Phần Mở Đầu Nước ta đã trải qua một thời gian rất dài chìm trong chiến tranh. Đã phải bỏ ra biết bao nhiêu thời gian, đổ biết bao mồ hôi, xương máu mới giành lại được độc lập, chủ quyền, thống nhất toàn vện lãnh thổ. Tiến nên xây dựng đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa gặp biết bao khó khăn, thử thách. ở trong nước nền kinh tế vẫn còn rất nghèo nàn, lạc hậu, cơ sở hạ tầng cho chủ nghĩa xã hội hầu như không có, người dân vẫn trong tình trạng đói kém và dễ bị mua chuộc dụ dỗ. Chính trị xã hội chưa thật ổn định: các thế lực phản động vẫn thường xuyên kích động quần chúng nhân dân nổi dậy chống phá Đảng và những chủ trương, đường lối của Đảng gây mất trật tự trị an và tinh thần đoàn kết dân tộc. Bên ngoài nước nhiều thế lực thù địch không ngừng lăm le, đe doạ kích động một bộ phận xấu lực lượng trong nước gây rối loạn lòng dân hòng có cơ hội xâm chiếm đất nước ta một lần nữa. Một mặt khác, chúng tiến hầnh bao vây kinh tế cùng các hoạt động cấm vận làm cho đất nước khó có khả năng vực dậy sau chiến tranh. Khó khăn là như vậy nhưng ta vẫn kiên quyết một lòng theo định hướng đã chọn-quá độ đi lên xây dựng chủ nghĩa xã hội. Hiện nay ta đã và đang tiến hành công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước thì việc nghiên cứu, tìm hiểu kỹ lưỡng về thời kỳ quá độ sẽ giúp ta có những hướng đi đúng đắn tạo tiền đề và tiềm lực tốt cho xây dựng chủ nghĩa xã hội sau này. Ngoài ra nó còn giúp ta khắc phục được những khó khăn, biến khó khăn ấy thành lợi thế nhờ sự đi trước của các nước xã hội chủ nghĩa khác. Cũng từ đây giúp ta có những bài học xương máu được đúc rút ra từ kinh nghiệm thực tế. Vì vậy nghiêm cứu về thời kỳ quá độ là một nhiệm vụ cấp thiết cho chính đất nước ta.
Là một sinh viên kinh tế, tôi cũng muốn tìm hiểu kỹ về thời kỳ quá độ vvề nhiệm vụ và tính tất yếu của nó để có điều kiện đưa ra những ý kiến đúng đắn góp tiếng nói chung vào đường lối của Đảng. Tôi còn muốn góp một phần nhỏ bé những gì mà tôi học được về thời kỳ quá độ như những hình thức sở hữu, kinh doanh trong thời kỳ quá độ, những hướng đi kinh tế cho thời kỳ này sẽ giúp cho nền kinh tế có thể phát triển hơn. Như vậy khi đất nước đang trải qua thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa là một thời điểm khó khăn thì đề tài về thời kỳ quá độ được nêu ra là một điều cấp thiết cần được giải quyết.
15 trang |
Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 2702 | Lượt tải: 3
Bạn đang xem nội dung tài liệu Thời kỳ quá độ đi lên xây dựng CNXH ở Việt Nam, nguyên nhân và giải pháp, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
PhÇn Më §Çu
Níc ta ®· tr¶i qua mét thêi gian rÊt dµi ch×m trong chiÕn tranh. §· ph¶i bá ra biÕt bao nhiªu thêi gian, ®æ biÕt bao må h«i, x¬ng m¸u míi giµnh l¹i ®îc ®éc lËp, chñ quyÒn, thèng nhÊt toµn vÖn l·nh thæ. TiÕn nªn x©y dùng ®Êt níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa gÆp biÕt bao khã kh¨n, thö th¸ch. ë trong níc nÒn kinh tÕ vÉn cßn rÊt nghÌo nµn, l¹c hËu, c¬ së h¹ tÇng cho chñ nghÜa x· héi hÇu nh kh«ng cã, ngêi d©n vÉn trong t×nh tr¹ng ®ãi kÐm vµ dÔ bÞ mua chuéc dô dç. ChÝnh trÞ x· héi cha thËt æn ®Þnh: c¸c thÕ lùc ph¶n ®éng vÉn thêng xuyªn kÝch ®éng quÇn chóng nh©n d©n næi dËy chèng ph¸ §¶ng vµ nh÷ng chñ tr¬ng, ®êng lèi cña §¶ng g©y mÊt trËt tù trÞ an vµ tinh thÇn ®oµn kÕt d©n téc. Bªn ngoµi níc nhiÒu thÕ lùc thï ®Þch kh«ng ngõng l¨m le, ®e do¹ kÝch ®éng mét bé phËn xÊu lùc lîng trong níc g©y rèi lo¹n lßng d©n hßng cã c¬ héi x©m chiÕm ®Êt níc ta mét lÇn n÷a. Mét mÆt kh¸c, chóng tiÕn hÇnh bao v©y kinh tÕ cïng c¸c ho¹t ®éng cÊm vËn lµm cho ®Êt níc khã cã kh¶ n¨ng vùc dËy sau chiÕn tranh. Khã kh¨n lµ nh vËy nhng ta vÉn kiªn quyÕt mét lßng theo ®Þnh híng ®· chän-qu¸ ®é ®i lªn x©y dùng chñ nghÜa x· héi. HiÖn nay ta ®· vµ ®ang tiÕn hµnh c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc th× viÖc nghiªn cøu, t×m hiÓu kü lìng vÒ thêi kú qu¸ ®é sÏ gióp ta cã nh÷ng híng ®i ®óng ®¾n t¹o tiÒn ®Ò vµ tiÒm lùc tèt cho x©y dùng chñ nghÜa x· héi sau nµy. Ngoµi ra nã cßn gióp ta kh¾c phôc ®îc nh÷ng khã kh¨n, biÕn khã kh¨n Êy thµnh lîi thÕ nhê sù ®i tríc cña c¸c níc x· héi chñ nghÜa kh¸c. Còng tõ ®©y gióp ta cã nh÷ng bµi häc x¬ng m¸u ®îc ®óc rót ra tõ kinh nghiÖm thùc tÕ. V× vËy nghiªm cøu vÒ thêi kú qu¸ ®é lµ mét nhiÖm vô cÊp thiÕt cho chÝnh ®Êt níc ta.
Lµ mét sinh viªn kinh tÕ, t«i còng muèn t×m hiÓu kü vÒ thêi kú qu¸ ®é vvÒ nhiÖm vô vµ tÝnh tÊt yÕu cña nã ®Ó cã ®iÒu kiÖn ®a ra nh÷ng ý kiÕn ®óng ®¾n gãp tiÕng nãi chung vµo ®êng lèi cña §¶ng. T«i cßn muèn gãp mét phÇn nhá bÐ nh÷ng g× mµ t«i häc ®îc vÒ thêi kú qu¸ ®é nh nh÷ng h×nh thøc së h÷u, kinh doanh trong thêi kú qu¸ ®é, nh÷ng híng ®i kinh tÕ cho thêi kú nµy sÏ gióp cho nÒn kinh tÕ cã thÓ ph¸t triÓn h¬n. Nh vËy khi ®Êt níc ®ang tr¶i qua thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi, bá qua chÕ ®é t b¶n chñ nghÜa lµ mét thêi ®iÓm khã kh¨n th× ®Ò tµi vÒ thêi kú qu¸ ®é ®îc nªu ra lµ mét ®iÒu cÊp thiÕt cÇn ®îc gi¶i quyÕt.
PhÇn néi dung
Nh÷ng lý luËn chung vÒ thêi kú qu¸ ®é
1- C¸c kh¸i niÖm
ViÖc ®Çu tiªn chóng ta cïng nhau tr¶ lêi c¸c c©u hái: ThÕ nµo lµ qu¸ ®é? thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi lµ g×? bá qua chÕ ®é t b¶n chñ nghÜa lµ nh thÕ nµo?
Nh chóng ta ®· biÕt lÞch sö x· héi ®· ph¸t triÓn qua nhiÒu giai ®o¹n kÕ tiÕp nhau t¬ng øng lµ mét h×nh th¸i kinh tÕ – x· héi nhÊt ®Þnh. §Õn nay ®· tr¶i qua bèn h×nh th¸i kinh tÕ – x· héi: Céng s¶n Nguyªn Thuû, chiÕm h÷u n« lÖ, phong kiÕn, t b¶n chñ nghÜa vµ ®ang qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi – giai ®o¹n ®Çu cña chñ nghÜa céng s¶n. Do nh÷ng hoµn c¶nh kh¸c nhau mµ kh«ng ph¶i quèc gia nµo còng tr¶i qua tÊt c¶ c¸c h×nh th¸i kinh tÕ – x· héi cã tÝnh chÊt tuÇn tù tõ thÊp lªn cao theo mét s¬ ®å chung. Do nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸ch quan vµ chñ quan, bªn trong vµ bªn ngoµi chi phèi ®· bá qua mét h×nh th¸i kinh tÕ –x· héi nµo ®ã ®îc gäi lµ qu¸ ®é. Chóng ta cã thÓ thÊy trªn thùc tÕ nh Mü kh«ng tr¶i qua thêi kú phong kiÕn; Ba Lan, Nga, §øc cã chÕ ®é phong kiÕn ra ®êi kh«ng ph¶i tõ chÕ ®é chiÕm h÷u n« lÖ.
Theo quan ®iÓm cña chñ nghÜa M¸c LªNin th× thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi lµ thêi kú c¶i biÕn c¸ch m¹ng s©u s¾c, triÖt ®Ó, toµn diÖn tõ x· héi cò thµnh x· héi míi x· héi x· héi chñ nghÜa. Nã diÔn ra tõ khi giai cÊp v« s¶n giµnh ®îc chÝnh quyÒn b¾t tay vµo x©y dùng x· héi míi vµ kÕt thóc khi x©y dùng thµnh c«ng nh÷ng c¬ së cña chñ nghÜa x· héi c¶ vÒ lùc lîng s¶n xuÊt, quan hÖ s¶n xuÊt, c¬ së kinh tÕ vµ kiÕn tróc thîng tÇng.
Cßn thêi kú qu¸ ®é lµ thêi kú diÔn ra cuéc ®Êu tranh “ai th¾ng ai” gi÷a chñ nghÜa x· héi vµ chñ nghÜa t b¶n quyÕt liÖt, quanh co, khóc khØu vµ phøc t¹p. níc ta tiÕn lªn x©y dùng chñ nghÜa x· héi bá qua chÕ ®é t b¶n chñ nghÜa. VËy bá qua chÕ ®é t b¶n chñ nghÜa lµ g×? Ph¶i ch¨ng lµ phñ ®Þnh s¹ch tr¬n chÕ ®é t b¶n chñ nghÜa?
Bá qua chÕ ®é t b¶n chñ nghÜa lµ:“ bá qua viÖc x¸c lËp vÞ trÝ thèng trÞ cña quan hÖ s¶n xuÊt vµ kiÕn tróc thîng tÇng t b¶n chñ nghÜa nhng tiÕp thu kÕ thõa nh÷ng thµnh tùu mµ nh©n lo¹i ®· ®¹t ®îc díi chÕ ®é t b¶n chñ nghÜa ®Æc biÖt vÒ khoa häc c«ng nghÖ ®Ó ph¸t triÓn nhanh lôc l¬ng quan hÖ s¶n xuÊt, x©y dùng nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i”1. Nhng kh«ng ph¶i lóc nµo còng ®Òu cã thÓ qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi mµ cÇn cã nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ riªng ®ã lµ:
§iÒu kiÖn bªn trong: Cã §¶ng Céng S¶n l·nh ®¹o giµnh ®îc chÝnh quyÒn vµ sö dông chÝnh quyÒn nhµ níc c«ng, n«ng, trÝ thøc liªn minh lµm ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó x©y dùng chñ nghÜa x· héi.
§iÒu kiÖn bªn ngoµi: Cã sù gióp ®ì cña giai cÊp v« s¶n ë c¸c níc tiªn tiÕn ®· giµnh th¾ng lîi trong c¸ch m¹ng v« s¶n.
2-TÝnh tÊt yÕu vÒ thêi kú qu¸ ®é
Níc ta tr¶i qua thêi kú qu¸ ®é lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan v×:
Thø nhÊt: ph¸t triÓn theo con ®êng x· héi chñ nghÜa lµ phï hîp víi quy luËt kh¸ch quan cña lÞch sö. Chñ nghÜa t b¶n kh«ng ph¶i lµ t¬ng lai cña loµi ngêi. Theo quy luËt tiÕn ho¸ cña lÞch sö loµi ngêi nhÊt ®Þnh sÏ tiÕn tíi chñ nghÜa x· héi.
Thø hai: Ph¸t triÓn theo con ®êng chñ nghÜa x· héi kh«ng chØ phï hîp víi xu thÕ cña thêi ®¹i mµ cßn phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam lµ c¸ch m¹ng d©n téc, d©n chñ ng¾n liÒn víi c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa. Cuéc c¸ch m¹ng d©n téc, d©n chñ lµm cho nÒn d©n téc, d©n chñ ®îc thùc hiÖn triÖt ®Ó. Thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi lµ tÊt yÕu víi mäi quèc gia ®i lªn chñ nghÜa x· héi nhng nã l¹i cã ®Æc ®iÓm riªng ®èi víi mçi quèc gia do ®iÒu kiÖn xuÊt ph¸t riÒn cña mçi quèc gia ®ã quy ®Þnh.
MÆt kh¸c, chñ nghÜa x· héi kh«ng thÎ tù ph¸t ra ®êi trong lßng chñ nghÜa t b¶n lµ chñ nghÜa t b¶n chØ t¹o tiÒn ®Ò vËt chÊt cho sù ra ®êi cña chñ nghÜa x· héi. Chñ nghÜa x· héi còng kh«ng nÈy sinh ngay lËp tøc sau khi giai cÊp c«ng nh©n giµnh chÝnh quyÒn mµ lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh ®Êu tranh, c¶i t¹o vµ x©y dùng l©u dµi cña nh©n d©n lao ®éng díi sù l·nh ®¹o cña giai cÊp c«ng nh©n.
C¸c nhµ s¸ng lËp chñ nghÜa x· héi khoa häc ®· nªu ra cã hai kiÓu qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi lµ qu¸ ®é trùc tiÕp tõ chñ nghÜa t b¶n vµ qu¸ ®é gi¸n tiÕp tõ nh÷ng x· héi tiÒn t b¶n. Nhng dï trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp ®Òu ph¶i tr¶i qua thêi kú qu¸ ®é. Do diÒu kiÖn lÞch sö kinh tÕ, x· héi ë mçi níc kh¸c nhau mµ ®é dµi ng¾n cña thêi kú qu¸ ®é ®ã lµ kh¸c nhau nhng ®Òu mang nh÷ng ®Æc ®iÓm chung:
§Æc ®iÓm næi bËt cña thêi kú qu¸ ®é lµ nh÷ng nh©n tè cña x· héi míi vµ tµn tÝch cña x· héi cò tån t¹i ®an xen lÉn nhau, ®Êu tranh víi nhau trªn mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng chÝnh trÞ, kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi, t tëng... tËp qu¸n trong x· héi
C¸i b¶n chÊt cña thêi kú qu¸ ®é lµ sù qu¸ ®é vÒ chÝnh trÞ. Ë ®ã nhµ níc chuyªn chÝnh v« s¶n ®îc thiÕt lËp, cñng cè vµ ngµy cµng ®îc hoµn thiÖn.
XÐt vÒ mÆt kinh tÕ: lµ nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn bªn c¹nh c¸c thµnh phÇn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa cßn cã c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c trong ®ã cã c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®èi lËp. thÝch øng víi nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn lµ mét c¬ cÊu giai cÊp – x· héi phøc t¹p trong ®ã coa nh÷ng giai cÊp mµ lîi Ých c¬ b¶n cña hä ®èi lËp nhau.
VÒ mÆt x· héi: Trong thêi kú nµy cßn cã sù kh¸c biÖt kh¸ c¬ b¶n gi÷a thµnh thi vµ n«ng th«n, gi÷a c¸c miÒn, gi÷a lao ®éng trÝ ãc vµ lao ®éng ch©n tay.
VÒ mÆt v¨n ho¸, t tëng: Bªn c¹nh nÒn v¨n ho¸ míi vµ hÖ t tëng míi cßn tån t¹i nh÷ng tµn tÝch cña v¨n ho¸ cò, hÖ t tëng cò, lèi sèng cò l¹c hËu.
ViÖt Nam chóng ta ®ang tiÕn lªn x©y dùng chñ nghÜa x· héi, t¹o dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho nã thuéc lo¹i h×nh qu¸ ®é gi¸n tiÕp lªn chñ nghÜa x· héi.
3-Nhiªm vô cña thêi k× qu¸ ®é
ViÖt Nam qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ph¶i hoµn thµnh c¸c nhiÖm vô c¬ b¶n cña nã :
Thø nhÊt : Ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt, coi c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ nhiÖm vô trung t©m cña c¶ thêi k× qu¸ ®é nh»m x©y dùng c¬ xë vËt chÊt cña chñ nghÜa x· héi.
Trong ®ã c¬ xë vËt chÊt kÜ thuËt cña chñ nghÜa x· héi ph¶i thÓ hiÖn ®îc nh÷ng thµnh tùu tiªn tiÕn nhÊt cña khoa häc vµ c«ng nghÖ ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ sinh häc vµ c«ng nghÖ th«ng tin. Ngoµi ra, chóng ta cÇn ph¶i ph¸t huy nguån lùc trÝ tuÖ vµ søc m¹nh tinh thÇn cña con ngêi. Coi gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, khoa häc vµ c«ng nghÖ lµ nÒn t¶ng vµ ®éng lùc cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, lµ quèc s¸ch hµng ®Çu trong chiÕn lîc ph¸t triÓn ®Êt níc.
Thø hai : Tõng bíc x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt míi theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. NhiÖm vô nµy ph¶i ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu sau: quan hÖ s¶n xuÊt míi ®îc x©y dùng ph¶i dùa trªn kÕt qu¶ cña sù ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt; quan hÖ s¶n xuÊt míi ph¶i ®îc xay dùng ®ång bé trªn c¶ ba mÆt lµ së h÷u t liÖu s¶n xuÊt, tæ chøc qu¶n lÝ vµ ph©n phèi s¶n phÈm; tiªu chuÈn ®Ó ®¸nh gi¸ tÝnh ®óng ®¾n cña quan hÖ s¶n xuÊt míitheo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa lµ ë hiÖu qu¶ cña nã lµ thóc ®Èy lùc lîng s¶n xuÊt, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n, thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi
Thø ba: Më réng n©ng cao hiÖu qu¶ cña quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ. Chóng ta ph¶i kh«ng ngõng tranh thñ sù gióp ®ì, ñng hé cña quèc tÕ, tËn dông khai th¸c triÖt ®Ó cã hiÖu qu¶ c¸c quan hÖ hîp t¸c ®Çu t quèc tÕ ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ trong níc, t¹o mèi quan hÖ hoµ h÷u ®èi víi b¹n bÌ quèc tÕ.
C¸c nhiÖm vô ®ã sÏ ®îc chóng ta dÇn dÇn hoµn thµnh trong mét t¬ng lai kh«ng xa víi mét ý trÝ quyÕt t©m. §iÒu nµy ®îc thÓ hiÖn qua nh÷ng ph¬ng híng cña®¶ng ®Ó x©y dùng ViÖt Nam- ®Êt níc x· héi chñ nghÜa, v¨n minh, giµu ®Ñp.
§¶ng ta x¸c ®Þnh râ b¶y ph¬ng híng c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh ®i lªn x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë níc ta.
Mét lµ :“X©y dùng nhµ níc x· héi chñ nghÜa nhµ níc cña nh©n d©n, do nh©n d©n, v× nh©n d©n lÊy liªn minh giai cÊp c«ng nh©n víi giai cÊp n«ng d©n vµ tÇng líp trÝ thøc lµm nÒn t¶ng do ®¶ng céng s¶n l·nh ®¹o. Thùc hiÖn ®Çy ®ñ quyÒn d©n chñ cña nh©n d©n gi÷ nghiªm kØ c¬ng x· héi, chuyªn chÝnh víi mäi ho¹t ®éng x©m ph¹m lîi Ých cña tæ quèc vµ cña nh©n d©n.” (2)
Hai lµ: “Ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt, c«ng nghiÖp ho¸ ®Êt níc theo híng hiÖn ®¹i g¾n liÒn víi ph¸t triÓn mét nÒn n«ng nghiÖp toµn diÖn lµ nhiÖm vô chung t©m nh»m tõng bíc x©y dùng c¬ xë vËt chÊt, kü thuËt cña chñ nghÜa x· héi, kh«ng ngõng n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng x· héi vµ c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n.” (3)
Níc ta di lªn chñ nghÜa x· héi tõ nÒn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn nhng trong hoµn c¶nh cã cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, loµi ngêi ®· b¾t ®Çu bíc vµo mét thêi d¹i v¨n minh tin häc th× viÖc ph¸t triÎn lùc lîng s¶n xuÊt cña chñ nghÜa x· héi víi t c¸ch lµ mét x· héi ë nÊc thang cao h¬n so víi chñ nghÜa t b¶n ë thêi hiÖn ®¹i tÊt yÕu ph¶i th«ng qua c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc nh»m ®a níc ta thµnh mét níc c«ng nghiÖp víi víi c¬ cÊu c«ng nghiÖp – dÞch vô – n«ng nhiªp. Nãi c¸ch kh¸c môch tiªu c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc lµ ®a níc ta tíi d©n giµu, níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, x· héi v¨n minh.
Ba lµ: “ TiÕn hµnh c¸ch m¹ng x· héi c«ng nghiÖp trªn lÜnh vùc t tëng vµ v¨n ho¸. Lµm cho thÕ giíi quan Mac- Lªnin vµ t tëng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh gi÷ vÞ trÝ chØ ®¹o trong ®êi sèng tinh thÇn x· héi. KÕ thõa ph¸t huy nh÷ng truyÒn thèng v¨n ho¸ tèt ®Ñp cña tÊt c¶ c¸c d©n téc trong níc, tiÕp thu nh÷ng tinh hoa v¨n ho¸ nh©n lo¹i, x©y dùng mét x· héi d©n chñ, v¨n minh, v× lîi Ých ch©n chÝnh vµ phÈm gi¸ con ngêi, víi tr×nh ®ä tri thøc ®¹o ®øc, thÓ lùc vµ thÈm mÜ ngµy cµng cao. Chãng t tëng v¨n ho¸ ph¶n tiÕn bé tr¸i víi truÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc vµ nh÷ng gi¸ trÞ cao quý cña loµi ngêi.” (4)
Bèn lµ : “Thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®¹i ®oµn kÕt d©n téc, cñng cè vµ më réng mÆt trËn d©n téc thèng nhÊt, tËp hîp mäi lùc lîng phÊn ®Êu v× d©n giµu, níc m¹nh. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i, hoµ b×nh, hîp t¸c vµ h÷u nghÞ víi tÊt c¶ c¸c níc. Trung thµnh víi chñ nghÜa quèc tÕ cña giai cÊp c«ng nh©n, ®oµn kÕt víi c¸c níc x· héi chñ nghÜa, víi tÊt c¶ c¸c lùc lîng ®Êu tranh v× hoµ b×nh, ®éc lËp d©n téc, d©n chñ vµ tiÕn bé x· héi trªn thÕ giíi. ” (5)
ë ®©y ®¹i ®oµn kÕt bao gåm hai néi dung lµ ®oµn kÕt c¸c d©n téc trong níc vµ ®oµn kÕt quèc tÕ. KÕ thõa vµ ph¸t triÓn t tëng ®¹i ®oµn kÕt cña Hå ChÝ Minh, ®¶ng vµ nhµ níc ta tríc sau nhÊt qu¸n, qu¸n triÖt quan ®iÓm “c¸ch m¹ng lµ sù nghiÖp cña quÇn chóng” trong ®êng lèi chÝnh s¸ch cña m×nh.
N¨m lµ: “ x©y dùng chñ nghÜa x· héi vµ b¶o vÖ tæ quèc lµ hai nhiÖm vô chiÕn lîc cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam. Trong khi ®Æt lªn hµng ®Ç nhiÑm vô x©y dùng ®Êt níc, nh©n ta lu«n lu«n nªu cao c¶nh gi¸c, cñng cè quèc phßng, b¶o vÖ an ninh chÝnh trÞ, trËt tù an toµn x· héi, b¶o vÖ tæ quèc vµ thµnh qu¶ c¸ch m¹ng.” (6)
S¸u lµ: “ X©y dùng ®¶ng trong s¹ch, v÷ng m¹nh vÒ chÝnh trÞ, t tëng vµ tæ chøc ngang tÇm nhiÖm vô b¶o ®¶m cho ®¶ng lµm trßn tr¸ch nhiÖm l·nh ®¹o sù nghiÖp c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa ë níc ta.” (7)
B¶y lµ: TiÕp tôc ®æi míi theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa, thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸®Êt níc cÇn ph¶i chó träng b¶o vÖ vµ c¶i thiÖn m«i trêng sinh th¸i, thùc hiÖn kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh trong qu¸ tr×nh x©y dùng, ®a ®Êt níc ®i lªn chñ nghÜa x· héi.
§©y lµ nhiÖm vô mang tÝnh chiÕn lîc cña ®Êt níc. Trong ®iÒu kiÖn níc ta ®i lªn chñ nghÜa x· héi tõ mét ®iÓm xuÊt ph¸t thÊp th× c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ nhiÖm vô trung t©m cña thêi k× qu¸ ®é. §©y lµ con ®êng duy nhÊt ®¶m b¶o chèng diÔn biÕn hoµ b×nh thµnh c«ng, kh¾c phôc ®îc sù l¹c hËu vµ tôt hËu so víi c¸c níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi.
Tãm l¹i b¶y ph¬ng híng nãi trªn võa mang tÝnh nguyªn t¾c, b¶o ®¶m kh«ng chÖch híng x· héi chñ nghÜavõa qu¸n triÖt tinh thÇn ®æi míi, s¸ng t¹ob¶o ®¶m kh«ng ®Ó lÆp l¹i nh÷ng sai lÇm cò. §ã lµ kÕt qu¶ cña sù dµy c«ng suy nghÜ vµ ®ãng gãp trÝ tuÖ chung cña toµn ®¶ng, toµn d©n c¬ xë tÝnh ®Õn nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm thµnh c«ng còng nh kh«ng thµnh c«ng cña thùc tiÔn x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë níc ta vµ c¸c níc kh¸c.
II – Thùc tr¹ng cña thêi k× qu¸ ®é ®i lªn x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam, nguyªn nh©n vµ gi¶i ph¸p.
1 – Thùc tr¹ng x· héi ViÖt Nam.
Tõ sau ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø s¸u n¨m 1986 ®¶ng vµ nhµ níc ta quyÕt ®Þnh ®a ®Êt níc ta tiÕn hµnh c«ng cuéc ®æi míi ®i lªn x©y dùng chñ nghÜa x· héi. Tuy thêi gian diÔn ra cha l©u míi chØ ®îc cã h¬n hai m¬i n¨m nhng chóng ta ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ trªn mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi. Cã n¨m thµnh tùu khas næi bËt mµ chóng ta cÇn ph¶i kÓ ®Õn ngay sau ®©y lµ:
Thø nhÊt: NÒn kinh tÕ ®· vît qua thêi k× suy gi¶m,®¹t tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ kh¸ cao vµ ph¸t triÓn t¬ng ®èi toµn diÖn.
Tæng s¶n phÈm trong níc GDP n¨m sau cao h¬n n¨m tríc, b×nh qu©n trong n¨m n¨m 2001 – 2005 lµ 7,51%,®¹t møc kÕ ho¹ch ®Ò ra. Kinh tÕ vÜ m« t¬ng ®èi æn ®Þnh c¸c quan hÖ vµ c©n ®èi chñ yÕu trong nÒn kinh tÕ (tÝch luü – tiªu dïng, thu – chi ng©n s¸ch...) ®îc c¶i thiÖn, viÖc huy ®éng c¸c nguån vèn néi lùc cho ph¸t triÓn cã chuyÓn biÕn tÝch cùc, tØ lÖ huy ®éng GDP vµo ng©n s¸ch nhµ níc vît dù kiÕn. Tæng vèn ®Çu t vµo nÒn kinh tÕ t¨ng nhanh ®· lµm t¨ng ®¸ng kÓ n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh, t¹o nhiÒu s¶n phÈm cã søc c¹nh tranh, hoµn thµnh vµ ®a vµo sö dông nhiÒu c«ng tr×nh lín vÒ kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ – x· héi, t¨ng cêng tiÒm lùc vµ c¬ së vËt chÊt – kÜ thuËt cña nÒn kinh tÕ.
C¬ cÊu kinh tÕ tiÕp tôc chuyÓn dÞch theo híng c«ng nghiÖp ho¸-hiÖn ®¹i ho¸.§Õn n¨m 2005 tØ träng gi¸ trÞ n«ng nghiÖp, ng nghiÖp, l©m nghiÖp trong GDP cßn 20,9% ( kÕ ho¹ch lµ 20-21%) c«ng nghiÖp vµ x©y dùng lµ 41% (kÕ ho¹ch lµ 38-39%) dÞch vô 38,1% (kÕ ho¹ch lµ 41-42%). C¸ch thµnh phÇn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn . Ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cã bíc tiÕn mèi rÊt quan träng. XuÊt nhËp khÈu cã tèc ®é t¨ng trëng kh¸, tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t h¬n 50% GDP. Vèn hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) vµ vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi (FDI) liªn tôc t¨ng cho c¸c n¨m. §· cã mét sè dù ¸n ®Çu t ra níc ngoµi. ThÓ chÕ kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa bíc ®Çu ®îc x©y dùng. ThÞ trêng hµng ho¸ ph¸t triÓn t¬ng ®èi nhanh, mét sè lo¹i thÞ trêng míi ®îc h×nh thµnh.
Hai lµ: v¨n ho¸ vµ x· héi cã nhiÒu bíc tiÕn trªn nhiÒu mÆt, viÖc g¾n ph¸t triÓn kinh tÕ víi gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi cã chuyÓn biÕn tèt, ®êi sèng c¸c tÇng líp nh©n d©n ®îc c¶i thiÖn.
Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o tiÕp tôc ®îc ph¸t triÓn vµ ®µu t ®îc nhiÒu h¬n. C¬ xë vËt chÊt ®îc t¨ng cêng. Quy m« ®µo t¹o ®îc më réng nhÊt lµ ë bbËc trung häc chuyªn nghiÖp vµ d¹y nghÒ tr×nh ®é d©n trÝ ®îc t¨ng lªn. Khoa häc vµ c«ng nghÖ gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc ho¹ch ®Þnh ®êng lèi chÝnh s¸ch, ®iÒu tra ®¸nh gi¸ tµi nguyªn thiªn nhiªn, b¶o vÖ ®a d¹ng sinh häc, nghiªn cøu øng dông c«ng nghÖ míi phôc vô cho ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi vµ quèc phßng an ninh.
C«ng t¸c xo¸ ®ãi giÈm nghÌo ®îc ®Èy m¹nh b»ng nhiÒu h×nh thøc, biÖn ph¸p, ®Õn cuèi n¨m 2005 tØ lÖ hé nghÌo cßn 7% so víi n¨m 2001 lµ 17,5% , kÕ ho¹ch lµ 10%. §· kÕt hîp tèt c¸c nguån lùc cña nhµ níc vµ nh©n d©n, x©y dùng nhiÒu c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi cho c¸c vïng n«ng th«n, miÒn nói vµ c¸c vïng d©n téc. Trong n¨m n¨m t¹o viÖc lµm cho 7,5 triÖu lao ®éng. Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi t¨ng tõ 5,7 (triÖu /n¨m) n¨m 2000 lªn trªn (10 triÖu /n¨m) n¨m 2005. C«ng t¸c b¶o vÖ ch¨m sãc søc khÎo cho nh©n d©n ®¹t nhiÒu kÕt qu¶ ; më réng m¹ng líi y tÕ ®Æc biÖt lµ y tÕ c¬ së ; khèng chÕ ®Èy lïi mét sè dÞch bÖnh nguy hiÓm ; tuæi thä trung b×nh ë níc ta t¨ng tõ 67,8 (n¨m 2000) ®Õn 71,5 (n¨m 2005). Ho¹t ®éng v¨n ho¸, th«ng tin, b¸o trÝ, thÓ dôc, thÓ thao... cã tiÕn bé trªn mét sè mÆt. Cuéc vËn ®éng “ toµn d©n ®oµn kÕt x©y dùng ®êi sèng v¨n ho¸”, c¸c phong trµo ®Òn ¬n ®¸p nghÜa, ch¨m sãc ngêi cã c«ng víi c¸ch m¹ng, bµ mÑ ViÖt Nam anh hïng, gia ®×nh liÖt sÜ, c¸c ho¹t ®éng nh©n ®¹o, tõ thiÖn... thu hót sù tham gia réng r·i cña c¸c tÇng líp nh©n d©n.
Thø ba: ChÝnh trÞ x· héi- æn ®Þnh; quèc phßng vµ an ninh ®îc t¨ng cêng, quan hÖ ®èi ngo¹i cã bíc ph¸t triÓn míi.
§éc lËp chñ quyÒn, toµn vÑn l·nh thæ, an ninh chÝnh trÞ ®îc gi÷ v÷ng, trËt tù an toµn x· héi ®îc b¶o ®¶m. Qu©n ®éi nh©n d©n vµ c«ng an nh©n d©n cã nhiÒu thµnh tÝch trong x©y dùng lùc lîng n©ng cao tinh thÇn chiÕn ®Êu vµ s½n sµng chiÕn ®Êu. ViÖc kÕt hîp ph¸t triÓn kinh tÕ víi quèc phßng ë mét sè ®Þa bµn cã hiÖu qu¶. ThÕ trËn quèc phßng toµn d©n víi thÕ trËn an ninh nh©n d©n ®îc cñng cè. Ho¹t ®éng ®èi ngo¹i cña ®¶ng, nhµ níc vµ nh©n d©n ph¸t triÓn gãp phÇn gi÷ v÷ng mÆt trËn hoµ b×nh, ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi n©ng cao uy tÝn cña nh©n d©n trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi ®· gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò biªn giíi, l·nh thæ, vïng chèng lÊn trªn biÓn víi mét sè quèc gia, chñ ®éng tÝch cùc tham gia c¸c diÔn ®µn thÕ giíi; tæ chøc thµnh c«ng nhiÒu cuéc héi nghÞ quèc tÕ vµ khu vùc t¹i ViÖt Nam.
Thø t : ViÖc x©y dùng nh÷ng nhµ níc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa cã tiÕn bé trªn c¶ ba lÜnh vùc lËp ph¸p, hµnh ph¸p, t ph¸p. Søc m¹nh khèi ®¹i ®oµn kÕt toµn d©n téc ®îc ph¸t huy.
Quèc héi cã nh÷ng ®æi quan träng trong c«ng t¸c lËp ph¸p, tiÕp tôc söa ®æi, bæ sung hiÕn ph¸p vµ hÖ thèng ph¸p luËt, c¶i tiÕn quy tr×nh x©y dùng luËt, ®· th«ng qua 58 luËt vµ 43 ph¸p lÖnh míi, t¹o c¬ së ph¸p lÝ cho ho¹t ®äng qu¶n lÝ nhµ níc, vËn hµnh nÒn kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa, ®¸p øng nhu cÇu héi nhËp quèc tÕ.
§· t¨ng cêng mét bíc tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña bé m¸y nhµ níc; ph©n ®Þnh cô thÓ h¬n chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n, tr¸ch nhiÖm cña chÝnh phñ, c¸c bé ngµnh vµ chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng c¸c cÊp ®ång thêi thùc hiÖn sù ph©n cÊp nhiÒu h¬n. C¸c ho¹t ®éng t ph¸p vµ c«ng t¸c c¶i c¸ch t ph¸p cã nhiÒu chuyÓn biÕn tÝch cùc.
Ho¹t ®éng cña mÆt trËn tæ quèc vµ c¸c ®oµn thÓ cña nh©n d©n ngµy cµng thiÕt thùc. ViÖc thùc hiÖn quy chÕ d©n chñ ë c¬ xë ®îc më réng vµ cã nhiÒu kÕt qu¶ h¬n nhÊt lµ ë x·, phêng. C«ng t¸c d©n téc,t«n gi¸o, vÊn ®Ò ngêi ViÖt Nam ë níc ngoµi cã nhiÒu tiÕn bé.
Thø n¨m : C«ng t¸c x©y dùng ®¶ng ®¹t mét sè kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh, tÝch cùc. C«ng t¸c gi¸o dôc chÝnh trÞ t tëng, c«ng t¸c tæ chøc vµ c¸n bé, x©y dùng tæ chøc c¬ xë ®¶ng g¾n víi x©y dùng hÖ thèng thèng trÞ ë c¬ xë ph¸t triÓn. §¶ng, c«ng t¸c kØm tra cã nhiÒu chuyÓn biÕn míi. §a sè c¸n bé, ®¶ng viªn ph¸t huy vai trß tiªn phong, n¨ng ®éng, s¸ng t¹o, gi÷ g×n phÈm chÊt ®¹o ®øc.
Tãm l¹i ®Î ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu nh trªn lµ nhê ®êng lèi ®óng ®¾n cña ®¶ng, sù qu¶n lý thèng nhÊt theo ph¸p luËt cña nhµ níc,®iÒu hµnh n¨ng ®éng cña chÝnh phñ vµ nç lùc cña toµn ®¶ng, toµn d©n, toµn qu©n cña c¸c ngµnh, c¸c cÊp, c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh. ®ã cßn lµ do t¸c ®éng tÝch cùc cña c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®· ban hµnh; kÕt qu¶ ®Çu t trong nhiÒu n¨m qua ®· lµm cho n¨ng lùc s¶n xuÊt cña nhiÒu ngµnh vµ toµn bé nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn kh¸.
Tuy nhiªn chóng ta cßn nh÷ng khýÕt ®iÓm kÐm
Mét lµ : t¨ng trëng kinh tÕ cha t¬ng xøng víi tiÒm n¨ng, chÊt lîng, hiÖu qu¶, søc c¹nh tranhcña nÒn kinh tÕ cßn kÐm, c¬ cÊu kinh tÕ chuyÓn dÞch chËm.
C¸c c©n ®èi vÜ m« trong nÒn kinh tÕ cha thËt v÷ng ch¾c, dÔ bÞ ¶nh hëngbëi nh÷ng biÕn ®éng bªn ngoµi. Tr×nh ®é khoa häc- c«ng nghÖ, n¨ng suÊt lao ®éng thÊp, gi¸ thµnh nhiÒu s¶n phÈm cßn cao so víi nhiÒu níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. NhiÒu nguån lùc vµ tiÒm n¨ng trong níc cha ®îc huy ®éng vµ khai th¸c tèt. §Çu t cßn dµn tr¶i, hiÖu qu¶ cha cao, thÊt tho¸t nhiÒu. L·ng phÝ trong chi tiªu ng©n s¸ch vµ tiªu dïng x· héi cßn nghiªm träng. M«i trêng tù nhiªn ë nhiÒu n¬i bÞ huû ho¹i,« nhiÔm nÆng.
LÜnh vùc dÞch vô ph¸t triÓn chËm. Néi dung vµ c¸c biÖn ph¸p c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n cha cô thÓ. ChÊt lîng nguån nh©n lùc thÊp, lao ®éng n«ng nghiÖp cßn chiÕm tØ lÖ cao. Ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i cßn h¹n chÕ.
ViÖc ho¹ch ®Þnh c¸c chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch thóc ®Èy ph¸t triÓn vµ vËn hµnh hÖ thèng thÞ trêng cha thËt ®ång bé, t duy bao cÊp cha ®îc kh¾c phôc triÖt ®Ó, nguªn t¾c cña thÞ trêng bÞ vi ph¹m.
Ph©n ho¸ giµu nghÌo ë níc ta t¨ng lªn. á khu vùc n«ng th«n vÉn thêng diÔn ra ®ãi nghÌo ë nhiÒu n¬i trÇm träng nhÊt lµ khu vùc trung du miÒn nói, miÒn cao, vïng s©u vïng xa.
Vïng c¨n cø kh¸ng chiÕn cò, vïng c¬ xë c¸ch m¹ng tríc ®©y vÉn cßn rÊt nghÌo nµn vµ chËm ph¸t triÓn. C¸c nhu cÇu thiÕt yÕu vÒ häc hµnh, tiªu dïng vËt chÊt, y tÕ, ®i l¹i, nhµ ë, hëng thô v¨n ho¸ cµng khã kh¨n.
ThÊt nghiÖp gia t¨ng, hµng n¨m cã tíi 1,5 triÖu thanh niªn ®Õn tuæi lao ®éng cÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm. Do d©n sè hµng n¨m vÉn gia t¨ng, lîng qu©n nh©n gi¶i ngò, häc sinh, sinh viªn ®· tèt nghiÖp cha cã viÖc lµm l¹i kh«ng nhá, sù di d©n å ¹t cña n«ng d©n tõ n«ng th«n ra thµnh thÞ lµm mÊt c©n b»ng trong c¬ cÊu lao ®éng lµm cho vÊn ®Ò viÖc lµm cµng trë lªn gay g¾t.
Tr×nh ®é d©n trÝ trªn mÆt b»ng x· héi cßn thÊp so víi thÕ giíi. Gi¸o dôc, y tÕ, khoa häc, v¨n ho¸ vÉn tiÕp tôc bÞ th¬ng m¹i ho¸.
Hai lµ : C¬ chÕ chÝnh s¸ch vÒ v¨n ho¸- x· héi chËm ®æi míi, nhiÒu vÊn ®Ò x· héi bøc sóc cßn cha ®îc gi¶i quyÕt tèt.
KÕt qu¶ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cha thËt v÷ng ch¾c, nguy c¬ t¸i nghÌo cßn lín, kho¶ng c¸ch chªnh lÖch vÒ thu nhËp, møc sèng gi÷a c¸c tÇng líp, c¸c vïng cã xu híng t¨ng.
ChÊt lîng gi¸o dôc ®µo t¹o cßn thÊp. Khoa häc c«ng nghÖ cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Qu¶n lÝ nhµ níc cßn nhiÒu h¹n chÕ vµ yÐu kÐm.
TÖ n¹n quan liªu tham nhòng, l·ng phÝ cßn diÔn ra nghiªm träng. Téi ph¹m vµ mét sè tÖ n¹n x· héi cã chiÒu híng t¨ng. Tai n¹n giao th«ng g©y nhiÒu thiÖt h¹i vÒ ngêi vµ cña.
Ba lµ : C¸c lÜnh vùc quèc phßng an ninh cßn mét sè mÆt h¹n chÕ.
Søc m¹nh tæng hîp vµ kh¶ n¨ng s½n sµng chiÕn ®Êu cña c¸c lùc lîngvò trang cha ph¸t huy ®Çy ®ñ. Mét sè ®Þa bµn cßn nhiÒu yÕu tè g©y mÊt æn ®ÞnhchÝnh trÞ x· héi.
C«ng t¸c nghiªn cøu, dù b¸o chiÕn lîc vÒ quèc phßng, an ninh, ®èi ngo¹i cha theo kÞp diÔn biÕn cña t×nh h×nh. Sù phèi hîp gi÷a an ninh quèc phßng vµ ®èi ngo¹i trong viÖc gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò cô thÓ thiÕu chÆt chÏ.
Bèn lµ : Tæ chøc vµ ho¹t ®äng cña nhµ níc, mÆt trËn tæ quèc vµ c¸c ®oµn thÓ nh©n d©n cßn mét sè kh©u chËm ®æi míi.
T×nh tr¹ng nhòng nhiÔu, cöa quyÒn, thiÕu tr¸ch nhiÖm ë mét bé phËn c«ng chøc nhÊt lµ c¸c c¬ quan gi¶i quyÕt c«ng viÖc cña d©n, doanh nghiÖp chËm ®îc kh¾c phôc. M« h×nh tæ chøc chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng cßn nhiÒu bÊt cËp. C¶i c¸ch hµnh chÝnh cha ®¹t yªu cÇu. D©n chñ bÞ vi ph¹m, kØ c¬ng kØ luËt ë nhiÒu n¬i kh«ng nghiªm.
N¨m lµ : C«ng t¸c x©y dùng chØnh ®èn ®¶ng ë nhiÒu n¬i cha ®¹t yªu cÇu.
T×nh tr¹ng suy th¸i vÒ t tëng chÝnh trÞ, ®¹o ®øc, lèi sèng, bÖnh c¬ héi, chñ nghÜa c¸ nh©n, tÖ n¹n quan liªu, tham nhòng, l·ng phÝ trong mét bé phËn c¸n bé c«ng chøc diÔn ra nghiªm träng. C«ng t¸c t tëng cßn thiÕu tÝnh thuyÕt phôc. ChÊt lîng vµ hiÖu qu¶ kiÓm tra gi¸m s¸t cha cao.
Nh÷ng khuyÕt ®iÓmvµ yÕu kÐm nãi trªn do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸ch quan vµ chñ quan nhng chñ yÕu lµ do nguyªn nh©n chñ quan ®ã lµ :
T duy cña ®¶ng trªn mét sè lÜnh vùc chËm ®æi míi, chËm thÝch øng víi tõng thêi k×.
Sù chØ ®¹o tæ chøc tíi tõng c¸n bé ®¶ng viªn c¬ xë trong viÖc thùc hiÖn c¸c chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch, ®êng lèi cña ®¶ng thùc hiÖn cha tèt.
Mét bé phËn c¸n bé ®¶ng viªn, kÓ c¶ mét sè c¸n bé chñ chèt yÕu kÐm vÒ phÈm chÊt vµ n¨ng lùc.
2 – Gi¶i ph¸p cho thêi k× qu¸ ®é ®i lªn x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam.
§Ó kh¾c phôc nh÷ng yÕu kÐm ®· x¶y ra vµ ®×nh h×nh cho ®Êt níc ph¸t triÓn mét c¸ch bÒn v÷ng theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ta cÇn thùc hiÖn tèt c¸c biÖn ph¸p sau:
Trong qu¸ tr×nh ®ái míi ph¶i kiªn ®Þnh môc tiªu ®éc lËp d©n téc vµ chñ nghÜa x· héi trªn nÒn t¶ng chñ nghÜa Mac- Lªnin vµ t tëng Hå ChÝ Minh.
§æi míi toµn diÖn, ®ång bé, cã kÕ thõa cã bíc ®i, h×nh thøc, c¸ch lµm phï hîp.
§æi míi ph¶i v× lîi Ých cña nh©n d©n ph¸t huy vai trß chñ ®éng, s¸ng t¹o cña nh©n d©n, xuÊt ph¸t tõ thùc tiÔn, nh¹y bÐn víi c¸i míi.
Ph¸t huy cao ®é néi lùc, ®ång thêi ra søc tranh thñ ngo¹i lùc kÕt hîp søc m¹nh d©n téc víi søc m¹nh thêi ®¹i trong ®iÒu kiÖn míi.
N©ng cao n¨ng lùc l·nh ®¹o vµ søc chiÕn ®Êu cña ®¶ng, kh«ng ngõng ®æi míi hÖ thèng chÝnh trÞ vµ tõng bíc hoµn thiÖn nÒn d©n chñ x· héi chñ nghÜa, b¶o ®¶m quyÒn lùc thuéc vÒ nh©n d©n.
TiÕp tôc hoµn thiÖn thÓ chÕ kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa.
§Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ g¾n víi ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc. Nang cao chÊt lîng, hiÖu qu¶ gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, khoa häc vµ c«ng nghÖ, ph¸t triÓn nguån nh©n lùc.
Thùc hiÖn tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi ngay trong tõng bíc vµ tõng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn.
T¨ng cêng quèc phßng an ninh, b¶o vÖ v÷ng ch¾c tæ quèc ViÖt Nam x· héi chñ nghÜa .
Më réng quan hÖ ®èi ngo¹i, chñ ®éng vµ tÝch cùc héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.
PhÇn kÕt
Thêi k× qu¸ ®é ®i lªn chñ nghÜa x· héi lµ giai ®o¹n cùc k× quan träng, ®îc ®¸nh gi¸ lµ mèc then chèt trong suèt qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®Êt níc cña ViÖt Nam. §Ó ®i ®Õn sù æn ®Þnh vÒ mÆt chÝnh trÞ còng nh sù ph¸t triÓn v÷ng vµng vÒ mÆt kinh tÕ. Tuy trong qu¸ tr×nh ®i lªn x©y dùng chñ nghÜa x· héi gÆp ph¶i rÊt nhiÒu khã kh¨n vÒ t×nh h×nh trong níc còng nh quèc tÕ. Th× nhµ níc ta vÉn nç lùc x©y dùng ®Êt nícph¸t triÓn mét c¸ch toµn diÖn, trªn mäi mÆt c¶ vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, qu©n sù, ngo¹i giao...cã sù phèi hîp, ®an xen, hç trî cho nhau t¹o ®éng lùc thóc ®Èy nhau cïng ph¸t triÓn. Nh»m t¹o ra ViÖt Nam lµ mét níc cã chÝnh trÞ æn ®Þnh, kinh tÕ ph¸t triÓn m¹nh, th©n thiÖn hoµ h÷u ®èi víi b¹n bÌ quèc tÕ.
Trong hoµn c¶nh nh vËy, chóng ta cÇn ph¶i kh«ng ngõng tranh thñ sù ñng hé còng nh sù hç trî vÒ mÆt kinh tÕ cña b¹n bÌ kh¾p n¨m ch©u®Ó ph¸t triÓn ®Êt níc m×nh. Tuy nhiªn ta còng ph¶i tù lùc c¸nh sinh, ®Æt vËn mÖnh ®Êt níc ë ngay trong chÝnh bµn tay m×nh tõng bíc, tõng bíc ®a nã ®i lªn.
VÒ mÆt kinh tÕ :
Mét mÆt ta ph¶i t¨ng cêng nÒn kinh tÕ thÞ trêng, ®a d¹ng ho¸ m«i trêng ®Çu t, ®a ph¬ng ho¸ c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ lµm cho hµng ho¸ cña ta kh«ng chØ cã chç ®øng trong níc mµ cßn ®øng v÷ng ®îc trªn chiÕn trêng quèc tÕ.
MÆt kh¸c ph¶i tiÕp tôc c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ t¹o mét phÇn c¬ xë vËt chÊt cho chñ nghÜa x· héi. CÇn n©ng cÊp, lµm míi mét lo¹t hÖ thèng c¬ xë h¹ tÇng phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vËt chÊt ®Ó thu hót nguån vèn ®Çu t trùc tiÕp tõ níc ngoµi trong mét thêi gian dµi.
Bªn c¹nh ®ã ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao chÊt lîng nguån nh©n lùcViÖt Nam.
VÒ mÆt chÝnh trÞ, x· héi :
CÇn kh«ng ngõng t¨ng cêng ®oµn kÕt c¸c d©n téc anh em trong níc, ®Ó tr¸nh hiÖn tîng c¸c thÕ lùc thï ®Þch lîi dông t×nh h×nh g©y mÊt ®oµn kÕt, lßng tin cña nh©n d©n vµo ®¶ng. Gi÷ v÷ng æn ®Þnh chÝnh trÞ lµ c¬ xë cho mét ViÖt Nam toµn diÖn.
Chóng ta cßn cÇn ph¶i ®æi míi trong t tëng ®Ó x¸c ®Þnh ®îc nh÷ng híng ®i ®óng ®¾n. Cho ®Õn hiÖn nay th× qu¸ tr×nh x©y dùng ®Êt nícViÖt Nam x· héi chñ nghÜa ta gÆp kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n nhng còng kh«ng Ýt nh÷ng thuËn lîi vÒ vÞ trÝ ®Þa lÝ, truyÒn thèng d©n téc, con ngêi ViÖt Nam v× thÕ chóng ta ph¶i triÖt ®Ó khai th¸c nh÷ng lîi thÕ ®ã vµ tõng bíc kh¾c phôc khã kh¨n ®Ó tiÕp tôc ®i theo ®Þnh híng ®· chän.
Trong suèt qu¸ tr×nh x©y dùng ®Êt níc ®· ®Ó l¹i cho ta kh«ng Ýt nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm quÝ b¸u trong ®ã cã bµi häc ph¶i gi÷ v÷ng ®éc lËp tù chñ vÒ ®êng lèi ®ång thêi ph¶i khÐo lÐo, mÒm dÎo, kiªn quyÕt, s¸ng t¹o vÒ s¸ch lîc trªn mäi mÆt trËn kinh tÕ còng nh ngo¹i giao®a tíi th¾nh lîi cho qu¸ tr×nh ®i lªn x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam.
Nhê t tëng Hå ChÝ Minh vµ chñ nghÜa Mac- Lªnin lµm nÒn t¶ng cho nh÷ng ®êng lèi, chÝnh s¸ch cña ®¶ng ®· lµm cho nÒn kinh tÕ níc ta tõng bíc ph¸t triÓn v÷ng ch¾c t¹o tiÒn ®Ò cho qu¸ tr×nh ®i lªn chñ nghÜa céng s¶n sau nµy.
PhÇn phô lôc :
1. §¶ng céng s¶n ViÖt Nam, V¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX, Nxb chÝnh trÞ quèc gia.
2. C¬ng lÜnh x©y dùng ®Êt níc trong thõi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi, Nxbsù thËt, HN, 1991, Tr.9.
3. GS- TS NguyÔn Duy Quý, Nh÷ng vÊn ®Ò vÒ chñ nghÜa x· héi vµ con ®êng ®i lªn chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam, Nxb chÝnh trÞ quèc gia,Tr.9.
4,5 .GS- TS NguyÔn Duy Quý, Nh÷ng vÊn ®Ò vÒ chñ nghÜa x· héi vµ con ®êng ®i lªn chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam, Nxb chÝnh trÞ quèc gia,Tr.10.
6. §¶ng céng s¶n ViÖt Nam, C¬ng lÜnh x©y dùng ®Êt níc trong thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi, Nxb Sù thËt, HN, 1991,Tr.10.
7. GS- TS NguyÔn Duy Quý, Nh÷ng vÊn ®Ò lÝ luËn vÒ chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam, Nxb chÝnh trÞ quèc gia, Tr.11.
Danh môc tµi liÖu tham kh¶o :
1- Gi¸o tr×nh kinh tÕ chÝnh trÞ, Nxb chÝnh trÞ quèc gia.
2- Gi¸o tr×nh chñ nghÜa x· héi khoa häc, Nxb gi¸o dôc.
3- Gi¸o tr×nh triÕt häc Mac- Lªnin, Nxb chÝnh trÞ quèc gia.
4- GS – TS NguyÔn Duy Quý, Nh÷ng vÊn ®Ò lÝ luËn vÒ chñ nghÜa x· héi vµ con ®êng ®i lªn chñ nghÜa x· ë ViÖt Nam, Nxb chÝnh trÞ quèc gia.
5- V¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø X, Nxb chÝnh trÞ quèc gia.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- Thời kỳ quá độ đi lên xây dựng CNXH ở VN, nguyên nhân và giải pháp.DOC