NHẬP ĐỀ
Ô tô ngày càng được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực của cuộc sống. Do có các ưu điểm mà các phương tiện giao thông khác vẫn chưa thể thay thế được như: hoạt động trên các địa hình phức tạp ở vùng rừng núi, ven biển, những hoạt động trong cự ly ngắn.
Trong điều kiện của nước ta hiện nay, nền công nghiệp ô tô chưa phát triển, xe ô tô chủ yếu vẫn được nhập từ nước ngoài. Với nhiều lý do mà ô tô ở nước ta được nhập từ nhiều quốc gia khác nhau trên thế giới. Trong đó có những xe đã hoàn thiện đạt tiêu chuẩn quốc tế, bên cạnh đó vẫn còn nhiều xe chưa đạt tiêu chuẩn đang trên đường hoàn thiện. Vì thế vấn đề khai thác, sửa chữa, bảo dưỡng phục hồi, hoán cải (nếu cần) nhằm làm tăng khả năng khai thác, kéo dài tuổi thọ của xe là một yêu cầu cần thiết.
Hiện nay, an toàn chuyển động ô tô là một vấn đề thời sự được cả thế giới quan tâm. Cùng với sự tăng trưởng kinh tế thì số lượng phương tiện giao thông ngày càng nhiều. Chất lượng cơ sở hạ tầng giao thông ngày càng hoàn thiện. Nó góp phần làm tăng mật độ, tăng vận tốc chuyển động ô tô trên đường. Tuy nhiên đó cũng là một trong các nguyên nhân làm gia tăng tai nạn giao thông. Để đảm nhận được vai trò phòng ngừa chủ động thì các hệ thống điều khiển (hệ thống lái và hệ thống phanh) phải luôn trong trạng thái làm việc tốt.
Vì vậy đề tài “ Thiết kế hoán cải hệ thống phanh ô tô tải KIA RHINO” sẽ khảo sát đặc điểm kết cấu và sự hoạt động của hệ thống phanh trên các xe ô tô. Trên cơ sở đó đề xuất một số phương án hoán cải nhằm nâng cao chất lượng của hệ thống phanh. Đây là một việc làm thiết thực góp phần nâng cao kiến thức cho bản thân và mở rộng tầm hiểu biết để đáp ứng một phần nhu cầu của ngành cơ khí sửa chữa ô tô.
Các nội dung triển khai của đề tài bao gồm:
Phần 1: Giới thiệu về đơn vị thực tập
Giới thiệu quá trình hình thành và phát triển của Viện Khoa Học Và Công Nghệ Giao Thông Vận Tải
Phần 2: Nội dung đề tài
Chương 1: Tổng quan về hệ thống phanh: phân tích đặc điểm kết cấu, nguyên lý hoạt động của các hệ thống phanh trên các xe ô tô. Phân tích tính ưu nhược điểm của từng loại dẫn động phanh
Chương 2: Nghiên cứu hoán cải: nghiên cứu đặc điểm cấu tạo và hoạt động, phân tích ưu nhược điểm của hệ thống phanh ô tô tải KIA RHINO, lựa chọn phương án thiết kế
Chương 3: Thực hành hoán cải: trên cơ sở phương án thiết kế đã lựa chọn tiến hành các công việc thiết kế hoán cải
Chương 4: Tính toán so sánh hiệu quả phanh: tính toán so sánh hiệu quả phanh của hệ thống phanh trên xe nguyên thuỷ và trên xe hoán cải. So sánh hiệu quả phanh khi hệ thống phanh trên xe hoán cải có một trong các mạch bị hư hỏng. Kết luận
KẾT LUẬN CHUNG
Sau 3 tháng nghiên cứu tài liệu và tìm hiểu thực tế xe tải KIA RHINO với sự hướng dẫn của Thầy TS. NGUYỄN NƯỚC, đề tài “Thiết kế hoán cải hệ thống phanh ô tô KIA RHINO” đã được thực hiện một cách hoàn chỉnh với các nội dung:
Chương 1: Tổng quan về hệ thống phanh
Chương 2: Nghiên cứu hoán cải
Chương 3: Thực hành hoán cải
Chương 4: Tính toán so sánh hiệu quả phanh
Từ kết quả nghiên cứu hệ thống phanh xe tải KIA RHINO đã nêu trong các chương của đề tài, chúng tôi rút ra một số kết luận sau:
Hệ thống phanh trên ô tô là hệ thống điều khiển quan trọng, đóng vai trò an toàn trong chuyển động, phòng ngừa một cách chủ động các tai nạn trên đường.
Kết cấu của hệ thống phanh ngày càng được hoàn thiện, chất lượng của hệ thống phanh ngày cang cao. Những yêu cầu đối với hệ thống phanh ngày một khắt khe hơn, nhất là hiện nay và trong tương lai ô tô chuyển động với tốc độ cao và mật độ ô tô trên đường ngày càng lớn.
Hệ thống phanh chính trên xe tải KIA RHINO (model 1990): là hệ thống phanh dẫn động thuỷ lực trợ lực chân không. Hệ thống phanh dừng là loại tang trống, bố trí trên trục truyền động, dẫn động cơ khí. Trong thực tế sử dụng xe KIA RHINO ở nước ta. Hệ thống phanh chính bộc lộ nhiều nhược điểm:
- Hệ thống dẫn động chưa được dẫn động độc lập,
- Không tạo được mô men phanh lớn
- Hiệu quả phanh không cao khi phần trợ lực chân không bị hư.
Sau khi cải tạo hệ thống phanh chính hoạt động với nhiều ưu điểm hơn so với hệ thống phanh trên xe nguyên thuỷ.
- Tạo được mô men phanh lớn,
- Dẫn động phanh được tách thành hai mạch độc lập
- Điều khiển nhẹ nhàng
- Thời gian chậm tác dụng phanh nhỏ
Trong quá trình thiết kế tính toán, đề tài đã sử dụng một số tài liệu để chứng minh tính logic của các vấn đề giải quết đề tài nhưng chỉ có ý nghĩa về mặt định tính còn về mặt định lượng cần được khảo sát thông qua một thực tiễn một cách chính xác hơn.
Đánh giá bản luận văn này chúng tôi cho rằng với kiến thức chuyên ngành còn hạn chế, kinh nghiệm thực tế còn chưa nhiều và do lần đầu tiên nghiên cứu thiết kế hoán cải, thời gian nghiên cứu có hạn trong khuôn khổ một đề tài luận văn tốt nghiệp (3 tháng) nên trong quá trình thực hiện đề tài không tránh khỏi sai sót, và còn một số vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu. Rất kính mong nhận được ý kiến đóng góp của quý Thầy Cô và các bạn đồng nghiệp.
Hướng phát triển tiếp theo của đề tài:
+ Thiết kế thi công.
+ Thử nghiệm, so sánh kết quả thực tế với kết quả tính toán lý thuyết.
Một lần nữa chúng tôi xin cảm ơn: Ban Giám Hiệu Trường Đại Học GTVT TP.HCM; Ban Chủ Nhiệm Khoa Cơ Khí; Thầy giáo hướng dẫn luận văn tốt nghiệp- TS. NGUYỄN NƯỚC cùng toàn thể Thầy Cô trong tổ bộ môn Cơ Khí Động Lực đã giúp chúng tôi hoàn thành đồ án này.
Xin chân thành cảm ơn.
TPHCM, tháng 3 năm 2008
Người thực hiện
Sinh viên
NGUYỄN VĂN BẢN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] GS.TS. Nguyễn Hữu Cẩn Thiết kế máy và tính toán ô máy kéo
tập III, 1987
[2] TS. Nguyễn Hoàng Việt Tính toán kết cấu ô tô
[3] Các loại ô tô Kamaz kiểu
6x4 (bản tiếng Nga); NXB – chế tạo máy Maxcơva
[4] GS.TS. Nguyễn Hữu Cẩn Lý thuyết ô tô máy kéo, nhà xuất bản
khoa học kỹ thuật, 2000
[5] V.X.KALIXKI Nhà xuất bản “ MIR” MAXCƠVA
A.I.MANDÔN
G.E.NAGULA
[6] Hino Morts, Ltd Engine Workshop Manual
JO8C, JO8C-TI
[7] Hino Motors, Ltd Truck Workshop Manual Chassis
Fc3j,Gd1j,Fg1j,Gh1j,Fl1jf ,Fm1j,Ft1j
[8] Công ty ô tô ISUSU–VIỆT NAM Hệ thống phanh thuỷ lực
[9] Mitsubishi Motors Shop Manual Chassis FP, FV, FU, FV,
FS ’91
[10] Mitsubishi Motors Shop Manual Chassis CANTER ‘94
80 trang |
Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 2783 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Thiết kế hoán cải hệ thống phanh ô tô tải Kia Rhino, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
oûng seõ laøm cho caû heä thoáng bò hö hoûng. Xaùc suaát cuûa caû heä thoáng noái tieáp khoâng xaûy ra hö hoûng khi taát caû caùc phaàn töû ñeàu toát laø:
A =
Trong ñoù: A laø söï kieän caû heä thoáng laøm vieäc toát
A1 laø söï kieän phaàn töû 1 laøm vieäc toát
An laø söï kieän phaàn töû thöù n laøm vieäc toát
Xaùc suaát trong heä thoáng laøm vieäc toát laø:
Trong ñoù: PA1 laø xaéc suaát ñeå phaàn töû 1 laøm vieäc toát
PAn laø xaéc suaát ñeå phaàn töû n laøm vieäc toát
Hay ñoä tin caäy cuûa caùc phaàn töû noái tieáp baèng:
Vôùi: P - laø ñoä tin caäy cuûa caû heä thoáng
Pi - laø ñoä tin caäy cuûa phaàn töû thöù i trong heä thoáng
n - laø soá phaàn töû maéc noái tieáp trong heä thoáng
Ñoái vôùi caùc heä thoáng maø phaàn töû maéc song song ñoä tin caäy cuûa heä thoáng laø:
P = 1-
n - laø soá phaàn töû maéc song song trong heä thoáng.
Ví duï: Cho caùc phaàn töû A, B, C vôùi ñoä tin caäy laàn löôït laøPA= 0.85; PB = 0.9;
PC = 0.95
Neáu caùc phaàn töû maéc noái tieáp thì
P = PA.PB.PC = 0.85*0.9*0.95 = 0.72675
Neáu caùc phaàn töû treân maéc keát hôïp noái tieáp song song thì ñoä tin caäy cuûa heä thoáng laø
P = PA.PB,C
Vôùi: PB,C = 1- = PB +PC - PB .PC
Suy ra P = PA.(PB +PC - PB .PC)
P = 0.85*(0.9 + 0.95 - 0.9*0.95) = 0.84575
Qua tính toaùn ta thaáy raèng khi taùch maïch song song thì ñoä tin caäy cuûa heä thoáng ñöôïc taêng leân.
Caùc phöông aùn hoaùn caûi:
Phöông aùn 1: Chuyeån töø trôï löïc chaân khoâng sang trôï löïc khí neùn
Trong phöông aùn naøy, cô caáu phanh baùnh xe cuûa oâ toâ nguyeân thuyû ñöôïc giöõ nguyeân, toaøn boä heä thoáng trôï löïc chaân khoâng ñöôïc gôõ boû, thay theá baèng heä thoáng daãn ñoäng khí neùn thuyû löïc. Cuï theå thay ñoåi moät soá thieát bò: thay baàu trôï löïc chaân khoâng baèng baàu trôï löïc khí neùn, thay bôm chaân khoâng baèng bôm khí neùn, thay xilanh phanh chính baèng van toång phanh, laép theâm moät soá thieát bò khaùc, sau hoaùn caûi heä thoáng phanh cuûa xe gaàn gioáng vôùi heä thoáng phanh cuûa xe URAL- 4320-01,
Hình 2.8: Sô ñoà heä thoáng phanh treân xe caûi taïo theo phöông aùn 1
1;2 cô caáu phanh 3: Baàu trôï löïc 4: Van xaû nhanh
6: Bình chöùa khí neùn 7: Maùy neùn khí 8: Ñoàng hoà ño aùp suaát
9: Boä taùch nöôùc 10: Van ñònh aùp 11: Van an toaøn
12: Van moät chieàu 13: Van xaû nöôùc 14: Van toång phanh
15: Baøn ñaïp phanh 16: Ñeøn baùo söï coá phanh 5: Bình daàu
17: Van baûo veä hai ngaû
Phöông aùn naøy coù moät soá öu nhöôïc ñieåm veà maët kinh teá, kyõ thuaät sau:
Öu ñieåm:
- Heä soá trôï löïc lôùn
- Heä thoáng phanh ñöôïc taùch thaønh hai maïch daãn ñoäng ñoäc laäp, moät maïch daãn ñoäng cho caàu tröôùc, moät maïch daãn ñoäng cho caàu sau.
- Söû duïng van toång phanh hai doøng, heä thoáng luoân ñaûm baûo ñöôïc tính chia doøng daãn ñoäng ñoäc laäp cho caàu tröôùc vaø caàu sau, neáu moät lyù do naøo doù maø gaây maát aùp suaát thuyû löïc hoaëc maát aùp suaát khí neùn treân ñöôøng daãn ñoäng caàu tröôùc hoaëc caàu sau thì ñöôøng daãn ñoäng tôùi caàu sau hoaøn toaøn ñöôïc baûo toaøn nhôø van baûo veä hai ngaû, vì theá hieäu quaû phanh cuûa caàu con laïi vaãn ñöôïc ñaûm baûo, taêng tính naêng an toaøn cho xe.
- Caùc thieát bò coù khaú naêng laép laãn cao, deã kieám treân thò tröôøng
Nhöôïc ñieåm:
Keát caáu phöùc taïp, khoù boá trí moät soá cuïm chi tieát.
Hieäu quaû kinh teá khoâng cao,
Phöông aùn 2
Taùch maïch daãn ñoäng phanh cuûa xe nguyeân thuyû thaønh töøng maïch rieâng reõ tôùi caùc baùnh xe caàu tröôùc vaø baùnh xe caàu sau.
Hình 2.9: Sô ñoà heä thoáng phanh treân xe caûi taïo theo phöông aùn 2
1;2: Cô caáu phanh 3: Baàu trôï löïc 4: Bình chaân khoâng
5: Bôm chaân khoâng 6: Van moät chieàu 7: Ñoàng hoà ño aùp suaát
8: Xy lanh phanh keùp 9: piston xilanh trôï löïc
Theo phöông aùn naøy caùc thieát bò trong heä thoáng phanh cuûa xe nguyeân thuyû vaãn taän duïng ñöôïc, chæ caàn laép theâm moät boä trôï löïc chaân khoâng, ñoàng thôøi thay xilanh chính moät piston thaønh xilanh chính coù 2 piston.
Öu dieåm:
- Haïn cheá chi phí veà vaät tö
- Thieát bò nhoû goïn, deã boá trí
Nhöôïc ñieåm:
- Ñoä cheânh leäch aùp suaát chaân khoâng bò giaûm ñi ñaùng keå, do coâng suaát bôm chaân khoâng khoâng thay ñoåi nhöng laïi coù theâm moät baàu trôï löïc
- Dung tích bình chaân khoâng laø coá ñònh, khi bôm chaân khoâng maát taùc duïng naêng löôïng döï tröõ khoâng ñuû ñeå trôï löïc hieäu quaû nhaèm döøng xe moät caùch an toaøn
- Heä soá trôï löïc khoâng cao.
Töø phaân tích treân, so saùnh öu nhöôïc ñieåm cuûa caùc phöông aùn. Ñeå heä thoáng phanh treân xe sau caûi taïo thoaû maõn ñöôïc caùc yeâu caàu cuûa heä thoáng phanh nhö ôû (muïc 2.3 chöông 1). Toâi choïn phöông aùn: hoaùn caûi heä thoáng phanh töø heä thoáng phanh daãn ñoäng thuyû löïc trôï löïc chaân khoâng chuyeån sang heä thoáng phanh daãn ñoäng thuyû löïc trôï löïc khi neùn laøm phöông aùn hoaùn caûi cho heä thoáng phanh treân xe taûi thuøng löûng KIA RHINO Model 1990.
CHÖÔNG 3: THIEÁT KEÁ HOAÙN CAÛI
1. Thieát keá sô ñoà heä thoáng phanh cho xe hoaùn caûi
Theo phöông aùn hoaùn caûi ñaõ löïa choïn, tieán haønh thieát keá sô ñoà heä thoáng phanh nhö hình 3.1. Trong phöông aùn naøy caùc cô caáu phanh baùnh xe cuûa oâtoâ nguyeân thuûy ñöïôc giöõ nguyeân, toøan boä heä thoáng trôï löïc chaân khoâng nguyeân thuûy thaùo boû, thay theá baèng heä thoáng daãn ñoäng khí neùn – thuûy löïc.
Hình 3.1: Sô ñoà heä thoáng phanh treân xe caûi taïo
1;2 cô caáu phanh 3: Baàu trôï löïc 4: Van xaû nhanh
6: Bình chöùa khí neùn 7: Maùy neùn khí 8: Ñoàng hoà ño aùp suaát
9: Boä taùch nöôùc 10: Van ñònh aùp 11: Van an toaøn
12: Van moät chieàu 13: Van xaû nöôùc 14: Van toång phanh
15: Baøn ñaïp phanh 16: Ñeøn baùo söï coá phanh
5: Bình daàu 17: Van baûo veä hai ngaû
2. Caùc boä phaän cô baûn cuûa heä thoáng daãn ñoäng khí neùn – thuyû löïc
2.1.Maùy neùn khí
Söû duïng maùy neùn khí (chi tieát soá 7 treân hình 3.1) kieåu piston, loaïi laép treân oâtoâ taûi HINO (hoaëc cuõng coù theå söû duïng phuï kieän laép treân caùc loaïi xe taûi KIA, HYUNDAI, MITSUBISHI, DAEWOO, ASIA coù caùc tính naêng kyõ thuaäât töông
ñöông). Maùy neùn khí coù caùc thoâng soá kyõ thuaät sau ñaây: dung tích xi lanh 217 cm2; ñöôøng kính piston laø 80 mm; haønh trình piston laø 54 mm; naêng suaát cuûa maùy neùn khí laø Q = 100 l/ph ôû soá voøng quay n = 1250 v/ph.
Hình 3.2: Sô ñoà caáu taïo maùy neùn khí
1: Ñeâïm chaén daàu 2: Naép xilanh 3: Ñeäm naép xilanh
4: Choã ñaët van 5: Piston 6: Thanh truyeàn
7: Voøng bi 8: Truïc khuyûu 9: Caùt te
10: Choát piston A: Ñöôøng huùt B: Ñöôøng cung caáp
Sô ñoà caáu taïo cuûa maùy neùn khí ñöôïc moâ taû treân hình 3.2. Caáu taïo maùy neùn khí gaàn gioáng vôùi caáu taïo chung cuûa ñoäng cô ñoát trong. Chuùng cuõng goàm moät truïc khuyûu soá 8, ñöôïc goái treân truïc maùy baèng caùc oå ñôõ soá 7. Treân truïc khuyûu coù thanh truyeàn 6 noâí vôùi piston baèng choát piston. Ñeå laøm kín caùc phaàn ñænh cuûa piston cuõng ñaët moät soá xeùcmaêng. Phaàn naép maùy coù ñaët caùc van naïp vaø van xaû daïng caùc van moät chieàu. Ñeå daãn ñoäng maùy neùn khí laøm vieäc treân truïc khuyûu coù gaén moät puli, puli ñöôïc daãn ñoäng töø truïc khuyûu ñoäng cô baèng daây ñai. Ñeå boâi trôn maùy neùn khí, moät ñöôøng daàu trích töø ñöôøng daàu boâi trôn chính cuûa ñoäng cô ñöa ñeán naép cuûa maùy neùn khí vaø ñöôïc daãn vaøo truïc khuyûu ñeå boâi trôn truïc khuyûu vaø ñaàu to thanh truyeàn sau ñoù daàu boâi trôn ñöôïc daãn leân ñeå boâi trôn choát piston. Moät loã nhoû beân caïnh thanh truyeàn seõ phun daàu ñeå boâi trôn beà maët laøm vieäc cuûa piston vôùi xilanh. Trong quaù trình laøm vieäc maùy neùn khí bò noùng, ñeâû laøm maùt maùy neùn khí moät ñöôøng nöôùc töø heä thoáng laøm maùt cuûa ñoäng cô ñöôïc daãn tôùi khoang treân loác xilanh cuûa maùy neùn khí .
Khi truïc khuyûu ñöôïc daãn ñoäng quay piston seõ tònh tieán leân xuoáng trong xilanh ñeå thöïc hieân quaù trình huùt, neùn vaø naïp khí tôùi bình chöùa khí qua caùc van naïp vaø xaû döôùi caùc daïng van moät chieàu
Maùy neùn khí ñöôïc laép vaøo thaân ñoäng cô ôû vò trí laép bôm chaân khoâng cuûa oâtoâ nguyeân thuyû nhö hình 3.3. Maùy neùn khí ñöôïc daãn ñoäng baèng ñoäng bôûi ñoäng cô oâ toâ thoâng qua boä truyeàn ñai. Troïng löôïng cuûa maùy neùn khí laø 10 kG
2.2.Van ñieàu chænh aùp suaát khí neùn(van ñònh aùp)
Hình 3.4: Sô ñoà caáu taïo van ñieàu chænh aùp suaát
A : ñöôøng tôùi töø maùy neùn khí B: ñöôøng tôùi bình chöùa khí neùn
C: ñöôøng thoaùt ra khí trôøi
Söû duïng loaïi van ñònh aùp laép ñoàng boä vôùi maùy neùn khí söû duïng, ñaûm baûo aùp suaát khí neùn trong heä thoáng oån ñònh trong khoaûng töø 6,0-8,0 kG/cm2
Khi aùp suaát trong heä thoáng taêng ñeán 8,0 kG/cm2, van ñieàu chænh môû cöûa thoâng vôùi khí trôøi, khí neùn bôm vaø bình chöùa thoaùt ra ngoaøi laøm aùp suaát hôi trong heä thoáng giaûm xuoáng. Khi aùp suaát giaûm ñeán giaù trò 6,0 kG/cm2, cöûa thoâng khí trôøi ñoùng laïi, khí neùn tieáp tuïc naïp vaøo heä thoáng. Troïng löôïng cuûa van ñieàu chænh khí neùn laø 0,5 kg
2.3. Bình chöùa khí neùn: Bình chöùa khí neùn (chi tieát 6 treân hình 3.1) ñöïôc moâ taû treân hình 3.5. Treân xe hoaùn caûi söû duïng bình chöùa khí neùn cuûa oâtoâ taûi HINO(hoaëc cuõng coù theå söû duïng phuï kieän laép treân caùc loaïi xe taûi KIA ,HYUNDAI, MITSUBISHI, DAEWOO, ASIA coù caùc tính naêng kyõ thuaät töông), kích thöôùc 250 * 550 (mm), dung tích 25 lít.
Hình 3.5: Sô ñoà caáu taïo cuûa bình chöùa khí neùn
1;4: Ñöôøng noái vôùi van toång phanh 2;3: Ñöôøng noái tôùi caùc van xaû nhanh
11: Van an toaøn 12: Van moät chieàu 8: Ñöôøng xaû nöôùc
5: Ñöôøng noái vôùi ñoàng hoà ño aùp suaát 7: Ñöôøng noái vôùi maùy neùn khí
Bình chöùa khí neùn coù 3 ngaên rieâng bieät. Ngaên giöõa ñöôïc goïi laø ngaên ngöng tuï, hai ngaên coøn laïi, moãi ngaên cung caáp khí neùn cho moät cuïm xilanh taùc ñoäng khí neùn thuyû löïc (xilanh phanh chính). Bình chöùa khí neùn ñöôïc cheá taïo baèng theùp laù. Beân ngoaøi vaø beân trong ñöôïc sôn choáng gæ. Phöông phaùp thöû bình chöùa khí neùn thöôøng laø baèng phöông phaùp thuyû löïc ôû aùp suaát 1.2-1.4 MN/cm2. Bình chöùa khí neùn ñöôïc laép ôû khung xe beân phaûi cuøng vôùi cuïm xilanh phanh chính trôï löïc khí neùn. Vò trí vaø keát caáu laép ñaët nhö hình 3.6. Troïng löôïng cuûa bình chöùa khí neùn laø 12 kg. Hình 3.6 laø sô ñoà vò trí laép ñaët maùy neùn khí vaø xilanh trôï löïc leân khung oâ toâ.
2.4.Van an toaøn (chi tieát 11 treân hình 3.1)
Söû duïng van an toaøn laép ñoàng boä treân bình chöùa khí neùn. Van an toaøn chæ laøm vieäc trong tröôøng hôïp aùp suaát khí neùn trong heä thoáng taêng ñeán giaù trò 8.5-9 kG/cm2, khi van ñieàu chænh aùp suaát bò hoûng khoâng xaû ñöôïc khí neùn ra ngoaøi. Troïng löôïng cuûa van an toaøn laø 0,2KG
Hình 3.7: Sô ñoà caáu taïo van an toaøn
1: Van 2: Thaân van 3: Ñai oác ñieàu chænh
4: Buloâng 5: Loø xo A: Cöûa xaû
B: Cöûa vaøo töø bình khí neùn
2.5.Van baûo veä hai ngaû
Coâng duïng cuûa van baûo veä hai ngaû:
Khi heä thoáng phanh coøn toát. Van baûo veä hai ngaû ñoùng vai troø laø ñaàu noái phaân nhaùnh ñöôøng khí neùn töø ngaên ngöng tuï tôùi caùc ngaên chöùa khí neùn cuûa maïch phanh caàu tröôùc vaø maïch phanh caàu sau.
Khi heä thoáng phanh coù moät maïch bò hoûng. Van baûo veä laø cô caáu an toaøn: töï ñoäng bòt kín ñöôøng oáng thoâng vôùi nhaùnh bò hö vaø cung caáp khí neùn cho maïch coøn toát. Tuy nhieân hieäu quaû phanh coù giaûm. Yeâu caàu cuûa heä thoáng phanh khi coù moät maïch bò hoûng thì hieäu quaû phanh cuûa maïch coøn laïi khoâng nhoû hôn 30 % so vôùi hieäu quaû phanh khi heä thoáng phanh coøn nguyeân veïn
Caáu taïo van baûo veä hai ngaû bao goàm:
Hình 3.8: Caáu taïo van baûo veä hai ngaû
2. Ñeäm laøm kín 8. Ñeäm ñieàu chænh söùc caêng loø xo
15. Naép 10. Piston lôùn
1,3,8,13. Loø xo 12. Van moät chieàu
4. Ñeá loø xo 14. Piston nhoû
5,6 Ñeäm laøm kín 9: Naép baûo veä
A. ñöôøng töø bình tôùi B,b ñöôøng tôùi caùc nhaùnh laøm vieäc
c) Nguyeân lyù laøm vieäc:
Nguyeân lí laøm vieäc cuûa phanh nhö sau: bình thöôøng khi caû hai nhaùnh daãn ñoäng phanh cuøng laøm vieäc toát thì piston 10 döôùi taùc duïng cuûa loø xo 3 laèm ôû vò trí chính giöõa. Caùc van soá 12 do loø xo 13 eùp vaøo caùc ñeá van. Caùc piston nhoû 14 döôùi taùc duïng cuûa loø xo 1 tì vaøo gôø cuûa naép 7 khi ñoäng cô laøm vieäc khí neùn töø maùy neùn khí ñöôïc ñöa tôùi cöûa A qua loã piston 10 ñaåy vaøo van moät chieàu 12 taùch noù ra khoûi ñeá van eùp loø xo 13 laïi. Khí neùn ñi qua caùc ñöôøng oáng b vaø B ñeå ñi tôùi caùc bình chöùa cuûa hai nhaùnh daãn ñoäng phanh
Khi ñang laøm vieäc bình thöôøng ñoät ngoät coù moät nhaùnh bò hoûng (giaû söû nhaùnh B) thì laäp töùc aùp suaát trong ñöôøng oáng B bò tuït nhanh choùng. Khi ñoù aùp suaát khí neùn trong ñöôøng oáng B seõ ñoùng van moät chieàu 12 tì vaøo ñeá van 10 vaø do söï cheânh leäch aùp suaát giöõa hai beân ñöôøng oáng B vaø b cuûa van piston 10 seõ bò ñaåy leäch sang beân phía nhaùnh bò hoûng eùp van 12 tì vaøo ñaàu piston nhoû beân nhaùnh bò hoûng. Luùc naøy khí neùn vaãn tieáp tuïc vaøo ñöôøng A van moät chieàu beân nhaùnh b bò ñoùng leân seõ môû van moät chieàu beân nhaùnh B baèng caùch neùn loø xo 13 laïi khí neùn chæ cung caáp cho nhaùnh coøn laøm vieäc
2.6. Van phanh toång kieåu keùp (chi tieát 14 treân hình 3.1)
Söû duïng van phanh toång cuûa oâtoâ taûi HINO (hoaëc cuõng coù theå söû duïng phuï kieän laép treân caùc loaïi xe taûi KIA, HYUNDAI, MITSUBISHI, DAEWOO, AISA coù caùc tính naêng kyõ thuaät töông ñöông). Van phanh toång ñöôïc boá trí beân trong buoàng laùi, beân döôùi baøn ñaïp phanh, daãn ñoäng ñieàu khieån van phanh toång töø baøn ñaïp phanh ñöôïc trình baøy treân hình 3.9. Troïng löôïng cuûa van phanh toång laø 3KG.
Hình 3.9: Sô ñoà laép ñaët van phanh keùp vôùi saøn cabin
1: Van phanh keùp 2: Khung xöông cabin 6: Baøn ñaïp ga
3: Vít ñieàu chænh 4: Baøn ñaïp phanh 5: Oáng loùt
7: Saøn cabin 8: Bulong M12 9: Con laên
Van phanh keùp laø moät van ñieàu khieån, noù laøm vieäc khi coù taùc duïng vaøo baøn ñaïp vaø cung caáp aùp suaát khí neùn tôùi van xaû nhanh (van rôle) phuø hôïp vôùi goùc nghieâng cuûa baøn ñaïp.
Van phanh keùp goàm coù hai van ñieàu khieån, van treân vaø van döôùi, moãi van coù moät cöûa cung caáp khí neùn töø bình tôùi vaø moät cöûa xaû daãn khí neùn tôùi van rôle.
Van phanh keùp ñieàu khieån ñoäc laäp hai maïch daãn ñoäng phanh rieâng bieät, moät maïch cho caàu tröôùc, moät maïch cho caàu sau. Do vaäy ngay caû khi moät trong hai maïch bò hoûng, maïch coøn laïi vaãn laøm vieäc coù hieäu quaû vaø ñaûm baûo an toaøn cho xe. Caáu taïo cuûa van phanh keùp coù caáâu taïo nhö hình 3.10
Hình 3.10: Caáu taïo van phanh toång
1: Van khí quyeån 2: piston nhoû 3: Piston lôùn
5: Piston tuyø ñoäng 6: Phaàn töû ñaøn hoài 7: Taánm ñònh vò
8: Truïc con laên 9: Chuïp buïi 10: Tay ñoøn
12: Vít caáy 13: Loø xo piston tuyø ñoäng 14: Ñóa loø xo
15: Voøng gaêng 16: Loø xo piston nhoû 17:Van khoang döôùi
18: Con ñoäi nhoû 19: Voøng chaën 20: Van khoang treân
4: Loø xo van 11: Con ñoäi
* Hoaït ñoäng luùc bình thöôøng:
Khi khoâng phanh caùc ñöôøng I, II ñöôïc noái vôùi maùy neùn khí. Caùc ñöôøng III vaø IV ñöôïc noái vôùi van xaû nhanh cuûa caùc maïch daãn ñoäng phanh caàu tröôùc vaø caàu sau vaø ñöôïc noái thoâng vôùi khí trôøi qua cöûa xaû 1. Khi phanh löïc taùc duïng treân baøn ñaïp ñöôïc truyeàn qua con ñoäi 11 tôùi piston tuyø ñoäng 5. Piston tuyø ñoäng neùn loø xo hoài vò 13 ñi xuoáng. Khi piston tuyø ñoäng 5 ñi xuoáng laøm cho ñeá van cuûa taàng treân tieáp xuùc vôùi van taàng treân 20. Luùc naøy ñöôøng thoâng töø ñöôøng oáng III vôùi khí trôøi bò ñoùng laïi. Piston tuyø ñoäng 5 tieáp tuïc di chuyeån xuoáng döùôi laøm cho van 20 môû thoâng ñöôøng II vôùi ñöôøng III. Khí neùn töø bình ñöôïc noái thoâng tôùi van xaû nhanh cuûa maïch daãn ñoäng phanh caàu tröôùc. Luùc naøy moät doøng khí trong ñöôøng oáng III thoâng qua loã nhoû a seõ taùc ñoäng leân piston soá 3, piston soá 3 ñaåy piston soá 2 di chuyeån xuoáng döôùi laøm cho ñeá van cuûa taàng döôùi tieáp xuùc vôùi van taàng döùôi, ngaét ñöôøng thoâng töø ñöôøng IV ra khí trôøi vaø môû thoâng ñöôøng I vaø ñöôøng IV. Khí neùn ñöôïc noái thoâng töø bình chöùa tôùi van xaû nhanh cuûa maïch daãn ñoäng phanh caàu sau
Caân baèng: khi goùc ñaïp ñöôïc giöõ khoâng ñoåi thì aùp suaát khí neùn taïo ra khi ñaïp baøn ñaïp oån ñònh ôû möùc töông öùng vôùi goùc ñaïp. Khi ñaïp töøng böùôc moät ñöôøng xaû (12) ñoùng van naïp (17), (20) môû ñeå baét ñaàu cung caáp khí neùn nhö noùi ôû treân. Khi caùc van ñöôïc, khí neùn ñi tôùi caùc van xaû nhanh ñeå thöïc hieän quaù trình phanh, ñoàng thôøi khí neùn cuõng taùc ñoäng leân maët döôùi cuûa piston tuyø ñoäng 5. piston tuyø ñoäng 5 ñöôïc ñaåy leân treân cho tôùi khi löïc ñaåy cuûa khoâng khí caân baèng vôùi löïc treân baøn ñaïp. Khi piston tuyø ñoäng di chuyeån leân treân laøm cho van naïp ngaên treân ñoùng bôùt laïi, khi ñoù aùp suaát khí neùn taùc duïng leân piston 3 cuõng giaûm laøm cho loø xo 16 ñaåy piston nhoû leân treân, van naïp cuûa ngaên döôùi bò ñoùng bôùt laïi. Khi taùc duïng moät löïc lôùn hôn leân baøn ñaïp piston tuyø ñoäng 5 seõ môû van 20 nhieàu hôn aùp suaát taùc duïng leân piston 3 lôùn hôn thì van 17 cuõng môû lôùn hôn. Khi ñoù aùp suaát khí neùn laïi tieáp tuïc taùc duïng leân piston tuyø ñoäng 5, quaù trình caân baèng laïi ñöôïc laëp laïi. Cöù nhö vaäy aùp suaát khí trong caùc maïch ñaãn ñoäng phanh caàu tröôùc vaø caàu sau luoân luoân tyû leä vôùi löïc taùc ñoäng treân baøn ñaïp phanh.
Khi nhaû van phanh ñoâi: Khi nhaû baøn ñaïp phanh, piston (2) vaø piston (5) ñöôïc ñaåy leân nhôø loø xo hoài vò 13; 16. Piston tuyø ñoäng 5 vaø piston nhoû 2 ñöôïc di chuyeån leân treân laøm cho ñeáâ van taùch khoûi caùc van, caùc loø xo van ñöa van trôû veà traïng thaùi ñoùng, luùc naøy caùc cöûa xaû ñöôïc môû noái thoâng caùc ñöông III,IV vôùi khi trôøi thoâng qua van khí quyeån 1.
*. Hoaït ñoäng cuûa van phanh ñoâi khi coù moät trong caùc ñöôøng oáng bò hö:
Laøm vieäc chæ coù moät maïch daãn ñoäng cuûa maïch phanh caàu tröôùc: neáu maïch phanh caàu sau bò hö hoûng, van phanh cuûa maïch caàu tröôùc (20) hoaït ñoäâng bình thöôøng bôûi vì noù ñöôïc taùch ra töø van phanh cuûa maïch daãn ñoäïng phanh caàu sau thoâng qua piston nhoû 2.
Laøm vieäc chæ coù moät maïch daãn ñoäng cuûa maïch phanh caàu sau: khi khoang treân cuûa van phanh keùp bò hoûng. Laøm vieäc cuûa van phanh daãn ñoäng caàu sau ñöôïc ñieàu khieån baèng cô khí thoâng qua vít caáy 12 vaø con ñoäi 18 cuûa piston nhoû 2. Khi ñoù van vaãn hoaït ñoäng bình thöôøng.
2.7. Xilanh trôï löïc (chi tieát soá 3 treân hình 3.1)
Xilanh trôï löïc: Söû duïng loaïi laép treân oâtoâ cuûa oâtoâ taûi HINO (hoaëc cuõng coù theå söû duïng cuûa caùc loaïi xe taûi KIA, HYUNDAI, MITSUBISHI, DAEWOO, ASIA coù caùc tính naêng kyõ thuaät töông ñöông).
OÂ toâ thieát keá söû duïng hai cuïm xilanh naøy ñeå daãn ñoäng ñoäc laäp cô caáu phanh ôû caùc baùnh xe caàu tröôùc vaø caàu sau. Caùc xilanh trôï löïc ñöôïc laép treân giaù ñôõ trung gian cuøng vôùi bình khí neùn vaø ñöôïc baét vaøo khung xe beân phaûi cuøng vôùi bình chöùa khí neùn. Xilanh trôï löïc cuûa oâtoâ HINO taûi troïng 5 taán coù caùc kích thöôùc cô baûn nhö sau : ñöôøng kính trong cuûa maøng khí neùn D = 114,3mm (4 ½,”), ñöôøng kính trong cuûa xilanh phanh chính d = 22,2mm (0.87”). Troïng löôïng cuûa cuïm xilanh phanh chính trôï löïc khí neùn laø 3,0KG.
Caáu taïo cuûa xi lanh phanh chính nhö hình veõ:
Hình 3.11: Caáu taïo xilanh trôï löïc
1: Voøng ñeäm 2: Piston löïc 3: Loø xo hoài vò
4: Xilanh löïc 6: Xilanh thuûy löïc 8: Thanh ñaåy
9: Ñai oác 10: Coâng taùc deøn boùa söï coá phanh
A: Töø van xaû nhanh B: Tôùi xi lanh baùnh xe
Xi lanh trôï löïc nhaän aùp suaát khí neùn töø bình chöùa qua hoaït ñoäng cuûa van phanh vaø truyeàn toaøn boä aùp suaát khí neùn tôùi phaàn thuyû löïc. Noù goàm coù piston trôï löïc, loø xo hoài, ty ñaåy vaø voû xilanh ...
Piston trôï löïc vaø loø xo hoài ôû beân trong voû xilanh. Aùp suaát khí neùn töø bình chöùa taùc ñoäng vaøo buoàng xilanh tôùi beân traùi cöûa piston trôï löïc vaø buoàng xilanh beân phaûi ñöôïc noái tröïc tieáp ra beân ngoaøi. Ngoaøi ra coøn coù ty ñaåy coù taùc duïng daãn ñoäng cuûa piston trôï löïc tôùi phaàn thuyû löïc
Khí neùn töø bình chöùa qua van phanh toång vaøo buoàng khí neùn cuûa xilanh phanh chính, sinh ra löïc ñaåy taùc duïng vaøo maøng ngaên laøm dòch chuyeån piston thuyû löïc cuûa xilanh phanh chính. Söï dòch chuyeån cuûa piston xilanh phanh chính seõ taïo aùp suaát thuyû löïc caàn thieát cho caùc xilanh phanh baùnh xe.
Hoaït ñoäng cuûa piston xi lanh thuyû löïc (chi tieát 6 treân hình 3.11)
Hình 3.12: Xilanh vaø piston thuyû löïc
Boä phaän naøy bieán ñoåi aùp suaát khí neùn thaønh aùp suaát thuyû löïc qua ty ñaåy vaø truyeàn löïc naøy tôùi xilanh baùnh xe. Xilanh thuyû löïc goàm coù moät cuïm piston thuyû löïc ñöôïc noái vôùi moät ñaàu cuûa ty ñaåy vaø cuïm naøy goàm coù moät van chaën. Phaàn tröôït cuûa ty ñaåy caàn ñöôïc giöõ kín daàu baèng caùch duøng phôùt vaø cupen. Daàu phanh töø bình chöùa ñi vaøo qua loã daàu buoàng daàu xilanh ñöôïc noái qua loã giöõa cuûa piston vaø moät ñaàu cuûa noù ñöôïc noái vôùi xilanh baùnh xe (khi piston trôï löïc baét ñaàu hoaït ñoäng van chaën ñoùng vaø daàu phanh trong xilanh ñöôïc truyeàn tôùi xilanh baùnh xe).
-Tröôùc khi laøm vieäc: luùc naøy caû hai ñaàu piston trôï löïc coù aùp suaát baèng vôùi aùp suaát khí quyeån do vaäy piston trôï löïc bò ñaåy sang traùi voû xilanh trôï löïc nhôø loø xo. Ñoàng thôøi cuïm piston thuyû löïc cuõng ñöôïc keùo sang traùi nhôø chuyeån ñoäng cuûa ty ñaåy noái vôùi piston trôï löïc vaø goâng ñöôïc coá ñònh trong piston thuyû löïc tieáp xuùc vôùi voøng ñeäm chaën laøm di chuyeån vieân bi van chaën khoûi ñeá cuïm piston thuyû löïc vì vaäy daàu phanh coù theå deã daøng chaûy vaøo xilanh thuyû löïc.
- Khi laøm vieäc: khi ñaïp baøn ñaïp phanh, khí neùn töø van rô le ñi vaøo xilanh trôï löïc piston trôï löïc thaéng löïc loø xo vaø di chuyeån veà beân phaûi ñoàng thôøi goâng ôû ñaàu ty ñaåy seõ di chuyeån khoûi voøng ñeäm chaën. Van chaën ñöôïc ñoùng vaøo ñeá cuûa cuïm pisron thuyû löïc vaø buoàng daàu phía treân buoàng daàu vaø buoàng daàu trong xilanh ñöôïc caùch ly.
Aùp suaát khí neùn khi baét ñaàu laøm vieäc laø 0.55 kg/cm2. Khi aùp suaát khí neùn ñaït tôùi treân 0.55 kg/cm2 thì piston trôï löïc vaø piston thuyû löïc ñöôïc ñaåy hôn nöõa veà beân phaûi, daàu phanh trong xilanh thuyû löïc bò neùn laïi vaø aùp suaát thuyû löïc ñöôïc truyeàn tôùi baùnh xe.
- Khi nhaû phanh: khi nhaû baøn ñaïp thì piston trôï löïc vaø piston thuyû löïc ñöôïc keùo trôû laïi vò trí tröôùc khi laøm vieäc nhôø loø xo vaø aùp suaát thuyû löïc trong xilanh thuyû löïc (do caùc loø xo hoài vò cuûa cô caáu phanh taïo ra) vaø phanh ñöôïc nhaû ra
Vò trí cuûa piston thuyû löïc trong heä thoáng ñöôïc theå hieän treân hình ( vò trí soá I)
Hình 3.13: Vò trí cuûa piston xilanh thuyû löïc
5: Van kieåm tra 7: Piston thuûy löïc
2.8. Van xaû nhanh (hay coøn goïi laø van taêng toác coù khi coøn goïi laø rôle phanh)
Van xaû nhanh (chi tieât soá 4 treân hình 3.1) ñöôïc laép noái tieáp giöõa bình chöùa khí neùn vaø xilanh phanh chính vaø nhaän tín hieäu ñieàu khieån töø van phanh toång. Van xaû nhanh coù taùc duïng giaûm thôøi gian chaäm taùc duïng cuûa daãn ñoäng phanh baèng caùch ñöa tröïc tieáp khí neùn töø bình chöùa vaùo buoàng khí neùn cuûa xilanh phanh chính khi ngöôøi laùi ñaïp phanh vaø xaû thaúng khí neùn ra ngoaøi khi nhaû phanh, khoâng qua van phanh toång. Van xaû nhanh ñöôïc söû duïng loaïi laép treân oâtoââ taûi HINO (hoaëc cuõng coù theå söû duïng cuûa caùc loaïi xe taûi KIA, HYUNDAI, MITSUBISHI, DAEWOO, ASIA coù caùctính naêng kyõ thuaät töông ñöông). Treân oâtoâ thieát keá söû duïng hai van xaû nhanh laép ñoàng boä vôùi hai cuïm xilanh phanh chính.
Caáu taïo cuûa van xaû nhanh nhö hình veõ:
Hình 3.14: Caáu taïo van xaû nhanh
1: Thaân van treân 2: Piston 3: Loø xo
5: Thaân van döôùi 6: Ty van 7: Ñeá van
8: Cöûa xaû 9: Van naïp 10: Ñöôøng noái vôùi toång phanh
11: Ñöôøng noái tôùi xilanh trôï löïc 12: Ñöôøng noái vôùi bình chöùa khi neùn
Caáu taïo goàm buoàng ñieàu khieån (A) nhaän aùp suaát töø van phanh, moät thaân van treân, moät thaân van döôùi, moät cuïm piston taïo aùp suaát baèng aùp suaát trong buoàng ñieàu khieån (A) vaø moät phôùt van ñeå laøm kín khí neùn töø bình khí tôùi …
Hoaït ñoäng:
- Khi khoâng coù taùc ñoäng töø baøn ñaïp phanh töùc khoâng coù khoâng khi tôùi buoàng (A). buoàng ñieàu khieån (A) ñöôïc noái thoâng vôùi khí trôøi qua van phanh, vaø cuïm piston ñöôïc ñaët ôû vò trí treân cuøng nhôø taùc ñoäng cuûa loø xo. Buoàng (B), (C) vaø (D) ñöôïc noái vôùi cöûa xaû vaø thoâng vôùi khí trôøi, buoàng (E) ñöôïc noái vôùi bình vaø ñöôïc giöõ kín khí baèng phôùt thaân van beân trong vaø ñeá van.
- Khi coù tín hieäu ñieàu khieån töø toång phanh, aùp suaát ñieàu khieån ñi vaø buoàng ñieàu khieån (A) töø van phanh, döôùi taùc duïng cuûa aùp suaát, piston dòch chuyeån xuoáng döôùi, loø xo bò neùn laïi, ñaàu vaùt cuûa ty van tieáp xuùc vôùi ñeá van, cöûa xaû vaø buoàng (C) vaø (D) ñoùng, ñeá van ñöôïc eùp môû ra noái buoàng (D) vaø (E) (thôøi ñieåm baét ñaàu laøm vieäc), do ñoù khí neùn ñi töø buoàng (E) tôùi buoàng (D) vaø ñi vaøo xilanh trôï löïc laøm cöôøng hoaù löïc phanh.
Hình 3.15: Hoaït ñoäng cuûa van xaû nhanh khi coù tín hieäu töø van phanh
Ñoàng thôøi khí neùn qua ñöôøng a ñeå vaøo khoang (B). Sau thôøi ñieåm baét ñaàu laøm vieäc buoàng (D) vaø (E) ñöôïc thoâng vôùi nhau cho tôùi khi aùp suaát khí neùn trong khoang (A) vaø khoang (B) ñöôïc caân baèng, ñaàu vaùt cuûa ty van ñöôïc ñoùng vaøo ty van ñi leân, thaân van trong vaø trong vaø ñeá van seõ ngaét khoang (D) vaø khoang (E), vaø aùp suaát trong khoang (B) seõ ñöôïc duy trì oån ñònh.
Hình 3.16: Hoaït ñoäng tuyø ñoäng cuûa van xaû nhanh
Khi aùp suaát ñieàu khieån trong buoàng (A) taêng leân thì ty van laïi tieáp tuïc chuyeån ñoäng xuoáng döôùi, thaân van vaø ñeá van trong laïi ñöôïc môû ra, khí neùn ñi vaøo khoang (D) vaø (B) vaø khi aùp suaát khí neùn khoang (B) baèng aùp suaát khí neùn trong khoang (A) thì ty van moät laàn nöõa ñoùng laïi. Vôùi caáu taïo naøy aùp suaát trong khoang (A) vaø trong khoang (B) luoân ñöôïc caân baèng.
Khi xaû: khi nhaû baøn ñaïp phanh, buoàng ñieàu khieån (A) ñöôïc thoâng vôùi khí trôøi. Döôùi taùc duïng cuûa loø xo vaø cuûa aùp suaát trong khoang (B) seõ ñaåy piston veà vò trí ban ñaàu, luùc ñoù ñeá van vaø ty van ñöôïc môû ra, khoang (D) vaø cöûa xaû ñöôïc thoâng vôùi khí trôøi
Hình 3.17: Hoaït ñoäng cuûa van xaû nhanh khi thoâi khoâng ñaïp phanh
2.9. Caùc van xaû nöôùc, van moät chieàu, ñoàng hoà aùp suaát, boä taùch nöôùc, ñeøn baùo söï coá phanh:
- Caùc van xaû nöôùc ñöôïc laép nôi ñaùy caùc ngaên cuûa bình khí neùn ñeå ñònh kyø xaû nöôùc ngöng tuï trong bình ra ngoaøi.
- Caùc van moät chieàu ñöôïc laép treân caùc cöûa vaøo caùc ngaên cuûa bình chæ cho pheùp khí neùn ñi theo moät chieàu naïp vaøo caùc ngaên töø ñoù taïo ra tính ñoäc cho töøng ngaên, cuï theå laø: neáu vì moät lyù do naøo ñoù ôû moät trong 3 ngaên bò tuït aùp suaát thì khoâng laøm aûnh höôûng tôùi caùc ngaên kia.
- Ñoàng hoà ño aùp suaát ñöôïc laép treân baûng tablo trong cabin ñeå ngöôøi laùi theo doõi aùp suaát hôi trong heä thoáng. Ñoàng hoà aùp suaát ñöôïc noái vôùi ngaên ngöng tuï.
- Boä taùch nöôùc ñöôïc laép ngay ñaàu ra cuûa maùy neùn khí coù taùc duïng laøm khoâ moïât phaàn khí neùn tröôùc khi ñöa vaøo bình chöùa
- Ñeøn baùo söï coá phanh ñöôïc laép treân baûng tablo trong cabin. Ñeøn naøy ñöôïc noái vôùi coâng taéc baùo söï coá gaén treân xilanh phanh chính. Moãi khi caùc boä phaän cuûa heä thoáng phanh keå töø xilanh thuyû löïc treân xilanh phanh chính trôû ñi coù söï coá thì coâng taéc seõ caáp doøng ñieän cho ñeøn baùo treân cabin saùng ñeå caûnh baùo söï coá phanh cho ngöôøi laùi xe .
2.10. Caùc ñöôøng oáng daãn khí neùn vaø daãn daàu phanh
Ñöôøng oáng daãn khí neùn töø bôm ñeán bình chöùa khí neùn söû duïng tuy- oâ ñoàng 14, ñöôøng oáng töø van phanh toång ñeán cuïm xilanh phanh chính söû duïng loaïi tuy oâ ñoàng 10. Ñöôøng oáng daãn daàu söû duïng laïi cuûa oâtoâ tröôùc khi caûi taïo .
Chuù yù: Ñeå ñaûm baûo tính ñoàng boä cuõng nhö khaû naêng laøm vieäc oån ñònh cuûa heä thoáng phanh ôû caùc cheá ñoä phanh khaùc nhau, chuùng toâi ñaõ löïa choïn caùc cuïm neâu treân ñeàu ñöôïc laáy ñoàng boä töø moät loaïi xe nguyeân thuyû
*. Nguyeân lyù laøm vieäc cuûa heä thoáng phanh:
Sô ñoà heä thoáng phanh thuyû löïc trôï löïc khí neùn cuûa oâtoâ thieát keá coù daïng nhö
Hình 3.18: Sô ñoà heä thoáng phanh treân xe hoaùn caûi
1;2 cô caáu phanh 3: Baàu trôï löïc 4: Van xaû nhanh
6: Bình chöùa khí neùn 7: Maùy neùn khí 8: Ñoàng hoà ño aùp suaát
9: Boä taùch nöôùc 10: Van ñònh aùp 11: Van an toaøn
12: Van moät chieàu 13: Van xaû nöôùc 14: Van toång phanh
15: Baøn ñaïp phanh 16: Ñeøn baùo söï coá phanh
5: Bình daàu 17: Van baûo veä hai ngaû
Maùy neùn khí 7 ñöôïc daãn ñoäng töø ñoäng cô qua boä truyeàn ñai, cung caáp khí neùn cho bình chöùa 4, aùp suaát trong bình chöùa khí neùn döôïc giöõ oån ñònh trong khoaûng töø 6,0- 8,0 KG/cm2 nhôø van ñieàu chænh aùp suaát 10. Trong tröôøng hôïp van ñieàu chænh aùp suaát hoûng, khi aùp suaát trong heä thoáng taêng ñeán giaù trò 8.5-9 kG/cm2, van an toaøn 11 seõ xaû khí neùn trong bình chöùa ra ngoaøi ñaûm baûo an toaøn cho heä thoáng .
Khi ngöôøi laùi xe ñaïp baøn ñaïp phanh 15 seõ laøm ñòch chuyeån khoái van ñieàu khieån cuûa van phanh toång 14 , môû thoâng ñöôøng oáng khí neùn töø bình chöùa ñeán caùc van xaû nhanh ñieàu khieån caùc cuïm xilanh phanh chính töông öùng cuûa caàu tröôùc vaø caàu sau. Caùc van xaû nhanh seõ môû thoâng ñöôøng khí neùn töø bình chöùa tôùi caùc xilanh phanh chính. Khí neùn aùp suaát cao seõ taùc duïng leân maøng hôi cuûa buoàng khí neùn taïo ra löïc ñaåy laøm maøng hôi vaø cuïm piston xilanh phanh chính dòch chuyeån töø traùi sang phaûi. Piston xilanh phanh chính neùn daàu thuyû löïc laøm aùp suaát daàu trong ñöôøng oáng thuyû löïc taêng cao, taùc duïng leân caùc piston xilanh phanh baùnh xe, taïo ra löïc caàn thieát daãn ñoäng caùc guoác phanh baùnh xe caàu tröôùc 1 vaø guoác phanh baùnh xe caàu sau 2 thöïc hieän quaù trình phanh.
Khi ngöôøi laùi xe thaû baøn ñaïp phanh, van ñieàu khieån cuûa van phanh toång trôû veà vò trí caét ñöôøng khí neùn ñieàu khieån van xaû nhanh töø bình chöùa, van xaû nhanh trôû veà vò trí ban ñaàu môû thoâng buoàng khí neùn nôi xilanh phanh chính vôùi khí trôøi. Döôùi taùc duïng cuûa loø xo hoài vò ôû caùc cô caáu phanh baùnh xe vaø buoàng trôï löïc, maøng hôi vaø cuïm piston xilanh phanh chính dòch chuyeån töø phaûi sang traùi trôû veà vi trí ban ñaàu, keát thuùc quaù trình phanh.
Nhôø coù van xaû nhanh, thôøi gian chaäm taùc duïng cuûa heä thoáng phanh giaûm xuoáng do buoàng khí neùn cuûa xilanh phanh chính ñöôïc noái thoâng tröïc tieáp vôùi bình chöùa (khi ñaïp phanh) hoaëc khí trôøi (khi nhhaû phanh) khoâng qua van phanh toång
Vôùi keát caáu vaø nguyeân lyù nhö treân heä thoáng phanh luoân ñaûm baûo ñöôïc tính chia maïch daãn ñoäng ñoäc laäp cho caàu tröôùc vaø caàu sau. Neáu vì moät lyù do naøo ñaáy gaây ra söï maát aùp suaát thuyû löïc hoaëc aùp suaát khí neùn treân ñöôøng daãn ñoäng cuûa caàu tröôùc (hoaëc caàu sau) thì ñöôøng daãn ñoäng phanh ñeán caàu coøn laïi hoaøn toaøn ñöôïc baûo toaøn nhôø caùc van moät chieàu vaø van baûo veä hai ngaû, vì theá hieäu quaû phanh treân caàu coøn laïi vaãn ñöôïc baûo ñaûm.
Sô ñoà toång theå cuûa xe sau hoaùn caûi ñöôïc trình baøy treân hình 3.19
Hình 3.20: Sô ñoà toång theå heä thoáng phanh treân xe sau hoaùn caûi
MOÄT SOÁ HÌNH AÛNH :
Bình chaân khoâng Bình khí neùn
Baàu trôï löïc khí neùn Baàu trôï löïc chaân khoâng
Bôm chaân khoâng Maùy neùn khí
CHÖÔNG 4: TÍNH TOAÙN SO SAÙNH HIEÄU QUAÛ PHANH
1. Xaùc ñònh moâ men phanh cöïc ñaïi maø cô caáu phanh caàn sinh ra
Giaû söû oâ toâ vaän chuyeån moät loaïi haøng hoaù nhaát ñònh vaø coù toaï ñoä troïng taâm nhö hình veõ 4.1. Xeùt quaù trình phanh khi xe chaïy treân ñöôøng naèm ngang. Coi raèng löïc caûn khoâng khí khoâng ñaùng keå Pw = 0. Treân xe coù caùc löïc taùc duïng nhö hình veõ:
Hình 4-1: Xaùc ñònh toaï ñoä troïng taâm cuûa oâ toâ
*) Moâ men phanh caàn sinh ra
Moâ men phanh sinh ra ôû caùc cô caáu phanh cuûa oâ toâ phaûi ñaûm baûo giaûm ñöôïc toác ñoä hoaëc döøng haún oâ toâ hoaøn toaøn vôùi gia toác chaäm daàn trong giôùi haïn cho pheùp.
Ñoái vôùi oâ toâ löïc phanh cöïc ñaïi coù theå taùc duïng leân moät cô caáu phanh ôû caàu tröôùc khi phanh treân ñöôøng baèng phaúng ñöôïc tính theo coâng thöùc: [1]
(4-1)
Vaø ôû caàu sau laø:
(4-2)
ÔÛ ñaây G laø troïng löôïng cuûa oâ toâ luùc ñaày taûi
G1; G2 laø taûi troïng töông öùng (phaûn löïc cuûa ñaát) taùc duïng leân baùnh xe tröôùc vaø sau cuûa oâ toâ ôû traïng thaùi tónh, treân beà maët naèm ngang.
m1; m2 laø heä soá phaân boá taûi troïng töông öùng leân caàu tröôùc vaø caàu sau cuûa oâ toâ khi phanh
L laø chieàu daøi cô sôû cuûa oâ toâ
a, b laø khoaûng caùch töông öùng töø troïng taâm tôùi caàu tröôùc vaø caàu sau cuûa oâ toâ
laø heä soá baùm giöõa loáp vaø maët ñöôøng choïn = 0,75
Caùc heä soá m1: m2 ñöôïc tính theo coâng thöùc: [1]
(4-3)
(4-4)
trong ño:ù hg: laø chieàu cao troïng taâm oâ toâ
g: gia toác troïng tröôøng cuûa oâ toâ
: gia toác chaäm daàn cöïc ñaïi khi phanh
’ heä soá ñaëc tröng cho cöôøng ñoä phanh
ÔÛ oâ toâ cô caáu phanh ñaët tröïc tieáp ôû taát caû caùc baùnh xe (phanh chaân). Do ñoù moâ men phanh tính toaùn caàn sinh ra ôû baùnh xe caàu tröùôc: [1]
M’p = .j.rbx (4-5)
Vaø ôû baùnh xe caàu sau laø:
M’’p = (4-6)
Vôùi rbx laø baùn kính laøm vieäc trung bình cuûa baùnh xe
rbx = = (8,25+)*25,4 = 413 (mm) = 0,413 (m )
Ôû ñaây choïn ’= 0,45 vaø = 0,75
Thay caùc giaù trò a = 2910; b = 1940; L = 4850; hg = 1660; G = 9765 kG vaøo bieåu thöùc (4-5) vaø (4-6) ta ñöôïc:
M’p (kG.m)
M’’p=(kG.m
= 941 + 571 = 1512 (kG.m)
2. Tính toaùn kieåm nghieäm
2.1. Caùc thoâng soá kieåm nghieäm
Hình 4-2:Sô ñoà thoâng soá hình hoïc cuûa cô caáu phanh
Ta coù caùc thoâng soá hình hoïc cuûa cô caáu phanh nhö sau :
Goùc 0 = 150
Goùc = 1200 .
h = 230; s = 120; r = 160 (mm)
* Tính goùc vaø baùn kính cuûa toång hôïp löïc taùc duïng leân maù phanh
+) Tính goùc theo coâng thöùc: [1]
(4-7)
Trong ñoù: laø goùc tính töø taâm choát quay tôùi taám ma saùt = 150
laø goùc oâm cuûa taám ma saùt =1200 =2.094 rad
= + = 120+15 =1350
rt laø baùn kính tang troáng rt = 160 mm
thay caùc thoâng soá treân vaøo (4-7) ta coù:
= 0.152
Suy ra = 8039’
+) Tính
ñöôïc tính theo coâng thöùc: [1]
r = (4-8)
Thay soá ta coù: r=
= 0,1872 m
2.2. Löïc taùc duïng leân cô caáu phanh
Tính löïc taùc duïng leân guoác phanh treân xe nguyeân thuyû
Ñeå phuïc vuï cho vieäc tính toaùn, coù theå moâ taû phaàn daãn ñoäng phanh cuûa xe nguyeân thuyû tröôùc khi caûi taïo nhö sô ñoà hình döôùi ñaây.
Hình 4.3: Sô ñoà nguyeân lyù heä thoáng phanh treân xe nguyeân thuyû
Theo sô ñoà naøy aùp suaát daàu phanh cöïc ñaïi truyeàn tôùi xilanh phanh baùnh xe Pxlbx ñöôïc xaùc ñònh theo coâng thöùc: [3]
Pxlbx = Pnl + Ptlck (4-9)
Trong ñoù:
Pnl – laø aùp suaát daàu cöïc ñaïi ñöôïc taïo ra do löïc taùc duïng cuûa ngöôøi laùi leân baøn ñaïp
Ptlck – laø aùp suaát ñöôïc taïo ra do boä trôï löïc chaân khoâng.
Aùp suaát Pnl ñöôïc xaùc ñònh theo coâng thöùc sau: [3]
Pnl = Qbñ . Ickbñ/ Fxlbñ (4-10)
Vôùi Fxlbñ laø dieän tích tieát dieän cuûa xilanh baøn ñaïp phanh ().
Fxlbñ = (4-11)
Ickbñ tyû soá truyeàn cô khí
Vì soá laàn phanh ngaët vôùi hieäu quaû phanh cöïc ñaïi chæ chieám khoaûng
(5-10)% soá laàn phanh chung. Neân löïc lôùn nhaát cho pheùp treân baøn ñaïp laø khaù lôùn. Cuï theå Qbñ = 500-700 N töùc töø 50 – 70 kG. [2]
Choïn Qbñ = 50 kG
Thay soá vaøo (4-10) ta coù
Pnl = 50. 7/(3,14 . /4) = 26,52 (kG/)
Aùp suaát Ptlck ñöôïc xaùc ñònh theo coâng thöùc:
Ptlck = X/Ftlck (4-12)
Vôùi X = Fmck .- (Nlxck+ k.x)
Trong ñoù:
– : laø aùp suaát chaân khoâng. Laø ñoä cheânh leäch aùp suaát giöõa moâi tröôøng vaø aùp suaát trong bình chaân khoâng. ÔÛ ñaây laáy giaù trò cöïc ñaïi laø = 0,7 (kG/)
Fmck – laø dieän tích cuûa maøng chaân khoâng Fmck =./4.
Ftlck- laø dieän tích tieát dieän cuûa xilanh thuyû löïc laép nôi baàu trôï löïc.
Ftlck =.
x: laø haønh trình cuûa caàn ñaåy trong boä trôï löïc chaân khoâng
Nlxck : löïc caêng ban ñaàu cuûa loø xo trong baàu trôï löïc chaân khoâng
k : laø ñoä cöùng cuûa loø xo trong baàu trôï löïc chaân khoâng
Söï aûnh höôûng cuûa loø xo trong baàu trôï löïc laø khoâng ñaùng keå, ñeå ñôn giaûn trong tính toaùn coù theå boû qua aûnh höôûng naøy
X = Fmck . (4-13)
thay soá ta coù
Ptlck = [(./4).0,7.]/ (./4) =112,6 (kG/)
Pxlbx = 112,6 +26,52 = 139,12(kG/)
Löïc taùc duïng leân guoác phanh P = Pxlbx .Fxlbx
Trong ñoù P laø löïc taùc duïng leân guoác phanh
Pxlbx laø aùp suaát daàu phanh trong heä thoáng
Fxlbx laø dieän tích xy lanh baùnh xe
Ôû baùnh xe tröôùc P1 = 139,12 *(3,6)2/4 = 1416 kG
Ôû baùnh xe sau P2 = 139,12 *(3,8)2/4 = 1577,7 kG
Tính löïc taùc duïng leân guoác phanh treân xe hoaùn caûi
Ñeå phuïc vuï cho böôùc tính toaùn naøy coù theå sô ñoà hoaù cuïm xilanh phanh chính treân xe caûi taïo nhö hình veõ döôùi ñaây:
Hình 4.4: Sô ñoà caáu taïo cuûa baàu trôï löïc
Boû qua aûnh höôûng cuûa loø xo trong piston xilanh trôï löïc, theo sô ñoà naøy aùp suaát daàu phanh daãn tôùi caùc xilanh phanh baùmh xe ñöôïc xaùc ñònh theo coâng thöùc sau:
P’xlbx = (. Fm/ Ftlkn) (4-14)
Trong ñoù = Pkn - Pmt
Pkn- laø aùp suaát khí neùn toái ña trong heä thoáng khi laøm vieäc.
Pkn = 8 kG/
Pmt laø aùp suaât moâi tröôøng Pmt = 1 kG/cm2
= 8-1 = 7 kG/cm2
Fm – laø dieän tích cuûa maøng khí neùn.
Fm = 3,14 . /4 = 102,55
Ftlkn – laø dieän tích tieát dieän cuûa xilanh thuyû löïc laép nôi cuïm xi lanh phanh chính. Ftlkn = /4 = 3,14. /4 = 3,87
Thay soá vaøo ta coù
P’xlbx = (7* 102,55/3,87) 185 ( kG/)
Löïc taùc duïng leân guoác phanh P’ = P’xlbx *Fxlbx
Trong ñoù P’ laø löïc taùc duïng leân guoác phanh
P’xlbx laø aùp suaát daàu phanh trong heä thoáng
Fxlbx laø dieän tích xilanh baùnh xe
Ôû baùnh xe tröôùc P’1 =185*(3,6)2/4 = 1182,116 kG
Ôû baùnh xe sau P’2 = 185*(3,8)2/4 = 2097 kG
2.3. Tính moâ men phanh
Xeùt caân baèng guoác phanh vôùi caùc giaû thuyeát sau
AÙp suaát phaân boá ñeàu theo chieàu roäng maù phanh
Quy luaät phaân boá aùp suaát theo chieàu daøi maù phanh khoâng phuï thuoäc vaø giaù trò löïc eùp taùc duïng leân guoác phanh vaø coù giaù trò toång quaùt: [2]
Q = (4-15)
Ôû ñaây laø aùp suaát cöïc ñaïi treân maù phanh
haøm phaân boá aùp suaát
Heä soá ma saùt giöõa troáng phanh vaø maù phanh khoâng phuï thuoäc vaøo cheá ñoä phanh.
Khi phanh, phaàn töû voâ cuøng beù (hình 4-2) seõ chòu taùc duïng cuûa löïc phaùp tuyeán dN = qbr vaø löïc ma saùt dFT = dN = qbr töø troáng phanh :[2]
dMp = dFT. r = qbr2 hay dMp = qmaxbr2 (4-16)
tích phaân bieåu thöùc (4-16) töø tôùi ta ñöôïc moâ men phanh töông öùng do caùc guoác phanh töông öùng taïo ra:
Mp1,2 = qmaxbr2 (4-17)
Hình 4.5: Sô ñoà tính toaùn moâ men phanh
Ñeå xaùc ñònh qmax ta vieát phöông trình moâ men ñoái vôùi ñieåm quay (c) cuûa guoác phanh
(4-18)
theá caùc bieåu thöùc dFT vaø dN vaøo bieåu thöùc (4-18) vôùi chuù yù
(l = r-s. cos). Sau khi bieán ñoåi chuùng ta coù
(4-19)
theá bieåu thöùc (4-19) vaøo phöông trình (4-17) roài chia caû töû vaø maãu cho
r chuùng ta nhaän ñöôïc phöông trình ñeå xaùc ñònh moâ men Phanh theo löïc eùp cuûa moãi guoác phanh: [2]
Mp12 = Ph /() (4-20)
Ôû ñaây (4-21)
Daáu (-) ôû maãu soá cuûa bieåu thöùc (20) töông öùng vôùi guoác phanh töï sieát, daáu (+) töông öùng vôùi guoác khoâng töï sieát.
Nhö vaäy moâ men phanh toång coäng cuûa caû hai guoác phanh seõ laø
(4-22)
Caùc phöông trình töø (4-19) tôùi (4-22) ñuùng cho taát caû caùc loaïi phanh guoác loaïi bôi (hai baäc töï do) cuõng nhö loaïi coù ñieåm quay coá ñònh (moät baäc töï do). Ñeå aùp duïng cho loaïi cô caáu phanh cuï theå caàn aùp duïng theâm haøm phaân boá aùp suaát . Quy luaät phaân boá aùp suaát theo chieàu daøi maù phanh phuï thuoäc vaøo raát nhieàu yeáu toá trong ñoù coù ñoä cöùng vöõng vaø nhieät ñoä caùc chi tieát cuûa cô caáu phanh. Guoác phanh moät baäc töï do coù ñoä cöùng vöõng cao thì haøm phaân boá aùp suaát laø haøm sin = sin , coøn ñoä cöùng vöõng keùm thì aùp suaát phaân boá ñeàu = 1. Keát quaû tính toaùn cho thaáy ñoä sai soá trong hai tröôøng hôïp khoâng lôùn hôn 5% . Sau khi phaân tích (4-21) ta coù: [2]
Vôùi = sin
(4-23)
Vôùi = 1.
(4-24)
Ñoái vôùi guoác hai baäc töï do
(4-25)
Chæ soá 1 vaø 2 töông ñöông vôùi guoác phanh tröôùc vaø guoác phanh sau, aùp suaát ñaït max taïi ñieåm coù töùc laø aùp suaát max dòch chuyeån theo chieàu quay cuûa troáng phanh moät goùc so vôùi ñieåm naøy ôû guoác phanh moät baäc töï do. Theá bieåu thöùc naøy vaøo caùc coâng thöùc tính A vaø B sau khi tích phaân ta ñöôïc: [2]
(4-26)
Daáu (+) vaø ñöôïc laáy töông öùng vôùi guoác phía tröôùc, daáu (-) vaø laáy töông öùng vôùi guoác phanh sau. Gía trò cuûa coù theå thöøa nhaän treân cô sôû phaân tích ñaëc ñieåm maøi moøn cuûa maù phanh ñaõ qua söû döïngnh sau: = 40-500 vaø = 20-300.
Khí caùc goùc thì coâng thöùc (4-26) trôû thaønh coâng thöùc
(4-24)
Ñoái vôùi daãn ñoäng thuyû löïc coù guoác phan ñoái xöùng thì
P1 = P2 = P; A1 = A2 = A; B1 = B2 =B; h1 = h2 = h, neân theo coâng thöùc
(4-22) ta coù:
(4-27)
Daáu (-) töông öùng vôùi phanh coù hai guoác cuøng töï sieát
Daáu (+) töông öùng vôùi phanh coù hai guoác khoâng töï sieát
Treân xe KIA RHINO cô caáu phanh guoác kieåu bôi, hai guoác cuøng töï sieát
Goùc 0 = 150 ; = 1200; 1 = 1350
h = 230; s = 120; r = 160
Theá caùc thoâng soá treân vao coâng thöùc (4-23) ta coù
= 0.3
Moâ men phanh ñöôïc tính theo coâng thöùc (4-27) öùng vôùi (-)
Moâ men phanh sinh ra treân xe nguyeân thuyû
Vôùi P laø löïc taùc duïng leân guoác phanh ñaõ tính
Ôû baùnh xe tröôùc P1 = 139,12 *(3,6)2/4 =1416 kG
Ôû baùnh xe sau P2 = 139,12 *(3,8)2/4=1577,7 kG
Moâ men phanh taïo ra ôû caàu tröôùc
kG.m (4-28)
Moâ men phanh taïo ra ôû caàu sau:
kG.m (4-29)
Moâ men toång coäng = 372 + 414,53 = 786,53 kG.m
Moâ men phanh sinh ra treân xe caûi taïo:
Ôû baùnh xe tröôùc P =185*(3,6)2/4 =1882,116 kG
Ôû baùnh xe sau P = 185,5*(3,8)2/4 = 2097 kG
Moâ men phanh taïo ra ôû caàu tröôùc
kG.m (4-30)
Moâ men phanh taïo ra ôû caàu sau:
kG.m (4-31)
Moâ men toång coäng taùc ñoäng leân xe:
= 485,8 + 552,6 = 1035,14 kG.m
Töø keát quaû tính toaùn ta laäp ñöôïc baûng sau:
Baûng 4-1: Baûng so saùnh moâ men phanh
TT
Theo yeâu caàu
(theo lyù thuyeát)
Treân xe nguyeân thuyû
Treân xe hoaùn caûi
Moâ men phanh taùc duïng leân cô caáu phanh caàu tröôùc kG.m
941
372
484,24
Moâ men phanh taùc duïng leân cô caáu phanh caàu sau kG.m
571
414,53
550,9
Moâ men phanh toång coäng
1512
786,53
1035,14
So saùnh moâ men ñöôïc taïo ra trong heä thoáng phanh phanh treân xe nguyeân thuyû vaø treân xe caûi taïo ta thaáy moâ men phanh cuûa heä thoáng phanh treân xe caûi taïo lôùn hôn moâ men phanh cuûa heä thoáng phanh xe nguyeân thuyû, giaù trò moâ men phanh treân xe caûi taïo cuõng gaàn vôùi giaù trò moâ men phanh yeâu caàu hôn.
3. So saùnh hieäu quaû phanh:
Khi trong heä thoáng daãn ñoäng phanh coù moät maïch daãn ñoäng naøo ñoù bò hö. Khi ñoù van baûo veä hai ngaû seõ laøm vieäc nhö moät cô caáu an toaøn (muïc 2.5 chöông 3 ñaõ trình baøy).
Aùp suaát trong ñöôøng oáng cuûa maïch daãn ñoäng coøn toát ñöôïc ñöôïc duy trì trong khoaûng 5,1 – 5,3 kG/cm2. Khi aùp suaát trong ñöôøng oáng lôùn hôn 5,3 kG/cm2 thì van hai ngaû seõ môû ñöôøng thoâng vôùi maïch bò hö. Khi aùp suaát trong ñöôøng oáng giaûm nhoû hôn 5,1 kG/cm2 thì van baûo veä hai ngaû laïi ñoùng maïch bò hö laïi.
Aùp duïng coâng thöùc 4-14 ñeå tính aùp suaát daàu phanh truyeàn tôùi xy lanh baùnh xe:
P’xlbx = (. Fm/ Ftlkn) (4-14)
Trong ñoù = Pkn - Pmt
Pkn - laø aùp suaát khí neùn toái ña trong heä thoáng khi laøm vieäc.
Pkn = 5,3 kG/
Pmt laø aùp suaât moâi tröôøng Pmt = 1 kG/cm2
=5,3-1 = 4,3kG/cm2
Fm – laø dieän tích cuûa maøng khí neùn.
Fm = 3,14 . /4 = 102,55
Ftlkn – laø dieän tích tieát dieän cuûa xilanh thuyû löïc laép nôi cuïm xi lanh phanh chính. Ftlkn = /4 = 3,14. /4 = 3,87
Thay soá vaøo ta coù
P’xlbx = (4,3* 102,55/3,87) =114 ( kG/)
Löïc taùc duïng leân guoác phanh P’ = P’xlbx *Fxlbx
Trong ñoù P’ laø löïc taùc duïng leân guoác phanh
P’xlbx laø aùp suaát daàu phanh trong heä thoáng
Fxlbx laø dieän tích xy lanh baùnh xe
Ôû baùnh xe tröôùc P’1 = 114*(3,6)2/4 = 1160,3786 kG
Ôû baùnh xe sau P’2 = 114*(3,8)2/4 = 1292,89 kG
Moâ men phanh taïo ra trong tröôøng hôïp naøy:
Thay caùc giaù trò cuûa P’ vaøo (4-30) vaø (4-31) ta coù ñöôïc giaù trò moâmen phanh
- Moâ men phanh taïo ra ôû caàu tröôùc
(kG.m) (4-32)
- Moâ men phanh taïo ra ôû caàu sau:
(kG.m) (4-33)
So saùnh moâ men phanh cuûa caùch maïch daãn ñoäng khi maïch coøn laïi bò hö hoûng vôùi moâ men toâng coâng khi caû heä thoáng daãn ñoäng coøn toát:
H (%) =
Trong ñoù laø moâ men phanh ñöôïc sinh ra ôû moãi caàu töông öùng khi maïch kia bò hö
Laø moâ men phanh toång coäng trong tröôøng hôïp heä thoáng phanh coøn toát.
Khi maïch daãn ñoäng phanh caàu sau bò hö, hieäu quaû phanh chæ laø do cô caáu phanh caàu tröôùc sinh ra:
H (%) =
Khi maïch daãn ñoäng phanh caàu tröôùcbò hö, hieäu quaû phanh chæ laø do cô caáu phanh caàu sau sinh ra:
H (%) =
Keát quaû tính toaùn cho thaáy hieäu quaû phanh cuûa heä thoáng phanh khi coù moät maïch daãn ñoäng bò hö hoûng thoaû maõn yeâu caàu cuûa heä thoáng phanh (muïc 2.3 chöông 1)
Keát luaän: Heä thoáng phanh treân xe caûi taïo hoaït ñoäng toát vôùi nhieàu öu ñieåm hôn heää thoáng phanh xe nguyeân thuyû nhö moâ men phanh lôùn hôn, heä soá an toaøn cao hôn do ñaõ ñöôïc taùch thaønh hai maïch daãn ñoäng ñoäc laäp, ñieàu khieån phanh nheï nhaøng, giaûm cöôøng ñoä lao ñoäng cuûa ngöôøi laùi xe ngay caû trong nhöõng laàn phanh ngaët vôùi cöôøng ñoä phanh lôùn nhaát.
KEÁT LUAÄN CHUNG
Sau 3 thaùng nghieân cöùu taøi lieäu vaø tìm hieåu thöïc teá xe taûi KIA RHINO vôùi söï höôùng daãn cuûa Thaày TS. NGUYEÃN NÖÔÙC, ñeà taøi “Thieát keá hoaùn caûi heä thoáng phanh oâ toâ KIA RHINO” ñaõ ñöôïc thöïc hieän moät caùch hoaøn chænh vôùi caùc noäi dung:
Chöông 1: Toång quan veà heä thoáng phanh
Chöông 2: Nghieân cöùu hoaùn caûi
Chöông 3: Thöïc haønh hoaùn caûi
Chöông 4: Tính toaùn so saùnh hieäu quaû phanh
Töø keát quaû nghieân cöùu heä thoáng phanh xe taûi KIA RHINO ñaõ neâu trong caùc chöông cuûa ñeà taøi, chuùng toâi ruùt ra moät soá keát luaän sau:
Heä thoáng phanh treân oâ toâ laø heä thoáng ñieàu khieån quan troïng, ñoùng vai troø an toaøn trong chuyeån ñoäng, phoøng ngöøa moät caùch chuû ñoäng caùc tai naïn treân ñöôøng.
Keát caáu cuûa heä thoáng phanh ngaøy caøng ñöôïc hoaøn thieän, chaát löôïng cuûa heä thoáng phanh ngaøy cang cao. Nhöõng yeâu caàu ñoái vôùi heä thoáng phanh ngaøy moät khaét khe hôn, nhaát laø hieän nay vaø trong töông lai oâ toâ chuyeån ñoäng vôùi toác ñoä cao vaø maät ñoä oâ toâ treân ñöôøng ngaøy caøng lôùn.
Heä thoáng phanh chính treân xe taûi KIA RHINO (model 1990): laø heä thoáng phanh daãn ñoäng thuyû löïc trôï löïc chaân khoâng. Heä thoáng phanh döøng laø loaïi tang troáng, boá trí treân truïc truyeàn ñoäng, daãn ñoäng cô khí. Trong thöïc teá söû duïng xe KIA RHINO ôû nöôùc ta. Heä thoáng phanh chính boäc loä nhieàu nhöôïc ñieåm:- Heä thoáng daãn ñoäng chöa ñöôïc daãn ñoäng ñoäc laäp,- Khoâng taïo ñöôïc moâ men phanh lôùn- Hieäu quaû phanh khoâng cao khi phaàn trôï löïc chaân khoâng bò hö.
Sau khi caûi taïo heä thoáng phanh chính hoaït ñoäng vôùi nhieàu öu ñieåm hôn so vôùi heä thoáng phanh treân xe nguyeân thuyû. - Taïo ñöôïc moâ men phanh lôùn, - Daãn ñoäng phanh ñöôïc taùch thaønh hai maïch ñoäc laäp- Ñieàu khieån nheï nhaøng - Thôøi gian chaäm taùc duïng phanh nhoû
Trong quaù trình thieát keá tính toaùn, ñeà taøi ñaõ söû duïng moät soá taøi lieäu ñeå chöùng minh tính logic cuûa caùc vaán ñeà giaûi queát ñeà taøi nhöng chæ coù yù nghóa veà maët ñònh tính coøn veà maët ñònh löôïng caàn ñöôïc khaûo saùt thoâng qua moät thöïc tieãn moät caùch chính xaùc hôn.
Ñaùnh giaù baûn luaän vaên naøy chuùng toâi cho raèng vôùi kieán thöùc chuyeân ngaønh coøn haïn cheá, kinh nghieäm thöïc teá coøn chöa nhieàu vaø do laàn ñaàu tieân nghieân cöùu thieát keá hoaùn caûi, thôøi gian nghieân cöùu coù haïn trong khuoân khoå moät ñeà taøi luaän vaên toát nghieäp (3 thaùng) neân trong quaù trình thöïc hieän ñeà taøi khoâng traùnh khoûi sai soùt, vaø coøn moät soá vaán ñeà caàn tieáp tuïc nghieân cöùu. Raát kính mong nhaän ñöôïc yù kieán ñoùng goùp cuûa quyù Thaày Coâ vaø caùc baïn ñoàng nghieäp.
Höôùng phaùt trieån tieáp theo cuûa ñeà taøi:
+ Thieát keá thi coâng.
+ Thöû nghieäm, so saùnh keát quaû thöïc teá vôùi keát quaû tính toaùn lyù thuyeát.
Moät laàn nöõa chuùng toâi xin caûm ôn: Ban Giaùm Hieäu Tröôøng Ñaïi Hoïc GTVT TP.HCM; Ban Chuû Nhieäm Khoa Cô Khí; Thaày giaùo höôùng daãn luaän vaên toát nghieäp- TS. NGUYEÃN NÖÔÙC cuøng toaøn theå Thaày Coâ trong toå boä moân Cô Khí Ñoäng Löïc ñaõ giuùp chuùng toâi hoaøn thaønh ñoà aùn naøy.
Xin chaân thaønh caûm ôn.
TPHCM, thaùng 3 naêm 2008
Ngöôøi thöïc hieän
Sinh vieân
NGUYEÃN VAÊN BAÛN
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
[1] GS.TS. Nguyeãn Höõu Caån Thieát keá maùy vaø tính toaùn oâ maùy keùo
taäp III, 1987
[2] TS. Nguyeãn Hoaøng Vieät Tính toaùn keát caáu oâ toâ
[3] Caùc loaïi oâ toâ Kamaz kieåu
6x4 (baûn tieáng Nga); NXB – cheá taïo maùy Maxcôva
[4] GS.TS. Nguyeãn Höõu Caån Lyù thuyeát oâ toâ maùy keùo, nhaø xuaát baûn
khoa hoïc kyõ thuaät, 2000
[5] V.X.KALIXKI Nhaø xuaát baûn “ MIR” MAXCÔVA
A.I.MANDOÂN
G.E.NAGULA
[6] Hino Morts, Ltd Engine Workshop Manual
JO8C, JO8C-TI
[7] Hino Motors, Ltd Truck Workshop Manual Chassis
Fc3j,Gd1j,Fg1j,Gh1j,Fl1jf ,Fm1j,Ft1j
[8] Coâng ty oâ toâ ISUSU–VIEÄT NAM Heä thoáng phanh thuyû löïc
[9] Mitsubishi Motors Shop Manual Chassis FP, FV, FU, FV,
FS ’91
[10] Mitsubishi Motors Shop Manual Chassis CANTER ‘94