Tiểu luận Thử nghiệm ảnh hưởng của Zeolite đến khả năng tăng trọng, tỷ lệ tiêu chảy của lợn con sau cai sữa

huyển đi xa đều là những tác nhân stress quan trọng trong chăn nuôi, dẫn đến hậu quả làm giảm sút sức khoẻ vật nuôi, là nguy cơ xảy ra các bệnh trong đó có hội chứng tiêu chảy. 2.4. HIỂU BIẾT VỀ HỆ HÔ HẤP CỦA LỢN Cơ quan hô hấp của lợn gồm: Đường dẫn khí và phổi. Đường dẫn khí gồm: Mũi, họng, hầu, khí quản, phế quản. Các phế quản phân bố nhỏ dần đi khắp phổi. Dọc đường dẫn khí là hệ thống mạch máu dày đặc để sưởi ấm không khí trước khi vào phế nang. Dọc đường dẫn khí còn có nhiều tuyến tiết dịch nhầy có tác dụng giữ lại bụi bặm trong không khí, sau đó nhờ sự vận động của lớp tế bào tiên mao, bụi bặm được đẩy dần ra ngoài. Đường hô hấp rất mẫn cảm với các thành phần lạ chứa trong không khí, từ đó tạo ra những phản xạ tự vệ như hắt hơi, ho để đẩy chất lạ ra ngoài. Các nhánh phế quản nhỏ lại phân thành những ống nhỏ hơn gọi là ống phế bào. Tận cùng những phân nhánh của ống phế bào được nối với phế bào thành phế nang. Nhiều phế nang tạo thành lá phổi. Xung quanh phế nang có mao mạch bao phủ dày đặc. Số lượng phế nang rất lớn, do đó bề mặt trao đổi khí rộng tạo điều kiện cho sự trao đổi khí giữa máu và không khí thuận lợi. Phổi là một tổ chức bao gồm nhiều sợi đàn hồi do đó nó có tính đàn hồi và co giãn. Phổi sinh lý có màu hồng nhạt, xốp. Trong xoang ngực, phổi được bao bọc bởi hai lá: - Lá thành là lớp màng lót mặt trong của xoang ngực. - Lá tạng bao phủ sát trên bề mặt của phổi. Khoảng trống giữa lá thành và lá tạng gọi xoang màng ngực. Trong xoang có chứa chất dịch làm giảm ma sát khi phổi co giãn (Nguyễn Xuân Tịnh và cộng sự, 1996). * Cơ chế hô hấp + Phổi không có cấu tạo cơ nên tự nó không thể co giãn mà phổi co giãn một cách thụ động nhờ các cơ hô hấp gồm cơ hoành và các cơ gian sườn. Các cơ này đóng vai trò động lực chính cho động tác hô hấp, làm cho lồng ngực mở rộng hay thu hẹp, dẫn đến làm biến đổi áp lực âm xoang màng ngực, kéo theo sự vận động của phổi và động tác hô hấp. + Tần số hô hấp: Tần số hô hấp là số lần thở/phút. Tần số hô hấp phụ thuộc vào cường độ trao đổi chất, tuổi, tầm vóc. Gia súc non có cường độ trao đổi chất mạnh nên tần số hô hấp cao. Ngoài ra, trạng thái sinh lý, vận động, nhiệt độ môi trường cũng ảnh hưởng đến nhịp thở. Theo tài liệu của bộ môn sinh lý gia súc, Trường Đại học Nông nghiệp I - Hà Nội thì tần số hô hấp của lợn là 20 - 30 lần/phút. Theo Vũ Khắc Hùng (1999), tần số hô hấp của lợn con và lợn sau cai sữa là 15 - 40 lần/phút, lợn trưởng thành là 25-35 lần/phút, lợn nái mang thai là 15 - 20 lần/phút. + Phương thức hô hấp: Có 3 phương thức hô hấp chính: - Phương thức hô hấp ngực - bụng: Có sự tham gia của cả hoành và cơ gian sườn. Phương thức này biểu hiện ở gia súc khoẻ mạnh bình thường. - Phương thức hô hấp bụng: Do tác dụng của cơ hoành là chủ yếu, là phương thức hô hấp khi gia súc mắc bệnh về tim, phổi, hoặc khi xoang ngực bị tổn thương. - Phương thức hô hấp ngực: Động tác hít vào chủ yếu do tác dụng của cơ gian sườn ngoài, là trường hợp khi gia súc chửa và khi gia súc bị viêm ruột, viêm dạ dày. + Sinh lượng phổi: Là tổng dung tích khí tối đa mà phổi có thể chứa được. Sinh lượng phổi = Khí lưu thông + Khí dự trữ hít vào + Khí thở ra thêm. Sinh lượng phổi là một chỉ tiêu đánh giá khả năng hô hấp của động vật. + Điều hoà hoạt động hô hấp: Hoạt động hô hấp được điều hoà nhờ hai yếu tố: Thần kinh và thể dịch. - Điều hoà của hệ thần kinh: Cơ trơn phế quản, nhánh phế quản nhỏ chịu sự điều hoà của hệ thần kinh thực vật. Thần kinh phó giao cảm tiết Axetylcholin làm co phế quản. Thần kinh giao cảm tiết Adrenalin và Noradrenalin làm giãn phế quản. Vì thế, lúc khó thở, tiêm Adrenalin hoặc uống Ephedrin có tác dụng tốt hoặc tiêm Atropin để ức chế thần kinh phó giao cảm cũng có hiệu quả. - Điều hoà thể dịch: Nhân tố ảnh hưởng đến hô hấp yếu là nồng độ CO2 trong máu. Nếu CO2 tăng, O2 giảm sẽ gây hưng phấn trung khu hô hấp, dẫn đến làm tăng tần số hô hấp và ngược lại (Nguyễn Xuân Tịnh và cộng sự, 1996). * Một số vi khuẩn thường gặp ở đường hô hấp của lợn - Vi khuẩn Streptococcus Vi khuẩn Streptococcus thường gây bệnh thể bại huyết dẫn đến chết hoặc gây nhiễm trùng tại chỗ như viêm màng não, viêm khớp, viêm nội tâm mạc ở lợn con 7 – 10 ngày tuổi. Bệnh viêm màng não do vi khuẩn Streptococcus gây ra ở lợn cai sữa và lợn vỗ béo sau khi chúng được nhốt, nuôi chung với lợn bệnh. Bệnh gây chết lợn đột ngột với biểu hiện sốt, có triệu chứng thần kinh, viêm khớp. Ở lợn con, bệnh viêm khí quản và phổi thường do Streptococcus suis dung huyết yếu gây ra. Ở Việt Nam, [Nguyên Ngọc Nhiên]. đã điều tra hệ vi khuẩn đường hô hấp của 162 lợn bị bệnh ho thở truyền nhiễm và thấy rằng tỷ lệ nhiễm Streptococcus chiếm 74%. Ở Việt Nam, theo các Báo cáo từ Cục Thú y và kết quả nghiên cứu của Viên Thú Y từ những năm 90 cho tới nay vẫn chưa có ổ dịch trên lợn nào mà nguyên nhân do Streptococcus suis gây ra. Tuy nhiên, từng trường hợp lẻ tẻ ở người có thể bị nhiễm vi khuẩn này thì vẫn chưa được nghiên cứu [Dẫn theo Trần Đình Trúc, 2007 ]. - Vi khuẩn Pasteurella multocida: Pasteurella multocida được biết đến là nguyên nhân gây tụ huyết trùng cho các loài gia súc, gia cầm, trong đó có lợn. Tuy nhiên, Pasteurella multocida còn là một trong những nguyên nhân gây bệnh viêm phổi lợn. Bệnh viêm phổi lơn do Pasteurella multocida gây ra là kết quả của sự lây nhiễm vi khuẩn vào phổi. Bệnh thường thấy ở giai đoạn cuối của bệnh viêm phổi cục bộ hay ở những bệnh ghép ở đường hô hấp của lợn. Hội chứng viêm phổi rất thường thấy ở lợn. Những số liệu gần đây của Mỹ cho thấy trong 6634 mẫu lấy từ lợn để kiểm tra thì (74 %) lợn bị viêm phổi và (13 %) bị viêm màng phổi. - Vi khuẩn Bordetella bronchiseptica Bordetella bronchiseptica được coi là nguyên nhân chính gây ra bệnh teo xương xoăn. Sau khi gây bệnh bằng cách nhỏ vài giọt canh trùng Bordetella bronchiseptica vào trong tai của những con lợn sữa một vài ngày tuổi, người ta có thể thấy lợn mắc bệnh với những triệu chứng bệnh tích điển hình. - Viêm mũi: Dấu hiệu ban đầu của bệnh là chảy nước mũi và sổ mũi ở lợn con. Lợn giảm ăn uống. - Viêm phế quản: thường gặp ở lợn mắc bệnh trong mùa đông, biểu hiện ra ngoài là ho, khó thở, sốt. Trong đó sốt là biểu hiện không thường xuyên. [Switzer và Frrington, (1975)]. - Vi khuẩn Actinobacillus pleuropneumoniae Vi khuẩn Actinobacillus pleuropneumoniae là nguyên nhân gây viêm phổi - màng phổi ở lợn. Actinobacillus pleuropneumoniae trước đây đã được gọi tên là Haemophilus parahaemolyticus hay H. pleuropneumoniae, nhưng sau này đã được xếp vào họ Actinobacillus và đặt tên là A. pleuropneumoniae do đã xác định được chúng có sự tương đồng về DNA giữa H. pleuropneumoniae và A.ligrieressi (Pohl và cộng sự, 1983). Viêm phổi màng phổi là một bệnh nhiễm trùng quan trọng ở đường hô hấp của lợn và xảy ra ở hầu hết các nước có nền công nghiệp chăn nuôi tiên tiến. Bệnh đã gây nhiều thiệt hại cho ngành chăn nuôi vì ngoài việc gây chết còn làm giảm tăng trọng, gầy yếu và tốn kém do chi phí thuốc men. A. pleuropneumoniae là nguyên nhân gây viêm phổi – màng phổi ở lợn. PHẦN III: ĐỐI TƯỢNG - NỘI DUNG - VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 3.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU Đàn lợn con sau cai sữa 10 ngày đến xuất chuồng của công ty TNHH Thiên Phúc – Nghĩa Hưng – Nam Định. 3.2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU - Điều tra tình hình chăn nuôi và một số bệnh thường gặp trên đàn lợn nái và lợn con tại trại lợn công ty TNHH Thiên Phúc - Nghĩa Hưng - Nam Định. - Bước đầu thử nghiêm chế phẩm khoáng Zeolite trong chăn nuôi lợn nhằm tăng hiệu quả sử dụng thức ăn, giảm giá thành sản phẩm, nâng cao phẩm chất và chất lượng thịt. 3.3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 3.3.1. Phương pháp thu thập số liệu - Số liệu được chúng tôi thu thập qua sổ sách của công ty - Thông qua kết quả điều tra trong thời gian từ tháng 7/2009 – 11/2009. 3.3.2. Phương pháp bố trí thí nghiệm - Thí nghiệm được chúng tôi bố trí theo phương pháp phân lô: TN và ĐC Lô đối chứng và lô thí nghiệm cho ăn khẩu phần giống nhau Lô thí nghiêm (TN): Được bổ sung 3% Zeolite vào khẩu phần ăn. Tiến hành cân trọng lượng 15 ngày/1lần. Thí nghiệm được tiến hành đến khi xuất chuồng (khi lợn được 4 – 4.5 tháng tuổi). Các lô lợn được cho ăn ở máng ăn bán tự động, ăn theo hình thức tự do, có máng núm uống tự động. 3..3.3. Phương pháp lấy mẫu - Lấy mẫu nước: mẫu nước được lấy là nước rửa chuồng của cả 2 lô TN và ĐC - Lấy mẫu phân: mẫu phân được lấy ở các vị trí khác nhau trong cả 2 lô TN và ĐC. 3.3.4. Phương pháp phân tích mẫu Các mẫu nước thải và mẫu chất thải được phân tích tại trung tâm kiểm tra vệ sinh thú y TƯ1: ISO 6222:1999; AOAC 2000; ISO4832:2006/ TCVN 6848:2006; SenION1-HACH; ISO 16649:2001; DR/2010-HACH; DR/2010-HACH; ISO 4833:2003/TCVN 6884:2000; DR/2010-HACH 3.3.5. Các chỉ tiêu theo dõi Khối lượng thức ăn tiêu thụ hàng ngày (kg). Khối lượng lợn sau cai sữa 10 ngày – lúc bắt đầu thí nghiệm (kg). Khối lượng lúc lợn 4 – 4.5 tháng tuổi – lúc kết thúc thí nghiệm (kg). Khả năng tăng trưởng và hệ số chuyển hoá thức ăn (FCR). Hiệu quả về phòng bệnh so với lô đối chứng. Hiệu quả kinh tế của việc bổ sung Zeolite/kg tăng trọng (VNĐ/con). + Phương pháp xác định các chỉ tiêu theo dõi: Tỷ lệ mắc bệnh (%) = Tổng số con mắc bệnh Tổng số con theo dõi x 100 Tỷ lệ khỏi (%) = Tổng số con khỏi Tổng số con điều trị x 100 Tỷ lệ tái phát (%) = Tổng số con mắc lại Tổng số con điều trị khỏi x 100 Tỷ lệ chết (%) = Tổng số con chết Tổng số con theo dõi x 100 Tỷ lệ tử vong (%) = Tổng số con chết Tổng số con mắc x 100 FCR (Hệ số chuyển hoá thức ăn) = Lượng tiêu tốn thức ăn Khối lượng tăng trọng 3.3.6. Phương pháp xử lý số liệu + Sử dụng cân đồng hồ điện tử để cân lô lợn lúc sau cai sữa 30 ngày tuổi (khi bắt đầu thí nghiệm); cân giai đoạn 1, giai đoạn 2 và khi kết thúc thí nghiệm. + Cân lượng thức ăn cho ăn hàng ngày cho từng ô chuồng (lô thí nghiệm và lô đối chứng) và lượng thức ăn thừa khi kết thúc thí nghiệm. + Hàng ngày theo dõi, ghi chép đầy đủ số liệu những con mắc bệnh tiêu chảy, hô hấp và các bệnh khác. + Số liệu được xử lý bằng phần mềm Microsoft Excel và phần mềm Minitab. PHẦN IV: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 4.1. TÌNH HÌNH CHĂN NUÔI VÀ CÔNG TÁC THÚ Y TẠI CÔNG TY TNHH THIÊN PHÚC 4.1.1. Vài nét về cơ sở thực tập Công ty TNHH Thiên Phúc thành lập ngày 13 tháng 10 năm 2006. Giám đốc là ông Phạm Văn Đông, sinh năm 1952. Trụ sở Công ty TNHH Thiên Phúc tại Đội 2 - Xã Nghĩa Trung - Huyện Nghĩa Hưng - Tỉnh Nam Định. Tổng diện tích Trại lợn công ty là: 2.328,8 m2. * Vị trí địa hình khu trang trại như sau: Phía Bắc: giáp cánh đồng lúa đội 2 xã Nghĩa Trung. Phía Nam: giáp đất thổ cư gia đình chủ trang trại. Phía Đông: giáp ngõ đi vào cánh đồng lúa đội 2. Phía Tây: giáp đất vườn hộ gia đình ông Dân. * Điều kiện khí hậu, thuỷ văn: Khu vực Trang trại Công ty nằm trên địa bàn Xã Nghĩa Trung - Huyện Nghĩa Hưng, phía Tây có sông Đáy, phía đông gần Thị trấn Liễu Đề. Các Xã phía Bắc Huyện Nghĩa Hưng nói chung và Xã Nghĩa Trung nói riêng có đặc điểm là đất đồng bằng có cao độ từ 0.1 - 0.6 m chiếm 80%. Khí hậu khu vực Huyện Nghĩa Hưng mang đầy đủ những đặc điểm khí hậu nhiệt đới gió mùa, nóng ẩm, mưa nhiều của tiểu vùng Nam Đồng bằng sông Hồng. - Nhiệt độ: + Nhiệt độ trung bình năm: 27 - 28,9 oC + Nhiệt độ trung bình mùa hè: 35,7 oC + Nhiệt độ trung bình mùa đông: 24,3 oC - Độ ẩm + Độ ẩm trung bình hàng năm: 84% + Độ ẩm trung bình cao nhất: 94% + Độ ẩm trung bình thấp nhất: 65% - Mưa + Lượng mưa trung bình hàng năm: 1.829,7 mm + Lượng mưa ngày lớn nhất: 350 mm + Lượng mưa ứng với tần xuất 10 %: 270 mm - Gió + Tốc độ gió lớn nhất: 45 m/s + Tốc độ gió trung bình: 2,4 m/s + Hướng gió chủ đạo mùa hè: Đông Nam + Hướng gió chủ đạo mùa đông: gió Bắc (*Nguồn: Trung tâm Quan trắc và Phân tích Tài nguyên Môi trường Tỉnh Nam Định) * Khu chuồng khép kín 1 gồm: - Chuồng số 2: chuồng lợn nái bố mẹ hậu bị 175,5m2 - Chuồng số 3: chuồng lợn nái chửa 210,6m2 - Chuồng số 4: chuồng nái đẻ 218,4m2 - Chuồng số 5: chuồng lợn con sau cai sữa 201,6m2 * Khu chuồng khép kín 2 gồm: Chuồng (6), (7), (8) chuồng lợn thịt. Ngoài ra trang trại xây dựng một chuồng cách ly (chuồng số 1) để dự phòng tách lợn bị nhiễm bệnh có diện tích 81,13m2. Một nhà kho chứa cám, một phòng pha chế và bảo quản tinh dịch, một chuồng lợn đực. Về mặt thiết kế chuồng xây dựng theo mô hình khép kín có quạt thông gió và dàn làm mát, mái chuồng được lợp bằng Prociment, mái trần bằng nilon cách nhiệt, hệ thống cửa sổ bằng kính trắng. Bên trong các ô chuồng được thiết kế bằng khung sắt như chuồng chửa, chuồng đẻ, chuồng cai sữa. Chuồng lợn choai, lợn thịt, chuồng đực được làm bằng khung sắt nền bê tông có độ dốc thích hợp. Ô chuồng đẻ được lát bằng tấm bê tông cho lợn mẹ và sàn nhựa cho lợn con. Máng ăn bằng Inox cho lợn nái đẻ và lợn sau cai sữa. Máng ăn xây rãnh cho lợn đực, lợn chờ phối, hậu bị, lợn choai và lợn thịt. Nước uống là nước giếng khoan qua bể lọc theo đường ống dẫn tới từng ô chuồng và tại đây có van uống tự động. Nguồn nhân lực: tổng số lao động của công ty TNHH Thiên Phúc là 10 người trong đó lãnh đạo 2 người, 1 nhân viên kế toán, 1 kỹ sư chăn nuôi, 1 bác sỹ thú y và 5 người trực tiếp sản xuất. 4.1.2. Tình hình chăn nuôi tại công ty TNHH Thiên Phúc Công ty TNHH Thiên Phúc mới thành lập, do vậy mới đi vào chăn nuôi từ năm 2007. Trang trại của Công ty chăn nuôi giống lợn ngoại ông bà sinh sản, ứng dụng công nghệ cao. Sản phẩm tạo ra là các giống lợn bố mẹ, lợn thương phẩm giá trị cao cung cấp cho thị trường các Huyện trong Tỉnh và cung cấp giống cho các Tỉnh lân cận đáp ứng nhu cầu của người dân. Đàn lợn sinh sản của Công ty được nhập về từ các Trung tâm giống lợn có uy tín tại Việt Nam như: Trung tâm nghiên cứu lợn Thuỵ Phương thuộc Viện chăn nuôi Hà Nội, Công ty Charoen Pokphand Việt Nam (CP), và các Trung tâm giống ngoại lai 3 máu hoặc 5 máu khu vực phía Bắc. Lợn nái ông bà gồm các giống: C1230, C1050 nhập từ Trung tâm nghiên cứu lợn Thuỵ Phương. Giống bố mẹ gồm các giống CA, C22 nhập từ Trung tâm nghiên cứu lợn Thuỵ Phương, số còn lại nhập từ Công ty CP, các Trung tâm khác. Lợn đực giống gồm các giống: L19, Duroc, Pidu, Pietrain. Lợn đực dùng để phối giống trực tiếp cho lợn của Công ty, ngoài ra còn khai thác tinh bán cho nhân dân vùng lân cận. Cơ cấu đàn lợn của Công ty TNHH Thiên Phúc qua các năm được trình bày ở bảng 4.1 như sau: Bảng 4.1: Cơ cấu đàn lợn của công ty TNHH Thiên Phúc Loại lợn Năm 2007 Năm 2008 Năm 2009 Lợn nái sinh sản(con) - 67 86 Lợn nái hậu bị(con) 60 25 13 Lợn đực làm việc(con) 6 6 4 Lợn đực hậu bị(con) 1 - - Lợn con (con) - 1400 1948 Tổng(con) 67 1498 2051 Qua bảng 4.1 ta thấy năm 2007 do công ty mới thành lập do vậy Công ty mới chỉ nhập lợn nái hậu bị từ các Trung tâm về nên chưa có lợn con sinh ra. Công ty đã nhập 6 đực làm việc của Trung tâm nghiên cứu lợn Thuỵ Phương và 1 đực hậu bị. Tổng lợn nái hậu bị là 67 con. Sang năm 2008 Công ty đã nhập thêm 7 lợn nái và đã gây giống 25 lợn nái hậu bị do lợn nái của Trang trại sinh ra. Số lợn con sinh ra trong năm 2008 là 1400 con lợn. Do lợn nái sinh nứa đầu do vậy số con sinh ra trong một ổ còn thấp, chỉ khoảng 9.5con/ổ, trung bình 2.2 lứa/năm. Năm 2008 còn 6 lợn đực làm việc, do một lợn đực không đủ tiêu chuẩn do vậy loại thải. Đến tháng 10 năm 2009 ta thấy số lợn nái của Công ty đã tăng lên 86 nái sinh sản do một số lợn nái hậu bị đã chuyển lên thành lợn nái sinh sản, 13 lợn nái hậu bị. Đến tháng 10 năm 2009 số lợn đực chỉ còn 4 con là do 2 đực làm việc bị đau chân, làm việc không tốt lên loại thải. Số lợn con đến tháng 10 năm 2009 là 1948 con. Năm 2009 đa số lợn sinh sản đã đẻ lứa 3 - 4 do vậy số con sinh ra trong một ổ cao hơn năm 2008, trung bình 10.3con/ổ và 2.2 lứa/năm. Như vậy qua bảng trên cho thấy qua các năm thì số đầu lợn nái sinh sản tại Trại lợn Công ty TNHH Thiên Phúc đều tăng thêm, cùng với sự tăng số lợn nái sinh sản thì số lợn con sinh ra năm sau cao hơn năm trước. Nguyên nhân của sự tăng này là do sự phát triển của Công ty, do kỹ thuật chăm sóc, do sự phát triển của đàn lợn nái.... 4.1.3. Công tác thú y tại công ty TNHH Thiên Phúc * Vệ sinh phòng bệnh Vệ sinh phòng bệnh nhằm tiêu diệt mần bệnh bên ngoài môi trường, đồng thời nâng cao sức đề kháng không đặc hiệu cho gia súc. Trang trại của Công ty được thiết kế và xây dựng theo mô hình khép kín, các công trình đều được xây dựng hợp lý giúp cho công tác vệ sinh phòng bệnh được dễ dàng. Hàng ngày công nhân vào trại đều phải thay quần áo bảo hộ lao động, đội mũ, đeo khẩu trang. Tuyệt đối không cho người lạ, khách tham quan vào trong Trại. Thường xuyên và định kỳ phun thuốc sát trùng chuồng trại và xung quanh Trại. Trong trại định kỳ 2 lần/ tuần một lần bằng thuốc BENKOCID của Công ty thuốc y TW (NAVETCO) sản xuất. Xung quanh Trại được phát quang bụi rậm không cho chuột trú ẩm, thường xuyên phúc thuốc sát trùng, rắc vôi bột. Hàng ngày thu dọn phân, vệ sinh chuồng. Đối với chuồng nái chờ phối, chuồng nái chửa, chuồng nái đẻ hót phân vào bao, ngày 2 lần. Chuồng lợn con cai sữa và chuồng lợn thịt thì thu phân cho xuống bể Biogas để sử lý. Tắm cho lợn, vào mùa hè, lợn nái chửa, nái chờ phối, lợn thịt 2 lần/ ngày. Mùa Đông 2 - 3 ngày tắm một lần, chỉ tắm cho lợn vào ngày có nắng và tắm vào trưa nắng, lúc nhiệt độ cao. Lợn nái nuôi con không tắm vì tắm sẽ làm ướt con, là nguyên nhân dẫn đến bệnh Phân trắng lợn con. Máng ăn thường xuyên được rửa sạch, không để thức ăn thừa, ôi mốc. Sau mỗi bữa ăn tiến hành rửa máng ăn, thu thức ăn thừa. Nước uống được lấy từ nguồn nước giếng khoan, nước được bơm lên bể lọc để xử lý, sau đó được đưa đến các ô chuồng bằng các ống dẫn nước bằng nhựa. Nước giếng khoan của Công ty đảm bảo chỉ tiêu chất lượng theo tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN). TT Thông số Đơn vị TCVN 5942-1995(B) Kết quả NN2 NN3 1 PH mg/l 6,5-8,5 7,1 6,9 2 TSS mg/l 750 đến 1500 18 26 3 Cl- mg/l 200 đến 600 42,54 56,72 4 Độ cứng (theo Ca) mg/l 300 đến 500 11,02 13,5 5 Fe mg/l 1 đến 5 0,7 0,92 6 NO-3 mg/l 45 0,375 0,23 Ghi chú: -NN2 nước khoan nhà ông Phạm Văn Chín (phía Đông khu vực trại) -NN3 nước giếng khoan tại Trang trại Công ty TNHH Thiên Phúc. Bảng kết quả phân tích nước ngầm khu vực Trang trại Công ty TNHH Thiên Phúc. Kết quả phân tích trên do Trung tâm Quan trắc và Phân tích Tài nguyên Môi trường - Sở Tài nguyên Môi trường Tỉnh Nam Định cung cấp ngày 26 tháng 01 năm 2007. Sau mỗi lứa đẻ sàn chuồng được tháo ra và ngâm vào dung dịch xút để rửa sạch và tiêu diệt mần bệnh, sau đó chuồng được để trống một thời gian. Dụng cụ thú y như: xi lanh, kim tiêm, kìm bấm nanh, kéo, panh, kìm cắt đuôi... Sau khi sử dụng đều được rửa sạch, trước khi sử dụng được sát trùng kỹ bằng nước nóng hay dung dịch sát trùng. * Phòng bệnh bằng vacxin và một số loại thuốc hỗ trợ Biện pháp tiêm phòng vacxin cho gia súc, gia cầm hiện nay là biện pháp hiệu quả nhất. Tiêm phòng vacxin cho gia súc nhằm tạo miễn dịch chủ động, chống lại mầm bệnh từ ngoài xâm nhập vào cơ thể gia súc. Trại lợn của Công ty đã chủ động tiêm vacxin phòng một số bệnh hay sảy ra trên đàn lợn. Bảng 4.2: Quy trình tiêm phòng vacxin cho đàn lợn con của công ty Ngày tuổi Tên vacxin - thuốc Phòng bệnh Liều lượng Cách dùng 3 NAODEX – 100 Baycox 5% Thiếu sắt( lần1) Cầu trùng 1ml/con 0,5ml/con IM Uống 7 RespiSure Suyễn lợn 2ml/con IM 10 NAODEX - 100 Thiếu sắt( lần2) 1ml/con IM 21 PTH THT PTH( lần1) THT( lần1) 2ml/con 1ml/con IMIM 28 PTH THT PTH(lần2) THT(lần2) 2ml/con 1ml/con IMIM 35 HOGCHOL ERA DTL(lần1) 1ml/con IM 60 HOGCHOL ERA DTL(lần2) 1ml/con IM (* Nguồn: Phòng kỹ thuật công ty TNHH Thiên Phúc) Đối với lợn con sinh ra được tiêm phòng vacxin và thuốc rất chặt chẽ vì lợn con sơ sinh hệ thống miễn dịch chưa hoàn chỉnh rất dễ mẫn cảm với nhiệt độ và độ ẩm gây nên hội chứng tiêu chảy ở lợn con. Lợn con sinh ra được bú sữa đầu càng sớm càng tốt vì trong sữa đầu cung cấp kháng thể thụ động cho lợn con, lợn con sơ sinh có rất ít kháng thể trong máu. Kháng thể thụ động của mẹ cung cấp cho lợn con chỉ duy nhất qua sữa đầu. Lợn con được bấm nanh ngay trong ngày đầu tiên khi sinh để khi bú răng nanh của lợn con không làm đau hoặc tổn thương vú mẹ. Sau 3 ngày tiêm sắt, cắt đuôi, nhỏ Baycox phòng bệnh cầu trùng. Bảng 4.3: Quy trình tiêm phòng vacxin cho đàn lợn nái của công ty Loại lợn Thời gian dùng thuốc Tên vacxin Phòng bệnh Liều lượng (ml/con) Cách dùng Lợn hậu bị ( trước phối giống) 5 tuần FarrowSure B Xoắn khuẩn Đóng dấu Pavovirus 5ml IM PR- Vacplus Giả dại 2ml IM 4 tuần HOGCHOLER Dịch tả 2ml IM Lợn mang thai( trước khi đẻ) 4 tuần HOGCHOLER Dịch tả 2ml IM 2 tuần Rocovac E.coli Rotavirus 2ml IM PR- Vacplus Giả dại 2ml IM Lợn nái nuôi con ( sau khi đẻ) 12-15 ngày FarrowSure B Xoắn khuẩn Đóng dấu Pavovirus 5ml IM (* Nguồn: Phòng kỹ thuật công ty TNHH Thiên Phúc) Qua bảng lịch tiêm phòng vacxin trên tôi có nhận xét sau: Để đạt được hiệu quả tiêm phòng tốt nhất cho đàn vật nuôi thì ngoài hiệu quả của vacxin, phương pháp sử dụng vacxin, loại vacxin... Còn phải phụ thuộc vào tình trạng sức khoẻ con vật. Trên cơ sở đó công ty chỉ tiêm phòng vacxin cho mhững con khoẻ mạnh, được chăm sóc tốt không mắc bệnh truyền nhiễm hoặc các bệnh mạn tính khác để tạo được trạng thái miễn dịch tốt nhất cho đàn lợn. Sau khi sử dụng vacxin cần bảo quản mẫu để đánh giá chất lượng vacxin và xem hiện tượng con vật bị sốc thuốc để kịp thời cứu chữa. Ngoài ra công ty còn tiến hành tiêm vacxin không định kỳ phòng các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm như: Bệnh tai xanh( PRRS), Bệnh lở mồm long móng... Các loại vacxin này được tiêm khi mà nguy cơ bùng phát dịch ở mức độ cao. Nhìn chung do công tác tiêm phòng đầy đủ và khâu vệ sinh chăm sóc nuôi dưỡng tốt chính vì vậy mà từ khi trại bắt đầu đi vào hoạt động cho đến nay không xảy ra dịch bệnh nguy hiểm nào. 4.2. KẾT QỦA THEO DÕI TÌNH HÌNH MẮC MỘT SỐ BỆNH THƯỜNG GẶP Ở ĐÀN LỢN NUÔI TẠI CÔNG TY TNHH THIÊN PHÚC Do công tác phòng bệnh chăm sóc tốt, do vậy trong suốt thời gian vừa qua trại lợn của Công ty không xảy ra tình hình dịch bệnh nguy hiểm gây thiệt hại lớn cho Công ty. Trong thời gian vừa qua mặc dù có xảy ra một số dịch bệnh nguy hiểm như dịch bệnh tai xanh (PRRS), dịch LMLM... ở trong Tỉnh cũng như các Tỉnh lân cận, nhưng Trại lợn của Công ty không xảy ra các dịch bệnh này. Trong thời gian thực tập tại Trại lợn của Công ty, tôi có theo dõi trên đàn lợn có sảy ra một số bệnh, nhưng không có các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm xảy ra trong Trại lợn của Công ty. Các bệnh xảy ra đều được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, do vậy hiệu quả điều trị cao, giảm chi phí thuốc điều trị, nâng cao hiệu quả trong chăn nuôi. Sau đây là một số bệnh thường gặp trên đàn lợn mà tôi theo dõi trong thời gian thực tập tại Trại lợn Công ty TNHH Thiên Phúc: 4.2.1. Kết quả theo dõi tình hình mắc một số bệnh trên đàn lợn nái sinh sản Trong quá trình thực tập chúng tôi đã theo dõi các bệnh xảy ra chủ yếu trên đàn lợn nái sinh sản của công ty: bệnh viêm tử cung, bệnh viêm vú, viêm phổi, áp xe và ghẻ với tỷ lệ mắc khác nhau. Kết quả được trình bày ở bảng 4.4. Bảng 4.4. Kết quả theo dõi một số bệnh hay gặp trên đàn lợn nái sinh sản STT Tên bệnh Số nái theo dõi ( n = 91con) Số con mắc bệnh(con) Tỷ lệ mắc bệnh (%) Số con điều trị khỏi(con) 1 Viêm tử cung 9 9,89 8 2 Viêm vú 5 5,49 4 3 Viêm phổi 5 5,49 3 4 Áp xe 8 8,79 8 5 Ghẻ 15 16,48 12 Biểu đồ 4.1: Tỷ lệ mắc một số bệnh trên đàn lợn nái tại công ty TNHH Thiên Phúc. Qua bảng 4.4 và biểu đồ 4.1 chúng tôi thấy trên đàn lợn nái tại Trại của Công ty tỷ lệ mắc bệnh ghẻ là cao nhất với (16,48%). Nguyên nhân ở đây là do khâu vệ sinh còn kém, tắm trải cho lợn chưa sạch, các ô lợn nái gần nhau là nguyên nhân làm bệnh lây lan. Bệnh viêm tử cung chiếm tỷ lệ cao là (9,89)%, nguyên nhân ở đây là do trong quá trình đỡ đẻ đã can thiệp thô bạo làm sây xát tử cung, vệ sinh tay, dụng cụ không sạch khi can thiệp lợn đẻ, chuồng đẻ không sạch. Một nguyên nhân cũng rất quan trọng là do trong quá trình đẻ lợn nái đẻ rặn đẻ yếu do vậy không thải hết sản dịch ra ngoài, do vậy sản dịch trong tử cung sẽ phân huỷ gây viêm tử cung. Ngoài ra trong giai đoạn lơn nái chờ phối và sắp đẻ thì âm hộ sưng to, cổ tử cung mở rộng. Do vậy trong giai đoạn này khâu vệ sinh không tốt thì các vi khuẩn ngoài môi trường sẽ xâm nhập vào tử cung và gây viêm tử cung. Một nguyên nhân khác nữa là do trong quá trình thụ tinh nhân tạo do không thực hiện đúng động tác làm sây xát đường sinh dục cũng làm viêm tử cung. Viêm tử cung làm lợn nái chậm động dục lại sau khi cai sữa, trong thời gian nuôi con nếu lợn mẹ viêm tử cung sẽ làm giảm lượng sữa tiết ra và giảm chất lượng sữa. Bệnh áp xe chiếm tỷ lệ (8,79%). Nguyên nhân chủ yếu là do trong quá trình tiêm thuốc không đúng kỹ thuật, thuốc tiêm không tốt dẫn đến hình thành áp xe. Một nguyên nhân khác là do lợn nái nuôi trong ô chuồng hẹp bằng khung kim loại, do vậy khi lợn cọ xát vào chuồng dễ gây sây xát dẫn đến các ổ áp xe. Để khắc phục hiện tượng áp xe ta cần thực hiện tiêm đúng kỹ thuật, tiêm đúng vị trí, sau khi tiêm kháng sinh dầu ta cần phải xoa nhẹ vào vị trí tiêm cho thuốc khuyếch tán nhanh không gây áp xe. Đối với chuồng nuôi ta hạn chế góc cạnh sắc để không làm sây xát lợn. Bệnh viêm vú chiếm (5,49%). Nguyên nhân là do chăm sóc không đúng kỹ thuật, không giảm thức ăn khi lợn gần đẻ dẫn tới sữa tiết quá nhiều lợn con không bú hết, sữa đọng laịi là điều kiện tốt cho vi khuẩn xâm nhập gây viêm vú. Ngoài ra do sau khi đẻ không bấm răng nanh sớm do vậy khi lợn con bú sẽ làm sây xát núm vú là điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập gây viêm vú. Một nguyên nhân khác là do kế phát từ bệnh viêm vú. Bệnh viêm phổi chiếm (5,49%). Nguyên nhân do vệ sinh chuồng trại chưa tốt, hoặc do kế phát từ một số bệnh khác. Ngoài các bệnh trên thì trai lợn của Công ty còn mắc một số bệnh khác như viêm móng, viêm khớp... nhưng tỷ lệ mắc các bệnh này thấp không đáng kể. 4.2.2. Kết quả theo dõi tình hình mắc một số bệnh trên đàn lợn con từ 1 – 60 ngày tuổi . Lợn con có cấu tạo cơ thể chưa hoàn chỉnh, sức đề kháng kém nên rất mẫn cảm với điều kiện ngoại cảnh đặc biệt là nhiệt độ, độ ẩm. Khí hậu quá nóng, quá lạnh, mưa gió, độ ẩm cao kết hợp với vệ sinh chuồng trại chăm sóc nuôi dưỡng không tốt sẽ làm cho lợn con dễ mắc bệnh. Ở đây chúng tôi tiến hành theo dõi một số bệnh thường xảy ra trên đàn lợn con. Bảng 4.5: Một số bệnh thường gặp trên lợn con từ 1 - 60 ngày tuổi tại Trại lợn Công ty TNHH Thiên Phúc. STT Tên bệnh Số con theo dõi ( n = 170con) Số con mắc bệnh(con) Tỷ lệ mắc bệnh(%) Số con điều trị khỏi(con) Tỷ lệ khỏi bệnh(%) 1 Tiêu chảy 63 37,05 60 95,23 2 Viêm phổi 15 8,82 13 86,66 3 Viêm khớp 6 3,52 4 66,67 4 Hecni 4 2,35 - - Biểu đồ 4.2: Tỷ lệ mắc và tỷ lệ điều trị khỏi một số bệnh trên đàn lợn con từ 1 – 60 ngày tuổi tại Công ty TNHH Thiên Phúc. Qua bảng 4.5 và biểu đồ 4.2 chúng tôi thấy tỷ lệ mắc bệnh tiêu chảy trên đàn lợn con là rất cao với (37,05%). Nguyên nhân ở đây là do đàn lợn con sau khi sinh ra do các chức năng chưa hoàn chỉnh do vậy trong khoảng thơì gian từ 1 – 21 ngày tuổi lợn con dễ mắc bệnh lợn con phân trắng. Do các chức năng chưa hoàn thiện do vậy các điều kiện như lạnh quá, ẩm quá, mưa gió thất thường... kết hợp với vệ sinh chuồng trại kém là nguyên nhân phát sinh bệnh. Bệnh xảy ra làm giảm khả năng phát triển của lợn con. Bệnh xảy ra nếu không điều trị tốt, kịp thời thì con vật sẽ mất nước, chất điện giải và chết. Tỷ lệ chữa khỏi ở traị lợn của công ty là 95,23 % . Bệnh viêm phổi tỷ lệ mắc là 8,82 %. Nguyên nhân do chuồng trại không hợp vệ sinh, ẩm thấp là nguyên nhân dẫn tới bệnh viêm phổi. Một nguyên nhân khác là do độ ẩm cao kết hợp với nhiệt đọ chuồng nuôi quá thấp, đặc biệt về ban đêm và gần sáng. Bệnh nếu phát hiện sớm điều trị tích cực thì tỷ lệ khỏi bệnh cao, trong thời gian thực tập tại Trại chúng tôi điều trị khỏi tới (86,66%). Bệnh Hecni là do bẩm sinh do sinh ra lỗ rốn hay lỗ bẹn quá rộng làm ruột xa xuống tạo ra hecni rốn hay hecni âm nang. Bệnh chiếm tỷ lệ 2.35 %. Bệnh hecni là bệnh ngoại khoa do vậy chỉ cần phẫu thuật là khỏi, nhưng trong thực tế tại Trại không phẫu thuật và các con bị hecni vẫn sống và phát triển chậm hơn con bình thường. Những con bị hecni thường nuôi lớn sau đó giết thịt cung cấp cho nhu cầu thực phẩm của Trại. Bệnh viêm khớp nguyên nhân có thể do con vật bị đánh đập, trượt ngã, khớp xương bị va mạnh vào vật cứng gây lên. Có thể do gia súc bị nhiễm khuẩn nhất là do loại liên cầu khuẩn dung huyết, chúng xâm nhập vào cơ thể gây viêm họng, viêm hạch amêdan, rồi sau đó theo mạch máu, mạch lâm ba đến gây viêm khớp. Một nguyên nhân khác là do gia súc thường xuyên bị tác động bởi các điều kiện ngoại cảnh bất lợi như nóng lạnh bất thường, chuồng trại ẩm thấp, gió lùa, kết hợp với nuôi dưỡng chăm sóc không tốt, gia súc gầy yếu sức đề kháng giảm sút làm cho gia súc dễ mắc bệnh khớp. Qua các bảng tình hình dịch bệnh tại Trại lợn công ty TNHH Thiên Phúc ta thấy mặc dù công tác phòng bệnh là rất tốt nhưng bệnh vẫn xảy ra, tuy nhiên các bệnh xảy ra không nhiều, không thành dịch, không có dịch bệnh nguy hiểm. 4.3. KẾT QUẢ THỬ NGHIỆM CHẾ PHẨM ZEOLITE TRÊN ĐÀN LỢN SAU CAI SỮA TẠI CÔNG TY TNHH THIÊN PHÚC * Thí nghiệm 1: Địa điểm: Trại lợn công ty TNHH Thiên Phúc – Nghĩa Hưng – Nam Định. Thời gian thực hiện: từ ngày 10/07/2009 đến 30/10/2009 (110 ngày) Liều lượng sủ dụng: 3% (3 kg Zeolite/ 100 kg thức ăn). Thức ăn BELL FEED 8651 và BELL FEED 8652S. Hình thức cho ăn tự do, máng ăn bán tự động, lợn được nuôi trong cùng một điều kiện khách quan như nhau. Bảng 4.6. Kết quả thử nghiệm chế phẩm Zeolite Các chỉ tiêu kiểm tra Trại lợn công ty TNHH Thiên Phúc Nhóm kiểm tra ĐC TN Khác biệt Số lợn thí nghiệm (con) 20 20 Trọng lượng TB ban đầu/lợn (kg) 7,5 7,4 -0,1 Trọng lượng TB kết thúc thí nghiệm/ lợn(kg) (110 ngày) 88,2 92,4 4,2 Tổng tăng trọng TB trong cả quá trình/ lợn (A) 80,7 85 4,3 Lượng thức ăn thu nhận TB/lợn/ngày (kg) 1,58 1,62 0,04 Thức ăn thu nhận TB trong quá trình nuôi/ lợn (kg) (B) 173,53 177,82 4,29 FCR tỷ lệ chuẩn hoá thức ăn (B/A) 2,15 2,09 -0,06 Thí nghiệm 2: Địa điểm: Trại lợn công ty TNHH Thiên Phúc – Nghĩa Hưng – Nam Định. Thời gian thực hiện: từ ngày 10/07/2009 đến 10/11/2009 (110 ngày) Liều lượng sủ dụng: 3% (3 kg Zeolite/ 100 kg thức ăn). Thức ăn BELL FEED 8651 và BELL FEED 8652S. Hình thức cho ăn tự do, máng ăn bán tự động, lợn được nuôi trong cùng một điều kiện khách quan như nhau. Bảng 4.7: Kết quả thử nghiệm chế phẩm Zeolite Các chỉ tiêu kiểm tra Trại lợn công ty TNHH Thiên Phúc Nhóm kiểm tra ĐC Lô 1 Lô 2 TN Khác biệt TN Khác biệt Số lợn thí nghiệm (con) 25 25 25 Trọng lượng TB ban đầu/lợn (kg) 7,2 7,3 0,1 7,1 -0,1 Trọng lượng TB kết thúc thí nghiệm/lợn (kg) 87,5 91,4 3,9 89,2 1,7 Tổng tăng trọng TB trong cả quá trình TN (kg) (A) 80,3 84,1 3,8 82,1 1,8 Lượng thức ăn thu nhận TB/lợn/ ngày (kg) 1,56 1,6 0,04 1,59 0,03 Thức ăn TB trong quá trình nuôi/ lợn (kg) (B) 171,7 176,4 4,7 174,5 2,8 FCR tỷ lệ chuẩn hoá thức ăn B/A 2,14 2,1 -0,04 2,12 -0,02 4.3.1. Ảnh hưởng của việc bổ sung chế phẩm Zeolite đối với khả năng tăng trưởng, khả năng thu nhận thức ăn của lợn con giai đoạn từ sau cai sữa đến xuất chuồng. Bảng 4.8. Kết quả tăng trọng sau khi thử nghiệm chế phẩm Zeolite của 2 lần thí nghiệm Các chỉ tiêu theo dõi Lô TN (70 con) Lô ĐC(45 con) Khác biệt Giai đoạn lợn từ 7kg – 20 kg P Khối lượng ban đầu (kg)/con 7,3 7,4 - 0,1 Khối lượng gđ 1(kg)/con 24,3 23,5 0,8 TĂ/con/ngày (gam) 628 603 25 TTTĂ/kg P (kg) 1,11 1,12 -0,01 Tăng trọng BQ gđ 1(gam)/con 566 536 30 Tổng TĂ/con gđ 1(kg) 18,84 18,09 0,75 Giai đoạn lợn từ 20 kg– 50 kg P Khối lượng gđ 2 (kg)/con 58,2 56,4 1,8 TĂ/con/ngày (gam) 1,65 1,62 0,03 TTTĂ/kg P (kg) 2,04 2,07 - 0,03 Tăng trọng BQ gđ 2 (gam)/con 807 783 24 Tổng TĂ/con gđ 2 (kg) 69,3 68,04 1,26 Giai đoạn lợn từ 50kg - xuất chuồng Khối lượng kết thúc (kg)/con 92,4 88,2 4,2 TĂ/con/ngày (kg) 2,36 2,3 0,06 TTTĂ/kg P (kg) 2,62 2,75 - 0,13 Tăng trọng BQ gđ 3 (gam)/con 900 836 64 Tổng TĂ/con gđ 3 (kg) 89,68 87,4 2,28 Giai đoạn lợn từ 7kg - xuất chuồng TĂ/con/ngày (kg) 1,62 1,58 0,04 TTTĂ/kg P (kg) 2,1 2,15 - 0,05 Tăng trọng BQ cả gđ (gam)/con 774 735 39 Tổng TĂ/con cả gđ (kg) 177,82 173,53 4,29 Qua bảng 4.8 cho thấy: Khối lượng trung bình bắt đầu thí nghiệm của lô TN là 7.3kg/con, của lô ĐC là 7.4kg/con, khác biệt là -0.1 kg. Sau khi làm thí nghiệm 110 ngày thì khối lương trung bình của lô TN là 92.4kg/con, lô ĐC là 88.2kg/con, lúc này sự khác biệt là 4.2 kg. Như vậy tăng trọng trung bình trong cả quá trình làm thí nghiệm của lô TN là 85.1kg/con và lô ĐC là 80.8kg/con, khác biệt là 4.3 kg, như vậy lô TN tăng trọng hơn so với lô ĐC là 5,3%. Bảng trên cũng cho thấy khi trộn Zeolite vào trong khẩu phần ăn không làm ảnh hưởng đến khả năng thu nhận thức ăn của lợn mà có xu hướng kích thích lợn ăn nhiều hơn so với lô ĐC. Trung bình toàn quá trình lô TN thu nhận 1.62 kg/con/ngày, trong khi đó lô ĐC thu nhận 1.58 kg/con/ngày. Tỷ lệ tiêu tốn thức ăn cho 1 kg tăng trọng của lô TN là 2.1 kg TĂ/kgP, lô ĐC là 2.15 kgTĂ/kgP. Như vậy tỷ lệ tiêu tốn thức ăn của lô TN thấp hơn lô ĐC. Như vậy qua bảng 4.8 ta nhận thấy khi bổ sung Zeolite vào khẩu phần ăn của lợn đã làm tăng khả năng tăng trọng, không ảnh hưởng đến khă năng thu nhận thức ăn, giảm tiêu tốn thức ăn trên 1 kg tăng trọng. Nguyên nhân của kết quả trên là do đặc tính của Zeolite có ảnh hưởng tốt đến quá trình tiêu hoá, làm giảm tốc độ di chuyển thức ăn trong đường ống dạ dày và đường ruột do đó làm tăng hiệu quả sử dụng thức ăn. Zeolite có tính trao đổi ion và tính hấp phụ nên nó làm tăng sự ổn định độ axit trong dịch dạ dày, tăng sự cân bằng các chất điện giải trong cơ thể, hấp phụ và thải ra ngoài cơ thể những sản phẩm độc của quá trình tiêu hoá, những chất độc lẫn vào thức ăn. Với việc sử dụng Zeolite vào thức ăn đã làm cho việc tiêu tốn thức ăn giảm xuống đồng thời tăng khả năng chống lại bệnh tật với ngoại cảnh môi trưòng hay thay đổi thời tiết đột nhột làm lợn hay bị tiêu chảy. 4.3.2. Ảnh hưởng của việc bổ sung Zeolite trong thức ăn đến khả năng phòng bệnh tiêu chảy và hô hấp của lợn con sau cai sữa đến xuất chuồng Lợn con sau khi cai sữa tỷ lệ mắc bệnh tiêu chảy và hô hấp rất cao, khi lợn bị mắc bệnh này thì giảm khả năng tăng trọng, tăng tiêu tốn thức ăn, giảm hiệu quả kinh tế cho người chăn nuôi. Kết quả theo dõi tỷ lệ tiêu chảy của 2 lô thí nghiệm được chúng tôi tổng hợp trong bảng 4.9. Bảng 4.9: Kết quả theo dõi mắc hội chứng tiêu chảy 2 lô thí nghiệm Chỉ tiêu theo dõi Thí nghiệm Đối chứng Số con theo dõi (con) 70 45 Số con mắc bệnh (con) 10 8 Tỷ lệ mắc bệnh (%) 14,2 17,7 Qua bảng 4.9 cho thấy: số con mắc hội chứng tiêu chảy lô TN là 10 con, chiếm tỷ lệ 14,2%; lô ĐC là 8 con, chiếm tỷ lệ 17,7%. Như vậy lô TN cho kết quả tốt hơn lô ĐC, có thể kết luận là việc bổ sung Zeolite vào khẩu phần ăn của lợn đã làm giảm tỷ lệ tiêu chảy trên đàn lợn con cai sữa đến xuất chuồng. Kết quả trên có thể giải thích là do Zeolite có tác dụng trao đổi chọn lọc lớn, có tính hấp phụ mạnh, có tính xúc tác, tính ổn định, chịu axit, hấp phụ ammonium, hấp phụ các chất độc trong cơ thể động vật. Thúc đẩy trao đổi chất, nâng cao khả năng kháng bệnh và miễn dịch. Ngoài ra Zeolite còn hàm chứa hơn 20 loại nguyên tố vi lượng có thể thúc đẩy sinh trưởng động vật, nâng cao hệ số chuyển hoá thức ăn. Kết quả xác định ảnh hưởng của việc bổ sung chế phẩm Zeolite trong thức ăn đến khả năng phòng ngừa hội chứng ho - thở của lợn con sau cai sữa đến xuất chuồng, được trình bày tại bảng 4.10. Bảng 4.10: Kết quả theo dõi tỷ lệ mắc bệnh hô hấp ở cả 2 lô thí nghiệm Chỉ tiêu theo dõi Thí nghiệm Đối chứng Số con theo dõi (con) 70 45 Số con mắc bệnh (con) 9 6 Tỷ lệ mắc bệnh (%) 12,9 13,3 Qua bảng số liệu trên chúng tôi thấy số con mắc bệnh hô hấp ở lô ĐC là 6 con chiếm tỷ lệ 13,3%, lô TN là 9 con chiếm tỷ lệ 12,9%. Ta thấy tỷ lệ mắc bệnh hô hấp ở lô ĐC cao hơn so với lô TN là 0,4% nguyên nhân là do tại thời điểm tiến hành thí nghiệm nhiệt độ thay đổi đột ngột, mưa nhiều, độ ẩm cao gây nên hiện tượng khó thở ở lợn. Mặt khác Zeolite có cấu trúc tinh thể dạng khung liên kết nên chúng có khả năng hấp phụ các chất độc có trong thức ăn đặc biệt là các độc tố của nấm mốc Aflatoxin, có tác dụng kìm hãm sự hoạt động của vi khuẩn, vì vậy vi khuẩn gây bệnh đường hô hấp như Mycoplasma không có điều kiện phát triển gây bệnh. Tuy nhiên tình trạng lợn bị mắc bệnh hô hấp chỉ mắc ở những tuần đầu làm thí nghiệm, sau 4 tuần làm thí nghiệm với sự điều trị tích cực nên tình trạng bệnh đã khỏi. Sau khi thử nghiệm Zeolite trên đàn lợn con cai sữa đến khả năng tăng trọng, khả năng phòng bệnh thì chúng tôi tính được hiệu quả kinh tế mà nó mang lại trong chăn nuôi. 4.3.3. Hiệu quả kinh tế của việc bổ sung chế phẩm Zeolite trong khẩu phần ăn của lợn con sau cai sữa đến xuất chuồng Trong nền kinh tế trang trại, đặc biệt đối với các trang trại lớn, thì việc hoạch toán kinh tế với từng khâu trong chăn nuôi là điều rất quan trọng, điều đó ảnh hưởng tới lợi nhuận của công ty. Do vậy, khi tiến hành làm thí nghiệm chúng tôi tiến hành hoạch toán chi phí thực nghiệm cho từng quá trình như chi phí con giống, chi phí thức ăn, chi phí mua chế phẩm Zeolite. Kết quả được chúng tôi trình bày ở bảng 4.11 và bảng 4.12. Vật giá của một số nguyên liệu sử dụng trong thí nghiệm tại thời điểm thực tập (11/2009) tại công ty TNHH Thiên Phúc – Nam Định. Giá giống lợn thời điểm tháng 7/2009 là: 750.000vnđ/con Giá thức ăn bán ra của công ty CP: Cám 8651 là 7.960vnđ/kg Cám 8652S là 7.520vnđ/kg Giá chế phẩm Zeolite là: 2000vnđ/kg Giá lợn thịt bán ra là: 28.000vnđ/kg Thí nghiệm 1 Bảng 4.11. Hiệu quả kinh tế thu được khi bổ sung 3% Zeolite trong thức ăn Diễn giải Đơn giá TN(20con) ĐC(20con) Khối lượng (kg) thành tiền (VNĐ) khối lượng (kg) Thành tiền (VNĐ) Chi Con Giống 750. 000 VNĐ/con 7,4 750 7,5 750 Cám 8651 7.960 VNĐ/kg 18,8 150 18,1 144 8652S 7.520 VNĐ/kg 158,9 1195 155,4 1168 Zeolite 2. 000 VNĐ/kg 5,3 10,6 0 0 Tổng chi (VNĐ) 2105,6 2062 Thu Lợn thịt 28. 000 VNĐ/kg 92,4 2587 88,2 2470 Lợi nhuận (VNĐ) 481,4 408 Qua bảng hạch toán kinh tế trên chúng tôi nhận thấy lợi nhuận của lô TN là 481,4 nghìn đồng, còn lô ĐC là 408 nghìn đồng và so sánh kết quả giữa lô ĐC với lô TN thì khi bổ sung Zeolite vào khẩu phần ăn của lợn cho lợi nhuận thêm 73.400vnđ. * Thí nghiệm 2 Bảng 4.12. Hiệu quả kinh tế thu được khi bổ sung 3% Zeolite trong thức ăn Diễn giải Đơn giá ĐC(25con) TN 1(25con) TN 2(25con) Khối lượng (kg) Thành tiền (vnđ) Khối lượng (kg) Thành tiền (vnđ) Khối lượng (kg) Thành tiền (vnđ) Chi Con Giống 750. 000 VNĐ/con 7,2 750 7,3 750 7,1 750 Cám 8651 7.960 VNĐ/kg 18,15 144,5 18,9 150,4 18,6 148 8652S 7.520 VNĐ/kg 153,5 1154 157,5 1184 155,9 1172 Zeolite 2. 000 VNĐ/kg 0 0 5,3 10,6 5,2 10,4 Tổng chi (VNĐ) 2048,5 2095 2080,4 Thu Lợn thịt 28. 000 VNĐ/kg 87,5 2450 91,4 2559 89,2 2497,6 Lợi nhuận (VNĐ) 401,5 464 417 Qua bảng 4.12 chúng tôi thấy: Lợi nhuận thu được của lô ĐC là 401.500vnđ. Lợi nhuận thu được của lô TN tương ứng là 464.000vnđ ở lô TN1 và 417.000vnđ ở lô TN 2. Như vậy so với đối chứng thì lợi nhuận của lô TN 1 là 62.500vnđ và lô TN 2 là 15.500vnđ. Vậy sau khi hạch toán kinh tế và so sánh kết quả giữa lô ĐC với các lô TN cho thấy. Nếu sử dụng chế phẩm Zeolite với quy mô chăn nuôi lớn, đặc biệt là áp dụng với lợn thịt thương phẩm sẽ thu được lợi nhuận cao trong chăn nuôi. Kết quả thu được đã đáp ứng được mục tiêu đặt ra của đề tài. 4.3.4. Ảnh hưởng của Zeolite đến kết quả phân tích các chỉ tiêu vệ sinh thú y trong chuồng nuôi. Bảng 4.13: Kết quả phân tích mẫu nước thải, chất thải trong chuồng nuôi STT Chỉ tiêu Đơn vị Phương pháp thử Lô TN Lô ĐC Kết quả phân tích mẫu nước thải 1 VKHK CFU/ml ISO 6222:1999 3,1x1010 6,5x1010 2 Cl.perfringens CFU/ml AOAC 2000 6,5x10 3,4x103 3 Coliforms CFU/ml ISO4832:2006/ TCVN 6848:2006 2,8x106 3,0x107 4 pH - SenION1-HACH 7,2 6,9 5 Amoniac(NH3) mg/l DR/2010-HACH 184 360 6 Sulfua (S2-) mg/l DR/2010-HACH 3,75 9,8 7 COD mg/l DR/2010-HACH 1792 3753 Kết quả phân tích mẫu chất thải 1 VKHK CFU/g ISO 4833:2003/ TCVN 6884:2005 2,5x104 1,7x106 2 E.coli CFU/g ISO 16649:2001 1,7x106 2,0x106 (* Nguồn: Trung tâm kiểm tra vệ sinh thú y TWI) Qua bảng phân tích các chỉ tiêu vệ sinh thú y mẫu nước thải và chất thải ở lô TN và lô ĐC tại công ty TNHH Thiên Phúc được phân tích tại Trung tâm kiểm tra vệ sinh thú y TƯ1. Các thông số chất lượng nước thải như: VKHK, Coliforms, pH, Amoniac, Sulfua, COD ở lô TN thấp hơn rất nhiều so với lô ĐC. Cụ thể VKHK (tổng số vi khuẩn hiếu khí) là số vi khuẩn hiếu khí có trong một thể tích nước ở nhiệt độ 300C – 350C/24-48giờ ở lô TN là 3,1x1010 thấp hơn lô ĐC là 6,5x1010 như vậy Zeolite đã phần nào ảnh hưởng đến số lượng vi khuẩn trong chuồng nuôi. Kết quả ở bảng trên có được là do Zeolite có thể dung giải với những nguyên tố hữu ích, hấp phụ những nguyên tố có hại và ammonium, mùi hôi, đặc biệt có khả năng khống chế hoạt tính vi khuẩn có hại (khuẩn độc), bảo vệ sức khoẻ động vật đồng thời cải thiện làm sạch môi trường chăn nuôi và xử lý nước thải. Nhờ thế mà việc chăn nuôi gặp nhiều thuận lợi đem lại hiệu quả kinh tế rất cao. Với việc sử dụng chế phẩm như thế làm cho nhu cầu chăn nuôi được nâng cao với giảm chi phí tiền thuốc để chữa bệnh hay khả năng hấp thu của thức ăn tốt khi đem chế phẩm vào sử dụng.. PHẦN V: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 5.1. KẾT LUẬN 1/ Công ty TNHH Thiên Phúc có số đầu lợn hàng năm lớn. Việc tiêm phòng vacxin cho đàn lợn được thực hiện tốt, tỷ lệ tiêm phòng đạt 100%, với lợn choai và lợn giống tiêm phòng 5 loại vacxin, lợn hậu bị và lợn nái tiêm phòng 7 loại vacxin. 2/ Định mức cho ăn của lợn các lứa tuổi khác nhau thì khác nhau. 3/ Nhìn chung, tình hình dịch bệnh trên đàn lợn của công ty trong một vài năm trở lại đây đang có dấu hiệu chuyển biến khá tích cực. Các bệnh nội khoa, sản khoa, ký sinh trùng đã từng bước được kiểm soát và chỉ xảy ra lẻ tẻ ở đàn lợn. 4/ Trên đàn lợn nái chủ yếu mắc các bệnh viêm tử cung, viêm vú, viêm phổi, áp xe và ghẻ trong đó tỷ lệ nái mắc bệnh viêm tử cung là (10,46%), bệnh viêm vú (5,81%), viêm phổi là (3,48%), bệnh áp xe (9,3%) và bệnh ghẻ (17,44%). 5/ Trên đàn lợn con theo mẹ và lợn con sau cai sữa mắc chủ yếu hội chứng tiêu chảy, hội chứng ho - thở, viêm khớp và hec-ni. Trong đó tỷ lệ mắc tiêu chảy ở lợn con là (37,05%), tỷ lệ mắc hội chứng ho - thở là (8,82%), bệnh viêm khớp (3,52%) và hec-ni mắc thấp nhất (2,35%). - Khi bổ sung Zeolite chúng tôi thu được kết quả sau: + Thí nghiệm 1: trong giai đoạn thử nghiệm TTTĂ/kg P ở lô TN là 2,1 và lô ĐC là 2,15. Tăng trọng BQ cả giai đoạn lô TN là 773 gam, lô ĐC là 734 gam. Số lãi thu được chênh lệch so với đối chứng là 73,4vnđ. + Thí nghiệm 2: trong giai đoạn thử nghiệm TTTĂ/kg P ở lô ĐC là 2,14; ở lô TN1 là 2,09 và lô TN2 là 2,13. Tăng trọng BQ cả giai đoạn lô ĐC là 730 gam, lô TN1là 764gam và lô TN2 là 746gam. Số lãi thu được chênh lệch so với đối chứng tương ứng là 62,5vnđ và 15,5vnđ. - Tỷ lệ mắc hội chứng tiêu chảy ở lô TN bổ sung 3% Zeolite là thấp hơn rất nhiều so với ĐC. - Tỷ lệ mắc hội chứng ho - thở ở lô TN thấp hơn so với lô ĐC. Sử dụng chế phẩm Zeolite bước đầu đã cho những kết quả đáng khích lệ đạt được mục tiêu của đề tài đặt ra. Thông qua kết quả của đề tài để làm cơ sở nhân rộng việc bổ sung Zeolite tại các trang trại. 5.2. ĐỀ NGHỊ Trong thời gian thực tập tại cơ sở tôi có một số đề nghị với cơ sở như sau: Đối với trại lợn của công ty quy trình chăn nuôi cần nghiêm ngặt hơn nữa, hạn chế sự đi lại của công nhân giữa các chuồng tránh lây lan dịch bệnh. Đầu tư cơ sở vật chất để mở rộng quy mô sản xuất để đáp ứng con giống tốt cho thị trường trong và ngoài tỉnh. Tiếp tục thử nghiệm chế phẩm Zeolite trong việc bổ sung thức ăn ở các tỷ lệ khác nhau. Để có kết quả khách quan và chính xác hơn. PHẦN VI: TÀI LIỆU THAM KHẢO 6.1. TÀI LIỆU TIẾNG VIỆT 1. Nguyễn Đức Chung, Nguyễn Thị Thu, Phùng Tiến Đạt  ‘‘Kết quả bước đầu nghiên cứu về Zeolite tự nhiên ở Việt Nam’’. ; TB Khoa học - Đại học Quốc gia Hà Nội ; Năm 1997 ; Số 1 ; Trang 42-46 2. Nguyễn Đức Chung ‘‘Kết quả nghiên cứu bước đầu về tổng hợp Zeolite Y từ khoáng sét Việt Nam’’; TB Khoa học - Đại học Quốc gia Hà Nội; Năm 1997; Số 4; Trang 15-19. 3. Nguyễn Đức Chung Nguyễn Thị Thu ‘‘Tổng hợp Zeolite Na-Pl từ khoáng sét Việt Nam’’; TB Khoa học - Đại học Quốc gia Hà Nội; Năm 2000; Số 1; Trang 41-44. 4. Trần Cừ, Cù Xuân Dần (1972), "Sinh lý học gia súc". Nhà xuất bản Nông thôn, Hà Nội. 5. Đỗ Trung Cứ, Trần Thị Hạnh, Nguễn Quang Tuyên (2004), Sử dụng chế phẩm Bíosubtyl để phòng và điều trị bệnh tiêu chảy, Luận án tiến sỹ nông nghiệp, Hà Nội. 6. Cù Xuân Dần (1996), Sinh lý gia súc, NXB Nông nghiệp, Hà Nội. 7. Đào Trọng Đạt và cộng sự (1995), Bệnh đường tiêu hoá ở lợn, NXB Nông nghiệp, Hà Nội. 8. Đào Trọng Đạt (1996), Bệnh lợn con phân trắng, NXB Nông nghiệp, Hà Nội. 9. Đào Trọng Đạt, Phan Thanh Phượng, Lê Ngọc Mỹ, Huỳnh Văn Kháng (1996), Bệnh ở lợn nái và lợn con, NXB Nông nghiệp, Hà Nội. 10. Tạ Ngọc Đôn  ‘‘Nghiên cứu tổng hợp một số Zeolite từ khoáng cao lanh’’; Tạp chí Hóa học và công nghiệp hoá chất; Năm 1999; Số 6; Trang 20-25 11.Tạ Ngọc Đôn, Vũ Đào Thắng, Hoàng Trọng Yêm ‘‘ Nghiên cứu ảnh hưởng của các chất tạo phức khác nhau đến quá trình chuyển hóa cao lanh thành zeolite Y. ; ; Năm 2001 ; Số 7 ; Trang 7-10. 12. Tạ Ngọc Đôn ‘‘ Nghiên cứu sự kết tinh Zeolite từ cao lanh nung ở các nhiệt độ khác nhau’’. Tạp chí Hóa học và công nghiệp hóa chất; Năm 2001; Số 7; Trang 24-28. 13. Tạ Ngọc Đôn ; Vũ Đào Thắng ‘‘Tổng hợp thủy nhiệt Zeolite trực tiếp từ cao lanh không nung’’. Tạp chí Hóa học; Năm 2001; Tập 39; Số 3; Trang 53-56. 14. Tạ Ngọc Đôn; Vũ Đào Thắng; Hoàng Trọng Yêm ‘‘Ảnh hưởng của các chất tạo phức khác nhau đến quá trình chuyển hoá cao lanh thành zeolite kiểu gismondin’; Tuyển tập các công trình Hội nghị khoa học và công nghệ Hoá hữu cơ toàn quốc lần thứ 2 ; Năm 2001 ; Trang 400 – 404. 15. Tạ Ngọc Đôn, Vũ Đào Thắng; Hoàng Trọng Yêm ‘‘Ảnh hưởng của tỷ lệ SiO2/AlO3 trong gel đến quá trình chuyển hóa cao lanh thành zeolite X’’ Tuyển tập các công trình Hội nghị Khoa học và công nghệ Hóa hữu cơ toàn quốc lần thứ 2; Năm 2001; Trang 405-410. 16. Tạ Ngọc Đôn ‘‘Nghiên cứu chuyển hóa cao lanh không nung thành sản phẩm chứa zeolite A có tỉ số SiO2/Al2O3=1,85 ứng dụng để tách ion Pb2+ trong dung dịch’’. Tạp chí Hóa học và ứng dụng; Năm 3002; Số 3; Trang 29-32, 40. 17. Tạ Ngọc Đôn  ‘‘Tính chất hấp phụ Pb2+ đối với zeolite NaP được tổng hợp từ cao lanh không nung’’; Tạp chí Hóa học và ứng dụng; Năm 2003; Số 2; Trang 24-27. 18. Nguyễn Bá Hiên (2001), Một số vi khuẩn đường ruột thường gặp và biến động của chúng ở gia súc khoẻ mạnh và bị tiêu chảy nuôi tại vùng ngoại thành Hà Nội, Luận án tiến sỹ Nông nghiệp, Hà Nội. 20. Phạm Khắc Hiếu, Bùi Thị Tho và cộng sự (1996), "Kết quả kiểm tra tính kháng thuốc của E.coli phân lập từ lợn con bị bệnh phân trắng tại các tỉnh phía bắc trong 20 năm qua", Tạp chí KHKT, Tập III, Số 4/1996. 21. Phạm Khắc Hiếu, Lê Ngọc Diệp, Trần Thị Lộc (1998), Stress trong đời sống con người và vật nuôi, NXB Nông nghiệp,Hà Nội. 22. Pham Văn Khuê, Phan Lục (1996), Giáo trình ký sinh trùng thú y, NXB Nông nghiệp, Hà nội. 23. Nguyễn Văn Lãm (1968), "Chế vacxin phó thương hàn lợn con", Kết quả nghiên cứu khoa học Thú y (1968 - 1978), NXB Nông nghiệp, Hà Nội, Tr. 280 - 289. 24. Hồ Văn Nam, Nguyễn Thị Đào Nguyên, Trương Quang, Phùng Quốc Chướng, Chu Đức Thắng, Phạm Ngọc Thạch (1997), "Bệnh viêm ruột ỉa chảy ở lợn", Tạp chí KHKT Thú y, Tập IV (Số 2), Tr. 39 - 45 25. Nguyễn Ngọc Nhiên, Khương Bích Ngọc (1994), “Bệnh đường hô hấp trong chăn nuôi lợn công nghiệp”, tạp chí KHKT Thú y, số 4. 26. Vũ Văn Ngữ và cộng sự (1979), ‘‘Loạn khuẩn đường ruột và tác dụng điều trị của Colisuptil’’. NXB Y học, Hà Nội. 27. Sử An Ninh (1993), "Kết quả bước đầu tìm hiểu nhiệt độ, độ ẩm, thích hợp phòng bệnh lợn con phân trắng", Kết quả nghiên cứu khoa học khoa chăn nuôi Thú y ĐH Nông nghiệp I (1991 - 1993), NXB Nông nghiệp, Hà Nội, Tr 48. 28. . Nguyễn Thị Nội (1986), Tìm Hiểu vai trò E.coli trong bệnh phân trắng lợn con và vacxin dự phòng, Luận án PTS - KH, Viện thú y quốc gia, Hà Nội. 29. Nguyễn Như Thanh - Nguyễn Bá Hiên - Trần Thị Lan Hương (2001),“Giáo trình vi sinh vật thú y”, NXB Nông nghiệp, Hà Nội. 30. Nguyễn Đình Thành ‘‘Nghiên cứu tổng hợp và các tính chất hóa lý của Zeolite và một số hệ xúc tác oxit trên cơ sở oxit nhôm’’. Luận án phó tiến sĩ ; Năm 1990 31. Phạm Ngọc Thạch, Hồ Văn Nam, Chu Đức Thắng (2006), Giáo trình bệnh nội khoa gia súc, NXB Nông nghiệp, Hà Nội 32. Hoàng Văn Tuấn, Lê Văn Tạo, Trần Thị Hạnh (1998), "Kết quả điều tra tình hình bệnh tiêu chảy ở lợn trong một trại giống lợn hướng nạc", Tạp chí KHKT Thú y, Tập IV (Số 4), NXB Nông nghiệp, Hà Nội. 33. Bùi Thị Tho (2003), Thuốc kháng sinh và nguyên tắc sử dụng trong chăn nuôi, NXB Hà Nội, Hà Nội. 34. Trần Đình Trúc (2007), “Nghiên cứu một số đặc tính sinh vật hoá học, khả năng gây bệnh của vi khuẩn Streptococcus ở lợn và biện pháp phòng trị bệnh”. Luận văn Thạc Sỹ Nông nghiệp, Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội 6.2. TÀI LIỆU NƯỚC NGOÀI 35. Niconxki. V. V (1986), Bệnh lợn con (Phạm Quân, Nguyễn Đình Trí dịch), NXB Nông nghiệp, Hà Nội. 36. US2003049199 Manufacturing method of zeolite from waste: Phương pháp sản xuất zeolite từ nước thải 37. WO0170629 Process for manufacture of zeolites and zeolite mixtures having enhanced cation exchange properties products produced thereby, and detergent compositions formulated therewith: quá trình sản xuất zeolit và hỗn hợp zeolit từ muối nhôm được tăng cường sự trao đổi cation, thành phần chất tẩy và các sản phám của chúng. 38. RU2160228 method of production of zeolite, type mordenite : phương pháp sản xuất zeolite, kiểu mondenite.