ®Ó ph¸t triÓn ®Êt n­íc. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ còng chÝnh lµ nh»m x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ, ®¸p øng yªu cÇu vµ lîi Ých cña quèc gia, ®ång thêi th«ng qua héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®Ó ph¸t huy vai trß vµ tiÒm n¨ng cña n­íc ta trong qu¸ tr×nh hîp t¸c vµ ph¸t triÓn cña khu vùc vµ thÕ giíi, tranh thñ c¸c nguån vèn, thiÕt bÞ, vËt t­ vµ c¸c thµnh tùu khoa häc – c«ng nghÖ, kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm qu¶n lý, më réng thÞ tr­êng t¨ng c­êng quan hÖ hîp t¸c cïng cã lîi lµm cho n­íc ta ph¸t triÓn ngµy cµng nhanh vµ ngµy cµng bÒn v÷ng. Chóng ta kh«ng thÓ ®ång t×nh víi ý kiÕn phª ph¸n mét chiÒu tÝnh chÊt tiªu cùc, mÆt tr¸i cña vÊn ®Ò më cöa, héi nhËp ®Ó tõ ®ã dÉn tíi ®ãng cöa, khÐp kÝn, ph¶n b¸c chñ tr­¬ng më réng quan hÖ hîp t¸c quèc tÕ cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta. Néi dung chñ yÕu cña héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ mµ n­íc ta cÇn vµ cã thÓ tham gia tõng b­íc lµ më c­¶ thÞ tr­êng vÒ th­¬ng m¹i, ®Çu t­ vµ dÞch vô. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cã c¶ h×nh thøc ®a ph­¬ng vµ song ph­¬ng, võa tham gia c¸c tæ chøc vµ diÔn ®µn kinh tÕ thÕ giíivµ khu vùc, võa thiÕt lËp quan hÖ th­¬ng m¹i, ®Çu t­ khoa häc kü thuËt víi tõng n­íc. Dï ta cã tham gia ngµy cµng nhiÒu c¸c tæ chøc kinh tÕ ®a ph­¬ng khu vùc vµ toµn cÇu th× quan hÖ song ph­¬ng víi tõng n­íc, tõng l·nh thæ còng kh«ng ph¶i kh«ng ngõng më réng. Thùc tÕ hiÖn nay cho thÊy, c¸c ®Þnh chÕ kinh tÕ ®a ph­¬ng, nhÊt lµ ®a ph­¬ng toµn cÇu, cã gi¸ trÞ h­íng dÉn, t¹o khu«n khæ chi phèi c¸c quan hÖ song ph­¬ng, nÕu ta kh«ng tham gia c¸c tæ chøc ®a ph­¬ng th× cã khã kh¨n trong viÖc më réng quan hÖ trong c¸c lÜnh vùc kinh tÕ song ph­¬ng, nhÊt lµ víi c¸c n­íc thµnh viªn cña tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ, vµ nÕu cã quan hÖ th× c¸c n­íc ®ã cungz kh«ng dµnh cho ta nh÷ng ­u ®·i nh­ hä dµnh cho c¸c ®èi t¸c kh¸c cïng tham gia tæ chøc kinh tÕ ®a ph­¬ngvíi hä. Nguyªn t¾c c¬ b¶n bao trïm trong héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ ph¶i b¶o ®¶m gi÷ v÷ng ®éc lËp tù chñ vµ ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, ®¶m b¶o v÷ng ch¾c an ninh quèc gia, gi÷ g×n gi¸ trÞ truyÒn thèng vµ b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc, b¶o vÖ vµ c¶i thiÖn m«i tr­êng. Trong c¸c quan hÖ dï lµ song ph­¬ng hay ®a ph­¬ng ®Òu ph¶i gi÷ v÷ng nguyªn t¾c b×nh ®¼ng, t«n träng lÉn nhau vµ cïng cã lîi. Nguyªn t¾c ®ã ®­îc ngay trong tõng ®Þnh chÕ thÓ thøc mµ c¸c bªn cam kÕt vµ ®­îc thùc hiÖn trong hµnh ®éng. Mét mÆt kh«ng ®Ó thiÖt h¹i ®Õn lîi Ých mµ n­íc ta ®­îc h­ëng, mÆt kh¸c chóng ta ph¶i chÊp nhËn mét sù chia sÎ lîi Ých nhÊt ®Þnhvíi c¸c ®èi t¸c tuú theo møc ®ãng gãp cña c¸c bªn tham giahîp t¸c. Thùc hiÖn nhÊt qu¸n chñ tr­¬ng ®a ph­¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸ trong quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ nh»m b¶o ®¶m lîi Ých cña ®Êt n­íc, gi÷ v÷ng ®éc lËp tù chñ vµ sù c©n b»ng trong c¸c mèi quan hÖ tr¸nh sù lÖ thuéc mét chiÒu vµo mét hoÆc mét sè n­íc ®èi t¸c. 2.1.2. Nh÷ng t¸c ®éng cña héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®èi víi ViÖt Nam NÒn kinh tÕ khu vùc ®·, ®ang vµ sÏ tiÕp tôc cã nh÷ng thay ®æi to lín víi xu h­íng næi bËt lµ tù do ho¸ nÒn th­¬ng m¹i thÕ giíi, nhÊt lµ thÓ ho¸ nhiÒu nÒn kinh tÕ thµnh c¸c khu vùc, khèi kinh tÕ chung… Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ chiÕn l­îc kinh tÕ c¬ b¶n nhÊt cña ViÖt Nam nh÷ng n¨m trë l¹i ®©y, më ra nh÷ng vËn héi vµ th¸ch thøc míi ®èi víi nÒn kinh tÕ n­íc ta. Lµ mét n­íc ®ang ph¸t triÓn, tham gia héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ chóng ta sÏ cã thªm nhiÒu c¬ héi míi ®Ó ph¸t triÓn. §ã lµ : Thø nhÊt lµ, ®­îc tËn dông c¸c nguyªn t¾c phi k× thÞ vµ c¹nh tranh c«ng b»ng ®Ó b¶o vÖ m×nh, ®­îc h­ëng nh÷ng ­u ®·i dµnh cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn vÒ quy chÕ tèi huÖ quèc v« ®iÒu kiÖn, ­u ®·i vÒ thuÕ quan, ®­îc cung cÊp th«ng tin vÒ tù do ho¸ mËu dÞch, vÒ c¸c quy t¾c kü thuËt, thñ tôc h¶i quan, c¸c tiªu chuÈn thuÕ v.v…§©y lµ c¬ héi ®Ó më réng thÞ tr­êng, vµ lo¹i bá ®­îc nh÷ng thiÖt thßi khi ch­a ra nhËp c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ Thø hai lµ, cã c¬ héi ®Ó x©y dùng vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ quèc d©n trªn c¬ së ph¸t huy lîi thÕ so s¸nh trong tham gia ph©n c«ng s¶n xuÊt vµ hîp t¸c quèc tÕ, qua ®è mµ thay ®æi c¬ cÊu tæng s¶n phÈm, c¬ cÊu mÆt hµng, më réng kh¶ n¨ng s¶n xuÊtcña nÒn kinh tÕ, ®¸p øng tèt h¬n nhu cÇu tiªu dïng cña nh©n d©n. Thø ba lµ, tranh thñ ®­îc vèn kü thuËt, c«ng nghÖ tiªn tiÕn cña c¸c n­íc ®i tr­íc ®Ó ®Èy nhanh tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ t¹o c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho c«ng cuéc x©y dùng CNXH. §ång thêi cã c¬ héi ®Ó chóng ta tham gia ®Çu t­ ra n­íc ngoµi,ph¸t triÓn doanh nghiÖp. Thø t­ lµ, tham gia héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ chÝnh lµ viÖc thiÕt lËp c¸c quan hÖ kinh tÕ, g¾n bã t¨ng ®é tin cËy vµ hîp t¸c gi÷a n­íc ta víi c¸c n­íc. §iÒu nµy cã lîi cho hoµ b×nh, t¹o c¬ héi cho ph¸t triÓn cña chóng ta. Héi nhËp kinh tÕ lµ qu¸ tr×nh hîp t¸c trªn c¬ së hîp t¸c cã ®i cã l¹i, trong ®ã c¸c quèc gia dµnh cho nhau sù ®èi xö ­u ®·i trªn c¬ së t«n träng, chÊp nhËn c¸c luËt lÖ vµ tËp qu¸n quèc tÕ. V× vËy héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ toµn cÇu t¹o ®iÒu kiÖn gióp ViÖt Nam tr¸nh ®­îc t×nh tr¹ng bÞ c« lËp, ph©n biÖt ®èi xö hay chÌn Ðp trong quan hÖ kinh tÕ, tõng b­íc t¹o dùng thÕ vµ lùc trªn tr­êng quèc tÕ.TÊt c¶ tæ chøc th­¬ng m¹i khu vùc vµ thÕ giíi ®Òu cã mét môc tiªu chung lµ xo¸ bá rµo c¶n ®ãi víi qu¸ tr×nh giao l­u kinh tÕ. Tham gia héi nhËp c¸c doanh nghiÖp trong n­íc sÏ cã ®iÒu kiÖn ®Ó tranh thñ nh÷ng c«ng nghÖ míi, häc tËp kinh nghiªm qu¶n lý, hiÖu qu¶ sö dông vèn, ho¹t ®éng ®iÒu hµnh, vµ kh¶ n¨ng tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh®­îc n©ng cao Ngoµi ra, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ chÊp nhËn c¸c luËt lÖ chung cña c¸c thÓ chÕ th­¬ng m¹i quèc tÕ sÏ dÇn dÇn t¹o lËp vµ cñng cè lßng tin cña c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi, vµo c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña Viªt Nam. C¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ cña ViÖt Nam sÏ dÇn ®­îc ®iÒu chØnh theo c¸c th«ng lÖ quèc tÕ, tõng b­íc t¹o dùng mét m«i tr­êng ®Çu t­ th«ng tho¸ng vµ b×nh ®¼ng. M«i tr­êng ®Çu t­ lµnh m¹nh ®­îc h×nh thµnh ®em l¹i nhiÒu lîi Ých cho c¸c doanh nghiÖp còng nh­ ng­êi tiªu dïng. C¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng theo ph¸p luËt, n¨ng ®éng hiÖu qu¶ míi gi÷ ®­îc uy tÝn ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn trªn th­¬ng tr­êng, ng­êi lao ®éng còng cã mét thÞ tr­êng lao ®éng réng më. T×nh h×nh ®Çu t­ trong n­íc trë nªn s«i ®éng, nhiÒu doanh nghiÖp míi thµnh lËp hoÆc më réng s¶n xuÊt sÏ t¹o thªm nhiÒu viÖc lµm míi còng nh­ viÑc xuÊt khÈu lao ®éng ra n­íc ngoµi sÏ thuËn lîi h¬n…§ång thêi ta còng cã c¬ héi tiÕp cËn víi c¸c nguån vèn vay ­u ®·i, c¸c h×nh thøc tÝn dông, tµi trî cña c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh quèc tÕ nh­ Ng©n hµng thÕ giíi (WB), quü tiÒn tÖ quèc tÕ (IMF)… Bªn c¹nh nh÷ng c¬ héi trªn, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ còng ®Æt nÒn kinh tÕ n­íc ta tr­íc nhiÒu khã kh¨n th¸ch thøc gay g¾t.MÆc dï h¬n m­êi n¨m qua tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ ®· cao, l¹i kh«ng bÞ t¸c ®éng m¹nh bëi c¸c cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ – tµi chÝnh nh­ c¸c n­íc kh¸c nÒn kinh tÕ n­íc ta ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn v­ît bËc, nh­ng hiÖn t¹i ta vÉn lµ n­íc bÞ tôt hËu kh¸ xa so víi nhiÒu n­íc ph¸t triÓn còng nh­ nhiÒu n­¬vs ®ang ph¸t triÓn trong khu vùc. §©y lµ mét th¸ch thøc lín trong héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®ßi hái nç lùc v­ît bËc cña toµn §¶ng toµn d©n ta. Trªn thÞ tr­êng néi ®Þa, hiÖn t¹i gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña nhiÒu s¶n phÈm ®Æc biÖt lµ c¸c s¶n phÈm chñ yÕu, cña ta cßn cao h¬n gi¸ chuÈn quèc tÕ, gi¸ xuÊt x­ëng cao h¬n gi¸ b¸n s¶n phÈm cïng lo¹i nhËp khÈu, nªn gi¸ c¹nh tranh cña ta cßn rÊt yÕu. H¬n thÕ n÷a, th¸ch thøc mµ nhiÒu ng­êi lo ng¹i nhÊt lµ do tham gia vµo c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc, n­íc ta ph¶i gi¶m dÇn thuÕ quan, vµ dì bá hµng rµo phi thuÕ quan, th× hµng ho¸ n­íc ngoµi sÏ å ¹t ®æ vµo n­íc ta, chÌn Ðp nhiÒu ®¬n vÞ kinh doanh trong n­íc, kÐo theo hÖ qu¶ xÊu vÒ viÖc lµm, thu nhËp vµ ®êi sèng cña ng­êi lao ®éng. Víi lo ng¹i ®ã, nhÊt lµ doanh nghÖp trung b×nh vµ yÕu kÐm thi hµnh chÝnh s¸ch b¶o hé cµng l©u cµng tèt. H¬n n÷a søc c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖpvµ hµng ho¸ rÊt yÕu. Mét trong sè c¸c nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nµy lµ do nhËn thøc vÒ x©y dùng mét nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ trong bèi c¶nh héi nhËp cßn ch­a thËt ®Çy ®ñ. Sù chËm ®æi míi ®· k×m h·m sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng, cña héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. G¾n liÒn víi qu¸ tr×nh nµy lµ viÖc qu¸ nhÊn m¹nh c¸c yÕu tè bªn trong, ch­a thËt coi träng yÕu tè bªn ngoµi, c¬ chÕ chÝnh s¸ch ®èi víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp ch­a thùc sù thÓ hiÖn sù b×nh ®¼ng, minh b¹ch. KÕt côc lµ kh«ng thÓ huy ®éng tèt vµ cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc trong vµ ngoµi n­íc cho sù ph¸t triÓn. N¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp VuÖt Nam cßn yÕu. Nguyªn nh©n do mét mÆt phÇn lín c¸c doang nghiÖp ch­a thËt sù quan t©m ®Õn héi nhËp, ch­a chñ ®éng ®æi míi cho phï häp víi ®iÒu kiÖn quèc tÕ, kh«ng n¨ng ®éng. MÆt kh¸c gÇn ®©y cã xu h­íng quay l¹i ¸p dông c¬ chÕ cò nh­ c¬ chÕ xin cho, hiÖn t­îng bao cÊp qu¸ lín, g©y l·ng phÝ thÊt tho¸t nguån lùc… Sù ­u ¸i vÉn nghiªng vÒ phÝa c¸c doanh nghiÖp nhµ nuíc, khã kh¨n vÉn dån vµo c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n. Trªn thùc tÕ vÉn cã nh÷ng chÝnh s¸ch thÓ hiÖn kh«ng b×nh ®¼ng nh­ chÝnh s¸ch tÝn dông. Thùc tÕ nµy ®ang c¶n trë lín ®Õn viÖc huy ®éng nguån lùc vµ ph¸t huy tèi ­u c¸c lîi thÕ so s¸nh cña quèc gia trong ph©n c«ng lao ®éngvµ hîp t¸c quèc tÕ. Vai trß cña Nhµ n­íc trong nÒn kinh tÕ còng ®ang tån t¹i kh«ng Ýt bÊt cËp. VÒ ph­¬ng ch©m, chóng ta muèn chuyÓn ®æi c¬ chÕ mét c¸ch c¨n b¶n nhung t­ duy, thÓ chÕ vµ hµnh ®éng vÉn mang nÆng dÊu Ên cña c¬ chÕkÕ ho¹ch ho¸ tËp trung. Qu¶n lý vÜ m« cña nhµ n­íc cßn rÊt yÕu, c¬ chÕ chÝnh s¸ch thay ®æi chËm, kh«ng ®ång bé thiÕu nhÊt qu¸n. HiÖn cßn t×nh tr¹ng «m ®åm qu¸ nhiÒu c«ng viÖc, nhiÒu lÜnh vùc. N¨ng lùc ®éi ngò c¸n bé vÜ m« cßn rÊt yÕu dÉn ®Õn trong chØ ®¹o ®iÒu hµnh cßn nhiÒu bÊt cËp, thiÕu sù phèi hîp gi÷a c¸c c¬ quan ban ngµnh. C«ng t¸c chØ ®¹o thiÕu cô thÓ, chung chung, xa rêi thùc tÕ, kh«ng kh¶ thi dÉn ®Ðn hiÖu nhËp kÐm hiÖu qu¶, bá lì nhiÒu c¬ héi, th¸ch thøc khã kh¨n cã chiÒu h­íng gia t¨ng. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®· gãp phÇn thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ, c¶i thiÖn ®êi sèng cña d©n c­. Nh­ng t¨ng tr­ëng trong ®iÒu kiÖn héi nhËp ë n­ãc ta hiÖn nay ch­a g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Cïng víi ®µ t¨ng tr­ëng trong thêi gian qua ®· kÐo theo t×nh tr¹ng m«i tr­êng sinh th¸i cã xu h­íng ngµy cµng suy tho¸i. T×nh tr¹ng tµn ph¸ vµ hñy ho¹i m«i tr­êng tù nhiªn ch­a cã chiÒu h­íng gi¶m, ®Êt b¹c mµu, t×nh tr¹ng sö dông chÊt kh¸ng sinh vµ hãa chÊt trong s¶n xuÊt kinh doanh ®ang ®e däa ®êi sèng d©n c­ còng nh­ kh¶ n¨ng c¹nh trang cña doanh nghiÖp vµ hµng hãa ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. M«i tr­êng x· héi ®ang béc lé nh÷ng hiÖn t­îng thiÕu lµnh m¹nh, trËt tù kû c­¬ng kh«ng ®­îc chÊp hµnh nghiªm ®ang g©y bÊt æn trong s¶n xuÊt kinh doanh còng nh­ ®êi sèng x· héi. Trªn thÞ tr­êng thÕ giíi, hµng xuÊt khÈu cña ta chñ yÕu gåm c¸c lo¹i nguyªn liÖu vµ s¶n phÈm s¬ chÕ nh­ dÇu th«, g¹o, cµ phª, chÌ, cao su…§©y lµ nh÷ng mÆt hµng rÊt dÔ bÞ t¸c ®éng xÊu vÒ gi¸ c¶. Ch¼ng h¹n n¨m 1998, tuy xuÊt khÈu ®­îc 12,1 triÖu tÊn dÇu th« v­ît rÊt xa so víi møc 9,8 triÖu tÊn cña n¨m1997 nh­ng v× gi¸ xuèng nªn tæng kim ng¹ch thu ®­îc tõ mÆt hµng nµy l¹i bÞ thÊp h¬n so víi n¨m 97, c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp chÕ biÕn cßn thiÕu kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi do s¶n l­îng cßn Ýt, chÊt l­îng s¶n phÈm thÊp gi¸ thµnh cao. HiÖn t¹i, ta míi chØ cã mét sè mÆt hµng nh­ dÖt, may vµ giµy da lµ cã s¶n l­îng xuÊt khÈu t­¬ng ®èi lín. ThÞ tr­êng xuÊt khÈu cña ta vÉn lµ vµo c¸c n­íc trong cïng khu vùc lµ chñ yÕu (kho¶ng 70% kim ngh¹ch xuÊt khÈu), bu«n b¸n víi c¸c n­íc Ch©u ¢u vµ ch©u lôc kh¸c tuy cã t¨ng lªn nh­ng tû träng cßn thÊp. Cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ – tµi chÝnh võa qua t¹i c¸c n­íc trong cïng khu vùc cã søc tµn ph¸ rÊt lín, ®ång néi tÖ cña c¸c n­íc nµy sôt gi¸ rÊt nhanh so víi c¸c ®ång néi tÖ m¹nh, lµm cuèn ®i c¸c nç lùc cña nhiÒu n¨m xuÊt khÈu, ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng vµ thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi bÞ suy gi¶m. Nh­ng sau c¬n b·o khñng ho¶ng mÊt gi¸ cña ®ång néi tÖ l¹i lµm t¨ng søc c¹nh tranh cña hµng xuÊt khÈu cña c¸c n­íc nµy, trong khi ®ã, ®ång tiÒn ViÖt Nam vÉn t­¬ng ®èi æn ®Þnh tû gi¸ so víi c¸c ®ång ngo¹i tÖ m¹nh cµng lµm cho søc c¹nh tranh hµng ho¸ cña ta ph¶i chÞu nh÷ng th¸ch thøc gay g¾t bÊt lîi. Mét th¸ch thøc rÊt nh¹y c¶m vµ hÖ träng ®­îc ®Æt ra lµ ph¶i lµm sao gi÷ ®­îc ®éc lËp tù chñ trong tiÕn tr×nh më cöa vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Kh«ng Ýt ý kiÕn cho r»ng n­íc ta hiÖn nay xuÊt ph¸t ®iÓm kinh tÕ thÊp, nÒn kinh tÕ ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi, thÞ tr­êng ph¸t triÓn ch­a ®ång bé, mét bé phËn ®¸ng kÓ cña nÒn kinh tÕ ch­a tho¸t khái lèi s¶n xuÊt hµng ho¸ nhá, céng nghÖ l¹c hËu n¨ng suÊt lao ®éng thÊp, søc c¹nh tranh kÐm, trong khi c¸c n­íc ®i tr­íc, nhÊt lµ c¸c c­êng quèc t­ b¶n ph¸t triÓn cã lîi thÕ h¬n h¼n vÒ mäi mÆt, do ®ã nÕu chóng ta më réng quan hÖ hîp t¸c víi c¸c n­íc ®ã, th× n­íc ta sÏ khã tr¸nh khái sÏ bÞ lÖ thuéc vÒ kinh tÕ, vµ tõ chç bÞ lÖ thuéc vÒ kinh tÕ cã thÓ ®i ®Õn chç kh«ng gi÷ v÷ng ®­îc quyÒn ®éc lËp tù chñ n÷a. §Ó ho¸ gi¶i vÊn ®Ò nµy, cÇn cã c¸ch nh×n nhËn theo quan ®iÓm míi : ®éc lËp tù chñ vÒ kinh tÕ kh«ng cã nghÜa lµ ®ãng cöa víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Mét th¸ch thøc n÷a còng kh«ng kÐm phÇn quan träng ®­îc ®Æt ra ®èi víi chóng ta trong tiÕn tr×nh më cöa vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ lµm sao gi÷ g×n ®­îc b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc, ®¶m b¶o cho sù ph¸t triÓn hµi hoµ vµ lµnh m¹nh cña ®Êt n­íc. §©y kh«ng chØ lµ nçi lo riªng cña chóng ta mµ cßn lµ nçi lo chung cña nhiÒu n­íc kh¸c trªn thÕ giíi khi tham gia vµo cuéc ch¬i chung héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Bëi lÏ th«ng qua c¸c siªu lé th«ng tin víi m¹ng Internet, xu thÕ toµn cÇu ho¸ vµ tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, mét mÆt, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ch­a tõng cã ®Ó c¸c d©n téc, c¸c céng ®ång ng­êi ë kh¾p n¬i trªn thÕ giíi cã thÓ trao ®æi víi nhau vÒ hµng ho¸ , dÞch vô, kiÕn thøc, ph¸t minh, s¸ng chÕ, d÷ kiÖn…qua ®ã, gãp phÊn thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ, ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ, t¨ng thªm sù hiÓu biÕt vÒ c¸c nÒn v¨n ho¸ cña c¸c n­íc ®èi t¸c. Tuy nhiªn, qu¸ tr×nh trªn còng lµm n¶y sinh mèi nguy c¬lµm biÕn d¹ng hoÆc mÊt ®i b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc, mÊt tÝnh ®éc lËp tù chñ cña quèc gia. §ång thêi, nã còng t¹o kh¶ n¨ng quèc tÕ ho¸ c¸c tÖ n¹n x· héi vµ c¸c hiÖn t­îng tiªu cùc kh¸c. 22. Gi¶I ph¸p ®Ó x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ ë n­íc ta hiÖn nay Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt kh«ng thÓ thiÕu ®­îc ®Ó x©y dùng mét nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ. §ång thêi cã tù chñ vÒ kinh tÕ míi cã thÓ héi nhËp hiÖu qu¶ nh­ mong muèn. §©y lµ mét qu¸ tr×nh l©u dµi gian khæ, khã tr¸nh khái nh÷ng thÊt b¹i vµ c¶ nh÷ng b­íc thôt lïi. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®· cã nh÷ng t¸c ®éng s©u s¾c ®èi víi chóng ta. *HÖ qu¶ tÝch cùc : Thø nhÊt lµ, toµn cÇu hãa thóc ®Èy sô ph¸t triÓn vµ x· héi hãa c¸c lùc l­îng s¶n xuÊt ®em l¹i sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ cao. Toµn cÇu hãa lµm t¨ng nhanh tæng s¶n l­îng thÕ giíi, ngµy nay tæng s¶n phÈm cu¶ th«ng tin ­íc tÝnh kho¶ng 30.000 tû USD, gÊp 23 lÇn tæng s¶n phÈm thÕ giíi vµo cuèi nh÷ng n¨m 50 cña thÕ kû XX (1.300 tû USD). Sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ toµn cÇu cã nh÷ng thay ®æi c¬ b¶n. NÕu n¨m 1960, n«ng l©m thñy s¶n chiÕm 10,4%; c©y c«ng nghiÖp chiÕm 28,1%vµ dÞch vô chiÕm 50,4% th× ®Õn n¨m 1990 c¬ cÊu GDP cña thÕ giíi t­¬ng øng ®· lµ : 4,4%, 21,4% vµ 62,4%. Sù liªn kÕt thÞ tr­êng thÕ giíi thµnh mét hÖ thèng h÷u c¬ ngµy cµng t¨ng, vãi tèc ®é t¨ng tr­ëng cao h¬n nhiÒu lÇn tèc ®é t¨ng tr­ëng s¶n xuÊt. HÖ thèng th«ng tin toµn cÇu ph¸t triÓn nhanh chãng, kÕt nèi c¸c vïng ®Þa lý trªn tr¸i ®Êt thµnh mét hÖ thèng, gãp phÇn t¸c ®éng cã hiÖu qu¶ vµo c¸c qu¸ tr×nh kinh tÕ x· héi chÝnh trÞ. Thø hai lµ, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc truyÒn b¸, chuyÓn giao c«ng nghÖ, vèn, kinh nghiÖm qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh giòa c¸c quèc gia, nhÊt lµ gi÷a c¸c n­íc ph¸t triÓn vµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµm gia t¨ng c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ quèc tÕ, chñ yÕu lµ FDI, víi nh÷ng ®Æc ®iÓm chÝnh lµ nguån vèn ®Çu t­ ngµy cµng t¨ng, chñ thÓ ®Çu t­ vµ chñ thÓ thu hót ®Çu t­ ngµy cµng ®a d¹ng, l­îng l­u ®éng vèn cho vay t¨ng rÊt nhanh, tù do hãa ®Çu t­ trë thµnh môc tiªu chÝnh s¸ch ®µu t­ quèc tÕ cña tÊt c¶ c¸c n­íc. Thø ba lµ, héi nhËp kinh tÕ quèc vµ t¨ng c­êng c¸c thÓ chÕ quèc tÕ thóc ®Èy sù xÝch l¹i gÇn nhau, më réng giao l­u, t¨ng c­êng quan hÖ kinh tÕ chÝnh trÞ x· héi gi÷a c¸c d©n téc. VÝ dô : N­íc ta ®· më réng c¸c cuéc giao l­u víi b¹n bÌ quèc tÕ nh­ : NhËt B¶n , Hµn Quèc….Cïng víi sù ph¸t triÓn cña qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, c¸c thÓ chÕ quèc tÕ ngµy cµng ®­îc t¨ng c­êng ®Ó ®¶m b¶o ®iÒu tiÕt vµ qu¶n lý c¸c quan hÖ quèc tÕ. ChÝnh nhê toµn cÇu hãa liªn kÕt c¸c n­íc l¹i víi nhau, lµm t¨ng sù tïy thuéc lÉn nhau giø c¸c n­íc vÒ nhiÒu mÆt nªn lîi Ých cña mçi quèc gia g»n liÒn lîi Ých cña nhiÒu quèc gia. H¬n n÷a, c¸c thÓ chÕ quèc tÕ còng rµng buéc lîi Ých vµ nghÜa vô cña c¸c quèc gia l¹i víi nhau. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu nãi trªn gióp h¹n chÕ nh÷ng hµnh vi dÔ g©y xung ®ét gi÷a c¸c n­íc, gãp phÇn duy tr× hßa b×nh vµ an ninh quèc tÕ. Qua qu¸ tr×nh giao l­u quèc tÕ, sù hiÓu biÕt lÉn nhau gi÷a c¸c d©n téc thuéc c¸c ch©u lôc gi÷a con ng­êi víi con ng­êi cµng ®­îc t¨ng c­êng, th«ng tin cËp nhËt kh¾p c¸c vïng vµ gãp phÇn t¸c ®éng nhanh chãng ®Õn mäi sù kiÖn trªn thÕ giíi. Thø t­ lµ, trong lóc kinh tÕ thÕ giíi n¨m 2002 t¨ng chËm l¹i th× viÖc kinh tÕ n­íc ta vÉn gi÷ ®ù¬c møc t¨ng GDP cao: 7,04%, cao h¬n møc 6,8% cña n¨m 2001 vµ ®øng thø nh× sau Trung Quèc râ rµng lµ mét thµnh c«ng lín. LÜnh vùc cã Ên t­îng nhÊt lµ ngo¹i th­¬ng víi møc t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu lµ 10% gÇn gÊp ®«i møc t¨ng cña n¨m 2001. §· cã 20 mÆt hµng xuÊt khÈu ®¹t kim ng¹ch xuÊt khÈu trªn 100 triÖu USD/n¨mThµnh tÝch xuÊt khÈu n¨m 2002 cã quan hÖ víi viÖc hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i víi Hoa Kú cã hiÖu lùc vµ chøng tá kh¶ n¨ng to lín cña doanh nghiÖp ViÖt Nam. Tr­íc khi hiÖp ®Þnh nµy ®­îc ký kÕt dù ®o¸n l¹c quan nhÊt vÒ triÓn väng t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu sang Mü chØ dõng l¹i ë con sè 700 triÖu USD nh­ng riªng hµng dÖt may xuÊt khÈu sang Mü trong th¸ng 11 ®· ®¹t 790 triÖu USD. MÆc dï bÞ kiÖn v× nghi ngê b¸n c¸ ph¸ gi¸ vµo thÞ tr­êng Mü, nh­ng xuÊt khÈu c¸ Ba sa kh«ng nh÷ng kh«ng gi¶m mµ cßn ®­îc nhiÒu thÞ tr­êng kh¸c biÕt ®Õn, ng­êi tiªu dïng ë c¸c tØnh phÝa B¾c n¬i tr­íc ®©y Ýt ¨n lo¹i c¸ nµy còng b¾t ®Çu lµm quen víi mãn c¸ Ba sa nhê tiÕng t¨m cña vô kiÖn. Kim ngh¹ch thñy s¶n xuÊt khÈu c¶ n¨m ®¹t 2,03 tû USD, t¨ng 12,7% so víi n¨m 2001 vµ 42,8% so víi n¨m 2000. XuÊt khÈu hµng thñ c«ng mü nghÖ sau mét thêi gian chíi víi do mÊt thÞ tr­êngtruyÒn thèng Liªn X« cò vµ §«ng ¢u, ®· håi phôc trë l¹i vµ trë thµnh mét trong 20 mÆt hµng chñ lùc cña n­íc ta trong n¨m 2002 víi kim ng¹ch xu¸t khÈu ­íc tÝnh ®¹t h¬n 300 triÖu USD. Víi ®Þnh h­íng vµo c¸c mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ, tõ gèc nguyªn liÖu trong n­íc, gÇn gòi víi thiªn nhiªn kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn m«i tr­êng l¹i mang nÐt truyÒn thèng vµ v¨n hãa ph­¬ng §«ng nh­ gèm sø tói s¸ch, hµng s¶n xuÊt tõ r¬m, lôc b×nh, bÑ chuèi, x¬ dõa…®¸p øng thÞ hiÕu c¸c n­íc b¹n hµng lín nh­ T©y ¢u, NhËt B¶n, Mü…môc tiªu xuÊt khÈu ®¹t kim ng¹ch 1 tû USD vµo n¨m 2005 ®Æt ra cho mÆt hµng nµy ch¾c ch¾n cã thÓ ®¹t ®­îc xuÊt khÈu mÆt hµng rau qu¶ t­¬i còng cã tiÒm n¨ng t­¬ng tù. Næi bËt nhÊt lµ s¶n l­îng l­¬ng thùc t¨ng b×nh qu©n mçi n¨m 1,1 triÖu tÊn. s¶n l­îng l­¬ng thùc n¨m 2000 ®¹t 3,4 triÖu tÊn n©ng møc l­¬ng thùc b×nh qu©n ®Çu ng­êi tõ 294,9 kg n¨m 1990 lªn trªn 436 kg n¨m 2000. ViÖt Nam tõ n­íc nhËp khÈu l­¬ng thùc hµng n¨m trë thµnh n­íc xuÊt khÈu g¹o thø hai trªn thÕ giíi. DÇu khÝ cã tèc ®é t¨ng tr­ëng cao nhÊt trong toµn nghµnh c«ng nghiÖp. S¶n l­îng dÇu th« n¨m 2000 ®· t¨ng gÊp 6 lÇn so víi n¨m 1990. S¶n l­îng ®iÖn ph¸t ra n¨m 2000 so víi n¨m 1990 ®· t¨ng gÊp 3 lÇn, s¶n l­îng thÐp c¸n gÊp 16 lÇn, xi m¨ng gÊp 5,3 lÇn, ph©n ho¸ häc 4,2 lÇn; giµy dÐp da 14,9 lÇn; giµy v¶i 4,9 lÇn; bét giÆt 4,6 lÇn; ®­êng 3,6 lÇn…Gi¸ trÞ s¶n phÈm c«ng nghiªp xuÊt khÈu t¨ng trung b×nh hµng n¨m lµ 20%. Vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (FDI) ®· t¨ng rÊt ®¸ng kÓ. TÝnh ®Õn qóy I n¨m 1999 ®· cã 2624 dù ¸n ®­îc cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ víi tæng vèn ®¨ng ký kµ 35,8 tû USD nÕu tÝnh c¶ vèn bæ sung lµ 40,3 tû USD. Trong 10 n¨m qua vèn FDI ®· chiÕm kho¶ng 28% tæng vèn ®Çu t­ toµn x· héi. Héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ quèc tÕ ta ®· thu ®­îc nhiÒu thµnh tùu to lín vÒ mÆt c¬ së h¹ tÇng. Mét trong sè nh÷ng vÝ dô ®iÓn h×nh lµ cÇu v­ît dµnh cho xe c¬ giíi ë ng· t­ Väng Hµ Néi vµ c©y cÇu vÜnh cöu thay thÕ bÕn phµ( cÇu T©n §Ö) cïng hÖ thèng ®­êng 10 cña tØnh Th¸i B×nh. Ngµnh du lÞch viÖt Nam ®· béi thu trong n¨m 2002 víi sè kh¸ch quèc tÕ lªn tíi 2,6 triÖu l­ît kh¾c phôc ®­îc t×nh tr¹ng hÖ sè sö dông phßng thÊp cña mÊy n¨m tr­íc do x©y qu¸ nhiÒu kh¸ch s¹n. ë Qu¶ng Ninh doanh thu n¨m 2002 t¨ng 1,5 lÇn mét møc t¨ng hiÕm thÊy trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn æn ®Þnh. Kh¸ch du lÞch quèc tÕ tõ n¨m 1992 ®Õn n¨m 1997 ®· t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m lµ 26,5%. MËt ®é ®iÖn tho¹i n¨m 1999 ®· t¨ng 13,8% so víi n¨m 1992 vµ lµ n­íc cã tèc ®é ph¸t triÓn viÔn th«ng ®øng thø hai trªn thÕ giíi Bªn c¹nh c¸c thµnh tÝch kinh tÕ næi bËt trªn, trong lÜnh vùc x· héi n­íc ta còng ®¹t ®­îc nhiÒu thµnh tùu to lín, ®­îc Liªn hîp Quèc ca ngîi lµ n­íc dÉn ®Çu trong c¸c n­íc ph¸t triÓn vÒ thµnh tÝch gi¶m ®ãi nghÌo, t¨ng ®¸ng kÓ kh¶ n¨ng ng­êi d©n ®­îc tiÕp cËn gi¸o dôc tiÓu häc, n­íc s¹ch vµ vÖ sinh m«i tr­êng, gi¶m tû lÖ mÊt an toµn l­¬ng thùc, tû lÖ chÕt ë bµ mÑ vµ trÎ em d­íi 5 tuæi. ChÊt l­îng cuéc sèng cña ng­êi d©n ®­îc t¨ng lªn ®¸ng kÓ. Thø n¨m lµ, trong khi t×nh h×nh kinh tÕ chÝnh trÞ thÕ giíi cã nhiÒu diÔn biÕn phøc t¹p th× ViÖt Nam ®­îc ®¸nh gi¸ lµ n­íc cã t×nh h×nh chÝnh trÞ x· héi æn ®Þnh nhÊt, trë thµnh ®iÓm an toµn cho c¸c nhµ ®Çu t­ ®­a vèn vµo. NhËp khÈu hµng ho¸ vµ dÞch vô cña ViÖt Nam cã c¬ héi ®­îc më réng khi hiÖp ®Þnh ­u ®·i vÒ thuÕ quan CEPT / AFTA chÝnh thøc cã hiÖu lùc ®èi víi c¸c n­íc ASEAN 6 vµ Trung Quèc sÏ dµnh cho ViÖt Nam quy chÕ tèi huÖ quèc nh­ c¸c n­íc thµnh viªn WTO… *HÖ qu¶ tiªu cùc : Ngoµi nh÷ng yÕu tè tÝch cùc nh­ trªn th× ViÖt Nam còng kh«ng tr¸nh khái nh÷ng tiªu cùc nh­ : møc cÇu cña mét sè n­íc ch­a ®ñ m¹nh, thiÕu æn ®Þnh vµ thiÕu v÷ng ch¾c nh»m ®¶m b¶o vÒ t¨ng tr­ëng m¹nh cña th­¬ng m¹i quèc tÕ ë nhiÒu khu vùc kinh tÕ quan träng trªn thÕ giíi lµ mét th¸ch thøc ®èi víi xuÊt khÈu hµng ho¸ vµ dÞch vô ë n­íc ta. Thø nhÊt, ph¶i kÓ ®Õn sù gi¶m sót m¹nh cña ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi n¨m 2002 gi¶m mét nöa so v¬Ý n¨m 2001. cã nhiÒu lý do kh¸ch quan khiÕn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo n­íc ta gi¶m m¹nh nh­ t×nh tr¹ng gi¶m sót cña luång vèn ®Çu t­ trªn thÕ giíi. Nh­ng nh÷ng chñ tr­¬ng g©y nhiÒu tranh c·i dÉn ®Õn kÐm kh¶ thi hoÆc g©y thiÖt h¹i cho doanh nghiÖp nh­ h¹n chÕ nhËp khÈu linh kiÖn xe m¸y, ¸p ®Æt tû lÖ néi ®Þa ho¸, t¨ng thuÕ nhËp khÈu, kÕt hèi ngo¹i tÖ, dù tr÷ b¾t buéc… thÓ hiÖn sù lóng tóng vµ thiÕu nhÊt qu¸n trong chÝnh s¸ch ®iÒu tiÕt vÜ m«, ®iÒu tèi kþ ®èi víi chñ tr­¬ng thu hót ®Çu t­. Sù quay trë l¹i cña nhiÒu lo¹i giÊy phÐp con vµ sù cÇm ®o¸n kiÕu mÖnh lÖnh hµnh chÝnh tr¸i tinh thÇn luËt doanh nghiÖp, khuyÕn khÝch tù do kinh doanh nh÷ng lÜnh vùc mµ nhµ n­íc kh«ng cÊm khiÕn ng­êi d©n do dù trong viÖc bá vèn kinh doanh. Thø hai lµ, mÆc dï ®· chuyÓn h­íng m¹nh mÏ sang kinh tÕ thi tr­êng, héi nhËp nh­ng sù ph¸t triÓn cña n«ng nghiÖp n­íc ta vÉn trong t×nh tr¹ng phæ biÕn lµ tù ph¸t, manh món, tù cung tù cÊp nªn kÐm hiÖu qu¶vµ søc c¹nh tranh do chi phÝ s¶n xuÊt cao vµ chÊt l­îng thÊp. Khoa häc vµ c«ng nghÖ còng nh­ c¸c nghµnh c«ng nghiÖp ch­a ®ñ m¹nh ®Ó hç trî n«ng nghiÖp trong viÖc chuyÓn ®æi c¬ cÊu theo h­íng CNH- H§H. Thø ba lµ, lµm t¨ng søc c¹nh tranh gi÷a c¸c nÒn kinh tÕ cña mçi n­íc. BiÓu hiÖn tËp trung cña søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ lµ ë chÊt l­îng vµ ë gi¸ thµnh cña s¶n phÈm vµ dÞch vô cña ®Êt n­íc. NÕu s¶n phÈm vµ dÞc vô cña mét quèc gia cã gi¸ thµnh cao, chÊt l­îng thÊp, th× sÏ kh«ng tiªu thô ®­îc ë c¶ thÞ tr­êng trong n­íc vµ bªn ngoµi. KÕt côc sÏ dÉn ®Ðn nÒn kinh tÕ cña quèc gia ®ã sÏ l©m vµo suy tho¸i, khñng ho¶ng tôt hËu kÐo dµi. Trong ®iÒu kiÖn ®ã khã cã thÓ nãi ®Õn ®éc lËp vµ tù chñ. Cßn nh­ mét nÒn kinh tÕ lµm ra c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô chÊt l­îng cao, gi¸ l¹i thÊp, cã thÓ chiÕm lÜnh ®­îc c¶ thÞ tr­êng trong n­íc vµ quèc tÕ, t¹o ra thu nhËp ngo¹i tÖ d÷ tr÷ ngo¹i tÖ lín, cã thÓ nhËp khÈu nhiÒu lo¹i hµng ho¸ ®¸p øng ®­îc nhu cÇu trong n­íc.. Thø t­ lµ, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµm cho nhiÒu mÆt ho¹t ®éng vµ ®êi sèng con ng­êi trë nªn kÐm an toµn, tõ an toµn kinh tÕ tµi chÝnh, v¨n ho¸, x· héi, m«i tr­êng ®Õn an toµn chÝnh trÞ. Cuéc khñng ho¶ng t¸i chÝnh ë §«ng ¸ 1997- 1998 ®· ¶nh h­ëng nghiªm träng vµ kÐo dµi ®Õn nhiÒu n­ãc trªn thÕ giíi. TÝnh kh«ng an toµn trong ®êi sèng kinh tÕ gia t¨ng: sù ®æ vì nhiÒu ngµnh s¶n xuÊt vµ ph¸ s¶n hµng lo¹t xÝ nghiÖp, l¹m ph¸t vµ thÊt nghiÖp gia t¨ng. NÒn s¶n xuÊt ph¶i c¬ cÊu l¹i, nh÷ng thÓ chÕ b¶o hé x· héi bÞ ph¸ bá n¹n x· héi gia t¨ng, ®Æc biÖt lµ khi nÒn kinh tÕ l©m vµo khñng ho¶ng, c¸c tÖ n¹n ma tuý, m¹i d©m lan trµn. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµm t¨ng giao l­u quèc tÕ trong ®êi sèng tinh thÇn. NhiÒu tinh hoa v¨n ho¸ cña c¸c d©n téc ®­îc truyÒn b¸, sù x©m nhËp lÉn nhau cña c¸c nÒn v¨n minh thóc ®Èy tiÕn bé x· héi. Song do lîi thÕ cña c¸c nÒn cã nÒn kinh tÕ m¹nh, nªn ¶nh h­ëng cña c¸c n­íc nµy ®èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn lµ rÊt lín. V× vËy nhiÒu gi¸ trÞ riªng cña c¸c d©n téc, ®Æc biÖt lµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn bÞ xãi mßn, nhiÒu truyÒn thèng d©n téc bÞ huû ho¹i, c¸c quan hÖ gia ®×nh bÞ ph¸ vì. 2.3.Nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra cho qu¸ tr×nh ph¸p triÓnkinh tÕ x· héi ë n­íc ta hiÖn nay. NÒn kinh tÕ n­íc ta cã xuÊt ph¸t ®iÓm thÊp, GNP b×nh qu©n ®Çu ng­êi cßn ch­a tho¸t khái rang giíi nghÌo ®ãi.theo sè liÖu thèng kª GDP b×nh qu©n ®Çu ng­êi n¨m 2002 ®¹t kho¶ng 440 USD, tû lÖ thÊt nghiÖp ë thanh thÞ cßn cao gÇn 6,28%, tû lÖ nghÌo 12,4%, tû lÖ trÎ em suy dinh d­ìng kho¶ng 28%. Tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ n¨m 2002 ®¹t 7,04%, song ch­a thËt v÷ng ch¾c, c¬ cÊu kinh tÕ chuyÓn dÞch chËm, n«ng nghiÖp vÉn chiÕm tû träng lín, c«ng nghiÖp t¨ng æn ®Þnh, trong khi dÞch vô cã tèc ®é t¨ng tr­ëng chËm vµ thiÕu æn ®Þnh. Hai lµ, m¸y mãc thiÕt bÞ, c«ng nghÖ thuéc t¸t c¶ c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc kinh tÕ n­íc ta cßn thÊp h¬n møc trung b×nh cña thÕ giíi tõ 1-3 thÕ hÖ c«ng nghÖ nªn ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng v¸ chÊt l­îng s¶n phÈm, thiÕu søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ khu vùc, thËm chÝ ngay trong c¶ thÞ tr­êng trong n­íc. Ba lµ, tæng gi¸ trÞ hµng ho¸ xuÊt nh©ph khÈun¨m 2001 ®¹t31,189 tûUSD, b×nh qu©n ®Çu ng­êi míi ®¹t 405 USD. Trong khi ®ã b×nh qu©n gi¸ trÞ xuÊt nhËp khÈu trªn ®Çu ng­êi lµ 282 USD/ ng­êi / n¨m vµ toµn thÕ giíi lµ 2091 USD/ ng­êi/ n¨m. Nh­ vËy møc trai ®æi hµng ho¸ cña n­íc ta víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi vµ c¸c n­íc trong khu vùc cßn thÊp. Bèn lµ, hÖ thèng ph¸p luËt n­íc ta võa thiÕu võa ch­a ®ång bé, ®éi ngò c¸n bé am hiÓu luËt ph¸p quèc tÕ, cã kinh nghiÖm trªn th­¬ng tr­êng quèc tÕ cßn Ýt. 2.4 BiÖn ph¸p v­ît qua th¸ch thøc trong tiÕn tr×nh tham gia héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. §Ó ®¶m b¶o ®éc lËp tù chñ vÒ kinh tÕ vµ tõng b­íc x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ ngµy cµng lín m¹nh v÷ng ch¾c cÇn thùc hiÖn tèt mét sè nhiÖm vô chÝnh sau : Mét lµ, thùc hiÖn tèt ®­êng lèi chung vµ ®­êng lèi kinh tÕ ®Ó x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®Êt n­íc. §­êng lèi ®ã do §¶ng ®Ò ra vµ l·nh ®aä thøc hiÖn, thÓ hiÖn sù ®éc lËp tù chue trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc chÝnh trÞ kinh tÕ v¨n hãa x· héi, trong ®ã x©y dùng kinh tÕ lµ nhiÖm vô trung t©m. Cóng ta kh¼ng ®Þnh sù quyÕt t©m x©y dùng ®Êt n­íc ViÖt Nam theo con ®­êng XHCN trªn nÒn t¶ng t­ t­ëng lµ chñ nghÜa M¸c – Lª Nin vµ t­ t­ëng Hå ChÝ Minh. X©y dùng chñ nghÜa x· héi bá qua chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa, t¹o ra sù biÕn ®æi vÒ chÊt cña x· héi lµ sù nghiÖp v« cïng khã kh¨n vµ phøc t¹p nh­ng nhÊt ®Þnh chóng ta sÏ ®i tíi ®Ých. §Ých chñ nghÜa x· héi vµ môc tiªu cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam mµ chóng ta h­íng tíi vµ thùc hiÖn b»ng ®­îc lµ d©n giµu, n­íc m¹nh x· héi c«ng b»ng d©n chñ v¨n minh. Qu¸ tr×nh thùc hiÖn môc tiªu cao c¶ ®ã bao hµm néi dung träng yÕu lµ tõng b­íc x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa – nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ. Cho ®Õn giai ®o¹n ph¸t triÓn míi hiÖn nay, §¶ng ta h×nh thµnh ®­êng lèi kinh tÕ lµ : ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa, x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ ®­a ®Êt n­íc ta thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp, ­u tiªn ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt ®ång thêi x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, ph¸t huy cao ®é néi lùc cña c¶ d©n téc g¾n víi tËn dông mäi nguèn lùc bªn ngoµi vµ chñ ®énh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®Ó ph¸t triÓn nhanh cã hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng, t¨ng tr­ëng kinh tÕ ®i liÒn víi tõng b­íc c¶i thiÖn ®êi sèng kinh tÕ x· héi vµ ®êi sèng tinh thÇn cña nh©n d©n, thùc hiÖn tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi kÕt hîp ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi vµ t¨ng c­êng quèc phßng an ninh. Nh­ vËy viÖc thùc hiÖn th¾ng lîi ®­êng lèi kinh tÕ cña ®¶ng chÝnh lµ x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ phï hîp víi ®iÒu kiÖn ®Êt n­íc vµ thÝch øng víi t×nh h×nh quèc tÕ. Lµm ®­îc nh­ vËy sÏ ph¸t huy mäi nguån lùc bªn trong vµ tËn dông c¸c nguån lùc bªn ngoµi ®Ó x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ §Õn l­ît nã tõng b­íc ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ cã tÝnh ®éc lËp tù chñ cao sÏ t¨ng c­êng tiÒm lùc ®Êt n­íc, t¹o søc m¹nh cho ®Êt n­íc v­ît lªn. Hai lµ, ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp hãa hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc. §©y lµ nhiÖm vô träng t©m nh»m x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ, x©y dùng c¬ së vËt chÊt cho chñ nghÜa x· héi, gióp chóng ta ®i t¸t ®ãn ®Çu tr¸nh ®­äc nguy c¬ tôt hËu xa h¬n vÒ kinh tÕso víi c¸c n­íc kh¸c. Con ®­êng c«ng nghiÖp hãa hiÖn ®¹ihãa ®¸t n­íc ®­îc thùc hiÖn víi nh÷ng b­íc ®i v÷ng ch¾c, võa tuÇn tù võa nh¶y vät, ph¸t huy m¹nh mÏ c¸c lîi thÕ cña ®Êt n­íc, g¾n víi c«ng nghiÖp hãa hiÖn ®¹i hãa tõng b­íc, tiÕp cËn vµ øng dông kinh tÕ tri thøc trong nh÷ng ngµnh nghÒ thÝch hîp, tËn dông mäi kh¶ n¨ng ®Ó ®¹t tr×nh ®é tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i vÒ kinh doanh, c«ng nghÖ ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ th«ng tin, ph¸t huy nguån lùc trÝ tuÖ vµ søc m¹nh tinh thÇn cña ng­êi ViÖt Nam th«ng qua ph¸t triÓn gi¸o dôc ®µo t¹o khoa häc vµ c«ng nghÖ, ph¸t triÓn mét sè ngµnh c«ng nghiÖp then chèt, x©y dùng vµ ph¸t triÓn mét sè ngµnh kinh tÕ mòi nhän, ®ång thêi coi träng c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i hãa n«ng nghiÖp n«ng th«n. C«ng nhiÖp hãa hiÖn ®¹i hãa ®­îc thÓ hiÖn ë viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu ®Çu t­, n©ng cã chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ ph¸t triÓn kinh tÕ, t¨ng søc c¹nh tranh n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp, nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc, hiÖu qu¶ ®Çu t­, hiÖu qu¶ hîp t¸c quèc tÕ, sö dông vèn n­íc ngoµi. ViÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ c¬ cÊu ®Çu t­ ph¶i dùa trªn ph¸t huy thÕ m¹nh, lîi thÕ so s¸nh cña ®Êt n­íc, g¾n víi nhu cÇu thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc, ®¸p øng nhu cÇu thiÕt yÕu vÒ ®êi sèng cña nh©n d©n vµ yªu cÇu quèc phßng an ninh , t¨ng l­îng hµng hãa xuÊt khÈu ra bªn ngoµi. Ba lµ, më r«ngj quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i vµ chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Thùc hiÖn nhÊt qu¸n ®­êng lèi ®èi ngo¹i ®éc lËp tù chñ, réng më chÝnh s¸ch ®a ph­¬ng hãa ®a d¹ng hãa quan hÖ quèc tÕ, ViÖt Nam muèn lµ b¹n lµ ®èi t¸c tin cËy cña c¸c n­íc trong céng ®ång thÕ giíi, phÊn ®Êu v× hßa b×nh ®éc lËp vµ ph¸t triÓn. §©y lµ nhiÖm vô c«ng t¸c hÕt søc tränh ®¹i, t¹o m«i tr­êng hßa b×nh vµ ®iÒu kiÖn quèc tÕ thuËn lîi cho viÖc x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ. Më réng quan hÖ ®èi ngo¹i lµ më réng quan hÖ nhiÒu mÆt, chó träng c¶ quan hÖ song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng dèi víi c¸c n­íc c¸c tæ chøc khu vùc vµ quèc tÕ theo nguyªn t¾c t«n träng lÉn nhau, kh«ng can thiÖp vµo c«ng viÖc néi bé cña nhau, b×nh ®¼ng cïng cã lîi, chèng mäi hµnh vi ®e däa, g©y søc Ðp, ¸p ®Æt vµ c­êng quyÒn. Néi dung träng yÕu cña quan hÖ ®èi ngo¹i lµ quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i, chñ ®éng hoji nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®¸p øng yªu cÇu vµ lîi Ých cña n­íc ta trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, ®ång thêi qua ®ã ph¸t huy vai trß cña n­íc ta trong qu¸ tr×nh hîp t¸c víi c¸c n­íc, c¸c tæ chøc khu vùc vµ thÕ giíi. Chñ ®éng héi nhËp lµ ®Ó kÕt hîp néi lùc lµ chÝnh víi ngo¹i lùc lµ quan träng, t¹o thµnh søc m¹nh to lín ®­a ®Êt n­íc tiÕn lªn. Nh÷ng nguån lùc ®ã lµ vèn, thiÕt bÞ, vËt t­ tiÕn bé khoa häc vµ c«ng nghÖ, kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm qu¶n lý, më réng thÞ tr­êng vµ c¸c quan hÖ hîp t¸c cïng cã lîi. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i ®a ph­¬nghãa, ®a d¹ng hãa quan hÖ quèc tÕ chñ ®éng héi nhËp quèc tÕ ®­îc thóc ®Èy kh«ng chØ víi viÖc gia nhËp AFTA, APEC, WTO… mµ cßn thiÕt lËp c¸c quan hÖ th­¬ng m¹i ®Çu t­ khoa häc kü thuËt víi tõng n­íc. Chóng ta tham gia c¸c tæ chøc ®a ph­¬ng ®Ó ®Èy m¹nh quan hÖ song ph­¬ng tr­íc hÕt víi tÊt c¶ c¸c n­íc lµ thµnh viªn cña c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ. Sù hîp t¸c cïng cã lîi víi c¸c n­íc vµ c¸c tæ chøc cµng ®­îc ®Èy m¹nh cµng t¨ng c­êng sù liªn kÕt trong tæ chøc, v¬Ý c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ®Ó cïng nhau ®Êu tranh ®Ó b¶o vÖ lîi Ých chung trªn diÔn ®µn quèc tÕ, chèng l¹i sù ¸p ®Æt kh«ng b×nh ®¼ng cña c¸c n­íc ph¸t triÓn. Bèn lµ, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ mét xu thÕ lh¸ch quan. Song ®Ó héi nhËp vao xu thÕ nµy, c¸ quèc gia vÉn lµ chñ thÓ. Bëi vËy gi¶i ph¸p cã tÝnh quyÕt ®Þnh ®èi víi n­íc ta hiÖn nay lµ nh»m tiÕn hµnh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cã hiÖu qu¶ lµ ph¸t huy cao ®é nh©n tè néi lùc tøc lµ ph¶i lµm cho toµn §¶ng toµn d©n, mäi lùc l­îng mäi thµnh phÇn kinh tÕ thËt sù vµo cuéc biÕn søc Ðp c¹nh tranh quèc tÕ thµnh ®éng lùc ph¸t triÓn, ph¶i lµm cho c¸c cÊp c¸c ngµnh c¸c doanh nghiÖp vµ mäi ng­êi d©n ViÖt Nam nhËn thøc ®óng ®¾n xu thÕ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ t¸c ®éng cña nã ®èi víi ®êi sèng kinh tÕ ®Ó chñ ®éng ®ãn nhËn vµ héi nhËp. §ay lµ mét gi¶i ph¸p rÊt quan träng. HiÖn nay rÊt nhiÒu ng­êi, ngay c¶ c¸c cÊp l·nh ®¹o qu¶n ký doanh nghiÖp vÉn ch­a hiÓu biÕt vµ ch­a thÊy ®­îc tÝnh bøc xóc nªn ch­a thùc sù s½n sµng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. C. KÕt luËn Mèi liªn hÖ gi÷a x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ mét mèi quan hÖ biÖn chøng . §óng nh­ §¹i héi IX ®· kh¼ng ®Þnh : “ §éc lËp tù chñ vÒ kinh tÕ t¹o c¬ së cho héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cã hiÖu qu¶. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cã hiÖu qu¶ t¹o ®IÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ” . §éc lËp tù chñ cµng cao th× chñ ®éng héi nhËp cµng tèt. Chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ cµng tèt th× cµng cao th× chñ ®éng héi nhËp cµng tèt . Chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ cµng tèt th× cµng cã c¬ së ®Ó x©y dùng mét nÒn kinh tÕ ®éc lËp . §©y lµ mét mèi quan hÖ biÖn chøng, cã tÝnh tu¬ng hç víi nhau , chóng hç trî , phô thuéc nhau . Trong thêi gian tíi , qua tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ë n­íc ta ®­îc n©ng lªn mét bø¬c míi g¾n víi viÖc thùc hiÖn c¸c cam kÕt quèc tÕ , ®ßi hái chóng ta ph¶I n¨ng cao hiÖu qu¶ , søc c¹nh tranh vµ kh¶ n¨ng ®éc lËp tù chñ cña nÒn kinh tÕ , tham gia cã hiÖu qu¶ vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ .Chóng ta ph¶I kÕt hîp song song gi÷a x©y dùng nÒn kinh tÐ ®éc lËp tù chñ víi héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®Ó x©y dùng ®éc lËp tù chñ ngµy cµng v÷ng m¹nh , héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ngµy cµng ph¸t triÓn theo bÌ réng , cã chiÒu s©u vµ hiÖu qu¶ , ®¶m b¶o thµnh c«ng cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ , hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc , thùc hiÖn môc tiªu d©n gi¶u, n­íc m¹nh , x· héi c«ng b»ng v¨n minh , d©n chñ , v÷ng b­íc ®I lªn Chñ nghÜa x· héi . Mét lÇn n÷a em xin c¶m ¬n c« gi¸o NguyÔn ThÞ Ngäc Anh ®· cho nh÷ng ý kiÕn vµ gióp em hoµn thµnh bµi tiÓu luËn nµy. Qua qu¸ tr×nh t×m hiÓu vµ ph©n tÝch mèi quan hÖ trªn em ®É cã thªm nh÷ng kiÕn thøc vÒ kinh tÕ chÝnh trÞ x· héi ë n­íc ta hiÖn nay. D. Danh môc TµI liÖu tham kh¶o 1 . §ç §øc B×nh _ Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ viÖc gia nhËp cña ViÖt Nam _ T¹p chÝ Kinh tÕ vµ ph¸t triÓn Sè 6 n¨m 2002. 2. Hoµng Ngäc Hoµ - Mét sè vÊn ®Ò trong héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ _ T¹p chÝ Céng s¶n Sè 29 ( 10 – 2003). 3. NguyÔn TÊn Dòng _ X©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ theo ®Þnh h­íng X · Héi Chñ NghÜa Sè 33 ( 11- 2002). 4. TiÕn sÜ Vâ §¹i L­îc (ViÖn kinh tÕ thÕ giíi) – ViÖc x©y dùng mét nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ ë ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ – Nh÷ng vÊn ®Ò Knh tÕ thÕ giíi Sè 4 (66) 2000 5. Phan V¨n Hå – ChÝnh s¸ch ®èi ngo¹i më cöa vµ héi nhËp quèc tÕ nh©n tè gãp phÇn thùc hiÖn thµnh c«ng sù nghiÖp ®æi míi 6.NguyÔn ThÞ Th¬m – Ph¸p huy néi lùc trong héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ – tap chÝ nghiªn có­ lý luËn Sè 2 (2002) 7.Niªn gi¸m thèng kª 2001 NXB Thèng kª Hµ Néi 2002 8.Gi¸o tr×nh TriÕt häc M¸c – Lªnin 9.§Ò c­¬ng bµI gi¶ng “ Më réng quan hÖ ®èi ngo¹i vµ chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ “ cña BÝ th­ Trung ­¬ng §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam – Vò Khoan 10..HiÕn ph¸p n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam 11. NguyÔn Thuý – V× sao ph¶I x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ – T¹p chÝ Céng s¶n sè 22 (11 – 2001) 12.T¹p chÝ ph¸t triÓn kinh tÕ sè th¸ng2.6-2002 Môc lôc A. §Æt vÊn ®Ò 1 B. Néi dung 2 Ch­¬ng I: PhÐp biÖn chøng vÒ mèi liªn hÖ phæ biÕn 2 1. PhÐp biÖn chøng duy vËt 2 2. Néi dung biÖn chøng vÒ mèi liªn hÖ phæ biÕn 3 2.1. Kh¸i niÖm vÒ mèi liªn hÖ phæ biÕn 3 2.2. B¶n chÊt cña mèi liªn hÖ phæ biÕn 4 2.3. ý nghÜa cña ph­¬ng ph¸p luËn 4 Ch­¬ng II: Mèi liªn hÖ gi÷a vÊn ®Ò x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ víi vÊn ®Ò héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ 5 1. Lý luËn chung vÒ x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ víi vÊn ®Ò héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ 5 11. X©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ t¹o c¬ së cho héi nhËp kinh tÕ hiÖu qu¶ 5 1.2. §¶m b¶o 1 sè yÕu tè cÇn thiÕt cho sù ph¸t triÓn hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng còng nh­ tù chñ kinh tÕ trong bÊt cø hoµn c¶nh nµo 9 1.3. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ viÖc gia nhËp cña ViÖt Nam 10 2. Mèi quan hÖ gi÷a x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ë n­íc ta hiÖn nay 14 2.1. Thùc tr¹ng x©y dùng nÒn kinh tÕ quèc tÕ ë n­íc ta hiÖn nay 14 2.2. Gi¶i ph¸p ®Ó x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ ë n­íc ta hiÖn nay 18 2.3. Nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ë n­íc ta hiÖn nay 22 2.4. BiÖn ph¸p v­ît qua th¸ch thøc trong tiÕn tr×nh tham gia héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ 23 C. KÕt luËn 26 D. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 27