Sinh địa tầng và môi trường trầm tích mioxen sớm – oligoxen muộn bồn trũng cửu long qua 2 giếng khoan 1tk và 2tk

MUÏC LUÏC Trang Lôøi môû ñaàu 2 Phaàn A: Ñaëc ñieåm chung cuûa boàn truõng Cöûu Long 4 Chöông I: Vò trí ñòa lyù vaø lòch söû nghieân cöùu boàn truõng Cöûu Long I. Vò trí ñòa lyù boàn truõng Cöûu Long 5 II.Lòch söû nghieân cöùu boàn truõng Cöûu Long 7 Chöông II: Ñaëc ñieåm caáu kieán taïo beå Cöûu Long I.Caáu truùc ñòa chaát vuøng truõng Cöûu Long 10 II.Lòch söû phaùt trieån kieán taïo 15 Chöông III: Ñaëc ñieåm ñòa taàng boàn truõng Cöûu Long I.Ñaëc ñieåm ñòa taàng tröôùc Kainozoi 17 II.Ñaëc ñieåm ñòa taàng traàm tích Kainozoi 17 Phaàn B: Sinh ñòa taàng gieáng khoan 1TK vaø 2TK 29 Chöông I: Taøi lieäu vaø phöông phaùp nghieân cöùu 30 Chöông II: Sinh ñòa taàng caùc maët caét gieáng khoan 1TK vaø 2TK II.1 Gieáng khoan 15.2-RD-1TK 35 II.2 Gieáng khoan 15.2-RD-2TK 39 Chöông III:Lieân keát hai gieáng khoan 44 Keát luaän 48 Taøi lieäu tham khaûo 50 Phuï luïc 51 LÔØI MÔÛ ÑAÀU Tieàm naêng daàu khí cuûa boàn truõng Cöûu Long cho ñeán nay ñöôïc ñaùnh giaù laø khaù lôùn. Caùc moû daàu vaø khí ôû ñaây vôùi giaù trò coâng nghieäp hoaøn toaøn ñöôïc khaúng ñònh cuõng nhö ñang ngaøy caøng ñöôïc phaùt hieän vaø ñöa vaøo thaåm ñònh, khai thaùc thöông maïi. Töø tröôùc naêm 1975, coâng ty Mobil (Myõ) ñaõ tieán haønh khoan thaêm doø - tìm kieám vaø coù phaùt hieän daàu khí ñaàu tieân trong caùc traàm tích Oligoxen - Mioxen. Sau khi ñaát nöôùc thoáng nhaát, coâng taùc tìm kieám - thaêm doø khu vöïc boàn truõng Cöûu Long noùi rieâng cuõng nhö theàm luïc ñòa Vieät Nam noùi chung ngaøy caøng ñöôïc ñaåy maïnh. Caùc hôïp ñoàng lieân doanh tìm kieám - thaêm doø, phaân chia saûn phaåm (PSC) giöõa Vieät Nam vôùi caùc coâng ty nöôùc ngoaøi ñöôïc kyù keát. Tieáp ñoù laø haøng loaït caùc moû daàu coù giaù trò thöông maïi ñöôïc phaùt hieän nhö moû Baïch Hoå, moû Roàng cuûa Vietsopetro, moû Ruby cuûa Petronas, moû Raïng Ñoâng cuûa JVPC …Trong boàn truõng Cöûu Long, daàu khí ñöôïc tìm thaáy chuû yeáu trong caùc traàm tích tuoåi Oligoxen-Mioxen vaø trong ñaù moùng nöùt neû. Loâ 15.2 naèm ôû phaàn trung taâm vaø phaàn ñoâng cuûa boàn truõng Cöûu Long. Tröôùc khi phaùt hieän ra moät khoái löôïng daàu lôùn trong ñaù moùng moû Baïch Hoå thì hoaït ñoäng khoan thaêm doø chuû yeáu taäp trung vaøo ñoái töôïng traàm tích Mioxen - Oligoxen. Vieäc tìm kieám thaêm doø daàu khí döïa vaøo raát nhieàu tieàn ñeà - tieâu chuaån, trong ñoù sô ñoà moâi tröôøng laø moät tieâu chuaån raát quan troïng. Coù raát nhieàu caùch ñeå vaïch ra sô ñoà moâi tröôøng traàm tích nhöng ngaøy nay phöông phaùp phoå bieán vaø cho keát quaû chính xaùc nhaát laø phöông phaùp nghieân cöùu sinh ñòa taàng. Ñöôïc söï höôùng daãn cuûa coâ Nguyeãn Ngoïc Thuûy vaø thaày Chu Ñöùc Quang toâi thöïc hieän ñeà taøi toát nghieäp : “ Sinh ñòa taàng vaø moâi tröôøng traàm tích Mioxen sôùm – Oligoxen muoän boàn truõng Cöûu Long qua vieäc khaûo saùt hai gieáng khoan 1TK vaø 2TK.” Töø vieäc nghieân cöùu sinh ñòa taàng cuûa hai gieáng khoan naøy, ta coù theå xaùc ñònh ñöôïc coå moâi tröôøng ôû ñaây. Ngoaøi ra, ta seõ tieán haønh lieân keát giöõa caùc gieáng khoan ñeåù suy ra sô ñoà moâi tröôøng trong vuøng nghieân cöùu. Töø ñoù, ta khoanh vuøng coù trieån voïng daàu khí - moâi tröôøng thuaän lôïi cho söï toàn taïi daàu khí - tieàn ñeà quan troïng cho vieäc tìm kieám daàu khí. Chæ trong moät khoaûng thôøi gian ngaén hoïc hoûi vaø nghieân cöùu ñeå hoaøn thaønh ñöôïc baùo caùo naøy neân seõ coøn nhieàu thieáu soùt. Raát mong nhaän ñöôïc söï ñoùng goùp töø quyù thaày coâ ñeå ñeà taøi ñöôïc hoaøn thieän hôn. PHAÀN A ÑAËC ÑIEÅM CHUNG BOÀN TRUÕNG CÖÛU LONG Chöông I: VÒ TRÍ ÑÒA LYÙ VAØ LÒCH SÖÛ NGHIEÂN CÖÙU BOÀN TRUÕNG CÖÛU LONG. I . VÒ TRÍ ÑÒA LYÙ BOÀN TRUÕNG CÖÛU LONG: - Boàn truõng Cöûu Long naèm ôû phía Ñoâng Nam theàm luïc ñòa Vieät Nam, coù toång dieän tích khoaûng 56.000 km2. Ñònh vò taïi 9O-11O vó ñoä Baéc vaø 106O30’-109O kinh ñoä Ñoâng, keùo daøi töø Phan Thieát tôùi soâng Haäu, caùch bôø bieån Vuõng Taøu khoaûng 135km, phía Ñoâng Nam ngaên caùch boàn truõng Nam Coân Sôn bôûi khoái naâng Coân Sôn, phía Taây ñöôïc ngaên caùch boàn truõng Vònh Thaùi Lan bôûi khoái naâng Korat, phía Taây Baéc naèm treân phaàn rìa ñòa khoái Kontum (hình 1).Vôùi thôøi gian tìm kieám, khai thaùc döïa vaøo khoa hoïc kó thuaät thì boàn truõng Cöûu Long ñang goùp phaàn tröõ löôïng lôùn daàu khí ñaõ ñöôïc khai thaùc ôû Vieät Nam. Keát quaû cho thaáy ñoù laø moät trong nhöõng boàn daàu coù tröõ löôïng daàu khí lôùn naèm trong moùng ñöôïc phaùt hieän treân theá giôùi. - Beå naèm giöõa hai heä thoáng ñöùt gaõy thuaän Hoøn Khoai - Caø Coái (Taây Baéc) vaø Nam Coân Sôn _ Phuù Quoác (Ñoâng Nam), phía Taây Nam bò ñöùt gaõy soâng Haäu caét xeùn vaø dòch tröôït. Boàn rift Kainozoi sôùm Cöûu Long coù chieàu daøi treân 400km, (theo höôùng Ñoâng Baéc-Taây Nam) vaø chieàu roäng 50 - 75km. Treân bình ñoà caáu truùc beå Cöûu Long chòu hai heä thoáng ñöùt gaõy chính khoáng cheá caùc hoaït ñoäng laø Ñoâng Baéc-Taây Nam vaø vó tuyeán, coøn aûnh höôûng ít hôn laø heä thoáng aù kinh tuyeán ôû phía Taây Nam.
 II. LÒCH SÖÛ NGHIEÂN CÖÙU BOÀN TRUÕNG CÖÛU LONG Giai ñoaïn tröôùc 1975: Naêm 1969 coâng ty ñòa vaät lyù Manrel tieán haønh khaûo saùt ñòa chaán vôùi maïng löôùi tuyeán 30x50km. Sau ñoù coâng ty Mobil tieáp tuïc ñan daày maïng löôùi tuyeán khaûo saùt ñòa chaán vôùi tyû leä 8x8 km vaø 4x4 km treân khu vöïc caáu taïo Baïch Hoå vaø vuøng keá caän. Töø keát quaû xöû lyù vaø luaän giaûi caùc taøi lieäu ñòa chaán naøy, naêm 1974 Mobil quyeát ñònh khoan gieáng khoan BH-1X ñaàu tieân treân caáu taïo Baïch Hoå phaùt hieän daàu thoâ trong traàm tích tuổi Mioxen sôùm vôùi löu löôïng 2400 thuøng/ngaøy. Cuøng thôøi gian ñoù coâng ty Retty Ray ñaõ tieán haønh khaûo saùt ñòa chaán chi tieát hôn vôùi maïng löôùi tuyeán 2x2km treân khu vöïc noùi treân. Giai ñoaïn sau 1975 : + Thôøi kyø 1976 - 1989: - 1976: Coâng ty ñòa vaät lyù CGG cuûa Phaùp ñaõ phoái hôïp vôùi toång cuïc daàu khí Vieät Nam tieán haønh khaûo saùt ñòa chaán vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long vaø bieån noâng ñeå lieân keát ñòa chaán giöõa loâ 09 vaø loâ 16 vôùi khu vöïc ñaát lieàn. - 1977: Coâng ty vaät lyù GECO cuûa NaUy daønh ñöôïc hôïp ñoàng khaûo saùt ñòa chaán ôû beå Cöûu Long vôùi maïng löôùi tuyeán 8x8km vaø 4x4 km ñaëc bieät ôû loâ 09 vaø loâ 17 maïng löôùi naøy ñöôïc ñan daày vôùi tyû leä 2x2km vaø1 x 1km, ñoàng thôøi coâng ty GECO, coâng ty Deminex truùng thaàu ôû loâ 15 vaø xuùc tieán coâng taùc khaûo saùt ñòa chaán vôùi maïng löôùi 3.5x3.5 km, song daáu hieäu cuûa Hydrocacbon ôû caùc gieáng khoâng ñuû maïnh neân coâng ty Deminex ñaõ khoâng tieáp tuïc coâng taùc tìm kieám thaêm doø daàu khí ôû loâ 15 vaø ruùt khoûi Vieät Nam naêm 1981. - Thaùng 6 - 1981: hieäp ñònh giöõa chính phuû Lieân Xoâ vaø Vieät Nam trong tìm kieám thaêm doø daàu khí ôû khu vöïc Baïch Hoå vaø Roàng ñöôïc kyù keát. - Naêm 1987: Coâng ty ñòa vaät lyù Thaùi Bình Döông ñaõ tieán haønh khaûo saùt ñòa chaán vôùi maïng löôùi 2x2 km vaø 0.5x0.5 km treân caáu taïo Baïch Hoå, Traø Taân vaø Cöûu Long. Toång soá tuyeán ñöôïc khaûo saùt leân tôùi 3000 km. Keát quaû laø ñaõ phaùt hieän ra daàu thoâ trong traàm tích tuoåi Oligoxen vaø Mioxen haï ôû caáu taïo Baïch Hoå. - Naêm 1986 - 1990: Vieän daàu khí tieán haønh haøng loaït caùc ñeà taøi veà nghieân cöùu caáu truùc ñòa chaát vaø ñaùnh giaù tieàm naêng daàu khí ôû beå Cöûu Long. Vì vaäy, giai ñoaïn naøy laø thôøi kyø phaùt trieån maïnh meõ caùc coâng taùc nghieân cöùu ñòa chaát daàu khí ôû beå Cöûu Long noùi rieâng vaø Vieät Nam noùi chung. - Thôøi kyø naêm 1990 ñeán nay: laø thôøi kyø soâi ñoäng nhaát cuûa ngaønh coâng nghieäp daàu khí Vieät Nam vôùi söï kieän khoâng theå naøo queân laø vieäc phaùt hieän ra daàu thoâ trong moùng phong hoaù bò nöùt neû tröôùc Ñeä Tam cuûa coâng ty Vietsopetro treân caáu taïo Baïch Hoå, thuùc ñaåy coâng ty Vietsopetro môû roäng phaïm vi hoaït ñoäng cuûa mình treân khu vöïc nghieân cöùu (ñaàu tö khaù lôùn vaøo caùc gieáng khoan khai thaùc ôû vuøng moû Baïch Hoå vaø moû Roàng cuõng nhö caùc gieáng khoan thaêm doø ôû caùc caáu taïo keá caän: Baø Ñen; Tam Ñaûo; Ba Vì ). - Nhìn chung töø naêm 1970 ñeán nay ñaõ tieán haønh khoan thaêm doø 30 gieáng trong ñoù 16 gieáng phaùt hieän daàu trong traàm tích tuoåi Oligoxen vaø Mioxen sôùm vaø moùng phong hoùa bò nöùt neû treân 4 moû Baïch Hoå, Roàng, Raïng Ñoâng vaø Ruby ñöôïc khai thaùc vaø nhieàu phaùt hieän daàu khí caàn ñöôïc thaåm löôïng. - Daàu ñöôïc khai thaùc ñaàu tieân ôû moû Baïch Hoå töø ngaøy 26- 6-1986 ñeán nay ñaõ coù theâm 3 moû daàu ñöôïc ñöa vaøo khai thaùc : moû Roàng (12/1994); moû Raïng Ñoâng (8/1998 ); moû Ruby (10/1998). Toång saûn löôïng ñeán 31-12-1999 laø 78,3 trieäu taán vaø ñöa khí ñoàng haønh töø moû Baïch Hoå vaøo bôø söû duïng phaùt ñieän khoaûng 3,5 tyû meùt khoái. - Vôùi löu löôïng khai thaùc haøng traêm taán ngaøy ñeâm töø caùc moû Baïch Hoå, Roàng, Ruby, Raïng Ñoâng … chuû yeáu töø trong ñaù moùng phong hoùa bò nöùt neû. Ngoaøi ra, caùc daïng baãy phi caáu taïo trong traàm tích Oligoxen - Mioxen sôùm ñang laø ñoái töôïng tìm kieám thaêm doø hy voïng coù theå phaùt hieän caùc moû daàu khí môùi ôû ñaây. Tieàm naêng daàu khí cuûa vuøng truõng Cöûu Long ñöôïc ñaùnh giaù laø haïn cheá do traàm tích moûng, tieàm naêng ñaù sinh chöa roõ raøng. Tuy nhieân, ôû truõng Cöûu Long ngoaøi caùc thaønh taïo Kainozoi, döï baùo coøn coù theå toàn taïi caùc truõng Mezozoi, maø tieàm naêng cuûa noù ñöôïc chöùng minh ôû caùc boàn truõng vuøng Ñoâng Baéc Thaùi Lan. Bôûi vaäy trong thôøi gian tôùi caàn phaûi ñaàu tö nghieân cöùu ñaùnh giaù tieàm naêng daàu khí cuûa caùc thaønh taïo Mezozoi ôû boàn truõng Cöûu Long. - Hieän nay taát caû coâng ty coù maët ôû beå Cöûu Long nhö :Vietsopetro; Petronas; JVPC; Conoco ñang tieáp tuïc khoan theâm caùc gieáng khoan môùi. Ñoàng thôøi cuõng coù nhieàu coâng ty nöôùc ngoaøi ñang ñaøm phaùn ñeå kyù keát hôïp ñoàng PSC vôùi PetroVietNam taïi nhöõng khu vöïc chöa ñöôïc ñaáu thaàu taïi beå Cöûu Long. Chính vì vaäy, lòch söû cuûa thôøi kyø naøy khoâng chæ döøng laïi ôû hieän taïi maø seõ tieáp dieãn trong töông lai coù nghóa laø tieàm naêng daàu khí seõ ñöôïc phaùt hieän nhieàu hôn ôû caùc gieáng khoan môùi. Luùc ñoù coù leû seõ laø thôøi gian thích hôïp ñeå ñaùnh giaù troïn veïn keát quaû tìm kieám thaêm doø daàu khí trong töông lai ôû beå Cöûu Long vaøo thôøi kyø sau 1990. Chöông II : ÑAËC ÑIEÅM CAÁU KIEÁN TAÏO BEÅ CÖÛU LONG. I.CAÁU TRUÙC ÑÒA CHAÁT CUÛA VUØNG TRUÕNG CÖÛU LONG : - Ñaàu Kainozoi, caùc traàm tích laáp ñaày caùc truõng saâu treân beà maët ñòa hình coå tröôùc Kainozoi, beå traàm tích Cöûu Long ñöôïc hình thaønh vaø sau ñoù tieáp tuïc phaùt trieån roài môû roäng daàn trong suoát Ñeä Tam taïo ra moät beå traàm tích töông ñoái hoaøn chænh coù daïng Ovan, coù truïc keùo daøi cuûa noù theo höôùng Ñoâng Baéc - Taây Nam (hình 2,3). Cuøng vôùi tieán trình ñoù cuøng vôùi caùc hoaït ñoäng kieán taïo keùo theo laø söï hình thaønh caùc ñöùt gaõy phaân caét beå Cöûu Long ra caùc ñôùi caáu truùc khaùc nhau, hình thaønh heä thoáng ñöùt gaõy Ñoâng Baéc - Taây Nam vaø Ñoâng Taây ñoùng vai troø chuû yeáu. Caùc ñöùt gaõy naøy hoaït ñoäng khaù maïnh vaøo caùc kyû Oligoxen ñeán kyû Mioxen sôùm. Do ñaëc ñieåm phuû choàng goái treân moùng tröôùc Ñeä Tam vaø chòu söï chi phoái cuûa caùc hoaït ñoäng kieán taïo trong suoát lòch söû hình thaønh vaø phaùt trieån, beå Cöûu Long ñöôïc phaân chia thaønh caùc ñôn vò caáu truùc chính sau ñaây: ñôn nghieâng, caùc ñôùi truõng, caùc ñôùi naâng vaø caùc ñôùi khoâng phaân dò. I.1 Caùc ñôn nghieâng: + Caùc ñôn nghieâng Taây Baéc: - Coøn goïi laø ñòa truõng Vuõng Taøu Phan Rang naèm ôû rìa Taây - Taây Baéc cuûa beå, do söï phaân caét cuûa caùc ñöùt gaõy Taây Baéc - Ñoâng Nam vaø Ñoâng - Nam neân ñôn nghieâng coù daïng caáu truùc baäc thang. + Caùc ñôn nghieâng Ñoâng Nam: - Naèm ôû phía Nam Ñoâng Nam cuûa beå vaø keà aùp vôùi khoái naâng Coân Sôn. So vôùi ñôn nghieâng Taây Baéc thì ñôn nghieâng naøy ít bò phaân dò hôn vaø ñöôïc ngaên caùch vôùi ñôùi trung taâm bôûi ñöùt gaõy chính coù höôùng Ñoâng Baéc -Taây Nam. I.2 Caùc ñôùi truõng: - Caùc ñôùi truõng quan troïng laø caùc caáu truùc loõm keá thöøa töø maët moùng Kainozoi, vaø sau ñoù ñöôïc môû roäng trong quaù trình taùch giaõn vaøo thôøi kyø Oligoxen roài traàm tích bò oaèn voõng trong Mioxen, coù 4 ñôùi truõng chuû yeáu sau: + Ñôùi truõng Taây Baïch Hoå : Naèm ôû phía Taây caáu taïo Baïch Hoå vaø laø moät trong soá caùc truõng saâu nhaát cuûa beå Cöûu Long vôùi ñoä daøy traàm tích Ñeä Tam leân ñeán 7000m. Caáu truùc naøy phaùt trieån theo höôùng cuûa heä thoáng ñöùt gaõy Ñoâng Baéc - Taây Nam vaø bò phöùc taïp hoùa do söï chi phoái cuûa heä thoáng ñöùt gaõy Ñoâng Taây. + Ñôùi truõng Ñoâng Baïch Hoå : Naèm ôû phía Ñoâng caáu taïo Baïch Hoå vaø cuõng phaùt trieån theo höôùng cuûa heä thoáng ñöùt gaõy Ñoâng Baéc - Taây Nam. Phaàn döôùi cuûa ñôùi naøy phaùt trieån theo kieåu rift vaø phaàn treân theo kieåu oaèn voõng. + Ñôùi truõng Baéc Baïch Hoå : Laø ñôùi truõng saâu nhaát (>8km) vaø lôùn nhaát (80 x 20 km) keùo daøi theo höôùng Ñoâng Baéc - Taây Nam. So vôùi caùc vuøng truõng khaùc thì truõng naøy phöùc taïp hôn bôûi söï phaân caét cuûa caùc ñöùt gaõy vaø caùc daûi nhoâ cuïc boä. +Ñôùi truõng Baéc Tam Ñaûo : Naèm ôû phía Baéc Tam Ñaûo vaø laø nhaùnh keùo daøi cuûa truõng trung taâm vôùi beà daày traàm tích tôùi 5000 m. I.3 Caùc ñôùi naâng : Ña phaàn caùc ñôùi naâng cuûa beå Cöûu Long laø caùc caáu taïo keá thöøa caùc khoái nhoâ cuûa moùng tröôùc Kainozoi vaø trung taâm chuû yeáu ôû phaàn trung taâm cuûa beå. Caùc ñôùi naâng trung taâm goàm coù : + Ñôùi naâng Roàng - Baïch Hoå - Cöûu Long : Coøn goïi laø ñôùi naâng trung taâm coù phöông keùo daøi theo höôùng Ñoâng Baéc - Taây Nam. Ñôùi naâng naøy bò phaân caùch vôùi caùc ñôùi truõng keá caän bôûi caùc ñöùt gaõy lôùn ñaëc bieät laø heä thoáng ñöùt gaõy Ñoâng Baéc - Taây Nam. Qua caùc baûn ñoà ñaúng daøy, ta thaáy ñôùi naâng naøy phaùt trieån keá thöøa moät caùch beàn vöõng vaø lieân tuïc töø moùng tröôùc Kainozoi ñeán taàng “Rotalid”. + Ñôùi naâng Traø Taân – Ñoàng Nai: Naèm ôû phía Baéc Ñoâng Baéc cuûa beå vaø phaùt trieån theo höôùng Ñoâng Baéc - Taây Nam vaø coù xu theá noái vôùi caùc caáu taïo Ba Vì qua söôøn doác cuûa ñôn nghieâng Taây Baéc. Ñaëc ñieåm caáu truùc cuûa ñôùi naøy theå hieän khaù roõ ôû beà maët moùng vaø trong caùc thaønh taïo tröôùc Mioxen. Toaøn boä ñôùi naâng Traø Taân - Ñoàng Nai bò khoáng cheá bôûi heä thoáng ñöùt gaõy Ñoâng Baéc - Taây Nam vaø bò phaân caùch bôûi caùc ñöùt gaõy Taây Baéc - Ñoâng Nam sau ñoù bò chaën laïi ôû phía Taây Nam bôûi ñöùt gaõy coù höôùng Ñoâng - Taây. + Ñôùi naâng Tam Ñaûo – Baø Ñen: Phaùt trieån keá thöøa treân caùc khoái nhoâ cuûa moùng Ñeä Tam vaø phaùt trieån lieân tuïc tôùi ñaàu Mioxen. Döôùi taùc ñoäng phaân caét cuûa caùc ñöùt gaõy Ñoâng - Taây taïo ra moät soá caáu taïo nhoû cuïc boä vaø phöùc taïp theâm ñaëc tính caáu truùc cuûa ñôùi. I.4 Ñôùi phaân dò caáu truùc Taây Nam : Laø loaït caùc caáu truùc ñòa phöông bò khoáng cheá bôûi heä thoáng ñöùt gaõy höôùng Ñoâng - Taây vaø bò phaân caét bôûi caùc ñöùt gaõy ñòa phöông coù höôùng Ñoâng Baéc - Taây Nam vaø Taây Baéc - Ñoâng Nam taïo ra caùc khoái naâng, khoái suït cuïc boä vaø phaân dò theo höôùng haï daàn veà trung taâm cuûa beå. Hình 2 : CAÙC YEÁU TOÁ CAÁU TRUÙC CUÛA BOÀN TRUÕNG CÖÛU LONG

 II. LÒCH SÖÛ PHAÙT TRIEÅN KIEÁN TAÏO : Trong suoát tieán trình hình thaønh vaø phaùt trieån, beå Cöûu Long ñaõ bò taùc ñoäng vaø chi phoái bôûi caùc cheá ñoä ñòa ñoäng löïc ñöôïc theå hieän ôû caùc giai ñoaïn khaùc nhau. Ñoù laø caùc giai ñoaïn coá keát moùng, taùch giaõn oaèn voõng, sau cuøng laø giai ñoaïn hoaït ñoäng taân kieán taïo. II.1 Giai ñoaïn coá keát moùng: Giai ñoaïn naøy lieân quan vôùi söï hoäi tuï cuûa luïc ñòa Gonvana (Aán - UÙc) vaø Nauraxia (Aâu-AÙ) vaøo cuoái nguyeân ñaïi Mezozoi taïo ra söï hình thaønh theàm Sunda vaø tieâu huûy hoaøn toaøn ñaïi döông Tethys. Quaù trình xaâm nhaäp vaø phun traøo maïnh meõ cuûa caùc theå Plutonic vaø Vocanic ôû caùc khu vöïc xung quanh beå Cöûu Long ñaõ keùo theo caùc chuyeån ñoäng khoái taûng taïo neân haøng loaït ñöùt gaõy laøm phaân caét vaø phaân dò hoaøn toaøn beà maët ñòa hình coå ôû cuoái nguyeân ñaïi Mezozoi taïo thaønh caùc khoái naâng suït. Beå Cöûu Long ñaõ hình thaønh treân khoái suït khu vöïc vaøo thôøi kyø tieàn taùch giaõn kyû Paleoxen - Eoxen. II.2 Giai ñoaïn taùch giaõn vaø oaèn voõng: - Thôøi kyø taùch giaõn xaûy ra trong giai ñoaïn Oligoxen taïo neân caùc ñòa haøo heïp phaân boá doïc theo caùc ñöùt gaõy saâu naèm keà caùc khoái Plutonic. Laáp ñaày caùc ñòa haøo naøy laø caùc traàm tích vuïn thoâ ñöôïc baøo moøn töø caùc khoái naâng keá caän. Quaù trình taùch giaõn tieáp tuïc vaøo cuoái Oligoxen, caùc ñòa haøo naøy ñöôïc môû roäng vaø noái thoâng vôùi nhau trôû thaønh ñaàm hoà thuaän lôïi cho söï tích tuï caùc traàm tích haït mòn giaøu vaät chaát höõu cô. Ñoàng thôøi, söï thoâng thöông giöõa caùc ñòa haøo khoâng chæ taïo ra ñaàm hoà maø coøn môû ra con ñöôøng lieân heä giöõa chính caùc ñaàm hoà vôùi bieån. Chính vì vaäy maø ôû cuoái kyû Oligoxen coù maët caùc traàm tích khoâng chæ ñaàm hoà maø coøn chaâu thoå vaø bieån. Toå hôïp caùc loaïi traàm tích naøy ñaõ taïo ra taàng ñaù meï tuoåi Oligoxen muoän giaøu vaät chaát höõu cô cuûa beå Cöûu Long. - Ñaàu kyû Mioxen, thôøi kyø taùch giaõn keát thuùc nhöôøng choã cho thôøi kyø môùi ñoù laø thôøi kyø oaèn voõng. Vaøo thôøi kyø naøy, quaù trình suït luùn vaãn tieáp tuïc ñoàng thôøi vôùi quaù trình co ruùt theå tích cuûa caùc traàm tích tuoåi Oligoxen ñaõ ñöôïc tích tuï ôû caùc truõng saâu. Hoaït ñoäng cuûa caùc ñöùt gaõy ñaõ suy giaûm haún so vôùi thôøi kyø taùch giaõn. Vì leõ ñoù, thôøi kyø oaèn voõng xaûy ra töø töø vaø moâi tröôøng tích tuï coù ñoäng naêng thaáp. Do vaäy caùc traàm tích seùt ñöôïc thaønh taïo chuû yeáu vaø ñaùng keå laø seùt maøu naâu luïc “Rotalid”. Vaøo cuoái kyû Mioxen, do coù söï tham gia cuûa soâng Meâkoâng moâi tröôøng traàm tích thay ñoåi, ñoàng thôøi beå ñöôïc môû roäng veà phía ñoàng baèng chaâu thoå hieän nay. Xuaát phaùt töø lyù do naøy maø coù maët caùc traàm tích chaâu thoå vaø söï hieän dieän cuûa vaät lieäu höõu cô luïc ñòa. III.3 Giai ñoaïn taùch giaõn : - Sau thôøi kyø oaèn voõng, giai ñoaïn taân kieán taïo ñöôïc keá tieáp vôùi söï suït luùn khoâng chæ tieáp tuïc ôû trung taâm beå maø coøn ôû caû khoái naâng Coân Sôn. Do ñoù, beå Cöûu Long khoâng coøn laø moät caáu truùc rieâng bieät vôùi hình daïng Ovan nöõa maø noù ñaõ hoøa chung vôùi caáu truùc cuûa toaøn theàm luïc ñòa Nam Vieät Nam. Vaøo thôøi kyø naøy, ñaùy bieån Ñoâng traàm tích suït luùn ñoàng thôøi cuûa Ñoâng Döông ñöôïc naâng cao cuøng vôùi caùc hoaït ñoäng nuùi löûa Basalt kieàm. Caùc hoaït ñoäng taân kieán taïo neâu treân ñaõ goùp phaàn taïo neân bình ñoà theàm luïc ñòa hieän nay. Chöông III: ÑAËC ÑIEÅM ÑÒA TAÀNG BOÀN TRUÕNG CÖÛU LONG. I.ÑAËC ÑIEÅM ÑÒA TAÀNG TRÖÔÙC KAINOZOI: I.1 Caùc thaønh taïo traàm tích bieán chaát : Ñöôïc phaùt hieän ôû khoaûng 3038 -3095m ôû gieáng khoan 15-A-IX coù thaønh phaàn laø caùc ñaù phieán seùt (Phylit) maøu xaùm ñen vaø maøu naâu ñen. Caùc ñaù phieán naøy töông öùng vôùi phieán seùt ôû Baûn Ñoân coù tuoåi Jura sôùm ( J1-2 ) hay coøn goïi laø heä taàng La Ngaø. I.2 Caùc thaønh taïo xaâm nhaäp noâng ( Plutonic): Bao goàm Diorit Thaïch anh, Granodiorit, Granit vaø Granit aù kieàm ñöôïc phaùt hieän trong moät soá gieáng khoan ôû taát caû caùc loâ veà maët kieán truùc vaø thaønh phaàn thaïch hoïc, caùc ñaù naøy khaù gioáng vôùi phöùc heä Plutonic Mezozoi muoän loä ra treân ñaát lieàn vaø ôû caùc ñaûo keá caän. I.3 Caùc thaønh taïo phun traøo : Trong haàu heát caùc gieáng khoan ôû beå Cöûu Long, caùc thaønh taïo phun traøo ñeàu coù maët vôùi caùc ñaëc ñieåm thaïch hoïc gioáng nhö phun traøo tuoåi Mezozoi loä ra treân ñaát lieàn. Coù theå phaân chuùng ra caùc nhoùm : Basalt - Andezit, Andezit, Dacite - Lipharit, Lipharit song phoå bieán nhaát laø Andezit vaø Basalt. Trong ñoù nhoùm Basalt thöôøng chieám chuû yeáu laø Basalt kieàm, Diabase Porphia, coøn Andezit phoå bieán laø Andezit kieàm, Trachy Andezit. II. ÑAËC ÑIEÅM ÑÒA TAÀNG TRAÀM TÍCH KAINOZOI: II.1 Heä taàng Caø Coái ( Eoxen –P2 cc ) : - Maët caét chuaån cuûa heä taàng Caø Coái ñöôïc xaùc laäp taïi gieáng khoan CL-1 laøng Caø Coái, huyeän Traø Cuù, tænh Traø Vinh ôû ñoàng baèng Nam Boä trong khoaûng ñoä saâu 1220 - 2100m. - Thaønh phaàn thaïch hoïc cuûa heä taàng chuû yeáu goàm caùc ñaù vuïn thoâ maøu xaùm traéng, naâu ñoû, ñoû tím, nhö cuoäi keát saïn keát, caùt keát haït vöøa ñeán haït thoâ ñeán raát thoâ chöùa cuoäi saïn vaø ít lôùp seùt keát. Caùc traàm tích naøy naèm baát chænh hôïp treân moùng laø ñaù Granit, Granitporphia coù tuoåi tröôùc Kainozoi. Cuoäi keát, saïn keát thöôøng coù caáu taïo daïng khoái hoaëc phaân lôùp raát daøy, ñoä löïa choïn keùm, gaén keát yeáu. Thaønh phaàn chính cuûa cuoäi vaø saïn laø caùc ñaù phun traøo ( Granit, Andezit, Tuf Andezit, Dacit, Ryolit ), ñaù bieán chaát ( Quarzit), ñaù voâi vaø maûnh Granitoid. Ñaây laø caùc traàm tích ñöôïc thaønh taïo trong moâi tröôøng luïc ñòa ( deluvi, proluvi, alluvi…). Beà daøy cuûa heä taàng Caø Coái taïi gieáng khoan CL -1 laø 880m. - Theo taøi lieäu ñòa chaán, heä taàng Caø Coái phuû baát chænh hôïp leân caùc thaønh taïo tröôùc Ñeä Tam. Beà daøy heä taàng ôû vuøng cöûa soâng Haäu khoaûng 1000m, ôû trung taâm beå coù theå daøy hôn. Heä taàng chæ phaân boá haïn cheá trong caùc loõm suït saâu neân caùc gieáng khoan ít khi baét gaëp. Caùc di tích coå sinh ngheøo naøn, chæ coù baøo töû phaán, taïo thaønh phöùc heä Trudopollis - Plicapollis. Hieän nay caùc phöùc heä naøy ñöôïc tìm thaáy ôû loã khoan CL -1(trong khoaûng 1255-2100m). Thaønh phaàn chính goàm: Pinuspollenites spp., Pterisporites spp., Polypodiaceaesporites undiff., Ericipites spp., Gleicheniacidites, Podocarpidites, Myricacidites, Triporopollenites spp., Betulapollenites spp., Cicatricosispotites dorogensis, ñaëc bieät coù Trudopollis spp. vaø Plicapollis spp. laø nhöõng hoùa thaïch ñaùnh daáu ñònh tuoåi Eoxen cho traàm tích chöùa chuùng. Heä taàng Caø Coái naèm khoâng chænh hôïp treân ñaù moùng. II.2 Heä taàng Traø Cuù ( Oligoxen döôùi – P3 1tc): - Heä taàng Traø Cuù ñöôïc xaùc laäp taïi gieáng khoan CL-1 thuoäc vuøng Caø Coái, huyeän Traø Cuù tænh Traø Vinh, trong khoaûng ñoä saâu 1082 - 1220m. Heä taàng Traø Cuù ñöôïc ñaëc tröng bôûi söï xen keõ giöõa caùt, soûi keát vôùi nhöõng lôùp boät seùt chöùa cuoäi, saïn, soûi (Anderzit, Granit). ÔÛ trung taâm beå Cöûu Long, thaønh phaàn traàm tích cuûa heä mòn daàn leân phía treân, phaàn lôùn chuû yeáu laø lôùp seùt keát giaøu vaät chaát höõu cô, nhieàu vuïn thöïc vaät vaø than. Phaàn lôùn ñaù seùt bò bieán ñoåi thöù sinh vaø bò neùn eùp maïnh thaønh ñaù phieán seùt maøu xaùm xaãm, xaùm luïc, xaùm naâu, xen keõ vôùi lôùp moûng boät keát vaø caùt keát. Thaønh phaàn cuûa taäp seùt keát naøy goàm Kaolinit, Chlolit phuû tröïc tieáp leân ñaù moùng vaø ñoùng vai troø taàng chaén toát cho caùc væa daàu trong ñaù moùng ôû moû Baïch Hoå, Taây Nam Raïng Ñoâng, Sö Töû Ñen. Thaønh phaàn caùt keát, boät keát thuoäc loaïi ñaù khoaùng (Arkos), haït töø nhoû ñeán thoâ, ñoâi khi raát thoâ, caùt chöùa cuoäi hoaëc saïn, haït vuïn coù ñoä löïa choïn vaø maøi troøn trung bình vaø keùm, thaønh phaàn giaøu Felspat, Thaïch anh vaø maûnh ñaù chöùng toû vaät lieäu taïo neân heä taàng Traø Cuù chuû yeáu töø caùc saûn phaåm phong hoùa boùc moøn töø ñaù moùng Granitoid. Nhìn chung heä taàng Traø Cuù hình thaønh trong caùc ñieàu kieän moâi tröôøng traàm tích khaùc nhau töø söôøn tích, luõ tích, boài tích, soâng, keânh laïch ñeán hoà hoaëc ñaàm laày ven soâng …. - Veà taøi lieäu coå sinh trong heä taàng raát ngheøo naøn, môùi chæ phaùt hieän thaáy phöùc heä baøo töû phaán hoa ngheøo naøn veà gioáng loaøi cuõng nhö soá löôïng trong caùc maãu vuïn töø caùc gieáng khoan ñöôïc phaân tích. Thaønh phaàn chuû yeáu cuûa phöùc heä naøy laø Magnastriatites howardi, Stenochlaena palustris, Crassoretitriletes nanhaiensis, Trilites, Pinuspollenites. Tuoåi Oligoxen sôùùm ñöôïc xaùc ñònh döïa vaøo caùc hoùa thaïch Magnastriatites howardi vaø Crassoretitriletes nanhaiensis, Crassoretitriletes vanraadshooveni (xuaát hieän ñaàu tieân trong Oligoxen sôùm ). - Heä taàng naèm khoâng chænh hôïp coù nôi treân heä taàng Caø Coái, coù nôi treân ñaù moùng tröôùc Ñeä Tam. Heä taàng naøy töông ñöông vôùi taäp ñòa chaán E. II.3 Heä taàng Traø Taân (Oligoxen giöõa vaø treân –P32 tt ) - Heä taàng Traø Taân laàn ñaàu tieân ñöôïc moâ taû taïi gieáng khoan 15-A-IX ñaët trong caáu taïo Traø Taân ôû khoaûng ñoä saâu 2535 - 3038m. Taïi ñaây, traàm tích chuû yeáu bao goàm caùt keát haït nhoû ñeán vöøa maøu xaùm traéng, xi maêng cacbonat, chuyeån daàn leân treân coù nhieàu lôùp boät keát, seùt keát maøu naâu vaø ñen xen laãn vôùi lôùp than moûng, coù choã chöùa glauconit. Ñaù bieán ñoåi ôû giai ñoaïn Catagenes muoän. Beà daøy cuûa heä taàng ôû gieáng khoan naøy ñaït 503m. Heä taàng Traø Taân phaân boá roäng raõi hôn so vôùi heä taàng Traø Cuù vaø coù beà daøy thay ñoåi khaù maïnh ôû caùc vuøng khaùc nhau, ôû caùc maët caét ñòa taàng coù söï xen keõ giöõa seùt keát vaø boät keát vaø ôû nhieàu nôi coù söï lieân quan tôùi hoaït ñoäng caùc ñöùt gaõy coù söï xuaát hieän caùc lôùp ñaù phun traøo coù thaønh phaàn khaùc nhau ( Diabas, Basalt, Andezit, Tuf Andezit ) vôùi beà daøy töø vaøi meùt ñeán haøng traêm meùt. - Nhìn chung heä taàng Traø Taân ñöôïc thaønh taïo trong ñieàu kieän moâi tröôøng khoâng gioáng nhau giöõa caùc khu vöïc : töø ñieàu kieän soâng boài tích, chaâu thoå, ñaàm hoà – vuõng vònh xen keõ vôùi caùc pha bieån noâng, vì vaäy maø thaønh phaàn traàm tích chuû yeáu laø seùt giaøu vaät chaát höõu cô vaø caùc taøn tích thöïc vaät thuoäc töôùng ñaàm hoà, ñaàm laày vuõng vònh chòu aûnh höôûng cuûa bieån ôû caùc möùc ñoä khaùc nhau. - Veà taøi lieäu coå sinh, chæ phaùt hieän thaáy baøo töû phaán hoa thuoäc caùc ñôùi : Phöùc heä Cicatricosisporites dorogensis, Verrutricolporites pachydermus . Ñôùi Florschuetzia trilobata. Taàng seùt “ töôùng sapropel”. Nhìn chung baøo töû phaán hoa coù thaønh phaàn raát phong phuù bao goàm : Cicatricosisporites dorogensis, Lycopodiumsporites neogenicus, Riccia spp., Magnastriatites howardi, Crassoretitriletes nanhaiensis, Brownlowia spp., Potamogeton spp., Pinuspollenites spp., Triletes, Tsugapollenites, Stenochlaena palustris, Florschuetzia trilobata, Jussiena spp., Alnipollenites verus, Caryapollenites spp., Gothanipollis basensis, Tricolpollenites spp., Tricolporopollenites spp., Verrutricolporites pachydermus. Ñaëc bieät heä taàng chöùa nhieàu vaät lieäu höõu cô daïng sapropel voâ ñònh hình, daïng vaät lieäu höõu cô naûy sinh trong ñieàu kieän hoà khoâng coù oxy. Ngoaøi ra coøn gaëp nhieàu taûo nöôùc ngoït nhö Pediastrum, Bosidinia, Botryococcus spp., Botryococcus braunii, Micrhystridinium spp., Tasmanites spp.. - Heä taàng Traø Taân naèm chænh hôïp treân heä taàng Traø Cuù. Tuoåi Oligoxen muoän cuûa heä taàng Traø Taân ñaõ ñöôïc xaùc ñònh bôûi taäp hôïp phong phuù cuûa Cicatricosisporites dorogensis, Lycopodiumsporites neogenicus, Jussiena spp., Verrutricolporites pachydermus vaø Florschuetzia trilobata. Heä taàng naøy töông ñöông taäp ñòa chaán D vaø C. II.4 Heä taàng Baïch Hoå (Mioxen sôùm – N11bh): - Maët caét chuaån cuûa heä taàng Baïch Hoå ñöôïc moâ taû taïi gieáng khoan BH -1, töø ñoä saâu 2037 - 2960m. Heä taàng Baïch Hoå phaùt trieån roäng khaép caùc khu vöïc vaø goàm hai phaàn roõ reät : + Phaàn döôùi goàm caùt keát kích thöôùc haït khaùc nhau xen keõ vôùi boät keát vaø seùt keát, ñoâi nôi coù chöùa vuïn than hình thaønh trong moâi tröôøng Aluvi ñeán ñoàng baèng chaâu thoå. + Phaàn treân ôû haàu heát moïi nôi phaùt trieån seùt keát töông ñoái saïch, chöùa nhieàu hoùa thaïch bieån noâng Rotalia, xen keõ vôùi lôùp boät keát, ít lôùp caùt keát haït nhoû, maøu xaùm luïc coù chöùa nhieàu glauconit. Nhìn chung heä taàng ñöôïc thaønh taïo trong moâi tröôøng bieån, bieån noâng coù xu höôùng taêng daàn töø rìa Taây Nam qua phaàn trung taâm ñeán khu vöïc Ñoâng Baéc beå. - Caáu taïo phaân lôùp ngang, phaân lôùp ngang gôïn soùng, phaân lôùp xieân vaø xieân moûng raát phoå bieán trong caùc lôùp traàm tích cuûa heä taàng, caùt keát thöôøng laø ñaù khoaùng, phaàn lôùn laø loaïi Arkos maûnh vuïn vôùi söï coù maët cao cuûa Felspat, Thaïch anh, vaø maûnh ñaù (Granitoid, phun traøo). Xi maêng gaén keát goàm khoaùng vaät seùt cacbonat, ñoâi nôi coù Anhydrit. Taäp seùt keát chöùa Rotalia maøu luïc, xaùm luïc, phaân lôùp moûng, xieân, vaø song song, daïng khoái, coù thaønh phaàn töông ñoái ñoàng nhaát goàm Kaolinit, Chlorit, vaø moät löôïng ñaùng keå Monmorilonit. Thöïc teá taäp naøy ñöôïc coi nhö taàng ñaùnh daáu vaø laø moät taàng chaén daàu khí toát mang tính khu vöïc cho toaøn vuøng trung taâm vaø phía Ñoâng cuûa beå. - Heä taàng Baïch Hoå coù hoùa thaïch khaù phong phuù bao goàm baøo töû phaán hoa, vi sinh vaät cöïc nhoû vaø truøng loã thuoäc caùc phöùc heä vaø caùc ñôùi sau : Phöùc heä Magnastriatites howardi – Pediastrum - Botryococcus . Ñôùi Florschuetzia levipoli. Ñôùi Rotalia . Baøo töû phaán hoa raát phong phuù vaø thöôøng gaëp ôû phaàn treân cuûa heä taàng, trong caùc traàm tích chuû yeáu laø seùt keát, boät keát nhöõng daïng ñaëc tröng nhö : Florschuetzia levipoli, Fl. Trilobata, Retimonocolpites, Magnastriatites howardi, Echiperiporites estaela, taûo nöôùc ngoït Pediastrum. Ngoaøi ra coøn coù Tripollenites, Crudia, Leguminosea, Crassoretitriletes nanhaiensis, Alnipollenites, Carya, Dipterocarpidites, Browlowia, Pterospermum, Illexpollenites, Durio, Lycopodium, Gemmamonoles, Palmae, Perfotricollpites digitatus, Retitricolpites, Tricolporopollenites … vaø raát nhieàu taûo nöôùc ngoït, nöôùc lôï / nöôùc ngoït Botryococcus . Phaàn döôùi cuûa heä taàng Baïch Hoå chöùa nhieàu caùt, neân baøo töû phaán hoa ít ñi nhieàu, chæ gaëp ít Magnastriatites howardi, taûo Botryococcus. Trong toaøn boä heä taàng, ngoaøi lôùp chöùa Rotalia , caùc vi coå sinh gaëp laùc ñaùc xen keõ vôùi caùc hoùa thaïch Ostracoda ñaàm laày – nöôùc lôï, vaø Ammonia. Tuoåi Mioxen sôùm cuûa heä taàng Baïch Hoå ñöôïc xaùc ñònh treân cô sôû söï bieán maát cuoái cuøng cuûa hoùa thaïch taûo bieån Dinoflagellate, Cribroperidinium spp., Apteodinium spp. ôû phaàn treân cuøng taàng seùt “Rotalia”. Heä taàng Baïch Hoå phuû khoâng chænh hôïp leân heä taàng Traø Taân. Heä taàng naøy töông ñöông taäp ñòa chaán BI. II.5 Heä taàng Coân Sôn ( Mioxen giöõa N21 cs) : Heä taàng Coân Sôn ñöôïc moâ taû laàn ñaàu tieân taïi gieáng khoan 15B -1X treân caáu taïo Coân Sôn töø ñoä saâu 1583 - 2248m. Heä taàng bao goàm : + Phaàn döôùi cuûa heä taàng chuû yeáu goàm caùt keát töø haït nhoû ñeán thoâ ñoâi khi chöùa cuoäi, saïn maøu xaùm, xaùm traéng, phaân lôùp daøy tôùi daïng khoái, ñoä choïn loïc vaø maøi troøn thay ñoåi töø trung bình ñeán keùm. Caùt keát thöôøng chöùa caùc maûnh vuïn truøng loã, vaø ñoâi khi coù glauconit cuøng nhieàu vuïn than. Ñaù gaén keát bôûi xi maêng seùt vaø cacbonat. + Phaàn treân chuyeån daàn sang caùt keát haït mòn, haït nhoû xen keõ vôùi lôùp seùt keát, seùt chöùa voâi hoaëc ñoâi khi laø lôùp ñaù voâi moûng maøu xaùm xanh ñeán xaùm luïc, naâu ñoû, vaøng naâu loang loã, caùc lôùp seùt chöùa than, caùc thaáu kính hoaëc caùc lôùp than naâu moûng maøu ñen. Trong heä taàng Coân Sôn ñaõ phaùt hieän ñöôïc baøo töû phaán hoa vaø caùc hoùa thaïch bieån nhö truøng loã vaø Nannoplankton thuoäc caùc phöùc heä Mioxen giöõa goàm : + Phöùc heä Florschuetzia meridionalis . + Phöùc heä Tf2 Lepidocyclina- Orbulina universa thuoäc ñôùi N9- N14. Nhöõng baøo töû phaán hoa ñaëc tröng goàm Darcydium, Florschuetzia meridionalis, Florschuetzia levipoli, Florschuetzia trilobata, Florschuetzia semilobata, Florschuetzia ovalis, Magnastriatites howardi, Acrostichum aureum, Stenochlaena palustris, Alnipollenites verus, Eugeisonia insignis, Calophyllum, Triletes spp., Caryapollenites spp., Brownlowia spp., Altingia spp., Polypodiacaesporites undiff. …. Raát nhieàu Dinoflagellate vaø maøng voû kitine truøng loã. Caùc hoùa thaïch vi ñoäng vaät goàm Operculina, Myogypsina (Tf2), caùc daïng Pseudorotalia, Ammonia beccerii, Lepidocyclia, Ephidium khoâng coå hôn N9 theo FAD vaø N14 cuûa Globorotalia siakensis. Caùc hoùa thaïch cöïc nhoû gaëp ít daïng coù khoaûng phaân boá ñòa taàng roäng nhö : Calcidiscuc marcintyrei (NN4- NN19), Cleptopus (NN4- NN21), Thoracosphaera tuberosa, Umbilicosphaera sibogae foliosa (NN9-NN21). Moâi tröôøng cuûa heä taàng chuyeån tieáp töø boài tích ñoàng baèng ven bieån sang tam giaùc chaâu (töôùng Rhizophora) ñeán bieån noâng (töôùng Operculina – Lepidocyclina – Myogypsina). Heä taàng Traø Taân naèm chænh hôïp treân heä taàng Baïch Hoå, tuoåi Mioxen giöõa cuûa heä taàng ñöôïc xaùc ñònh theo söï xuaát hieän cuoái cuøng cuûa Florschuetzia trilobata, Florschuetzia ovalis vaø Florschuetzia semilobata, söï xuaát hieän ñaàu tieân cuûa Eugeisonia insignis vaø Camptostemon spp., söï xuaát hieän cuoái cuøng cuûa Myogypsina (Tf2) vaø khoâng coå hôn NN9 cuûa Umbilicosphaera sibogae foliosa (NN9-NN21). II.6 Heä taàng Ñoàng Nai ( Mioxen treân N13-ñn): - Maët caét chuaån cuûa heä taàng Ñoàng Nai ñöôïc xaùc laäp taïi gieáng khoan 15-G-1X treân caáu taïo Ñoàng Nai töø ñoä saâu 650m - 1330m. Heä taàng Ñoàng Nai bao goàm caùc traàm tích ñöôïc hình thaønh trong moâi tröôøng soâng, ñoàng baèng chaâu thoå, ñaàm laày ven bieån: + Phaàn döôùi chuû yeáu laø caùc traàm tích haït thoâ nhö caùt haït vöøa ñeán thoâ laãn saïn, soûi ñoâi khi chöùa cuoäi phaân lôùp daøy hoaëc daïng khoái, ñoä choïn loïc vaø maøi troøn trung bình ñeán keùm, thöôøng chöùa nhieàu hoùa thaïch ñoäng vaät, pyrit vaø ñoâi khi coù glauconit. Chuyeån leân treân laø caùt - caùt keát chuû yeáu laø haït nhoû, maøu xaùm ñeán xaùm saùng, xaùm phôùt naâu, boät - boät keát, seùt - seùt keát xen keõ vôùi nhöõng væa than naâu hoaëc seùt chöùa phong phuù caùc di tích thöïc vaät hoùa than. + Phaàn treân laø caùc ñaù haït mòn, goàm caùt haït nhoû, boät vaø seùt coù maøu khaùc nhau chöùa nhieàu hoùa thaïch ñoäng vaät. - Heä taàng Ñoàng Nai ñaõ ñöôïc phaùt hieän coù nhieàu hoùa thaïch truøng loã, Nannoplankton vaø baøo töû phaán hoa chuùng ñöôïc xeáp vaøo caùc phöùc heä vaø ñôùi sau: + Ñôùi Stenochlaena laurifolia . + Phöùc heä Amphistegina (Tf3) . + Ñôùi N17- N18 . + Ñôùi NN11. Trong thaønh phaàn truøng loã chieám chuû yeáu laø caùc daïng phaùt trieån trong Mioxen muoän nhö : Pseudorotalia, vaø nhieàu Operculina, vaø Amphistegina, Lepidocyclina( Tf3) trong ñaù voâi raát ñaëc tröng. Truøng loã troâi noåi phong phuù nhö : Orbulina universia, Globigerinoides sacculifer, Globigerinoides immaturus. Hoùa thaïch cöïc nhoû goàm coù Amautholithus delicatus, Calcidiscus leptoporus, Calcidiscus marcintyrei, Coccolithus miopelagicus, Coccolithus pliopelagicus, Discoaster brouweri, Discoaster variabilis, Helicophaera cateri, Reticulofenestra pseudoumbilica thuoäc ñôùi NN10 - NN11 döïa theo Discoaster quinqueramus … - Daáu hieäu xaùc ñònh Mioxen muoän cuûa baøo töû phaán hoa laø söï xuaát hieän ñaàu tieân cuûa baøo töû Stenochlaena laurifolia vaø söï bieán maát cuoái cuøng cuûa Caryapollenites spp.. Ngoaøi ra raát phong phuù caùc daïng khaùc nhö Florschuetzia levipoli , Floschuetzia meridionalis, Zonocostites ramonae, Caryapollenites spp., Pinuspollenites spp., Dacrydium nhieàu Polypodiaceaesporites undiff., Acrostichum aureum cuøng vôùi nhieàu maøng voû truøng loã vaø Dinoflagellata khaùc, ôû phía Ñoâng cuûa beå caùc hoùa thaïch bieån keå treân gaëp nhieàu hôn. - Heä taàng Ñoàng Nai naèm khoâng chænh hôïp treân heä taàng Coân Sôn. Döïa vaøo caùc di tích hoùa thaïch vaø quan heä ñòa taàng noùi treân, heä taàng ñöôïc xeáp vaøo Mioxen muoän. II.7 Heä taàng Bieån Ñoâng ( Plioxen – Ñeä töù – N 2 –Q bñ ): - Maët caét chuaån cuûa heä taàng Bieån Ñoâng ñöôïc ñaët taïi gieáng khoan 15 – G - 1X ôû ñoä saâu töø 250m – 650m. Heä taàng coù theå chia laøm hai phaàn: + Phaàn döôùi ñaëc tröng baèng caùt thaïch anh thoâ, xaùm traéng chöùa nhieàu hoùa thaïch truøng loã thuoäc nhoùm Operculina. + Phaàn treân chuû yeáu laø seùt, boät phong phuù truøng loã ña daïng vaø Nannoplakton. Maët caét cuûa heä taàng chuû yeáu laø caùt thaïch anh maøu xaùm, xaùm luïc hoaëc xaùm phôùt naâu haït töø vöøa ñeán thoâ, xen keõ vôùi lôùp boät seùt keát. Caùt phaân lôùp daøy hoaëc daïng khoái, haït vuïn coù ñoä choïn loïc vaø maøi troøn trung bình ñeán toát, thöôøng chöùa nhieàu maûnh vuïn hoùa thaïch ñoäng vaät bieån, pyrit, ñoâi khi coù maûnh vuïn than. - Trong caùc lôùp cuûa heä taàng Bieån Ñoâng ñaõ phaùt hieän phong phuù hoùa thaïch ñoäng vaät bieån coù yù nghóa ñònh taàng thuoäc nhoùm truøng loã troâi noåi vaø Nannoplankton. Ngoaøi ra coøn coù baøo töû phaán hoa, chuùng ñöôïc xeáp vaøo caùc ñôùi Dacrydium – Pseudorotalia; N19 vaø NN1. Trong soá truøng loã phong phuù caùc loaïi baùm ñaùy thuoäc gioáng Pseudorotalia, Ammonia, Asterorolia, Bigeneriana, Elphidium vaø ít daïng troâi noåi thuoäc Globorotalia, Grobigerrinoides, trong ñoù coù caùc daïng coù söï bieán maát cuoái cuøng trong N19 cuûa Plioxen goàm Globigerinoides obliquus, Globigerinoides extremus, Globoquadrina altispira, Globorotalia Mioxenica, Sphaeroidinella subdehiscens. Hoùa thaïch cöïc nhoû taûo cacbonat cuõng phong phuù, daïng xaùc ñònh ñôùi NN12 Plioxen laø Dicoaster intercalcaris khi vaéng caùc daïng cuûa NN11. - Baøo töû phaán hoa raát ña daïng nhöng cuõng raát phong phuù laø Darcydium spp., Stenochlaena laurifolia vaø Altingia spp., nhieàu Dinoflagellate bieån. Heä taàng bieån Ñoâng phaân boá treân toaøn beå Cöûu Long vaø moâi tröôøng thuoäc traàm tích bieån noâng. Döïa treân hoùa thaïch ñoäng vaät, heä taàng ñöôïc xeáp vaøo Plioxen - Ñeä Töù BAÛNG ÑÔN VÒ ÑÒA TAÀNG CUÛA BOÀN TRUÕNG CÖÛU LONG BAÛNG PHAÂN CHIA ÑÒA TAÀNG THEO TIEÂU CHUAÅN COÅ SINH CUÛA BOÀN TRUÕNG CÖÛU LONG Tuoåi  Thaønh heä  Beà daøy (m)  Taäp ñòa chaán  Coå Sinh Vaät  Moâi tröôøng  Bieåu hieän daàu khí   Plioxen _ Ñeä Töù  Bieån Ñoâng  400- 700  A  NN12-NN19  NN19-NN12  Ñôùi Darcy dium- Phyllocladus  Bieån Noâùng    MIOXEN  Muoän  Ñoàng Nai  500 -750  BII  NN10 - NN11  NN15-N18 Tf 3  FL.meridonalis  Phuï ñôùi Fl.meridonlis  Ven bieån –Bieån Noâng     Giöõa  Coân sôn  250 -900    N9 -N13   Phuï ñôùi Fl.trilobita  Ñoàng baèng _Ven bieån     Sôùm  Baïch Hoå  500 - 1250  BI-2   Lôùp Rotalit  Fl. levipoli  M.howardi phoå bieán nhaát  Delta-Bieån Noâng  Daàu       BI-1   Khoâng gaëp  Florschuetzia trilobata   Ñoàng baèng soâng    OLIGOXEN  Traø Taân  100-1200  C   Khoâng gaëp   Phu ñôùi Cicricospories dorogensis,Lycopodium neogenicus  Ñaàm hoà_ Bieån noâng  Daàu      D   Hieám baùm ñaùy    Ñaàm hoà ñeán vuõng vònh     Traø Cuù  400  E   Khoâng gaëp    Soâng  Daàu vaø khí   Tieàn Ñeä Tam ( J-K)  Moùng  >1000m  M  Granit, Granodiorit, Bieán chaát   Daàu   PHAÀN B SINH ÑÒA TAÀNG GIEÁNG KHOAN 1TK VAØ 2TK Chöông I. TAØI LIEÄU VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU. TAØI LIEÄU: Do ñaëc thuø cuûa moâi tröôøng laéng ñoïng traàm tích trong kæ Oligoxen vaø thoáng Mioxen sôùm ôû beå Cöûu Long chuû yeáu laø traàm tích luïc ñòa. Neân caùc phöông phaùp phaân tích Foraminifera vaø taûo cacbonat khoâng phaùt huy hieäu quaû. Phöông phaùp phaân tích baøo töû phaán hoa ñaõ phaùt huy taùc duïng vaø laø phöông phaùp chuû ñaïo khi nghieân cöùu caùc traàm tích coù nguoàn goác laéng ñoïng luïc ñòa ñeán bieån noâng - vuõng vònh ven bôø. Baøi luaän naøy ñöôïc vieát döïa treân keát quaû phaân tích baøo töû phaán hoa töø maãu vuïn raén (maãu cutting) cuûa 2 gieáng khoan 15-2-RD-1TK vaø 15-2-RD-2TK. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU: Maãu vuïn raén ñöôïc laáy töø maët caét gieáng khoan khi thöïc hieän khoan gieáng khoan tìm kieám nhaèm phaùt hieän caùc tích tuï daàu khí. Maãu ñöôïc gia coâng vaø phaân tích taïi Vieän daàu khí theo qui trình sau: Maãu ñöôïc röûa saïch dung dòch khoan, saáy khoâ, laøm vuïn nhoû coù kích thöôùc 0,5-1.0mm Laáy khoái löôïng maãu 10-15gram Xöû lyù baèng axít HCl 10% ñeå loaïi boû thaønh phaàn cacbonat trong thôøi gian 30 phuùt. Sau ñoù röûa saïch maãu baèng nöôùc caát. Xöû lyù baèng axít HF 40% trong khoaûng thôøi gian 18 - 24 giôø. Sau ñoù röûa saïch baèng nöôùc caát. Xöû lyù baèng axít HCl noùng trong thôøi gian 30-60 phuùt nhaèm loaïi boû keo CaF2 do quaù trình xöû lyù axit tröôùc ñoù taïo ra. Sau ñoù röûa saïch maãu baèng nöôùc caát. Loaïi vaät chaát voâ cô baèng dung dòch naëng ZnBr2 coù tæ troïng dung dòch 2,2g/cm3. Laáy vaät chaát höõu cô noåi treân beà maët dung dòch. Oxy hoùa vaät chaát höõu cô nhaèm laøm giaøu hoùa thaïch baøo töû phaán hoa. Maãu baøo töû phaán hoa ñöôïc daùn coá ñònh thaønh tieâu baûn coù kích thöôùc lamen 22mm x 32mm. Soá löôïng tieâu baûn cho moãi maãu laø 2 ñeán 3 tieâu baûn. Baøo töû phaán hoa ñöôïc phaân tích treân kính hieån vi sinh vaät vôùi ñoä phoùng ñaïi khoaûng 200 laàn khi tìm kieám vaø 500 - 1000 laàn khi xaùc ñònh teân hoùa thaïch. Phöông phaùp xaùc ñònh teân hoùa thaïch baøo töû phaán hoa ñöôïc ñöa vaøo phöông phaùp so saùnh ñaëc ñieåm hình thaùi vôùi hoùa thaïch baøo töû phaán hoa chuaån. Tuoåi ñòa chaát cuûa caùc traàm tích ñöôïc xaùc ñònh treân cô sôû caùc hoùa thaïch ñaùnh daáu möùc ñòa taàng ñaõ ñöôïc vaän duïng roäng raõi ôû khu vöïc Ñoâng Nam AÙ. Söû duïng sô ñoà ñôùi baøo töû phaán hoa theo Vieän daàu khí (xem sô ñoà keøm theo). Moâi tröôøng laéng ñoïng traàm tích ñöôïc xaùc ñònh treân cô sôû phöùc heä hoùa thaïch baøo töû phaán hoa khi so saùnh noù vôùi moâ hình laéng ñoïng traàm tích theo nhoùm hoùa thaïch vaø tuaân thuû tieàn ñeà baøo töû phaán hoa chæ di chuyeån töø vuøng cao xuoáng vuøng thaáp vaø töø luïc ñòa ra bieån theo moâi tröôøng nöôùc vaø gioù. Phöùc heä baøo töû phaán hoa ñöôïc phaân nhoùm bao goàm caùc nhoùm baøo töû nöôùc ngoït, phaán hoa nöôùc ngoït, baøo töû phaán hoa coù nguoàn goác nuùi cao, baøo töû phaán hoa coù nguoàn goác ñaàm laày ven soâng, baøo töû phaán hoa coù nguoàn goác röøng ngaäp maën ven bieån, taûo coù nguoàn goác luïc ñòa, taûo coù nguoàn goác bieån vaø nöôùc lôï ven bieån, voû kitine cuûa foraminifera (xem moâ hình moâi tröôøng laéng ñoïng traàm tích keøm theo). Keát quaû phaân tích baøo töû phaán hoa ñöôïc trình baøy thaønh bieåu baûng chieàu ngang theo teân hoùa thaïch hoaëc nhoùm hoùa thaïch vaø chieàu doïc theo ñoä saâu maãu doïc maët caét gieáng khoan. Toïa ñoäï giao nhau giöõa teân hoùa thaïch hay nhoùm hoùa thaïch vaø ñoä saâu maãu laø soá löôïng tuyeät ñoái cuûa hoùa thaïch hay nhoùm hoùa thaïch. Baûng 1 : SÔ ÑOÀ ÑÔÙI BAØO TÖÛ PHAÁN HOA AÙP DUÏNG CHO TRAÀM TÍCH THEÀM LUÏC ÑÒA VIEÄT NAM

Moät soá hoùa thaïch baøo töû phaán hoa ñaëc tröng trong traàm tích Oligoxen-Mioxen sôùm
 ChöôngII. SINH ÑÒA TAÀNG MAËT CAÉT CAÙC GIEÁNG KHOAN 1TK VAØ 2TK. II.1. GIEÁNG KHOAN 15-2- RD- 1TK : OLIGOXEN MUOÄN Độ saâu : 2702.5 – 3090m Đới Florschuetzia trilobata Phuï ñôùi Cicatricosisporites dorogensis-Lycopodiumsporites neogenicus-Jussiena. Phaân tích vi coå sinh hoaøn toaøn khoâng phaùt hieän ñöôïc caùc daáu hieäu cuûa moâi tröôøng bieån trong maët caét Oligoxen muoän. Trong khoaûng naøy, phöùc heä baøo töû phaán hoa tìm ñöôïc khaù phoå bieán trong caùc maãu phaân tích. Caùc hoùa thaïch baøo töû phaán hoa ñaëc tröng bao goàm Magnastriatites howardi, Crassoretitiletes nanhaiensis, Cicatricosisporites dorogensis, Polypodiaceaesporites undiff., Osmundacites spp., Pinuspollenites spp., Verrutricolporites pachydermus, Jussiena spp., Florschuetzia trilobata, Zonocostites ramonae, Brownlowia spp., Tricolpollenites spp., Tricolporopollenites spp., Pediastrum spp., Bosedinia spp. vaø .... Tuoåi Oligoxen muoän ñöôïc xaùc ñònh cho maët caét naøy döïa treân caùc hoùa thaïch baøo töû phaán hoa coù vò trí ñòa taàng nhö sau: Söï xuaát hieän cuoái cuøng cuûa Cicatricosisporites dorogensis, Lycopodiumsporites neogenicus vaø Verrutricolporites pachydermus ôû 2732m. Söï xuaát hieän cuoái cuøng cuûa Jussiena spp. ôû 2900m. Söï xuaát hieän ñaàu tieân cuûa Magnastriatites howardi ôû 3090m. Söï xuaát hieän ñaàu tieân cuûa Crassoretitriletes nanhaiensis ôû 3020m. Trong khoaûng naøy, kieåu vaät chaát höõu cô sapropel raát phong phuù. Ñôùi Florschuetzia trilobata ñöôïc xaùc ñònh khi chæ coù moät mình noù trong khoaûng maët caét vaø vaéng maët taát caû caùc Florschuetzia khaùc. Phuï ñôùi Cicatricosisporites dorogensis - Lycopodiumsporites neogenicus - Verrutricolporites pachydermus ñöôïc xaùc ñònh khi caùc hoùa thaïch naøy toàn taïi trong ñôùi Florschuetzia trilobata. Moâi trường trầm tích : Khoaûng saâu 2810 – 3090m : ÔÛ caùc ñoä saâu raát phong phuù caùc hoùa thaïch taûo voøng nöôùc ngoït Bosedinia spp, taûo luïc nöôùc ngoït Pediastrum spp. cuøng moät phöùc heä baøo töû phaán hoa ña daïng xaùc ñònh moâi tröôøng laéng ñoïng traàm tích trong ñieàu kieän ñaàm hoà nöôùc ngoït. Caùc ñoä saâu phaùt hieän phöùc heä baøo töû phaán hoa ngheøo naøn cho pheùp xaùc ñònh moâi tröôøng laéng ñoïng traàm tích trong ñieàu kieän ñaàm hoà/vuõng vònh bò loä treân beà maët. Hai kieåu moâi tröôøng laéng ñoïng traàm tích coù tính chaát ñan xen thay theá luaân phieân nhau, cho thaáy ñieàu kieän coå ñòa lyù thay ñoåi coù tính chu kì. Caùc ñoä saâu toàn taïi caùc hoùa thaïch coù moâi tröôøng sinh thaùi röøng ngaäp maën vôùi moät phöùc heä baøo töû phaán hoa töông ñoái phoå bieán vaø ña daïng ñöôïc xaùc ñònh moâi tröôøng laéng ñoïng traàm tích trong ñieàu kieän vuõng vònh nöôùc lôï ttöông ñoái kín. Kieåu moâi tröôøng naøy chæ toàn taïi trong khoûang 2960-2980m töông ñöông vôùi thôøi gian ñòa chaát töông ñoái ngaén. Khoaûng saâu 2702.5 – 2810m : ÔÛ caùc ñoä saâu raát phong phuù caùc hoùa thaïch taûo voøng nöôùc ngoït Bosedinia spp, taûo luïc nöôùc ngoït Pediastrum spp. cuøng moät phöùc heä baøo töû phaán hoa ña daïng xaùc ñònh moâi tröôøng laéng ñoïng traàm tích trong ñieàu kieän ñaàm hoà nöôùc ngoït. Ngoaøi ra, caùc ñoä saâu phaùt hieän phöùc heä baøo töû phaán hoa ngheøo naøn cho pheùp xaùc ñònh moâi tröôøng laéng ñoïng traàm tích trong ñieàu kieän ñaàm hoà/vuõng vònh bò loä treân beà maët. Khoaûng naøy ñöôïc xaùc ñònh laø heä taàng Traø Taân treân (taäp ñòa chaán C). MIOXEN SỚM : Độ saâu 2030 – 2730m Đới Florschuetzia levipoli Đới cực thịnh Magnastriatites howardi VI COÅ SINH: Caùc hoùa thạch Foraminifera chỉ gaëp ở độ saâu 2030 – 2120m. Foraminifera chæ coù dạng baùm ñaùy Ammonia sp. Ở caùc gieáng khoan laân caän trong bồn trũng Cửu Long, phần chứa Ammonia thì gọi laø “ Rotalia facies “ hay “ Rotalia bed.” “Rotalia bed” được xaùc định coù tuoåi Mioxen sớm bằng caùc hoùa thaïch baøo tử phấn ở bể Cửu Long. Trong bồn trũng Cửu Long, “Rotalia band” được söû duïng laøm taàng ñaùnh dấu ñeå lieân kết caùc giếng khoan trong vuøng. Đỉnh của “Rotalia bed” xaùc định ranh giới giữa Mioxen trung vaø Mioxen sớm của bể Cửu Long. Ranh giới naøy được xaùc định bằng phöùc heä baøo tử phấn. Độ saâu 2120 – 2730m hầu như hiếm hoùa thạch foraminifera. BAØO TÖÛ PHAÁN Trong gieáng khoan naøy, phaân tích baøo töû phaán hoa chæ töø 2120m trôû xuoáng. Caùc mẫu ở độ saâu từ 2120 – 2180m chứa nhiều baøo tử Magnastriatites howardi vaø một số Acrostichum aureum, Pinuspollenites spp., Tsugapollenites spp., Gemmamonoletes gemmatoides vaø Polypodiaceaesporites undiff.. Độ saâu 2200 – 2700m, caùc maãu haàu nhö khoâng gaëp baøo töû phaán hoa. Trong beå traàm tích Cöûu Long, haàu heát caùc gieáng khoan ñeàu toàn taïi khoûang maët caét naèm döôùi taàng seùt Baïch Hoå chöùa raát ngheøo baøo töû phaán hoa cuõng nhö vaät chaát höõu cô.