Thị trường bảo hiểm nhân thọ tại Việt Nam

n cña thÞ tr­êng B¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam . N¨m 1999 , lÇn ®Çu tiªn chóng ta më cöa thÞ tr­êng B¶o hiÓm vµ tr­íc hÕt lµ thÞ tr­êng B¶o hiÓm nh©n thä , vµ ®ã còng lµ b­íc ngoÆt quan träng ®èi víi thÞ tr­êng B¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam . Tõ khi më cöa,thÞ tr­ßng B¶o hiÓm nh©n thä cho ®Õn nay ,thÞ tr­ßng ®· cã 5 doanh nghiÖp kinh doanh lÜnh vùc nµy ®ã lµ:B¶o viÖt,B¶o Minh- CMG, Manulife,Prudential vµ AIA. B¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam mãi chØ ho¹t ®éng ®­îc 5 n¨m nh­ng còng ®· cã thµnh tùu rÊt to lín . + HiÖn nay B¶o hiÓm nh©n thä ®· cã mÆt trªn 61 tØnh thµnh + ThÞ tr­êng ®¹t tèc ®é t¨ng tr­ëng siªu m· + C¸c s¶n phÈm ngµy c¶ng ®a d¹ng vµ phong phó , ngµy cµng ®­îc hoµn thiÖn ,®¸p øng ngµy mét tèt h¬n nh÷ng nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng. + ChÊt l­îng phôc vô ngµy cµng ®­îc n©ng cao . + ThÞ tr­êng ngµy cµng s«i ®éng MÆc dï ®· cã nh÷ng thµnh tùu nh­ vËy nh­ng nã vÉn cßn rÊt nhiÒu vÊn ®Ò cÇn xÏm xÐt. Vµ ®Ó nghiªn cøu kü h¬n thÞ tr­êng B¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam ta ®i t×m hiÓu c¸c phÇn sau ®©y. 2.Sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng B¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam . Th¸ng8/1996®¸nh dÊu sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng B¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam ,vµ th¸ng 6/2002 võ qua lµ sinh nhËt lÇn thø 6 cña thÞ tr­êng .Nh×n mét c¸ch tæng thÓ qua nh÷ng n¨m ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng B¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam cã nh÷ng nÐt næi bËt sau ®©y 2.1.ThÞ tr­êng s«i ®éng , c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t vµ toµn diÖn. Tõ th¸ng 8/1996 ®Õn gi÷a n¨m 1999 chØ cã B¶o ViÖt “Mét m×nh mét chî “ ,®Õn nay thÞ tr­êng ®· cã 5 doanh nghiÖp : B¶o viÖt,B¶o Minh- CMG, Manulife,Prudential vµ AIA. Tõ khi cã sù gãp mÆt thªm cña 4 doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi – nh÷ng tªn t­æi lín,®· cã kinh nghiÖm ho¹t ®éng ë n­íc ngoµi kÌm theo c¬ chÕ tµi chÝnh ,thï lao linh ho¹t , thÞ tr­êng s«i ®éng c¹nh tranh ngay cµng toµn diÖn vµ ph¸t triÓn víi tèc ®é cao . T×nh h×nh c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t ,cã thÓ thÊy râ ë c¸c thÞ tr­êng lín nh­ Hµ Néi, Thµnh Phè HCM, H¶i Phßng,§µ N½ng.........sù c¹nh tranh thÓ hiÖn trªn tÊt c¶ c¸c mÆt nh­ thu hót kh¸ch hµng , thu hót ®¹i lý (chÝnh s¸ch thï lao) , s¶n phÈm,dÞch vô, ®Þa bµn ho¹t ®éng ,qu¶ng c¸o , khuyÕn m¹i....... NÕu nh­ míi ho¹t ®éng Manulife,Prudential vµ AIA chØ tËp trung triÓn khai á hai ®ia bµn lµ Hµ Néi, Thµnh Phè HCM vµ chñ yÕu h­íng vµo kh¸ch hµng cã thu nhËp trung b×nh kh¸ trë nªn , th× ®Õn nay c¸c c«ng ty nµy ®· tÝch cùc më réng ph¹m vi ho¹t ®éng sang c¸c ®Þa bµn cßn l¹i vµ h­íng tíi c¸c kh¸ch hµng cã thu nhËp trung b×nh , ®Õn thêi ®iÓm nµy c¸c ®Òu lÊy môc tiªu t¨ng tr­ëng , më réng thÞ tr­êng lµ môc tiªu hµng ®Çu. XÐt vÒ mÆt tÝch cùc ,c¹nh tranh thùc sù trë thµnh mét nh©n tè quan träng thóc ®Èy thÞ tr­êng ph¸t triÓn .ChÝnh nhê sù ho¹t ®éng m¹nh mÏ cña c¸c do¹nh nghiÖp, ®· gióp d©n chóng nhËn thøc râ h¬n vÒ B¶o hiÓm nh©n thä, gióp ®­a dÞch vô B¶o hiÓm nh©n thä ®Õn tËn nhµ kh¸ch hµng, còng nhê c¹nh tranh c¸c doanh nghiÖp ®· n©ng cao chÊt l­îng phôc vô kh¸ch hµng, chÊt l­îng khai th¸c, ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm, ®ång thêi thóc ®Èy ®iÒu kho¶n, quy tr×nh nghiÖp vô (nh­ in b¶n m« t¶ quyÒn lîi B¶o hiÓm, ®¸nh gi¸ rñi ro...), bæ xung c¸c dÞch vô t¨ng gi¸ trÞ( cho vay phÝ tù ®éng, cho vay theo hîp ®ång, kh«i phôc hiÖu lùc hîp ®ång...), hoµn thiÖn m« h×nh tæ chøc vµ ho¹t ®éng, trong ®ã ®ang chó träng lµ m« h×nh ®¹i lý, chÕ ®é thï lao cho ®¹i lý theo h­íng hiÖu qu¶ h¬n, phï hîp h¬n víi ®Æc ®iÓm cña kinh doanh B¶o hiÓm nh©n thä. C¹nh tranh còng th«i thóc c¸c doanh nghiÖp t×m c¸c biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh nh­ øng dông tin häc, ®a d¹ng ho¸ c¸c kªnh ph©n phèi. Thêi gian qua c¸c doanh nghiÖp B¶o hiÓm nh©n thä rÊt tÝch cùc øng dông khoa häc c«ng nghÖ th«ng tin vµo hÇu hÕt c¸c c«ng viÖc nh­ ph¸t hµnh, qu¶n lý hîp ®ång, in ho¸ ®¬n, kÕ to¸n, thèng kª qu¶ng c¸o giíi thiÖu s¶n phÈm... Tuy vËy hiÖn t­îng c¹nh tranh thiÕu lµnh m¹nh (nh­ tung tin gi¶), c¹nh tranh theo kiÓu chép giËt ®· xuÊt hiÖn g©y t¸c ®éng xÊu ®Õn thÞ tr­êng lµm ¶nh h­ëng xÊu ®Õn h×nh ¶nh cña ngµnh, mÆc dï c¸c doanh nghiÖp ®· ®¹t ®­îc tho¶ thuËn hîp t¸c chung t¹i b¶n ghi nhí chung ngµy 10 th¸ng 7 n¨m 2000 nh»m thiÕt lËp mét thÞ tr­êng c¹nh tranh lµnh m¹nh H×nh 1: ThÞ phÇn B¶o hiÓm nh©n thä qua c¸c n¨m ( Theo doanh thu phÝ) TÝnh ®Õn cuèi n¨m 2001 , dÉn ®Çu trªn thÞ tr­êng B¶o hiÓm nh©n thä vÉn lµ B¶o viÖt – lµ doanh nghiÖp nhµ n­íc vµ lµ doanh nghiÖp duy nhÊt kh«ng cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi víi thÞ phÇn lµ 54,3% , tèc ®é t¨ng tr­ëng doanh thu phÝ ®¹t 64,8% vµ lµ doanh nghiÖp duy nhÊt cã m¹ng l­íi phñ kh¾p c¸c tØnh thµnh .C¸c doanh nghiÖp kh¸c còng ®¹t ®­îc kÕt qu¶ rÊt tèt ,®Æc biÖt lµ Prudential ®· ®¹t ®­îc kÕt qu¶ kh¸ ngo¹i môc . ChØ trong vßng 2 n¨m Prudential ®· v­¬n nªn vÞ trÝ thø hai víi gÇn 30% thÞ phÇn vµ trë thµnh ®èi träng lín ®èi víi B¶o viÖt trªn thÞ tr­êng .AIA,BM-CMG,Manulife trong n¨m 2001 còng gia t¨ng thÞ phÇn , tuy nhiªn tÝnh tíi thêi ®iÓm nµy th× c¸c doanh nghiÖp nµy còng chØ chiÕm ®­îc thÞ phÇn kh¸ nhá . Víi ®Æc ®iÓm kh¸ch hµnh lµ c¸c c¸ nh©n , sè l­îng doanh nghiÖp ngµy cµng t¨ng , cã thÓ nhËn ®Þnh ®­îc r»ng trong thêi gian tíi thÞ tr­êng B¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam sÏ thªm s«i ®éng , c¹nh tranh thªm s©u s¾c c¶ vÒ mäi mÆt theo h­íng cã lîi cho kh¸ch hµng , ®ång thêi chøa ®ùng nhiÒu yÕu tè bÊt ngê . Sù ho¹t ®éng m¹nh mÏ cña thÞ tr­êng B¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam trong thêi gian qua cßn t¹o ra sù c¹nh tranh liªn ngµnh , trong ®ã râ rÖt nhÊt lµ c¹nh tranh gi÷a hÖ thèng ng©n hµng , b­u ®iÖn víi ngµnh B¶o hiÓm nh©n thä trong viÖc thu hót vèn nhµn rçi tõ c«ng chóng . MÆc dï lµ lÜnh vùc kinh doanh chËm cã l·i (cho ®Õn thêi ®iÓm hiÖn nay , c¸c doanh nghiÖp B¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam ®Òu ch­a cã l·i ), nh­ng B¶o hiÓm nh©n thä lµ lÜnh vùc kinh doanh mµu mì vµ bÒn v÷ng , hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­ , nhÊt lµ c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi . Cã thÓ nhËn ®Þnh r»ng , cïng víi chÝnh s¸ch héi nhËp cña ViÖt Nam còng nh­ viÖc thùc hiÖn hiÖp ®Þnh ViÖt- Mü , trong thêi gian tíi ch¾c ch¾n sÏ xuÊt hiÖn nhiÒu g­¬ng mÆt míi trªn thÞ tr­êng B¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam lµm cho thÞ tr­êng thªm s«i ®éng . ViÖc t¨ng vèn cña c¸c doanh nghiÖp ®ang ®ang ho¹t ®éng trªn thÞ tr­êng còng ®· kh¼ng ®Þnh ®iÒu nµy. 2.2.Thµnh c«ng lín , tr­ëng thµnh nhanh. MÆc dï chóng ta míi thùc hiÖn lo¹i h×nh B¶o hiÓm nh©n thä ®­îc vµi n¨m nh­ng thÞ tr­êng B¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam ®· ®¹t ®­îc kÕt qu¶ rÊt ®¸ng tù hµo trªn nhiÒu mÆt cô thÓ: *Tèc ®é t¨ng tr­ëng cao vÒ doanh thu phÝ vµ sè hîp ®ång. NÕu nh­ n¨m 1996 B¶o ViÖt míi triÓn khai thÝ ®iÓm B¶o hiÓm nh©n thä t¹i mét sè tØnh thµnh vµ ®¹t ®­îc kÕt qu¶ kh¸ khiªm tèn v¬Ý trªn 1200 hîp ®ång vµ doanh thu phÝ ch­a ®Õn 1 tû ®ång th× ®Õn n¨m 2000 doanh thu phÝ B¶o hiÓm nh©n thä toµn thÞ tr­êng ®· ®¹t gÇn 1300 tû ®ång vµ gÇn 1 triÖu hîp ®ång cã hiÖu lùc,n¨m 2001 lµ n¨m ®¸ng ghi nhí nhÊt cña thÞ tr­êng B¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam víi doanh thu phÝ ®¹t 2786 tû ®ång (t­¬ng ®­¬ng víi 0,55% GDP),v­ît kh¸ xa so víi tæng doanh thu phÝ B¶o hiÓm phi nh©n thä cña toµn thÞ tr­êng ,sè hiÖu lùc hîp ®ång tÝnh ®Õn cuèi n¨m 2001 ®¹t kho¶ng 1,6 triÖu hîp ®ång (t­¬ng ®­¬ng víi 1,9% d©n sè ).So víi n¨m 2000,tèc ®é t¨ng doanh thu phÝ cña n¨m 2001 ®¹t 115,6%,trong ®ã tèc ®é t¨ng doanh thu phÝ tõ c¸c hîp ®ång míi ®¹t trªn 89%.NÕu tÝnh tõ khi míi b¾t ®Çu triÓn khai ,tèc ®é t¨ng doanh thu B¶o hiÓm nh©n thä b×nh qu©n trong nh÷ng n¨m qua ®¹t 250%/n¨m,cßn nÕu tÝnh tõ n¨m 1999,n¨m b¾t ®Çu cã sù gia nhËp cña c¸c doanh nghiÖp B¶o hiÓm nh©n thä kh¸c ngoµi B¶o ViÖt,tèc ®é doanh thu phÝ b×nh qu©n ®¹t trªn 135%/n¨m . §©y lµ tèc ®é t¨ng tr­ëng rÊt cao ph¶n ¸nh sù tr­ëng thµnh nhanh chãng cña thÞ tr­êng B¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam . N¨m 1997 1998 1999 2000 2001 Tèc ®é t¨ng doanh thu phÝ (so víi n¨m t­íc) 1742,1% 1060,0% 142,4% 162,6% 115,6% Bªn c¹nh tèc ®é t¨ng tr­ëng doanh thu phÝ ,th× chÊt l­îng khai th¸c cò ®­îc n©ng nªn ®¸ng kÓ ,biÓu hiÖn qua sè tiÒn b¶o hiÓm trung b×nh trªn hîp ®ång , sè phÝ b¶o hiÓm b×nh qu©n /hîp ®ång ,sè phÝ b¶o hiÓm b×nh qu©n trªn hîp ®ång ngµy cµng cao , c«ng t¸c ®¸nh gi¸ rñi ro ®­îc chó träng h¬n (th«ng qua viÖc ®¸nh gi¸ rñi ro søc khoÎ ,tµi chÝnh ,môc ®Ých tham gia,quyÒn lîi cã thÓ ®­îc b¶o hiÓm ),tû lÖ huû bá hîp ®ång cña toµn thÞ tr­êng d­íi 6%/n¨m (thÊp h¬n rÊt nhiÒu so víi c¸c thÞ tr­êng kh¸c ). *ThiÕt lËp m¹ng l­íi kinh doanh phñ kh¾p toµn quèc,m« h×nh tæ chøc qu¶n lý kinh doanh ngµy cµng ®­îc hoµn thiÖn : Thêi gian qua ,c¸c doanh nghiÖp vµ ®iÓn h×nh lµ B¶ë ViÖt ®· x©y dùng m¹ng l­íi cung cÊp dÞch vô kh¾p c¶ n­íc , nh»m ®¸p øng nhu cÇu cña mäi tÇng líp nh©n d©n . Víi m¹ng l­íi phñ kh¾p c¸c huyÖn thÞ vµ ®éi ngò ®¹i lý ,c¸n bé khai th¸c ®«ng ®¶ë ,c¸c s¶n phÈm B¶o hiÓm nh©n thä ®· len lái vµo hang cïng ngâ hÎm ,tõ thµnh thÞ tíi n«ng th«n . M« h×nh tæ chøc vµ qu¶n lý cña c¸c doanh nghiÖp ngµy cµng hoµn thiÖn vµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ ,®iÓn h×nh lµ chuyªn m«n ho¸ khai th¸c vµ thu phÝ .ViÖc ®µë t¹ë c¸n bé ,®¹i lý ngµy cµng ®­îc chó träng vµ ®­îc x¸c ®Þnh lµ nh©n tè quan träng quyÕt ®Þnh dÞch vô cung cÊp vµ thµnh c«ng cña doanh nghiÖp . *S¶n phÈm phong phó ®a d¹ng,kh¸ch hµng thuéc nhiÒu tÇng líp . Khi B¶o ViÖt triÓn khai thÝ ®iÓm B¶o hiÓm nh©n thä ,chØ cã ba s¶n phÈm ®­îc ®­a ra thÞ tr­êng lµ B¶o hiÓm nh©n thä hçn hîp thêi h¹n 5 n¨m , 10 n¨m,vµ an sinh gi¸ë dôc .Cïng víi sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng ,sè s¶n phÈm ®­a ra thÞ tr­êng ®· t¨ng nªn nhanh trãng,®a d¹ng vµ ngµy cµng ®­îc hoµn thiÖn .§Õn nay thÞ tr­êng ®· cã sù hiÖn diÖn cña tÊt c¶ c¸c chñng lo¹i B¶o hiÓm nh©n thä truyÒn thèng nh­ hçn hîp ,sinh kú ,tö kú ,trän ®êi ,c¸c s¶n phÈm B¶o hiÓm nh©n thä c¸ch t©n, c¸c s¶n phÈm b¶o hiÓm h­u trÝ ,®ång thêi cßn nhiÒu lo¹i s¶n phÈm bæ trî kh¸c . Víi sù ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i c¸c s¶n phÈm B¶o hiÓm nh©n thä ®· ®¸p øng ngµy cµng tèt h¬n nhu cÇu ®a d¹ng,phong phó vµ toµn diÖn cña nh©n d©n vÒ B¶o hiÓm nh©n thä .Sè liÖu khai th¸c cho thÊy , s¶n phÈm b¶o hiÓm hçn hîp vµ ®Æc biÖt lµ b¶ë hiÓm trÎ em lµ nh÷ng s¶n phÈm b¶o hiÓm b¸n ch¹y nhÊt ,c¸c s¶n phÈm mang tÝnh b¶ë vÖ th«ng th­êng nh­ b¶o hiÓm tö kú ,b¶o hiÓm sinh kú ,b¶o hiÓm trän ®êi ,b¶o hiÓm tai n¹n ,b¶o hiÓm chi phÝ y tÕ Ýt ®­îc ­a chuéng .§iÒu nµy cho thÊy thÞ tr­êng B¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam vÉn ®ang ë trong giai ®o¹n ­a tiÕt kiÖm,®ång thêi còng ph¶n ¸nh truyÒn thèng ­a tiÕt kiÖm ,hiÕu häc ,®øc tÝnh hy sinh vÒ con ch¸u cña ng­êi ViÖt Nam ,tuy nhiªn nã còng cho thÊy B¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam ch­a thùc sù trë thµnh tËp qu¸n cña ng­êi ViÖt Nam . Thªm vµo ®ã c¸c s¶n phÈm b¶o hiÓm ng¾n h¹n vÉn chiÕm tû träng lín ,ph¶n ¸nh t©m lý lo l¹m ph¸t ,e ng¹i ®Çu t­ dµi h¹n cña c«ng chóng . GÇn ®©y , c¸c doanh nghiÖp lÇn l­ît ®­a ra c¸c s¶n phÈm b¶o hiÓm dµi h¹n h¬n vµ nhiÒu s¶n phÈm bæ trî mang tÝnh b¶o vÖ nh­ b¶o hiÓm bÖnh hiÓm nghÌo,b¶o hiÓm ch¨m sãc phô n÷ toµn diÖn ….,cho thÊy nh÷ng tÝn hiÖu ban ®Çu vÒ sù chuyÓn dÞch s¶n phÈm . Ngoµi B¶o hiÓm nh©n thä ,c¸c doanh nghiÖp cßn cung cÊp thªm c¸c dÞch vô kh¸c cho kh¸ch hµng tham gia B¶o hiÓm nh©n thä nh­ t­ vÊn du häc ,cho kh¸ch hµng vay tiÒn theo hîp ®ång,thÎ gi¶m gi¸ ,phiÕu mua hµng …Víi nh÷ng lç lùc cña c¸c doanh nghiÖp ,chÊt l­îng phôc vô ngµy cµng ®­îc n©ng cao vµ mang tÝnh toµn diÖn . *T¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho nhiÒu ng­êi Thêi gian qua,ngµnh B¶o hiÓm nh©n thä ®· thu hót vµ t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho mét lùc l­îng ®«ng ®¶o lao ®éng d­íi h×nh thøc ®aÞ lý chuyªn nghiÖp , b¸n chuyªn nghiÖp ,vµ céng t¸c viªn. TÝnh ®Õn th¸ng 6 n¨m 2002 tæng sè ®¹i lý chuyªn nghiÖp trªn toµn thÞ tr­êng ®· nªn tíi con sè 25240 ng­êi ,t¨ng 90,57% so víi 6 th¸ng n¨m 2001 vµ nã ®­îc thÓ hiÖn râ ë b¶ng d­íi ®©y: B¶ng 2:tèc ®é t¨ng tr­ëng ®¹i lý B¶o hiÓm nh©n thä (ng­êi) Doanh nghiÖp 6 th¸ng 2002 6 th¸ng 2001 % t¨ng gi¶m Tæng 52240 27413 90.57% AIA 5862 3793 54.55% BM-CMG 2664 1257 111,93% B¶o ViÖt 14245 10532 35.25% Manulife 5300 2626 101,83% Prudential 24169 9205 162,56 Nh­ vËy qua b¶ng trªn ta thÊy chØ trong vßng mét n¨m trë l¹i ®©y thÞ tr­êng B¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam thùc sù ®· cã bø¬c tiÕn dµi ,sè ®¹i lý chuyªn nghiÖp kh«ng ngõng t¨ng nªn víi tèc ®é chãng mÆt ,vµ ®¸ng chó ý nhÊt ®ã lµ Prudential víi tèc ®é t¨ng 162,56% so víi n¨m 2001 vµ v­¬n nªn ®øng ®Çu trªn thÞ tr­êng B¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam vÒ sè ®¹i lý víi 24169 ng­êi. Víi nh÷ng ®Æc tr­ng næi bËt :hoµn toµn ®éc lËp,tù chñ vÒ thêi gian ,®ßi hái tÝnh tù gi¸c cao,h­ëng thï lao theo kÕt qu¶ lao ®éng,tù h¹ch to¸n ®éc lËp kh«ng yªu cÇu qu¸ cao vÒ b»ng cÊp,nghÒ ®¹i lý B¶o hiÓm nh©n thä ®· thùc sù trë thµnh mét nghÒ cã tÝnh chuyªn nghiÖp ,®­îc x· héi thõa nhËn lµ mét trong nh÷ng nghÒ cã thu nhËp kh¸ cao ë ViÖt Nam hiÖn nay,®ång thêi B¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam ®· t¹o ra chç lµm cho hµng ngh×n ng­êi víi t­ c¸ch lµ c¸n bé,nh©n viªn cña c¸c doanh nghiÖp B¶o hiÓm nh©n thä . Ngoµi ra cßn t¹o viÖc lµm cho c¸c ngµnh cã liªn quan nh­ c«ng nghÖ th«ng tin,ng©n hµng, in Ên,qu¶ng c¸o... *T¹o kªnh huy ®éng vµ cung cÊp vèn lín cho nÒn kinh tÕ ,thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn . Víi chøc n¨ng gom nhÆt vµ huy ®éng nh÷ng kho¶n tiÒn nhá,nhµn rçi l»m r¶i r¸c trong d©n c­ ,B¶o hiÓm nh©n thä ®· h×nh thµnh mét quü ®Çu t­ lín,cung cÊp vèn cho nÒn kinh tÕ ®Æc biÖt lµ nguån vèn cung cÊp dµi h¹n ,phôc vô ®¾c lùc cho c«ng cuéc c«ng nghÖ ho¸ ,hiÖn ®¹i ho¸,gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi . So víi ngµnh ng©n hµng,B¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam tuy míi cã th©m liªn ho¹t ®éng cßn rÊt ng¾n nh­ng ®· thùc sù trë thµnh mét kªnh huy ®éng vµ ph©n phèi vèn h÷u hiÖu cho nÒn kinh tÕ. Víi sè tµi s¶n qu¶n lý ®­îc tÝch luü (d­íi h×nh thøc quü dù phßng) ngµy cµng lín , cho phÐp c¸c doanh nghiÖp B¶o hiÓm nh©n thä thùc hiÖn nh÷ng kho¶n ®Çu t­ lín d­íi c¸c h×nh thøc nh­ gãp vèn liªn doanh,mua cæ phiÕu,cho vay,tham gia dù ¸n ®Çu t­,göi tiÕt kiÖm ng©n hµng ...Lêy n¨m 2001 lµm vÝ dô,nh­ ®· nªu trªn,tæng phÝ B¶o hiÓm nh©n thä cña toµn thÞ tr­êng ®¹t 2786 tû ®ång,chiÕm 0,55% GDP vµ nh­ vËy tÝnh ®Õn thêi ®iÓm nµy ,tæng sè vèn mµ c¸c doanh nghiÖp B¶o hiÓm cã thÓ cung cÊp cho nÒn kinh tÕ nªn tíi 4000 tû ®ång (chñ yÕu lµ quü dù phßng ®­îc tÝch tô qua c¸c n¨m ).Ho¹t ®éng ®Çu t­ tµi chÝnh còng trë thµnh x­¬ng sèng n©ng ®ì cho ho¹t ®éng kinh doanh B¶o hiÓm nh©n thä,t¹o tiÒn ®Ò vµ ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c doanh nghiÖp B¶o hiÓm nh©n thä tham gia vµo thÞ tr­êng tµi chÝnh,t¹o lËp c¸c quü ®Çu t­ ,trªn thùc tÕ , c¸c doanh nghiÖp B¶o hiÓm nh©n thä ®· tham gia vµo rÊt nhiÒu c¸c dù ¸n ®Çu t­ ,lµ cæ ®«ng lín trong nhiÒu c«ng ty phÇn ®ång thêi còng lµ thµnh viªn th­êng xuyªn trong c¸c cuéc ®Êu thÇu tÝn phiÕu,tr¸i phiÕu kho b¹c,vµ còng lµ ng­êi ch¬i lín trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. N¨m 1999,B¶o ViÖt thµnh lËp c«ng ty chøng kho¸n B¶o ViÖt- c«ng ty chøng kho¸n ®Çu tiªn cña ViÖt Nam,t¹o tiÒn ®Ò ®Ó trë thµnh tËp ®oµn B¶o hiÓm – Tµi chÝnh tæng hîp hµng ®Çu ë ViÖt Nam . Tuy nhiªn,cã thÓ thÊy,cho ®Õn nay thÞ tr­êng ®Çu t­ cña ViÖt Nam míi trong giai ®o¹n h×nh thµnh,cßn thiÕu c¸c c«ng cô ®Çu t­,nhÊt lµ c¸c c«ng cô ®Çu t­ dµi h¹n,do vËy h¹n chÕ rÊt nhiÒu hiÖu qu¶ ho¹t ®éng ®Çu t­ cña c¸c doanh nghiÖp B¶o hiÓm nh©n thä . 2.3.M«i tr­êng ph¸p lý ngµy cµng hoµn thiÖn . Trong thêi gian qua,m«i tr­êng ph¸p lý cho ho¹t ®éng kinh doanh B¶o hiÓm nh©n thä ngµy cµng ®­îc hoµn thiÖn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng kinh doanh,tõng b­íc thiÕt lËp vµ duy tr× mét thÞ tr­êng c¹nh tranh lµnh m¹nh,n©ng cao hiÖu lùc qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi lÜnh vùc nµy.Tr­íc hÕt lµ sù ra ®êi cña luËt khinh doanh B¶o hiÓm ,b¾t ®Çu cã hiÖu lùc tõ ngµy 1/4/2001,tiÕp ®ã lµ c¸c nghÞ ®Þnh (nghÞ ®Þnh sè 42/2001/N§ -- CP ngµy1/8/2001 quy ®Þnh chi tiÕt mét sè ®iÒu cña luËt kinh doanh B¶o hiÓm , NghÞ ®Þnh sè 43/2001/N§- CP ngµy1/8/2001quy ®Þnh chÕ ®é tµi chÝnh ®èi víi doanh nghiÖp B¶o hiÓm vµ m«i giíi B¶o hiÓm )vµ th«ng t­ h­íng dÉn (Th«ng t­ sè 71/2001/TT- BTC ngµy 28/8/2001 h­íng dÉn thi hµnh nghÞ ®Þnh 42/2001 N§- CP ngµy 1/8/2001 vµ th«ng t­ sè 72/2001/TT- BTC ngµy 28/8/2001 h­ín dÉn thi hµnh nghÞ ®Þnh 43/2001/N§- CP ngµy 1/8/2001cña chÝnh phñ). Tuy vËy ®Õn nay ,hÖ thèng ph¸p luËt ®iÒu chØnh ho¹t ®éng kinh doanh B¶o hiÓm nh©n thä ë ViÖt Nam ch­a thùc sù ®ång bé ,mét sè quy ®Þnh cÇn thiÕt cßn thiÕu ,mét sè quy ®Þnh ch­a râ rµng, ch­a thùc sù phï hîp víi tËp qu¸n B¶o hiÓm nh©n thä , ch­a t¹o ra sù linh ®éng lín nhÊt cã thÓ cho ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp . Ngoµi viÖc x©y dùng vµ hoµn thiÖn m«i tr­êng ph¸p lý ,trong thêi gian qua Nhµ n­íc cßn cã nhiÒu chÝnh s¸ch ­u ®·i , hç trî thóc ®Èy thÞ tr­êng B¶o hiÓm nh©n thä nh­ ­u ®·i vÒ thuÕ(theo luËt thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ,hiÖn nay thÞ tr­êng B¶o hiÓm nh©n thä kh«ng thuéc diÖn chÞu thÕu). 3.C¸c doanh nghiÖp B¶o hiÓm nh©n thä vµ c¸c s¶n phÈm B¶o hiÓm nh©n thä hiÖn ®ang cã mÆt trªn thÞ tr­êng B¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam. Trªn thÞ tr­êng B¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam tÝnh ®Õn thêi ®iÓm nµy hiÖn ®ang cã 5 doanh nghiÖp B¶o hiÓm nh©n thä ®ang ho¹t ®éng trong ®ã cã mét c«ng ty trong n­íc vµ mét c«ng ty liªn doanh vµ 3 c«ng ty 100% vèn n­íc ngoµi.Vµ chóng ®­îc thÓ hiÖn râ h¬n ë b¶ng d­íi ®©y. B¶ng 2: C¸c DNBHNT hiÖn ®ang cã mÆt t¹i ViÖt Nam Doanh nghiÖp N¨m b¾t ®Çu triÓn khai XuÊt xø Lo¹i h×nh DN Vèn(®iÒu lÖ) ban ®Çu Vèn hiÖn nay Vèn dù kiÕn xÏ t¨ng 1.B¶o ViÖt 1996 ViÖt Nam Nhµ n­íc 779 tû ®ång (1996) 879 tû ®ång (2000) 2.BM-CMG 1999 VN+ óc Liªn doanh 2 triÖu USD 6 triÖu USD 10 triÖu USD 3.Manulife 1999 Canada 100% vèn n­íc ngoµi 5 triÖu USD 8,5 triÖu USD 10 triÖu USD 4.Prudential 1999 Anh 100% vèn n­íc ngoµi 10 triÖu USD 40 triÖu USD 6/2001 5.AIA 2000 Mü 100% vèn n­íc ngoµi 5 triÖu USD 5 triÖu USD 10 triÖu USD Nguån:T¹p chÝ BH sè 1/2002 ThÞ phÇn cña c¸c doanh nghiÖp qua n¨m 2001 (theo doanh thu phÝ) *C¸c s¶n phÈm B¶o hiÓm nh©n thä trªn thÞ tr­êng ViÖt Nam. ThÞ tr­êng B¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam nÕu nh­ n¨m 1996 duy nhÊt chØ cã m×nh B¶o ViÖt triÓn khai ë hai lo¹i h×nh chÝnh lµ B¶o hiÓm nh©n thä cã thêi h¹n 5 n¨m,10 n¨m vµ ch­¬ng tr×nh ®¶m b¶o cho trÎ em ®Õn tuæi tr­ëng thµnh (an sinh gi¸o dôc ).Th× cho ®Õn nay ®· cã ®· cã 5 doanh nghiÖp B¶o hiÓm nh©n thä cïng ho¹t ®éng vµ c¹nh tranh .ViÖc tham gia cña ngµy cµng ®«ng c¸c doanh nghiÖp B¶o hiÓm nh©n thä trªn thÞ tr­êng còng lµm cho sè l­îng s¶n p¶m B¶o hiÓm nh©n thä trªn thÞ tr­êng t¨ng nªn ®¸ng kÓ . Vµ sau ®ay lµ c¸c s¶n phÈm B¶o hiÓm nh©n thä cña tõng doanh nghiÖp . a.B¶o ViÖt: C¸c s¶n phÈm chÝnh: + B¶o hiÓm vµ tiÕt kiÖm trong thêi h¹n 5 n¨m,10 n¨m. + B¶o hiÓm trän ®êi. + B¶o hiÓm an sinh gi¸o dôc. + Niªm kinh nh©n thä. C¸c s¶n phÈm bæ sung. + §iÒu kho¶n riªng I:B¶o hiÓm th­¬ng tËt bé ph©n,vÜnh viÔn do tai n¹n. + §iÒu kho¶n riªng II:B¶o hiÓm chi phÝ phÉu thuËt . + §iÒu kho¶n riªng III:B¶o hiÓm sinh kú thuÇn tuý. + §iÒu kho¶n riªng IV:B¶o hiÓm tö kú. b.Prudential: C¸c s¶n phÈm chÝnh: + Phó tr­êng an. + Phó tÝch luü an khang. + Phó tÝch luü gi¸o dôc. + Phó tÝch luü ®Þnh kú + Phó hoµ nh©n. C¸c s¶n phÈm bæ trî: + B¶o hiÓm tõ bá thu phÝ . + B¶o hiÓm chÕt do tai n¹n. + B¶o hiÓm chÕt vµ tµn tËt do tai n¹n. C¸c s¶n phÈm trän gãi. + Phó t­¬ng lai:Lµ sù kÕt hîp cña s¶n phÈm chÝnh phó tÝch luü víi s¶n phÈm bæ trî B¶o hiÓm tõ bá thu phÝ. + Phó b¶o gia :Lµ sù kÕt hîp cña s¶n phÈm chÝnh phó tÝch luü an khang vµ s¶n ph¶m kÌm theo B¶o hiÓm nh©n thä cã kú h¹nvµ s¶n phÈm bæ trî B¶o hiÓm chÕt vµ tµn tËt do tai n¹n . + Phó thµnh ®¹t:Lµ sù kÕt hîp cña s¶n phÈm chÝnh pó tÝch luü ®Þnh kú víi s¶n phÈm kÌm theo B¶o hiÓm nh©n thä cã kú h¹n vµ s¶n phÈm bæ trî B¶o hiÓm chÕt vµ tµn tËt do tai n¹n. c.Manulife. C¸c s¶n phÈm chÝnh : + B¶o hiÓm hçn hîp 5 n¨m,10 n¨m,15 n¨m. + B¶o hiÓm gi¸o dôc hçn hîp . C¸c s¶n phÈm bæ sung : + B¶o hiÓm tö vong vµ th­¬ng tËt do tai n¹n . + B¶o hiÓm trî cÊp y tÕ. d. B¶o Minh – CMG. + B¶o hiÓm nh©n thä hçn hîp . + B¶o hiÓm trÎ em. + B¶o hiÓm h­u trÝ . C¸c s¶n phÈm bæ sung. + B¶o hiÓm tö kú. + B¶o hiÓm chÕt vµ th­¬ng tËt do tai n¹n. + B¶o hiÓm miÔn phÝ . + B¶o hiÓm miÔn phÝ trong thêi h¹n th­¬ng tËt. e. AIA: C¸c s¶n phÈm chÝnh : + B¶o hiÓm nh©n thä hçn hîp cã thêi h¹n. + B¶o hiÓm trän ®êi. + B¶o hiÓm gi¸o dôc hçn hîp . C¸c s¶n phÈm bæ sung : + B¶o hiÓm tö kú . + B¶o hiÓm chÕt vµ th­¬ng tËt do tai n¹n. + B¶o hiÓm miÔn phÝ trong thêi h¹n th­¬ng tËt. 4. C¬ héi vµ th¸ch thøc cña thÞ tr­êng B¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam hiÖn nay Víi sù thay ®æi vµ ph¸t triÓn nhanh chãng cña m«i tr­êng kinh doanh, thÓ hiÖn ë ¸p lùc c¹nh tranh gia t¨ng, khuynh h­íng toµn cÇu ho¸, biÕn ®æi thãi quen, nhu cÇu kh¸ch hµng, sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña c«ng nghÖ ®· ®Æt nhiÒu th¸ch thøc còng nh­ c¸c c¬ héi ph¸t triÓn míi cho c¸c c«ng ty B¶o hiÓm vµ ®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc B¶o hiÓm nh©n thä. §¸p øng nhu cÇu kh¸ch hµng. §èi víi s¶n phÈm B¶o hiÓm nh©n thä, nhu cÇu kh¸ch hµng ®­îc dù b¸o lµ cã nh÷ng thay ®æi vÒ s¶n phÈm vµ h×nh thøc dÞch vô sau: Xu h­íng d©n sè giµ ®i, thu nhËp ®­îc t¨ng thªm, kh¸ch hµng cã quan t©m nhiÒu h¬n ®Õn vÊn ®Ò tµi chÝnh cña hä trong nh÷ng n¨m h­u trÝ, ch¨m sãc søc khoÎ, dÉn tíi nhu cÇu vÒ s¶n phÈm B¶o hiÓm tÝch luü, tö kú, niªn kim, sÏ cã nhiÒu triÓn väng t¨ng tr­ëng. ViÖc quan t©m h¬n cña kh¸ch hµng tíi nh÷ng lo¹i s¶n phÈm nµy còng thÓ hiÖn xu h­íng quan t©m h¬n tíi phßng chèng rñi ro tµi chÝnh do kh¶ n¨ng biÕn ®æi nhanh chãng cña nÒn kinh tÕ. Bªn c¹nh ®ã, víi sù ph¸t triÓn cña cuéc sèng hiÖn ®¹i, mét sè lo¹i bÖnh tËt dÔ m¾c ph¶i lµ nguyªn nh©n chÝnh g©y tö vong cho con ng­êi còng ®· lµm ph¸t sinh nhu cÇu c¸c lo¹i h×nh B¶o hiÓm cho c¸c lo¹i bÖnh hiÓm nghÌo. Do nhËn thøc ngµy cµng cao vÒ c¸c s¶n phÈm B¶o hiÓm nh©n thä, kh¸ch hµng cã yªu cÇu ®­îc lùa chän nh÷ng s¶n phÈm tinh vi phï hîp víi nhu cÇu cña m×nh. Kh¸ch hµng cã yªu cÇu c¸ nh©n ho¸ dÞch vô- mua s¶n phÈm ®­îc l¾p ghÐp vµ thiÕt kÕ theo nhu cÇu c¸ nh©n cña kh¸ch hµng, ®­îc h­ëng c¸c dÞch vô theo sù lùa chän cña c¸ nh©n. Sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n, quü ®Çu t­ vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn doanh nghiÖp B¶o hiÓm theo h­íng chuyÒn nghiÖp ho¸ trong lÜnh vùc ®Çu t­ cho phÐp c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn c¸c s¶n phÈm B¶o hiÓm - ®Çu t­. kh¸ch h¸ng còng cã nh÷ng hiÓu biÕt h¬n vÒ ®Çu t­ tµi chÝnh vµ cã nhu cÇu sö dông mét tû lÖ tµi s¶n cña m×nh tham gia vµo ho¹t ®éng ®Çu t­ hÊp dÉn lµm t¨ng gi¸ trÞ cña hîp ®ång B¶o hiÓm. Bªn c¹nh ®ã, khuynh h­íng h¹ thÊp l·i suÊt( do sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­íng tµi chÝnh) lµ th¸ch thøc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp B¶o hiÓm khi ®­a ra tû lÖ l·i suÊt cè ®Þnh trong c¸c s¶n phÈm truyÒn thèng tr­íc ®©y. §©y còng lµ søc Ðp c¸c doanh nghiÖp B¶o hiÓm cung cÊp c¸c s¶n phÈm kÕt hîp §Çu t­ - B¶o hiÓm. Bªn c¹nh ®ã lµ qu¸ tr×nh g¾n kÕt chÆt chÏ cña kh¸ch hµng víi c¸c trung gian tµi chÝnh trong c¸c ho¹t ®éng thanh to¸n, ®Çu t­, B¶o hiÓm, t­ vÊn tµi chÝnh..... dÉn tíi nhu cÇu tõ phÝa kh¸ch hµng lµ ®­îc cung cÊp c¸c dÞch vô tµi chÝnh tæng hîp, chän gãi vµ thuËn tiÖn tõ phÝa tæ chøc, tr¸i víi t×nh tr¹nh hiÖn nay lµ c¸c dÞch vô nµy ®­îc cóng cÊp tõ c¸c tæ chøc tµi chÝnh kh¸c nhau, kh«ng thuËn tiÖn cho kh¸ch h¸ng. Nhu cÇu B¶o hiÓm nh©n thä lµ mét nhu cÇu thô ®éng, kh¸ch h¸ng Ýt khi chñ ®éng t×m ®Õn c¸c doanh nghiÖp B¶o hiÓm nh©n thä ®Ó mua c¸c s¶n phÈm mµ chØ mua c¸c s¶n phÈm B¶o hiÓm nh©n thä sau khi ®­îc ng­êi b¸n B¶o hiÓm thuyÕt phôc, vËn ®éng ( th­êng sau rÊt nhiÒu lÇn ). Víi sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña c«ng nghÖ th«ng tin, tin häc ®· gãp phÇn vµo viÖc g©y biÕn ®æi thãi quen tiªu dïng cña kh¸ch hµng, ®©y còng lµ ph­¬ng tiÖn tèt nhÊt ®Ó truyÒn ®¹t th«ng tin tõ phÝa c¸c doanh nghiÖp tíi kh¸ch hµng. Kh¸ch hµng cã nhu cÇu vÒ s¶n phÈm B¶o hiÓm nh©n thä muèn t×m hiÓu th«ng tin vµ ®ßi hái ®­îc cung cÊp dÞch vô qua c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin hiÖn ®¹i nh­ internet, qua ®iÖn tho¹i, e-mail, ®­îc cung cÊp dÞchvô tµi chÝnh tæng hîp nh­: ®Çu t­ - B¶o hiÓm, thanh to¸n..... do vËy tÊt yÕu lµ c¸c doanh nghiÖp B¶o hiÓm ph¶i triÖt ®Ó øng dông thµnh tùu cña c«ng nghÖ th«ng tin ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu míi cña kh¸ch hµng. Kh¸ch hµng cã yªu cÇu cao h¬n vÒ dÞch vô gia t¨ng: do qu¸ tr×nh c¹nh tranh ®· lµm ®ång nhÊt vÒ chÊt l­îng dÞch vô, nªn kh¸ch hµng ®ßi hái c¸c dÞch vô gia t¨ng nh­ dÞch vô cung cÊp th«ng tin qua trung t©m dÞch vô kh¸ch hµng, cung cÊp thÎ th«ng tin hîp ®ång héi chî thanh to¸n, ®Çu t­ vµo c¸c quyÒn lîi kh¸c. 4.2.ChÕ ngù sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ . ViÖc tiÕp nhËn vµ sö dông c«ng nghÖ míi,trong ®ã chñ yÕu lµ th«ng tin mét c¸ch cã hiÖu qu¶ lµ th¸ch thøc lín nhÊt ®èi víi doanh nhiÖp B¶o hiÓm . Doanh nghiÖp B¶o hiÓm ph¶i c©n ®èi gi÷a viÖc ¸p dông c«ng nghÖ cã sù thay ®æi qu¸ nhanh chãng ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh víi nh÷ng rñi ro tèn kÐm chi phÝ, n¨ng lùc qu¶n lý kh«ng ®¸p øng,kh«ng phï hîp ví th×nh ®é hiÖn t¹i cña nh©n lùc vµ hiÖn tr¹ng cña c¬ c¬ cÊu tæ chøc . ViÖc øng dông c«ng nghÖ th«ng tin cho phÐp doanh nghiÖp B¶o hiÓm : *Vi tÝnh ho¸ qu¸ tr×nh dÞch vô,gi¶m bít tÝnh cång kÒnh cña c¬ cÊu tæ chøc, tæ chøc doanh nghiÖp B¶o hiÓm theo m« h×nh “doanh nghiÖp th«ng tin”, vµ ®a d¹ng ho¸ kªnh ph©n phèi vµ h×nh thøc dÞch vô t¹o ra c¬ së d÷ liÖu chung phôc vô cho nhu c©ï l­u tr÷, tra cøu vµ ph©n tÝch, cho phÐp thay ®æi m« h×nh tæ chøc theo h­íng gän nhÑ vµ chuyªn nghiÖp ho¸ cao. *Cho phÐp doanh nghiÖp B¶o hiÓm nh©n thä t¨ng c­êng dÞch vô kh¸ch hµng b»ng c¸c dÞch vô bæ trî kü thuËt cao nh­ Calling centre, x©y dùng trang web, email, tr¶ lêi ®iÖn tho¹i, kÕt hîp thanh to¸n vµ c¸c dÞch vô tµi chÝnh kh¸c, cho phÐp doanh nghiÖp B¶o hiÓm nh©n thä phôc vô kh¸ch hµng mét c¸ch nhanh chãng, th­êng xuyªn, rót ng¾n chu kú ho¹t ®éng . *Cho phÐp doanh nghiÖp B¶o hiÓm nh©n thä c¸ nh©n ho¸ c¸c dÞch vô qua nghiªn cøu vµ ®¸p øng nhu cÇu c¸ nh©n. *Víi sù ¸p dông cña c«ng nghÖ th«ng tin ngµy cµng hiÖn ®¹i cho phÐp doanh nghiÖp ®­a c¸c th«ng tin cña m×nh tíi kh¸ch hµng mét c¸ch nhanh nhÊt, còng nh­ thu ®­îc c¸c th«ng tin quan träng cÇn thiÕt tõ phÝa kh¸ch hµng chuyÓn ®Õn ®Ó tõ ®ã doanh nghiÖp cã nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n vµ v¹ch ra nh÷ng kÕ ho¹ch chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña doanh nhgiÖp trong t­¬ng lai. *C«ng nghÖ th«ng tin cßn gióp c¸c doanh nghiÖp B¶o hiÓm nh©n thä sö lý th«ng tin mét c¸ch nhanh trãng, gióp cho viÖc l¾m b¾t thêi c¬ kÞp thêi , tr¸nh bá nh÷ng c¬ héi lín cña c«ng ty . *HÖ thèng vi tÝnh ho¸ cßn ®­îc ¸p dông réng r·i ë c¸c phßng ban cña doanh nghiÖp, gióp cho viÖc qu¶n lý d÷ liÖu,vµ ®Æc biÖt gióp cho c«ng t¸c kÕ to¸n, thèng kª mét c¸ch chÝnh x¸c vµ nhanh chãng. 4.3.§æi míi vÒ tæ chøc vµ qu¶n lý c«ng ty. Cã mét søc Ðp do t×nh h×nh c¹nh tranh vµ c«ng nghÖ kinh doanh dÉn tíi nh÷ng yªu cÇu vÒ sù thay ®«Ø tæ chøc cña c«ng ty. *Tæ chøc cña doanh nghiÖp B¶o hiÓm theo ®Þnh h­íng kh¸ch hµng trung t©m : VÊn ®Ò ®¸p øng nhanh nhu cÇu kh¸ch hµng lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh trong c¹nh tranh do vËy vÒ tæ chøc, doanh nghiÖp B¶o hiÓm cÇn chó träng ®Çu t­ ph¸t triÓn c¸c bé phËn nghiªn cøu nhu cÇu kh¸ch hµng, ®¸nh gi¸ tho¶ m·n kh¸ch hµng, thiÕt kÕ ph¸t triÓn s¶n phÈm ,qu¶n lý quan hÖ kh¸ch hµng, ph¸t triÓn c¸c dÞch vô hç trî cho kh¸ch hµng. *Yªu cÇu ®a d¹ng ho¸ hÖ thèng ph©n phèi còng lµm thay ®æi tæ chøc cña doanh nghiÖp B¶o hiÓm trong qu¶n lý vµ ph¸t triÓn c¸c kªnh ph©n phèi míi. *Ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ th«ng tin sÏ g©y ¶nh h­ëng tíi tæ chøc doanh nghiÖp B¶o hiÓm vµ c¸ch thøc trao ®æi th«ng tin . Do hÖ thèng th«ng tin hç trî c¸c qu¸ tr×nh trao ®æi th«ng tin ®a chiÒu c¸c bé phËn trong doanh nghiÖp B¶o hiÓm vµ víi kh¸ch hµng qua hÖ thèng m¹ng nªn c¸c kh¸i niÖm vÒ kh«ng gian (VD: nh­ kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c phßng ban), thêi gian trao ®æi th«ng tin bÞ xo¸ nhoµ. §iÒu nµy dÉn tíi sù thay ®æi vÒ c¬ cÊu tæ chøc doanh nghiÖp B¶o hiÓm vµ c¸ch thøc mµ doanh nghiÖp B¶o hiÓm quan hÖ víi kh¸ch hµng. VÝ dô:m« h×nh qu¶n lý th«ng tin theo nguyªn t¾c më vµ tËp trung dù kiÕn cã ¶nh h­ëng tíi tæ chøc, ®Æc biÖt theo h­íng c¸c ho¹t ®éng kÕ to¸n , qu¶n lý hîp ®ång ®­îc tiÕn hµnh tËp trung, ho¹t ®éng khai th¸c dÞch vô kh¸ch hµng ®­îc ph©n t¸n. Nh­ vËy, thay cho viÖc c¸c doanh nghiÖp ph¶i thµnh lËp nhiÒu nhiÒu c«ng ty, chi nh¸nh ®Ó më réng hÖ thèng ph©n qhèi trªn c¸c ®Þa bµn víi c¬ cÊu tæ chøc cång kÒnh , th× víi sù hç trî cña c«ng nghÖ th«ng tin ,c¸c doanh nghiÖp B¶o hiÓm chØ cÇn thµnh lËp c¸c bé phËn chuyªn qu¶n lý c¸c ®¹i lý ®Ó b¸n s¶n phÈm phôc vô kh¸ch hµng . C¸c ho¹t ®éng h¹ch to¸n, kÕ to¸n ,qu¶n lý hîp ®ång ....®­îc qu¶n lý tËp trung. M« h×nh trªn sÏ gi¶m thiÓu ho¹t ®éng trïng l¾p, t¨ng c­êng chuyªn m«n ho¸ ,t¨ng c­êng chØ ®¹o theo ®Þnh h­íng chiÕn l­îc ph¸t triÓn vµ n©ng cao ®­îc n¨ng suÊt lao ®éng, gi¶m chi phÝ ho¹t ®éng. Nhê vËy mµ doanh nghiÖp B¶o hiÓm nh©n thä cã thÓ thay ®æi m« h×nh nhiÒu cÊp sang m« h×nh Ýt cÊp hoÆc h×nh sao víi sù trao ®æi th«ng tin ®a chiÒu gi÷a c¸c bé phËn . §iÒu nµy sÏ gãp phÇn gi¶m bít c¸c cÊp qu¶n lý trung gian vèn chØ thùc hiÖn chøc n¨ng tËp hîp, b¸o c¸o th«ng tin tr×nh l·nh ®¹o ra quyÕt ®Þnh . *ViÖc ¸p dông c¸c lý thuyÕt míi vÒ qu¶n lý doanh nghiÖp nh»m ®éng viªn n©ng cao tÝnh chñ ®éng c¶i tiÕn ®æi míi cña c¸n bé, ph¸t huy tÝnh tri thøc cña c¸n bé còng ®ßi hái ®Õn sù biÕn ®æi vÒ c¬ cÊu tæ chøc ®Ó ph¸t huy tÝnh trÝ tuÖ cña c¸n bé ,ph¸t duy ®ãng gãp cña c¸n bé vµo ho¹t ®éng qu¶n lý doanh nghiÖp. 4.4.Ph¸t triÓn hÖ thèng ph©n phèi . Do thay ®æi vÒ nhu cÇu ®­îc phôc vô cña kh¸ch hµng cïng víi sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña c«ng nghÖ th«ng tin, hÖ thèng ph©n phèi cã mét sè th¸ch thøc ph¸t triÓn. *Th¸ch thøc trong ®a d¹ng ho¸ hÖ thèng ph©n phèi :Tr­íc sù biÕn ®æi cña nhu cÇu kh¸ch hµng c¶ vÒ s¶n phÈm vµ dÞch vô , víi sù hç trî cña c«ng nghÖ, viÖc ®a d¹ng ho¸ kªnh ph©n phèi lµ tÊt yÕu. C¸c kªnh ph©n phèi chñ yÕu ®­îc ®­a ra vÉn lµ ph©n phèi trùc tiÕp, ph©n phèi qua Internet, ph©n phèi qua ng©n hµng .ViÖc ®a d¹ng ho¸ kªnh ph©n phèi nh»m phôc vô nhu cÇu ®a d¹ng ho¸ dÞch vô kh¸ch hµng . *Song song víi sù ph¸t triÓn vÒ dich vô th× kh¸ch hµng còng cã nhu cÇu t­ vÊn tµi chÝnh , tõ c¸c tæ chøc ®éc lËp ®Ó ®¶m b¶o lùa chän dÞch vô tµi chÝnh phï hîp nhÊt víi b¶n th©n . *Th¸ch thøc trong viÖc n©ng cao n¨ng suÊt cña hÖ thèng ®¹i lý :Sau nhiÒu cuéc th¶o luËn c¸c nhµ qu¶n lý ®Òu ®i ®Õn kÕt luËn lµ trong B¶o hiÓm nh©n thä ,vai trß cña ®¹i lý lµ kh«ng thÓ thay thÕ mÆc dï cã sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ , do ®Æc tr­ng cña s¶n phÈm B¶o hiÓm nh©n thä lµ quan hÖ gi÷a con ng­êi víi con ng­êi .Tuy nhiªn ®Ó ph¸t huy vai trß cña ®¹i lý th× c«ng ty cÇn ph¶i: + Hç trî ho¹t ®éng ®¹i lý b»ng nh÷ng c«ng nghÖ th«ng tin kh¸ch hµng, web, email,.....trong giao dÞch víi kh¸ch hµng, phèi hîp hiÖu qu¶ kªnh phÇn phèi ®¹i lý víi kªnh ph©n phèi kh«ng dïng ®¹i lý. Chó träng ®µo t¹o ®¹i lý b»ng c«ng nghÖ ®µo t¹o míi nh­ sö dông Audio,Tapes,Internet. +T¨ng c­êng qu¶n lý ho¹t ®éng ®¹i lý trong ®ã chuyÓn h­íng chó träng vµo chÊt l­îng qu¸ tr×nh b¸n hµng cña ®¹i lý thay cho c¸ch lµm truyÒn thèng lµ qu¶n lý kÕt qu¶ b¸n hµng cña ®¹i lý . +T¨ng c­êng tæ chøc më c¸c líp ®µo t¹o n©­ng cao nghiÖp vô cho ®¹i lý ,tõ ®ã gióp c¸c ®¹i lý ho¹t ®éng ngµy mét hÖu qu¶ h¬n. *Ph©n phèi qua Internet :ViÖc ph©n phèi qua Internet cã triÓn väng vµ t¨ng vÒ doanh sè, tuy nhiªn ®èi víi c¸c n­íc chËm ph¸t triÓn th× t¨ng c­êng sö dông Internet cho c«ng t¸c giíi thiÖu s¶n phÈm ,gi¶i ®¸p th¾c m¾c vµ th«ng tin giao dÞch cña ®¹i lý vµ c«ng ty ®èi víi kh¸ch hµng cña m×nh . *Ph¸t triÓn c¸c h×nh thøc b¸n B¶o hiÓm qua ng©n hµng :Tuy nhiªn ®Ó thµnh c«ng cÇn chó träng g¾n kÕt dÞch vô B¶o hiÓm víi dÞch vô tµi chÝnh, ®Çu t­ cña ng©n hµng cung cÊp cho kh¸ch hµng(thiÕt kÕ s¶n phÈm ®¬n gi¶n , vÝ dô : thêi h¹n B¶o hiÓm cã thÓ g¾n víi thêi h¹n vay vèn cña kh¸ch hµng, thanh to¸n, tr¶ quyÒn lîi B¶o hiÓm g¾n víi dÞch vô thanh to¸n ,Credit Card cña ng©n hµng, s¶n ohÈm g¾n víi c¸c h×nh thøc ®Çu t­ t¹i ng©n hµng ). Th­êng xuyªn trao ®æi gi÷a l·nh ®¹o hai bªn ®Ó th¶o luËn kh¾c phôc,x¸c ®Þnh ®èi t­îng kh¸ch hµng, ®Æc biÖt cã c¸c kü thuËt hç trî cho c¸c c¸n bé ng©n hµng tÝnh to¸n, t­ vÊn quyÒn lîi B¶o hiÓm . 4.5.Chuyªn m«n ho¸ hÖ thèng ®¹i lý –Mét th¸ch thøc lín ®èi víi c¸c nhµ qu¶n lý B¶o hiÓm nh©n thä. Lîi Ých cña viÖc chuyªn m«n ho¸ lµ rÊt râ nÐt, ®èi ví ®¹i lý chuyªn khai th¸c, nhê kh«ng mÊt c«ng søc, thêi gian thu phÝ B¶o hiÓm ®Þnh kú nªn ®¹i lý cã thÓ t¨ng sè l­îng hîp ®ång míi, kh¸ch hµng míi mét c¸ch nhanh chãng . §©y còng lµ ®iÒu mµ c¸c c«ng ty ®Òu mong muèn .Kh«ng thÓ duy tr× t×nh tr¹ng muèn t¨ng doanh thu phÝ th× ph¶i t¨ng sè l­îng ®¹i lý .VÉn biÕt ®ã lµ mét quy luËt tÊt yÕu kh¸ch quan nh­ng duy tr× ®­îc kh¶ n¨ng võa t¨ng sè l­îng ®¹i lý võa t¨ng chÊt l­îng khai th¸c cña ®¹i lý míi lµ tèi ­u .Nhê cã ®¹i lý chuyªn nghiÖp thu phÝ,c¸c c«ng ty cã thÓ thu ®­îc mét sè phÝ lín, kh«ng nî phÝ hoÆc nî phÝ thÊp .Lóc nµy kh¸ch hµng sÏ lµ ng­êi cã lîi nhÊt, ®­îc nhiÒu ®¹i lý cïng ch¨m sãc,dÞch vô ®­îc thô h­ëng lµ dÞch vô tèt nhÊt cho nªn kh¶ n¨ng huû bá hîp ®ång lµ rÊt hiÕm xÈy ra . Cuèi cïng c¸c c«ng ty trë thµnh ng­êi cã ­u thÕ trong c¹nh tranh . Võa khai th¸c ®­îc nhiÒu hîp ®ång míi , võa b¶o ®¶m tû lÖ nî phÝ, tû lÖ huû bá hîp ®ång thÊp, tÝnh trung thµnh cña khach hµng cao. Chñ tr­¬ng thuyªn m«n ho¸ ®¹i lý B¶o hiÓm nh©n thä lµ hoµn toµn ®óng ®¾n, nh­ng muèn thùc hiÖn nã mét c¸ch triÖt ®Ó,l¹i lµ mét c«ng viÖc hÕt søc khã kh¨n vµ ®Ó chuyªn m«n ho¸ hÖ thèng ®¹i lý B¶o hiÓm nh©n thä th× nhÊt thiÕt ph¶i gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò sau ®©y: *Thø nhÊt-gi¶m sè l­îng ®¹i lý tæng hîp: VÒ tæng thÓ, c¸c c«ng ty ®Òu ®· cã ®¹i lý chyªn khai th¸c vµ ®¹i lý chuyªn thu phÝ , nh­ng sè l­îng ®¹i lý tæng hîp vÉn cßn kh¸ lín .Nguyªn nh©n chÝnh lµ c¸c ®¹i lý tæng hîp tr­íc ®©y vÉn hoµn thµnh mét c¸ch xuÊt s¾c c¶ hai chøc n¨ng cña m×nh lµ khai th¸c hîp ®ång míi vµ thu phÝ B¶o hiÓm ®Þnh kú . Tuy nhiªn sè ®¹i lý tæng hîp nµy th­êng ®­îc ph©n bè ë c¸c vïng ®Æc thï x· héi, hÎo l¸nh, tiÒm n¨ng khai th¸c Ýt kh«ng thÓ ph©n c«ng ®­îc ®¹i lý chuyªn thu phÝ .Trong thêi gian tíi, cÇn gi¶m dÇn sè l­îng ®¹i lý tæng hîp b»ng c¸ch truyÓn ®æi tÊt c¶ c¸c ®¹i lý nµy thµnh ®¹i lý chuyªn khai th¸c vµ ®¹i lý chuyªn thu . *Thø hai-ph©n c«ng ®¹i lý chuyªn thu theo ®Þa bµn vµ ®¹i lý chuyªn khai th¸c : hiÖn t¹i ®¹i lý chuyªn thu phÝ ®­îc giao theo dâi vµ thu phÝ c¸c hîp ®ång cña nhiÒu ®¹i lý chuyªn khai th¸c,®¹i lý tæng hîp kh¸c nhau . ViÖc ph©n c«ng nh­ thÕ nµy khiÕn ®¹i lý chuyªn thu phÝ mÊt nhiÒu thêi gian, c«ng søc ®Ó cã thÓ thu ®ñ phÝ theo yªu cÇu cña c«ng ty. Gi¶i ph¸p tèt nhÊt lµ ph©n c«ng mçi ®Þa bµn mét ®¹i lý chuyªn thu phÝ chuyªn tr¸ch . Ngoµi ra, c¨n cø vµo t×nh h×nh thùc tÕ , khi bµn giao hîp ®ån, ®¹i lý chuyªn khai th¸c,®aÞ lý tæng hîp ®Òu cã xu h­íng chuyÓn cho nh÷ng ®¹i lý chuyªn thu phÝ quen biÕt m×nh. Nªn cã thÓ ph©n c«ng mét ®¹i lý chuyªn thu phÝ nhËn toµn bé hîp ®ång cña tõ1 1 ®Õn 3 ®¹i lý chuyªn khai th¸c , nhÊt lµ c¸c ®¹i lý chuyªn khai th¸c cã mèi quan hÖ tèt víi ®¹i lý chuyªn thu phÝ. *Thø ba- T¨ng c­êng hç trî m¹ng ®¹i lý chuyªn khai th¸c. NhiÖm vô chÝnh cña ®¹i lý chuyªn khai th¸c lµ t×m kiÕm kh¸ch hµng míi, thuyÕt phôc kh¸ch hµng tham giaB¶o hiÓm , thu phÝ B¶o hiÓm ®Çu tiªn. Muèn t¨ng ®­îc doanh thu, t¨ng sè l­îng hîp ®ång th× c¸c ®¹i lý chuyªn khai th¸c ph¶i nhËn ®­îc ph¶i nhËn ®­îc mét sù hç trî ®Æc biÖt tõ phÝa c«ng ty nh­: T×m kiÕm c¸c ®Çu mèi kh¸ch hµng lín lµ tæ chøc, tËp thÓ, hç trî ph­¬ng tiÖn , c¬ së vËt chÊt ®Ó ®¹i lý ®i khai th¸c nh­ cung cÊp tê r¬i , bè chÝ xe ®­a ®ãn ®¹i lý ;tr­êng hîp ®¹i lý tù khai th¸c ®­îc c¸c kh¸ch hµng lín lµ tæ chøc ,tËp thÓ , thËm chÝ lµ c¸c c¸ nh©n nh­ng kh¸ch hµng yªu cÇu c«ng ty ®Õn lµm viÖc, c«ng ty bè trÝ thêi gian lµm viÖc víi kh¸ch hµng , kh«ng kho¸n tr¾ng ®¹i lý ; x©y dùng chÕ ®é hoa hång phï hîp ;t¨ng c­êng thi ®ua khen th­ëng . 4.6. M«i tr­êng ph¸p lý trong ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm nh©n thä ngµy cµng ®­îc hoµn thiÖn. T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng kinh doanh, tõng b­íc thiÕt lËp vµ duy tr× mét thÞ tr­êng c¹nh tranh lµnh m¹nh, n©ng cao hiÖu lùc qu¶n lý cña nhµ n­íc ®èi víi lÜnh vùc nµy, tr­íc hÕt lµ sù ra ®êi cña luËt kinh doanh b¶o hiÓm, b¾t ®Çu cã hiÖu lùc tõ ngµy 1/4/2001, tiÕp ®ã lµ nghÞ ®Þnh vµ th­¬ng t­ h­íng dÉn. Ngoµi viÖc x©y dùng vµ hoµn thiÖn m«i tr­êng ph¸p lý, trong thêi gian qua, nhµ n­íc còng cã nh÷ng chÝnh s¸ch ­u ®·i, hç chî, thóc ®Èy thÞ tr­êng b¶o hiÓm nh©n thä nh­ ­u ®·i vÒ thuÕ (theo luËt thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, b¶o hiÓm nh©n thä kh«ng thuéc diÖn chÞu thuÕ). §©y còng lµ mét nh©n tè quan träng thóc ®Èy thÞ tr­êng b¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam ph¸t triÓn. Víi chÝnh s¸ch héi nhËp kinh tÕ, nÒn kinh tÕ n­íc ta ®· vµ ®ang b­íc vµo giai ®o¹n håi phôc, æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn víi tèc ®é cao, l¹m ph¸t ®­îc ®Èy lïi, thu nhËp cña ng­êi d©n ngaú cµng ®­îc c¶i thiÖn, t¹o ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò thóc ®Èy thÞ tr­êng b¶o hiÓm nh©n thä ph¸t triÓn. §Õn nay b¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam míi b¾t ®Çu ®­îc khai th¸c, doanh thu phÝ chiÕm 0,55% GDP (rÊt nhá so víi 2%-4% GDP cña c¸c n­íc trong khu vùc vµ 10-12% cña c¸c n­íc ph¸t triÓn) vµ kho¶ng 2% d©n sè cã hîp ®ång b¶o hiÓm nh©n thä (tû lÖ nµy ë Trung Quèc lµ 22%, NhËt B¶n gÇn 100%) nh­ vËy tiÒm n¨ng cña thÞ tr­êng cßn rÊt lín. Cïng víi sù hoµn thiÖn cña m«i tr­êng ph¸p lý, c¸c chÝnh s¸ch hç tr¬, khuyÕn khÝch cña nhµ n­íc, sù ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ víi sù ho¹t ®éng m¹nh mÏ cña c¸c doanh nghiÖp, cã thÓ dù ®o¸n r»ng , thÞ tr­êng b¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam sÏ cßn ph¸t triÓn cao trong nh÷ng n¨m tiÕp theo. 4.6. Nh÷ng h¹n chÕ cña thÞ tr­êng b¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam. ThÞ tr­êng míi chñ yÕu ®¹t ®­îc sù t¨ng tr­ëng cao, yÕu tè hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng ch­a cao. §Õn nay, c¸c doanh nghiÖp vÉn ®Æt träng t©m vµ môc tiªu t¨ng tr­ëng, më réng thÞ tr­êng. TÝnh kh«ng bÒn v÷ng cßn thÓ hiÖn ë chç hiÖn nay cã rÊt nhiÒu s¶n phÈm (phÇn lín lµ mang tÝnh tiÕt kiÖm cao) ®­îc tÝnh phÝ víi l·i xuÊt kü thuËt kh¸ cao ®iÒu nµy cã thÓ dÉn ®Õn viÖc l·i xuÊt ®Çu t­ cã thÓ thùc hiÖn ®­îc trªn thùc tÕ nhë h¬n so víi l·i xuÊt ®· ®­a vµo tÝnh phÝ, kh«ng ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n ®Çy ®ñ quyÒn lîi b¶o hiÓm ®· cam kÕt. ThÞ tr­êng ®Çu t­ cña ViÖt Nam míi trong giai ®o¹n h×nh thµnh, cßn thiÕu c¸c c«ng cô ®Çu t­, nhÊt lµ c¸c c«ng cô ®Çu t­ dµi h¹n, do vËy h¹n chÕ rÊt lín hiÖu qña ho¹t ®éng ®Çu t­ cña c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm nh©n thä nhÊt lµ trong giai ®o¹n hiÖn nay khi mµ c¸c s¶n phÈm tiÕt kiÖm chiÕm phÇn lín. HÖ thèng ph¸p luËt ®iÒu chØnh ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm nh©n thä ë ViÖt Nam ch­a thùc sù ®ång bé, mét sè quy ®Þnh cÇn thiÕt cßn thiÕu, mét sè quy ®inh ch­a râ rµng, ch­a thùc sù phï hîp víi tËp qu¸n b¶o hiÓm nh©n thä, chua t¹o ra sù linh ®éng lín nhÊt cã thÓ cho ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp; hiÖu lùc thùc thi c¸c quy ®Þnh còng nh­ viÖc kiÓm tra gi¸m s¸t cña c¸c c¬ quan trøc n¨ng trªn thùc tÕ ch­a cao. Nh÷ng hiÖn t­îng c¹nh tranh thiÕu lµnh m¹nh (nh­ tung tin gi¶), trôc lîi b¶o hiÓm, kinh doanh theo kiÓu "chép giËt", ®¹i lý chiÕm ®o¹t, chiÕm dông phÝ b¶o hiÓm cña kh¸ch hµng, ®¹i lý v× lîi Ých cña b¶n th©n mµ t­ vÊn bÊt lîi cho kh¸ch hµng ®· xuÊt hiÖn, g©y t¸c ®éng xÊu ®Õn thÞ tr­êng, lµm tæn h¹i ®Õn h×nh ¶nh vµ uy tÝn cña ngµnh. TËp qu¸n tham gia b¶o hiÓm nh©n thä, phÇn ®«ng d©n chóng tr­a hiÓu râ vÒ b¶o hiÓm nh©n thä, cßn e dÌ, ng¹i ngÇn tham gia c¸c hîp ®ång dµi h¹n; c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng ®«i khi cßn g©y hiÓu sai lÖch vÒ b¶o hiÓm nh©n thä. Tr×nh ®é c¸n bé, ®¹i lý lµm b¶o hiÓm nh©n thä cßn bÊt cËp; ngµnh b¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam cßn thiÕu nh÷ng chuyªng gia giái. §©y còng lµ mét th¸ch thøc ®èi víi b¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m tíi. 5.Mét sè kiÕn nghÞ ®Ó ph¸t triÓn thÞ tr­êng B¶o hiÓm nh©n thä trong thêi gian tíi: ChØ trong vßng 5 n¨m thÞ tr­êng B¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh c«ng rÊt lín .Tuy vËy, thÞ tr­êng vÉn cßn rÊt nhiÒu ®iÒu h¹n chÕ cÇn kh¾c phôc nh­ c¹nh tanh ch­a lµnh m¹nh ®· xuÊt hiÖn, thÞ tr­êng míi ®¹t ®­îc sù t¨ng tr­ëng cao, yÕu tè hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng ch­a cao,tËp qu¸n tham gia B¶o hiÓm nh©n thä míi b¾t ®Çu ®­îc h×nh thµnh ,phÇn ®ång d©n chóng ch­a hÓu râ vÒ B¶o hiÓm nh©n thä,b¸o chÝ ®«i khi ®­a ra nh÷ng th«ng tin sai lÖch ,c«ng cô ®Çu t­ cßn nghÌo lµn ,khung ph¸p lý ch­a hoµn thiÖn tr×nh ®éc¸n bé, ®¹i lý lµm B¶o hiÓm nh©n thä cßn bÊt cËp, ®Ó thóc ®Èy thÞ tr­êng B¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam ph¸t triÓn bÒn v÷ng,t¨ng c­êng vai trß cña nã trong c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ ,hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc cÇn ph¸t huy nh÷ng ®iÓm m¹nh, kh¾c phôc nh÷ng ®iÓm yÕu tån t¹i hiÖn thêi ®ång thêi ph¶i chuÈn bÞ tèt ®Ó ®èi phã víi nh÷ng khã kh¨n th¸ch thøc vµ s¾p tíi lµ th¸ch thøc héi nhËp vµ toµn cÇu ho¸ kinh tÕ §Ó thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô trªn cÇn cã nh÷ng chiÕn l­îc vµ gi¶i ph¸p mang tÝnh ®ång bé, c¶ trªn ph­¬ng diÖn vÜ m« vµ vi m«. d­íi ®©y lµ mét sè kiÕn nghÞ: Thø nhÊt, nhµ n­íc cÇn hoµn thiÖn c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt ®iÒu chØnh nh»m t¹o khung ph¸p lý thuËn lîi cho ho¹t ®éng kinh doanh B¶o hiÓm nh©n thä. T¹o sù b×nh ®¼ng gi÷a c¸c doanh nghiÖp b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña ng­êi tham gia còng nh­ c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm , n©ng cao hiÖu lùc qu¶n lý cña nhµ n­íc víi ho¹t ®«ng kinh doanh B¶o hiÓm nh©n thä, ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng B¶o hiÓm nh©n thä trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. ViÖc hoµn thiÖn m«i tr­êng ph¸p lý , tr­íc hÕt lµ hoµn thiÖn vµ bæ sung c¸c quy ®Þnh phï hîp víi tËp qu¸n kinh doanh B¶o hiÓm nh©n thä, ®iÒu kiÖn thùc tiÔn ViÖt nam , môc tiªu vµ ®Þnh h­íng ph¸t triÓn thÞ tr­êng. Song song víi viÖc x©y dùng vµ hoµn thiÖn khung ph¸p lý, cÇn x©y dùng mét c¬ chÕ kiÓm tra gi¸m s¸t h÷u hiÖu viÖc thùc hiÖn trªn thùc tÕ nhÆm x¸c lËp vµ duy tr× mét m«i tr­êng c¹nh tranh lµnh m¹nh, t¹o tiÒn ®Ò cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Thø hai: nhµ n­íc cÇn cã chiÕn l­îc, ®Þnh h­íng phï hîp trong ph¸t triÓn thÞ tr­êng B¶o hiÓm nh©n thä, tr­íc hÕt lµ chiÕn l­îc , chÝnh s¸ch héi nhËp. §ã lµ cÇn x¸c ®Þnh lé tr×nh héi nhËp vµ më cöa thÞ tr­êng B¶o hiÓm nh©n thä. TiÕp ®Õn, nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch phï hîp ®Ó khuyÕn khÝch ph¸t triÓn thÞ tr­êng B¶o hiÓm nh©n thä, cô thÓ: +V× B¶o hiÓm nh©n thä lµ ngµnh kinh doanh mang ý nghÜa x· héi sÊu s¾c, do vËy nhµ n­íc còng cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch hç trî, thóc ®Èy ngµnh B¶o hiÓm nh©n thä ph¸t triÓn nh­ chÝnh s¸ch vÒ ®Çu t­ (­u tiªn c¸c doanh nghiÖp B¶o hiÓm nh©n thä ®­îc ®Çu t­ vµo c¸c c«ng tr×nh, dù ¸n an toµn vèn, lîi tøc ®Çu t­ cao), chÝnh s¸ch thuÕ thu nhËp ®èi víi nh÷ng ng­íi tham gia B¶o hiÓm nh©n thä (gièng nh­ ë c¸c n­íc kh¸c )...Víi chÝnh s¸ch ­u ®·i vÒ thuÕ ®èi víi ng­êi tham gia B¶o hiÓm nh©n thä, nhµ n­íc cã thÓ thùc hiÖn chÝnh s¸ch khÊu trõ mét phÇn phÝ B¶o hiÓm nh©n thä mµ c¸ nh©n ®ãng phÝ B¶o hiÓm nh©n thä khái thu nhËp chÞu thuÕ, miÔn thuÕ ®èi víi (mét phÇn hoÆc toµn bé )sè tiÒn b¶o hiÓm mµ ng­ßi tham gia B¶o hiÓm ®­îc nhËn, cho phÐp tÝnh mét phÇn hoÆc toµn bé sè phÝ b¶o hiÓm mµ doanh nghiÖp ®ãng B¶o hiÓm nh©n thä vµo chi phÝ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. + §èi víi vÊn ®Ò ®¹i lý, do ho¹t ®éng ®¹i lý B¶o hiÓm nh©n thä cã nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt so víi c¸c ®¹i lý th­¬ng m¹i nãi chung nªn nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng quy ®Þnh chÆt chÏ vµ cô thÓ h¬n vÒ tiªu chuÈn, ®iÒu kiÖn, ®µo t¹o, s¸t h¹ch, cÊp chøng chØ hµnh nghÒ B¶o hiÓm nh©n thä. §Æc biÖt ®Ó tiªu chuÈn ho¸ ®­îc ®«Þ ngò ®¹i lý B¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam ngang tÇm víi tiªu chuÈn khu vùc vµ thÕ giíi. Nhµ n­íc cÇn quy ®Þnh râ néi dung ®µo t¹o, ®ång thêi tiÕn hµnh tæ chøc thi s¸t h¹ch, cÊp chøng chØ hµnh nghÒ ®¹i lý, kh«ng nªn giao hoÆc uû quyÒn viÖc kiÓm tra s¸t h¹ch vµ cÊp chøng chØ hµnh nghÒ ®¹i lý cho c¸c doanh nghiÖp. Thªm vµo ®ã ®Ó ®¹t ®­îc hîp ®ång ®¹i lý B¶o hiÓm nh©n thä ph¶i bá ra kh¸ nhiÒu chi phÝ nh­ chi phÝ ®i l¹i, tiÕp thÞ,..(mçi ®¹i lý cã thÓ ®­îc coi lµ mét doanh nghiÖp), do vËy khi x¸c ®Þnh thuÕ thu nhËp cho ®¹i lý còng cÇn cã c¸ch tÝnh phï hîp. Ngoµi ra ®Ó cã thÓ ph¸t triÓn nghÒ ®¹i lý B¶o hiÓm nh©n thä nh­ lµ mét nghÒ chuyªn nghiÖp, cÇn bæ sung chÝnh s¸ch B¶o hiÓm x· héi ®Ó ®¹i lý yªn t©m c«ng t¸c l©u dµi, cã nguån tµi chÝnh ®¶m b¶o khi hÕt kh¶ n¨ng lao ®éng(nh­ d­íi h×nh thøc B¶o hiÓm x· héi tù nguyÖn). +Trong B¶o hiÓm nh©n thä, chÝnh s¸ch hoa hång ®ãng mét vai trß rÊt quan träng. Do vËy, khi quy ®Þnh ®Þnh møc hoa hång tèi ®a ¸p dông cho toµn thÞ tr­êng, cÇn x¸c ®Þnh ®Þnh møc hoa hång cña c¸c nghiÖp vô sao cho ®¶m b¶o tÝnh hîp lý t­¬ng quan gi÷ c¸c s¶n phÈm B¶o hiÓm , c¸c ph­¬ng thøc ®ãng phÝ , thêi gian B¶o hiÓm b¶o ®¶m sù linh ho¹t cho c¸c doanh nghiÖp vµ cã thÓ ph¸t triÓn ®­îc ®éi ngò chuyªn nghiÖp trong B¶o hiÓm nh©n thä. MÆt kh¸c còng cÇn thiÕt lËp mét c¬ chÕ kiÓm tra gi¸m s¸t chÆt chÏ ®èi víi viÖc sö dông hoa hång cña c¸c doanh nghiÖp trªn thùc tÕ. Trong giai ®äan hiÖn nay, ®Þnh møc hoa hång cã thÓ quy ®Þnh theo tû lÖ tèi ®a cña tæng hoa hång trªn tæng phÝ cña hîp ®ång (ch¼ng h¹n víi B¶o hiÓm hçn hîp , thêi h¹n B¶o hiÓm 10 n¨m, tû lÖ hoa hång tèi ®a lµ 7%) nh¨m t¹o sù linh ho¹t tèi ®a cho c¸c doanh nghiÖp trong viÖc tr¶ hoa hång v× víi cïng thêi h¹n B¶o hiÓm mçi s¶n phÈm l¹i cã c¸ch thøc nép phÝ kh¸c nhau(thêi h¹n nép phÝ cã thÓ nhá h¬n hoÆc b»ng thêi h¹n B¶o hiÓm )vµ mçi doanh nghiÖp l¹i cã c¸ch thøc tr¶ hoa hång kh¸c nhau (mét sè n­íc kh«ng quy ®Þnh tû lÖ hoa hång mµ quy ®Þnh tû lÖ chi phÝ ho¹t ®éng tèi ®a trªn tæng phÝ ). Tuy nhiªn ®Ó ®iÒu tiÕt c¹nh tranh khi thÞ tr­êng míi h×nh thµnh, cã thÓ quy ®Þnh thªm tû lÖ hoa hång tèi ®a trong n¨m hîp ®ång th­ nhÊt. Trong giai ®o¹n tiÕp theo, khi thÞ tr­êng B¶o hiÓm nh©n thä thiÕt lËp ®­îc sù c¹nh tranh t­¬ng ®èi lµnh m¹nh vµ ®¹t ®Õn mét tr×nh ®é ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh, nhµ n­íc cã thÓ thùc hiÖn tù do ho¸ hoa hång ®Ó t¨ng c­êng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng. + Mét vÊn ®Ò n÷a còng cÇn ®­îc nhµ n­íc quan t©m lµ l·i suÊt kü thuËt. §­îc gi¶ ®Þnh cho mét thêi gian rÊt dµi, l·i suÊt kü thuËt ®­îc ¸p dông trong tÝnh phÝ B¶o hiÓm nh©n thä lµ mét yÕu tè ®Çu vµo v« cïng quan träng, quyÕt ®Þnh sù an toµn kinh doanh cña mçi doanh nghiÖp vµ viÖc ®¶m b¶o quyÒn lîi cña kh¸ch hµng. Thùc tiÔn võa qua cho thÊy , sù sôp ®æ cña hµng lo¹t c«ng ty B¶o hiÓm nh©n thä NhËt B¶n nh­ NISSAN,KYOEI, DAICHI,TOHO...chñ yÕu lµ do l·i suÊt kü thuËt ®­a vµo qu¸ cao. Do vËy, nhµ n­íc còng cÇn cã sù quan t©m thÝch ®¸ng vÒ vÊn ®Ò nµy (nh­ ®­a ra møc l·i suÊt kü thuËt tham kh¶o )®Ó gióp c¸c doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®­îc møc l·i suÊt thÝch hîp ®¶m b¶o cho kh¶ n¨mg thanh to¸n cña doanh nghiÖp trong t­¬ng lai. + Cuèi cïng, nhµ n­íc cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch t¹o ra sù b×nh ®¼ng t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc cã thÓ ®øng trªn cïng mÆt b»ng khi c¹nh tranh víi c¸c doanh nghiÖp thuéc lo¹i h×nh kh¸c trªn c¸c mÆt nh­: tiÒn l­¬ng, chi phÝ qu¶n lý ... Thø ba, c¸c doanh nghiÖp B¶o hiÓm nh©n thä cÇn n©ng cao h¬n n÷a chÊt l­îng dÞch vô, ph¸t triÓn vµ cung cÊp c¸c dÞch vô theo h­íng cung cÊp “dÞch vô tæng hîp”, ®ã lµ dÞch vô B¶o hiÓm kÕt hîp víi c¸c dÞch vô tµi chÝnh hoÆc c¸c dÞch vô kh¸c nh­ t­ vÊn ®Çu t­, t­ vÊn tiªu dïng, t­ vÊn luËt, t­ vÊn y tÕ... Cïng víi viÖc ®a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm dÞch vô, c¸c doanh nghiÖp cÇn thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ kªnh ph©n phèi nh­ ph©n phèi qua ng©n hµng , c¸c tæ chøc tµi chÝnh ®Ó b¸n s¶n phÈm, b¸n hµng qua Internet, qua th­ trùc tiÕp,.. Thø t­, c¸c doanh nghiÖp cÇn t¨ng c­êng ®µo t¹o, båi d­ìng nghiÖp vô, phong c¸ch nghiÖp vô, ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp (nh»m xo¸ bá hoµn toµn c¸c hiÖn t­îng tiªu cùc nh­ ¨n chÆn tiÒn B¶o hiÓm cña kh¸ch hµng, ®ång lo· víi kh¸ch hµng ®Ó trôc lîi B¶o hiÓm, v× lîi Ých cña b¶n th©n mµ t­ vÊn bÊt lîi cho kh¸ch hµng...), thùc hiÖn tiªu chuÈn ho¸ ®éi ngò c¸n bé, ®¹i lý, kiÖn toµn bé m¸y tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ®Ó cã thÓ cung c©p cho thÞ tr­êng B¶o hiÓm nh©n thä víi chÊt l­îng tèt nhÊt, ®ång thêi n©ng cao uy tÝn cña ngµnh trong c«ng chóng. Th­ n¨m, c¸c doanh nghiÖp cÇn nhanh chãng n¾m b¾t vµ øng dông c¸c thµnh tùu cña khoa häc c«ng nghÖ ®Æc biÖt lµ khoa häc c«ng nghÖ th«ng tin vµo qu¸ tr×nh khai th¸c vµ qu¶n lý ho¹t ®éng kinh doanh, nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh gi¶m chi phÝ qu¶n lý, h¹ thÊp phÝ B¶o hiÓm t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh, chuÈn bÞ tèt c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó thÝch øng víi nh÷ng thay ®æi nhanh chãng cña méi tr­êng kinh doanh míi, héi nhËp vµo tiÕn tr×nh toµn cÇu ho¸ cña nÒn kinh tÕ tri thøc. Thø s¸u, t¨ng c­êng hîp t¸c gi÷a c¸c doanh nghiÖp ®Ó cïng ph¸t triÓn vµ khai th¸c thÞ tr­êng. Sù hîp t¸c nµy cã thÓ thùc hiÖn trªn c¸c mÆt nh­: ®µo t¹o thÞ tr­êng, phßng chèng trôc lîi B¶o hiÓm, t¹o nguån c¸n bé, ®¹i lý x©y dùng vµ t¨ng c­êng uy tÝn, h×nh ¶nh tèt ®Ñp cña ngµnh, t¹o lËp vµ duy tr× sù c¹nh tranh lµnh m¹nh trªn thÞ tr­êng, thu thËp vµ sö dông sè liÖu thèng kª liªn quan. §ång thêi cÇn t¨ng c­êng vai trß cña hiÖp héi B¶o hiÓm trong c¸c lÜnh vùc hîp t¸c nªu trªn. c. KÕt luËn Tãm l¹i qua nghiªn cøu ta thÊy thÞ tr­êng b¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam lµ mét thÞ tr­êng trÎ, cã rÊt nhiÒu tiÒn n¨ng ph¸t triÓn chong t­¬ng lai. Nh­ng bªn c¹nh ®ã còng cßn rÊt nhiÒu nh÷ng khã kh¨n vµ th¸ch thøc mµ ®ßi hái nh÷ng n¨m tíi chóng ta ph¶i x©y dùng hoµn thµnh. Nh­ vËy ®Ó thÞ tr­êng ngµy mét ph¸t triÓn, th× nhµ n­íc ta ph¶i kh«ng ngõng cã nh÷ng chÝnh s¸ch hç trî, x©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt ®Ó t¹o ra mét thÞ tr­êng kinh doanh lµnh m¹nh, thu hót c¸c nhµ b¶o hiÓm nh©n thä n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo thÞ tr­êng . Bªn c¹nh ®ã còng ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn ®óng nh÷ng chÝnh s¸ch mµ nhµ n­íc ®Æt ra, còng nh­ cã c¸c ch­¬ng tr×nh tuyÓn dông, ®µo t¹o c¸n bé, ®¹i lý lµm b¶o hiÓm nh©n thä. Tµi liÖu tham kh¶o Bµi gi¶ng kinh tÕ b¶o hiÓm. Gi¸o tr×nh kinh tÕ bo¶ hiÓm. LuËt kinh doanh b¶o hiÎm. T¹p chÝ b¶o hiÓm sè 4/99; sè 1,2,3,4/2000; sè 1,2,3,4/2001; sè 1,2,3/2002 5. Thêi bo¸ kinh tÕ sè 99/2002 6. T¹p chÝ tµi chÝnh th¸ng 4/2002 Môc lôc Trang A. Lêi nãi ®Çu 2 B. Néi dung 3 I. Kh¸i qu¸t chung vÒ b¶o hiÓm nh©n thä 3 1. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn b¶o hiÓm nh©n thä 3 2. Nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña b¶o hiÓm nh©n thä 4 3. C¸c lo¹i h×nh b¶o hiÓm nh©n thä 7 II. ThÞ tr­êng b¶o hiÓm nh©n thä 11 1. Kh¸i niÖm 11 2. C¸c bªn tham gia thÞ tr­êng b¶o hiÓm nh©n thä 12 3. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn thÞ tr­êng b¶o hiÓm nh©n thä 13 III. ThÞ tr­êng b¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam - C¬ héi vµ th¸ch thøc 14 1. Vµi nÐt vÒ thÞ tr­êng b¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam 14 2. Sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng b¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam 15 2.1. ThÞ tr­êng s«i ®éng c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t vµ toµn diÖn 15 2.2. Thµnh c«ng lín - tr­ëng thµnh nhanh 17 2.3. M«i tr­êng ph¸p lý ngµy cµng hoµn thiÖn 21 3. C¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm nh©n thä vµ c¸c s¶n phÈm hiÖn ®ang cã mÆt ë thÞ tr­êng b¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam 22 4. C¬ héi vµ th¸ch thøc cña thÞ tr­êng b¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam hiÖn nay 24 4.1. §¸p øng nhu cÇu kh¸ch hµng 24 4.2. ChÕ ngù sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ 26 4.3. Sù ®æi míi vÒ tæ chøc vµ qu¶n lý c«ng ty 26 4.4. Ph¸t triÓn hÖ thèng ph©n phèi 27 4.5. Chuyªn m«n ho¸ hÖ thèng ®¹i lý - mét th¸ch thøc lín ®èi víi c¸c nhµ qu¶n lý i b¶o hiÓm nh©n thä 28 4.6. M«i tr­êng ph¸p lý trong ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm nh©n thä ngµy cµng ®­îc hoµn thiÖn 30 4.7. Nh÷ng h¹n chÕ cña thÞ tr­êng b¶o hiÓm nh©n thä ViÖt Nam 30 5. Mét sè kiÕn nghÞ ®Ó ph¸t triÓn thÞ tr­êng b¶o hiÓm nh©n thä 31 KÕt luËn 35 Tµi liÖu tham kh¶o 36