Thời kỳ quá độ đi lên xây dựng CNXH ở Việt Nam, nguyên nhân và giải pháp

PhÇn Më §Çu N­íc ta ®· tr¶i qua mét thêi gian rÊt dµi ch×m trong chiÕn tranh. §· ph¶i bá ra biÕt bao nhiªu thêi gian, ®æ biÕt bao må h«i, x­¬ng m¸u míi giµnh l¹i ®­îc ®éc lËp, chñ quyÒn, thèng nhÊt toµn vÖn l·nh thæ. TiÕn nªn x©y dùng ®Êt n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa gÆp biÕt bao khã kh¨n, thö th¸ch. ë trong n­íc nÒn kinh tÕ vÉn cßn rÊt nghÌo nµn, l¹c hËu, c¬ së h¹ tÇng cho chñ nghÜa x· héi hÇu nh­ kh«ng cã, ng­êi d©n vÉn trong t×nh tr¹ng ®ãi kÐm vµ dÔ bÞ mua chuéc dô dç. ChÝnh trÞ x· héi ch­a thËt æn ®Þnh: c¸c thÕ lùc ph¶n ®éng vÉn th­êng xuyªn kÝch ®éng quÇn chóng nh©n d©n næi dËy chèng ph¸ §¶ng vµ nh÷ng chñ tr­¬ng, ®­êng lèi cña §¶ng g©y mÊt trËt tù trÞ an vµ tinh thÇn ®oµn kÕt d©n téc. Bªn ngoµi n­íc nhiÒu thÕ lùc thï ®Þch kh«ng ngõng l¨m le, ®e do¹ kÝch ®éng mét bé phËn xÊu lùc l­îng trong n­íc g©y rèi lo¹n lßng d©n hßng cã c¬ héi x©m chiÕm ®Êt n­íc ta mét lÇn n÷a. Mét mÆt kh¸c, chóng tiÕn hÇnh bao v©y kinh tÕ cïng c¸c ho¹t ®éng cÊm vËn lµm cho ®Êt n­íc khã cã kh¶ n¨ng vùc dËy sau chiÕn tranh. Khã kh¨n lµ nh­ vËy nh­ng ta vÉn kiªn quyÕt mét lßng theo ®Þnh h­íng ®· chän-qu¸ ®é ®i lªn x©y dùng chñ nghÜa x· héi. HiÖn nay ta ®· vµ ®ang tiÕn hµnh c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc th× viÖc nghiªn cøu, t×m hiÓu kü l­ìng vÒ thêi kú qu¸ ®é sÏ gióp ta cã nh÷ng h­íng ®i ®óng ®¾n t¹o tiÒn ®Ò vµ tiÒm lùc tèt cho x©y dùng chñ nghÜa x· héi sau nµy. Ngoµi ra nã cßn gióp ta kh¾c phôc ®­îc nh÷ng khã kh¨n, biÕn khã kh¨n Êy thµnh lîi thÕ nhê sù ®i tr­íc cña c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa kh¸c. Còng tõ ®©y gióp ta cã nh÷ng bµi häc x­¬ng m¸u ®­îc ®óc rót ra tõ kinh nghiÖm thùc tÕ. V× vËy nghiªm cøu vÒ thêi kú qu¸ ®é lµ mét nhiÖm vô cÊp thiÕt cho chÝnh ®Êt n­íc ta. Lµ mét sinh viªn kinh tÕ, t«i còng muèn t×m hiÓu kü vÒ thêi kú qu¸ ®é vvÒ nhiÖm vô vµ tÝnh tÊt yÕu cña nã ®Ó cã ®iÒu kiÖn ®­a ra nh÷ng ý kiÕn ®óng ®¾n gãp tiÕng nãi chung vµo ®­êng lèi cña §¶ng. T«i cßn muèn gãp mét phÇn nhá bÐ nh÷ng g× mµ t«i häc ®­îc vÒ thêi kú qu¸ ®é nh­ nh÷ng h×nh thøc së h÷u, kinh doanh trong thêi kú qu¸ ®é, nh÷ng h­íng ®i kinh tÕ cho thêi kú nµy sÏ gióp cho nÒn kinh tÕ cã thÓ ph¸t triÓn h¬n. Nh­ vËy khi ®Êt n­íc ®ang tr¶i qua thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi, bá qua chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa lµ mét thêi ®iÓm khã kh¨n th× ®Ò tµi vÒ thêi kú qu¸ ®é ®­îc nªu ra lµ mét ®iÒu cÊp thiÕt cÇn ®­îc gi¶i quyÕt. PhÇn néi dung Nh÷ng lý luËn chung vÒ thêi kú qu¸ ®é 1- C¸c kh¸i niÖm ViÖc ®Çu tiªn chóng ta cïng nhau tr¶ lêi c¸c c©u hái: ThÕ nµo lµ qu¸ ®é? thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi lµ g×? bá qua chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa lµ nh­ thÕ nµo? Nh­ chóng ta ®· biÕt lÞch sö x· héi ®· ph¸t triÓn qua nhiÒu giai ®o¹n kÕ tiÕp nhau t­¬ng øng lµ mét h×nh th¸i kinh tÕ – x· héi nhÊt ®Þnh. §Õn nay ®· tr¶i qua bèn h×nh th¸i kinh tÕ – x· héi: Céng s¶n Nguyªn Thuû, chiÕm h÷u n« lÖ, phong kiÕn, t­ b¶n chñ nghÜa vµ ®ang qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi – giai ®o¹n ®Çu cña chñ nghÜa céng s¶n. Do nh÷ng hoµn c¶nh kh¸c nhau mµ kh«ng ph¶i quèc gia nµo còng tr¶i qua tÊt c¶ c¸c h×nh th¸i kinh tÕ – x· héi cã tÝnh chÊt tuÇn tù tõ thÊp lªn cao theo mét s¬ ®å chung. Do nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸ch quan vµ chñ quan, bªn trong vµ bªn ngoµi chi phèi ®· bá qua mét h×nh th¸i kinh tÕ –x· héi nµo ®ã ®­îc gäi lµ qu¸ ®é. Chóng ta cã thÓ thÊy trªn thùc tÕ nh­ Mü kh«ng tr¶i qua thêi kú phong kiÕn; Ba Lan, Nga, §øc cã chÕ ®é phong kiÕn ra ®êi kh«ng ph¶i tõ chÕ ®é chiÕm h÷u n« lÖ. Theo quan ®iÓm cña chñ nghÜa M¸c LªNin th× thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi lµ thêi kú c¶i biÕn c¸ch m¹ng s©u s¾c, triÖt ®Ó, toµn diÖn tõ x· héi cò thµnh x· héi míi x· héi x· héi chñ nghÜa. Nã diÔn ra tõ khi giai cÊp v« s¶n giµnh ®­îc chÝnh quyÒn b¾t tay vµo x©y dùng x· héi míi vµ kÕt thóc khi x©y dùng thµnh c«ng nh÷ng c¬ së cña chñ nghÜa x· héi c¶ vÒ lùc l­îng s¶n xuÊt, quan hÖ s¶n xuÊt, c¬ së kinh tÕ vµ kiÕn tróc th­îng tÇng. Cßn thêi kú qu¸ ®é lµ thêi kú diÔn ra cuéc ®Êu tranh “ai th¾ng ai” gi÷a chñ nghÜa x· héi vµ chñ nghÜa t­ b¶n quyÕt liÖt, quanh co, khóc khØu vµ phøc t¹p. n­íc ta tiÕn lªn x©y dùng chñ nghÜa x· héi bá qua chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa. VËy bá qua chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa lµ g×? Ph¶i ch¨ng lµ phñ ®Þnh s¹ch tr¬n chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa? Bá qua chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa lµ:“ bá qua viÖc x¸c lËp vÞ trÝ thèng trÞ cña quan hÖ s¶n xuÊt vµ kiÕn tróc th­îng tÇng t­ b¶n chñ nghÜa nh­ng tiÕp thu kÕ thõa nh÷ng thµnh tùu mµ nh©n lo¹i ®· ®¹t ®­îc d­íi chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa ®Æc biÖt vÒ khoa häc c«ng nghÖ ®Ó ph¸t triÓn nhanh lôc l­¬ng quan hÖ s¶n xuÊt, x©y dùng nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i”1. Nh­ng kh«ng ph¶i lóc nµo còng ®Òu cã thÓ qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi mµ cÇn cã nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ riªng ®ã lµ: §iÒu kiÖn bªn trong: Cã §¶ng Céng S¶n l·nh ®¹o giµnh ®­îc chÝnh quyÒn vµ sö dông chÝnh quyÒn nhµ n­íc c«ng, n«ng, trÝ thøc liªn minh lµm ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó x©y dùng chñ nghÜa x· héi. §iÒu kiÖn bªn ngoµi: Cã sù gióp ®ì cña giai cÊp v« s¶n ë c¸c n­íc tiªn tiÕn ®· giµnh th¾ng lîi trong c¸ch m¹ng v« s¶n. 2-TÝnh tÊt yÕu vÒ thêi kú qu¸ ®é N­íc ta tr¶i qua thêi kú qu¸ ®é lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan v×: Thø nhÊt: ph¸t triÓn theo con ®­êng x· héi chñ nghÜa lµ phï hîp víi quy luËt kh¸ch quan cña lÞch sö. Chñ nghÜa t­ b¶n kh«ng ph¶i lµ t­¬ng lai cña loµi ng­êi. Theo quy luËt tiÕn ho¸ cña lÞch sö loµi ng­êi nhÊt ®Þnh sÏ tiÕn tíi chñ nghÜa x· héi. Thø hai: Ph¸t triÓn theo con ®­êng chñ nghÜa x· héi kh«ng chØ phï hîp víi xu thÕ cña thêi ®¹i mµ cßn phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam lµ c¸ch m¹ng d©n téc, d©n chñ ng¾n liÒn víi c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa. Cuéc c¸ch m¹ng d©n téc, d©n chñ lµm cho nÒn d©n téc, d©n chñ ®­îc thùc hiÖn triÖt ®Ó. Thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi lµ tÊt yÕu víi mäi quèc gia ®i lªn chñ nghÜa x· héi nh­ng nã l¹i cã ®Æc ®iÓm riªng ®èi víi mçi quèc gia do ®iÒu kiÖn xuÊt ph¸t riÒn cña mçi quèc gia ®ã quy ®Þnh. MÆt kh¸c, chñ nghÜa x· héi kh«ng thÎ tù ph¸t ra ®êi trong lßng chñ nghÜa t­ b¶n lµ chñ nghÜa t­ b¶n chØ t¹o tiÒn ®Ò vËt chÊt cho sù ra ®êi cña chñ nghÜa x· héi. Chñ nghÜa x· héi còng kh«ng nÈy sinh ngay lËp tøc sau khi giai cÊp c«ng nh©n giµnh chÝnh quyÒn mµ lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh ®Êu tranh, c¶i t¹o vµ x©y dùng l©u dµi cña nh©n d©n lao ®éng d­íi sù l·nh ®¹o cña giai cÊp c«ng nh©n. C¸c nhµ s¸ng lËp chñ nghÜa x· héi khoa häc ®· nªu ra cã hai kiÓu qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi lµ qu¸ ®é trùc tiÕp tõ chñ nghÜa t­ b¶n vµ qu¸ ®é gi¸n tiÕp tõ nh÷ng x· héi tiÒn t­ b¶n. Nh­ng dï trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp ®Òu ph¶i tr¶i qua thêi kú qu¸ ®é. Do diÒu kiÖn lÞch sö kinh tÕ, x· héi ë mçi n­íc kh¸c nhau mµ ®é dµi ng¾n cña thêi kú qu¸ ®é ®ã lµ kh¸c nhau nh­ng ®Òu mang nh÷ng ®Æc ®iÓm chung: §Æc ®iÓm næi bËt cña thêi kú qu¸ ®é lµ nh÷ng nh©n tè cña x· héi míi vµ tµn tÝch cña x· héi cò tån t¹i ®an xen lÉn nhau, ®Êu tranh víi nhau trªn mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng chÝnh trÞ, kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi, t­ t­ëng... tËp qu¸n trong x· héi C¸i b¶n chÊt cña thêi kú qu¸ ®é lµ sù qu¸ ®é vÒ chÝnh trÞ. Ë ®ã nhµ n­íc chuyªn chÝnh v« s¶n ®­îc thiÕt lËp, cñng cè vµ ngµy cµng ®­îc hoµn thiÖn. XÐt vÒ mÆt kinh tÕ: lµ nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn bªn c¹nh c¸c thµnh phÇn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa cßn cã c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c trong ®ã cã c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®èi lËp. thÝch øng víi nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn lµ mét c¬ cÊu giai cÊp – x· héi phøc t¹p trong ®ã coa nh÷ng giai cÊp mµ lîi Ých c¬ b¶n cña hä ®èi lËp nhau. VÒ mÆt x· héi: Trong thêi kú nµy cßn cã sù kh¸c biÖt kh¸ c¬ b¶n gi÷a thµnh thi vµ n«ng th«n, gi÷a c¸c miÒn, gi÷a lao ®éng trÝ ãc vµ lao ®éng ch©n tay. VÒ mÆt v¨n ho¸, t­ t­ëng: Bªn c¹nh nÒn v¨n ho¸ míi vµ hÖ t­ t­ëng míi cßn tån t¹i nh÷ng tµn tÝch cña v¨n ho¸ cò, hÖ t­ t­ëng cò, lèi sèng cò l¹c hËu. ViÖt Nam chóng ta ®ang tiÕn lªn x©y dùng chñ nghÜa x· héi, t¹o dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho nã thuéc lo¹i h×nh qu¸ ®é gi¸n tiÕp lªn chñ nghÜa x· héi. 3-Nhiªm vô cña thêi k× qu¸ ®é ViÖt Nam qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ph¶i hoµn thµnh c¸c nhiÖm vô c¬ b¶n cña nã : Thø nhÊt : Ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt, coi c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ nhiÖm vô trung t©m cña c¶ thêi k× qu¸ ®é nh»m x©y dùng c¬ xë vËt chÊt cña chñ nghÜa x· héi. Trong ®ã c¬ xë vËt chÊt kÜ thuËt cña chñ nghÜa x· héi ph¶i thÓ hiÖn ®­îc nh÷ng thµnh tùu tiªn tiÕn nhÊt cña khoa häc vµ c«ng nghÖ ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ sinh häc vµ c«ng nghÖ th«ng tin. Ngoµi ra, chóng ta cÇn ph¶i ph¸t huy nguån lùc trÝ tuÖ vµ søc m¹nh tinh thÇn cña con ng­êi. Coi gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, khoa häc vµ c«ng nghÖ lµ nÒn t¶ng vµ ®éng lùc cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, lµ quèc s¸ch hµng ®Çu trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn ®Êt n­íc. Thø hai : Tõng b­íc x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt míi theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. NhiÖm vô nµy ph¶i ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu sau: quan hÖ s¶n xuÊt míi ®­îc x©y dùng ph¶i dùa trªn kÕt qu¶ cña sù ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt; quan hÖ s¶n xuÊt míi ph¶i ®­îc xay dùng ®ång bé trªn c¶ ba mÆt lµ së h÷u t­ liÖu s¶n xuÊt, tæ chøc qu¶n lÝ vµ ph©n phèi s¶n phÈm; tiªu chuÈn ®Ó ®¸nh gi¸ tÝnh ®óng ®¾n cña quan hÖ s¶n xuÊt míitheo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa lµ ë hiÖu qu¶ cña nã lµ thóc ®Èy lùc l­îng s¶n xuÊt, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n, thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi Thø ba: Më réng n©ng cao hiÖu qu¶ cña quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ. Chóng ta ph¶i kh«ng ngõng tranh thñ sù gióp ®ì, ñng hé cña quèc tÕ, tËn dông khai th¸c triÖt ®Ó cã hiÖu qu¶ c¸c quan hÖ hîp t¸c ®Çu t­ quèc tÕ ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ trong n­íc, t¹o mèi quan hÖ hoµ h÷u ®èi víi b¹n bÌ quèc tÕ. C¸c nhiÖm vô ®ã sÏ ®­îc chóng ta dÇn dÇn hoµn thµnh trong mét t­¬ng lai kh«ng xa víi mét ý trÝ quyÕt t©m. §iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn qua nh÷ng ph­¬ng h­íng cña®¶ng ®Ó x©y dùng ViÖt Nam- ®Êt n­íc x· héi chñ nghÜa, v¨n minh, giµu ®Ñp. §¶ng ta x¸c ®Þnh râ b¶y ph­¬ng h­íng c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh ®i lªn x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë n­íc ta. Mét lµ :“X©y dùng nhµ n­íc x· héi chñ nghÜa nhµ n­íc cña nh©n d©n, do nh©n d©n, v× nh©n d©n lÊy liªn minh giai cÊp c«ng nh©n víi giai cÊp n«ng d©n vµ tÇng líp trÝ thøc lµm nÒn t¶ng do ®¶ng céng s¶n l·nh ®¹o. Thùc hiÖn ®Çy ®ñ quyÒn d©n chñ cña nh©n d©n gi÷ nghiªm kØ c­¬ng x· héi, chuyªn chÝnh víi mäi ho¹t ®éng x©m ph¹m lîi Ých cña tæ quèc vµ cña nh©n d©n.” (2) Hai lµ: “Ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt, c«ng nghiÖp ho¸ ®Êt n­íc theo h­íng hiÖn ®¹i g¾n liÒn víi ph¸t triÓn mét nÒn n«ng nghiÖp toµn diÖn lµ nhiÖm vô chung t©m nh»m tõng b­íc x©y dùng c¬ xë vËt chÊt, kü thuËt cña chñ nghÜa x· héi, kh«ng ngõng n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng x· héi vµ c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n.” (3) N­íc ta di lªn chñ nghÜa x· héi tõ nÒn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn nh­ng trong hoµn c¶nh cã cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, loµi ng­êi ®· b¾t ®Çu b­íc vµo mét thêi d¹i v¨n minh tin häc th× viÖc ph¸t triÎn lùc l­îng s¶n xuÊt cña chñ nghÜa x· héi víi t­ c¸ch lµ mét x· héi ë nÊc thang cao h¬n so víi chñ nghÜa t­ b¶n ë thêi hiÖn ®¹i tÊt yÕu ph¶i th«ng qua c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc nh»m ®­a n­íc ta thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp víi víi c¬ cÊu c«ng nghiÖp – dÞch vô – n«ng nhiªp. Nãi c¸ch kh¸c môch tiªu c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc lµ ®­a n­íc ta tíi d©n giµu, n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, x· héi v¨n minh. Ba lµ: “ TiÕn hµnh c¸ch m¹ng x· héi c«ng nghiÖp trªn lÜnh vùc t­ t­ëng vµ v¨n ho¸. Lµm cho thÕ giíi quan Mac- Lªnin vµ t­ t­ëng ®¹o ®øc Hå ChÝ Minh gi÷ vÞ trÝ chØ ®¹o trong ®êi sèng tinh thÇn x· héi. KÕ thõa ph¸t huy nh÷ng truyÒn thèng v¨n ho¸ tèt ®Ñp cña tÊt c¶ c¸c d©n téc trong n­íc, tiÕp thu nh÷ng tinh hoa v¨n ho¸ nh©n lo¹i, x©y dùng mét x· héi d©n chñ, v¨n minh, v× lîi Ých ch©n chÝnh vµ phÈm gi¸ con ng­êi, víi tr×nh ®ä tri thøc ®¹o ®øc, thÓ lùc vµ thÈm mÜ ngµy cµng cao. Chãng t­ t­ëng v¨n ho¸ ph¶n tiÕn bé tr¸i víi truÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc vµ nh÷ng gi¸ trÞ cao quý cña loµi ng­êi.” (4) Bèn lµ : “Thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®¹i ®oµn kÕt d©n téc, cñng cè vµ më réng mÆt trËn d©n téc thèng nhÊt, tËp hîp mäi lùc l­îng phÊn ®Êu v× d©n giµu, n­íc m¹nh. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i, hoµ b×nh, hîp t¸c vµ h÷u nghÞ víi tÊt c¶ c¸c n­íc. Trung thµnh víi chñ nghÜa quèc tÕ cña giai cÊp c«ng nh©n, ®oµn kÕt víi c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa, víi tÊt c¶ c¸c lùc l­îng ®Êu tranh v× hoµ b×nh, ®éc lËp d©n téc, d©n chñ vµ tiÕn bé x· héi trªn thÕ giíi. ” (5) ë ®©y ®¹i ®oµn kÕt bao gåm hai néi dung lµ ®oµn kÕt c¸c d©n téc trong n­íc vµ ®oµn kÕt quèc tÕ. KÕ thõa vµ ph¸t triÓn t­ t­ëng ®¹i ®oµn kÕt cña Hå ChÝ Minh, ®¶ng vµ nhµ n­íc ta tr­íc sau nhÊt qu¸n, qu¸n triÖt quan ®iÓm “c¸ch m¹ng lµ sù nghiÖp cña quÇn chóng” trong ®­êng lèi chÝnh s¸ch cña m×nh. N¨m lµ: “ x©y dùng chñ nghÜa x· héi vµ b¶o vÖ tæ quèc lµ hai nhiÖm vô chiÕn l­îc cña c¸ch m¹ng ViÖt Nam. Trong khi ®Æt lªn hµng ®Ç nhiÑm vô x©y dùng ®Êt n­íc, nh©n ta lu«n lu«n nªu cao c¶nh gi¸c, cñng cè quèc phßng, b¶o vÖ an ninh chÝnh trÞ, trËt tù an toµn x· héi, b¶o vÖ tæ quèc vµ thµnh qu¶ c¸ch m¹ng.” (6) S¸u lµ: “ X©y dùng ®¶ng trong s¹ch, v÷ng m¹nh vÒ chÝnh trÞ, t­ t­ëng vµ tæ chøc ngang tÇm nhiÖm vô b¶o ®¶m cho ®¶ng lµm trßn tr¸ch nhiÖm l·nh ®¹o sù nghiÖp c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa ë n­íc ta.” (7) B¶y lµ: TiÕp tôc ®æi míi theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸®Êt n­íc cÇn ph¶i chó träng b¶o vÖ vµ c¶i thiÖn m«i tr­êng sinh th¸i, thùc hiÖn kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh trong qu¸ tr×nh x©y dùng, ®­a ®Êt n­íc ®i lªn chñ nghÜa x· héi. §©y lµ nhiÖm vô mang tÝnh chiÕn l­îc cña ®Êt n­íc. Trong ®iÒu kiÖn n­íc ta ®i lªn chñ nghÜa x· héi tõ mét ®iÓm xuÊt ph¸t thÊp th× c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ nhiÖm vô trung t©m cña thêi k× qu¸ ®é. §©y lµ con ®­êng duy nhÊt ®¶m b¶o chèng diÔn biÕn hoµ b×nh thµnh c«ng, kh¾c phôc ®­îc sù l¹c hËu vµ tôt hËu so víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Tãm l¹i b¶y ph­¬ng h­íng nãi trªn võa mang tÝnh nguyªn t¾c, b¶o ®¶m kh«ng chÖch h­íng x· héi chñ nghÜavõa qu¸n triÖt tinh thÇn ®æi míi, s¸ng t¹ob¶o ®¶m kh«ng ®Ó lÆp l¹i nh÷ng sai lÇm cò. §ã lµ kÕt qu¶ cña sù dµy c«ng suy nghÜ vµ ®ãng gãp trÝ tuÖ chung cña toµn ®¶ng, toµn d©n c¬ xë tÝnh ®Õn nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm thµnh c«ng còng nh­ kh«ng thµnh c«ng cña thùc tiÔn x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë n­íc ta vµ c¸c n­íc kh¸c. II – Thùc tr¹ng cña thêi k× qu¸ ®é ®i lªn x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam, nguyªn nh©n vµ gi¶i ph¸p. 1 – Thùc tr¹ng x· héi ViÖt Nam. Tõ sau ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø s¸u n¨m 1986 ®¶ng vµ nhµ n­íc ta quyÕt ®Þnh ®­a ®Êt n­íc ta tiÕn hµnh c«ng cuéc ®æi míi ®i lªn x©y dùng chñ nghÜa x· héi. Tuy thêi gian diÔn ra ch­a l©u míi chØ ®­îc cã h¬n hai m­¬i n¨m nh­ng chóng ta ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ trªn mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi. Cã n¨m thµnh tùu khas næi bËt mµ chóng ta cÇn ph¶i kÓ ®Õn ngay sau ®©y lµ: Thø nhÊt: NÒn kinh tÕ ®· v­ît qua thêi k× suy gi¶m,®¹t tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ kh¸ cao vµ ph¸t triÓn t­¬ng ®èi toµn diÖn. Tæng s¶n phÈm trong n­íc GDP n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc, b×nh qu©n trong n¨m n¨m 2001 – 2005 lµ 7,51%,®¹t møc kÕ ho¹ch ®Ò ra. Kinh tÕ vÜ m« t­¬ng ®èi æn ®Þnh c¸c quan hÖ vµ c©n ®èi chñ yÕu trong nÒn kinh tÕ (tÝch luü – tiªu dïng, thu – chi ng©n s¸ch...) ®­îc c¶i thiÖn, viÖc huy ®éng c¸c nguån vèn néi lùc cho ph¸t triÓn cã chuyÓn biÕn tÝch cùc, tØ lÖ huy ®éng GDP vµo ng©n s¸ch nhµ n­íc v­ît dù kiÕn. Tæng vèn ®Çu t­ vµo nÒn kinh tÕ t¨ng nhanh ®· lµm t¨ng ®¸ng kÓ n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh, t¹o nhiÒu s¶n phÈm cã søc c¹nh tranh, hoµn thµnh vµ ®­a vµo sö dông nhiÒu c«ng tr×nh lín vÒ kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ – x· héi, t¨ng c­êng tiÒm lùc vµ c¬ së vËt chÊt – kÜ thuËt cña nÒn kinh tÕ. C¬ cÊu kinh tÕ tiÕp tôc chuyÓn dÞch theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸-hiÖn ®¹i ho¸.§Õn n¨m 2005 tØ träng gi¸ trÞ n«ng nghiÖp, ng­ nghiÖp, l©m nghiÖp trong GDP cßn 20,9% ( kÕ ho¹ch lµ 20-21%) c«ng nghiÖp vµ x©y dùng lµ 41% (kÕ ho¹ch lµ 38-39%) dÞch vô 38,1% (kÕ ho¹ch lµ 41-42%). C¸ch thµnh phÇn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn . Ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cã b­íc tiÕn mèi rÊt quan träng. XuÊt nhËp khÈu cã tèc ®é t¨ng tr­ëng kh¸, tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t h¬n 50% GDP. Vèn hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) vµ vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (FDI) liªn tôc t¨ng cho c¸c n¨m. §· cã mét sè dù ¸n ®Çu t­ ra n­íc ngoµi. ThÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa b­íc ®Çu ®­îc x©y dùng. ThÞ tr­êng hµng ho¸ ph¸t triÓn t­¬ng ®èi nhanh, mét sè lo¹i thÞ tr­êng míi ®­îc h×nh thµnh. Hai lµ: v¨n ho¸ vµ x· héi cã nhiÒu b­íc tiÕn trªn nhiÒu mÆt, viÖc g¾n ph¸t triÓn kinh tÕ víi gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi cã chuyÓn biÕn tèt, ®êi sèng c¸c tÇng líp nh©n d©n ®­îc c¶i thiÖn. Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o tiÕp tôc ®­îc ph¸t triÓn vµ ®µu t­ ®­îc nhiÒu h¬n. C¬ xë vËt chÊt ®­îc t¨ng c­êng. Quy m« ®µo t¹o ®­îc më réng nhÊt lµ ë bbËc trung häc chuyªn nghiÖp vµ d¹y nghÒ tr×nh ®é d©n trÝ ®­îc t¨ng lªn. Khoa häc vµ c«ng nghÖ gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc ho¹ch ®Þnh ®­êng lèi chÝnh s¸ch, ®iÒu tra ®¸nh gi¸ tµi nguyªn thiªn nhiªn, b¶o vÖ ®a d¹ng sinh häc, nghiªn cøu øng dông c«ng nghÖ míi phôc vô cho ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi vµ quèc phßng an ninh. C«ng t¸c xo¸ ®ãi giÈm nghÌo ®­îc ®Èy m¹nh b»ng nhiÒu h×nh thøc, biÖn ph¸p, ®Õn cuèi n¨m 2005 tØ lÖ hé nghÌo cßn 7% so víi n¨m 2001 lµ 17,5% , kÕ ho¹ch lµ 10%. §· kÕt hîp tèt c¸c nguån lùc cña nhµ n­íc vµ nh©n d©n, x©y dùng nhiÒu c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi cho c¸c vïng n«ng th«n, miÒn nói vµ c¸c vïng d©n téc. Trong n¨m n¨m t¹o viÖc lµm cho 7,5 triÖu lao ®éng. Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi t¨ng tõ 5,7 (triÖu /n¨m) n¨m 2000 lªn trªn (10 triÖu /n¨m) n¨m 2005. C«ng t¸c b¶o vÖ ch¨m sãc søc khÎo cho nh©n d©n ®¹t nhiÒu kÕt qu¶ ; më réng m¹ng l­íi y tÕ ®Æc biÖt lµ y tÕ c¬ së ; khèng chÕ ®Èy lïi mét sè dÞch bÖnh nguy hiÓm ; tuæi thä trung b×nh ë n­íc ta t¨ng tõ 67,8 (n¨m 2000) ®Õn 71,5 (n¨m 2005). Ho¹t ®éng v¨n ho¸, th«ng tin, b¸o trÝ, thÓ dôc, thÓ thao... cã tiÕn bé trªn mét sè mÆt. Cuéc vËn ®éng “ toµn d©n ®oµn kÕt x©y dùng ®êi sèng v¨n ho¸”, c¸c phong trµo ®Òn ¬n ®¸p nghÜa, ch¨m sãc ng­êi cã c«ng víi c¸ch m¹ng, bµ mÑ ViÖt Nam anh hïng, gia ®×nh liÖt sÜ, c¸c ho¹t ®éng nh©n ®¹o, tõ thiÖn... thu hót sù tham gia réng r·i cña c¸c tÇng líp nh©n d©n. Thø ba: ChÝnh trÞ x· héi- æn ®Þnh; quèc phßng vµ an ninh ®­îc t¨ng c­êng, quan hÖ ®èi ngo¹i cã b­íc ph¸t triÓn míi. §éc lËp chñ quyÒn, toµn vÑn l·nh thæ, an ninh chÝnh trÞ ®­îc gi÷ v÷ng, trËt tù an toµn x· héi ®­îc b¶o ®¶m. Qu©n ®éi nh©n d©n vµ c«ng an nh©n d©n cã nhiÒu thµnh tÝch trong x©y dùng lùc l­îng n©ng cao tinh thÇn chiÕn ®Êu vµ s½n sµng chiÕn ®Êu. ViÖc kÕt hîp ph¸t triÓn kinh tÕ víi quèc phßng ë mét sè ®Þa bµn cã hiÖu qu¶. ThÕ trËn quèc phßng toµn d©n víi thÕ trËn an ninh nh©n d©n ®­îc cñng cè. Ho¹t ®éng ®èi ngo¹i cña ®¶ng, nhµ n­íc vµ nh©n d©n ph¸t triÓn gãp phÇn gi÷ v÷ng mÆt trËn hoµ b×nh, ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi n©ng cao uy tÝn cña nh©n d©n trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi ®· gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò biªn giíi, l·nh thæ, vïng chèng lÊn trªn biÓn víi mét sè quèc gia, chñ ®éng tÝch cùc tham gia c¸c diÔn ®µn thÕ giíi; tæ chøc thµnh c«ng nhiÒu cuéc héi nghÞ quèc tÕ vµ khu vùc t¹i ViÖt Nam. Thø t­ : ViÖc x©y dùng nh÷ng nhµ n­íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa cã tiÕn bé trªn c¶ ba lÜnh vùc lËp ph¸p, hµnh ph¸p, t­ ph¸p. Søc m¹nh khèi ®¹i ®oµn kÕt toµn d©n téc ®­îc ph¸t huy. Quèc héi cã nh÷ng ®æi quan träng trong c«ng t¸c lËp ph¸p, tiÕp tôc söa ®æi, bæ sung hiÕn ph¸p vµ hÖ thèng ph¸p luËt, c¶i tiÕn quy tr×nh x©y dùng luËt, ®· th«ng qua 58 luËt vµ 43 ph¸p lÖnh míi, t¹o c¬ së ph¸p lÝ cho ho¹t ®äng qu¶n lÝ nhµ n­íc, vËn hµnh nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, ®¸p øng nhu cÇu héi nhËp quèc tÕ. §· t¨ng c­êng mét b­íc tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña bé m¸y nhµ n­íc; ph©n ®Þnh cô thÓ h¬n chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n, tr¸ch nhiÖm cña chÝnh phñ, c¸c bé ngµnh vµ chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng c¸c cÊp ®ång thêi thùc hiÖn sù ph©n cÊp nhiÒu h¬n. C¸c ho¹t ®éng t­ ph¸p vµ c«ng t¸c c¶i c¸ch t­ ph¸p cã nhiÒu chuyÓn biÕn tÝch cùc. Ho¹t ®éng cña mÆt trËn tæ quèc vµ c¸c ®oµn thÓ cña nh©n d©n ngµy cµng thiÕt thùc. ViÖc thùc hiÖn quy chÕ d©n chñ ë c¬ xë ®­îc më réng vµ cã nhiÒu kÕt qu¶ h¬n nhÊt lµ ë x·, ph­êng. C«ng t¸c d©n téc,t«n gi¸o, vÊn ®Ò ng­êi ViÖt Nam ë n­íc ngoµi cã nhiÒu tiÕn bé. Thø n¨m : C«ng t¸c x©y dùng ®¶ng ®¹t mét sè kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh, tÝch cùc. C«ng t¸c gi¸o dôc chÝnh trÞ t­ t­ëng, c«ng t¸c tæ chøc vµ c¸n bé, x©y dùng tæ chøc c¬ xë ®¶ng g¾n víi x©y dùng hÖ thèng thèng trÞ ë c¬ xë ph¸t triÓn. §¶ng, c«ng t¸c kØm tra cã nhiÒu chuyÓn biÕn míi. §a sè c¸n bé, ®¶ng viªn ph¸t huy vai trß tiªn phong, n¨ng ®éng, s¸ng t¹o, gi÷ g×n phÈm chÊt ®¹o ®øc. Tãm l¹i ®Î ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu nh­ trªn lµ nhê ®­êng lèi ®óng ®¾n cña ®¶ng, sù qu¶n lý thèng nhÊt theo ph¸p luËt cña nhµ n­íc,®iÒu hµnh n¨ng ®éng cña chÝnh phñ vµ nç lùc cña toµn ®¶ng, toµn d©n, toµn qu©n cña c¸c ngµnh, c¸c cÊp, c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh. ®ã cßn lµ do t¸c ®éng tÝch cùc cña c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®· ban hµnh; kÕt qu¶ ®Çu t­ trong nhiÒu n¨m qua ®· lµm cho n¨ng lùc s¶n xuÊt cña nhiÒu ngµnh vµ toµn bé nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn kh¸. Tuy nhiªn chóng ta cßn nh÷ng kh­ýÕt ®iÓm kÐm Mét lµ : t¨ng tr­ëng kinh tÕ ch­a t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng, chÊt l­îng, hiÖu qu¶, søc c¹nh tranhcña nÒn kinh tÕ cßn kÐm, c¬ cÊu kinh tÕ chuyÓn dÞch chËm. C¸c c©n ®èi vÜ m« trong nÒn kinh tÕ ch­a thËt v÷ng ch¾c, dÔ bÞ ¶nh h­ëngbëi nh÷ng biÕn ®éng bªn ngoµi. Tr×nh ®é khoa häc- c«ng nghÖ, n¨ng suÊt lao ®éng thÊp, gi¸ thµnh nhiÒu s¶n phÈm cßn cao so víi nhiÒu n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. NhiÒu nguån lùc vµ tiÒm n¨ng trong n­íc ch­a ®­îc huy ®éng vµ khai th¸c tèt. §Çu t­ cßn dµn tr¶i, hiÖu qu¶ ch­a cao, thÊt tho¸t nhiÒu. L·ng phÝ trong chi tiªu ng©n s¸ch vµ tiªu dïng x· héi cßn nghiªm träng. M«i tr­êng tù nhiªn ë nhiÒu n¬i bÞ huû ho¹i,« nhiÔm nÆng. LÜnh vùc dÞch vô ph¸t triÓn chËm. Néi dung vµ c¸c biÖn ph¸p c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n ch­a cô thÓ. ChÊt l­îng nguån nh©n lùc thÊp, lao ®éng n«ng nghiÖp cßn chiÕm tØ lÖ cao. Ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i cßn h¹n chÕ. ViÖc ho¹ch ®Þnh c¸c chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch thóc ®Èy ph¸t triÓn vµ vËn hµnh hÖ thèng thÞ tr­êng ch­a thËt ®ång bé, t­ duy bao cÊp ch­a ®­îc kh¾c phôc triÖt ®Ó, nguªn t¾c cña thÞ tr­êng bÞ vi ph¹m. Ph©n ho¸ giµu nghÌo ë n­íc ta t¨ng lªn. á khu vùc n«ng th«n vÉn th­êng diÔn ra ®ãi nghÌo ë nhiÒu n¬i trÇm träng nhÊt lµ khu vùc trung du miÒn nói, miÒn cao, vïng s©u vïng xa. Vïng c¨n cø kh¸ng chiÕn cò, vïng c¬ xë c¸ch m¹ng tr­íc ®©y vÉn cßn rÊt nghÌo nµn vµ chËm ph¸t triÓn. C¸c nhu cÇu thiÕt yÕu vÒ häc hµnh, tiªu dïng vËt chÊt, y tÕ, ®i l¹i, nhµ ë, h­ëng thô v¨n ho¸ cµng khã kh¨n. ThÊt nghiÖp gia t¨ng, hµng n¨m cã tíi 1,5 triÖu thanh niªn ®Õn tuæi lao ®éng cÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm. Do d©n sè hµng n¨m vÉn gia t¨ng, l­îng qu©n nh©n gi¶i ngò, häc sinh, sinh viªn ®· tèt nghiÖp ch­a cã viÖc lµm l¹i kh«ng nhá, sù di d©n å ¹t cña n«ng d©n tõ n«ng th«n ra thµnh thÞ lµm mÊt c©n b»ng trong c¬ cÊu lao ®éng lµm cho vÊn ®Ò viÖc lµm cµng trë lªn gay g¾t. Tr×nh ®é d©n trÝ trªn mÆt b»ng x· héi cßn thÊp so víi thÕ giíi. Gi¸o dôc, y tÕ, khoa häc, v¨n ho¸ vÉn tiÕp tôc bÞ th­¬ng m¹i ho¸. Hai lµ : C¬ chÕ chÝnh s¸ch vÒ v¨n ho¸- x· héi chËm ®æi míi, nhiÒu vÊn ®Ò x· héi bøc sóc cßn ch­a ®­îc gi¶i quyÕt tèt. KÕt qu¶ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ch­a thËt v÷ng ch¾c, nguy c¬ t¸i nghÌo cßn lín, kho¶ng c¸ch chªnh lÖch vÒ thu nhËp, møc sèng gi÷a c¸c tÇng líp, c¸c vïng cã xu h­íng t¨ng. ChÊt l­îng gi¸o dôc ®µo t¹o cßn thÊp. Khoa häc c«ng nghÖ ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Qu¶n lÝ nhµ n­íc cßn nhiÒu h¹n chÕ vµ yÐu kÐm. TÖ n¹n quan liªu tham nhòng, l·ng phÝ cßn diÔn ra nghiªm träng. Téi ph¹m vµ mét sè tÖ n¹n x· héi cã chiÒu h­íng t¨ng. Tai n¹n giao th«ng g©y nhiÒu thiÖt h¹i vÒ ng­êi vµ cña. Ba lµ : C¸c lÜnh vùc quèc phßng an ninh cßn mét sè mÆt h¹n chÕ. Søc m¹nh tæng hîp vµ kh¶ n¨ng s½n sµng chiÕn ®Êu cña c¸c lùc l­îngvò trang ch­a ph¸t huy ®Çy ®ñ. Mét sè ®Þa bµn cßn nhiÒu yÕu tè g©y mÊt æn ®ÞnhchÝnh trÞ x· héi. C«ng t¸c nghiªn cøu, dù b¸o chiÕn l­îc vÒ quèc phßng, an ninh, ®èi ngo¹i ch­a theo kÞp diÔn biÕn cña t×nh h×nh. Sù phèi hîp gi÷a an ninh quèc phßng vµ ®èi ngo¹i trong viÖc gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò cô thÓ thiÕu chÆt chÏ. Bèn lµ : Tæ chøc vµ ho¹t ®äng cña nhµ n­íc, mÆt trËn tæ quèc vµ c¸c ®oµn thÓ nh©n d©n cßn mét sè kh©u chËm ®æi míi. T×nh tr¹ng nhòng nhiÔu, cöa quyÒn, thiÕu tr¸ch nhiÖm ë mét bé phËn c«ng chøc nhÊt lµ c¸c c¬ quan gi¶i quyÕt c«ng viÖc cña d©n, doanh nghiÖp chËm ®­îc kh¾c phôc. M« h×nh tæ chøc chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng cßn nhiÒu bÊt cËp. C¶i c¸ch hµnh chÝnh ch­a ®¹t yªu cÇu. D©n chñ bÞ vi ph¹m, kØ c­¬ng kØ luËt ë nhiÒu n¬i kh«ng nghiªm. N¨m lµ : C«ng t¸c x©y dùng chØnh ®èn ®¶ng ë nhiÒu n¬i ch­a ®¹t yªu cÇu. T×nh tr¹ng suy th¸i vÒ t­ t­ëng chÝnh trÞ, ®¹o ®øc, lèi sèng, bÖnh c¬ héi, chñ nghÜa c¸ nh©n, tÖ n¹n quan liªu, tham nhòng, l·ng phÝ trong mét bé phËn c¸n bé c«ng chøc diÔn ra nghiªm träng. C«ng t¸c t­ t­ëng cßn thiÕu tÝnh thuyÕt phôc. ChÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ kiÓm tra gi¸m s¸t ch­a cao. Nh÷ng khuyÕt ®iÓmvµ yÕu kÐm nãi trªn do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸ch quan vµ chñ quan nh­ng chñ yÕu lµ do nguyªn nh©n chñ quan ®ã lµ : T­ duy cña ®¶ng trªn mét sè lÜnh vùc chËm ®æi míi, chËm thÝch øng víi tõng thêi k×. Sù chØ ®¹o tæ chøc tíi tõng c¸n bé ®¶ng viªn c¬ xë trong viÖc thùc hiÖn c¸c chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch, ®­êng lèi cña ®¶ng thùc hiÖn ch­a tèt. Mét bé phËn c¸n bé ®¶ng viªn, kÓ c¶ mét sè c¸n bé chñ chèt yÕu kÐm vÒ phÈm chÊt vµ n¨ng lùc. 2 – Gi¶i ph¸p cho thêi k× qu¸ ®é ®i lªn x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam. §Ó kh¾c phôc nh÷ng yÕu kÐm ®· x¶y ra vµ ®×nh h×nh cho ®Êt n­íc ph¸t triÓn mét c¸ch bÒn v÷ng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ta cÇn thùc hiÖn tèt c¸c biÖn ph¸p sau: Trong qu¸ tr×nh ®ái míi ph¶i kiªn ®Þnh môc tiªu ®éc lËp d©n téc vµ chñ nghÜa x· héi trªn nÒn t¶ng chñ nghÜa Mac- Lªnin vµ t­ t­ëng Hå ChÝ Minh. §æi míi toµn diÖn, ®ång bé, cã kÕ thõa cã b­íc ®i, h×nh thøc, c¸ch lµm phï hîp. §æi míi ph¶i v× lîi Ých cña nh©n d©n ph¸t huy vai trß chñ ®éng, s¸ng t¹o cña nh©n d©n, xuÊt ph¸t tõ thùc tiÔn, nh¹y bÐn víi c¸i míi. Ph¸t huy cao ®é néi lùc, ®ång thêi ra søc tranh thñ ngo¹i lùc kÕt hîp søc m¹nh d©n téc víi søc m¹nh thêi ®¹i trong ®iÒu kiÖn míi. N©ng cao n¨ng lùc l·nh ®¹o vµ søc chiÕn ®Êu cña ®¶ng, kh«ng ngõng ®æi míi hÖ thèng chÝnh trÞ vµ tõng b­íc hoµn thiÖn nÒn d©n chñ x· héi chñ nghÜa, b¶o ®¶m quyÒn lùc thuéc vÒ nh©n d©n. TiÕp tôc hoµn thiÖn thÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. §Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ g¾n víi ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc. Nang cao chÊt l­îng, hiÖu qu¶ gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, khoa häc vµ c«ng nghÖ, ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. Thùc hiÖn tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi ngay trong tõng b­íc vµ tõng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn. T¨ng c­êng quèc phßng an ninh, b¶o vÖ v÷ng ch¾c tæ quèc ViÖt Nam x· héi chñ nghÜa . Më réng quan hÖ ®èi ngo¹i, chñ ®éng vµ tÝch cùc héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. PhÇn kÕt Thêi k× qu¸ ®é ®i lªn chñ nghÜa x· héi lµ giai ®o¹n cùc k× quan träng, ®­îc ®¸nh gi¸ lµ mèc then chèt trong suèt qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®Êt n­íc cña ViÖt Nam. §Ó ®i ®Õn sù æn ®Þnh vÒ mÆt chÝnh trÞ còng nh­ sù ph¸t triÓn v÷ng vµng vÒ mÆt kinh tÕ. Tuy trong qu¸ tr×nh ®i lªn x©y dùng chñ nghÜa x· héi gÆp ph¶i rÊt nhiÒu khã kh¨n vÒ t×nh h×nh trong n­íc còng nh­ quèc tÕ. Th× nhµ n­íc ta vÉn nç lùc x©y dùng ®Êt n­ícph¸t triÓn mét c¸ch toµn diÖn, trªn mäi mÆt c¶ vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, qu©n sù, ngo¹i giao...cã sù phèi hîp, ®an xen, hç trî cho nhau t¹o ®éng lùc thóc ®Èy nhau cïng ph¸t triÓn. Nh»m t¹o ra ViÖt Nam lµ mét n­íc cã chÝnh trÞ æn ®Þnh, kinh tÕ ph¸t triÓn m¹nh, th©n thiÖn hoµ h÷u ®èi víi b¹n bÌ quèc tÕ. Trong hoµn c¶nh nh­ vËy, chóng ta cÇn ph¶i kh«ng ngõng tranh thñ sù ñng hé còng nh­ sù hç trî vÒ mÆt kinh tÕ cña b¹n bÌ kh¾p n¨m ch©u®Ó ph¸t triÓn ®Êt n­íc m×nh. Tuy nhiªn ta còng ph¶i tù lùc c¸nh sinh, ®Æt vËn mÖnh ®Êt n­íc ë ngay trong chÝnh bµn tay m×nh tõng b­íc, tõng b­íc ®­a nã ®i lªn. VÒ mÆt kinh tÕ : Mét mÆt ta ph¶i t¨ng c­êng nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, ®a d¹ng ho¸ m«i tr­êng ®Çu t­, ®a ph­¬ng ho¸ c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ lµm cho hµng ho¸ cña ta kh«ng chØ cã chç ®øng trong n­íc mµ cßn ®øng v÷ng ®­îc trªn chiÕn tr­êng quèc tÕ. MÆt kh¸c ph¶i tiÕp tôc c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ t¹o mét phÇn c¬ xë vËt chÊt cho chñ nghÜa x· héi. CÇn n©ng cÊp, lµm míi mét lo¹t hÖ thèng c¬ xë h¹ tÇng phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vËt chÊt ®Ó thu hót nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp tõ n­íc ngoµi trong mét thêi gian dµi. Bªn c¹nh ®ã ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng nguån nh©n lùcViÖt Nam. VÒ mÆt chÝnh trÞ, x· héi : CÇn kh«ng ngõng t¨ng c­êng ®oµn kÕt c¸c d©n téc anh em trong n­íc, ®Ó tr¸nh hiÖn t­îng c¸c thÕ lùc thï ®Þch lîi dông t×nh h×nh g©y mÊt ®oµn kÕt, lßng tin cña nh©n d©n vµo ®¶ng. Gi÷ v÷ng æn ®Þnh chÝnh trÞ lµ c¬ xë cho mét ViÖt Nam toµn diÖn. Chóng ta cßn cÇn ph¶i ®æi míi trong t­ t­ëng ®Ó x¸c ®Þnh ®­îc nh÷ng h­íng ®i ®óng ®¾n. Cho ®Õn hiÖn nay th× qu¸ tr×nh x©y dùng ®Êt n­ícViÖt Nam x· héi chñ nghÜa ta gÆp kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n nh­ng còng kh«ng Ýt nh÷ng thuËn lîi vÒ vÞ trÝ ®Þa lÝ, truyÒn thèng d©n téc, con ng­êi ViÖt Nam v× thÕ chóng ta ph¶i triÖt ®Ó khai th¸c nh÷ng lîi thÕ ®ã vµ tõng b­íc kh¾c phôc khã kh¨n ®Ó tiÕp tôc ®i theo ®Þnh h­íng ®· chän. Trong suèt qu¸ tr×nh x©y dùng ®Êt n­íc ®· ®Ó l¹i cho ta kh«ng Ýt nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm quÝ b¸u trong ®ã cã bµi häc ph¶i gi÷ v÷ng ®éc lËp tù chñ vÒ ®­êng lèi ®ång thêi ph¶i khÐo lÐo, mÒm dÎo, kiªn quyÕt, s¸ng t¹o vÒ s¸ch l­îc trªn mäi mÆt trËn kinh tÕ còng nh­ ngo¹i giao®­a tíi th¾nh lîi cho qu¸ tr×nh ®i lªn x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam. Nhê t­ t­ëng Hå ChÝ Minh vµ chñ nghÜa Mac- Lªnin lµm nÒn t¶ng cho nh÷ng ®­êng lèi, chÝnh s¸ch cña ®¶ng ®· lµm cho nÒn kinh tÕ n­íc ta tõng b­íc ph¸t triÓn v÷ng ch¾c t¹o tiÒn ®Ò cho qu¸ tr×nh ®i lªn chñ nghÜa céng s¶n sau nµy. PhÇn phô lôc : 1. §¶ng céng s¶n ViÖt Nam, V¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX, Nxb chÝnh trÞ quèc gia. 2. C­¬ng lÜnh x©y dùng ®Êt n­íc trong thõi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi, Nxbsù thËt, HN, 1991, Tr.9. 3. GS- TS NguyÔn Duy Quý, Nh÷ng vÊn ®Ò vÒ chñ nghÜa x· héi vµ con ®­êng ®i lªn chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam, Nxb chÝnh trÞ quèc gia,Tr.9. 4,5 .GS- TS NguyÔn Duy Quý, Nh÷ng vÊn ®Ò vÒ chñ nghÜa x· héi vµ con ®­êng ®i lªn chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam, Nxb chÝnh trÞ quèc gia,Tr.10. 6. §¶ng céng s¶n ViÖt Nam, C­¬ng lÜnh x©y dùng ®Êt n­íc trong thêi k× qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi, Nxb Sù thËt, HN, 1991,Tr.10. 7. GS- TS NguyÔn Duy Quý, Nh÷ng vÊn ®Ò lÝ luËn vÒ chñ nghÜa x· héi ë ViÖt Nam, Nxb chÝnh trÞ quèc gia, Tr.11. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o : 1- Gi¸o tr×nh kinh tÕ chÝnh trÞ, Nxb chÝnh trÞ quèc gia. 2- Gi¸o tr×nh chñ nghÜa x· héi khoa häc, Nxb gi¸o dôc. 3- Gi¸o tr×nh triÕt häc Mac- Lªnin, Nxb chÝnh trÞ quèc gia. 4- GS – TS NguyÔn Duy Quý, Nh÷ng vÊn ®Ò lÝ luËn vÒ chñ nghÜa x· héi vµ con ®­êng ®i lªn chñ nghÜa x· ë ViÖt Nam, Nxb chÝnh trÞ quèc gia. 5- V¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø X, Nxb chÝnh trÞ quèc gia.