Rèn học sinh kỹ năng cảm thụ văn học qua một số biện pháp tu từ

Céng hoµ x· héi chñ nghÜa viÖt nam §éc lËp – Tù do – H¹nh phóc ®Ò tµi s¸ng kiÕn kinh nghiÖm . N¨m häc 2009-2010 I/ S¬ yÕu lÝ lÞch . - Hä vµ tªn : Ph¹m ThÞ Thóy - Sinh ngµy: 04/10/1977 - N¨m vµo ngµnh: 1999 - Chøc vô vµ ®¬n vÞ c«ng t¸c : Gi¸o viªn tr­êng THCS Tam H­ng Thanh Oai - Hµ Néi. - Tr×nh ®é chuyªn m«n : §¹i häc Ng÷ v¨n - Bé m«n gi¶ng d¹y: Ng÷ v¨n líp 6 + 7 - Khen th­ëng : NhiÒu n¨m ®¹t chiÕn sÜ thi ®ua cÊp c¬ së II. Néi dung cña ®Ò tµi 1. Tªn ®Ò tµi: RÌn häc sinh kü n¨ng c¶m thô v¨n häc qua mét sè biÖn ph¸p tu tõ 2. Lý do chän ®Ò tµi: Khai th¸c c¸c biÖn ph¸p tu tõ lµ mét trong nh÷ng ph­¬ng ph¸p gióp häc sinh c¶m thô t¸c phÈm V¨n häc tèt nhÊt. Trong ch­¬ng tr×nh líp 6, 7 c¸c em ®­îc häc mét sè c¸c biÖn ph¸p tu tõ (so s¸nh, nh©n ho¸, ®iÖp ng÷, nãi qu¸, Èn dô, ho¸n dô, t­¬ng ph¶n, ch¬i ch÷). Tõ viÖc n¾m b¾t lý thuyÕt ®Õn vËn dông trong tõng bµi tËp cô thÓ häc sinh cã thÓ ph¸t hiÖn vµ ph©n tÝch biÖn ph¸p tu tõ, tõ ®ã c¸c em vËn dông vµo viÖc c¶m thô t¸c phÈm V¨n häc. Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y vµ båi d­ìng häc sinh giái líp 6,7 t«i nhËn thÊy: Häc sinh n¾m c¸c biÖn ph¸p tu tõ ch­a chuÈn x¸c, cßn bÞ nhÇm lÉn, viÖc vËn dông ph©n tÝch c¸c biÖn ph¸p tu tõ trong viÖc c¶m thô t¸c phÈm, kh¶ n¨ng c¶m thô V¨n häc nh×n chung cßn yÕu. Trong qu¸ tr×nh viÕt v¨n, c¸c em ch­a biÕt vËn dông kiÕn thøc ®· häc vÒ biÖn ph¸p tu tõ vµo bµi viÕt nªn bµi v¨n cßn kh« khan, ch­a cã h×nh ¶nh sinh ®éng, bµi viÕt ch­a cã søc thuyÕt phôc. ChÝnh v× vËy, t«i lµm ®Ò tµi nµy víi môc ®Ých gióp c¸c em hÖ thèng ho¸ kiÕn thøc vÒ c¸c biÖn ph¸p tu tõ. §­a ra mét vµi dÊu hiÖu dÔ nhËn biÕt ®Ó c¸c em tr¸nh nhÇm lÉn gi÷a c¸c biÖn ph¸p tu tõ. Tõ ®ã ¸p dông vµo viÖc c¶m thô V¨n häc. 3. C¬ së lý luËn: V¨n häc lµ mét m«n nghÖ thuËt giµu tÝnh h×nh t­îng, tÝnh biÓu c¶m- “V¨n häc lµ nh©n häc”. V¨n häc lµ tÊm g­¬ng ph¶n ¸nh cuéc sèng con ng­êi, ®ång thêi cã t¸c dông phôc vô cuéc sèng con ng­êi. ë mçi t¸c phÈm, ng­êi ®äc cã thÓ tiÕp thu c¸i hay, c¸i ®Ñp, c¸i ®óng… ®Ó vËn dông vµo cuéc sèng, lµm cho cuéc sèng tèt ®Ñp h¬n. V¨n häc gióp con ng­êi biÕt yªu, biÕt ghÐt, biÕt buån, biÕt vui, biÕt nghÜ tíi ­íc m¬, hy väng, biÕt rung c¶m tr­íc c¸i ®Ñp trong cuéc sèng, biÕt c¨m giËn c¸i tµn ¸c, bÊt c«ng, biÕt ®Êu tranh v× c«ng b»ng, lÏ ph¶i… Muèn hiÓu ®­îc mét t¸c phÈm V¨n häc cÇn ph¶i biÕt c¶m thô. ViÖc h­íng dÉn häc sinh c¶m thô ®­îc tèt mét t¸c phÈm V¨n häc lµ mét tr¸ch nhiÖm nÆng nÒ ®èi víi ng­êi gi¸o viªn. C«ng viÖc ®ã ®ßi hái c«ng phu, phøc t¹p, häc sinh cã thÓ c¶m thô tõ nhiÒu h­íng. Ng«n ng÷, h×nh ¶nh, nhÞp ®iÖu, c¸ch gieo vÇn, nghÖ thuËt t¹o t×nh huèng, nghÖ thuËt x©y dùng h×nh t­îng, biÖn ph¸p tu tõ. Ng­êi gi¸o viªn muèn h­íng dÉn häc sinh c¶m thô tèt ph¶i khai th¸c tÊt c¶ c¸c khÝa c¹nh cña vÊn ®Ò ®Ó häc sinh n¾m b¾t mét c¸ch hµi hoµ, chu ®¸o t¸c phÈm. ViÖc båi d­ìng häc sinh giái, n©ng cao kiÕn thøc cho häc sinh, chóng ta chØ cho häc sinh theo mét h­íng c¶m thô chÝnh lµ khai th¸c biÖn ph¸p tu tõ. ChÝnh c¸c biÖn ph¸p tu tõ lµ c¬ së ®Ó lµm næi bËt néi dung, ý nghÜa cña t¸c phÈm. 4. Ph¹m vi thùc hiÖn ®Ò tµi: Khèi 6, khèi 7 tr­êng THCS Tam H­ng 5. Thêi gian thùc hiÖn ®Ò tµi: N¨m häc 2009-2010. III. Qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi Kh¶o s¸t thùc tÕ 1. T×nh tr¹ng thùc tÕ khi ch­a thùc hiÖn Nh­ phÇn lý do chän ®Ò tµi ®· nªu, t«i tiÕn hµnh kh¶o s¸t t×nh h×nh cña häc sinh nh­ sau: §Ò bµi: Em h·y ph¸t hiÖn vµ ph©n tÝch biÖn ph¸p tu tõ trong ®o¹n th¬ sau: “ Nhí Ng­êi nh÷ng sím tinh s­¬ng Ung dung yªn ngùa trªn ®­êng suèi reo Nhí ch©n Ng­êi b­íc lªn ®Ìo Ng­êi ®i rõng nói tr«ng theo bãng Ng­êi” (Tè H÷u) * Yªu cÇu tr¶ lêi. ViÕt mét ®o¹n v¨n víi néi dung: + §o¹n th¬ sö dông biÖn ph¸p tu tõ: §iÖn ng÷ “nhí” nhÊn m¹nh nçi nhí cña ®ång bµo ViÖt B¾c víi B¸c Hå. Nh©n ho¸ “suèi reo” Ho¸n dô “ch©n ng­êi” (Ng­êi chØ B¸c Hå) Èn dô, nh©n ho¸ “Rõng nói tr«ng theo” (®ång bµo ViÖt B¾c tr«ng theo B¸c) + T¸c dông: NhÊn m¹nh tÊm lßng nhí th­¬ng, kÝnh yªu l·nh tô cña ®ång bµo ViÖt B¾c khi §¶ng, B¸c vÒ Hµ Néi. 2. KÕt qu¶ kh¶o s¸t: - Häc sinh ph¸t hiÖn ®­îc biÖn ph¸p tu tõ nh­ng ch­a ®Çy ®ñ, cßn bá sãt. - Cßn nhÇm lÉn gi÷a biÖn ph¸p Èn dô vµ ho¸n dô qua h×nh ¶nh “rõng nói tr«ng theo bãng Ng­êi”. Cã em ch­a h×nh thµnh ®­îc ®o¹n v¨n c¶m thô, mµ tr¶ lêi theo kiÓu g¹ch ®Çu dßng. Cô thÓ: Líp SÜ sè §iÓm 0-2,5 §iÓm 2,5 - 4,5 §iÓm 5 – 7,5 §iÓm 8-10 SL % SL % SL % SL % 6A 41 0 0 5 12 30 73 6 15 6B 40 0 0 11 28 26 65 3 7 6C 39 0 0 10 25 26 66 3 9 7A 40 0 0 4 10 29 73 7 17 7B 37 0 0 9 24 22 59 4 17 7C 39 0 0 8 21 26 67 5 12 7D 38 0 0 10 26 24 63 4 11 3. Nh÷ng biÖn ph¸p thùc hiÖn ë líp 6 +7 c¸c em ®· häc 9 biÖn ph¸p tu tõ: so s¸nh, Èn dô, ho¸n dô, nãi qu¸, nh©n hãa, ®iÖp ng÷, nãi gi¶m, nãi tr¸nh, t­¬ng ph¶n, ch¬i ch÷. Ngoµi 9 biÖn ph¸p tu tõ nãi trªn chóng ta cßn t×m hiÓu thªm mét sè biÖn ph¸p n÷a lµ: §æi trËt tù có ph¸p, ®èi ng÷, liÖt kª, c©u hái tu tõ v.v… Trong qu¸ tr×nh c¶m thô V¨n häc cã liªn quan ®Õn phÇn nµo t«i sÏ giíi thiÖu (v× thêi gian cã h¹n). RÌn häc sinh kü n¨ng c¶m thô v¨n häc qua mét sè biÖn ph¸p tu tõ. Víi sù kh¸i qu¸t trªn t«i ®· tiÕn hµnh vËn dông cô thÓ trong viÖc n©ng cao c¶m thô V¨n häc ®i s©u vµ më réng ®èi víi mét vµi biÖn ph¸p tu tõ, cô thÓ: Bµi tËp 1: T×m vµ ph©n tÝch biÖn ph¸p tu tõ trong c©u ca dao sau: “C«ng cha nh­ nói ngÊt trêi NghÜa mÑ nh­ n­íc ngêi ngêi biÓn §«ng” Yªu cÇu tr¶ lêi: - Ph¸t hiÖn biÖn ph¸p tu tõ ®ã. §èi víi biÖn ph¸p so s¸nh cÇn ph©n tÝch h×nh ¶nh so s¸nh lµm næi bËt sù vËt ®­îc so s¸nh. - H×nh thµnh mét ®o¹n v¨n c¶m thô hoÆc mét bµi v¨n. - Më réng b»ng c¸ch nªu c©u hái: T×m nh÷ng c©u ca dao cã néi dung t­¬ng tù. Nã gièng vµ kh¸c nh÷ng c©u ca dao trªn ë ®iÓm nµo? Ph©n tÝch s¬ l­îc? - Häc sinh tr¶ lêi, gi¸o viªn kh¸i qu¸t n©ng cao: Ca dao lµ nh÷ng bµi h¸t ng¾n ®Çy ý vÞ s©u xa, nã cßn lµ lêi khuyªn nhÑ nhµng, ch©n t×nh vµ tha thiÕt. Trong ca dao, ch÷ “hiÕu” lµ mét vÊn ®Ò mµ nh©n d©n ta quan t©m s©u s¾c. Ai sinh ra mµ kh«ng cã cha mÑ, ai lín lªn mµ kh«ng ®­îc h­ëng t×nh yªu cña bè mÑ. C«ng lao cña cha mÑ ®èi víi con c¸i thËt lín lao. NhiÒu c©u ca dao ®· thÊm ®­îm ®iÒu ®ã: “C«ng cha nh­ nói ngÊt trêi NghÜa mÑ nh­ n­íc ngêi ngêi biÓn §«ng” B»ng biÖn ph¸p nghÖ thuËt so s¸nh “c«ng cha” ®­îc vÝ víi nói “ngÊt trêi”, nghÜa mÑ ®­îc vÝ “ngêi ngêi biÓn §«ng” . ¤ng cha ta ®· kh¼ng ®Þnh c«ng cha, nghÜa mÑ ®èi víi con c¸i lµ v« cïng to lín, lµ ngän nói cao, rÊt cao, cµng nh×n cµng cao “ngÊt” ®Õn tËn trêi. H×nh ¶nh nµy gîi nhí sù v« tËn vÒ chiÒu cao. Nói cao hay ®ã lµ c«ng lao to lín cña ng­êi cha ®èi víi nh÷ng ®øa con kh«ng thÓ ®o ®Õm ®­îc. Ngän nói cao ch¾c ch¾n ch©n ph¶i réng, r¾n vµ ch¾c, nã rÊt lín, rÊt s©u míi cã thÓ ®ñ søc ®Ó ngän nói cao ngÊt ®Õn tËn trêi ®­îc. Tõ h×nh ¶nh ®ã «ng cha ta muèn nãi víi chóng ta r»ng: C«ng lao cña ng­êi cha lµ v« cïng to lín, ®ã lµ sù tËn t©m, tËn lùc nu«i nÊng, b¶o ban, d¹y dç cho con vµo khu«n khæ ®Ó cho con tr­ëng thµnh, ng­êi bè v÷ng vµng sÏ lµ chç dùa v÷ng ch¾c cho con kh«n lín, trë thµnh ng­êi cã Ých cho x· héi. “NghÜa mÑ nh­ n­íc ngêi ngêi biÓn §«ng” “NghÜa mÑ” ë ®©y lµ t×nh c¶m yªu th­¬ng, sù ch¨m chót lo toan, d¹y b¶o con kh«n lín cña ng­êi mÑ… NghÜa mÑ ®­îc so s¸nh víi “n­íc ngêi ngêi biÓn §«ng”. “Ngêi ngêi” lµ dßng n­íc s¸ng, réng, lan táa, lu«n ¸nh lªn mµu s¸ng lÊp l¸nh, n­íc biÓn §«ng lu«n trong s¸ng, kh«ng bao giê c¹n, kh«ng bao giê hÕt còng nh­ t×nh mÑ yªu con lµ v« cïng, lµ v« tËn. Dßng n­íc m¸t dÞu hay c¶ cuéc ®êi mÑ t¾m m¸t cho t©m hån con, lµ t×nh yªu th­¬ng d¹t dµo ®Ó con mang theo khi ®· tr­ëng thµnh. Hay ®ã chÝnh lµ dßng s÷a ngät th¬m mÑ ®· cho con tõ khi b¾t ®Çu chµo ®êi, lµ dßng m¸u hång t­¬i mÑ ®· cho con suèt c¶ cuéc ®êi. BiÓn §«ng sãng quanh n¨m vç bê, cã lóc nã hiÒn hßa ªm dÞu, cã lóc d¹t dµo x« thuyÒn, nh÷ng lµn sãng hay lêi mÑ ru ªm ¸i, dÞu hiÒn, lµ nh÷ng c©u h¸t mÑ dËy con vµo nh÷ng ®ªm tr¨ng s¸ng, vµ cã lÏ c¶ nh÷ng lêi qu¸t m¾ng giËn d÷ khi con m¾c lçi lÇm… tÊt c¶ lµ t×nh yªu th­¬ng s©u s¾c mÑ ®· giµnh cho con. N­íc biÓn mÆn hay ®ã lµ vÞ mÆn cña cuéc ®êi mµ mÑ ph¶i tr¶i qua ®Ó cho con ®­îc kh«n lín, vÞ mÆn Êy cã ph¶i lµ nh÷ng giät n­íc m¾t trµo d©ng trong ®«i m¾t quÇng s©u cña mÑ, khi vui, khi buån, khi lo l¾ng v× con… C«ng cha nghÜa mÑ thËt lín lao, kh«ng sao nãi hÕt. BiÕt bao bµi ca dao còng ngîi ca c«ng lao cña cha mÑ nh­ vËy: “C«ng cha nh­ nói Th¸i S¬n NghÜa mÑ nh­ n­íc trong nguån ch¶y ra” Hay: “C«ng cha nÆng l¾m ai ¬i NghÜa mÑ b»ng trêi chÝn th¸ng c­u mang” Cïng lµ biÖn ph¸p so s¸nh song h×nh ¶nh so s¸nh ®­îc nãi kh¸c ®i. Tuy vËy nh÷ng bµi ca dao trªn vÉn chØ lµ nhÊn m¹nh c«ng lao cña cha mÑ ®èi víi con c¸i lµ v« cïng to lín, nh÷ng bµi ca dao trªn gióp chóng ta hiÓu thªm vÒ cha mÑ cña m×nh, nh¾c nhë chóng ta bæn phËn lµm con ph¶i gi÷ trßn ch÷ hiÕu. H·y lµm tÊt c¶ nh÷ng g× cã thÓ lµm ®­îc ®Ó ®Òn ®¸p c«ng lao sinh thµnh d­ìng dôc cña cha mÑ: “Mét lßng thê mÑ kÝnh cha Cho trßn ch÷ hiÕu míi lµ ®¹o con.” Bµi tËp ¸p dông : Ph©n tÝch biÖn ph¸p tu tõ qua c©u ca dao: “C«ng cha nh­ nói Th¸i S¬n NghÜa mÑ nh­ n­íc trong nguån ch¶y ra” So s¸nh víi c©u: “C«ng cha nh­ nói ngÊt trêi NghÜa mÑ nh­ n­íc ngêi ngêi biÓn §«ng” ®Ó thÊy ®­îc sù gièng nhau vµ kh¸c nhau cña c¸c c©u ca dao ®ã. (Cho häc sinh tr¶ lêi miÖng vµ nhµ lµm thµnh bµi) (L­u ý: Nói Th¸i S¬n lµ ngän nói cao nhÊt ë Trung Quèc, n­íc trong nguån kh«ng bao giê c¹n) Yªu cÇu tr¶ lêi: + Gièng nhau: - NghÖ thuËt : So s¸nh - Néi dung ý nghÜa: Ca ngîi c«ng lao cha mÑ. + Kh¸c nhau: H×nh ¶nh so s¸nh c«ng cha ®­îc so s¸nh víi nói Th¸i S¬n vµ nói ngÊt trêi, nghÜa mÑ ®­îc so s¸nh víi n­íc trong nguån vµ n­íc ngêi ngêi biÓn §«ng. Bµi tËp 2: Môc ®Ých cho häc sinh ph©n biÖt phÐp Èn dô vµ ho¸n dô: 1. Ph¸t hiÖn vµ ph©n tÝch biÖn ph¸p tu tõ trong 2 c©u sau: a. “ThuyÒn vÒ cã nhí bÕn ch¨ng BÕn th× mét d¹ kh¨ng kh¨ng ®îi thuyÒn” (Ca dao) b. “Bãng hång nh¸c thÊy lÎo xa Xu©n lan, thu cóc mÆn mµ c¶ hai” (TruyÖn KiÒu - NguyÔn Du) 2. T×m nh÷ng nÐt gièng nhau vµ kh¸c nhau trong biÖn ph¸p tu tõ: Èn dô vµ ho¸n dô. Yªu cÇu tr¶ lêi: Trong c©u: “ThuyÒn vÒ cã nhí bÕn ch¨ng BÕn th× mét d¹ kh¨ng kh¨ng ®îi thuyÒn” Sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt nh©n hãa, Èn dô: thuyÒn, bÕn lµ hai vËt v« tri v« gi¸c, vËy mµ biÕt “nhí”, biÕt “kh¨ng kh¨ng ®îi”. Tõ h×nh ¶nh thuyÒn vµ bÕn nh©n d©n ta muèn nãi ®Õn t©m t­ t×nh c¶m cña con ng­êi, ®ã lµ t×nh yªu nam n÷, chung thñy s¾t son. T×nh yªu vèn rÊt ®Ñp, t×nh yªu chung thñy rÊt ®¸ng ®­îc ca ngîi. Tõ thùc tÕ: bÕn kh«ng cã thuyÒn th× kh«ng gäi g× lµ bÕn mµ chØ lµ bê s«ng, bê biÓn, bê n­íc. ThuyÒn xuÊt ph¸t tõ bÕn råi ®i kh¾p mäi n¬i. BÕn muèn ®­îc lµ bÕn th× ph¶i biÕt “kh¨ng kh¨ng ®îi thuyÒn”, cã thuyÒn vµo ra th× bê n­íc míi trë thµnh bÕn. H×nh ¶nh thËt ®Ñp vµ sinh ®éng bëi nh÷ng vËt v« tri v« gi¸c ®­îc nh©n hãa mang tÝnh c¸ch ®Çy t©m t×nh cña con ng­êi. ThuyÒn biÕt “nhí” bÕn, biÕt “®îi” - ph¶i ch¨ng tõ h×nh ¶nh ®ã nh©n d©n ta muèn ®Ò cËp ®Õn cuéc sèng vµ t©m t­ t×nh c¶m cña con ng­êi. Ng­êi con g¸i cã chång míi trë thµnh ng­êi vî, cã ng­êi yªu míi trë thµnh ng­êi yªu. Nh÷ng chµng trai ra ®i v× viÖc n­íc liÖu cã trë vÒ “bÕn cò” ®îi ch¨ng. §ã lµ nh÷ng c« g¸i s¾t son chê ®îi, chung thñy mét lßng, ph¶i cã t©m hån phong phó, sù liªn t­ëng ®éc ®¸o, nh©n d©n ta x©y dùng h×nh t­îng nghÖ thuËt tuyÖt vêi: thuyÒn vµ bÕn lµ sù so s¸nh ngÇm víi t×nh c¶m cña con ng­êi ®Ó miªu t¶ nçi nhí nhung tha thiÕt vµ lêi høa hÑn ch©n thµnh vÒ mèi t×nh chung thñy rÊt nªn th¬ cña ng­êi phô n÷ chê ®îi ng­êi yªu, ng­êi chång, ®ã còng lµ mét c©u hái, mét lêi kh¼ng ®Þnh s¾t son, chung thñy. “BÕn th× mét d¹ kh¨ng kh¨ng ®îi thuyÒn” Hai c©u th¬: “Bãng hång nh¸c thÊy lÎo xa Xu©n lan, thu cóc mÆn mµ c¶ hai” kÓ vÒ sù rung ®éng ®Çu tiªn cña Kim Träng khi gÆp chÞ em Thóy KiÒu trong ngµy tÕt thanh minh. Hai c©u th¬ ®­îc NguyÔn Du sö dông biÖn ph¸p tu tõ ho¸n dô “bãng hång”, “xu©n lan”, “thu cóc”. Ngµy x­a, phô n÷ Trung Quèc cßn mÆc v¸y (quÇn) mµu ®á (hång quÇn) nªn Kim Träng nh¸c thÊy “bãng hång” (chØ chÞ em Thóy KiÒu) ®· thÊy hai chÞ em rÊt ®Ñp (lan vµ cóc) thay thÕ cho Thóy KiÒu vµ Thóy V©n. Hai chÞ em ®Ñp nh­ lan mïa xu©n vµ nh­ cóc mïa thu, mét vÎ ®Ñp mÆn mµ khiÕn Kim Träng míi gÆp ®· ®em lßng yªu mÕn. NghÖ thuËt ho¸n dô giµu h×nh ¶nh lµm c©u th¬ thªm ®»m th¾m. Trong vÝ dô trªn häc sinh dÔ nhÇm lÉn gi÷a ho¸n dô vµ Èn dô. VËy Èn dô vµ ho¸n dô cã g× gièng vµ kh¸c nhau: +) Gièng nhau: C¶ hai ®Òu lÊy tªn gäi nµy ®Ó gäi ®èi t­îng kh¸c, ®Òu lµ thay thÕ. Muèn ph¸t hiÖn ®­îc ng­êi ta ph¶i liªn t­ëng ®Ých cña chóng ®Òu nh»m lµ “®Ñp” khiÕn cho tõ ng÷ giµu tÝnh biÓu c¶m h¬n. +) Kh¸c nhau: Èn dô: Dùa vµo mèi quan hÖ gièng nhau gi÷a hai ®èi t­îng v× vËy gäi lµ so s¸nh ngÇm, trong ®ã vÕ ®­îc so s¸nh Èn ®i. Ho¸n dô: Dùa vµo mèi quan hÖ gÇn gòi cã thùc gi÷a hai ®èi t­îng dïng ®Ó thay thÕ. Bµi tËp ¸p dông: Cho häc sinh tr¶ lêi miÖng: Ph¸t hiÖn biÖn ph¸p tu tõ trong nh÷ng c©u sau: “Hìi ng­êi tim nh÷ng ng­êi yªu C¸nh chim kh«ng mái sím chiÒu vÉn bay” Yªu cÇu tr¶ lêi: BiÖn ph¸p ho¸n dô: “Tim” chØ t×nh c¶m yªu th­¬ng, tÊm lßng cña B¸c Hå ®èi víi d©n téc ViÖt Nam. BiÖn ph¸p Èn dô: VÝ ngÇm víi B¸c “c¸nh chim kh«ng mái sím chiÒu vÉn bay” nh»m ca ngîi B¸c - Ng­êi ®· suèt ®êi chiÕn ®Êu kh«ng mÖt mái v× ®éc lËp, tù do cho Tæ Quèc, vÞ l·nh tô kÝnh yªu giµu lßng nh©n ¸i cña d©n téc ViÖt Nam. Häc sinh tr¶ lêi ®óng cho ®iÓm ®Ó ®éng viªn. * Trong qu¸ tr×nh hÖ thèng hãa c¸c biÖn ph¸p tu tõ t«i ®· cho c¸c em tr¶ lêi miÖng mét sè biÖn ph¸p: Nãi qu¸, ®iÖp ng÷ nªn bµi tËp tiÕp theo t«i chØ muèn ¸p dông vµo viÖc cô thÓ, vµo viÖc c¶m thô t¸c phÈm v¨n häc. Bµi tËp 3: VËn dông nh÷ng hiÓu biÕt cña m×nh vÒ biÖn ph¸p tu tõ n¨ng lùc c¶m thô ®Ó n©ng cao hiÓu biÕt vÒ bµi th¬ “Tre ViÖt Nam” cña NguyÔn Duy. Yªu cÇu tr¶ lêi: C¨n cø vµo c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt cña bµi th¬ ®Ó n©ng cao c¶m thô. Träng t©m khai th¸c biÖn ph¸p tu tõ. §©y lµ bµi th¬ ®· ®­îc ®­a vµo ch­¬ng tr×nh líp 7. Trong nh÷ng buæi båi d­ìng n©ng cao nµy, chó ý ®Æt c©u hái cho häc sinh khai th¸c c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt ®Ó n©ng cao c¶m thô, gi¸o viªn tæng hîp ý kiÕn cña c¸c em n©ng cao trong qu¸ tr×nh khai th¸c c¸c biÖn ph¸p tu tõ cÇn kÕt hîp mét sè biÖn ph¸p nghÖ thuËt kh¸c. C©u hái 1 “Tre xanh Xanh tù bao giê ChuyÖn ngµy x­a… ®· cã bê tre xanh” §o¹n th¬ sö dông biÖn ph¸p tu tõ g×? Ba c©u th¬ trªn lµ mét c©u th¬ lôc b¸t t¹i sao l¹i ng¾t xuèng ba dßng? DÊu chÊm löng cã t¸c dông g×? Ph©n tÝch c¸i hay cña ®o¹n th¬ trªn. Tr¶ lêi: Ngay tõ ®Çu bµi th¬ NguyÔn Du ®· giíi thiÖu vÒ tre ViÖt Nam b»ng c©u hái tu tõ (c©u hái mµ néi dung cña nã ®· bao hµm ý tr¶ lêi) vµ ®iÖp tõ “xanh”. “Tre xanh Xanh tù bao giê? C©u hái nh­ mét lêi kh¼ng ®Þnh: Tre xanh ®· cã tõ rÊt l©u ®êi, c©y tre ®· g¾n bã s©u s¾c víi ng­êi ViÖt Nam. “TruyÖn ngµy x­a..” dÊu chÊm löng ®i kÌm nh¾c nhë mäi ng­êi nhí vÒ thêi xa x­a cña lÞch sö, thña Êy Th¸nh Giãng ®· nhæ tre ®¸nh giÆc. §ã lµ b»ng chøng hïng hån vÒ sù g¾n bã gi÷a tre vµ ng­êi ViÖt Nam, c¸ch ng¾t c©u lôc b¸t thµnh ba dßng nh­ nhÊn m¹nh gîi t¶ vÒ kho¶ng thêi gian, kh«ng gian v« tËn, nh­ mét lêi kh¼ng ®Þnh thªm tre cã tõ l©u ®êi, g¾n bã víi lµng quª ViÖt Nam, con ng­êi ViÖt Nam víi mµu xanh bÊt tËn cña nã. §iÖp tõ “xanh” ®­îc nh¾c tíi ba lÇn nh­ kh¼ng ®Þnh søc sèng tr­êng tån cña tre, cña d©n téc ViÖt Nam. C©y tre ®· trë thµnh biÓu t­îng cña d©n téc ViÖt Nam tõ ®ã. C©u hái 2: a. Em cã nhËn xÐt g× vÒ c©u hái tu tõ trong ®o¹n: Th©n gÇy guéc l¸ mong manh Mµ sao lªn lòy lªn thµnh tre ¬i? ë ®©u tre còng xanh t­¬i Cho dï ®Êt sái ®Êt v«i b¹c mµu? b. §Êt sái, ®Êt v«i lµ lo¹i ®Êt nh­ thÕ nµo? c. V× sao hoµn c¶nh sèng khã kh¨n vËy mµ tre vÉn xanh t­¬i, t¸c gi¶ ®· sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt g× nãi nªn ®øc tÝnh cÇn cï cña tre? Yªu cÇu tr¶ lêi: C©u hái tu tõ trong 4 c©u th¬ trªn nh­ kh¼ng ®Þnh d¸ng vÎ, c¸ch sèng cña tre. Tuy c©y cao, gÇy, l¸ nhá “mong manh” nh­ng chóng sèng g¾n bã víi nhau ®Ó t¹o thµnh bê tre, lòy tre «m Êp, bao quanh, b¶o vÖ xãm lµng. Dï cho ë m«i tr­êng nµo, hoµn c¶nh nµo “®Êt sái, ®Êt v«i b¹c mµu” - lo¹i ®Êt c»n cçi Ýt chÊt nhÊt th× tre vÉn sèng, vÉn xanh t­¬i, quanh n¨m xanh tèt, søc sèng cña tre lµ bÊt diÖt. V× sao vËy? “Cã g× ®©u, cã g× ®©u Mì mµu Ýt chÊt dån l©u hãa nhiÒu RÔ siªng kh«ng ng¹i ®Êt nghÌo Tre bao nhiªu rÔ bÊy nhiªu cÇn cï? Tre cÇn cï, chÞu khã nh­ ng­êi d©n ViÖt Nam, “siªng” lµ siªng n¨ng, ch¨m chØ, cÇn cï, “chÊt dån l©u” lµ sù tÝch lòy gãp nhÆt tõng tý theo kiÓu “n¨ng nhÆt chÆt bÞ”, “kiÕn tha l©u còng ®Çy tæ” biÖn ph¸p nh©n hãa, Èn dô khiÕn tre hiÖn lªn thËt sinh ®éng. Tre biÕt siªng n¨ng cÇn cï chÞu khã hay ®ã chÝnh lµ ®øc tÝnh cña ng­êi d©n ViÖt Nam cã tõ l©u ®êi mµ nhµ th¬ NguyÔn Duy hÕt lêi ca ngîi. C©u hái 3: “V­¬n m×nh trong giã tre ®u C©y kham khæ vÉn h¸t ru l¸ cµnh Yªu nhiÒu n¾ng ná trêi xanh Tre xanh kh«ng ®øng khuÊt m×nh bãng r©m B·o bïng th©n bäc lÊy th©n Tay «m tay nÝu tre gÇn nhau thªm Th­¬ng nhau tre kh«ng ë riªng Lòy thµnh tõ ®ã mµ lªn hìi ng­êi”. §o¹n th¬ trªn sö dông biÖn ph¸p tu tõ g×? Em h·y ph©n tÝch ý nghÜa cña ®o¹n th¬? Yªu cÇu tr¶ lêi: C¶ ®o¹n th¬ ®­îc sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt nh©n hãa sinh ®éng, tre lµ vËt v« tri, v« gi¸c vËy mµ cã nghÞ lùc rÊt lín trong cuéc sèng, rÊt l¹c quan yªu ®êi nh­ con ng­êi. Tre biÕt “v­¬n m×nh” trong giã, v­¬n lªn cao ®Ó ®ãn nhËn ¸nh s¸ng bÇu trêi. Nã kh«ng chÞu khuÊt phôc tr­íc bÊt cø søc m¹nh nµo. “Tre xanh kh«ng ®øng khuÊt m×nh bãng d©m”. Nã yªu bÇu trêi biÕt bao nhiªu, bÇu trêi trong xanh hiÒn hßa s¾c n¾ng, nã v­¬n lªn ®Çy ý trÝ vµ t¹o cho m×nh mét ý trÝ hiªn ngang, bÊt khuÊt. Cuéc sèng cßn kham khæ ®¹m b¹c nh­ng ®©u cã ¸t næi niÒm vui, niÒm l¹c quan trong cuéc sèng “c©y kham khæ vÉn h¸t ru l¸ cµnh”. TiÕng giã vi vu, tiÕng s¸o diÒu rén ra, tiÕng tre xµo x¹c hay ®ã chÝnh lµ tiÕng h¸t ca ngîi cuéc sèng thanh b×nh, tre vÉn ®øng ®Êy hiªn ngang vµ bÊt khuÊt, dï cho giã t¸p m­a sa, dï cho giã giËt b·o bïng, tre vÉn ®oµn kÕt g¾n bã bªn nhau “tay «m tay nÝu tre gÇn nhau thªm”. Tõ t×nh yªu th­¬ng g¾n bã ®oµn kÕt, tre trë thµnh bøc t­êng thµnh v÷ng ch¾c b¶o vÖ quª h­¬ng. C¶ ®o¹n th¬ viÕt vÒ tre nh­ng ®ã lµ c¸ch nãi Èn dô rÊt ®éc ®¸o cña NguyÔn Duy ®Ó ca ngîi nh÷ng phÈm chÊt tèt ®Ñp cña ng­êi d©n ViÖt Nam: kiªn trung, dòng c¶m, biÕt ®oµn kÕt s¸t c¸nh bªn nhau ®Ó b¶o vÖ Tæ Quèc. Dï cuéc sèng cßn nghÌo nµn, l¹c hËu, dï bÞ chiÕn tranh tµn ph¸ nh­ng ng­êi d©n ViÖt Nam vÉn l¹c quan yªu ®êi, ®oµn kÕt chiÕn ®Êu chèng l¹i kÎ thï b¶o vÖ Tæ Quèc. Bµi th¬ viÕt trong nh÷ng ngµy chèng Mü s«i ®éng nh­ mét tiÕng nãi b×nh tÜnh, l¹c quan, kh¼ng ®Þnh t­ thÕ chiÕn th¾ng cña con ng­êi ViÖt Nam, d©n téc ViÖt Nam tr­íc mäi thö th¸ch cña kÎ thï. C©u hái 4: “Ch¼ng may th©n g·y cµnh r¬i VÉn nguyªn c¸i gèc truyÒn ®êi cho m¨ng Nßi tre ®©u chÞu mäc cong Ch­a lªn ®· nhän nh­ ch«ng l¹ th­êng L­ng trÇn ph¬i n¾ng ph¬i s­¬ng Cã manh ¸o céc tre nh­êng cho con M¨ng non lµ bóp m¨ng non §· mang d¸ng th¼ng th©n trßn cña tre N¨m qua ®i, th¸ng qua ®i Tre giµ m¨ng mäc cã g× l¹ ®©u?” Ph¸t hiÖn biÖn ph¸p nghÖ thuËt nh©n hãa, Èn dô trong ®o¹n th¬ trªn? Cho biÕt dông ý cña t¸c gi¶? Em c¶m nhËn g× vÒ h×nh ¶nh bóp m¨ng non? Yªu cÇu tr¶ lêi: D­íi ngßi bót cña NguyÔn Duy tre cßn nhiÒu phÈm chÊt ®¸ng quý n÷a nh­ ®øc tÝnh ngay th¼ng, lßng vÞ tha biÕt nh­êng nhÞn vµ ch¨m lo cho thÕ hÖ m¨ng non ®êi sau. Nãi vÒ tre mµ nh­ nãi vÒ mét líp ng­êi, võa gÇn gòi, võa tha thiÕt. “Nßi tre ®©u chÞu mäc cong Ch­a lªn ®· nhän nh­ ch«ng l¹ th­êng L­ng trÇn ph¬i n¾ng ph¬i s­¬ng Cã manh ¸o céc tre nh­êng cho con” Manh ¸o céc tre “nh­êng” cho con lµ h×nh ¶nh ®Æc s¾c nhÊt. BiÖn ph¸p nh©n hãa Èn dô gîi cho ta mét h×nh ¶nh ®Ñp vÒ t×nh th­¬ng, sù hy sinh cña thÕ thÖ tr­íc ®èi víi thÕ hÖ sau. Manh ¸o th× “céc” nh­ng t×nh th­¬ng th× dµi v« tËn. Nã lµ tµi s¶n quý gi¸ truyÒn tõ ®êi nµy qua ®êi kh¸c ®Ó t¹o lªn truyÒn thèng “tre giµ m¨ng mäc”. H×nh ¶nh bóp m¨ng non trong c©u: “M¨ng non lµ bóp m¨ng non §· mang d¸ng th¼ng th©n trßn cña tre.” Gîi lªn sù nèi tiÕp cña thÕ hÖ sau ®èi víi thÕ hÖ tr­íc, sèng ngay th¼ng, can tr­êng tõ tÊm bÐ. §ã lµ h×nh ¶nh ®Ñp cña thÕ hÖ trÎ ViÖt Nam, kÕ tôc truyÒn thèng bÊt khuÊt cña d©n téc ®Ó b¶o vÖ x©y dùng Tæ Quèc. C¸c em chÝnh lµ m¨ng non cña ®Êt n­íc, lµ t­¬ng lai cña ®Êt n­íc. C©u hái 5: Em cã nhËn xÐt g× vÒ nhÞp th¬, dÊu chÊm löng, biÖn ph¸p tu tõ? §iÖp tõ “xanh” cã ý nghÜa g×? §o¹n kÕt nµy cã sù g¾n bã nh­ thÕ nµo víi ®o¹n ®Çu? “Mai sau… Mai sau … Mai sau … §Êt xanh tre m·i xanh mµu tre xanh” Yªu cÇu tr¶ lêi: C©u th¬ lôc b¸t t¸ch lµm 4 dßng, nhÞp th¬ 2/2/2 ng¾t ra thµnh 3 nhÞp cïng víi ®iÖp tõ “mai sau” ®­îc nh¾c tíi 3 lÇn. DÊu chÊm löng kÌm theo nh­ gîi thêi gian trong t­¬ng lai lµ v« cïng, v« tËn. Mai sau vµ m·i m·i vÒ sau ®Êt n­íc ViÖt Nam “§Êt xanh tre m·i xanh mµu tre xanh”. Sù ®iÖp l¹i 3 lÇn tõ “xanh” nh­ mét tõ suy ngÉm, mét sù kh¼ng ®Þnh vÒ søc sèng tr­êng tån cña c©y tre ViÖt Nam, cña con ng­êi ViÖt Nam, cña d©n téc ViÖt Nam. G¾n khæ th¬ ®Çu vµ khæ th¬ cuèi, c¶ bµi th¬ kh¾c häa ®Ëm nÐt h×nh ¶nh c©y tre ViÖt Nam: Qu¸ khø – hiÖn t¹i- t­¬ng lai; tre cã sù sèng tr­êng tån, m·i m·i víi nh÷ng phÈm chÊt quý b¸u. BiÖn ph¸p Èn dô, nh©n hãa xuyªn suèt bµi th¬ cïng víi sù s¸ng t¹o trong viÖc sö dông thÓ lôc b¸t, bµi th¬ gîi ©m ®iÖu võa ca dao, võa hiÖn ®¹i ca ngîi con ng­êi ViÖt Nam, d©n téc ViÖt Nam cÇn cï, dòng c¶m, bÊt khuÊt, kiªn trung. Bµi tËp: Ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña em vÒ mét vµi c©u trong bµi “Tre ViÖt Nam” cã sö dông biÖn ph¸p tu tõ mµ em t©m ®¾c nhÊt? T¹i sao t¸c gi¶ lÊy ®Çu ®Ò lµ “Tre ViÖt Nam” ? NhËn xÐt chung Tãm l¹i, trong suèt qu¸ tr×nh vËn dông, khai th¸c c¸c biÖn ph¸p tu tõ vµo viÖc c¶m thô V¨n häc t«i ®· h­íng dÉn c¸c em thùc hiÖn tõng b­íc: ph¸t hiÖn – ph©n tÝch – c¶m thô, n©ng cao më réng, ®­a bµi tËp øng dông. T«i nhËn thÊy c¸c em ch¨m chó theo dâi, hµo høng ph¸t biÓu bµi, khi viÕt bµi ®· ®¹t kÕt qu¶ cao, kh¶ n¨ng c¶m thô cña c¸c em ®­îc n©ng lªn, c¸c bµi tËp øng dông c¸c em ®Òu lµm tèt, cã s¸ng t¹o theo c¸ch c¶m thô riªng cña m×nh. Trªn c¬ së nh÷ng ph­¬ng ph¸p dïng c©u hái ®Ó ph¸t hiÖn, ph©n tÝch biÖn ph¸p tu tõ, häc sinh cã thÓ vËn dông trong nhiÒu tr­êng hîp kh¸c ph©n tÝch c¸i hay cña viÖc sö dông biÖn ph¸p ®iÖp ng÷, biÖn ph¸p t­¬ng ph¶n…trong mét ®o¹n th¬, ®o¹n v¨n hoÆc mét bµi th¬… tõ ®ã n©ng cao c¶m thô t¸c phÈm. Trªn c¬ së hiÓu biÕt cña häc sinh cã thÓ lµm th¬, vËn dông vµo bµi viÕt cña m×nh c¸c biÖn ph¸p tu tõ, lµm cho c©u th¬, c©u v¨n giµu h×nh ¶nh sinh ®éng. PhÇn yªu cÇu tr¶ lêi: Lµ c¸ch gi¶ng gi¶i cña thÇy ®­îc kh¸i qu¸t theo sù tr¶ lêi cña häc sinh khi lµm bµi tËp øng dông, häc sinh cÇn cã sù s¸ng t¹o theo sù c¶m nhËn riªng cña m×nh. IV. kÕt qu¶ thùc hiÖn cã so s¸nh ®èi chøng 1- Tõ biÖn ph¸p tu tõ c¸c em ®· ®­îc häc, ®­îc båi d­ìng c¸c em ®· dÔ dµng nhËn biÕt, ph¸t hiÖn chÝnh x¸c c¸c biÖn ph¸p tu tõ. 2- BiÕt khai th¸c, ph©n tÝch tõng biÖn ph¸p tu tõ trong nh÷ng ®o¹n th¬ (v¨n) cã sö dông nhiÒu biÖn ph¸p tu tõ, c¸c em ®· biÕt kÕt hîp hµi hßa c¸c biÖn ph¸p tu tõ, g¾n nã víi v¨n c¶nh ®Ó khai th¸c n©ng cao c¶m thô. 3- Kh«ng cßn hiÖn t­îng nhÇm lÉn gi÷a biÖn ph¸p Èn dô vµ ho¸n dô. 4- Kh¶ n¨ng c¶m thô V¨n häc n©ng cao, c¸c em biÕt vËn dông gi÷a viÖc khai th¸c c¸c biÖn ph¸p tu tõ víi viÖc ph©n tÝch c¸c biÖn ph¸p nghÖ thuËt kh¸c ®Ó n©ng cao vèn hiÓu biÕt V¨n häc. 5- KÕt qu¶ cô thÓ qua c¸c bµi kiÓm tra, kh¶o s¸t: §Ò bµi: Ph¸t hiÖn vµ ph©n tÝch hiÖu qu¶ cña viÖc sö dông biÖn ph¸p tu tõ trong ®o¹n v¨n sau: “…Cã häc v¨n th¬ míi biÕt tr¨ng lµ mét c¸i g× ®Ñp vµ quý l¾m. Tr¨ng lµ c¸i liÒm vµng gi÷a ®èng sao. Tr¨ng lµ c¸i ®Üa b¹c trªn tÊm th¶m nhung da trêi. Tr¨ng táa méng xuèng trÇn gian. Tr¨ng tu«n suèi m¸t ®Ó nh÷ng t©m hån khao kh¸t ngôp lÆn”. Dùa vµo hiÓu biÕt vÒ bÇu trêi, ¸nh tr¨ng viÕt mét ®o¹n v¨n t¶ bÇu trêi ®ªm trung thu (cã sö dông phÐp so s¸nh, nh©n hãa). KÕt qu¶ cô thÓ: Líp SÜ sè §iÓm 0 - 2,5 §iÓm 2,5 - 4,5 §iÓm 5 - 7,5 §iÓm 8 - 10 SL % SL % SL % SL % 6A 41 0 0 1 2,5 24 58,5 16 39 6B 40 0 0 4 10 38 70 8 20 6C 39 0 0 3 8 27 69 9 23 7A 40 0 0 0 0 21 52 19 48 7B 37 0 0 3 8 24 65 10 27 7C 39 0 0 4 10 26 67 9 23 7D 38 0 0 3 8 27 71 8 21 Trong ®ã em Ph¹m ThÞ DuÖ häc sinh líp 7A ®· viÕt nh­ sau: Tr¨ng lµ ®Ò tµi hÊp dÉn ®èi víi c¸c nhµ v¨n, nhµ th¬. BiÕt bao nhiªu c¸c thi nh©n viÕt vÒ vÎ ®Ñp cña tr¨ng lµm rung ®éng lßng ng­êi. Nam cao nhËn xÐt thËt ®éc ®¸o “Cã häc v¨n th¬ míi biÕt tr¨ng lµ mét c¸i g× ®Ñp vµ quý l¾m. Tr¨ng lµ c¸i liÒm vµng gi÷a ®èng sao. Tr¨ng lµ c¸i ®Üa b¹c trªn tÊm th¶m nhung da trêi. Tr¨ng táa méng xuèng trÇn gian. Tr¨ng tu«n suèi m¸t ®Ó nh÷ng t©m hån khao kh¸t ngôp lÆn”. §o¹n v¨n ®­îc t¸c gi¶ dïng h×nh ¶nh so s¸nh thËt tµi t×nh ®Ó kh¾c häa mét bøc tranh tuyÖt mü vÒ tr¨ng. Tr¨ng nh­ c¸i liÒm vµng, tr¨ng nh­ c¸i ®Üa b¹c. §ã lµ hai thêi ®iÓm tr¨ng ®Çu th¸ng vµ cuèi th¸ng. Nhµ v¨n ®· quan s¸t rÊt tinh tÕ, ®Çu th¸ng vÇng tr¨ng khuyÕt treo l¬ löng gi÷a bÇu trêi ®Çy sao lÊp l¸nh ®­îc vÝ nh­ “chiÕc liÒm vµng gi÷a ®èng sao”. LiÒm g¾n víi ®èng lµ h×nh ¶nh gÇn gòi, th©n thuéc víi bµ con n«ng d©n. Tr¨ng trë lªn gÇn gòi th©n thiÕt víi con ng­êi biÕt bao. Tr¨ng gi÷a th¸ng lµ vÇng tr¨ng trßn ®­îc vÝ “lµ c¸i ®Üa b¹c” ®ã lµ b¸u vËt – mét cæ vËt cña thiªn thiªn hÕt søc quý gi¸ vµ ®Ñp ®Ï. B¸u vËt ®ã ®­îc ®Æt trªn mét tÊm th¶m nhung quyÒn quý, cao sang cña bÇu trêi. Tr¨ng ®Ñp qu¸, s¸ng qu¸ “tr¨ng táa méng xuèng trÇn gian, tr¨ng tu«n suèi m¸t ®Ó nh÷ng t©m hån khao kh¸t ngôp lÆn”. BiÖn ph¸p nh©n hãa ®Çy søc gîi c¶m. VÇng tr¨ng táa s¸ng dÞu m¸t, th¬ méng, lung linh huyÒn ¶o. Nµng tr¨ng lµm xóc ®éng lßng ng­êi, bao nhiªu nhµ th¬, nhµ v¨n ®¾m ch×m trong suèi m¸t cña ¸nh tr¨ng ®Ó viÕt lªn nh÷ng c©u th¬, c©u v¨n tuyÖt diÖu vÒ tr¨ng. “Tr¨ng” lµ ®iÖp khóc ®­îc nhÊn m¹nh nhiÒu lÇn nh­ kh¼ng ®Þnh vÎ ®Ñp tuyÖt diÖu cña ¸nh tr¨ng. Ph¶i cã sù quan s¸t tinh tÕ, cã t©m hån yªu tr¨ng, yªu thiªn nhiªn tha thiÕt nhµ v¨n míi miªu t¶ vÒ tr¨ng ®Ñp ®Õn nh­ vËy. Nhµ v¨n khiÕn em cµng thªm yªu tr¨ng, yªu thiªn nhiªn tha thiÕt. VËn dông vµo viÖc viÕt ®o¹n v¨n ng¾n miªu t¶ ®ªm tr¨ng Trung thu em NguyÔn ThÞ TuyÒn viÕt: VÇng tr¨ng vµng th¾m ®ang tõ tõ nh« lªn sau lòy tre lµng xanh thÉm. Tr¨ng tu«n ch¶y nh÷ng ¸nh vµng trªn kh¾p lµng quª, tr¨ng d¹t dµo cïng sãng lóa, tr¨ng t¾m ®Ém rÆng tre r× rµo trong giã. Tr¨ng lÈn trèn trong t¸n l¸ xanh r× cña c©y ®a ®Çu th«n. Tr¨ng lai l¸ng trong v­ên chuèi dâi theo mÊy c« cËu tý hon ®ang ch¬i trËn gi¶. Tr¨ng ®i ®Õn ®©u n¬i Êy bõng lªn tiÕng reo c­êi rén r·. Tr¨ng tinh nghÞch ®Ëu vµo ¸nh m¾t cña anh, cña chÞ thanh niªn. Tr¨ng vên lªn m¸ cña c¸c em thiÕu niªn. Tr¨ng «m Êp m¸i tãc b¹c ph¬ cña c¸c cô giµ… Tr¨ng ®Ñp ®Ï xiÕt bao. Tr¨ng ïa vµo lßng ng­êi kh¬i dËy t×nh yªu cuéc sèng… KÕT LUËN Trªn ®©y lµ kinh nghiÖm t«i ®· thùc hiÖn nhiÒu n¨m trong viÖc rÌn luyÖn ®éi tuyÓn häc sinh giái vµ ®· thu ®­îc kÕt qu¶ ®¸ng kÓ. Tuy nhiªn trong ph¹m vi thùc hiÖn ®Ò tµi thêi gian cã h¹n nªn nhiÒu ®iÒu ch­a thùc hiÖn ®­îc. VÝ dô: Ph©n tÝch thªm hiÖu qu¶ cña mét sè biÖn ph¸p tu tõ, ®iÖp ng÷, t­¬ng ph¶n, ch¬i ch÷, nãi qu¸… ch­a hÕt c¸c d¹ng bµi cho häc sinh khai th¸c, c¶m thô. VÝ dô: Thay c¸ch viÕt th«ng th­êng b»ng c¸ch viÕt cã h×nh ¶nh qua c¸c biÖn ph¸p tu tõ. Nh÷ng vÊn ®Ò ®ã ®­îc thùc hiÖn b»ng c¸c chuyªn ®Ò tiÕp theo vµ ®­îc th­êng xuyªn d¹y trong qu¸ tr×nh båi d­ìng häc sinh giái. V. Nh÷ng kiÕn nghÞ vµ ®Ò nghÞ sau qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi. §Ó n©ng cao tr×nh ®é, n¨ng lùc c¶m thô V¨n häc cho häc sinh lµ mét c«ng viÖc khã, ®ßi hái ng­êi gi¸o viªn cã tr×nh ®é, n¨ng lùc tèt. Muèn vËy chóng t«i mong c¸c ®ång chÝ phô tr¸ch chuyªn m«n t¹o ®iÒu kiÖn më nh÷ng chuyªn ®Ò hoÆc phæ biÕn nh÷ng kinh nghiÖm gi¶ng d¹y, nh÷ng s¸ng kiÕn, nh÷ng kinh nghiÖm hay, ®Ó cho anh chÞ em gi¸o viªn chóng t«i cïng häc tËp n©ng cao tay nghÒ. Thanh Oai,ngµy 10 th¸ng 04 n¨m 2010 T¸c gi¶ Ph¹m ThÞ Thóy ý kiÕn nhËn xÐt ®¸nh gi¸ vµ xÕp lo¹i cña Héi ®ång khoa häc c¬ së Chñ tÞch héi ®ång (Ký tªn, ®ãng dÊu)