Sự tương đồng và sự khác biệt của chính thể Việt Nam Hiến pháp 1946 với chính thể của một số nước trên thế giới

n d©n huyÖn vµ c¸c toµ ¸n qu©n sù. Gièng nh­ quy ®Þnh cña HiÕn ph¸p 1946, trong tr­êng hîp xÐt xö nh÷ng vô ¸n ®Æc biÖt, Quèc héi cã thÓ quyÕt ®Þnh thµnh lËp toµ ¸n ®Æc biÖt. Theo quy ®Þnh cña HiÕn ph¸p 1959, chÕ ®é bæ nhiÖm thÈm ph¸n tõ HiÕn ph¸p 1946 ®· bÞ b·i bá vµ thay vµo ®ã lµ chÕ ®é bÇu thÈm ph¸n. ViÖc xÐt xö ë c¸c toµ ¸n nh©n d©n cã héi thÈm nh©n d©n tham gia, vµ khi xÐt xö héi thÈm nh©n d©n ngang quyÒn víi thÈm ph¸n. Theo m« h×nh tæ chøc bé m¸y nhµ n­íc cña c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa thêi bÊy giê, HiÕn ph¸p 1959 ®· quy ®Þnh viÖc thµnh lËp hÖ thèng ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n ®Ó thùc hiÖn chøc n¨ng kiÓm s¸t viÖc tu©n thñ ph¸p luËt vµ thùc hiÖn quyÒn c«ng tè. Nh­ vËy, ®Õn HiÕn ph¸p 1959, chøc n¨ng c«ng tè ®· ®­îc thùc hiÖn bëi mét c¬ quan t­ ph¸p ®éc lËp chø kh«ng thuéc c¬ cÊu tæ chøc cña hÖ thèng toµ ¸n. Theo quy ®Þnh cña HiÕn ph¸p 1946, viÖc thùc hiÖn quyÒn c«ng tè do toµ ¸n ®¶m nhiÖm, nh­ng cã sù ph©n c«ng râ rµng gi÷a thÈm ph¸n xÐt xö vµ thÈm ph¸n c«ng tè. C¸c thÈm ph¸n c«ng tè cã nhiÖm vô thay mÆt Nhµ n­íc buéc téi c¸c bÞ c¸o tr­íc phiªn toµ h×nh sù vµ b¶o vÖ quyÒn lîi cña mét sè ®­¬ng sù t¹i phiªn toµ d©n sù. ThÈm ph¸n c«ng tè cßn cã quyÒn ra chØ thÞ vµ kiÓm so¸t c«ng viÖc cña c¸c c¸n bé ®­îc giao nhiÖm vô tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng ®iÒu tra. C¬ cÊu tæ chøc hÖ thèng viÖn kiÓm so¸t bao gåm: ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n tèi cao; viÖn kiÓm s¸t nh©n d©n tØnh, thµnh phè trùc thuéc trung ­¬ng; viÖn kiÓm s¸t nh©n d©n huyÖn, thµnh phè thuéc tØnh, thÞ x·; vµ c¸c viÖn kiÓm s¸t qu©n sù. ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n tæ chøc vµ ho¹t ®éng theo chÕ ®é thñ tr­ëng trùc thuéc mét chiÒu. ViÖn kiÓm s¸t cÊp d­íi chÞu sù l·nh ®¹o cña ViÖn kiÓm s¸t cÊp trªn vµ tÊt c¶ ®Òu ®Æt d­íi sù l·nh ®¹o thèng nhÊt cña ViÖn tr­ëng ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n tèi cao. ViÖn tr­ëng ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n tèi cao do Quèc héi bÇu ra, chÞu tr¸ch nhiÖm vµ b¸o c¸o tr­íc Quèc héi. Trong thêi gian Quèc héi kh«ng häp th× b¸o c¸o c«ng t¸c vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc Uû ban Th­êng vô Quèc héi. Trong viÖc qu¶n lý c¸c c¬ quan t­ ph¸p, do gi¶i thÓ Bé T­ ph¸p, cho nªn c¸c chøc n¨ng cña Bé t­ ph¸p ®­îc giao cho c¸c c¬ quan cã liªn quan nh­ Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao, Bé néi vô thùc hiÖn, trong ®ã cã viÖc qu¶n lý ®èi víi c¸c c¬ quan t­ ph¸p. N¨m 1980, HiÕn ph¸p míi ®­îc ban hµnh, nh÷ng quy ®Þnh cña HiÕn ph¸p 1980 vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña toµ ¸n so víi quy ®Þnh HiÕn ph¸p 1959 vÒ c¬ b¶n lµ gièng nhau. Mét ®iÓm míi lµ, sau khi cã HiÕn ph¸p 1980, vµo n¨m 1981 Bé t­ ph¸p ®­îc thµnh lËp l¹i, vµ LuËt tæ chøc toµ ¸n nh©n d©n ®· giao viÖc qu¶n lý c¸c toµ ¸n nh©n d©n ®Þa ph­¬ng vÒ mÆt tæ chøc cho Bé tr­ëng Bé t­ ph¸p ®¶m nhiÖm. Bé tr­ëng Bé t­ ph¸p phèi hîp chÆt chÏ víi Ch¸nh ¸n Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao trong viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô ®ã. VÒ c¬ quan kiÓm s¸t, HiÕn ph¸p 1980 ®· kh¼ng ®Þnh nh÷ng néi dung ®óng ®¾n, ®ång thêi bæ sung nh÷ng quy ®Þnh míi so víi HiÕn ph¸p 1959. §iÓm næi bËt lµ trong §iÒu 138 cña HiÕn ph¸p 1980 kh«ng chØ ghi râ chøc n¨ng cña viÖn kiÓm s¸t nh©n d©n lµ kiÓm s¸t tu©n theo ph¸p luËt cña c¬ quan nhµ n­íc tõ cÊp bé trë xuèng, trong ®ã kÓ c¶ ''tæ chøc x· héi vµ ®¬n vÞ vò trang nh©n d©n'', mµ cßn ®Æc biÖt nhÊn m¹nh ®Õn chøc n¨ng “thùc hµnh quyÒn c«ng tè” cña viÖn kiÓm s¸t. MÆt kh¸c, c¸c ®iÒu cña HiÕn ph¸p quy ®Þnh vÒ nguyªn t¾c tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña viÖn kiÓm s¸t cña nh©n d©n ®· kh¼ng ®Þnh râ h¬n vai trß vµ tr¸ch nhiÖm cña ViÖn tr­ëng ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n tèi cao. Còng nh­ LuËt tæ chøc viÖn kiÓm s¸t nh©n d©n n¨m 1960, LuËt tæ chøc viªn kiÓm s¸t nh©n d©n n¨m 1981 vÉn gi÷ nguyªn nh÷ng quy ®Þnh vÒ nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña uû ban kiÓm s¸t lµ c¬ quan t­ vÊn cho viÖn tr­ëng . §Õn HiÕn ph¸p 1992, tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña c¬ quan t­ ph¸p kÕ thõa nh÷ng quy ®Þnh cña HiÕn ph¸p tr­íc vµ ®· cã nh÷ng sù thay ®æi cho phï hîp víi t×nh h×nh vµ nhiÖm vô míi cña ®Êt n­íc. KÕ thõa c¸c nguyªn t¾c vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña toµ ¸n nh©n d©n ®· ®­îc quy ®Þnh trong c¸c HiÕn ph¸p 1946, 1959, 1980, HiÕn ph¸p 1992 ®· quy ®Þnh mét sè nguyªn t¾c c¬ b¶n vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng nh­: viÖc xÐt xö cña toµ ¸n nh©n d©n cã héi thÈm nh©n d©n, cña toµ ¸n qu©n sù cã héi thÈm qu©n nh©n tham gia theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt; khi xÐt xö, héi thÈm ngang quyÒn víi thÈm ph¸n; khi xÐt xö, thÈm ph¸n vµ héi thÈm ®éc lËp vµ chØ tu©n theo ph¸p luËt; toµ ¸n nh©n d©n xÐt xö c«ng khai, trõ tr­êng hîp do luËt ®Þnh; toµ ¸n nh©n d©n xÐt xö tËp thÓ vµ quyÕt ®Þnh theo ®a sè;… HiÕn ph¸p 1992 thay thÕ chÕ ®Þnh bÇu thÈm ph¸n ®­îc quy ®Þnh trong HiÕn ph¸p 1959, 1980 b»ng chÕ ®Þnh bæ nhiÖm thÈm ph¸n mµ tõ HiÕn ph¸p 1946 ®· ®­îc thùc hiÖn . §Ó ®¸p øng ®ái hái cña thùc tiÔn ®Êt n­íc, trong tæ chøc hÖ thèng toµ ¸n nh©n d©n c¸c cÊp còng cã nh÷ng thay ®æi cho phï hîp, trong toµ ¸n nh©n d©n tØnh thµnh phè trùc thuéc trung ­¬ng bªn c¹nh c¸c toµ ¸n d©n sù, h×nh sù, ®· thµnh lËp thªm c¸c toµ chuyªn tr¸ch nh­ toµ hµnh chÝnh, toµ kinh tÕ, toµ lao ®éng . VÒ viÖn kiÓm so¸t nh©n d©n, HiÕn ph¸p 1992 còng x¸c ®Þnh chøc n¨ng, nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n nh­ tr­íc ®©y, nh­ng vÒ tæ chøc vµ tr¸ch nhiÖm còng cã nh÷ng sù thay ®æi vµ bæ sung nhÊt ®Þnh. Uû ban kiÓm s¸t kh«ng cßn lµ c¬ quan t­ vÊn cho ViÖn tr­ëng n÷a mµ sÏ cã luËt quy ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò quan träng ph¶i ®­îc uû ban kiÓm s¸t th¶o luËn vµ quyÕt ®Þnh theo ®a sè. Nh­ vËy, ViÖn tr­ëng ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n tèi cao vµ viÖn tr­ëng viÖn kiÓm s¸t nh©n d©n tØnh kh«ng ®­îc quyÒn quyÕt ®Þnh mäi vÊn ®Ò liªn quan ®Õn tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña viÖn kiÓm s¸t nh©n d©n . §iÓm míi thø hai lµ, viÖn tr­ëng viÖn kiÓm s¸t nh©n d©n ®Þa ph­¬ng chÞu tr¸ch nhiÖm b¸o c¸o tr­íc Héi ®ång nh©n d©n ®Þa ph­¬ng vÒ thi hµnh ph¸p luËt ë ®Þa ph­¬ng vµ tr¶ lêi chÊt vÊn cña ®¹i biÓu Héi ®ång nh©n d©n. Theo néi dung cña quy ®Þnh nµy th× HiÕn ph¸p ®· kh¼ng ®Þnh Héi ®ång nh©n d©n cïng cÊp gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña viÖn kiÓm s¸t nh©n d©n. Mét thay ®æi hÕt søc quan träng trong chøc n¨ng, nhiÖm vô cña viÖn kiÓm s¸t ®· ®­îc HiÕn ph¸p söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña HiÕn ph¸p 1992 quy ®Þnh hÖ thèng viÖn kiÓm s¸t tËp trung vµo chøc n¨ng thùc hµnh quyÒn c«ng tè vµ kiÓm s¸t c¸c ho¹t ®éng t­ ph¸p. Tøc lµ HiÕn ph¸p söa ®æi, bæ sung HiÕn ph¸p 1992 ®· quy ®Þnh bá chøc n¨ng kiÓm s¸t viÖc tu©n theo ph¸p luËt (kiÓm s¸t chung) cña c¸c Bé, c¸c c¬ quan ngang Bé, c¸c c¬ quan thuéc ChÝnh Phñ, c¸c c¬ quan chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng, tæ chøc kinh tÕ, tæ chøc kinh tÕ x· héi ®¬n vÞ vò trang nh©n d©n vµ c«ng d©n. 3.2. Mét sè kiÕn nghÞ vÒ hoµn thiÖn c¬ së hiÕn ®Þnh cña m« h×nh tæ chøc Nhµ n­íc ViÖt Nam hiÖn nay. M« h×nh tæ chøc Nhµ n­íc ViÖt Nam hiÖn nay dùa trªn c¬ së HiÕn ph¸p 1992 lµ mét b­íc ph¸t triÓn míi trong lÞch sö Nhµ n­íc c¸ch m¹ng ViÖt Nam. §­îc ban hµnh trong thêi kú ®æi míi toµn diÖn ®Êt n­íc, HiÕn ph¸p 1992 ®· hoµn thiÖn mét b­íc m« h×nh tæ chøc quyÒn lùc nhµ n­íc cho phï hîp víi môc tiªu chuyÓn ®æi kinh tÕ tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang c¬ chÕ kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa vµ c¸c môc tiªu ®æi míi hÖ thèng chÝnh trÞ trong thêi kú qu¸ ®é. Ph­¬ng thøc tæ chøc quyÒn lùc nhµ n­íc ®­îc Ên ®Þnh trong HiÕn ph¸p 1992 thÓ hiÖn sù kÕ thõa s©u s¾c tÝnh chÊt tiÕn bé cña m« h×nh Nhµ n­íc ®· ®­îc tæ chøc theo c¸c HiÕn ph¸p 1946 ,1959, 1980. HiÕn ph¸p 1992 thËt sù h­íng tíi viÖc x©y dùng mét m« h×nh tæ chøc nhµ n­íc vËn hµnh hiÖu qu¶, thÝch øng víi c¬ chÕ kinh tÕ x· héi thêi kú ®æi míi. Cho nªn, ®­îc tæ chøc trªn c¬ së HiÕn ph¸p 1992, m« h×nh Nhµ n­íc ViÖt Nam trong thùc tiÔn ®· ph¸t huy t¸c dông tÝch cùc trong viÖc chuyÓn ®æi c¬ chÕ kinh tÕ, ®æi míi hÖ thèng chÝnh trÞ, më réng d©n chñ, thóc ®Èy qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ vµ khu vùc v× sù tiÕn bé vµ ph¸t triÓn cña x· héi. Tuy nhiªn, thùc tiÔn vËn hµnh cña m« h×nh Nhµ n­íc ViÖt Nam trong h¬n mét thËp kû qua cho thÊy cßn tån t¹i kho¶ng c¸ch gi÷a m« h×nh Nhµ n­íc theo hiÕn ®Þnh vµ thùc tiÔn ®êi sèng x· héi. T×nh h×nh kinh tÕ x· héi ViÖt Nam hiÖn nay ®ang ®Æt tr­íc m« h×nh tæ chøc Nhµ n­íc nh÷ng vÊn ®Ò cÇn ph¶i hoµn thiÖn. M« h×nh Nhµ n­íc ViÖt Nam theo HiÕn ph¸p 1992 lµ mét m« h×nh Nhµ n­íc cña thêi kú chuyÓn ®æi sang c¬ chÕ kinh tÕ thÞ tr­êng. HiÖn nay, ë n­íc ta vÒ c¬ b¶n, c¬ chÕ kinh tÕ thÞ tr­êng ®· ®­îc h×nh thµnh vµ t¹o ra nh÷ng chuyÓn ®æi s©u réng trong ®êi sèng kinh tÕ x· héi, sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ. Qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ ®ang ®Æt tr­íc Nhµ n­íc ta nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc míi trong viÖc héi nhËp khu vùc vµ héi nhËp quèc tÕ. Tr­íc t×nh h×nh ®ã, cÇn hoµn thiÖn m« h×nh tæ chøc Nhµ n­íc ViÖt Nam ®Ó ®¸p øng c¸c nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa vµ c¸c nhu cÇu héi nhËp quèc tÕ cña ®Êt n­íc ta trong kû nguyªn míi. Nh÷ng quan ®iÓm, ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn m« h×nh tæ chøc Nhµ n­íc ViÖt Nam ®· ®­îc ®Æt ra trong Héi nghÞ Trung ­¬ng lÇn thø 8 kho¸ VII, §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VIII, Héi nghÞ Trung ­¬ng lÇn thø 3 Kho¸ VIII. §Æc biÖt, t¹i kú häp thø 10 Quèc héi kho¸ X, Quèc héi ®· th«ng qua NghÞ quyÕt söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña HiÕn ph¸p 1992. Nh­ vËy, viÖc hoµn thiÖn m« h×nh tæ chøc Nhµ n­íc ViÖt Nam ®· ®­îc x¸c ®Þnh nh­ mét khuynh h­íng tÊt yÕu hiÖn nay. NhiÒu ®Ò tµi nghiªn cøu khoa häc vÒ c¶i c¸ch m« h×nh tæ chøc Nhµ n­íc ®· ®­îc triÓn khai thùc hiÖn. Trong qóa tr×nh nghiªn cøu hoµn thiÖn c¬ së hiÕn ®Þnh m« h×nh tæ chøc quyÒn lùc Nhµ n­íc, cÇn vËn dông vµ ph¸t triÓn néi dung vµ tinh thÇn vÒ h×nh thøc chÝnh thÓ nhµ n­íc trong HiÕn ph¸p 1946. Nh÷ng quan ®iÓm, t­ t­ëng vÒ h×nh thøc chÝnh thÓ nhµ n­íc trong HiÕn ph¸p 1946 dùa trªn c¬ së nh÷ng thµnh tùu lý luËn tiªn tiÕn cña thêi ®¹i, xuÊt ph¸t tõ thùc tiÔn c¸ch m¹ng, phï hîp víi ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn cña x· héi ViÖt Nam, kh«ng chØ ph¸t huy t¸c dông trong c¸c giai ®o¹n c¸ch m¹ng mµ cßn c¶ trong sù nghiÖp c¸ch m¹ng cña chóng ta hiÖn nay vµ sau nµy. Néi dung vµ tinh thÇn chÝnh thÓ nhµ n­íc HiÕn ph¸p 1946 soi s¸ng c«ng cuéc hoµn thiÖn m« h×nh tæ chøc Nhµ n­íc ViÖt Nam trong giai ®o¹n c¸ch m¹ng hiÖn nay. Chóng ta cã thÓ vËn dông vµ ph¸t triÓn néi dung vµ tinh thÇn chÝnh thÓ HiÕn ph¸p 1946 ë mét sè vÊn ®Ò sau ®©y: 3.2.1. H×nh thµnh mét hÖ thèng lý luËn ®éc lËp vÒ m« h×nh tæ chøc Nhµ n­íc Nh­ ®· tr×nh bµy, chÝnh thÓ céng hoµ d©n chñ HiÕn ph¸p 1946 lµ mét m« h×nh chÝnh thÓ ®Æc thï, s¶n phÈm t­ duy cña Hå ChÝ Minh vµ c¸c ®ång chÝ cña Ng­êi tõ viÖc vËn dông mét c¸ch s¸ng t¹o häc thuyÕt M¸cxÝt vÒ nhµ n­íc, tiÕp thu nh÷ng tinh hoa v¨n ho¸ ph­¬ng §«ng vµ ph­¬ng T©y, truyÒn thèng v¨n ho¸ ViÖt Nam. ChÝnh thÓ HiÕn ph¸p 1946 kh«ng ph¶i ®­îc bª nguyªn tõ mét m« h×nh Nhµ n­íc n­íc cã s½n mµ chÝnh lµ sù c¨n cø vµo thùc tiÔn c¸ch m¹ng h×nh thµnh nªn mét m« h×nh nhµ n­íc riªng biÖt phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña x· héi ViÖt Nam. Cho nªn, cã thÓ nãi, chÝnh thÓ ViÖt Nam HiÕn ph¸p 1946 lµ mét hÖ thèng quan ®iÓm ®éc lËp vÒ m« h×nh tæ chøc nhµ n­íc - nh÷ng quan ®iÓm, tinh thÇn mang tÝnh chÊt chñ ®¹o trong viÖc x©y dùng m« h×nh tæ chøc quyÒn lùc nhµ n­íc . Trong nh÷ng n¨m qua, ®· cã lóc chóng ta ¸p dông mét c¸ch m¸y mãc m« h×nh nhµ n­íc cña n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam. M« h×nh Nhµ n­íc ViÖt Nam theo HiÕn ph¸p 1980 gÇn nh­ mét sù m« pháng m« h×nh Nhµ n­íc Liªn bang X« ViÕt, ®· cã nh­ng yÕu tè tho¸t ly c¬ së thùc tiÔn, nªn trªn thùc tÕ kh«ng ph¸t huy ®­îc hiÖu qu¶. Chóng ta ®· sím nhËn ®­îc ®iÒu ®ã vµ ban hµnh HiÕn ph¸p 1992 thay thÕ. HiÖn nay, trong t­ duy khoa häc còng nh­ trong t­ duy lËp hiÕn, chóng ta ch­a thËt sù h×nh thµnh ®­îc mét hÖ thèng quan ®iÓm ®éc lËp vÒ m« h×nh tæ chøc nhµ n­íc, mµ th­êng cã xu h­íng g¸n ghÐp tõ c¸c hÖ thèng lÝ luËn, m« h×nh nhµ n­íc cã s½n ë nh÷ng ®iÓm mµ chóng ta cho lµ phï hîp. Ch¼ng h¹n, trong HiÕn ph¸p hiÖn hµnh vÉn cßn nh÷ng dÊu Ên cña m« h×nh Nhµ n­íc X« ViÕt mµ thËt sù kh«ng phï hîp víi x· héi ta. Trong khoa häc, ®· tån t¹i nh÷ng quan ®iÓm coi chÝnh thÓ ViÖt Nam hiÖn nay lµ céng hoµ X« ViÕt. Nh÷ng bÊt cËp cña m« h×nh Nhµ n­íc ViÖt Nam hiÖn nay cã mét trong nh÷ng nguyªn nh©n s©u xa lµ chóng ch­a cã mét hÖ thèng lý luËn ®éc lËp vÒ x©y dùng m« h×nh nhµ n­íc. Chóng ta cÇn vËn dông vµ ph¸t triÓn hÖ thèng quan ®iÓm vÒ chÝnh thÓ HiÕn ph¸p 1946. §©y lµ mét hÖ thèng quan ®iÓm, luËn ®iÓm vÒ x©y dùng m« h×nh tæ chøc nhµ n­íc. HÖ thèng lý luËn ®éc lËp vÒ m« h×nh nhµ n­íc mµ chóng ta sÏ h×nh thµnh dùa trªn nh÷ng c¬ së sau ®©y: Thø nhÊt, nh÷ng quan ®iÓm, luËn ®iÓm cña chñ nghÜa M¸c- Lªnin vµ t­ t­ëng Hå ChÝ Minh vÒ h×nh thøc chÝnh thÓ Nhµ n­íc c¸ch m¹ng v« s¶n. Trªn c¬ së nµy, cÇn qu¸n triÖt nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n: Gi÷ v÷ng vµ ph¸t huy tÝnh chÊt d©n téc, nh©n d©n cña viÖc tæ chøc quyÒn lùc nhµ n­íc, ®¶m b¶o sù l·nh ®¹o cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ®èi víi viÖc tæ chøc quyÒn lùc nhµ n­íc, ®¶m b¶o sù vËn hµnh cña m« h×nh tæ chøc nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. ViÖc tæ chøc quyÒn lùc nhµ n­íc ph¶i dùa trªn c¬ së cña khèi ®¹i ®oµn kÕt d©n téc, lÊy nh©n d©n lµm nÒn t¶ng. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ®Ò ra nh÷ng ph­¬ng h­íng, quan ®iÓm ®Þnh h­íng cho viÖc tæ chøc quyÒn lùc nhµ n­íc. M« h×nh Nhµ n­íc ViÖt Nam ph¶i ®­îc tæ chøc ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu d©n giµu, n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh, tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi. Thø hai, thµnh tùu lý luËn vµ kinh nghiÖm tæ chøc nhµ n­íc ë c¸c n­íc trªn thÕ giíi. Mét hÖ thèng lÝ luËn ®éc lËp kh«ng cã nghÜa lµ bµi ngo¹i, khÐp kÝn. Häc tËp Chñ tÞch Hå ChÝ Minh trong viÖc hoµn thiÖn m« h×nh Nhµ n­íc ViÖt Nam hiÖn nay cÇn tiÕp thu mét c¸ch s¸ng t¹o, cã chän läc nh÷ng h¹t nh©n hîp lý cña häc thuyÕt vÒ tæ chøc quyÒn lùc nhµ n­íc vµ kinh nghiÖm vÒ thùc tiÔn x©y dùng m« h×nh nhµ n­íc ë c¸c quèc gia. Nh÷ng häc thuyÕt vÒ tæ chøc nhµ n­íc, thùc tiÔn cña c¸c h×nh thøc chÝnh thÓ céng hoµ ®¹i nghÞ, céng hoµ tæng thèng, céng hoµ hçn hîp vµ c¸c biÕn thÓ cña nã ë c¸c quèc gia hiÖn nay. Tuy vÒ b¶n chÊt giai cÊp kh«ng phï hîp víi chÕ ®é ta, nh­ng nh÷ng yÕu tè vÒ tæ chøc kû thuËt, c¬ chÕ ph©n c«ng vµ phèi hîp trong viÖc thùc hiÖn quyÒn lùc nhµ n­íc còng cã nh÷ng h¹t nh©n hîp lý mµ chóng ta cÇn ph¶i tiÕp thu. H¬n n÷a, xu h­íng toµn cÇu ho¸, nhu cÇu héi nhËp quèc tÕ cña ®Êt n­íc ®ßi hái chóng ta ph¶i tæ chøc Nhµ n­íc thÝch øng víi sù hîp t¸c quèc tÕ vÒ ph­¬ng diÖn nhµ n­íc. Do ®ã, cÇn nghiªn cøu vµ tiÕp thu kinh nghiÖm cña c¸c m« h×nh tæ chøc nhµ n­íc phæ biÕn trªn thÕ giíi ®Ó x©y dùng mét m« h×nh Nhµ n­íc ViÖt Nam hiÖn ®¹i Thø ba, truyÒn thèng d©n téc, kinh nghiÖm tæ chøc nhµ n­íc vµ thùc tiÔn cña x· héi ViÖt Nam nay. ViÖc hoµn thiÖn m« h×nh tæ chøc Nhµ n­íc ViÖt Nam cÇn tÝnh ®Õn nh÷ng yÕu tè ®Æc thï cña truyÒn thèng v¨n ho¸ d©n téc, ®Æc biÖt lµ truyÒn thèng dùng n­íc vµ gi÷ n­íc, kinh nghiÖm tæ chøc nhµ n­íc cña «ng cha trong lÞch sö. Ngoµi ra, cÇn kÕ thõa vµ ph¸t huy nh÷ng kinh nghiÖm cña viÖc tæ chøc Nhµ n­íc c¸ch m¹ng ViÖt Nam trong c¸c giai ®o¹n tr­íc ®©y. §iÒu ®Æc biÖt ph¶i quan t©m lµ hoµn thiÖn m« h×nh tæ chøc nhµ n­íc xuÊt ph¸t tõ thùc tiÔn x· héi ViÖt Nam hiÖn nay: ®Æc ®iÓm cña t×nh h×nh kinh tÕ x· héi; ®Æc ®iÓm quan hÖ quèc tÕ cña ViÖt Nam; ®Æc ®iÓm cña hÖ thèng chÝnh trÞ ViÖt Nam;... §ã lµ nh÷ng yÕu tè cã ¶nh h­ëng lín ®èi víi viÖc tæ chøc quyÒn lùc nhµ n­íc. Tãm l¹i, cÇn h×nh thµnh mét hÖ thèng lÝ luËn ®éc lËp vÒ m« h×nh tæ chøc Nhµ n­íc dùa trªn c¬ së c¸c quan ®iÓm chñ nghÜa M¸c- Lªnin, t­ t­ëng Hå ChÝ Minh vÒ h×nh thøc Nhµ n­íc v« s¶n, thµnh tùu lÝ luËn vµ kinh nghiÖm thùc tiÔn tæ chøc nhµ n­íc ë c¸c n­íc trªn thÕ giíi, truyÒn thèng d©n téc, kinh nghiÖm tæ chøc nhµ n­íc trong c¸c giai ®o¹n c¸ch m¹ng ViÖt Nam, thùc tiÔn héi ViÖt Nam. Mét hÖ thèng lý luËn nh­ thÕ cã nhiÖm vô v¹ch ra nh÷ng quan ®iÓm chung, mang tÝnh chñ ®¹o cho viÖc x©y dùng m« h×nh tæ chøc nhµ n­íc. Cã thÓ coi hÖ thèng lÝ luËn ®ã lµ nh÷ng quan ®iÓm, t­ t­ëng vÒ triÕt häc nhµ n­íc. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vµ nh÷ng ®ång chÝ cña Ng­êi ®· ®Æt nh÷ng viªn g¹ch ®Çu tiªn vµ chóng ta cã nhiÖm vô tiÕp tôc x©y dùng toµ l©u ®µi triÕt häc nhµ n­íc. Mét hÖ thèng t­ t­ëng ®éc lËp vÒ triÕt häc nhµ n­íc sÏ ®ãng vai trß quan träng viÖc hoµn thiÖn m« h×nh tæ chøc Nhµ n­íc ViÖt Nam hiÖn nay. 3.2.2. X¸c ®Þnh chÝnh thÓ ViÖt Nam hiÖn nay. ChÝnh thÓ lµ vÊn ®Ò trung t©m cña HiÕn ph¸p, mçi b¶n HiÕn ph¸p ®Òu ph¶i cã nhiÖm vô x¸c ®Þnh mét h×nh thøc chÝnh thÓ. HiÖn nay, vÒ mÆt khoa häc, vÊn ®Ò chÝnh thÓ ViÖt Nam cßn cã nh÷ng ý kiÕn kh¸c nhau. X¸c ®Þnh chÝnh thÓ sÏ liªn quan ®Õn viÖc söa ®æi c¸c quy ®Þnh cña HiÕn ph¸p vÒ tæ chøc quyÒn lùc nhµ n­íc. V.I. Lªnin viÕt: “B­íc chuyÓn tõ chñ nghÜa t­ b¶n lªn chñ nghÜa céng s¶n cè nhiªn kh«ng thÓ kh«ng ®em l¹i rÊt nhiÒu h×nh thøc chÝnh trÞ kh¸c nhau, nh­ng thùc chÊt cña nh÷ng h×nh thøc Êy tÊt nhiªn chØ lµ mét, tøc lµ: chuyªn chÝnh v« s¶n” [10;44]. TÊt c¶ c¸c d©n téc sÏ ®i tíi chñ nghÜa x· héi, ®ã lµ ®iÒu tÊt yÕu. Nh­ng Lªnin chØ ra r»ng, tÊt c¶ c¸c d©n téc sÏ ®i tíi chñ nghÜa x· héi kh«ng hoµn toµn gièng nhau, mçi d©n téc ®Òu sÏ mang l¹i mét ®Æc tr­ng nµo ®ã cho mét h×nh thøc d©n chñ nµy hay mét h×nh thøc d©n chñ kh¸c, cho mét d¹ng nµy hay mét d¹ng kh¸c cña chuyªn chÝnh v« s¶n. Vµo thêi ®¹i cña C.M¸c, Céng x· Paris ®­îc coi lµ mét h×nh thøc chÝnh trÞ rèt cuéc ®· t×m ra ®­îc cña chuyªn chÝnh v« s¶n. §Õn Lªnin, céng hoµ X« ViÕt lµ h×nh thøc Nhµ n­íc thÝch hîp trong ®iÒu kiÖn cÇm quyÒn cña giai cÊp c«ng nh©n ë Liªn Bang Nga. ë ViÖt nam, Hå ChÝ Minh vµ c¸c ®ång chÝ cña Ng­êi ®· s¸ng t¹o ra mét h×nh thøc chÝnh thÓ ®Æc thï, trong ®iÒu kiÖn c¸ch m¹ng cña d©n téc ViÖt Nam. §ã kh«ng ph¶i lµ céng hoµ nghÞ viÖn hay céng hoµ hçn hîp nh­ mét sè häc gi¶ ®· quan niÖm mµ lµ céng hoµ d©n chñ nh©n d©n. Hå ChÝ Minh ®· qu¸n triÖt ®óng tinh thÇn cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin vÒ tÝnh ®a d¹ng cña h×nh thøc Nhµ n­íc v« s¶n. TiÕp tôc m¹ch t­ duy cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, chóng ta cÇn nhËn thøc thÊy r»ng, vÒ b¶n chÊt, Nhµ n­íc ta lµ Nhµ n­íc chuyªn chÝnh v« s¶n, chóng ta kh«ng thÓ kh«ng mang l¹I nh÷ng h×nh thøc chÝnh thÓ ®Æc thï cña riªng m×nh phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña x· héi ViÖt Nam trong c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn kh¸c nhau cña sù nghiÖp c¸ch m¹ng cña d©n téc ta. ChÝnh thÓ ViÖt Nam theo c¸c HiÕn ph¸p 1946, 1959 lµ céng hoµ d©n chñ nh©n d©n. §Õn HiÕn ph¸p 1980 - HiÕn ph¸p cña thêi kú c¶ n­íc ®i lªn chñ nghÜa x· héi, h×nh thøc chÝnh thÓ ®· thay ®æi cho phï hîp víi c¸c giai ®o¹n c¸ch m¹ng míi. ChÝnh thÓ ViÖt Nam theo HiÕn ph¸p 1980 mang nhiÒu dÊu Ên cña chÝnh thÓ céng hoµ X« ViÕt thÓ hiÖn ë nh÷ng ®Æc ®iÓm: quyÒn lùc nhµ n­íc ®­îc tæ chøc theo nguyªn t¾c tËp quyÒn x· héi chñ nghÜa, Quèc héi lµ c¬ quan quyÒn lùc nhµ n­íc cao nhÊt, mäi c¬ quan nhµ n­íc kh¸c do Quèc héi thµnh lËp, chÞu tr¸ch nhiÖm vµ chÞu sù gi¸m s¸t cña Quèc héi, ChÝnh phñ lµ c¬ quan chÊp hµnh cña Quèc héi, x¸c ®Þnh trong HiÕn ph¸p vai trß l·nh ®¹o Nhµ n­íc vµ x· héi cña §¶ng Céng s¶n. Víi HiÕn ph¸p 1992, b¶n chÊt chÝnh thÓ so víi HiÕn ph¸p 1980 kh«ng thay ®æi, nh­ng trong cÊu tróc quyÒn lùc nhµ n­íc cã mét sè sù ®iÒu chØnh cho phï hîp víi tinh thÇn ®æi míi: Héi ®ång Nhµ n­íc ®­îc t¸ch thµnh hai thiÕt chÕ lµ Chñ tÞch n­íc vµ Uû ban Th­êng vô Quèc héi; ChÝnh phñ lµ c¬ quan hµnh chÝnh nhµ n­íc cao nhÊt cña n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam; quyÒn h¹n cña Thñ t­íng ChÝnh phñ ®­îc t¨ng c­êng. Nh×n chung, sù ®iÒu chØnh nµy kh«ng lµm thay ®æi b¶n chÊt cña h×nh thøc chÝnh thÓ ®· ®­îc x¸c lËp tõ HiÕn ph¸p 1980. VÊn ®Ò ®Æt ra ë ®©y lµ h×nh thøc chÝnh thÓ lµ g×? Cã ý kiÕn cho r»ng, ®ã lµ chÝnh thÓ céng hoµ x· héi chñ nghÜa. Kh¸i niÖm x· héi chñ nghÜa mµ c¸c nhµ kinh ®iÓn cña chñ nghÜa M¸cxÝt ®· dïng ®Õn kh«ng ph¶i ®Ó chØ mét h×nh thøc chÝnh thÓ cô thÓ, mµ ®Ó chØ chung mét nÒn céng hoµ tån t¹i trong nhµ n­íc x· héi chñ nghÜa. Trong nÒn céng hoµ x· héi chñ nghÜa tån t¹i c¸c h×nh thøc chÝnh thÓ cô thÓ nh­ C«ng x· Paris, céng hoµ X« ViÕt, céng hoµ d©n chñ nh©n d©n,... Còng nh­ trong nÒn céng hoµ t­ s¶n cã c¸c h×nh thøc chÝnh thÓ nh­ céng hoµ tæng thèng, céng hoµ ®¹i nghÞ, céng hoµ hçn hîp,... Cho nªn, céng hoµ x· héi chñ nghÜa kh«ng ph¶i lµ kh¸i niÖm x¸c ®Þnh cô thÓ chÝnh thÓ ViÖt Nam hiÖn nay. Còng cã ý kiÕn ®Ò nghÞ gäi chÝnh thÓ ViÖt Nam hiÖn nµy céng hoµ X« ViÕt. Ph¶i thõa nhËn r»ng, nh÷ng nhµ lËp hiÕn ViÖt Nam häc tËp rÊt nhiÒu c¸c nhµ lËp hiÕn Liªn X« tr­íc ®©y trong c¸ch thiÕt kÕ quyÒn lùc nhµ n­íc. Nh­ng do x· héi ViÖt Nam kh¸c x· héi Liªn X«, do ®ã chÝnh thÓ ViÖt Nam kh«ng thÓ lµ b¶n sao cña chÝnh thÓ céng hoµ X« ViÕt. VÒ tªn gäi, thÈm quyÒn, mèi quan hÖ gi÷a c¸c c¬ quan quyÒn lùc nhµ n­íc trung ­¬ng th× thùc sù chÝnh thÓ ViÖt Nam cã nh÷ng ®iÓm gièng chÝnh thÓ céng hoµ X« ViÕt. Nh­ng sù tham gia cña nh©n d©n vµo viÖc tæ chøc quyÒn lùc nhµ n­íc, mét vÊn ®Ò c¬ b¶n x¸c ®Þnh h×nh thøc chÝnh thÓ, th× chÝnh thÓ ViÖt Nam kh«ng gièng chÝnh thÓ céng hoµ X« viÕt. Trong chÝnh thÓ céng hoµ X« ViÕt, nÒn t¶ng cña nã lµ c«ng - n«ng - binh, X« ViÕt tèi cao chñ yÕu bao gåm c¸c ®¹i diÖn cña §¶ng Céng s¶n. Trong ®ã, c¬ së cña chÝnh thÓ ViÖt Nam hiÖn nay lµ toµn d©n, Quèc héi ViÖt Nam lµ hiÖn thùc sèng ®éng cña khèi ®¹i ®oµn kÕt d©n téc. TÝnh d©n téc, tÝnh nh©n d©n, tÝnh giai cÊp tån t¹i trong sù hßa quyÖn thèng nhÊt lµ nÐt ®Æc tr­ng cña chÝnh thÓ ViÖt Nam. ViÖc cè g¸n ghÐp chÝnh thÓ ViÖt Nam vµo lo¹i h×nh chÝnh thÓ céng hoµ X« ViÕt lµ kh«ng phï hîp víi lÝ luËn M¸cxÝt vÒ tÝnh ®a d¹ng cña h×nh thøc chÝnh thÓ nhµ n­íc. CÇn xuÊt ph¸t tõ thùc tiÔn ®Êt n­íc mµ h×nh thµnh nªn lÝ luËn ®éc lËp vÒ h×nh thøc chÝnh thÓ nhµ n­íc, kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i dùa hoµn toµn vµo nh÷ng m« h×nh cã s½n. Bän theo chñ nghÜa xÐt l¹i cã m­u toan ¸p ®Æt cho Lªnin t­ t­ëng coi h×nh thøc chÝnh thÓ céng hoµ X« ViÕt lµ h×nh thøc Nhµ n­íc duy nhÊt cña chuyªn chÝnh v« s¶n trong tÊt c¶ c¸c thêi kú ph¸t triÓn lÞch sö sau nµy vµ ®èi víi tÊt c¶ c¸c n­íc. Trªn thùc tÕ, V.I Lªnin ®· hoµn toµn ®óng khi vÒ ý nghÜa quèc tÕ cña c¸c X« ViÕt, vÒ sù cÇn thiÕt ph¶i tæ chøc chÝnh quyÒn Nhµ n­íc cña nh©n d©n lao ®éng theo kiÓu c¸c X« ViÕt. Nh­ng kh«ng bao giê vµ kh«ng khi nµo Ng­êi kh¼ng ®Þnh r»ng X« ViÕt lµ h×nh thøc duy nhÊt b¾t buéc cña nhµ n­íc x· héi chñ nghÜa [10;33]. Nhµ n­íc n­íc ViÖt Nam hiÖn nay vµ Nhµ n­íc Liªn X« tr­íc ®©y ®Òu cã b¶n chÊt lµ chuyªn chÝnh v« s¶n, nh­ng chÝnh thÓ ViÖt Nam kh«ng nhÊt thiÕt lµ céng hoµ X« ViÕt. Nh­ ®· tr×nh bµy, m« h×nh tæ chøc Nhµ n­íc c¸ch m¹ng ViÖt Nam mµ Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· x¸c ®Þnh kh«ng ph¶i lµ mét m« h×nh chØ mang tÝnh s¸ch l­îc, tÝnh giai ®o¹n mµ mang tÝnh chiÕn l­îc l©u dµi, lµ mét m« h×nh phï hîp vÒ l©u dµi víi ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn cña x· héi ViÖt Nam. B¶n chÊt cña m« h×nh Nhµ n­íc ViÖt Nam theo HiÕn ph¸p 1959, HiÕn ph¸p 1980 vµ HiÕn ph¸p 1992 so víi hiÕn ph¸p 1946 kh«ng thay ®æi. C¸c HiÕn ph¸p nµy vÉn gi÷ nh÷ng quy ®Þnh c¬ b¶n cña HiÕn ph¸p 1992. ViÖc söa ®æi HiÕn ph¸p 1980, bªn c¹nh viÖc thÓ hiÖn nhËn thøc míi cña chóng ta vÒ thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi, ®ång thêi còng lµ dÞp chóng ta t×m l¹i nh÷ng gi¸ trÞ ®Ých thùc cña HiÕn ph¸p 1946. D­íi gãc ®é nµy cã thÓ nãi r»ng, nh÷ng HiÕn ph¸p 1959,1980,1992 chØ lµ nh÷ng tu chÝnh ¸n cña HiÕn ph¸p 1946 [18;64]. VÒ tæ chøc quyÒn lùc Nhµ n­íc, HiÕn ph¸p 1959,1980,1992 cã ®iÒu chØnh mét sè quy ®Þnh cô thÓ. Nh­ng sù ®iÒu chØnh ®ã kh«ng lµm thay ®æi b¶n chÊt cña h×nh thøc chÝnh thÓ. Cho nªn, thùc chÊt chÝnh thÓ ViÖt Nam tõ HiÕn ph¸p 1946 ®Õn nay vÉn lµ céng hoµ d©n chñ nh©n d©n. Tuy nhiªn, nghiªn cøu c¸ch gäi tªn h×nh thøc chÝnh thÓ trong khoa häc luËt HiÕn ph¸p hiÖn nay cho thÊy tªn gäi cña h×nh thøc chÝnh thÓ th­êng dùa vµo tÝnh ­u tréi cña mét cµnh quyÒn lùc trong c¬ cÊu quyÒn lùc nhµ n­íc. VÒ thùc chÊt, chÝnh thÓ ViÖt Nam hiÖn nay vÉn lµ céng hoµ d©n chñ nh©n d©n. Nh­ng ®Ó thèng nhÊt víi c¸ch gäi tªn h×nh thøc chÝnh thÓ trong khoa häc, chóng t«i cho r»ng, chÝnh thÓ ViÖt Nam hiÖn nay nªn gäi lµ céng hoµ Quèc héi. Kh¸i niÖm ''Quèc héi'' lµ s¶n phÈm cña ng«n ng÷ ViÖt Nam xuÊt ph¸t tõ mét sù kiÖn chÝnh trÞ quan träng lµ Quèc d©n ®¹i héi ë T©n Trµo n¨m 1945. Quèc héi ViÖt Nam lµ hiÖn th©n cña khèi ®oµn kÕt toµn d©n, lµ sù thÓ hiÖn tËp trung nhÊt tÝnh d©n téc, tÝnh nh©n d©n, tÝnh giai cÊp trong mét sù quyÖn hoµ thèng nhÊt cña chÝnh thÓ ViÖt Nam. H¬n n÷a, trong cÊu tróc quyÒn lùc nhµ n­íc, Quèc héi lµ c¬ quan næi tréi nhÊt: c¬ quan quyÒn lùc nhµ n­íc cao nhÊt, c¬ quan nhËn sù uû th¸c trùc tiÕp chñ quyÒn nh©n d©n, thµnh lËp c¸c c¬ quan nhµ n­íc kh¸c ë trung ­¬ng, c¸c c¬ quan nhµ n­íc nµy ph¶i b¸o c¸o, chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc Quèc h«Þ, chÞu sù gi¸m s¸t tèi cao cña Quèc héi. Nh÷ng yÕu tè ®ã cho phÐp x¸c ®Þnh Quèc héi lµ c¬ quan thèng nhÊt quyÒn lùc nhµ n­íc. Ngoµi ra, còng chÝnh t¹i Quèc héi, nh÷ng ®­êng lèi, nh÷ng chÝnh s¸ch cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ®­îc chÕ ho¸, b¶o ®¶m sù ph¸t triÓn cña Nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Quy kÕt l¹i, chÝnh thÓ ViÖt Nam hiÖn nay lµ céng hoµ Quèc héi Khi x¸c ®Þnh chÝnh thÓ ViÖt Nam lµ céng hoµ quèc héi, chóng ta cÇn chó ý, c©n nh¾c c¸c vÊn ®Ò: vÞ trÝ ph¸p lý cña Quèc héi, quyÒn gi¸m s¸t tèi cao cña Quèc héi, sù chÊp hµnh cña ChÝnh phñ ®èi víi Quèc héi, quan hÖ gi÷a Quèc héi víi Toµ ¸n... 3.2.3. NhËn thøc ®óng ®¾n nguyªn t¾c tÊt c¶ quyÒn lùc thuéc vÒ nh©n d©n, quyÒn lùc Nhµ n­íc lµ thèng nhÊt. Trong cuéc ®êi ho¹t ®éng c¸ch m¹ng cña m×nh, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· nãi nhiÒu vÒ vÊn ®Ò d©n chñ, quyÒn lùc thuéc vÒ nh©n d©n, Nhµ n­íc lµ tæ chøc do nh©n d©n thµnh lËp ra ®Ó ®¹i diÖn nh©n d©n thùc hiÖn quyÒn lùc nh©n d©n. Kh«ng cã chç nµo Ng­êi nãi quyÒn lùc nhµ n­íc thuéc vÒ nh©n d©n. HiÕn ph¸p 1946 ghi: "TÊt c¶ quyÒn bÝnh trong n­íc lµ cña toµn thÓ nh©n d©n ViÖt Nam...", HiÕn ph¸p 1959 quy ®Þnh: "TÊt c¶ quyÒn lùc trong n­íc ViÖt Nam d©n chñ céng hoµ ®Òu thuéc vÒ nh©n d©n". Nh­ vËy, tÊt c¶ quyÒn lùc thuéc vÒ nh©n d©n chø kh«ng ph¶i tÊt c¶ quyÒn lùc nhµ n­íc thuéc vÒ nh©n d©n. TÊt c¶ quyÒn lùc thuéc vÒ nh©n d©n nghÜa lµ quyÒn lùc chÝnh trÞ nãi chung thuéc vÒ nh©n d©n. §ã lµ néi dung cña quan ®iÓm chñ quyÒn nh©n d©n. Chñ quyÒn ë ®©y ®­îc hiÓu lµ chñ quyÒn chÝnh trÞ. Chñ quyÒn chÝnh trÞ lµ quyÒn lùc chÝnh trÞ v« giíi h¹n ®­îc xem nh­ kh¶ n¨ng ®ßi hái sù phôc tïng víi sù trÊn ¸p b»ng b¹o lùc. QuyÒn lùc nhµ n­íc lµ sù trÊn ¸p b»ng b¹o lùc cã tæ chøc cña giai cÊp nµy ®èi víi giai cÊp kh¸c th«ng qua Nhµ n­íc. Cho nªn, quyÒn lùc nhµ n­íc ph¶i thuéc vÒ Nhµ n­íc. QuyÒn lùc nhµ n­íc ®ã do nh©n d©n trao cho Nhµ n­íc. ViÖc nh©n d©n uû th¸c quyÒn lùc cho Nhµ n­íc ®· t¹o ra mét sù chuyÓn ®æi tr¹ng th¸i quyÒn lùc: quyÒn lùc nh©n d©n chuyÓn thµnh quyÒn lùc nhµ n­íc, chñ quyÒn chÝnh trÞ cña nh©n d©n chuyÓn thµnh chñ quyÒn chÝnh trÞ - ph¸p lý cña Nhµ n­íc. Chñ quyÒn chÝnh trÞ - ph¸p lý lµ mét lo¹i quyÒn lùc chÝnh trÞ, nh­ng viÖc tæ chøc vµ triÓn khai thùc hiÖn ®­îc rµng buéc bëi c¸c quy t¾c cña HiÕn ph¸p vµ ph¸p luËt. Do vËy, quyÒn lùc nhµ n­íc cã nguån gèc tõ viÖc nh©n d©n uû th¸c quyÒn lùc nh©n d©n cho Nhµ n­íc, vµ thuéc vÒ Nhµ n­íc. HiÕn ph¸p 1980, 1992 quy ®Þnh tÊt c¶ quyÒn lùc nhµ n­íc thuéc vÒ nh©n d©n kh«ng phï hîp víi tinh thÇn Hå ChÝ Minh. Nh­ ®· tr×nh bµy, t­ t­ëng quyÒn lùc thuéc vÒ nh©n d©n bao gåm t­ t­ëng vÒ sù thèng nhÊt quyÒn lùc. QuyÒn lùc, vÒ nguyªn t¾c, lµ ý chÝ ®­îc phôc tïng, nªn thèng nhÊt, kh«ng thÓ ph©n chia. TÊt c¶ quyÒn lùc thuéc vÒ nh©n d©n, còng cã nghÜa lµ tÊt c¶ quyÒn lùc thèng nhÊt vµo nh©n d©n. QuyÒn lùc nhµ n­íc còng lµ thèng nhÊt. Quèc héi lµ c¬ quan do toµn thÓ nh©n d©n bÇu ra, nhËn sù uû th¸c quyÒn lùc trùc tiÕp tõ nh©n d©n. Cho nªn, Quèc héi lµ c¬ quan thèng nhÊt quyÒn lùc nhµ n­íc. QuyÒn lùc nhµ n­íc, vÒ nguyªn t¾c, thèng nhÊt vµo Quèc héi - c¬ quan ®¹i diÖn cao nhÊt chñ quyÒn nh©n d©n. Nh­ng ®Ó ®iÒu hµnh cã hiÖu qu¶, Quèc héi kh«ng thÓ trùc tiÕp thùc hiÖn toµn bé quyÒn lùc nhµ n­íc mµ thµnh lËp ra c¸c c¬ quan kh¸c, ph©n nhiÖm quyÒn h¹n cho c¸c c¬ quan ®ã cïng Quèc héi thùc hiÖn quyÒn lùc nhµ n­íc. GÇn ®©y, trong giíi luËt häc n­íc ta ®· h×nh thµnh quan niÖm quyÒn lùc nhµ n­íc thèng nhÊt vµo nh©n d©n chø kh«ng ph¶i thèng nhÊt vµo Quèc héi. TÊt c¶ quyÒn lùc thuéc vÒ nh©n d©n, quyÒn lùc thèng nhÊt vµo nh©n d©n. Nh­ng quyÒn lùc nhµ n­íc thuéc vÒ Nhµ n­íc, do nh©n d©n uû th¸c, nªn thèng nhÊt vµo c¬ quan quyÒn lùc nhµ n­íc cao nhÊt lµ Quèc héi. Nh©n d©n lµ mét ph¹m trï thèng nhÊt. Nh©n d©n tæ chøc ra Nhµ n­íc, uû th¸c quyÒn lùc cho Nhµ n­íc, nªn nh©n d©n lµ c¬ së cña sù thèng nhÊt quyÒn lùc nhµ n­íc chø kh«ng ph¶i quyÒn lùc nhµ n­íc thèng nhÊt ë nh©n d©n. XuÊt ph¸t tõ quan niÖm quyÒn lùc nhµ n­íc thuéc vÒ nh©n d©n, thèng nhÊt vµo nh©n d©n, ®· cã ý kiÕn lËp luËn r»ng Quèc héi kh«ng thÓ lµ c¬ quan thèng nhÊt ba quyÒn (lËp ph¸p, hµnh ph¸p, t­ ph¸p), kh«ng nªn coi Quèc héi lµ c¬ quan quyÒn lùc nhµ n­íc cao nhÊt mµ chØ lµ c¬ quan lËp hiÕn vµ lËp ph¸p. Theo quan ®iÓm nµy th× kh«ng kh¸c nµo thõa nhËn sù ph©n chia quyÒn lùc trong viÖc tæ chøc quyÒn lùc nhµ n­íc ë n­íc ta. Theo ®ã, chñ quyÒn tèi cao cña nh©n d©n kh«ng ®­îc b¶o ®¶m. Quan ®iÓm nµy m©u thuÉn vÒ mÆt lÝ luËn vµ kh«ng phï hîp vÒ mÆt thùc tiÔn. Cïng víi vÊn ®Ò thèng nhÊt quyÒn lùc nhµ n­íc, cÇn lÝ gi¶i quyÒn lËp ph¸p, quyÒn hµnh ph¸p, quyÒn t­ ph¸p cÇn ®­îc hiÓu nh­ thÕ nµo?. Kh¸i niÖm "quyÒn" dïng ë ®©y ph¶i ®­îc hiÓu lµ quyÒn h¹n chø kh«ng ph¶i lµ quyÒn lùc nhµ n­íc. QuyÒn lËp ph¸p, quyÒn hµnh ph¸p lµ quyÒn h¹n lËp ph¸p, quyÒn h¹n hµnh ph¸p chø kh«ng ph¶i lµ quyÒn lùc lËp ph¸p, quyÒn lùc hµnh ph¸p. QuyÒn lùc nhµ n­íc lµ thèng nhÊt. NÕu coi quyÒn lËp ph¸p, quyÒn hµnh ph¸p lµ nh÷ng quyÒn lùc nhµ n­íc th× cã nghÜa lµ thõa nhËn sù ph©n chia quyÒn lùc nhµ n­íc. QuyÒn lùc lµ ý chÝ phôc tïng. §Ó triÓn khai quyÒn lùc nãi chung cã c¸c c«ng ®o¹n: x¸c lËp ý chÝ; tæ chøc thùc hiÖn ý chÝ; b¶o vÖ cho ý chÝ ®ã ®­îc thùc hiÖn. QuyÒn lùc nhµ n­íc còng ®­îc triÓn khai theo mét quy tr×nh chung ®ã: x¸c lËp ý chÝ phæ biÕn (lËp ph¸p); tæ chøc thùc hiÖn ý chÝ ®ã trong thùc tiÔn (hµnh ph¸p); b¶o vÖ ý chÝ ®ã khi thùc hiÖn (t­ ph¸p). QuyÒn lùc nhµ n­íc nãi chung bao gåm quyÒn lËp ph¸p, quyÒn hµnh ph¸p, quyÒn t­ ph¸p, ba quyÒn nµy hîp thµnh quyÒn lùc nhµ n­íc chø b¶n th©n chóng kh«ng ph¶i lµ quyÒn lùc nhµ n­íc. QuyÒn lËp ph¸p, quyÒn hµnh ph¸p, quyÒn t­ ph¸p lµ nh÷ng quyÒn h¹n, lµ nh÷ng kh©u t¹o thµnh quy tr×nh thùc hiÖn quyÒn lùc nhµ n­íc thèng nhÊt. 3.2.4. Hoµn thiÖn tæ chøc vµ c¬ chÕ ph©n c«ng, phèi hîp gi÷a c¸c c¬ quan nhµ n­íc trong viÖc thùc hiÖn c¸c quyÒn lËp ph¸p, hµnh ph¸p, t­ ph¸p. Quèc héi lµ c¬ quan quyÒn lùc nhµ n­íc cao nhÊt, nh­ng kh«ng ph¶i lµ c¬ quan thùc hiÖn toµn bé quyÒn lùc. §Ó thùc hiÖn quyÒn lùc nhµ n­íc, Quèc héi thµnh lËp ra c¸c c¬ quan nhµ n­íc kh¸c vµ ph©n c«ng, ph©n nhiÖm quyÒn h¹n cho c¸c c¬ quan nhµ n­íc ®ã. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, vÊn ®Ò nµy cÇn ph¶i ®­îc qu¸n triÖt vµ cÇn hoµn thiÖn c¬ së hiÕn ®Þnh cña viÖc tæ chøc vµ ph©n c«ng, phèi hîp gi÷a c¸c c¬ quan trong viÖc thùc hiÖn quyÒn lËp ph¸p, quyÒn hµnh ph¸p. VÒ vÞ trÝ ph¸p lý cña Quèc héi cã nhiÒu ý kiÕn kh¸c nhau. Cã ý kiÕn ®Ò nghÞ kh«ng nªn coi Quèc héi lµ c¬ quan quyÒn lùc nhµ n­íc cao nhÊt. Quèc héi lµ c¬ quan quyÒn lùc nhµ n­íc cao nhÊt lµ phï hîp víi lÝ luËn vÒ sù thèng nhÊt quyÒn lùc nhµ n­íc, b¶o ®¶m chñ quyÒn nh©n d©n. NÕu kh«ng coi Quèc héi lµ c¬ quan quyÒn lùc nhµ n­íc cao nhÊt th× cã nghÜa thõa nhËn hµnh ph¸p, lËp ph¸p ngang b»ng víi Quèc héi cã thÓ can thiÖp vµo ho¹t ®éng cña Quèc héi, tµi ph¸n vÒ hµnh vi cña Quèc héi, trong khi Quèc héi ®¹i diÖn cho ý chÝ thèng nhÊt toµn d©n. Nh­ vËy, chñ quyÒn nh©n d©n bÞ vi ph¹m. Cho nªn cÇn gi÷ quy ®Þnh cña HiÕn ph¸p vÒ vÞ trÝ ph¸p lý cña Quèc héi. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ hoµn thiÖn c¸c quy ®Þnh ®Ó b¶o ®¶m Quèc héi thùc sù lµ c¬ quan quyÒn lùc nhµ n­íc cao nhÊt: t¨ng c­êng n¨ng lùc thùc hiÖn quyÒn lËp ph¸p, quyÒn quyÕt ®Þnh c¸c vÊn ®Ò quan träng cña ®Êt n­íc, quyÒn gi¸m s¸t tèi cao, t¨ng c­êng n¨ng lùc cña ®¹i biÓu Quèc héi; ®æi míi ho¹t ®éng cña Quèc héi, chuyÓn tõ mét Quèc héi tham luËn sang mét Quèc héi tranh luËn, t¨ng c­êng c¸c kú häp cña Quèc héi... VÒ Chñ tÞch n­íc, hiÖn nay cã ý kiÕn ®Ò nghÞ giao cho Chñ tÞch n­íc quyÒn ®Ò nghÞ Quèc héi xem xÐt l¹i luËt, quyÒn tuyªn bè chøc tr¸ch. HiÕn ph¸p 1946 trao hai quyÒn h¹n nµy cho Chñ tÞch n­íc, trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, thiÕt nghÜ lµ kh«ng cÇn thiÕt. Mét ChÝnh phñ m¹nh theo quy ®Þnh vµ tinh thÇn cña HiÕn ph¸p 1946 ®¸ng ®Ó suy ngÉm trong viÖc hoµn thiÖn c¬ së hiÕn ®Þnh cña ChÝnh phñ. TÝnh chÊt cña ho¹t ®éng Nhµ n­íc trong mét nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®· ®­îc x¸c lËp, nhu cÇu c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc vµ sù héi nhËp quèc tÕ ph¸t sinh nhu cÇu vÒ mét ChÝnh phñ m¹nh mÏ, ®ñ thÈm quyÒn vµ kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt c¸c nhiÖm vô cña nÒn hµnh chÝnh hiÖn ®¹i vµ ph¸t triÓn. Theo HiÕn ph¸p hiÖn hµnh, ChÝnh phñ ®­îc x¸c ®Þnh lµ c¬ quan chÊp hµnh cña Quèc héi, c¬ quan hµnh chÝnh nhµ n­íc cao nhÊt. Trªn lËp tr­êng quan ®iÓm vÒ mét ChÝnh phñ m¹nh, cã ý kiÕn ®Ò nghÞ kh«ng nªn coi ChÝnh phñ lµ c¬ quan chÊp hµnh cña Quèc héi mµ x¸c ®Þnh ChÝnh phñ lµ c¬ quan hµnh ph¸p cao nhÊt th× cã nghÜa lµ thõa nhËn nguyªn t¾c ph©n quyÒn trong viÖc tæ chøc quyÒn lùc nhµ n­íc ë n­íc ta. Sù chÊp hµnh cña ChÝnh phñ ®èi víi Quèc héi kh«ng m©u thuÉn víi nhau vÒ mét ChÝnh phñ m¹nh. Mét ChÝnh phñ m¹nh ph¶i g¾n liÒn víi mét Quèc héi m¹nh. Sù gi¸m s¸t tèi cao cña Quèc héi ®èi víi ChÝnh phñ lµ yÕu tè quan träng ®Ó ChÝnh phñ ho¹t ®éng hiÖu qu¶. Do ®ã, cÇn tiÕp tôc kh¼ng ®Þnh ChÝnh phñ lµ c¬ quan chÊp hµnh cña Quèc héi, c¬ quan hµnh chÝnh nhµ n­íc cao nhÊt. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i x¸c ®Þnh râ h¬n c¬ chÕ chÊp hµnh cña ChÝnh phñ tr­íc Quèc héi vµ nh÷ng vÊn ®Ò thuéc quyÒn hµnh chÝnh cao nhÊt cña ChÝnh phñ. VÒ c¬ chÕ chÊp hµnh cña ChÝnh phñ ®èi víi Quèc héi, quy ®Þnh cña HiÕn ph¸p 1946 vÒ sù tÝn nhiÖm cña Quèc héi ®èi víi ChÝnh phñ ®em l¹i nh÷ng kinh nghiÖm gi¸ trÞ. HiÖn nay, HiÕn ph¸p chØ quy ®Þnh ChÝnh phñ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc Quèc héi vµ b¸o c¸o c«ng t¸c tr­íc Quèc héi. Nh­ng HiÕn ph¸p kh«ng quy ®Þnh mét h×nh thøc cô thÓ nµo ®Ó Quèc héi tá th¸i ®é tÝn nhiÖm ®èi víi ChÝnh phñ. VËn dông vµ ph¸t triÓn c¸c quy ®Þnh cña HiÕn ph¸p 1946, chóng t«i cho r»ng HiÕn ph¸p cÇn ph¶i x¸c ®Þnh râ tËp thÓ ChÝnh phñ cã thÓ bÞ phª b×nh hoÆc gi¶i t¸n nÕu kh«ng cßn cã sù tÝn nhiÖm cña Quèc héi. Ngoµi ra, còng cÇn ph¶i quy ®Þnh lý do, chñ thÓ cã quyÒn ®Æt vÊn ®Ò tÝn nhiÖm, hËu qña cña viÖc gi¶i t¸n ChÝnh phñ. Còng cÇn quy ®Þnh cô thÓ h×nh thøc tr¸ch nhiÖm cña tõng thµnh viªn ChÝnh phñ tr­íc Quèc héi: c¬ së, chñ thÓ cã quyÒn ®Æt vÊn ®Ò bÊt tÝn nhiÖm mét thµnh viªn cña ChÝnh phñ tr­íc Quèc héi. HiÕn ph¸p x¸c ®Þnh ChÝnh phñ lµ c¬ quan hµnh chÝnh nhµ n­íc cao nhÊt, nh­ng quy ®Þnh vÒ nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n cña ChÝnh phñ ch­a thËt ngang tÇm víi vÞ trÝ ®ã. §Ó x©y dùng mét ChÝnh phñ m¹nh cÇn t¨ng c­êng h¬n n÷a thÈm quyÒn cña ChÝnh phñ trong viÖc quyÕt ®Þnh c¸c vÊn ®Ò, dù ¸n quèc gia; ®µm ph¸n, ký kÕt c¸c ®iÒu ­íc quèc tÕ víi chÝnh phñ c¸c n­íc; l·nh ®¹o nÒn hµnh chÝnh quèc gia...; h¹n chÕ tÝnh chÊt héi ®ång trong ho¹t ®éng cña ChÝnh phñ; t¨ng c­êng vai trß, tr¸ch nhiÖm, quyÒn h¹n cña Thñ t­íng ChÝnh phñ vµ c¸c thµnh viªn cña ChÝnh phñ. §Ó x©y dùng mét ChÝnh phñ m¹nh, cÇn c¬ cÊu l¹i ChÝnh phñ theo h­íng ChÝnh phñ chØ bao gåm c¸c bé, c¸c c¬ quan ngang bé, kh«ng bao gåm c¸c c¬ quan thuéc ChÝnh phñ. Sù tån t¹i qu¸ nhiÒu c¬ quan thuéc ChÝnh phñ víi t­ c¸ch lµ cÊp trung gian thÊp h¬n c¸c bé, c¸c c¬ quan ngang bé, ®· t¹o ra sù ph©n t¸n trong chøc n¨ng, quyÒn h¹n, tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ vµ c¸c bé, c¸c c¬ quan ngang bé. Cho nªn, h­íng x©y dùng mét chÝnh phñ m¹nh lµ s¾p xÕp, ®iÒu chØnh, thu gän dÇn c¸c c¬ quan thuéc ChÝnh phñ vµo c¸c bé t­¬ng øng, tËp trung vµ t¨ng c­êng chøc n¨ng, thÈm quyÒn thùc thi quyÒn hµnh ph¸p cña ChÝnh phñ vµo c¬ cÊu, tæ chøc cña ChÝnh phñ [34;110]. Ngoµi ra, mét ChÝnh phñ m¹nh cÇn ®­îc tæ chøc theo h­íng qu¶n lý ®a ngµnh, ®a lÜnh vùc. §iÒu nµy cã ý nghÜa lµm cho c¬ cÊu ChÝnh phñ ®­îc tinh gän kh¾c phôc sù chång chÐo, trïng l¾p chøc n¨ng, nhiÖm vô gi÷a c¸c c¬ quan hµnh chÝnh nhµ n­íc. VÒ toµ ¸n, cÇn suy nghÜ c¸ch tæ chøc toµ ¸n theo cÊp xÐt xö nh­ HiÕn ph¸p 1946 vµ S¾c lÖnh sè 13 ®· quy ®Þnh. Tõ n¨m 1960 ®Õn nay, hÖ thèng toµ ¸n nh©n d©n ViÖt Nam ®­îc tæ chøc theo nguyªn t¾c ®¬n vÞ hµnh chÝnh cã kÕt hîp víi viÖc ph©n ®Þnh thÈm quyÒn xÐt xö, theo ®ã, mçi ®¬n vÞ hµnh chÝnh cÊp huyÖn trë lªn cã mét toµ ¸n. Thùc tiÔn cho thÊy, viÖc tæ chøc toµ ¸n nh­ trªn ë n­íc ta cã nh÷ng ­u ®iÓm nh­ thuËn tiÖn cho nh©n d©n ®i l¹i trong ®iÒu kiÖn ®­êng x¸ giao th«ng khã kh¨n, ho¹t ®éng cña toµ ¸n nh©n d©n ®Þa ph­¬ng g¾n liÒn víi sù l·nh ®¹o cña c¸c cÊp uû §¶ng, vµ chÞu sù gi¸m s¸t cña Héi ®ång nh©n d©n. Tuy nhiªn, víi c¸ch tæ chøc nh­ vËy ®· béc lé nhiÒu ®iÒu bÊt hîp lý, lµm h¹n chÕ hiÖu qña ho¹t ®éng xÐt xö cña toµ ¸n: ®· t¹o ra mét sù ngé nhËn cho r»ng c¸c toµ ¸n nh©n d©n tõ trªn xuèng ®­îc tæ chøc nh­ mét ngµnh, mét bé thuéc ChÝnh phñ, vµ lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm cho nguyªn t¾c ®éc lËp xÐt xö cña toµ ¸n kh«ng ®­îc tu©n thñ nghiªm ngÆt; g©y sù tèn, kÐm l·ng phÝ vÒ tµi chÝnh; kh«ng tËp trung ®­îc thÈm ph¸n giái; kh«ng ph©n ®Þnh ®­îc thÈm quyÒn xÐt xö. Cho nªn, trong c«ng cuéc c¶i t­ ph¸p hiÖn nay, chóng ta cÇn trë l¹i nh÷ng gi¸ trÞ cña HiÕn ph¸p 1946, ®­îc cô thÓ trong S¾c lÖnh sè 13, vÒ tæ chøc toµ ¸n kh«ng nªn dùa vµo ®¬n vÞ hµnh chÝnh mµ ph¶i ph©n ®Þnh thÈm quyÒn cña toµ ¸n theo cÊp xÐt xö. Theo ®ã, cÇn vËn dông quy ®Þnh trong S¾c lÖnh sè 13 vÒ kh¶ n¨ng thµnh lËp toµ ¸n khu vùc. ViÖc thµnh lËp toµ ¸n khu vùc kÐo theo hµng lo¹t c¸c vÊn ®Ò nh­ söa ®æi HiÕn ph¸p, c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ tè tông, quan hÖ gi÷a toµ ¸n víi §¶ng, víi Héi ®éng nh©n d©n, víi c¬ quan qu¶n lÝ toµ ¸n, víi c¸c c¬ quan tiÕn hµnh tè tông… Cho nªn, trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, thiÕt nghÜ ch­a thÓ thµnh lËp toµ ¸n khu vùc ë c¸c cÊp mµ chØ nªn thµnh lËp ë cÊp huyÖn, t¹i c¸c thµnh phè lín n¬i ®«ng d©n c­, giao th«ng, th«ng tin liªn l¹c thuËn tiÖn. TiÕn tíi sÏ dÇn dÇn më réng viÖc thµnh lËp toµ ¸n khu vùc khi cã ®ñ kinh nghiÖm còng nh­ nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt kh¸c. C¸ch tæ chøc toµ ¸n theo nguyªn t¾c hai cÊp xÐt xö, toµ ¸n s¬ cÊp, toµ ¸n ®Ö nhÞ cÊp thùc hiÖn quyÒn xÐt xö s¬ thÈm, toµ th­îng thÈm ë cÊp kú thùc hiÖn quyÒn xÐt xö phóc thÈm. §iÒu nµy cÇn ®­îc suy nghÜ ®Ó kÕ thõa. ViÖc ph©n ®Þnh thÈm quyÒn xÐt xö cña toµ ¸n theo h­íng c¶i c¸ch nªn ch¨ng lµ: toµ ¸n cÊp huyÖn cã quyÒn s¬ thÈm c¸c vô ¸n theo luËt ®Þnh; toµ ¸n cÊp tØnh cã quyÒn s¬ thÈm nh÷ng vô ¸n kh«ng thuéc thÈm quyÒn s¬ thÈm cña toµ ¸n cÊp huyÖn, cã quyÒn phóc thÈm c¸c b¶n ¸n s¬ thÈm cña toµ ¸n cÊp huyÖn, kh«ng cã quyÒn gi¸m ®èc thÈm vµ t¸i thÈm; toµ ¸n tèi cao kh«ng cã quyÒn xÐt xö s¬ thÈm ®ång thêi chung thÈm, cã quyÒn phóc thÈm c¸c b¶n ¸n cña toµ ¸n cÊp tØnh, cã quyÒn gi¸m ®èc thÈm, t¸i phÈm theo h­íng huû ¸n hoÆc y ¸n, kh«ng cã quyÒn xö ¸n. C¸ch ph©n ®Þnh thÈm quyÒn bæ nhiÖm thÈm ph¸n theo S¾c lÖnh sè 13 còng nªn ®­îc ¸p dông trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh, tÊt c¶ c¸c thÈm ph¸n tõ Ch¸nh ¸n Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao, ®Òu do Chñ tÞch n­íc bæ nhiÖm. Quy tr×nh nµy ®· béc lé nhiÒu bÊt cËp. ViÖc tËp trung quyÒn bæ nhiÖm thÈm ph¸n vµo Chñ tÞch n­íc ®· t¹o ra t×nh tr¹ng qu¸ t¶i trong c«ng t¸c cña V¨n phßng Chñ tÞch n­íc H¬n n÷a, v× ph¶i xem xÐt nhiÒu hå s¬ bæ nhiÖm thÈm ph¸n, nªn tõ khi Héi ®ång tuyÓn chän thÈm ph¸n göi hå s¬ lªn V¨n phßng Chñ tÞch n­íc ký quyÕt ®Þnh bæ nhiÖm thÈm ph¸n ph¶i tr¶i qua mét thêi gian dµi, trong khi chóng ta ®ang thiÕu trÇm träng thÈm ph¸n. Do ®ã, nªn ch¨ng chóng ta nªn trë l¹i víi quy ®Þnh ph©n cÊp thÈm quyÒn bæ nhiÖm thÈm ph¸n nh­ sau: Chñ tÞch n­íc bæ nhiÖm thÈm ph¸n Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao (trõ Ch¸nh ¸n Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao), thÈm ph¸n Toµ ¸n qu©n sù Trung ­¬ng; Bé tr­ëng Bé t­ ph¸p bæ nhiÖm thÈm ph¸n toµ ¸n nh©n d©n ®Þa ph­¬ng, toµ ¸n qu©n sù qu©n khu vµ toµ ¸n qu©n s­ khu vùc. Liªn quan ®Õn tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña toµ ¸n, còng cÇn ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò tæ chøc c¬ quan b¶o vÖ HiÕn ph¸p ë ViÖt Nam hiÖn nay. Xung quanh vÊn ®Ò nµy, cã cã ý kiÕn ®Ò nghÞ thµnh lËp Toµ ¸n HiÕn ph¸p thùc hiÖn quyÒn b¶o hiÕn nh­ m« h×nh nhiÒu quèc gia ®· ¸p dông. Còng cã ý kiÕn cho r»ng kh«ng cÇn thµnh lËp Toµ ¸n HiÕn ph¸p mµ giao quyÒn b¶o hiÕn cho Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao. ViÖc tæ chøc Toµ ¸n HiÕn ph¸p hay viÖc giao quyÒn b¶o hiÕn cho Toµ ¸n tèi cao ®­îc thùc hiÖn ë c¸c nhµ n­íc ¸p dông häc thuyÕt ph©n quyÒn. ë n­íc ta, quyÒn lùc nhµ n­íc thèng nhÊt vµo Quèc héi nªn kh«ng thÓ cã mét c¬ quan nµo ®øng trªn Quèc héi tµi ph¸n vÒ hµnh vi cña Quèc héi. Trong chÝnh thÓ ViÖt Nam, sù ®éc lËp cña quyÒn t­ ph¸p kh«ng cã nghÜa lµ Toµ ¸n cã thÓ tµi ph¸n hµnh vi cña Quèc héi. Cho nªn, viÖc thµnh lËp Toµ ¸n HiÕn ph¸p hay giao quyÒn b¶o vÖ HiÕn ph¸p cho Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao thiÕt nghÜ ch­a thËt hîp lý vµ kh¶ thi ë ViÖt Nam. Tãm l¹i, khi nghiªn cøu chÝnh thÓ ViÖt Nam, nh÷ng néi dung vµ tinh thÇn vÒ chÝnh thÓ céng hoµ d©n chñ nh©n d©n HiÕn ph¸p 1946 thËt sù ®em l¹i nh÷ng kinh nghiÖm gi¸ trÞ trong viÖc hoµn thiÖn c¬ së hiÕn ®Þnh cña m« h×nh tæ chøc quyÒn lùc nhµ n­íc ë ViÖt Nam hiÖn nay. KÕt luËn Néi dung vµ tinh thÇn cña chÝnh thÓ Nhµ n­íc HiÕn ph¸p 1946 ®· ®­îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn qua c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña c¸ch m¹ng, dùa trªn c¬ së truyÒn thèng, kinh nghiÖm tæ chøc Nhµ n­íc ViÖt Nam trong lÞch sö, c¸c häc thuyÕt vÒ tæ chøc nhµ n­íc vµ thùc tiÔn tæ chøc nhµ n­íc ë c¸c quèc gia hiÖn ®¹i, lý luËn M¸cxÝt vÒ h×nh thøc nhµ n­íc, thùc tiÔn ho¹t ®éng c¸ch m¹ng vµ nh©n c¸ch Hå ChÝ Minh. ChÝnh thÓ Nhµ n­íc HiÕn ph¸p 1946 lµ hÖ thèng c¸c quan ®iÓm, luËn ®Óm râ rµng, nhÊt qu¸n vÒ chÝnh thÓ céng hoµ d©n chñ nh©n d©n phï hîp víi ®Æc ®iÓm x· héi, v¨n ho¸, truyÒn thèng, c¬ cÊu kinh tÕ ViÖt Nam ®¸p øng ®­îc nhu cÇu vÒ mét Nhµ n­íc cã kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt c¸c nhiÖm vô c¸ch m¹ng cña d©n téc. ChÝnh thÓ céng hoµ d©n chñ nh©n d©n HiÕn ph¸p 1946 mµ Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vµ c¸c ®ång chÝ cña Ng­êi ®· s¸ng t¹o, lùa chän lµ mét lo¹i h×nh chÝnh thÓ ®Æc thï víi sù ph©n c«ng, phèi hîp trong tæ chøc vµ thùc hiÖn quyÒn lùc Nhµ n­íc mét c¸ch rÊt râ rµng, rµnh m¹ch gi÷a c¸c thiÕt chÕ: Quèc héi, Chñ tÞch n­íc, ChÝnh Phñ, Toµ ¸n. Trªn ph­¬ng diÖn chÝnh thÓ Nhµ n­íc, nghiªn cøu HiÕn ph¸p 1946 vµ c¸c HiÕn ph¸p sau nµy trªn con ®­êng ph¸t triÓn cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam, ta cã thÓ thÊy ®­îc sù kÕ thõa, ph¸t triÓn chÝnh thÓ Nhµ n­íc HiÕn ph¸p 1946 nh÷ng néi dung, t­ t­ëng xuyªn suèt lÞch sö lËp hiÕn cña Nhµ n­íc c¸ch m¹ng ViÖt Nam: + C¸c HiÕn ph¸p cña Nhµ n­íc ta ®Òu kh¼ng ®Þnh b¶n chÊt cña Nhµ n­íc ta lµ Nhµ n­íc cña nh©n d©n, do nh©n d©n vµ v× nh©n d©n. TÊt c¶ quyÒn lùc ®Òu thuéc vÒ nh©n d©n. Nh©n d©n thùc hiÖn quyÒn lùc Nhµ n­íc th«ng qua Quèc héi vµ Héi ®ång nh©n d©n. Kh¼ng ®Þnh tÝnh giai cÊp, tÝnh nh©n d©n vµ tÝnh d©n téc lu«n lu«n quyÖn chÆt vµo nhau trong c¸c thiÕt chÕ, chÕ ®Þnh cña nÒn lËp hiÕn phï hîp víi t×nh h×nh, nhiÖm vô ®Êu tranh c¸ch m¹ng cña tõng giai ®o¹n. + XuÊt ph¸t tõ bµi häc giµnh ®éc lËp ®Çy gian khæ vµ hy sinh, c¸c b¶n HiÕn ph¸p ®Òu kh¼ng ®Þnh nhiÖm vô x©y dùng kiÕn thiÕt n­íc nhµ trªn nÒn t¶ng d©n chñ g¾n liÒn mét c¸ch h÷u c¬ víi nhiÖm vô gi÷ n­íc, b¶o vÖ tæ quèc ViÖt Nam ®éc lËp, thèng nhÊt. + B¶o ®¶m c¸c quyÒn tù do d©n chñ cña c«ng d©n theo h­íng ngµy cµng më réng trë thµnh mét chÕ ®Þnh c¬ b¶n cña c¸c HiÕn ph¸p ®­îc thùc hiÖn ë tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc chÝnh trÞ, kinh tÕ, v¨n ho¸ vµ x· héi phï hîp víi sù ph¸t triÓn ®i lªn cña x· héi . + C¸c HiÕn ph¸p ®Òu kh¼ng ®Þnh viÖc tæ chøc vµ thùc hiÖn quyÒn lùc Nhµ n­íc theo nguyªn t¾c tËp quyÒn mµ kh«ng cã sù ph©n chia quyÒn lùc theo häc thuyÕt tam quyÒn ph©n lËp. QuyÒn lùc Nhµ n­íc thèng nhÊt vµo Quèc héi, cã sù ph©n c«ng vµ phèi hîp gi÷a c¸c c¬ quan Nhµ n­íc trong viÖc thùc hiÖn c¸c quyÒn lËp ph¸p, hµnh ph¸p, t­ ph¸p. Tæ chøc bé m¸y Nhµ n­íc tõ HiÕn ph¸p ®Çu tiªn ®Õn lÇn l­ît ba HiÕn ph¸p sau thÓ hiÖn ®Þnh h­íng nhÊt qu¸n trong viÖc x¸c lËp mét m« h×nh tæ chøc quyÒn lùc nh©n d©n. Ên ®Þnh mét bé m¸y Nhµ n­íc phï hîp víi yªu cÇu vµ nhiÖm vô, t×nh h×nh cña tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn lu«n lu«n nhÊt qu¸n víi nguyªn t¾c ®· ®­îc x¸c ®Þnh trong lêi nãi ®Çu cña HiÕn ph¸p 1946: ''Thùc hiÖn chÝnh quyÒn m¹nh mÏ, s¸ng suèt cña nh©n d©n''. + ViÖc tæ chøc vµ thùc hiÖn quyÒn lùc Nhµ n­íc lu«n lu«n ®Æt d­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam. §¶ng cña liªn minh gi÷a giai cÊp c«ng nh©n víi giai cÊp n«ng d©n vµ ®éi ngò trÝ thøc, ®­îc tæ chøc dùa trªn nÒn t¶ng cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin vµ t­ t­ëng Hå ChÝ Minh. + X¸c ®Þnh vai trß cña MÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam vµ c¸c tæ chøc thµnh viªn lµ c¬ së chÝnh trÞ cña chÝnh quyÒn nh©n d©n. + Kh¼ng ®Þnh Nhµ n­íc ViÖt Nam lµ Nhµ n­íc thèng nhÊt, b×nh ®¼ng cña c¸c d©n téc cïng sinh sèng trªn ®Êt n­íc ViÖt Nam . Nghiªn cøu chÝnh thÓ Nhµ n­íc HiÕn ph¸p 1946 cã thÓ t×m ra lêi gi¶i ®¸p cho hµng lo¹t c¸c vÊn ®Ò lÝ luËn cña viÖc hoµn thiÖn m« h×nh tæ chøc Nhµ n­íc ViÖt Nam hiÖn nay. Trªn c¬ së khai th¸c nh÷ng gi¸ trÞ vÒ chÝnh thÓ Nhµ n­íc HiÕn ph¸p 1946, chóng t«i nhËn thÊy viÖc hoµn thiÖn c¬ së hiÕn ®Þnh cña m« h×nh tæ chøc Nhµ n­íc ViÖt Nam hiÖn nay cÇn ph¶i gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò mang tÝnh c¬ së lý luËn nh­ sau: + T­ duy ®éc lËp trong viÖc h×nh thµnh c¸c luËn cø khoa häc cña viÖc hoµn thiÖn m« h×nh tæ chøc Nhµ n­íc . + X¸c ®Þnh chÝnh thÓ ViÖt Nam hiÖn nay lµ céng hoµ Quèc héi, hay céng hoµ d©n chñ nh©n d©n. + NhËn thøc ®óng ®¾n nguyªn t¾c tÊt c¶ c¸c quyÒn lùc thuéc vÒ nh©n d©n, quyÒn lùc Nhµ n­íc lµ thèng nhÊt. TÊt c¶ c¸c quyÒn lùc trong n­íc thuéc vÒ nh©n d©n, nh©n d©n uû th¸c quyÒn lùc cña m×nh cho Quèc héi - c¬ quan ®¹i diÖn cao nhÊt cña quyÒn lùc nh©n d©n, vµ lµ c¬ quan thèng nhÊt quyÒn lùc Nhµ n­íc . + Hoµn thiÖn tæ chøc vµ c¬ chÕ ph©n c«ng, phèi hîp gi÷a c¸c c¬ quan Nhµ n­íc trong viÖc thùc hiÖn quyÒn lËp, hµnh ph¸p, t­ ph¸p. + Quèc héi lµ c¬ quan quyÒn lùc Nhµ n­íc cao nhÊt; t¨ng c­êng n¨ng lùc thùc hiÖn quyÒn lËp ph¸p, quyÒn quyÕt ®Þnh c¸c vÊn ®Ò quan träng cña ®Êt n­íc, quyÒn gi¸m s¸t tèi cao; t¨ng c­êng n¨ng lùc cña ®¹i biÓu Quèc héi; ®æi míi ho¹t ®éng cña Quèc héi, chuyÓn tõ mét Quèc héi tham luËn sang mét Quèc héi tranh luËn, h­íng ho¹t ®éng kú häp sang ho¹t ®éng chuyªn tr¸ch cña Quèc héi + X©y dùng mét ChÝnh phñ m¹nh theo h­íng x¸c ®Þnh c¬ chÕ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ tr­íc Quèc héi, t¨ng c­êng quyÒn h¹n cho ChÝnh phñ, Thñ t­íng ChÝnh phñ; tËp trung vµ t¨ng c­êng chøc n¨ng, thÈm quyÒn thùc thÞ quyÒn hµnh ph¸p cña ChÝnh phñ vµo c¬ cÊu tæ chøc cña ChÝnh phñ . + Tæ chøc toµ ¸n theo nguyªn t¾c hai cÊp xÐt xö, thµnh lËp toµ ¸n khu vùc; ph©n cÊp thÈm quyÒn bæ nhiÖm thÈm ph¸n. Nh÷ng néi dung, tinh thÇn cña chÝnh thÓ ViÖt Nam HiÕn ph¸p 1946 thËt sù ®em l¹i nh÷ng kinh nghiÖm quý b¸u cho viÖc hoµn thiÖn c¬ së hiÕn ®Þnh cña m« h×nh tæ chøc Nhµ n­íc ViÖt Nam trong sù nghiÖp ®æi míi hiÖn nay. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o [1]. Hå V¨n Th«ng. HÖ thèng chÝnh trÞ c¸c n­íc t­ b¶n ph¸t triÓn hiÖn nay. Nxb ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ néi 1998. [2]. NguyÔn §¨ng Dung. LuËt HiÕn ph¸p ®èi chiÕu. Nxb Thµnh phè Hå ChÝ Minh, Thµnh phè Hå ChÝ Minh 2001. [3]. Vò Hång Anh. Tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña nghÞ viÖn mét sè n­íc trªn thÕ giíi. Nxb ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ néi 2002. [4]. Ph¹m Kh¾c HoÌ. So s¸nh hiÕn ph¸p t­ b¶n chñ nghÜa vµ hiÕn ph¸p x· h«Þ chñ nghÜa. Nxb ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ néi 1987. [5]. V¨n phßng Quèc héi. HiÕn ph¸p n¨m 1946 vµ sù kÕ thõa, ph¸t triÓn trong c¸c HiÕn ph¸p ViÖt Nam. Nxb ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ néi 1998. [6]. Montesquieu. Tinh thÇn ph¸p luËt. Nxb Gi¸o dôc, Hµ néi 1995. [7]. C¸c M¸c- Ph ¡nghen.Toµn tËp, TËp I. Nxb ChÝnh trÞ Quèc Gia, Hµ néi 1995. [8]. C¸c M¸c- Ph ¡nghen. TuyÓn tËp II. Nxb Sù thËt, Hµ néi 1981. [9]. C¸c M¸c- Ph ¡nghen TuuyÓn tËp VI. Nxb Sù thËt, Hµ néi 1983. [10]. V.I. Lªnin. Toµn tËp, tËp 33. Nxb tiÕn bé M¸txc¬va, M¸txc¬va 1976. [11]. NguyÔn V¨n B«ng. LuËt HiÕn ph¸p vµ chÝnh trÞ häc - Tñ s¸ch §¹i häc Sµi Gßn, Sµi Gßn 1967. [12]. Lª §×nh Ch©n. LuËt HiÕn ph¸p vµ c¸c chÕ ®é chÝnh trÞ. Tñ s¸ch §¹i häc Sµi Gßn, Sµi Gßn 1947. [13]. NguyÔn §¨ng Dung. LuËt HiÕn ph¸p n­íc ngoµi. Nxb §ång Nai, §ång Nai 1996. [14]. HiÕn ph¸p ViÖt Nam (1946, 1959, 1980 vµ 1992). Nxb ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ néi 2002. [15]. NghÞ quyÕt cña Quèc héi vÒ viÖc söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña HiÕn ph¸p n­íc CHXHCN ViÖt Nam n¨m 1992. Nxb ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ néi 2002. [16]. V¨n phßng Quèc héi. LÞch sö Quèc héi ViÖt Nam (1946 - 1960). Nxb ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ néi 1994. [17]. V¨n kiÖn §¹i Héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX. Nxb ChÝnh trÞ Quèc Gia, Hµ néi 2001. [18]. NguyÔn §¨ng Dung. Mét sè vÊn ®Ò vÒ HiÕn ph¸p vµ bé m¸y nhµ n­íc. Nxb Giao th«ng tËn t¶i, Hµ néi 2001. [19]. Hå ChÝ Minh Toµn tËp, tËp 2. Nxb ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ néi 2000. [20]. Hå ChÝ Minh Toµn tËp, tËp 3. Nxb ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ néi 1995. [21]. Hå ChÝ Minh Toµn tËp, tËp 4. Nxb ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ néi 2000. [22]. Hå ChÝ Minh Toµn tËp, tËp 7. Nxb ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ néi 2000. [23]. Hå ChÝ Minh Toµn tËp, tËp 8. Nxb Sù thËt, Hµ néi 1981. [24]. Hå ChÝ Minh Toµn tËp, tËp 9. Nxb ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ néi 2000. [25]. Hå ChÝ Minh Toµn tËp, tËp 10. Nxb ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ néi 2000. [26]. Hå ChÝ Minh Toµn tËp, tËp 11. Nxb ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ néi 2000. [27]. ViÖn nghiªn cøu khoa häc ph¸p lý - Bé t­ ph¸p. Mét sè bµi nãi vµ viÕt cña l·nh ®¹o §¶ng vµ Nhµ n­íc vÒ ngµnh t­ ph¸p. Th«ng tin khoa häc ph¸p lý. [28]. ViÖn nghiªn cøu khoa häc ph¸p lý - Bé T­ ph¸p. Kû yÕu héi th¶o "C¸c néi dung c¬ b¶n t­ t­ëng Hå ChÝ Minh vÒ Nhµ n­íc kiÓu míi, Nhµ n­íc thùc sù cña d©n, do d©n, v× d©n", Hµ néi 1997. [29]. Khoa LuËt - §¹i häc KHXH vµ NV - §H QG Hµ néi. Gi¸o tr×nh Lý luËn chung vÒ Nhµ n­íc vµ ph¸p luËt. Nxb §¹i häc Quèc gia Hµ néi, Hµ néi 1998. [30]. Tr­êng §¹i häc LuËt Hµ néi. Gi¸o tr×nh LuËt HiÕn ph¸p n­íc ngoµi. Nxb C«ng an Nh©n d©n, Hµ néi 1999. [31]. Khoa LuËt - §¹i häc KHXH vµ NV - §HQG Hµ Néi. Gi¸o tr×nh LuËt HiÕn ph¸p ViÖt Nam. Nxb §¹i häc Quèc gia Hµ néi, Hµ néi 1999. [32]. LÞch sö ViÖt Nam, tËp 2. Nxb Khoa häc x· héi, Hµ néi 1999. [33]. TrÇn D©n Tiªn. Nh÷ng mÉu chuyÖn vÒ ®êi ho¹t ®éng cña Hå Chñ TÞch. Nxb Sù thËt, Hµ néi 1976. [34]. NguyÔn Ngäc HiÕn (chñ biªn). C¸c gi¶i ph¸p thóc ®Èy c¶i c¸ch hµnh chÝnh ë ViÖt Nam. Nxb ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ néi 2001. [35]. Vò §×nh HoÌ. Ph¸p quyÒn nh©n nghÜa Hå ChÝ Minh. Nxb V¨n ho¸ th«ng tin, Hµ néi 2000. [36]. ViÖn nghiªn cøu Nhµ n­íc vµ ph¸p luËt. B×nh luËn khoa häc HiÕn ph¸p cña n­íc CHXHCNVN n¨m 1992. Nxb Khoa häc x· héi, Hµ néi 1996. [37]. ViÖn LuËt häc. S¬ th¶o lÞch sö Nhµ n­íc vµ ph¸p luËt ViÖt Nam (tõ sau c¸ch m¹ng th¸ng t¸m ®Õn nay). Nxb khoa häc x· héi, Hµ néi 1983. [38]. Vò ThÞ Phông. LÞch sö Nhµ n­íc vµ ph¸p luËt ViÖt Nam. Nxb §¹i häc Quèc gia Hµ néi, Hµ néi 1993. [39]. Vò Quèc Th«ng. Ph¸p chÕ sö ViÖt Nam. Tñ s¸ch §¹i häc Sµi Gßn, Sµi Gßn 1971. [40]. Th¸i VÜnh Th¾ng. LÞch sö lËp hiÕn ViÖt Nam. Nxb ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ néi 1997. [41]. NguyÔn V¨n Huyªn (chñ biªn). TriÕt lý ph¸t triÓn C.M¸c, Ph. ¡nghen, V.I. Lªnin, Hå ChÝ Minh. Nxb Khoa häc x· héi, Hµ néi 2000. [42]. Ban nghiªn cøu lÞch sö §¶ng. V¨n kiÖn §¶ng (tõ 25/01/1939 ®Õn 02/09/1945). Nxb Sù thËt, Hµ néi 1963. [43]. §¹i t­íng Vâ Nguyªn Gi¸p (chñ biªn). T­ t­ëng Hå ChÝ Minh vµ con ®­êng c¸ch m¹ng ViÖt Nam. Nxb ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ néi 1998. [44]. Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o. TriÕt häc M¸c - Lªnin, tËp 1. Nxb Gi¸o dôc, Hµ néi 1998.