Thực trạng và giải pháp thúc đẩy xuất khẩu lao động sang đài loan của công ty cổ phần đầu tư và thương mại

thÇu, c¸c c«ng tr×nh do nhiÖm vô vµ c¸c n­íc kh¸c ®Çu t­ t¹i Lµo; + T¨ng c­êng hîp t¸c lao ®éng qua ®Þa ph­¬ng vµ doanh nghiÖp víi Lµo. ThÞ tr­êng Libya, Trung §«ng vµ Ch©u Phi: Trung §«ng nhËn rÊt nhiÒu lao ®éng n­íc ngoµi. Libya lµ thÞ tr­êng truyÒn thèng cña lao ®éng ViÖt Nam, mét sè n­íc kh¸c ë vïng VÞnh còng ®· b¾t ®Çu nhËn lao ®éng ta, ®Æc biÖt lµ c«ng cuéc t¸i thiÕt Iraq tíi ®©y sÏ cã nhu cÇu lao ®éng lín. Ch©u Phi cã nhu cÇu vÒ chuyªn gia n«ng nghiÖp, y tÕ vµ gi¸o dôc. §Ó më réng thÞ tr­êng nµy cÇn: + TiÕp tôc æn ®Þnh vµ më réng cung øng lao ®éng cho c¸c C«ng ty n­íc ngoµi nhËn thÇu c«ng tr×nh t¹i Lybia; + T×m hiÓu th«ng tin ®Ó tiÕp xóc vµ x©y dùng quan hÖ hîp t¸c víi c¸c tËp ®oµn kinh tÕ quèc tÕ tróng thÇu dù ¸n t¹i Iraq ®Ó cung øng lao ®éng t¸i thiÕt Iraq; + TiÕp tôc quan hÖ víi tæ chøc N«ng L­¬ng quèc tÕ (FAO) vµ më réng quan hÖ víi c¸c n­íc ph¸t triÓn t×m nguån tµi trî cho viÖc hîp t¸c ®­a chuyªn gia n«ng nghiÖp sang c¸c n­íc Ch©u Phi; + T¨ng c­êng t×m hiÓu th«ng tin, tiÕp xóc víi c¸c ®èi t¸c ®Ó ®­a liªn doanh sang t¸i thiÕt Iraq. ThÞ tr­êng lao ®éng trªn biÓn: Nhu cÇu thuû thñ vËn t¶i vµ nhu cÇu thuyÒn viªn ®¸nh c¸ vÉn rÊt cao, v­ît kh¶ n¨ng cung øng cña ta. Gi¶i ph¸p chñ yÕu ®Èy m¹nh ®­a lao ®éng trªn biÓn lµ t¨ng c­êng c«ng t¸c t¹o nguån ®¸p øng nhu cÇu cña thÞ tr­êng: + §Çu t­ c¬ së vËt chÊt ®µo t¹o sÜ quan, thuyÒn viªn vÒ chuyªn m«n nghiÖp vô, ngo¹i ng÷ ®Ó cung øng cho nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cña chñ tµu n­íc ngoµi, nhÊt lµ nhu cÇu vÒ sÜ quan ®i biÓn. Thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ c¸c dù ¸n hîp t¸c ®µo t¹o thuyÒn viªn víi n­íc ngoµi; + C¸c doanh nghiÖp cã chÝnh s¸ch hîp lý ®Ó khuyÕn khÝch vµ thu hót c¸c sÜ quan vµ thuyÒn viªn hµng h¶i g¾n bã l©u dµi víi sù nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia khÈu lao ®éng trªn biÓn; + T¹o nguån thuyÒn viªn tµu c¸ tõ ng­ d©n ven biÓn, chØ tuyÓn dông nh÷ng lao ®éng cã nguyÖn väng g¾n bã thùc sù víi nghÒ biÓn: n©ng cao chÊt l­îng ®µo t¹o – gi¸o dôc ®Þnh h­íng. b. Më thªm mét sè thÞ tr­êng míi: tõng b­íc tiÕp cËn thÞ tr­êng kh¸c trong khu vùc, còng nh­ t¹i c¸c n­íc thuéc thÞ tr­êng Ch©u Phi, Trung §«ng, Liªn Bang Nga, §«ng ¢u, EU vµ B¾c Mü. 2.1.2. TiÕp tôc hoµn thÞªn c¬ chÕ chÝnh s¸ch - Sím thµnh lËp vµ ®­a vµo ho¹t ®éng Quü hç trî xuÊt khÈu lao ®éng; - Ban hµnh Th«ng t­ Liªn tÞch h­íng dÉn gi¶i quyÕt tranh chÊp vÒ xuÊt khÈu lao ®éng; Th«ng t­ Liªn tÞch vÒ ng¨n ngõa vµ xö lý ho¹t ®éng lõa ®¶o bÊt hîp ph¸p cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n kh«ng cã chøc n¨ng xuÊt khÈu lao ®éng; - Nghiªn cøu ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch hç trî ban ®Çu ®Ó h×nh thµnh nh÷ng doanh nghiÖp m¹nh cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao trªn thÞ tr­êng, chÝnh s¸ch hç trî ®ång bµo d©n téc, lao ®éng ë vïng s©u vïng xa tham gia xuÊt khÈu lao ®éng. 2.1.3. TriÓn khai thùc hiÖn NghÞ ®Þnh 81/2003/N§-CP - Rµ so¸t ®Ó s¾p xÕp, ®æi míi vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp theo NghÞ ®Þnh 81/2003/N§-CP. ChØ cho phÐp c¸c doanh nghiÖp ®ñ ®iÒu kiÖn vµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ tham gia xuÊt khÈu lao ®éng. - C¸c Bé, ngµnh, ®Þa ph­¬ng chñ qu¶n doanh nghiÖp x©y dùng quy ho¹ch c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng trong ph¹m vi qu¶n lý; s¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp hiÖn cã; ®Çu t­ x©y dùng c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng m¹nh; chØ ®¹o, kiÓm tra, thanh tra ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp trùc thuéc vµ quan t©m chØ ®¹o gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò ph¸t sinh ®èi víi doanh nghiÖp. - UBND c¸c tØnh, thµnh phè trùc thuéc trung ­¬ng chØ ®¹o c¸c cÊp chÝnh quyÒn vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng trùc thuéc t¨ng c­êng gi¸o dôc, vËn ®éng nh©n d©n thùc hiÖn ®óng c¸c quy ®Þnh cña Nhµ n­íc vÒ xuÊt khÈu lao ®éng, gi¸o dôc con em thùc hiÖn ®óng hîp ®ång; ®Çu t­ vµ hç trî c¸c doanh nghiÖp t¹o nguån lao ®éng cã chÊt l­îng; t¨ng c­êng qu¶n lý ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng trªn ®Þa bµn, ng¨n chÆn c¸c hµnh vi tiªu cùc ¶nh h­ëng ®Õn quyÒn lîi cña ng­êi lao ®éng, cña doanh nghiÖp vµ ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng. 2.1.4. T¨ng c­êng c«ng t¸c thanh tra vµ xö lý vi ph¹m - C«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra tËp trung vµo nh÷ng ®Þa bµn phøc t¹p, nh÷ng doanh nghiÖp cã quy m« ho¹t ®éng réng vµ sè l­îng lao ®éng ®i nhiÒu. - Cã c¬ chÕ ph©n cÊp, phèi hîp gi÷a Thanh tra Lao ®éng víi c¬ quan thanh tra c¸c Bé, ngµnh vµ c¸c ®Þa ph­¬ng. - Qu¶n lý chÆt chÏ c¸c trung t©m giíi thiÖu viÖc lµm theo LuËt Doanh nghiÖp vµ Bé luËt Lao ®éng, ng¨n ngõa viÖc lîi dông ho¹t ®éng nµy ®Ó lõa ®¶o ng­êi lao ®éng cã nhu cÇu ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi. - §Ò nghÞ c¸c c¬ quan b¶o vÖ ph¸p luËt cïng chÝnh quyÒn c¸c cÊp t¨ng c­êng c«ng t¸c kiÓm tra, ph¸t hiÖn kÞp thêi vµ kiªn quyÕt triÖt ph¸ c¸c ®­êng d©y ®­a ng­êi ®i lµm viÖc bÊt hîp ph¸p, xö lý nghiªm theo ph¸p luËt c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n cã hµnh vi lõa ®¶o. T¨ng c­êng kiÓm so¸t cöa khÈu ®Ó ph¸t hiÖn vµ ng¨n chÆn kÞp thêi viÖc ®­a ng­êi lao ®éng ViÖt Nam ra n­íc ngoµi lµm viÖc bÊt hîp ph¸p. 2.1.5. N©ng cao chÊt l­îng doanh nghiÖp - C¸c doanh nghiÖp chñ ®éng ®Çu t­ n©ng cao n¨ng lùc vµ kh¶ n¨ng canh tranh theo c¸c tiªu chuÈn sau: + §¶m b¶o n¨ng lùc vÒ tµi chÝnh vµ c¬ së vËt chÊt. + Cã tr­êng hîp trung t©m ®µo t¹o vÒ xuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia; + Cã ®éi ngò c¸n bé tiªu chuÈn, giái vÒ c«ng t¸c kinh tÕ ®èi ngo¹i; + Cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh, cã uy tÝn víi ®èi t¸c n­íc ngoµi vµ víi ng­êi lao ®éng - C¸c Bé, ngµnh, ®Þa ph­¬ng quan t©m chØ ®¹o quy ho¹ch l¹i, n©ng cÊp c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng hiÖn cã, trong ®ã dån søc tËp trung x©y dùng kho¶ng 20 doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng m¹nh, cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao vµ chÝnh s¸ch uy tÝn trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. - TriÓn khai thùc hiÖn ®µo t¹o, båi d­ìng n©ng cao n¨ng lùc cho ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý cña doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng theo kÕ ho¹ch ®· ®­îc Thñ t­íng ChÝnh phñ phª duyÖt. 2.1.6. N©ng cao chÊt l­îng nguån lao ®éng xuÊt khÈu - TiÕp tôc ®Èy m¹nh triÓn khai m« h×nh liªn kÕt gi÷a c¸c doanh nghiÖp vµ ®Þa ph­¬ng ®Ó cã nguån lao ®éng ®¸p øng thÞ tr­êng; - Ban hµnh c¸c quy chÕ ®µo t¹o phï hîp víi yªu cÇu míi; - Thùc hiÖn kÕ ho¹ch ®µo t¹o nguån nh©n lùc phôc vô c«ng t¸c héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ChÝnh phñ giai ®o¹n 2003-2005 ®µo t¹o 150.000 lao ®éng xuÊt khÈu vÒ c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ héi nhËp, chuyªn m«n nghiÖp vô vµ ngo¹i ng÷: + C¸c doanh nghiÖp c¨n cø vµo nhu cÇu thÞ tr­êng lao ®éng vµ kh¶ n¨ng ký kÕt hîp ®ång ®Ó lËp kÕ ho¹ch ®µo t¹o chuyªn m«n, ngo¹i ng÷ phï hîp víi yªu cÇu cña thÞ tr­êng. Song song víi c«ng t¸c ®µo t¹o t¹i c¸c c¬ së ®µo t¹o riªng, c¸c doanh nghiÖp liªn kÕt víi c¸c tr­êng ®µo t¹o nghÒ ®Ó t¹o nguån lao ®éng. + Nhµ n­íc hç trî ®Çu t­ tõ nguån kinh phÝ ch­¬ng tr×nh môc tiªu, vµ c¸c ch­¬ng tr×nh, dù ¸n kh¸c ®Ó më réng quy m« vµ n©ng cao chÊt l­îng ®µo t¹o nguån lao ®éng. C¸c tr­êng ®µo t¹o nghÒ ®­îc danh mét phÇn chØ tiªu ®µo t¹o cho xuÊt khÈu lao ®éng. 2.1.7. T¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý vµ b¶o vÖ ng­êi lao ®éng ë n­íc ngoµi - KiÖn toµn c¸c Ban qu¶n lý lao ®éng ViÖt Nam ë Malaysia, §µi Loan, NhËt B¶n… - VËn ®éng ®Ó mét sè n­íc nh­ Malaysia, §µi Loan th¸o gì c¸c thñ tôc ®Ó c¸c doanh nghiÖp cö c¸n bé sang qu¶n lý lao ®éng. - TriÓn khai tho¶ thuËn ®· ký vÒ hîp t¸c lao ®éng ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi cho ng­êi lao ®éng; thóc ®Èy ®µm ph¸n vµ ký kÕt c¸c tháa thuËn víi c¸c n­íc kh¸c. - KiÓm tra, gi¸m s¸t c¸c doanh nghiÖp trong viÖc ký kÕt hîp ®ång víi ®èi t¸c n­íc ngoµi b¶o ®¶m c¸c ®iÒu kiÖn theo quy ®Þnh ®Ó lµm c¬ së cho viÖc b¶o vÖ quyÒn lîi cho ng­êi lao ®éng. - T¨ng c­êng phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¬ quan qu¶n lý trong vµ ngoµi n­íc, gi÷a c¬ quan ®¹i diÖn ngo¹i giao víi ®¹i diÖn c¸c doanh nghiÖp t¹i n­íc ngoµi. 2.1.8. C«ng t¸c th«ng tin – tuyªn truyÒn - §æi míi c«ng t¸c th«ng tin vÒ xuÊt khÈu lao ®éng ®Õn tËn ng­êi d©n víi nhiÒu h×nh thøc phï hîp. - Cïng víi c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng quan t©m c¶i thiÖn ®êi sèng v¨n ho¸, tinh thÇn cho ng­êi lao ®éng ë n­íc ngoµi th«ng qua viÖc cung cÊp s¸ch, b¸o vµ tæ chøc c¸c ®oµn nghÖ thuËt ®i biÓu diÔn ë c¸c ®iÓm cã nhiÒu ng­êi lao ®éng ViÖt Nam sinh sèng vµ lµm viÖc. - T¨ng c­êng hîp t¸c chÆt chÏ víi c¸c c¬ quan th«ng tin ®¹i chóng trung ­¬ng, ®Þa ph­¬ng ®Ó th«ng tin ®Çy ®ñ, kÞp thêi c¸c néi dung sau: + Chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ xuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia nh»m t¹o ra nhËn thøc ®óng ®¾n trong c¸c cÊp, c¸c ngµnh vµ ng­êi lao ®éng. + Th«ng tin vÒ nhu cÇu, ®iÒu kiÖn thÞ tr­êng vµ tiªu chuÈn lao ®éng ®Ó ng­êi lao ®éng chñ ®éng ®Çu t­ häc tËp n©ng cao tr×nh ®é nghÒ nghiÖp vµ ngo¹i ng÷ ®¸p øng yªu cÇu thÞ tr­êng lao ®éng quèc tÕ. + §­a tin, bµi liªn quan ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia t¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng t¸c æn ®Þnh vµ ph¸thÞ tr­êng triÓn thÞ tr­êng lao ®éng ngoµi n­íc, t¹o ra thÕ c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp vµ lao ®éng ta trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. Tæng kÕt vµ phæ biÕn c¸c m« h×nh, c¸ch lµm hay, cã hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia, ®ång thêi kiªn quyÕt ®Êu tranh víi c¸c hiÖn t­îng tiªu cùc, nh÷ng vi ph¹m xuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia ®ång thêi vÉn ®¶m b¶o quan hÖ hîp t¸c, ®èi ngo¹i víi c¸c n­íc, kh«ng lµm ph­¬ng h¹i ®Õn ph¸t triÓn thÞ tr­êng. 2.1.9. TiÕp tôc triÓn khai m« h×nh liªn kÕt xuÊt khÈu lao ®éng - C¸c ®Þa ph­¬ng tæ chøc s¬ kÕt , ®¸nh gi¸ viÖc triÓn khai, rót kinh nghiÖm vÒ thÝ ®iÓm m« h×nh liªn kÕt trong thêi gian qua ®Ó ®ua c«ng t¸c xuÊt khÈu lao ®éng thµnh mét c«ng viªc th­êng xuyªn ë ®Þa ph­¬ng. - Nh©n réng m« h×nh ra tÊt c¶ c¸c tØnh, thµnh phè t¹o sù chuyÓn biÕn ®ång bé vÒ nhËn thøc vµ x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña c¸c ngµnh, c¸c cÊp vµ ®oµn thÓ chÝnh trÞ t¹i ®Þa ph­¬ng trong viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia. - C¶i tiÕn thñ tôc, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn m« h×nh liªn kÕt tuyÓn lao ®éng t¹i ®Þa ph­¬ng. 2.1.10. Nh÷ng viÖc cÇn lµm ngay: - Bé Lao ®éng Th­¬ng binh vµ X· héi: + Cã kÕ ho¹ch vµ thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p cô thÓ chÊn chØnh ngay c«ng t¸c qu¶n lý xuÊt khÈu lao ®éng. X©y dùng quy chÕ, c¬ chÕ cho mét sè doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh thÝ ®iÓm tham gia xu©t khÈu lao ®éng. + Nghiªn cøu chÝnh s¸ch b¶o hiÓm x· héi ®èi víi ng­êi lao ®éng ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi. + Phèi hîp víi c¸c Bé, Ngµnh, §Þa ph­¬ng, §oµn thÓ, c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c c¬ së ®µo t¹o, tæ chøc c«ng t¸c ®µo t¹o nguån lao ®éng vµ chuyªn gia chÊt l­îng cao. + Phèi kÕt hîp víi Bé Ngo¹i giao, c¸c c¬ quan ®¹i diÖn ViÖt Nam ë n­íc ngoµi lËp kÕ ho¹ch vµ tæ chøc triÓn khai kÕ ho¹ch khai th«ng quan hÖ lao ®éng, nh»m më réng thÞ tr­êng lao ®éng ngoµi n­íc vµ xö lý c¸c vÊn ®Ò liªn quan tíi lîi Ých cña ng­êi lao ®éng vµ quèc gia. + Phèi hîp v¬i Bé Giao th«ng VËn t¶i ®Ó cã ®Ò ¸n ®µo t¹o vµ tuyÓn thuyÒn viªn ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë n­íc ngoµi. + Tæ chøc kiÓm tra, thanh tra th­êng xuyªn c¸c ho¹t ®éng xu¸t khÈu lao ®éng t¹i c¸c doanh nghiÖp, c¸c tæ chøc tham gia xuÊt khÈu lao ®éng, nh»m ph¸t hiÖn, chÊn chØnh vµ xö lý kÞp thêi c¸c vi ph¹m thuéc quan hÖ lao ®éng. - Bé Ngo¹i giao: + Th«ng qua c¸c ho¹t ®éng ngo¹i giao, ®­a vÊn ®Ò hîp t¸c lao ®éng vµo néi dung ch­¬ng tr×nh lµm viÖc t¹i c¸c cuéc gÆp gì, ®µm ph¸n song ph­¬ng, ®a ph­¬ng gi÷a c¸c n­íc, ®­a vµo c¸c HiÖp ®Þnh, V¨n kiÖn hîp t¸c Kinh tª - V¨n ho¸ vµ Khoa häc kü thuËt. + ChØ ®¹o c¸c c¬ quan ®¹i diÖn ViÖt Nam ë n­íc ngoµi thu thËp th«ng tin, t×m kiÕm c¬ héi më réng thÞ tr­êng lao ®éng, tham gia qu¶n lý nhµ n­íc vÒ lao ®éng t¹i ®Þa bµn. + Phèi kÕt hîp víi Bé Lao ®éng - Th­¬ng binh vµ X· héi tæ chøc kh¶o s¸t thÞ tr­êng, x©y dùng c¸c HiÖp ®Þnh hoÆc c¸c tho¶ thuËn khung vÒ hîp t¸c lao ®éng víi c¸c n­íc cã nhu cÇu tiÕp nhËn lao ®éng, ®ång thêi hç trî c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng kh¶o s¸t, thÈm ®Þnh c¸c ®èi t¸c hîp t¸c. - Bé Tµi chÝnh: + CÇn ban hµnh chÝnh s¸ch t¸i ®Çu t­ thuÕ doanh thu xuÊt khÈu lao ®éng cho c¸c doanh nghiÖp. + Phèi hîp cïng c¸c Bé , Ngµnh, §Þa ph­¬ng x©y dùng quü ph¸t triÓn thÞ tr­êng lao ®éng ngoµi n­íc/ + Phèi kÕt hîp cïng víi Bé Lao ®éng - Th­¬ng binh vµ X· héi quy ®Þnh phÝ m«i giíi trong xuÊt khÈu lao ®éng phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ, tuú theo t×nh h×nh thÞ tr­êng. - Ng©n hµng: + TiÕp tôc triÓn khai vµ ph¸t triÓn c¸c chÝnh s¸ch, c¬ chÕ tÝn dông cho vay ­u ®·i vµ t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi, th«ng tho¸ng cho ng­êi nghÌo, c¸c ®èi t­îng chÝnh s¸ch khi ®i xuÊt khÈu lao ®éng ë n­íc ngoµi. - Bé C«ng an vµ Bé T­ ph¸p: +TiÕp tôc c¶i c¸ch thñ tôc trong viÖc x¸c nhËn hå s¬ trong thêi gian quy ®Þnh cho ng­êi lao ®éng ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi. . X¸c nhËn lý lÞch t­ ph¸p, phiÕu lµm hé chiÕu ë cÊp c¬ së. . Thñ tôc hå s¬ xuÊt c¶nh cña thuyÒn viªn. . CÊp hé chiÕu víi ký hiÖu riªng cho lao ®éng vµ chuyªn gia ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi. + Phèi hîp víi c¸c Bé, Ngµnh vµ §Þa ph­¬ng cã liªn quan kiÓm tra, xö lý c¸c tr­êng hîp vi ph¹m ph¸p luËt thuéc quan hÖ d©n sù. - Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o: + ChØ ®¹o t¨ng c­êng chÊt l­îng ®µo t¹o ngo¹i ng÷ ngay tõ cÊp häc phæ th«ng, t¹o c¬ së tèt vÒ ngo¹i ng÷ cho nguån nh©n lùc khi tham gia xuÊt khÈu lao ®éng + Chñ tr× phèi hîp cïng c¸c Bé, Ngµnh liªn quan x©y dùng ®Ò ¸n ®µo t¹o vµ ®­a chuyªn gia ®i lao ®éng ë n­íc ngoµi. - Bé Quèc phßng cã ®Ò ¸n vÒ viÖc ®­a bé ®éi xuÊt ngò tham gia xu©t khÈu lao ®éng. - Bé Y tÕ: + ChØ ®¹o c¸c bÖnh viÖn t¨ng c­êng n©ng cao chÊt l­îng kh¸m søc khoÎ cho ng­êi ®i xuÊt khÈu lao ®éng. + Thèng nhÊt møc phÝ kh¸m søc khoÎ vµ tæ chøc kh¸m chÝnh x¸c, chÆt chÏ, thuËn tiÖn, kÞp thêi cho ng­êi lao ®éng. - C¸c Bé, Ngµnh, §oµn thÓ vµ §Þa ph­¬ng cã doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng: + S¾p xÕp, tæ chøc l¹i c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng trªn c¬ së ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ vµ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn. + T¨ng c­êng qu¶n lý, kiÓm tra, thanh tra, nh»m ng¨n ngõa vµ xö lý kÞp thêi c¸c hµnh vi, vi ph¹m trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng cña c¸c doanh nghiÖp trùc thuéc vµ t¹i ®Þa bµn qu¶n lý cña m×nh. + Thµnh lËp quü ph¸t triÓn thÞ tr­êng ngoµi n­íc t¹i c¸c Bé, Ngµnh, §Þa ph­¬ng nh»m hç trî cho c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn thÞ tr­êng, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng tham gia ®Êu thÇu ë n­íc ngoµi ®Ó t¹o ®ù¬c nhiÒu viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng. + §Çu t­ ®µo t¹o båi d­ìng n©ng cao tr×nh ®é, n¨ng lùc ®éi ngò c¸n bé ®¸p øng më réng thÞ tr­êng vµ qu¶n lý ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia. + ChÊn chØnh, s¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng t¹i c¸c Bé, Ngµnh, §Þa ph­¬ng theo h­íng rµ so¸t l¹i ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp, nh÷ng doanh nghiÖp ho¹t ®éng cã hiÖu qña, chÊp hµnh nghiªm chØnh ph¸p luËt vµ c¸c quy ®Þnh vÒ xu©t khÈu lao ®éng tiÕp tôc ®­îc ®µu t­ ph¸t triÓn vµ ng­îc l¹i. + T¨ng c­êng qu¶n lý, kiÓm tra, thanh tra ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng trùc thuéc trong viÖc ký kÕt, tæ chøc thùc hiÖn hîp ®ång vµ chÊp hµnh ph¸p luËt, quy ®Þnh vÒ xuÊt khÈu lao ®éng ®Ó kÞp thêi chÊn chØnh hoÆc xö lý kÞp thêi c¸c hµnh vi, vi ph¹m cña doanh nghiÖp, nh»m b¶o vÖ lîi Ých cña ng­êi lao ®éng vµ trËt tù an ninh x· héi. - T¨ng c­êng ph¸p chÕ vµ qu¶n lý trong xuÊt khÈu lao ®éng: + Ban hµnh c¬ chÕ, chÝnh s¸ch khen th­ëng, xö ph¹t nghiªm minh ®èi víi c¸c tæ chøc, c¸ nh©n vi ph¹m ph¸p luËt vÒ xuÊt khÈu lao ®éng, ®ång thêi còng ph¶i xö lý nghiªm kh¾c, thËm chÝ buéc ph¶i ®­a vÒ n­íc ®èi víi c¸c tr­êng hîp kh«ng thùc hiÖn tèt c¸c cam kÕt hîp ®ång vµ bá trèn khái doanh nghiÖp ra sèng l­u vong vµ lµm viÖc bÊt hîp ph¸p. + Xö lý nghiªm ®èi víi ng­êi lao ®éng cã hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt: tù ph¸ vì hîp ®ång, bá trèn ra ngoµi lao ®éng bÊt hîp ph¸p, coi th­êng kû luËt lao ®éng...g©y hËu qu¶ xÊu víi doanh nghiÖp vµ Nhµ n­íc. C¸c tr­êng hîp tù ph¸ vì hîp ®ång bá trèn ra ngoµi sèng l­u vong vµ lao ®éng bÊt hîp ph¸p cÇn thÐt ph¶i cã biÖn ph¸p ng¨n chÆn sau: . KÕt hîp tæng hîp c¸c biÖn ph¸p r¨n ®e, tuyªn truyÒn ph¸p luËt ®èi víi ng­êi lao ®éng tr­íc khi ®i. . Phèi kÕt hîp cïng chñ sö dông lao ®éng qu¶n lý b¶n gèc hé chiÕu vµ c¸c giÊy tê liªn quan cña ng­êi lao ®éng trong thêi gian lao ®éng ë n­íc së t¹i. . Qu¶n lý chÆt chÏ tiÒn l­¬ng cña ng­êi lao ®éng b»ng c¸ch kh«ng trùc tiÕp tr¶ cho ng­êi lao ®éng mµ chuyÓn th¼ng vÒ doanh nghiÖp. . KÕt hîp cïng c¸c c¬ quan h÷u quan truy t×m ®èi víi nh÷ng lao ®éng ph¸ vì hîp ®ång, bá trèn ra ngoµi sèng l­u vong vµ lao ®éng bÊt hîp ph¸p. Khi b¾t ®­îc ph¶i ®­a ngay vÒ n­íc ®Ó xö lý kÞp thêi hoÆc xö lý t¹i n­íc së t¹i nÕu ph¸p luËt n­íc ®ã quy ®Þnh. . §èi víi nh÷ng tr­êng hîp cè ý vi ph¹m g©y hËu qu¶ xÊu, cÇn ph¶i c­¬ng quyÕt xö lý b»ng ph¸p luËt vµ biÖn ph¸p kinh tÕ, cÊm vÜnh viÔn kh«ng ®­îc phÐp t¸i xuÊt khÈu lao ®éng d­íi bÊt cø h×nh thøc nµo... + Ban hµnh c¬ chÕ chÝnh s¸ch båi th­êng ®Æc biÖt víi lao ®éng bÞ lõa ®¶o hoÆc bÞ ®­a vÒ n­íc mµ kh«ng ph¶i lçi do ng­êi lao ®éng g©y ra. + §èi víi doanh nghiÖp khi cã lao ®éng bÞ tr¶ vÒ n­íc cÇn t×m hiÓu, ®iÒu tra lµm râ lý do ng­êi lao ®éng bÞ buéc ph¶i vÒ n­íc ®Ó cã biÖn ph¸p xö lý còng nh­ båi th­êng kÞp thêi. 2.2. Gi¶i ph¸p vi m«: §Ó ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng lu«n ®¹t hiÖu qu¶ cao vµ bÒn v÷ng th× bªn c¹nh nh÷ng biÖn ph¸p mang tÝnh ch©t vÜ m« ®Þnh h­íng cña Nhµ n­íc th× c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng còng cÇn chñ ®éng phèi kÕt hîp víi c¸c c¬ quan cã liªn quan vµ phèi hîp víi nh©u ®Ó ®­a ra hÖ thèng c¸c gi¶i ph¸p cô thÓ nh»m më réng thÞ tr­êng vµ thóc ®Èy h¬n n÷a ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia. HÖ thèng c¸c biÖn ph¸p ®ã bao gåm: 2.2.1. Thµnh lËp hiÖp héi c¸c nhµ xuÊt khÈu lao ®éng. HiÖn nay ë ViÖt Nam cã hµng tr¨m doanh nghiÖp cïng tham gia vao thÞ tr­êng xuÊt khÈu lao ®éng víi sè l­îng lao ®éng ®­a ®i lµ kh¸c nhau. ViÖc thµnh lËp hiÖp héi cã ý nghÜa rÊt lín ®Æc biÖt lµ víi c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n. V× sè l­îng c¸c doanh nhgiÖp rÊt lín do ®ã ChÝnh phñ kh«ng thÓ gÆp gì vµ trao ®æi ®­îc víi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp, v× vËy c¸c doanh nghiÖp cÇn cã hiÖp héi riªng cña m×nh ®Ó cã th«ng tin còng nh­ tiÕng nãi chung ®èi víi ChÝnh phñ. Khi gia nhËp hiÖp héi c¸c doanh nghiÖp cã nhiÒu ®iÓm lîi: - Thø nhÊt lµ cïng tham gia më réng thÞ tr­êng. VÝ dô mét doanh nghiÖp nÕu kh«ng tham gia hiÖp héi, ®Ó ra n­íc ngoµi t×m thÞ tr­êng míi hä sÏ gÆp r©t nhiÒu khã kh¨n vµ tèn kÐm. Nh­ng khi tham gi ahiÖp héi th× ®¹i diÖn cña hiÖp héi sÏ lµm chøc n¨ng më réng thÞ tr­êng vµ nh­ thÕ doanh nghiÖp sÏ h­ëng lîi tõ viÖc tham gia hiÖp héi. - Thø hai khi gÆp khã kh¨n nµo ®ã, doanh nghiÖp cã thÓ ®Ò xuÊt ®Ó hiÖp héi hç trî. HoÆc nÕu khi mét doanh nghiÖp cã hîp ®ång lao ®éng míi, nÕu hîp ®ång lín, doanh nghiÖp kh«ng thÓ cung cÊp ®ñ sè lao ®éng th× hiÖp héi cã thÓ ®iÒu phèi, chia sÎ chØ tiªu cho c¸c doanh nghiÖp kh¸c. Nh­ vËy c¸c doanh nghiÖp trong hiÖp héi cã thÓ chia sÎ víi nhau. HoÆc trong ®µm ph¸n th­¬ng thuyÕt víi nh÷ng nhµ cung cÊp lao ®éng ë nh÷ng n­íc cã nhiÒu tiÒm n¨ng, hiÖp héi sÏ cö ®¹i diÖn cña m×nh tham gia. DÞch vô t­ ph¸p còng ®­îc chia sÎ gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong hiÖp héi nh­ thay v× mçi doanh nghiÖp ph¶i thuª mét t­ vÊn ph¸p lý th× hiÖp héi cã thÓ thuª mét t­ vÊn ph¸p lý ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi cho tÊt c¶ c¸c thµnh viªn. - Thø ba, hiÖp héi cã tr¸ch nhiÖm gióp c¸c thµnh viªn cña m×nh ho¹t ®éng hîp ph¸p, bªn c¹nh ®ã cßn cã hÖ thèng giíi thiÖu hay gi¶i quyÕt c¸c dÞch vô miÔn phÝ cho c¸c thµnh viªn. VÝ dô nÕu mét doanh nghiÖp kh«ng tham gia hiÖp héi, khi tham gia ho¹t ®éng hoÆc cÇn hiÖp héi gi¶i quyÕt khã kh¨n nµo ®ã hä sÏ ph¶i tr¶ chi phÝ cho hiÖp héi. NÕu hä lµ thµnh viªn cña hiÖp héi th× hä sÏ kh«ng ph¶i mÊt phØtong khi hiÖp héi sÏ cã tr¸ch nhiÖm ®øng ra gi¶i quyÕt. HiÖp héi nh÷ng doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng ®em l¹i rÊt nhiÒu lîi Ých tuy nhiªn c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng cña ta vÉn ch­a tÝch cùc tham gia, tham gia chñ yÕu cho cã h×nh thøc mµ ch­a tËn dông ®­îc nh÷ng g× mµ hiÖp héi ®em l¹i. 2.2.2. Tæ chøc tuyÓn chän ng­êi lao ®éng cho xuÊt khÈu: §©y lµ nguån ®Çu vµo rÊt quan träng ®èi víi ho¹t ®éng xu¸t khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia. C¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng cã thÓ chñ ®éng t×m kiÕm nguån lao ®éng th«ng qua c¸c trung t©m m«i giíi viÖc lµm t¹i c¸c ®Þa ph­¬ng hoÆc t×m tõ thÞ tr­êng lao ®éng tù do. ViÖc tuyÓn chän lao ®éng ph¶i dùa trªn tiªu chÝ ghi trªn hîp ®ång tho¶ thuËn cña bªn cung øng vµ bªn nhËn cung øng lao ®éng vµ còng cÇn ph¶i phï hîp víi quy ®Þnh vÒ chÕ ®é ­u tiªn cña Nhµ n­íc nh­: ­u tiªn cho c¸c ®èi t­îng thuéc diÖn chÝnh s¸ch, bé ®éi xuÊt ngò mµ kh«ng t×m ®­îc viÖc lµm, ®èi t­îng kinh tÕ khã kh¨n trong diÖn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cña ®Þa ph­¬ng... §Ó ®¶m b¶o vÒ chÊt l­îng còng nh­ nh©n th©n, ®¹o ®øc cña b¶n th©n ng­êi lao ®éng, còng nh­ gi¶m thiÓu mäi rñi ro víi bªn cung øng lao ®éng, doanh nghiÖp nªn phèi hîp víi Së Lao ®éng - Th­¬ng binh vµ X· héi hoÆc ®¬n vÞ cã nguån lao ®éng cung cÊp, phèi hîp víi ChÝnh quyÒn cÊp huyÖn vµ x·, hoÆc c¬ së ®µo t¹o, c¬ së s¶n xuÊt ®Ó tuyÓn chän ng­êi lao ®éng cã ®¹o ®øc tèt, cã ý thøc tæ chøc kû luËt, gia ®×nh chÊp hµnh tèt ph¸p luËt cña Nhµ n­íc. VÒ quyÒn lîi cña ng­êi lao ®éng, khi tiÕn hµnh th«ng b¸o tuyÓn chän, doanh nghiÖp sÏ th«ng b¸o c«ng khai t¹i trô së doanh nghiÖp vµ ®Þa bµn tuyÓn chän c¸c yªu cÇu vÒ sè l­îng lao ®éng cÇn tuyÓn, giíi tÝnh, ®é tuæi, c«ng viÖc mµ ng­êi lao ®éng sÏ ®¶m nhËn, n¬i lµm viÖc, thêi h¹n hîp ®ång, tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng, c¸c kho¶n chi phÝ ph¶i nép vµ thêi gian lµm viÖc ë n­íc ngoµi...§ång thêi ®Ó gi¶m bít khã kh¨n vÒ vÊn ®Ò tµi chÝnh khi ®i lµm viÖc t¹i n­íc ngoµi doanh nghiÖp cã thÓ tæ chøc thu chi phÝ thµnh hai hoÆc ba lÇn. Lµm nh­ vËy ng­êi lao ®éng sÏ biÕt hä cã quyÒn lîi vµ nghÜa vô g× khi ®i xuÊt khÈu lao ®éng ®Ó cã c¸c quyÕt ®Þnh phï hîp. Bªn c¹nh ®ã hiÖn nay cã rÊt nhiÒu lao ®éng ViÖt Nam lµm viÖc t¹i n­íc ngoµi bá trèn bÊt hîp ph¸p, t×nh tr¹ng nµy ®· g©y ¶nh h­ëng xÊu ®Õn uy tÝn cña doanh nghiÖp trong tuyÓn chän lao ®éng. Do vËy ®Ó h¹n chÕ tiªu cù nµy, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ sÏ kh«ng tuyÓn chän lao ®éng t¹i c¸c ®Þa ph­¬ng cã nhiÒu lao ®éng bá trèn vµ mang tÝnh chÊt hÖ thèng. Cã thÓ kÓ ra ®©y c¸c ®Þa ph­¬ng nh­: Hµ T©y, H¶i D­¬ng, Hµ TÜnh, NghÖ An, Th¸i B×nh, Nam §Þnh, B¾c Giang...§©y lµ c¸c tØnh, thµnh xuÊt khÈu ®­îc nhiÒu lao ®éng trong c¸c n¨m qua nh­ng do t×nh tr¹ng lao ®éng tõ c¸c ®Þa ph­¬ng nµy bá trèn qu¸ nhiÒu nªn ChÝnh phñ còng ra quyÕt ®Þnh cÊm mét sè ®Þa ph­¬ng cã tû lÖ bá trèn cao mµ vÉn ch­a t×m ra biÖn ph¸p kh¾c phôc ng­ng xuÊt khÈu trong vßng tõ 3 - 6 th¸ng. §iÒu nÇy còng g©y khã kh¨n cho quyÕt ®Þnh lùa chän lao ®éng cña doanh nghiÖp mµ hä cÇn kh¾c phôc. 2.2.3. §µo t¹o - gi¸o dôc ®Þnh h­íng: C«ng t¸c tæ chøc ®µo t¹o nguån lao ®éng vµ chuyªn gia ®­îc coi lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ¶nh h­ëng tíi uy tÝn, chÊt l­îng lao ®éng vµ c¸c mèi quan hÖ hîp t¸c tr­íc m¾t vµ l©u dµi gi÷a ViÖt Nam vµ thÞ tr­êng lao ®éng quèc tÕ. NÕu kh«ng tæ chøc thùc hiÖn tèt c«ng t¸c nµy, ng­êi lao ®éng sxe kh«ng cã ®ñ kh¶ n¨ng, tr×nh ®é ®Ó ®¸p øng yªu cÇu cña chñ sö dông lao ®éng vµ nh­ vËy ®iÒu tÊt yÕu x¶y ra lµ ng­êi lao ®éng kh«ng hoµn thµnh ®­îc nhiÖm vô vµ hîp ®ång, g©y thiÖt h¹i ®Õn lîi Ých vµ quyÒn lùo gi÷a c¸c bªn, ®Æc biÖt lµ ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn uy tÝn, lîi Ých cña chÝnh doanh nghiÖp m×nh vµ chiÕn l­îc xuÊt khÈu lao ®éng tr­íc m¾t còng nh­ l©u dµi cña Nhµ n­íc. C¸c doanh nghiÖp sau khi ®· tuyÓn chän ®­îc lao ®éng cã kh¶ n¨ng ®¸p øng yªu cÇu c«ng viÖc cña ng­êi sö dông lao ®éng, tuú vµo nhu cÇu mµ hä sÏ tiÕn hµnh ®µo t¹o trong kho¶ng thêi gian 3 th¸ng. Cã thÓ nèi ngay r»ng ®iÓm yÕu cè h÷u vµ lín nhÊt cña lao ®éng ViÖt Nam ®ã lµ tr×nh ®é ngo¹i ng÷, kh¶ n¨ng giao tiÕp, do vËy tr­íc khi ®i lao ®éng ë n­íc ngoµi, ng­êi lao ®éng ph¶i häc tËp vµ qua kiÓm tra ph¶i ®¹t ®­îc yªu cÇu vÒ ngo¹i ng÷ do Côc qu¶n lý lao ®éng ngoµi n­íc quy ®Þnh, ®èi víi c¸c chuyªn gia th× do n­íc tiÕp nhËn lao ®éng quy ®Þnh. Doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng còng cÇn ®µo t¹o bæ tóc kiÕn thøc chuyªn m«n, kü n¨ng nghÒ cho ng­ßi lao ®éng trong tr­êng hîp cÇn thiÕt ®Ó cã ®ñ ®iÒu kiÖn thùc hiÖn hîp ®ång. Doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng còng ph¶i gi¸o dôc cho ng­êi lao ®éng cã hiÓu biÕt c¬ b¶n vÒ ph¸p luËt lao ®éng, h×nh sù, d©n sù, xuÊt nhËp c¶nh cña ViÖt Nam, ph¸p luËt cña n­íc nhËn lao ®éng, nghÜa vô chÊp hµnh vµ tu©n thñ ph¸p luËt vµ c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh cña Nhµ n­íc vÒ lao ®éng ViÖt Nam lµm viÖc ë n­íc ngoµi. Ng­êi lao ®éng còng cÇn biÕt vÒ phong tôc tËp qu¸n, t«n gi¸o vµ sinh ho¹t cña n­íc nhËn lao ®éng, kinh nghiÖm giao tiÕp, quan hÖ øng xö víi ng­êi sö dông lao ®éng vµ nh÷ng ng­êi lao ®éng kh¸c t¹i n¬i lµm viÖc, kû luËt vµ t¸c phong trong lao ®éng c«ng nghiÖp, nh÷ng quy ®Þnh, quy ph¹m vÒ an toµn, vÖ sinh lao ®éng. Lao ®éng ViÖt Nam khi xuÊt khÈu sang §µi Loan chñ yÕu lµm nghÒ gióp viÖc gia ®×nh vµ ch¨m sãc ng­êi bÖnh. C«ng viÖc ch¨m sãc ng­ßi bÖnh vµ gióp viÖc gia ®×nh lµ mét c«ng viÖc mang tÝnh chÊt ®Æc thï, ®©y kh«ng ph¶i lµ c«ng viÖc nÆng nhäc hay ®éc h¹i nh­ng l¹i rÊt phøc t¹p bë nã liªn quan ®Õn c¸c mèi quan hÖ x· héi, quan hÖ gi÷a ng­êi víi ng­ßi, ®ßi hái ng­êi lao ®éng ngoµi ®øc tÝnh cÇn cï chÞu khã, s¹ch sÏ , gän gµng cßn ph¶i nhanh nhÑn khÐo lÐo, kÝn ®¸o, tÕ nhÞ, biÕt v©ng lêi vµ ®øc tÝnh trung thùc. Tuy nhiªn ®Ó cã thÓ thùc hiÖn tèt c¸c yªu cÇu ®· ®Ò ra doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng còng ph¶i ®Çu t­ n©ng cÊp hÖ thèng c¬ së, trung t©m ®µo t¹o cña m×nh, liªn tôc mêi c¸c gi¸o viªn cã chuyªn m«n trong ®µo t¹o lao ®éng xuÊt khÈu vµ n©ng cao tay nghÒ cu¶ chÝnh ®éi ngò lµm c«ng t¸c xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp m×nh. 2.2.4. Tæ chøc qu¶n lý lao ®éng ngoµi n­íc: Tæ chøc qu¶n lý lao ®éng ngoµi n­íc lµ mét c«ng viÖc hÕt søc phøc t¹p, nã cã liªn quan ®Õn nhiÒu yÕu tè thuéc c¸c nh©n tè bªn ngoµi, do vËy ®Ó qu¶n lý tèt lao ®éng c¸c doanh nghiÖp ph¶i phèi hîp hiÖu qu¶ víi c¬ quan ®¹i diÖn cña ViÖt Nam t¹i n­íc ngoµi tr­íc tiªn lµ Côc qu¶n lý lao ®éng ngoµi n­íc, Ban qu¶n lý lao ®éng t¹i §µi B¾c vµ c¸c c¬ quan cã liªn quan cña n­íc së t¹i. C¸c doanh nghiÖp cÇn thùc hiÖn mét sè biÖn ph¸p sau: Khi xuÊt khÈu lao ®éng c¸c doanh nghiÖp ph¶i lËp danh s¸ch c¸c lao ®éng ®ang lµm viÖc bao gåm c¸c néi dung cô thÓ nh­: tªn, tuæi, quª qu¸n, c«ng viÖc ®ang lµm, chç lµm hiÖn nay, ®iÒu kiÖn lµm viÖc...§©y lµ mét c«ng cô quan träng vµ h÷u hiÖu v× qua ®ã c¬ quan qu¶n lý còng nh­ c¸c doanh nghiÖp míi cã thÓ biÕt cô thÓ ng­êi lao ®éng ®ang ë ®©u vµ lµm c«ng viÖc g× trªn c¬ së ®ã míi cã thÓ quan t©m s©u s¸t tíi hä. §ång thêi biÖn ph¸p nµy còng lµm gi¶m rñi ro tõ phÝa chñ sö dông lao ®éng ®èi víi ng­êi lao ®éng. Doanh nghiÖp cã thÓ ¸p dông c¸ch lµm " Cam kÕt b¶o l·nh víi ng­ßi nhµ lao ®éng", nh­ vËy gia ®×nh ng­êi lao ®éng sÏ ph¶i liªn ®íi chÞu tr¸ch nhiÖm nÕu ng­êi lao ®éng bá trèn. ViÖc bá trèn cña ng­êi lao ®éng sÏ ®­îc th«ng b¶o réng r·i trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng n¬i gia ®×nh ng­êi lao ®éng c­ tró nh»m lµm mÊt uy tÝn cña nh÷ng ng­êi th©n trong gia ®×nh cã lao ®éng bá trèn. §©y cã thÓ lµ bµi häc h÷u Ých ®Ó c¸c gia ®×nh cÈn träng h¬n khi cho con em hä ®i xuÊt khÈu lao ®éng. Khi tæ chøc cho c¸c lao ®éng lªn ®­êng, c¸c doanh nghiÖp cÇn yªu cÇu lao ®éng mÆc ®ång phôc ghi tªn doanh nghiÖp, phèi hîp víi phÝa ®èi t¸c tæ chøc ®ãn nhËn, bµn giao lao ®éng t¹i s©n bay ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng lao ®éng bá trèn ngay t¹i s©n bay. C¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng th­êng xuyªn cö c¸n bé qu¶n lý cã phÈm chÊt, ®¹o ®øc tèt, cã tr×nh ®é chuyªn m«n, ngo¹i ng÷ vµ th«ng b¸o ®Þa chØ, hä tªn sè ®iÖn tho¹i cña c¸n bé qu¶n lý cho c¬ quan ®¹i diÖn cña ViÖt Nam ë n­íc së t¹i, Côc qu¶n lý lao ®éng ngoµi n­íc, c¸c c¸n bé nµy cã tr¸ch nhiÖm th­êng xuyªn gi÷ liªn l¹c víi ng­êi lao ®éng vµ th«ng tin kÞp thêi vÒ doanh nghiÖp khi cã sù viÖc x¶y ra ®Ó cã biÖn ph¸p xö lý thÝch hîp. §Ó ng¨n chÆn t×nh tr¹ng bá trèn ngµy cµng gia t¨ng ë møc b¸o ®éng, c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng tiÕp tôc phèi hîp chÆt chÏ víi ChÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng trong viÖc vËn ®éng c¸c gia ®×nh cã ng­êi th©n lµ lao ®éng bá trèn ®Ó khuyªn b¶o con em hä trë vÒ n­íc, cung cÊp th«ng tin, ®Þa chØ lao ®éng ®ang bá trèn ®Ó phèi hîp t×m kiÕm ®­a lao ®éng vÒ n­íc. C«ng bè møc th­ëng cho nh÷ng c¸ nh©n, tæ chøc ph¸t hiÖn, cung cÊp th«ng tin dÉn tíi viÖc b¾t ®­îc lao ®éng bá trèn, ®ång thêi chuÈn bÞ kinh phÝ mua vÐ m¸y bay, chi phÝ lµm thñ tôc ®­a lao ®éng vÒ n­íc. Doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng cïng phèi hîp víi Uû ban Lao ®éng, Tæng côc C¶nh s¸t vµ c¸c c¬ quan, tæ chøc liªn quan trong thêi gian ng¾n t¨ng c­êng truy b¾t lao ®éng bá trèn vµ kiÓm tra chñ sö dông lao ®éng n­íc ngoµi bÊt hîp ph¸p, ®éng viªn loa ®éng ra ®Çu thó, t¨ng c­êng tuyªn truyÒn ®Ó gi¶m thiÓu tèi ®a sè lao ®éng bá trèn. 2.2.5. Tæ chøc ®­a lao ®éng vÒ n­íc: T×m kiÕm thÞ tr­êng vµ ®­a ®­îc lao ®éng ®i lµm viÖc ë n­íc ngoµi ®· lµ mét vÊn ®Ò khã kh¨n, xong mét khi ®· xuÊt khÈu ®­îc lao ®éng ra n­íc ngoµi th× viÖc gi¶i quyÕt chÕ ®é sau khi hä trë vÒ n­íc ®ang gÆp nhiÒu khóc m¾c. Víi c¸c lao ®éng ®· hoµn thµnh hîp ®ång lao ®éng ®óng h¹n vµ k«ng cã vi ph¹m g× trong qu¸ tr×nh lao ®éng ë n­íc ngoµi th× sÏ ®­îc thanh lý hîp ®ång theo ®óng quy ®Þnh cña Nhµ n­íc vµ ®­îc hoµn tr¶ lai toµn bé sè tiÒn ®· ®Æt cäc. Cßn nh÷ng tr­êng hîp lao ®éng vi ph¹m ¶nh h­ëng ®Õn cam kÕt trong hîp ®ång th× tuú tõng tr­êng hîp mµ doanh nghiÖp sÏ cã biÖn ph¸p cô thÓ nh­: - LËp quü hç trî tµi chÝnh nh»m hç trî cho ng­êi lao ®éng gÆp khã kh¨n khi vÒ n­íc, bÞ chÕt trong qu¸ tr×nh lao ®éng ë n­íc ngoµi vµ nh÷ng lao ®éng bÞ ®­a vÒ n­íc kh«ng râ lý do (kh«ng ph¶i lçi do ng­êi lao ®éng). Quü nµy cã thÓ lÊy tõ nguån ®ãng gãp cña ng­êi lao ®éng vµ tiÒn ph¹t do ng­êi lao ®éng vi ph¹m hîp ®ång lao ®éng... - Hç trî t×m kiªm viÖc lµm míi ë trong n­íc còng nh­ ë nh÷ng n­íc kh¸c cã ®iÒu kiÖn lµm viÖc vµ thu nhËp tèt h¬n. Trong ch­¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia vÒ gi¶i quyÕt viÖc lµm, c¸c tØnh thµnh ®Òu ®Æt ra chØ tiªu ®­a lao ®éng ®i xuÊt khÈu lao ®éng vµ coi ®©y lµ biÖn ph¸p hiÖu qu¶ trong viÖc t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Tuy nhiªn gi¶i quyÕt nh­ thÕ míi chØ lµ phÇn ngän, tr­íc m¾t cßn hËu cña viÖc xuÊt khÈu lao ®éng th× vÉn cßn thiÕu chÝnh s¸ch vÒ viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng sau khi xuÊt khÈu lao ®éng trë vÒ n­íc.Lý do chñ yÕu mµ c¸c lao ®éng bá trèn ®­a ra ®ã lµ hä sî khi trë vÒ n­íc th× kh«ng kiÕm ®­îc viÖc lµm, mµ cã t×m ®­îc viÖc lµm th× còng víi møc l­¬ng thÊp. §©y lµ thùc trang bøc xóc ®ßi hái C¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc ph¶i cã biÖn ph¸p trªn gãc ®é vÜ m«, cã thÓ lµ ChÝnh phñ sö dông uy tÝn cña m×nh ®Ó giíi thiÖu c¸c lao ®éng vµ chuyªn gia giái ®Õn lµm viÖc t¹i c¸c doanh nghiÖp cã nhu cÇu hay nh­ viÖc tæ chøc ®µo t¹o l¹i c¸c lao ®éng víi møc phÝ dÞch vô t­¬ng ®èi rÎ,t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó hä xin viÖc lµm dÔ dµng h¬n. Víi vÊn ®Ò nµy vÉn ch­a cã mét gi¶i ph¸p nµo ®­îc coi lµ hiÖu qu¶ trong giai ®o¹n hiÖn nay mµ chØ cã thÓ ®­a ra gi¶i ph¸p t×nh thÕ trong thêi gian ng¾n. III. ChiÕn l­îc, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn cña c«ng ty: 1. §¸nh gi¸ chung t×nh h×nh xuÊt khÈu lao ®éng cña Contrexim - TM: 1.1. Nh÷ng viÖc ®· lµm ®­îc: Qua kÕt qu¶ cô thÓ cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng nãi trªn chóng ta cã thÓ thÊy ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ mµ Contrexim - TM ®¹t ®­îc lµ rÊt kh¶ quan. Møc lîi nhuËn ®em l¹i tõ ho¹t ®éng nµy lµ rÊt lín. N¨m 2003, ngoµi viÖc ph¸t triÓn vµ më réng thªm c¸c thÞ tr­êng s½n cã nh­: NhËt B¶n, CH Palau...C«ng ty ®· triÓn khai thªm thÞ tr­êng Malaixia vµ §µi Loan. Bªn c¹nh ®ã, c¸c c«ng viÖc xóc tiÕn th©m nhËp thÞ tr­êng cã nhiÒu tiÒm n¨ng còng ®ang khÈn tr­¬ng thùc hiÖn nh­ thÞ tr­êng Hµn Quèc, iraq vµ c¸c thÞ tr­êng tiÒm n¨ng kh¸c. Víi nh÷ng nç lùc ®ã, tõ n¨m 1999 ®Õn nay , c«ng ty ®· ®­a ®­îc 1928 lao ®éng ViÖt Nam ®Õn c¸c n­íc trªn. Nh÷ng hîp ®ång cung øng nh©n lùc mµ Contrexim - TM ký víi c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi hÇu hÕt cã thêi h¹n t­¬ng ®èi dµi nªn kh«ng chØ ®¶m b¶o thu nhËp æn ®Þnh cho ng­êi lao ®éng mµ cßn t¨ng doanh thu cña c«ng ty, ®ång thêi t¹o tiÒn ®Ò cho viÖc më réng thÞ tr­êng trong lÜnh vùc nµy. C«ng ty lu«n thùc hiÖn nghiªm chØnh nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt vµ chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc vÒ xuÊt khÈu lao ®éng. Trong mÊy n¨m qua bé phËn c«ng t¸c xuÊt khÈu lao ®éng ch­a ®Ó x¶y ra hiÖn t­îng tiªu cùc nµo. Ng­êi lao ®éng lµm viÖc t¹i c¸c n­íc ®­îc ®µo t¹o tay nghÒ, ngo¹i ng÷, n©ng cao hiÓu biÕt vµ ý thøc chÊp hµnh ph¸p luËt, hiÓu biÕt vÒ phong tôc tËp qu¸n, ®iÒu kiÖn sinh ho¹t cña n­íc së t¹i. Quan hÖ víi ng­êi chñ sö dông lao ®éng t¹i c¸c thÞ tr­êng cã ng­êi lao ®éng ViÖt Nam còng ®­îc c«ng ty quan t©m. §Ó chuÈn bÞ vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cho n¨m 2005 vµ cho nh÷ng n¨m tíi, Contrexim - TM ®· c¨n cø vµo nhu cÇu thÞ tr­êng lao ®éng vµ kh¶ n¨ng ký kÕt hîp ®ång ®Ó lËp kÕ ho¹ch xuÊt khÈu lao ®éng hµng n¨m vµ dµi h¹n, ®ång thêi c«ng ty còng ®ang tÝch cùc triÓn khai ®Çu t­ c¬ së vËt chÊt, lùc l­îng c¸n bé cho Trung t©m ®µo t¹o xuÊt khÈu lao ®éng nh»m ®µo t¹o nguån nh©n lùc phôc vô cho viÖc xuÊt khÈu lao ®éng. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng míi b¾t ®Çu ch­a l©u, nh­ng ®Õn nay Contrexim - TM ®· trë thµnh mét trong nh÷ng ®¬n vÞ cã uy tÝn trong lÜnh vùc nµy cña Bé X©y dùng, ®ã lµ nhê sù chØ ®¹o ®óng h­íng cña §¶ng bé vµ l·nh ®¹o c«ng ty trong c«ng t¸c xuÊt khÈu lao ®éng. 1.2. Nh÷ng viÖc ch­a lµm ®­îc: Bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc th× ®Õn nay Contrexim - TM vÉn cßn nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. Cô thÓ lµ: - ViÖc më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu lao ®éng vÉn cßn chËm vµ h¹n chÕ. - C«ng t¸c t¹o nguån vµ ®Æc biÖt lµ c«ng t¸c ®µo t¹o nghÒ, ®µo t¹o ngo¹i ng÷ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cung cÊp lao ®éng cã tay nghÒ ngµy cµng cao cña c¸c ®èi t¸c ch­a thùc sù chñ ®éng. Dù ¸n x©y dùng tr­êng ®µo t¹o nghÒ trong ®ã cã nhiÖm vô phôc vô xuÊt khÈu lao ®éng ®ang triÓn khai song tiÕn ®é thùc hiÖn kh«ng ®¹t yªu cÇu ®Ò ra do gÆp khã kh¨n trong viÖc t×m ®Þa ®iÓm thÝch hîp. 2. Gi¶i ph¸p cña c«ng ty: KÕt qu¶ ho¹t ®éng trong lÜnh vùc xuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia cña C«ng ty cæ phÇn §©ï t­ vµ Th­¬ng m¹i ( Contrexim-TM) ®¹t ®ùoc lµ rÊt kh¶ quan tuy nhiªn do t×nh h×nh biÕn ®éng ë c¸c thÞ tr­êng NhËt B¶n, §µi Loan, Mailaixia ®· mang l¹i kh«ng Ýt khã kh¨n cho b¶n th©n c«ng ty nãi riªng vµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng cña ViÖt Nam nãi chung. §øng tr­íc t×nh h×nh chung ®ã, Contrexim - TM ph¶i cã ngay nh÷ng gi¶i ph¸p cô thÓ nh»m kh¾c phôc c¸c vÊn ®Ò cßn tån t¹i vµ ®Èy m¹nh h¬n n÷a ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng cña m×nh nh­ sau: Mét lµ, chñ ®éng kh¾c phôc nh÷ng bÊt cËp n¶y sinh trong qu¸ tr×nh cung øng lao ®éng t¹i c¸c thÞ tr­êng hiÖn cã, ®ã lµ: - N©ng cao chÊt l­îng nguån lao ®éng xuÊt khÈu th«ng qua viÖc chñ ®éng h×nh thµnh mét kÕ ho¹ch ®µo t¹o ®¸p øng nhu cÇu thÞ tr­êng ®ßi hái. Ngoµi nh÷ng kü n¨ng, tay nghÒ cÇn thiÕt, ng­êi lao ®éng xuÊt khÈu ph¶i cã søc khoÎ tèt, ®­îc trang bÞ c¬ b¶n vÒ ngo¹i ng÷, am hiÓu vÒ luËt ph¸p, phong tôc tËp qu¸n n­íc tiÕp nhËn vµ nh÷ng øng xö v¨n ho¸. KhÈn tr­¬ng x©y dùng xong tr­êng ®µo t¹o, thùc hiÖn liªn kÕt víi c¸c tr­êng ®µo t¹o, d¹y nghÒ trong n­íc, ®¶m b¶o chÊt l­îng, tay nghÒ cña ng­êi lao ®éng phôc vô cho nhu cÇu xuÊt khÈu lao ®éng trong mäi lÜnh vùc. Ng­êi ViÖt Nam vèn th«ng minh , khÐo tay nªn tiÕp thu kh¸ nhanh yªu cÇu cña chñ sö dông lao ®éng. V× vËy, tr×nh ®é chuyªn m«n ch­a cao, am hiÓu luËt ph¸p vµ ngo¹i ng÷ kÐm kh«ng ph¶i lµ nh­îc ®iÓm cè h÷u cña ng­êi lao ®éng ViÖt Nam. Nh÷ng ®iÓm yÕu nµy chóng ta cã thÓ kh¾c phôc ®­îc th«ng qua c«ng t¸c tuyÓn chon, ®µo t¹o, chuÈn bÞ tr­íc khi ®­a lao ®éng ra n­íc ngoµi. - C­¬ng quyÕt kh«ng tuyÓn chän lao ®éng qua c¸c trung gian, cß måi lao ®éng. - N©ng cao nhËn thøc ng­êi lao ®éng, ®¶m b¶o ý thøc chÊp hµnh kû luËt, t«n träng c¸c cam kÕt trong hîp ®ång, gi÷ uy tÝn vµ truyÒn thèng d©n téc, gi¶m thiÓu ë møc thÊp nhÊt t×nh tr¹ng lao ®éng ®¬n ph­¬ng ph¸ bá hîp ®ång. - T¨ng c­êng chÊt l­îng ®éi ngò c¸n bé lµm c«ng t¸c xuÊt khÈu lao ®éng cña C«ng ty b»ng c¸ch ®µo t¹o, tuyÓn chän, x©y dùng vµ cñng cè c¸n bé qu¶n lý. §æi míi ph­¬ng thøc ho¹t ®éng cña c¸n bé qu¶n lý t¹i n­íc tiÕp nhËn. Tõng b­íc h×nh thµnh ®éi ngò tuú viªn lao ®éng ®¸p øng vai trß hç trî qu¶n lý, b¶o vÖ quyÒn lîi hîp ph¸p cña ng­êi lao ®éng ë n­íc ngoµi. Hai lµ, cã kÕ ho¹ch vµ tËn dông mäi c¬ héi ®Ó tiÕp cËn vµ khai th«ng c¸c thÞ tr­êng míi: - Chñ ®éng nghiªn cøu thÞ tr­êng, kh¶o s¸t, t×m kiÕm thÞ tr­êng ký kÕt hîp ®ång víi n­íc ngoµi theo ®iÒu kiÖn chuÈn ®èi víi tõng thÞ tr­êng vµ khu vùc. - CÇn x¸c ®Þnh râ vai trß vµ nghÜa vô cña Bé Ngo¹i giao th«ng qua c¸c §¹i sø qu¸n, c¬ quan ®¹i diÖn cña ViÖt Nam t¹i c¸c n­íc ®Ó thu thËp th«ng tin cÇn thiÕt vÒ kh¶ n¨ng vµ nhu cÇu còng nh­ ph­ong thøc tiÕp cËn thÞ tr­êng míi. - TËn dông c¸c c¬ héi trong c¸c chuyÕn th¨m, ký kÕt c¸c hiÖp ®Þnh song ph­¬ng cña ChÝnh phñ, c¸c diÕn ®µn trao ®æi lång ghÐp c¸c vÊn ®Ò thÞ tr­êng cÇn quan t©m. - §Æt ®óng vai trß vµ vÞ trÝ cña Céng ®ång ViÖt Nam t¹i n­íc ngoµi rong viÖc thu thËp th«ng tin vÒ thÞ tr­êng sö dông lao ®éng. - Sö dông cã hiÖu qu¶ c«ng nghÖ th«ng tin vµ qu¶ng c¸o nguån lao ®éng còng nh­ chÝnh s¸ch xuÊt kh©ñ lao ®éng cña ViÖt Nam. - N©ng cao tÝnh n¨ng ®éng chñ quan trong viÖc t×m kiÕm thÞ tr­êng hoÆc trùc tiÕp tiÕn hµnh c¸c ®ît kh¶o s¸t t¹i n­íc ngoµi, hoÆc tËn dông mäi cuéc tiÕp xóc c¸ nh©n quan chøc n­íc ngoµi ®Ó t×m sù hç trî, gióp ®ì trong ho¹t ®éng tiÕp cËn thÞ tr­êng. - X¸c ®Þnh râ vai trß ®Þnh h­íng thÞ tr­êng cña c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc rtong lÜnh vùc xuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia. Cã kÕ ho¹ch tæng thÓ vÒ thÞ tr­êng còng nh­ c¸c th«ng tin cÇn thiÕt ®· ®­îc tæng kÕt, xö lý ph¶i ®­îc cung cÊp th«ng tin hÖ thèng cho mçi ®¬n vÞ xuÊt khÈu lao ®éng. §èi víi thÞ tr­êng §µi Loan, §µi Loan yªu cÇu cao ®èi víi lao ®éng n­íc ngoµi vÒ søc khoÎ, tr×nh ®é tiÕng Hoa vµ nghÒ nghiÖp. Ng­êi lao ®éng ®­îc tiÕp nhËn ph¶i tr¶i qua thêi kú thö viÖc trong vßng 40 ngµy, nÕu tr×nh ®é nghÒ nghiÖp kh«ng ®¹t yªu cÇu còng ph¶i vÒ n­íc. §Ó ®­a lao ®éng sang §µi Loan víi sè l­îng lín h¬n trong thêi gian tíi vµ tr¸nh t×nh tr¹ng ng­êi lao ®éng bá trèn, Contrexim- TM ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p sau: - Ph¶i trùc tiÕp tuyÓn chän lao ®éng vµ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ søc khoÎ, tr×nh ®é tiÕng Hoa vµ nghÒ nghiÖp cña ng­êi lao ®éng. - §µo t¹o vµ gi¸o dôc ®Þnh h­íng cho ng­êi lao ®éng tr­íc khi ®i theo ®óng quy ®Þnh. Kh«ng ®­a ®i §µi Loan ch­a qua ®µo t¹o hoÆc ®µo t¹o, gi¸o dôc ch­a ®ñ thêi gian. - Trong quan hÖ víi ®èi t¸c §µi Loan ph¶i gi÷ nghiªm ch÷ tÝn. ChØ nªn quan hÖ víi nh÷ng ®èi t¸c §µi Loan ®· ®­îc Bé phËn qu¶n lý lao ®éng ViÖt Nam t¹i §µi B¾c thÈm ®Þnh ®Ó tr¸nh nh÷ng rñi ro kh«ng ®¸ng cã. - Thu chi tµi chÝnh ®óng quy ®Þnh. Trªn ®©y lµ nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng sang thÞ tr­êng §µi Loan mµ Contrexim - TM cÇn thùc hiÖn trong thêi gian tíi. KÕt luËn Trªn c¬ së ph©n tÝch c¸c vÊn ®Ò chung vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng cña ViÖt Nam còng nh­ thùc tr¹ng, triÓn väng, vµ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng cña Contrexim - TM, ®Ò tµi ®· ®Æt ra nh÷ng luËn cø ®Ó nh×n nhËn mét c¸ch khoa häc vµ nghiªm tóc nh÷ng c¬ héi, tiÒm n¨ng còng nh­ nh÷ng th¸ch thøc cÇn th¸o gì trong con ®­êng ph¸t triÓn tiÕn tíi héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. Trong khu«n khæ ®Ò tµi, dùa trªn c¸c nguån th«ng tin, sè liÖu kh¸c nhau, ®Ò tµi nghiªn cøu " Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p thóc ®Èy xuÊt khÈu lao ®éng sang §µi Loan cña C«ng ty cæ phÇn §Çu t­ vµ Th­¬ng m¹i" ®· tiÕn hµnh ph©n tÝch, luËn gi¶i c¸c vÊn ®Ò mµ ®Ò tµi nghiªn cøu nh»m ®­a ra c¸c kÕt luËn, nhËn ®Þnh cÇn thiÕt gãp phÇn thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng cña Contrexim - TM trong thêi gian tíi. ViÖt Nam tuy cã lîi thÕ vÒ nguån nh©n lùc dåi dµo, song ®Ó khai th¸c cã hiÖu qu¶ ®ßi hái ph¶i cã sù chän läc, ®µo t¹o mét c¸ch kü l­ìng nh»m ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao cña c¸c n­íc tiÕp nhËn lao ®éng. §Ò tµi ®· tæng hîp mét c¸ch cã hÖ thèng vµ cËp nhËt th«ng tin, ph©n tÝch thÞ tr­êng, kim ng¹ch vµ sè l­îng lao ®éng xuÊt khÈu ®Ó tõ ®ã nªu lªn c¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu lao ®éng. VÊn ®Ò chuyªn ®Ò ®Æt ra lµ kh¸ míi mÎ, do ®ã nã ®· ®­a ra nh÷ng nhËn ®Þnh nh»m gãp phÇn thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng diÔn ra m¹nh mÏ h¬n, ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n. Hy väng trong mét t­¬ng lai kh«ng xa, C«ng ty cæ phÇn §Çu t­ vµ Th­¬ng m¹i víi ®éi ngò c¸n bé tµi n¨ng sÏ tiÕp tôc më réng quy m« vµ hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng cña m×nh. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Tµi liÖu tham kh¶o 1. V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng IX - NXB ChÝnh trÞ - 2001. 2. Tµi liÖu gi¸o dôc ®Þnh h­íng vµ h­íng dÉn thùc hµnh c«ng viÖc cho lao ®éng ®i gióp viÖc gia ®×nh vµ ch¨m sãc bÖnh nh©n ë §µi Loan - NXB Lao ®éng X· héi - 2004 3. V¨n b¶n vµ tµi liÖu vÒ xuÊt khÈu lao ®éng - NXB Lao ®éng X· héi-2001 4. Mét sè thÞ tr­êng lao ®éng ngoµi n­íc - Côc qu¶n lý lao ®éng ngoµi n­íc - Trung t©m th«ng tin, t­ vÊn xuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia – 2001 5. Kinh tÕ – x· héi ViÖt Nam h­íng tíi chÊt l­îng t¨ng tr­ëng, héi nhËp vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng – TS NguyÔn M¹nh Hïng – Nhµ xuÊt b¶n Thèng kª. 6. VÊn ®Ò xuÊt khÈu lao ®éng cña n­íc ta - §Æng §×nh §µo-TrÇn ThÞ Thu Ph­¬ng – T¹p chÝ Céng s¶n sè 10 (5/2005). 7. Gi¸o tr×nh Kinh tÕ lao ®éng - §HTM - 2003 8. NghÞ ®Þnh 81/2003/N§ - CP ngµy 17 th¸ng 7 n¨m 2003 vÒ viÖc ®­a lao ®éng ViÖt Nam ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë n­íc ngoµi. 9. CÈm nang viÖc lµm cho lao ®éng trÎ - TW §oµn TNCSHCM - Ban TNCN §« thÞ- NXB Thanh niªn. 10. Kinh tÕ ViÖt Nam 2003 -ViÖn Nghiªn cøu qu¶n lý TW - NXB ChÝnh trÞ Quèc gia - 2004. 11. ChØ thÞ sè 41- CT/TW ngµy 22 th¸ng 9 n¨m 1998 cña Bé ChÝnh trÞ vÒ xuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia. 12. T­ liÖu cña Bé Lao ®éng - Th­¬ng Binh vµ X· héi. 13. T­ liÖu cña Côc qu¶n lý lao ®éng ngoµi n­íc. 14. T­ liÖu cña HiÖp héi xuÊt khÈu lao ®éng ViÖt Nam. 15. Th«ng tin tõ trang web: www.laodong.com.vn www.cpv.org.vn www.vneconomy.com.vn Môc lôc Trang Lêi më ®Çu.................................................................................................................1 Ch­¬ng I: Lý luËn chung vÒ xuÊt khÈu lao ®éng.......................................................3 I. Néi dung cña xuÊt khÈu lao ®éng........................................................................3 1. Mét sè kh¸i niÖm c¬ b¶n..............................................................................3 2. C¸c h×nh thøc xuÊt khÈu lao ®éng................................................................6 2.1. Th«ng qua doanh nghiÖp ViÖt Nam ®­îc phÐp cung øng lao ®éng theo hîp ®ång ký kÕt víi bªn n­íc ngoµi.........................6 2.2. Th«ng qua doanh nghiÖp ViÖt Nam nhËn thÇu, nhËn kho¸n c«ng tr×nh hoÆc ®Çu t­ ë n­íc ngoµi...........................................6 2.3. Theo hîp ®ång lao ®éng do c¸ nh©n ng­êi lao ®éng ký kÕt víi ng­êi sö dông lao ®éng ë n­íc ngoµi...................................7 3. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña xuÊt khÈu lao ®éng 7 3.1. Lîi Ých kinh tÕ ®¹t ®­îc 8 3.2. Chi phÝ bá ra 11 II. Vai trß cña xuÊt khÈu lao ®éng ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ............................12 1. XÐt trªn gãc ®é vÜ m«.................................................................................12 1.1. §èi víi n­íc xuÊt khÈu lao ®éng..................................................12 1.2. §èi víi n­íc nhËp khÈu lao ®éng.................................................13 2. XÐt trªn gãc ®é vi m«.................................................................................14 2.1. §èi víi doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng....................................14 2.2. §èi víi b¶n th©n ng­êi lao ®éng...................................................14 III. Mét sè kinh nghiÖm cña Phillipine vÒ xuÊt khÈu lao ®éng.............................14 1. Khu«n khæ ph¸p luËt trong lÜnh vùc xuÊt khÈu lao ®éng...........................14 2. ViÖc cÊp giÊy phÐp kinh doanh..................................................................15 3. HÖ thèng th­ëng ph¹t.................................................................................16 4. C¸c dÞch vô cung cÊp cho ng­êi lao ®éng lµm viÖc ë n­íc ngoµi.............16 5. VÊn ®Ò t¹o uy tÝn vÒ chÊt l­îng lao ®éng..................................................17 6. HiÖp héi c¸c doanh nghiÖp vµ ph­¬ng thøc ho¹t ®éng..............................18 Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng xuÊt khÈu lao ®éng ë C«ng ty cæ phÇn §Çu t­ vµ Th­¬ng m¹i..........................19 I. ThÞ tr­êng lao ®éng §µi Loan............................................................................19 1. Giíi thiÖu ®Êt n­íc §µi Loan.....................................................................19 2. Thùc tr¹ng lao ®éng n­íc ngoµi t¹i §µi Loan............................................20 3. ChÝnh s¸ch cña §µi Loan ®èi víi lao ®éng n­íc ngoµi..............................22 3.1. Thêi h¹n hîp ®ång........................................................................22 3.2. TiÒn l­¬ng.....................................................................................22 3.3. Chi phÝ ¨n ë cña lao ®éng n­íc ngoµi lµm viÖc t¹i §µi Loan.......22 3.4. B¶o hiÓm.......................................................................................22 3.5. ThuÕ thu nhËp...............................................................................23 3.6. Giê lµm viÖc..................................................................................23 3.7. Quan hÖ gi÷a ng­êi lao ®éng vµ chñ sö dông lao ®éng................23 3.8. NghØ phÐp, nghØ lÔ vµ nghØ viÖc....................................................23 3.9. Nh÷ng tr­êng hîp kh«ng ®­îc cÊp giÊy phÐp lao ®éng vµ cho th«i viÖc.........................................................................................24 3.10. §æi n¬i lµm viÖc..........................................................................24 II. Thùc tr¹ng xuÊt khÈu lao ®éng cña ViÖt Nam..................................................25 1. Sè l­îng vµ c¬ cÊu xuÊt khÈu lao ®éng......................................................25 1.1. Sè l­îng lao ®éng xuÊt khÈu.........................................................25 1.2. C¬ cÊu lao ®éng xuÊt khÈu............................................................28 1.2.1. C¬ cÊu lao ®éng xuÊt khÈu theo giíi tÝnh........................28 1.2.2. C¬ cÊu lao ®éng xuÊt khÈu theo ngµnh nghÒ...................29 2. ChÊt l­îng lao ®éng xuÊt khÈu..................................................................30 2.1. VÒ søc khoÎ...................................................................................30 2.2. VÒ t¸c phong.................................................................................30 2.3. VÒ tr×nh ®é, tay nghÒ....................................................................30 3. H×nh thøc vµ c¸c tæ chøc tham gia xuÊt khÈu lao ®éng..............................30 3.1. H×nh thøc xuÊt khÈu lao ®éng.......................................................30 3.2. C¸c tæ chøc tham gia xuÊt khÈu lao ®éng.....................................31 III. Thùc tr¹ng xuÊt khÈu lao ®éng cña C«ng ty cæ phÇn §Çu t­ vµ Th­¬ng m¹i...................................32 1. KÕt qu¶ ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng.......................................................33 2. VÒ sè l­îng, c¬ cÊu vµ thÞ tr­êng xuÊt khÈu lao ®éng...............................35 3. Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n trong héi nhËp vµ c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng lao ®éng quèc tÕ............................................................................40 3.1. ThÞ tr­êng lao ®éng thÕ giíi vµ yªu cÇu cña n­íc tiÕp nhËn lao ®éng.......................................................................................40 3.2. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña lao ®éng ViÖt Nam so víi c¸c n­íc xuÊt khÈu lao ®éng kh¸c.............................................................41 Ch­¬ng III: Ph­¬ng h­íng vµ gi¶i ph¸p chñ yÕu ®Èy m¹nh xuÊt khÈu lao ®éng ë C«ng ty cæ phÇn §Çu t­ vµ Th­¬ng m¹i................................................43 I. §¸nh gi¸ chung t×nh h×nh xuÊt khÈu lao ®éng cña ViÖt Nam............................43 1. VÒ ph¸t triÓn thÞ tr­êng …………….......................................................43 1.1. Malaysia 44 1.2. §µi Loan 45 1.3. Hµn Quèc 45 1.4. NhËt B¶n 46 2. VÒ chuÈn bÞ nguån lao ®éng 47 2.1. VÒ c«ng t¸c tuyÓn chän nguån lao ®éng 47 2.2. §µo t¹o gi¸o dôc ®Þnh h­íng cho lao ®éng xuÊt khÈu 48 2.3. ChÝnh s¸ch hç trî ng­êi lao ®éng 48 2.4. VÒ b¶o vÖ quyÒn lîi cho ng­êi lao ®éng 49 3. Cñng cè vµ ®æi míi doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng 50 4. KÕt qu¶ ®¹t ®­îc vµ nguyªn nh©n ®¹t ®­îc kÕt qu¶ trªn 51 4.1. KÕt qu¶ ®¹t ®­îc 51 4.2. Nguyªn nh©n ®¹t ®­îc kÕt qu¶ trªn 52 5. Mét sè tån t¹i trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia 54 II. Quan ®iÓm ®Þnh h­íng môc tiªu xuÊt khÈu lao ®éng.......................................57 1. VÒ chñ tr­¬ng...........................................................................................58 2. Ph­¬ng h­íng vµ gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia......................................................................................................58 2.1. Gi¶i ph¸p vÜ m«.............................................................................58 2.1.1. Ph¸t triÓn thÞ tr­êng 59 2.1.2. TiÕp tôc hoµn thiÖn c¬ chÕ chÝnh s¸ch 62 2.1.3. TriÓn khai thùc hiÖn nghÞ ®Þnh 81/2003/N§-CP 62 2.1.4. T¨ng c­êng c«ng t¸c thanh tra vµ xö lý vi ph¹m 63 2.1.5. N©ng cao chÊt l­îng doanh nghiÖp 63 2.1.6. N©ng cao chÊt l­îng nguån lao ®éng xuÊt khÈu 64 2.1.7. T¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý vµ b¶o vÖ ng­êi lao ®éng ë n­íc ngoµi 65 2.1.8. C«ng t¸c th«ng tin tuyªn truyÒn 65 2.1.9. TiÕp tôc triÓn khai m« h×nh liªn kÕt xuÊt khÈu lao ®éng 66 2.1.10. Nh÷ng viÖc cÇn lµm ngay 66 2.2. Gi¶i ph¸p vi m«.............................................................................70 2.2.1. Thµnh lËp hiÖp héi c¸c nhµ xuÊt khÈu lao ®éng.........................71 2.2.2. Tæ chøc tuyÓn chän ng­êi lao ®éng cho xuÊt khÈu...................72 2.2.3. §µo t¹o gi¸o dôc ®Þnh h­íng.....................................................73 2.2.4. Tæ chøc qu¶n lý lao ®éng ngoµi n­íc........................................74 2.2.5. Tæ chøc ®­a lao ®éng vÒ n­íc...................................................76 III. ChiÕn l­îc vµ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn cña C«ng ty cæ phÇn §Çu t­ vµ Th­¬ng m¹i................................................................................................77 1. §¸nh gi¸ chung t×nh h×nh xuÊt khÈu lao ®éng cña C«ng ty.......................77 1.1. Nh÷ng viÖc ®· lµm ®­îc...............................................................77 1.2. Nh÷ng viÖc ch­a lµm ®­îc............................................................78 2. Gi¶i ph¸p cña C«ng ty................................................................................79 KÕt luËn....................................................................................................................82 Tµi liÖu tham kh¶o....................................................................................................83