Sáng kiến kinh nghiệm trong dạy học: Phương pháp giảng dạy về sản xuất hoá học trong chương trình phổ thông

Phương pháp giảng dạy về sản xuất hoá học trong chương trình phổ thông Chúng ta đang bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên CNH, HĐH đất nước, kỷ nguyên của công nghệ thông tin, do đó yêu cầu cách mạng đòi hỏi ngành GD-ĐT phải không ngừng nâng cao chất lượng chất lượng giáo dục toàn diện. Giảng dạy bộ môn Hoá học phải góp phần quan trọng vào việc thực hiện yêu cầu của cách mạng đặt ra. Hoá học là một bộ môn khoa học thực nghiệm, gắn liền với thực tế sản xuất, vì vậy muốn nâng cao chất lượng giảng dạy bộ môn Hoá học trong nhà trường phổ thông thì không thể không cải tiến phương pháp giảng dạy về sản xuất hoá học, sao cho các kiến thức hoá học đều phải gắn với thực tiễn, giảng dạy hoá học phải gắn với thực tế đời sống và sản xuất, phải tuân theo nguyên lý giáo dục "Học đi đôi với hành, giáo dục kết hợp với lao động sản xuất, lý luận gắn liền với thực tiễn", từ đó giúp học sinh dễ hiểu, dễ nhớ, nhớ lâu và hứng thú học tập. Học kiến thức cơ bản gắn với thực tế sản xuất giúp học sinh nắm chắc cơ sở lý thuyết và tự tin hơn khi bước vào cuộc sống. Thực tế giảng dạy bộ môn hoá học trong nhà trường phổ thông hiện nay đang xem nhẹ việc giảng dạy về sản xuất hoá học, một phần vì điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu về giảng dạy phần sản xuất hoá học, một phần còn do tính trì trệ, ngại khó của giáo viên khi đụng chạm đến vấn đề thực tế sản xuất gắn với kiến thức hoá học, do đó học sinh thiếu kiến thức thực tế, khi ra trường bước vào cuộc sống hoặc vào các ngành khoa học tạo ra cơ sở vật chất vật liệu mới cho xã hội đều không tránh khỏi sự lúng túng bỡ ngỡ. Vì vậy tôi chọn đề tài này với hy vọng giúp giáo viên hiểu rõ ý nghĩa, vị trí, phương pháp dạy về sản xuất hoá học trong sự nghiệp CNH, HĐH đất nước. từ đó góp phần giáo dục hướng nghiệp một cách đúng đẵn, tích cực, khoa học cho học sinh. Đề tài gồm ba phần. Phần mở đầu. Phần nội dung. -Ý nghĩa và vị trí các bài giảng về sản xuất hoá học trong chương trình Hoá học phổ thông -Những yêu cầu cơ bản và phương pháp giảng dạy bài sản xuất hoá học -Bài soạn: Sản xuất AMONIAC Phần kết luận

doc13 trang | Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 3128 | Lượt tải: 4download
Bạn đang xem nội dung tài liệu Sáng kiến kinh nghiệm trong dạy học: Phương pháp giảng dạy về sản xuất hoá học trong chương trình phổ thông, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
phÇn më ®Çu Chóng ta ®ang b­íc vµo kû nguyªn míi, kû nguyªn CNH, H§H ®Êt n­íc, kû nguyªn cña c«ng nghÖ th«ng tin, do ®ã yªu cÇu c¸ch m¹ng ®ßi hái ngµnh GD-§T ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng chÊt l­îng gi¸o dôc toµn diÖn. Gi¶ng d¹y bé m«n Ho¸ häc ph¶i gãp phÇn quan träng vµo viÖc thùc hiÖn yªu cÇu cña c¸ch m¹ng ®Æt ra. Ho¸ häc lµ mét bé m«n khoa häc thùc nghiÖm, g¾n liÒn víi thùc tÕ s¶n xuÊt, v× vËy muèn n©ng cao chÊt l­îng gi¶ng d¹y bé m«n Ho¸ häc trong nhµ tr­êng phæ th«ng th× kh«ng thÓ kh«ng c¶i tiÕn ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y vÒ s¶n xuÊt ho¸ häc, sao cho c¸c kiÕn thøc ho¸ häc ®Òu ph¶i g¾n víi thùc tiÔn, gi¶ng d¹y ho¸ häc ph¶i g¾n víi thùc tÕ ®êi sèng vµ s¶n xuÊt, ph¶i tu©n theo nguyªn lý gi¸o dôc "Häc ®i ®«i víi hµnh, gi¸o dôc kÕt hîp víi lao ®éng s¶n xuÊt, lý luËn g¾n liÒn víi thùc tiÔn", tõ ®ã gióp häc sinh dÔ hiÓu, dÔ nhí, nhí l©u vµ høng thó häc tËp. Häc kiÕn thøc c¬ b¶n g¾n víi thùc tÕ s¶n xuÊt gióp häc sinh n¾m ch¾c c¬ së lý thuyÕt vµ tù tin h¬n khi b­íc vµo cuéc sèng. Thùc tÕ gi¶ng d¹y bé m«n ho¸ häc trong nhµ tr­êng phæ th«ng hiÖn nay ®ang xem nhÑ viÖc gi¶ng d¹y vÒ s¶n xuÊt ho¸ häc, mét phÇn v× ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt cña nhµ tr­êng cßn nhiÒu h¹n chÕ, ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu vÒ gi¶ng d¹y phÇn s¶n xuÊt ho¸ häc, mét phÇn cßn do tÝnh tr× trÖ, ng¹i khã cña gi¸o viªn khi ®ông ch¹m ®Õn vÊn ®Ò thùc tÕ s¶n xuÊt g¾n víi kiÕn thøc ho¸ häc, do ®ã häc sinh thiÕu kiÕn thøc thùc tÕ, khi ra tr­êng b­íc vµo cuéc sèng hoÆc vµo c¸c ngµnh khoa häc t¹o ra c¬ së vËt chÊt vËt liÖu míi cho x· héi ®Òu kh«ng tr¸nh khái sù lóng tóng bì ngì. V× vËy t«i chän ®Ò tµi nµy víi hy väng gióp gi¸o viªn hiÓu râ ý nghÜa, vÞ trÝ, ph­¬ng ph¸p d¹y vÒ s¶n xuÊt ho¸ häc trong sù nghiÖp CNH, H§H ®Êt n­íc. tõ ®ã gãp phÇn gi¸o dôc h­íng nghiÖp mét c¸ch ®óng ®½n, tÝch cùc, khoa häc cho häc sinh. §Ò tµi gåm ba phÇn. PhÇn më ®Çu. PhÇn néi dung. -ý nghÜa vµ vÞ trÝ c¸c bµi gi¶ng vÒ s¶n xuÊt ho¸ häc trong ch­¬ng tr×nh Ho¸ häc phæ th«ng -Nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n vµ ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y bµi s¶n xuÊt ho¸ häc -Bµi so¹n: S¶n xuÊt AMONIAC PhÇn kÕt luËn PhÇn Néi dung Gi¶ng d¹y vÒ s¶n xuÊt ho¸ häc trong ch­¬ng tr×nh phæ th«ng A. ý nghÜa vµ vÞ trÝ c¸c bµi gi¶ng vÒ s¶n xuÊt ho¸ Häc trong ch­¬ng tr×nh ho¸ häc phæ th«ng I. ý nghÜa vÒ bµi d¹y vÒ s¶n xuÊt ho¸ häc. 1. KiÕn thøc vÒ s¶n xuÊt ho¸ häc lµ mét trong nh÷ng néi dung kiÕn thøc c¬ b¶n quan träng cña gi¸o tr×nh ho¸ häc phæ th«ng, nh»m trang bÞ cho häc sinh nh÷ng kiÕn thøc kÜ thuËt tæng hîp cña ngµnh s¶n xuÊt ho¸ häc nãi riªng vµ ngµnh c«ng nghiÖp nãi chung. C¸c kiÕn thøc kü thuËt tæng hîp gióp häc sinh cã nh÷ng hiÓu biÕt c¬ b¶n vÒ nguyªn liÖu s¶n phÈm, hiÖu suÊt, quy tr×nh c«ng nghÖ, nguyªn t¾c kü thuËt trong s¶n xuÊt, nghÒ nghiÖp cña c«ng nh©n. C¸c kiÕn thøc nµy mang tÝnh h­íng nghiÖp, gióp häc sinh cã nh÷ng hiÓu biÕt c¬ b¶n ®Ó tiÕp tôc häc trong c¸c tr­êng d¹y nghÒ, c«ng nh©n kü thuËt, ®¹i häc khoa häc sau nµy. 2. Th«ng qua néi dung bµi s¶n xuÊt gióp cho häc sinh nhËn thøc ®­îc vai trß cña ho¸ häc trong nÒn kinh tÕ quèc d©n: ngµnh khoa häc t¹o ra nh÷ng c¬ së vËt chÊt, vËt liÖu míi cho x· héi. 3. Th«ng qua néi dung bµi s¶n xuÊt ho¸ häc gióp häc sinh cñng cè, më réng c¸c kiÕn thøc vÒ ph¶n øng ho¸ häc, lý thuyÕt vÒ ph¶n øng ho¸ häc vµ hiÓu ®­îc c¬ së khoa häc cña c¸c biÖn ph¸p kü thuËt ®­îc ¸p dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt c¸c chÊt cô thÓ. 4. Th«ng qua bµi s¶n xuÊt gióp gi¸o viªn thùc hiÖn nhiÖm vô gi¸o dôc g¾n liÒn víi thùc tiÔn cuéc sèng lao ®éng s¶n xuÊt, lµm râ mèi quan hÖ qua l¹i gi÷a khoa häc ho¸ häc vµ øng dông thµnh tùu cña nã vµo s¶n xuÊt. Khoa häc ho¸ häc ®· nghiªn cøu pháng theo tù nhiªn, ®iÒu chÕ ®­îc nhiÒu chÊt mµ tù nhiªn kh«ng cã hoÆc c¸c chÊt gièng tù nhiªn nh­ng cã tÝnh chÊt h¬n h¼n: kim c­¬ng nh©n t¹o, len d¹, t¬ tæng hîp vÒ Xenlul«z¬. II. VÞ trÝ cña c¸c bµi vÒ s¶n xuÊt ho¸ häc: C¸c bµi s¶n xuÊt ho¸ häc ®­îc ph©n bè ®Òu trong ch­¬ng tr×nh theo s¸t víi qu¸ tr×nh nghiªn cøu vÒ nguyªn tè ho¸ häc vµ c¸c chÊt. - Víi c¸c chÊt ®­îc nghiªn cøu ®Òu cã giíi thiÖu vÒ ph­¬ng ph¸p ®iÒu chÕ trong phßng thÝ nghiÖm, trong c«ng nghiÖp, víi møc ®é s¬ l­îc vÒ mÆt nguyªn t¾c, chÊt dïng lµm nguyªn liÖu, ph­¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ. + Víi c¸c chÊt quan träng cã øng dông réng r·i trong thùc tÕ, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chóng thÓ hiÖn râ nÐt ®Æc thï cña nÒn s¶n xuÊt ho¸ häc ®­îc nghiªn cøu tØ mØ ®Çy ®ñ h¬n, t¸ch riªng thµnh mét bµi d¹y. VÝ dô: S¶n xuÊt H2SO4, NH3, HNO3, NaOH… + Víi c¸c bµi s¶n xuÊt ®­îc lùa chän. Khi tr×nh bµy cÇn chó ý ®Õn néi dung cã thÓ cñng cè, hoµn thiÖn c¸c c¬ së lý thuyÕt vÒ ph¶n øng ho¸ häc, c¸c biÖn ph¸p kÜ thuËt, nguyªn t¾c khoa häc ®­îc ¸p dông trong s¶n xuÊt; trong c«ng nghiÖp ho¸ häc. B. Nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n vµ ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y bµi s¶n xuÊt ho¸ häc: I. Nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n cña bµi d¹y vÒ s¶n xuÊt ho¸ häc: 1. Trong bµi gi¶ng vÒ s¶n xuÊt ho¸ häc cÇn cã sù liªn hÖ gi÷a kiÕn thøc vÒ tÝnh chÊt c¸c chÊt cÇn s¶n suÊt víi c¸c kiÕn thøc vÒ kü thuËt häc ho¸ häc ®Ó gióp häc sinh hiÓu ®­îc ý nghÜa cña c¸c biÖn ph¸p kü thuËt ®­îc ¸p dông trong ngµnh s¶n xuÊt ®ã. - Tõ tÝnh chÊt c¸c chÊt, mèi liªn hÖ gi÷a c¸c chÊt, häc sinh sÏ hiÓu ®­îc c¬ së ph©n chia c¸c giai ®o¹n cña quy tr×nh s¶n xuÊt c¸c chÊt tõ nguyªn liÖu ban ®Çu, cÊu t¹o thiÕt bÞ thùc hiÖn ®óng tõng giai ®o¹n cô thÓ. VÝ dô: - Tõ tÝnh chÊt cña l­u huúnh vµ hîp chÊt cña nã gióp cho viÖc x©y dùng quy tr×nh s¶n xuÊt axit Sunfuric, c¸c giai ®o¹n s¶n xuÊt. - Tõ tÝnh chÊt cña Natri cã thÓ tan trong thuû ph©n t¹o hçn gièng lµ c¬ së cho qu¸ tr×nh ®iÒu chÕ Clo trong c«ng nghiÖp b»ng ph­¬ng ph¸p ®iÖn ph©n dung dÞch NaCl víi 1 ®iÖn cùc thuû ph©n ë ®¸y thïng. 2. Trong bµi gi¶ng cÇn sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn trùc quan nh­ s¬ ®å tranh vÏ, b¶n trong … ®Ó m« t¶, lµm râ nguyªn t¾c chung cña nÒn s¶n xuÊt ho¸ häc, c¸c biÖn ph¸p kü thuËt ®­îc thùc hiÖn ®Ó lµm t¨ng tèc ®é, hiÖu suÊt cña c¸c ph¶n øng ho¸ häc trong c¸c giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cô thÓ. C¸c néi dung vÒ biÖn ph¸p kÜ thuËt ®­îc ¸p dông trong s¶n xuÊt ho¸ häc cã liªn quan ®Õn lý thuyÕt vÒ ph¶n øng ho¸ häc cÇn ®­îc chó ý, ph©n tÝch lµm râ c¬ së khoa häc cña nã. C¸c biÖn ph¸p kÜ thuËt cÇn chó ý lµ: a- T¨ng nång ®é cña c¸c chÊt t¸c dông ®Ó lµm t¨ng tèc ®é ph¶n øng. Trong s¶n xuÊt ho¸ häc th­êng ¸p dông c¸c biÖn ph¸p: - LÊy d­ mét chÊt trong c¸c chÊt tham gia ph¶n øng. ChÊt lÊy d­ cã gi¸ trÞ kinh tÕ thÊp h¬n, th«ng dông, dÔ kiÕm h¬n. VÝ dô: - S¶n xuÊt H2SO4 lÊy d­ kh«ng khÝ ®Ó nung - S¶n xuÊt HNO3 quÆng Prit vµ oxi ho¸ NH3 ®­îc hoµn toµn. - Khi bá t¹p chÊt lÉn trong quÆng, lµm giµu nguyªn liÖu tr­íc khi tiÕn hµnh c¸c ph¶n øng ho¸ häc. - Víi c¸c chÊt khÝ tham gia vµo ph¶n øng th× ®­îc nÐn vµo thiÕt bÞ víi ¸p suÊt cao. b- Dïng nhiÖt ®é thÝch hîp: Th­êng th­êng khi nhiÖt ®é t¨ng th× tèc ®é ph¶n øng t¨ng, nh­ng trong s¶n xuÊt ho¸ häc cÇn xem xÐt ®Õn ®Æc ®iÓm ph¶n øng, tÝnh chÊt cña s¶n phÈm t¹o ra. NÕu s¶n phÈm ph¶n øng kh«ng bÒn, ®Ô bÞ nhiÖt ph©n tÝch th× cÇn chó ý ®Õn viÖc lùa chän nhiÖt ®é thÝch hîp ®Ó cã hiÖu suÊt ph¶n øng lµ cao nhÊt. c- Sö dông chÊt xóc t¸c: chÊt xóc t¸c rÊt quan träng trong s¶n xuÊt ho¸ häc. V× cã chÊt xóc t¸c lµm cho ph¶n øng ho¸ häc x¶y ra ®­îc hoÆc cã chÊt xóc t¸c cßn lµm cho ph¶n øng x¶y ra nhanh h¬n, thùc hiÖn ®­îc ë mét nhiÖt ®é nhÊt ®Þnh. - Gi¸o viªn tù lÊy vÝ dô minh ho¹. d- T¨ng diÖn tiÕp xóc gi÷a c¸c chÊt t¸c dông. T¨ng diÖn tiÕp xóc gi÷a c¸c chÊt t¸c dông lµm t¨ng va ch¹m gi÷a c¸c ph©n tö trong mét ®¬n vÞ thêi gian, tèc ®én ph¶n øng t¨ng. C¸c biÖn ph¸p ¸p dông: + NghiÒn nhá nguyªn liÖu. + Lµm t¨ng qu·ng ®­êng ®i, t¨ng tiÕp xóc c¸c chÊt trong thiÕt bÞ, xÕp c¸c chÊt r¾n thµnh nhiÒu líp cho chÊt khÝ, láng ®i qua c¸c líp. + C¸c chÊt ph¶n øng: r¾n-khÝ, khÝ-láng ®i ng­îc chiÒu nhau. e- TËn dông nhiÖt: thu l¹i nhiÖt cña s¶n phÈm, chÊt th¶i ®Ó sÊy nãng nguyªn liÖu tr­íc khi ®­a vµo s¶n xuÊt, ®un nãng n­íc ch¹y ®éng c¬ h¬i n­íc, s­ëi trong mïa l¹nh... - TËn dông nguyªn liÖu thõa, s¶n phÈm phô, x©y dùng quy tr×nh s¶n xuÊt kÝn... S¶n phÈm d­ thõa cña ngµnh s¶n xuÊt nµy dïng lµm nguyªn liÖu cho ngµnh s¶n xuÊt kh¸c. §©y lµ c¬ së ®Ó x©y dùng hku c«ng nghiÖp liªn hîp. - Nh­ vËy trong bµi gi¶ng cÇn ph©n tÝch lµm râ c¸c nguyªn t¾c khoa häc kÜ thuËt nµy. 3. KÕt hîp viÖc truyÒn thô kiÕn thøc vÒ c¸c biÖn ph¸p kÜ thuËt trong s¶n xuÊt víi viÖc gi¸o dôc ý thøc b¶o vÖ m«i tr­êng thiªn nhiªn cho häc sinh. 4. KÕt hîp víi bµi gi¶ng gi¸o viªn cÇn lùa chän hÖ thèng c©u hái, bµi tËp ho¸ häc mang néi dung s¶n xuÊt ho¸ häc trªn c¬ së sè liÖu s¸t víi thùc tÕ nh­: - TÝnh hiÖu suÊt ph¶n øng. - T¸ch tinh chÕ c¸c chÊt th¶i cã trong c¸c ngµnh s¶n xuÊt cô thÓ. - X©y dùng quy tr×nh ®iÒu chÕ c¸c chÊt tõ nguyªn liÖu ban ®Çu. 5. KÕt hîp bµi gi¶ng víi c¸c ho¹t ®éng ngo¹i kho¸. Tham quan s¶n xuÊt, thi t×m hiÓu vÒ mét ngµnh s¶n xuÊt ho¸ häc, s­u tÇm s¶n phÈm ®­îc ®iÒu chÕ tõ mét nguån nguyªn liÖu… II. Ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y: 1. VÒ mÆt ph­¬ng ph¸p cÇn chó ý: + Trong bµi gi¶ng cÇn ph¶i sö dông ph­¬ng tiÖn trùc quan kÕt hîp víi ph­¬ng ph¸p ®µm tho¹i, tr×nh bµy nªu vÊn ®Ò. - Gi¸o viªn ®iÒu khiÓn giê häc b»ng hÖ thèng c©u hái, tËn dông mäi néi dung cña bµi gi¶ng ®Ó truyÒn thô, cñng cè hoµn thiÖn kiÕn thøc cã liªn quan cho häc sinh. + Sö dông ph­¬ng tiÖn trùc quan mét c¸ch hîp lý kÕt hîp víi ph­¬ng ph¸p tr×nh bµy nªu vÊn ®Ò hoÆc ®µm tho¹i ®Ó ph¸t huy tèi ®a kh¶ n¨ng t­ duy trÝ tuÖ cña häc sinh theo c¸c khÝa c¹nh: - Ph¸t huy kh¶ n¨ng dù ®o¸n, x©y dùng quy tr×nh s¶n xuÊt tõ c¸c nguyªn liÖu ban ®Çu trªn c¬ së c¸c quy luËt cña c¸c qu¸ tr×nh hãa häc. - Nªu c¸c nhËn xÐt, sù ph©n tÝch ®¸nh gi¸ c¸c quy tr×nh s¶n xuÊt, chÕ biÕn chÊt th¶i, t¸ch tinh chÕ s¶n phÈm… 2. CÊu tróc bµi gi¶ng: C¸c bµi gi¶ng s¶n xuÊt ho¸ häc th­êng cã cÊu tróc: + Giíi thiÖu vÒ gi¸ trÞ s¶n phÈm, vai trß cña c¸c chÊt cÇn s¶n xuÊt ®èi víi thùc tiÔn. + Giíi thiÖu thµnh phÇn – tÝnh chÊt cña nguyªn liÖu. + Ph©n tÝch ®Æc ®iÓm, b¶n chÊt nh÷ng qu¸ tr×nh ho¸ häc ®­îc sö dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt: d¹ng ph¶n øng ho¸ häc, ®iÒu kiÖn tiÕn hµnh, c¸c biÖn ph¸p lµm t¨ng tèc ®é ph¶n øng, hiÖu suÊt ph¶n øng ho¸ häc. + Ph©n chia c¸c giai ®o¹n chñ yÕu cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ho¸ häc: cÇn chØ râ nh÷ng nguyªn t¾c khoa häc ®­îc thùc hiÖn trong tõng giai ®o¹n s¶n xuÊt. + Tr×nh bµy cÊu t¹o vËn chuyÓn cña c¸c thiÕt bÞ theo ®óng s¬ ®å kÜ thuËt cã ph©n tÝch sù vËn dông c¸c nguyªn t¾c khoa häc chung vµo ngµnh s¶n xuÊt ho¸ häc cô thÓ. + Nªu c¸c dÉn chøng vÒ thµnh tùu khoa häc kü thuËt trong nÒn s¶n xuÊt ho¸ häc trong n­íc vÌ thÕ giíi. Thùc hµnh: Gi¸o viªn giíi thiÖu 1 gi¸o ¸n cô thÓ ®Ó lµm râ ph­¬ng ph¸p vµ cÊu tróc bµi. C. Bµi so¹n: S¶n xuÊt Amoniac 1. Môc ®Ých yªu cÇu: - N¾m v÷ng nguyªn t¾c cña ph­¬ng ph¸p ®iÒu chÕ NH3 trong c«ng nghiÖp. - N¾m ®­îc c¸c kiÕn thøc kÜ thuËt ®­îc vËn dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt NH3 nh­: nguyªn liÖu s¶n xuÊt, ®Æc ®iÓm ph¶n øng tæng hîp, biÖn ph¸p kÜ thuËt: t0, P, xt ë c¸c giai ®o¹n s¶n xuÊt, chu tr×nh s¶n xuÊt, thiÕt bÞ... 2. ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn: - S¬ ®å thiÕt bÞ tæng hîp NH3. - T­ liÖu s¶n xuÊt NH3 ë ViÖt Nam. 3. KiÓm tra miÖng: 1. TÝnh chÊt cña muèi amoni? ViÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng. 2. ViÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng cã thÓ ®iÒu chÕ NH3? Gi¶i: - N2 + 3H2 = 2NH3 - NH4Cl + NaOH  NH3( + H2O + NaCl - Ca3N2 + 6H2O = 2NH3( + 3Ca(OH)2 3. Bµi míi: Qua c¸c ph¶n øng ®iÒu chÕ NH3 ë trªn cã thÓ dïng ph¶n øng ho¸ häc nµo ®Ó s¶n xuÊt NH3 trong c«ng nghiÖp? V× sao? Ta sÏ t×m hiÓu trong bµi häc. §äc s¸ch gi¸o khoa vµ cho biÕt: V× sao cÇn s¶n xuÊt NH3? S¶n xuÊt amoniac I.TÇm quan träng cña Amoniac: - Lµ ho¸ chÊt cã nhiÒu øng dông ®Æc biÖt trong n«ng nghiÖp: - S¶n xuÊt ph©n bãn: Ph©n ®¹m ure. - §iÒu chÕ muèi amoni. - §iÒu chÕ HNO3 vµ ho¸ chÊt kh¸c. II. Nguyªn liÖu s¶n xuÊt NH3. Trong c«ng nghiÖp ®· lùa chän ph¶n øng nµo ®Ó tæng hîp NH3? V× sao? (N2, H2 ®­îc lÊy tõ nguån cã s½n trong tù nhiªn, gi¸ thµnh h¹) - S¶n xuÊt N2 tõ nguån nguyªn liÖu nµo? b»ng c¸ch nµo? - §iÒu chÕ H2 tõ nguyªn liÖu nµo? - Thµnh phÇn cña khÝ lß cèc? - C¸ch t¸ch C6H6, NH3 ra khái khÝ lß cèc? Cho kh«ng khÝ, n­íc qua than nung ®á cã ph¶n øng g× x¶y ra? C¸ch lo¹i CO khái hçn hîp N2, H2, CO Nguyªn t¾c s¶n xuÊt NH3: Tæng hîp tõ ®¬n chÊt: N2 + 3H2 2NH3, (H =-92KJ 2.Nguyªn liÖu: KhÝ N2 vµ H2 ®­îc lÊy tõ c¸c nguån: kh«ng khÝ vµ lß cèc. + KhÝ N2: Ch­ng cÊt ph©n ®o¹n kh«ng khÝ láng ®­îc N2. KhÝ H2: a) Tõ khÝ lß cèc KhÝ lß cèc 60%H2, 25% cßn l¹i CO, CO2, NH3, N2, C2H4, benzen b) Tõ kh«ng khÝ, h¬i n­íc vµ than. Cho kh«ng khÝ, h¬i n­íc qua than nung ®á C + O2 = CO2 CO2 + C ( 2CO C + H2O ( H2 + CO N2 kh«ng ph¶n øng, hçn hîp khÝ: N2, H2, CO. Lo¹i CO cßn l¹i hçn hîp N2,H2 … Fe2O3 CO + H2O ( CO2+H2, (H =-4KJ * Cho CO,H2 qua n­íc ë ¸p suÊt cao (25atm) ®Ó ®­îc H2 tinh khiÕt. c) §iÒu chÕ H2 tõ khÝ thiªn nhiªn: CH4 + H2O ,Ni CO + 3H2 III. Nghiªn cøu mÆt lý thuyÕt cña ph¶n øng tæng hîp NH3. Ph¶n øng tæng hîp NH3 cã ®Æc ®iÓm g×? ThÕ nµo lµ ph¶n øng thuËn nghÞch? Khi nµo cã tr¹ng th¸i c©n b»ng? Muèn t¹o nhiÒu NH3 ph¶i t¸c ®éng b»ng c¸c yÕu tè nµo? T¨ng p cã lîi cho ph¶n øng thuËn kh«ng? V× sao? 1- §Æc ®iÓm ph¶n øng tæng hîp NH3: N2 + 3H2 2NH3 + Q - Ph¶n øng thuËn nghÞch, to¶ nhiÖt. - c¸c chÊt ph¶n øng vµ s¶n phÈm ®Òu lµ chÊt khÝ. 2- §iÒu kiÖn thùc hiÖn ®Ó t¹o nhiÒu s¶n phÈm: NhiÖt ®é: - Ph¶n øng to¶ nhiÖt: muèn t¹o nhiÒu NH3 ph¶i h¹ nhiÖt ®é. - NhiÖt ®é qu¸ thÊp ( tèc ®é ph¶n øng chËm. Kh¾c phôc trong c«ng nghiÖp: nhiÖt ®é võa ph¶i: 450 – 5000C - Dïng xóc t¸c Fe (Al2O3; K2O) ®Ó t¨ng tèc ®é ph¶n øng thuËn. ¸p suÊt: + Ph¶n øng gi÷a c¸c chÊt khÝ, cã sù gi¶m c¸c phÇn tö nªn tèc ®é ph¶n øng thuËn t¨ng khi p t¨ng. - Thùc tÕ dïng: p = 300-400 ¸t (nÐn khÝ). IV. Thùc hiÖn trong c«ng nghiÖp Quy tr×nh s¶n xuÊt: Hçn hîp Hçn hîp Th¸p NH3 NH3 láng N2 lo¹i bá 1VN2 NÐn tæng t0 H2 lµm NH3 láng H2 t¹p chÊt 3VH2 p=200at hîp xóc t¸c N2 l¹nh N2 H2 d­ Dïng s¬ ®å s¶n xuÊt tr×nh bµy v× sao ph¶i lµm s¹ch H2, N2? (kh«ng s¹ch sÏ lµm háng chÊt xóc t¸c). V× sao chØ cÇn ®èt nãng hçn hîp lóc ®Çu khi qu¸ tr×nh ph¶n øng x¶y ra kh«ng cÇn bæ sung thªm nhiÖt? T¸ch NH3 khái hçn hîp víi N2, H2 b»ng c¸ch nµo? V× sao trong s¶n xuÊt NH3 cÇn thùc hiÖn sù tuÇn hoµn, chu tr×nh kÝn? Cñng cè:2- Thùc hiÖn trong c«ng nghiÖp: 2 giai ®o¹n chÝnh a)- Läc s¹ch t¹p chÊt cña nguyªn liÖu: H2, N2. - Trén hçn hîp khÝ N2,H2 theo tØ lÖ 1:3 vÒ thÓ tÝch. - NÐn ë p=200-300 at vµo th¸p tæng hîp. - Th¸p tæng hîp: c¸c dµn ®ùng xóc t¸c – cho hçn hîp khÝ qua xóc t¸cFe + Al2O3 + K2O - t0 = 450 – 5500C khÝ nÐn tõ trªn xuèng. NhiÖt ph¶n øng: sÊy nãng hçn hîp khÝ vµo th¸p tæng hîp NH3. - Hçn hîp ph¶n øng: N2, H2, NH3 ®­îc lµm l¹nh t¸ch NH3 ë d¹ng láng. - N2,H2 sÊy nãng nÐn vµo th¸p tæng hîp. V× tØ lÖ NH3 trong hçn hîp s¶n phÈm 20-25% thùc hiÖn chu tr×nh kÝn th× c¸c khÝ lÊy vµo coi nh­ chuyÓn ho¸ hoµn toµn. + S¶n xuÊt NH3 ë nhµ m¸y ph©n ®¹m B¾c Giang. - Sù tæng hîp NH3 ®­îc thùc hiÖn trong nh÷ng ®iÒu kiÖn vÒ nhiÖt ®é vµ ¸p suÊt nµo? V× sao l¹i cÇn chÊt xóc t¸c? - Nªu c¸c biÖn ph¸p kü thuËt ®· sö dông ®Ó chuyÓn ho¸ gÇn hÕt N2,H2 thµnh NH3. phÇn kÕt luËn Trong ph¹m vi ®Ò tµi nµy, t«i ®· thÓ hiÖn ®­îc ®Çy ®ñ môc ®Ých, yªu cÇu ®· ®Æt ra ®ã lµ: Nªu bËt ®­îc ý nghÜa, môc ®Ých, ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y vÒ s¶n xuÊt ho¸ häc trong ch­¬ng tr×nh ho¸ häc THPT, tõ ®ã gióp gi¸o viªn chñ ®éng ®æi míi ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y t¹o høng thó häc tËp , tÝch cùc t­ duy s¸ng t¹o, t×m hiÓu nh÷ng ®iÒu míi l¹, trong qu¸ tr×nh tiÕp thu bµi gi¶ng cho häc sinh, gióp c¸c em cã kiÕn thøc thùc tÕ vµ ®Æc biÖt lµ ®èi víi nh÷ng häc sinh cã xu h­íng vÒ khoa häc tù nhiªn, th× ®©y lµ nh÷ng bµi häc bæ Ých ®Çu tiªn vÒ cong nghÖ s¶n xuÊt ho¸ häc nãi riªng vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt hiÖn ®¹i nèi chung trong sù nghiÖp CNH, HDDH ®Êt n­íc. §Ò tµi nµy ®· ®­îc ¸p dông vµ ®· mang l¹i hiÖu qu¶ tèt ®Ñp trong c¶ ®éi ngò gi¸o viªn vµ häc sinh THPT, ®ã lµ: -§· båi d­ìng thµnh c«ng cho ®éi ngò gi¸o viªn cèt c¸n THPT trong ®ît héi th¶o vÒ ®æi míi ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y bé m«n Ho¸ häc do Së GD-§T u¶ng B×nh tæ chøc. -Toµn thÓ gi¸o viªn tæ Ho¸ tr­êng THPT Chuyªn Qu¶ng B×nh ®· th­êng xuyªn ¸p dông ph­¬ng ph¸p nµy trong viÖc gi¶ng d¹y bµi häc thùc hµnh, bµi d¹y vÒ s¶n xuÊt ho¸ häc vµ båi d­ìng häc sinh giái cÊp tØnh cÊp quèc gia. -Häc sinh høng thó, say mª tiÕp thu bµi gi¶ng tõ ®ã ®¹t nhiÒu thµnh tÝch cao trong qu¸ tr×nh häc tËp vµ rÌn luyÖn Tuy nhiªn v× thêi gian cã h¹n, kinh nghiÖm cßn h¹n chÕ ®o ®ã ®Ò tµi ch¾c ch¾n cßn nhiÒu thiÕu sãt. KÝnh mong c¸c ®ång chÝ vµ c¸c b¹n bÌ ®ång nghiÖp gióp ®ì dÓ ®Ò tµi ®­îc øng dông cã hiÖu qu¶ h¬n. Môc lôc Trang PhÇn më ®Çu 1 PhÇn néi dung 2 ý nghÜa vµ vÞ trÝ c¸c bµi gi¶ng vÒ s¶n xuÊt ho¸ häc trong ch­¬ng tr×nh ho¸ häc phæ th«ng 2 Nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n vµ ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y bµi s¶n xuÊt 3 ho¸ häc Bµi so¹n: S¶n xuÊt AMONIAC 7 PhÇn kÕt luËn 11 tµi liÖu tham kh¶o - S¸ch gi¸o khoa Ho¸ häc líp 10-11-12 Nhµ xuÊt b¶n Bé GD-§T - S¸ch bµi tËp Ho¸ häc líp 10-11-12 Nhµ xuÊt b¶n Bé GD-§T - Ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y Ho¸ häc tr­êng §HSP Hµ Néi I - Chuyªn ®Ò c¬ b¶n Ho¸ häc líp 10-11-12- Lª Thanh Xu©n-Nhµ xuÊt b¶n GD - S¸ch gi¸o khoa chuyªn Ho¸ 10-11-12 - Nhµ xuÊt b¶n GD. - Ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y Ho¸ häc-Vô THPT Bé GD-§T

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • docDownload- Sáng kiến kinh nghiệm trong dạy học- Phương pháp giảng dạy về sản xuất hoá học trong chương trình phổ thông.doc
Luận văn liên quan