Tiểu luận Vai trò của đoàn thanh niên trong việc giáo dục tư tưởng đạo đức và lối sống cho học sinh ( Nghiên cứu trường hợp Trường Trung Học Phổ Thông Sào Báy - Kim Bôi – Hòa Bình)

1 Tiểu luận Vai trò của đoàn thanh niên trong việc giáo dục tư tưởng đạo đức và lối sống cho học sinh ( Nghiên cứu trường hợp Trường Trung Học Phổ Thông Sào Báy - Kim Bôi – Hòa Bình) 2 Mục lục 1. Lý do chọn đề tài ....................................................................................... 4 2. Câu hỏi nghiên cứu............................................................................................ 6 . 3. Ý nghĩa khoa học và thực t iễn ........................................................................... 7 3.1. Ý n ghĩa khoa học............................................................................................ 7 3.2. Ý n ghĩa thực tiễn ............................................................................................... 7 4. Mục tiêu nghiên cứu ............................... ............................................................8 5. Đối tượng, khách thể, phạm vi ngh iên cứu .........................................................8 6. Phương pháp luận và phươn g pháp nghiên cứu .................................................. 8 7. Giả thuyết nghiên cứu ........................................................................................12 9. Khung lý thuyết .................................................................................................13 Nội dung chính Chương 1.Cơ sở lý luận và thực tiễn của đề tài..................................................... 14 1. Cơ sở lý luận ........................................................................................................ 14 1.1. Cơ sở triết học .................................................................................................. 14 1.2. Cơ sở thực tiễn ................................................................................................. 19 1.2.1. Lý thuyết hành động xã hội của Max We ber ................................................ 14 1.2.2. Lý thuyết tương tác biểu trưng ...................................................................... 17 3. Tổng quan vấn đề nghiên cứu ............................................................................. 19 4. Một số khái niệm công cụ .....................................................................................21 Chương 2: Kết quả nghiên cứu ............................................................................ 23 Chương 3: Kết luận và khuyến nghị ....................................................................... 30 3 Danh mục tài liệu tham khảo 1. Lê Ngọc Hùng. Lịch sử và lỳ thuyết xã hội học.NXB Đại học quốc gia Hà Nội 2002. 2. Ckq.edu.vn. Giáo dục thế hệ trẻ học tập và làm theo những chuẩn mực đạo đức của Hồ Chí Minh. 3. www.baobacgiang.com.vn: “Giáo dục thế hệ trẻ học tập và làm theo những chuẩn mực đạo đức của Hồ Chí Minh”. 4. www.baohoabinh.com.vn: “Bước chuyển mới để nâng cao dân trí cho nhân dân”. 5. “Ths. Phan Hồng Dương. Quan hệ giữa giáo dục pháp luật và gióa dục đạo đức trong công tác giáo dục học sinh, sinh viên”.Tạp chí giáo dục năm 2001.NXB ĐHQGHN. 6. www.tamly.com.vn 4 Mở đầu 1. Lý do chọn đề tài Giáo dục đạo đức và lối sống lành mạnh cho học sinh là một trong những yêu cầu cơ bản, thiết yếu của giáo dục nói chung và giáo dục nhà trường nói riêng. Đối với thanh niên, trong giai đoạn hiện nay, yêu cầu đó lại càng trở nên cấp thiết, cần có sự chung tay hành động của gia đình, nhà trường và nhiều tổ chức chính trị - xã hội, trong đó có Đoàn thanh niên. Tổ chức Ðoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh có vị trí, vai trò rất quan trọng trong định hướng, tổ chức các hoạt động giáo dục đạo đức cho thanh niên cụ thể là có vai trò rất quan trọng đối với trường Trung học phổ thông Sào Báy - Kim Bôi - Hòa Bình. Ðoàn là tổ chức chính trị, là lực lượng giáo dục, đảm bảo quyền lợi làm chủ tập thể của quần chúng trong mọi hoạt động của thanh niên, làm nhiệm vụ giáo dục thanh niên và là một thành viên không thể thiếu trong thực hiện nhiệm vụ chính trị của Đảng. Ðoàn là lực lượng giáo dục trực tiếp, lãnh đạo chính trị, tư tưởng tập thể đoàn viên thanh niên, là nhân tố cơ bản của quá trình tự giáo dục trong nhà trường với tư cách là một môi trường xã hội hóa. Hiện nay, ở vào thời kì hội nhập nhiều học sinh, sinh viên có ý chí vươn lên trong học tập, có hoài bão khát vọng lớn. Tuy nhiên, cũng dưới tác động của nền kinh tế thị trường và cơ chế mở cửa và do nhiều nguyên nhân khác, hành vi lệch chuẩn của thanh thiếu niên có xu hướng ngày càng tăng. Một số hành vi vi phạm pháp luật của học sinh, sinh viên khiến gia đình và xã hội lo lắng như: vi phạm giao thông, đua xe trái phép, bạo lực nhà trường, quay cóp bài, mua điểm, cờ bạc, nghiện rượu, trong gia đình trẻ em thiếu kính trên nhường dưới, không vâng lời cha mẹ, người lớn….Một số hành vi lệch chuẩn khác về mặt đạo đức 5 như: sống hưởng thụ, chạy theo đồng tiền, xa hoa, lãng phí, lười lao động và học tập, thiếu ý thức rèn luyện, không dám đấu tranh với cái sai, thờ ơ vô cảm, vị kỷ,…cũng ngày càng nhiều hơn ở đối tượng còn ngồi trên ghế nhà trường. Những phẩm chất xấu ấy là kết quả sự giáo dục không đồng bộ giữa gia đình, nhà trường và xã hội. Việc giáo dục đạo đức trong nhà trường thường chú trọng tới nề nếp kỷ cương với nội quy, những bài học giáo huấn, không chú ý đến hành vi ứng xử thực tế. Hiện nay, số lượng học sinh phạm pháp đang gia tăng theo xu hướng trẻ hóa và mức độ tội lỗi ngày càng nghiêm trọng. Có rất nhiều nguyên nhân từ phía: Gia đình - nhà trường - xã hội đã xô đẩy các em rơi vào vòng tội lỗi. Trong đó, tình trạng tổ ấm gia đình bị tan nát, cách nuôi dạy con phản khoa học và sự thiếu gương mẫu của các bậc cha mẹ là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng thanh thiếu niên phạm tội. Không chỉ có bạo lực học đường, thậm chí là vi phạm pháp luật ở thanh, thiếu niên ngày càng gia tăng. Đó là vấn đề nhức nhối của mỗi gia đình, nhà trường và toàn xã hội.Hơn bao giờ hết, việc giáo dục ý thức pháp luật, đạo đức nhất là đạo đức truyền thống dân tộc cho thế hệ tương lai của đất nước trở nên vô cùng quan trọng. Thời gian gần đây, một bộ phận không nhỏ học sinh, đang nảy sinh nhiều vấn đề đáng lo ngại như những biểu hiện lệch lạc trong hưởng thụ văn hóa; lối sống thiếu lành mạnh, xa rời thuần phong mỹ tục dân tộc; hiện tượng tha hóa, lệch chuẩn mực giá trị đạo đức, căn bệnh thờ ơ, vô cảm. Theo số liệu của 38 sở giáo dục - đào tạo từ năm 2003 – 12/2009 có hơn 8000 học sinh đánh nhau bị xử lí kỷ luật số liệu của tổng cục cảnh 6 sát (bộ công an) về trật tự xã hội trong 5 năm trở lại đây có đến 47000 vụ vi phạm pháp luật do học sinh, sinh viên gây ra. 6 tháng đầu năm 2009 trên cả nước xảy ra 25.508 vụ phạm pháp hình sự trong số đó tỉ lệ học sinh, sinh viên chiếm 3,6%. Quá đó ta thấy được tình trạng đạo đức, lối sống của một bộ phận giới trẻ hiện nay có nhiều bất ổn từ thái độ học tập, ý thức chấp hành nội quy, kỷ luật của nhà trường, sự xâm nhập của các tệ nạn xã hội vào học đường. “Ths. Phan Hồng Dương. Quan hệ giữa giáo dục pháp luật và gióa dục đạo đức trong công tác giáo dục học sinh, sinh viên”.Tạp chí giáo dục năm 2001.NXB ĐHQGHN… Thực tế này không chỉ gây hoang mang cho dư luận xã hội mà còn gióng lên hồi chuông cảnh báo về lối sống, đạo đức, nhân cách của thế hệ trẻ - chủ nhân tương lai của đất nước. Chính vì những lý do trên mà nhóm tôi đã chọn đề tài nghiên cứu là vai trò của đoàn thanh niên trong việc giáo dục tư tưởng đạo đức và lối sống cho học sinh nghiên cứu trường trung học phổ thông Sào Báy. 2. Câu hỏi nghiên cứu Đoàn thanh niên có vai trò như thế nào trong việc giáo dục tư tưởng, đạo đức và lối sống cho học sinh? Những hoạt động nào của Đoàn thanh niên Trường Trung Học Phổ Thông Sào Báy nhằm giáo dục tư tưởng, đạo đức và lối sống cho học sinh? Những điểm đoàn thanh niên đã làm được và những mặt hạn chế trong các hoạt động giáo dục tư tưởng đạo đức, lối sống cho học sinh nhà trường? 3. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn 7 3.1. Ý nghĩa khoa học Nghiên cứu :” Vai trò của Đoàn Thanh Niên trong việc giáo duc tư tưởng, đạo đức và lối sống cho học sinh” có ý nhĩa khoa học to lớn .Thông qua đề tài có thể vận dụng một số lý thuyết, khái niệm và phương pháp nghiên cứu xã hội học vào nghiên cứu một vấn dề cụ thể của đời sống xã hội dưới góc độ của nghiên cứu xã hội học giáo dục, xã hội học thanh niên, xã hội học quản lý, …Đề tài cũng nhằm mang lại những hiểu biết chung nhất về vấn đề mà xã hội học nói chung và xã hội hoc giáo dục quan tâm tìm hiểu. 3.2. Ý nghĩa thực tiễn Qua nghiên cứu đề tài thấy được vai trò của Đoàn Thanh Niên Trường Trung Học Phổ Thông Sào Báy trong việc giáo dục tư tưởng đạo đức, lối sống lành mạnh cho học sinh với tư cách là một môi trường xã hội hóa. Những ảnh hưởng, tác động của Đoàn trường đến tính tích cực rèn luyện đạo đức và lối sống lành mạnh cho học sinh. Qua nghiên cứu đề tài không những chỉ vận dụng được lý thuyết, phương pháp, kiến thức vào một vần đề cụ thể của lĩnh vực giáo dục mà còn góp phần mang lại một vài hiểu biết chung về vai trò của Đoàn Thanh Niên trong việc giáo dục tư tưởng , đạo đức, lối sống cho học sinh. 4. Mục tiêu nghiên cứu Chỉ ra được vai trò của Đoàn Thanh Niên trong việc giáo dục tư tưởng, đạo đức lối sống của học sinh. 8 Chỉ ra được những hoạt động của Đoàn trong việc giáo dục tư tưởng đạo đức, lối sống cho học sinh. Chỉ ra được kết quả đạt được và những mặt hạn chế của đoàn trường trung học phổ thông Sào Báy trong việc giáo dục tư tưởng đạo đức và lối sống cho học sinh. 5. Đối tượng, khách thể, phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu: : Vai trò của Đoàn thanh niên trong việc giáo dục tư tưởng đạo đức và lối sống cho học sinh. Khách thể nghiên cứu: Học sinh và Các cán bộ Đoàn Trường Trung Học Phổ Thông Sào Báy - Kim Bôi – Hòa Bình Phạm vi nghiên cứu: Không gian: Trường Trung Học Phổ Thông sào Báy – Kim Bôi – Hòa Bình Thời gian nghiên cứu: Từ ngày 5/10 – 23/10/2012. 6. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 6.1. Phương pháp luận: Nghiên cứu về Vai trò của Đoàn Thanh Niên trong việc giáo dục tư tưởng, đạo đức và lối sống cho học sinh Trường Trung Học Phổ Thông Sào Báy – Kim Bôi – Hòa Bình chúng tôi lựa chọn cách tiếp cận vấn đề dưới góc độ xã hội học giáo dục là chủ yếu ngoài ra còn dưới góc độ của xã hội học thanh niên và xã hội học quản lý. Vận dụng phép duy vật biện chứng, phép duy vật lịch sử là những định hướng chủ yếu đóng vai trò chủ đạo xuyên suốt trong quá trình nghiên cứu. 9 Nghiên cứu này được thực hiện trên cơ sở nghuyên tắc của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử, luôn xem xét sự vật hiện tượng trong quá trình phát triển và những mối liên hệ phổ biến.Một sự vật hiện tượng khi thay đổi tát yếu dẫn đến sự thay đổi của các sự vật hiện tượng khác. Cũng như vậy, hiệu quả của việc giáo dục đạo đức, tư tưởng và lối sống cho học sinh như thế nào sẽ được thể hiện qua những thauy đổi của nó. 6.2. Phương pháp nghiên cứu Trong đề tài nghiên cứu này chúng tôi đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu xã hội học như: phương pháp phân tích tài liệu, phương pháp điều tra bằng bảng hỏi với mẫu là 60, phương pháp phỏng vấn sâu, quan sát. Phương pháp phân tích tài liệu: Là phương pháp thu thập thông tin thông qua những tài liệu sơ cấp và thứ cấp. Đây là phương pháp đầu tiên chúng tôi sử dụng trong nghiên cứu, nhằm nắm bắt được những thông tin liên quan đến vấn đề và từ đó thấy được tính cấp thiết của đề tài. Nguồn tài liệu chủ yếu là sách, báo, tạp chí, mạng internet…. Trên cơ sở những thông tin thu được chúng tôi tiến hành phân tích và xử lý để đưa ra kết quả phù hợp với đề tài. Phương pháp phỏng vấn sâu: Đây là phương pháp thu thập thông tin định tính. Thông qua cuộc phỏng vấn sâu có thể thấy một cách rõ ràng hơn, tập trung hơn, sâu sắc hơn vào những khía cạnh chưa đầy đủ thông tin hoặc cần khai thác kỹ hơn về mảng thông tin đó bổ sung vấn đề nghiên cứu đã vạch ra cho đề tài. 10 Qua phỏng vấn sâu, có khả năng khẳng định hoặc đánh giá về thông tin thông qua việc quan sát thái độ và cách trả lời phỏng vấn của người được phỏng vấn. Nhóm đã tiến hành phỏng vấn sâu 6 người trong đó có 2 thầy cô nằm trong ban chấp hành chi đoàn và 4 học sinh( trong đó 2 học sinh chưa được kết nạp Đoàn và 2 học sinh đã là Đoàn viên). Phương pháp phỏng vấn bằng bảng hỏi: Để thu thập thông tin cho đề tài nghiên cứu, nhóm đã tiến hành xây dựng bảng với mẫu là 60 trong đó: nam 30 (10 lớp 10,10 lớp 11, 10 lớp 12 ), nữ 30 (10 lớp 10,10 lớp 11, 10 lớps 12). Qua tỉ lệ này để nhóm xem xét xem giữa các học sinh trong mẫu có sự khác nhau như thế nào khi đánh giá vai trò của đoàn trường trong việc giáo dục tư tưởng đạo đức và lối sống cho học sinh. Bảng hỏi ( trích ở phần cuối). 7. Giả thuyết nghiên cứu: Đoàn thanh niên có vai trò quan trọng trong việc giáo dục tư tưởng đạo đức và lối sống cho học sinh. Đoàn trường đã tổ chức nhiều hoạt động nhằm giáo dục tư tưởng đạo đức, lối sống cho học sinh. Những hoạt động của Đoàn trường đã góp phần giáo dục tư tưởng đạo đức và lối sống lành mạnh cho học sinh.Tuy nhiên vẫn còn tồn tại những hạn chế. 11 8. Khung lý thuyết Điều kiện kinh tế- xã hội Chính sách của giáo dục Chính sách của nhà trường Vai trò của Đoàn thanh niên Học sinh Kết quả Giải pháp tăng cường vai trò của đoàn thanh niên 12 Nội dung chính Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn của đề tài 1. Cơ sở lý luận 1.1. Cơ sở triết học: Lấy quan điểm Mácxít về chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử để xem xét, phân tích, nghiên cứu. Chủ nghĩa duy vật biện chứng luôn xem xét các sự vật hiện tượng trong mối quan hệ biện chứng, luôn có mối quan hệ ràng buộc tương tác có quy luật nhân quả, những quy luật vận động và phát triển của xã hôi phải được xem xét một cách khách quan như nó đang tồn tại, khi nghiên cứu về vai trò của Đoàn thanh niên trong việc giáo duc tư tưởng, đạo đức và lối sống cho học sinh ta phải đặt nó trong phạm trù nhân quả, trong quy luật vận động của nó luôn có chiều hướng thay đổi cùng với việc thay đổi của xã hội. Điều đó có nghĩa là khi xem xét một vấn đề phải đặt nó trong một hoàn cảnh cụ thể và trong mối quan hệ tương tác với môi trường xung quanh. 1.2. Cơ sở thực tiễn: Đề tài được nghiên cứu thông qua cách tiếp cận xã hội học.Đó là công cụ nhận thức mà nhờ đó đối tượng của đề tài được tiếp cận một cách khách quan và khoa học. Ở đề tài này đã vận dụng một số lý thuyết của xã hội học đại cương, các môn khoa học chuyên ngành như xã hội học giáo dục, xã hội học thanh niên, xã hội học quản lý,… và các lý thuyết xã hội học hiện đại như: Lý thuyết hành động xã hội của Max Weber: 13 Max Weber nói rằng xã hội học chỉ xem xét hành động chừng nào chủ thể cấp một ý nghĩa xác định vào những hành động của mình.Như vậy khái niệm hành động xã hội xác lập bằng ý nghĩa. Hành vi được gọi là hành động chừng nào chủ thể hành động gắn cho nó một ý nghĩa chủ quan. Hành động xã hội là một trong những phạm trù phương pháp luận trung tâm của xã hộ học M. Weber. Hành động cái ý nghĩa mà các tác nhân ám chỉ có quan hệ với hành động của những người khác và diễn ra theo sự định hướng của hành động này. Như vậy hành động xã hội đòi hỏi có động cơ chủ quan của cá nhân hay nhóm và sự định hướng đến người khác. Đấy là hai điều kiện mà thiếu nó thì không thể nói đến hành động xã hội. Weber dã phác thảo hướng tiếp cận của mình từ góc độ hiểu” tính đơn nhất đặc thù” của thực tiễn mà chúng ta hoạt động trong đó vô vàn những sự kiện lần lượt hay đồng thời xuất giện và biến mất. Cái gọi là những quy luật khách quan hay các mối quan hệ giữa vô vàn yếu tố bên ngoài cấu thành một hệ thống xã hội, bản thân nó không sản sinh ý nghĩa. Weber nhấn mạnh rằng phạm trù ý nghĩa chỉ được sản sinh thông qua hành động xã hội khi chủ thể hành động gắn một ý nghĩa chủ quan cho hành vi của mình. Chúng ta hiểu hành động xã hội là cái do tác nhân tiến hành có liên hệ với những thái độ của người khác nhằm định hướng cho sự phát triển. Khái niệm hành động xã hội giả định hành vi có chủ ý bao hàm những động cơ và cảm xúc do đó xã hội học với tư cách là một khoa học văn hóa gắn với hành động có ý nghĩa chứ không phải hành vi cơ học hoặc phản ứng thuần túy. Xã hội học được định nghĩa là một khoa học cố gắng nhận thức hành động xã hội nhằm đạt đến một giải thích nhân quả về chiều hướng và các hệ quả nó. Giải thích là tìm cách hiểu ý nghĩa 14 của chủ thể hành động bằng sự cảm thấu và giải thích cũng có nghĩa là xác lập quan hệ nhân quả bằng liên hệ hành động đó với phương tiện và mục đích. Như vậy theo Max Weber nói tới hành động là nói tới việc chủ thể gắn với hành vi của mình một ỹ nghĩa chủ quan nào đó. Hành động, kể cả hành động thụ động và không hành động cũng được gọi là hành động xã hội khi ý nghĩ chủ quan của nó có tính đến hành vi của người khác trong quá khứ, hiện tại và tương lai, ý nghĩa chủ quan đó sẽ định hướng hành động. Tóm lại, hành động xã hội là hành động được nhấn mạnh tới việc chủ thể gắn cho nó một ý nghĩa chủ quan nào đó và có tính tới sự tác động đối với người khác. Max Weber phân loại hành động xã hội thành 4 dạng: Hành động duy lý công cụ: là hành động được thực hiện bởi sự cân nhắc, tính toán, lựa chọn công cụ, phương tiện, mục đích sao cho có hiệu quả cao nhất. Hành động duy lý giá trị: là hành động được thực hiện tuân thủ những giá trị đã được hình thành trong nhân cách. Hành động duy cảm: là hành động do trạng thái xúc cảm gây ra có tính bột phát, không có sự cân nhắc, xem xét mối quan hệ công cụ, phương tiện và mục đích của hành động. Hành động duy lý truyền thống: là loại hành đông tuân thủ theo những thói quen, nghi lễ, phong tục, tập quán được truyền lại từ đời này sang đời khác. Ứng dụng vào nghiên cứu: 15 Hành động xã hội được thể hiện trong các hoạt động của Đoàn trường và quá trình tích cực tham gia các phong trào do Đoàn thanh niên tổ chức của học sinh trong nhà trường. Trong trường hợp nghiên cứu vai trò của đoàn thanh niên trong việc giáo dục tư tưởng đạo đức, lối sống cho học sinh có thể thấy được các hoạt động mà đoàn trường đã tổ chức cho học sinh được tham gia vào các hoạt động như: văn nghệ, thể dục thể thao, các cuộc thi viết…..nhằm thu hút sự tham gia của học sinh trong trường, đồng thời thông qua đó học sinh sẽ học hỏi được nhiều điều bổ ích, lí thú, có ý thức trong các hoạt động của tập thể, nâng cao tính chủ đông, sáng tạo và tư duy tốt cho học sinh.. Nghiên cứu vai trò của đoàn trường trong việc giáo dục tư tưởng đạo đức và lối sống cho học sinh trước hết phải nghiên cứu điều kiện kinh tế xã hội của trường học cũng như là tình hình phát triển của địa phương. Lý thuyết hành động xã hội của M. Weber dung để giải thích những khía cạnh này. Ðoàn là tổ chức chính trị, là lực lượng giáo dục, đảm bảo quyền lợi làm chủ tập thể của quần chúng trong mọi hoạt động của thanh niên, làm nhiệm vụ giáo dục thanh niên và là một thành viên không thể thiếu trong thực hiện nhiệm vụ chính trị của Đảng. Những hoạt động của đoàn không những chỉ là xây dựng đát nước mà còn hướng tới giáo dục những thế hệ trẻ về đạo đức cũng như lối sống lành mạnh cho đoàn viên. Lý thuyết tương tác biểu trưng Theo từ điển xã hội học, tương tác là đơn vị cơ bản của sự kiện xã hội mà tại đó con người định hướng hành vi của họ vào nhau dù là ho theo đuổi các kỳ vọng lẫn nhau hay chống đối nhau. 16 Một trong những luận điểm trung tâm của lý thuyết cho rằng các cá nhân trong quá trình tương tác qua lại với nhau không phản ứng đối với các hoạt động trực tiếp của người khác mà đọc và lý giải chúng.Chúng ta luôn tìm ý nghĩa được gắn cho mỗi hoạt động, cử chỉ đó là các biểu trưng. Để có thể hiểu được ý nghĩa của các hoạt động, cử chỉ đó, chúng ta phải nhập vào vai trò của những người đó hay đặt vào vị trí của người đó. Trong cuộc sống, hành vi của con người sẽ tương tự hành vi của con vật nếu thiếu đi biểu trưng của xã hội. Ở cả cấp độ vi mô và vĩ mô, tương tác biểu trưng được hiểu theo nghĩa rộng: tương tác không phải là hoạt động và phản ứng. Đó chính là một hình thức thông tin và giao tiếp xã hội của ít nhất hai chủ thể hành động. Luận điểm gốc của thuyết tương tác biểu trưng cho rằng xã hội được tạo thành từ vô số các tương tác của cá nhân, bất kỳ một hành vi và cử chỉ nào của con người không chỉ phụ thuộc mà còn thay đổi cùng với các ý nghĩa biểu trưng. Biểu trưng có một ý nghĩa trong giao tiếp ở chỗ các chủ thể có chung một biểu trưng có thể thực hiện một cuộc giap tiếp thực sự, ngược lại sẽ không có giao tiếp thực sự. Biểu trưng được hình thành trong tương tác xã hội, nó biến thành mô hình hoặc giá trị chuẩn mực, điều chỉnh hành vi của chủ thể tương tác. Nếu không có biểu trưng con người khó có thể hiểu được đối tác của mình trong giao tiếp. Có các loại tương tác xã hội: Tương tác nhóm - xã hội, tương tác cá nhân – xã hội, tương tác liên cá nhân, tương tác giữa cá nhân với tư cách là đại diện nhóm. 17 Giải thích cấu trúc hành động của học sinh khi tham gia vào các hoạt động của đoàn trường, hành động tham gia vào các hoạt động cũng trải qua bốn giai đoạn bắt đầu từ nhu cầu, động cơ, rồi thao tác và cuối cùng là thực hiện hành động, diễn ra từ trong ý thức tới việc tham gia các hoạt động do đoàn trường tổ chức, nhằm rèn luyện và tu dưỡng đạo đức thật tốt để xứng đáng là con ngoan, trò giỏi của cha mẹ và thầy cô. Thông qua các hoạt động mà đoàn trường tổ chức như: văn nghệ, thể dục, thể thao, các cuộc thi viết theo các chủ đề …sẽ giúp cho học sinh tích cực tham gia và học được nhiều điều bổ ích, lý thú và học tập hiệu quả hơn. Đoàn trường có vai trò quan trọng trong việc giáo dục tư tưởng và đạo đức, lối sống cho học sinh, học sinh tham gia vào các hoạt động do đoàn trường tổ chức tốt từ đó sẽ hình thành thói quen và mô hình hợp lý nhằm giúp các em có nhận thức tốt và tích cực học tập, tu dưỡng để trở thành những công dân có ích cho xã hội. Đoàn trường chính là nơi để giúp các em hoàn thiện nhân cách, phẩm chất, đồng thời khơi dậy những khả năng tiềm ẩn của chính các em học sinh như khả năng văn nghệ, thể thao hoặc chính là khả năng tham gia các hoạt động tập thể có ích cho xã hội…Như vậy, đoàn thanh niên đã góp phần cùng với nhà trường giáo dục phát triển nhân cách và đạo đức, lối sống cho học sinh - những chủ nhân tương lai của đất nước. Sử dụng tương tác biểu trưng trong nghiên cứu còn để xem xét những giá trị và mục đích trong những hoạt động của đoàn trường và vai trò của đoàn trường trong việc giáo dục và định hướng những lối sống lành mạnh cho học sinh trung học phổ thông như thế nào?Những hoạt động đó của đoàn trường đã đạt được kết quả ra sao? 2. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu 18 Năm học 2009-2010 là một mốc son đánh dấu sự ra đời của Trường THPT Sào Báy, huyện Kim Bôi. Mốc son đó đã mang niềm vui, niềm tự hào đến cho Đảng bộ, chính quyền và nhân xã Sào Báy nói riêng và các xã vùng lân cận nói chung, bởi từ nay con em họ đã có điều kiện để học hành tốt hơn và đó cũng là điểm khởi đầu cho bước đường nâng cao dân trí. Trường THPT Sào Báy, tiền thân là một chi của Trường THPT Kim Bôi. Năm học 2006-2007 chi trường mới có 1 khối gồm 4 lớp 10. Để học lên cao hơn con em của các xã Nuông Dăm, Cuối Hạ, Nam Thượng, Sào Báy,Mị Hoà hàng ngày phải đạp xe vượt qua chặng đường tới hơn 10km để đến Trường THPT Kim Bôi tại xã Kim Bình hoặc Trường THPT Cù Chính Lan ở thị trấn Thanh Hà, thậm chí có em ở xóm vùng sâu xa phải trải qua đoạn đường hơn 20 km. Chặng đường dài đó đã làm cho không ít học sinh và cả các bậc phụ huynh nản chí dẫn đến hàng năm có tới hàng chục em bỏ học giữa chừng. Để khắc phục tình trạng đó Trường THPT Kim Bôi đã tranh thủ nguồn hỗ trợ của ngành giáo dục và của huyện để xây dựng củng cố chi trường vững chắc và phát triển hơn về mọi mặt. Đến năm học 2007-2008 chi trường đã đảm bảo cho việc giảng dạy cho 366 học sinh thuộc 2 khối lớp 10 và 11 với 9 lớp học. Năm học 2008-2009, số lớp học được tăng lên thành 13 lớp với 536 học sinh. Vượt lên những khó khăn đó thầy và trò nhà trường vẫn quyết tâm thực hiện tốt các nội dung: Tăng cường xây dựng trật tự, kỷ cương, nề nếp trong và ngoài trường học, xây dựng khung cảnh sư phạm trong nhà trường đảm bảo xanh, sạch, đẹp, đẩy mạnh các hoạt động toàn diện để phòng chống và ngăn chặn các tệ nạn xã hội xâm nhập học đường, đẩy mạnh phong trào thi đua dạy tốt, học tốt và tích cực đổi mới phương 19 pháp dạy học theo hướng hiện đại, sát đối tượng, thực hiện cuộc vận động “ 2 không” và triển khai phong trào thi đua “xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” với sự góp sức mạnh mẽ của tổ chức Đoàn thanh niên trong nhà trường. Trong nhiều năm qua, cùng với tuổi trẻ trong toàn tỉnh, tuổi trẻ trường học đã nỗ lực vượt qua nhiều khó khăn thử thách tạo được sự chuyển biến tích cực về mọi mặt, nhất là công tác giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức truyền thống cách mạng cho đoàn viên thanh niên học sinh. Hơn bao giờ hết Đoàn viên thanh niên trong trường trung học phổ thông cần nhận thức rõ lý tưởng của mình chính là lý tưởng cách mạng của toàn dân tộc: Độc lập dân tộc gắn liền với CNXH vì dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Mỗi Đoàn viên thanh niên cần phải được định hướng, rèn luyện để hình thành những tố chất về chính trị như tính kiên định, kiên trì những nguyên tắc cơ bản trong cuộc sống cũng như trong công việc, nêu cao tinh thần tập thể, hợp tác với mọi người, tôn trọng và tuân thủ theo kỷ cương pháp luật; trung thành với lý tưởng đã chọn. Bên cạnh đó, trong xu thế hội nhập, toàn cầu hóa như hiện nay, năng lực hoạt động thực tiển của thanh niên còn non kém, dễ bị chi phối bởi lối sống ích kỉ, lười lao động, sống vội, sống hưởng thụ, họ coi thường giá trị đạo đức, những truyền thống tốt đẹp của ông cha để lại. 4. Một số khái niệm công cụ 4.1. Vai tròxã hội: Vai trò xã hội của cá nhân xuất phát từ vị thế xã hội của bản than cá nhân đó.Trước hết, vị thế xã hội chính là một vị trí xã hội gắn với trách nhiệm và quyền lợi kèm theo. Vai trò xã hội là những mong đợi 20 đòi hỏi của xã hội đặt ra cho một vị thế. Những đòi hỏi này được xác định căn cứ vào các chuẩn mực xã hội. Vai trò cho biết người ta phải làm gì ở vị trí đó.Một vai trò như một động lực đưa địa vị vào cuộc sống. Để thực hiện vai trò, mỗi cá nhân phải thực hiện những hành động nhất định. Tức là tương ứng với một vị thế sẽ có một mô hình hành viđược xã hội mong đợi chính là vai trò tương ứng với vị thế xã hội của người đó. Vậy vai trò xã hội là một mô hình hành vi được xác lập một cách khách quan căn cứ vào đòi hỏi của xã hội đối với từng vị thế nhất định. Vai trò của đoàn trường trong nghiên cứu này là việc giáo dục tư tưởng đạo đức và lối sống lành mạnh cho học sinh thông qua kế hoạch và các hành động cụ thể. 4.2. Đoàn thanh niên: Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh là tổ chức chính trị - xã hội của thanh niên Việt Nam do Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập, lãnh đạo và rèn luyện. Đoàn bao gồm những thanh niên tiên tiến, tự nguyện phấn đấu vì sự nghiệp xây dựng nước Việt Nam độc lập, dân chủ, giàu mạnh, công bằng và văn minh theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh là đội dự bị tin cậy của Đảng Cộng sản Việt Nam, là đội quân xung kích cách mạng, là trường học xã hội chủ nghĩa của thanh niên, đại diện, chăm lo và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của tuổi trẻ, phụ trách Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí 21 Minh, là lực lượng nòng cốt chính trị trong phong trào thanh niên và trong các tổ chức thanh niên Việt Nam. Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh là thành viên của hệ thống chính trị, hoạt động trong khuôn khổ hiến pháp và pháp luật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Đoàn phối hợp với các cơ quan Nhà nước, các đoàn thể và tổ chức xã hội, các tập thể lao động và gia đình chăm lo giáo dục, đào tạo và bảo vệ thanh thiếu nhi, tổ chức cho đoàn viên, thanh niên tích cực tham gia vào việc quản lý Nhà nước và xã hội. 4.4. Tư tưởng: Là quan điểm ý nghĩ của con người với hiện thực khách quan. Tư tưởng thuộc phạm trù ý thức, là sản phẩm chủ quan của con người.Giáo dục đạo đức, lối sống, pháp luật cho học sinh, sinh viên trong nhà trường. 4.5. Đạo đức: Là toàn bộ những qui tắc, chuẩn mực nhằm điều chỉnh và đánh giá cách ứng xử của con người với nhau trong quan hệ xã hội và quan hệ với tự nhiên. 4.6. Lối sống : Là một thói quen có định hướng, có chất lượng lý tưởng. Lối sống là phương cách thể hiện tổng hợp tất cả các cấu trúc, nền văn hóa, đặc trưng văn hóa của một con người hay một cộng đồng 22 Chương 2: Ảnh hưởng từ những hoạt động của đoàn trường tới việc giáo dục tư tưởng đạo đức và lối sống lành mạnh cho học sinh Chứng minh giả thuyết 1: Đoàn thanh niên có vai trò quan trọng trong việc giáo dục tư tưởng đạo đức và lối sống cho học sinh. Kết quả điều tra bằng bảng hỏi cho thấy đa số các bạn học sinh cho rằng đoàn trường có vai trò quan trọng trong việc giáo dục tư tưởng đạo đức và lối sống cho học sinh. Bảng cơ cấu của mẫu : Vào đoàn Chưa vào đoàn Tổng Số lượng 37 23 60 % 61,6 38,4 100 23 Bảng : Đánh giá của học sinh về vai trò của đoàn trường trong việc giáo dục học sinh về tư tưởng đạo đức và lối sống. Mức độ Rất quan trọng Quan trọng Bình thường Không quan trọng Tổng Đã vào đoàn Số lượng 1 33 3 0 37 % 2.7 89 8.3 0 100 Chưa vào đoàn Số lượng 2 19 2 0 23 % 8.52 82.6 8.52 0 100 Như vậy, theo kết quả trên cho thấy đa phần các bạn học sinh đều cho rằng vai trò của Đoàn trường có vai trò rất quan trọng trong việc giáo dục tư tưởng đạo đức lối sống cho học sinh. Cả những bạn vào đoàn và chưa vào đoàn đều cho rằng đoàn có vai trò quan trọng trong việc giáo dục tư tưởng đạo đức và lối sống cho học sinh. Chứng minh giả thuyết 2: Để hiểu thêm về những hoạt động của đoàn trường trong việc giáo dục tư tưởng đạo đức và lối sống cho học sinh, nhóm đã tiến hành phỏng vấn sâu theo cơ cấu đã nêu ở trên: Câu hỏi : “ Thưa thầy, với cương vị là bí thư đoàn trường thầy cho biết những hoạt động gần đây mà đoàn trường đã tổ chức nhằm giáo dục tư tưởng đạo đức và lối sống lành mạnh cho học sinh ?” “ Nhận thức vai trò quan trọng của tổ chức Đoàn trong việc giáo dục, rèn luyện thanh thiếu niên , cuộc vận động của Đoàn thành các hoạt 24 động cụ thể, phù hợp với môi trường sư phạm và điều kiện của nhà trường. Với mục đích vừa dạy chữ vừa rèn người. Các hoạt động của Đoàn phải là cơ hội để đoàn viên thanh niên được thể hiện mình đồng thời là dịp giáo dục đạo đức lối sống cho học sinh toàn trường. Do đó, các hoạt động tình nguyện vì mục đích nhân đạo, từ thiện như: quyên góp ủng hộ người nghèo, đồng bào bị bão lũ… thường xuyên được Đoàn trường tổ chức, được đoàn viên, học sinh nhà trường nhiệt tình hưởng ứng, tham gia. Bên cạnh đó học sinh nhà trường cũng tích cực tham gia các hoạt động “uống nước nhớ nguồn”, “đền ơn đáp nghĩa. giáo dục truyền thống thông qua các hoạt động thực tế luôn đạt được hiệu ứng giáo dục tích cực, do dó Đoàn trường còn tổ chức cho đoàn viên thanh niên, học sinh nhà trường đi thăm quan và dọn dẹp các di tích lịch sử, danh thắng trên địa bàn.Trường thường xuyên tổ chức các hoạt động giáo dục giới tính và sức khỏe sinh sản cho học sinh. Thông qua các hoạt động cụ thể và ý nghĩa đó, đã phát huy được tinh thần tình nguyện của đoàn viên thanh niên, học sinh nhà trường, góp phần giáo dục và nâng cao ý thức vì cộng đồng cho thế hệ trẻ. Đoàn trường chú trọng triển khai, tạo thành phong trào thường xuyên thu hút đông đảo đoàn viên, học sinh nhà trường nhiệt tình tham gia ”.( thầy giáo Nguyễn Văn Tài, Bí thư đoàn trường THPT Sào Báy). Nhóm đã tiến hành phỏng vấn 4 học sinh trong trường: Câu hỏi : “ Đoàn trường bạn thường tổ chức những hoạt động gì? Những hoạt động đó có ý nghĩa như thế nào đối với bạn ?”. “ Đoàn trường em đã tổ chức rất nhiều các hoạt động bổ ích cho học sinh như : chào cờ vào đầu tuần, tổ chức các hoạt động thể dục thể thao, chương trình văn nghệ,cắm trại nhân dịp các ngày lễ lớn…Đặc biệt để kỉ 25 niệm ngày Thương binh liệt sĩ 27 – 7 Đoàn trường đã tổ chức đi viếng thăm mộ các anh hung liệt sĩ tại nghĩa trang liệt sĩ xã Sào Báy. Đối với em những hoạt động này giúp em trau dồi đạo đức, đồng thời giúp em năng động , nâng cao tầm hiểu biết của mình.” ( N. V. A, đoàn viên, chi đoàn 12A). “ Trường thường xuyên tổ chức các hoạt động thi đua giữa các lớp với nhau trong việc thực hiện những nội quy của trường tổ chức các hoạt động giữ gìn vệ sinh môi trường, ăn quả nhớ người trồng cây, tri ân các gia đình liệt sĩ và gia đình có công với cách mạng, tổ chức các hoạt động tình nguyện. Những hoạt động này rất bổ ích đối với em. Nó không những nâng cao hiểu biết của em mà còn giúp em có thêm nhiều kỹ năng trong cuộc sống, rèn luyện đạo đức cũng như có tinh thần trách nhiệm hơn với gia đình và xã hội”. ( B. T.T, đoàn viên chi đoàn 11A4). Như vậy,những hoạt động của Đoàn trường giúp học sinh nhận thức được trách nhiệm và nghĩa vụ của mình, tích cực rèn luyện đạo đức và lối sống lành mạnh trong học đường. 26 Bảng: Mức độ tham gia của học sinh vào các hoạt động của đoàn trường tổ chức: Mức độ Thường xuyên Thỉnh thoảng Hiếm khi Không bao giờ Tổng Đã vào đoàn Số lượng 33 3 1 0 37 % 89.1 8.1 2.8 0 100 Chưa vào đoàn Số lượng 15 5 3 0 23 % 65.2 21.7 13.1 0 100 Như vậy có thể thấy sự tham gia vào các hoạt động do đoàn trường tổ chức ở những học sinh chưa là đoàn viên và học sinh là đoàn viên có sự khác nhau.Học sinh chưa vào đoàn tham gia hoạt động của đoàn trường ít hơn so với các học sinh là đoàn viên. Các hoạt động tình nguyện vì môi trường luôn được đoàn viên, học sinh nhà trường tích cực tham gia với nhiều hình thức như: tổ chức Ngày thứ 7, chủ nhật tình nguyện- vận động đoàn viên thanh niên, học sinh nhà trường tích cực tham gia thu gom rác thải, phân loại giấy loại, nhựa, túi nilon… để bán, chuyển thành kinh phí tặng bạn nghèo hiếu học. Chứng minh giả thuyết 3: Để hiểu rõ về những hạn chế trong công tác hoạt dộng của đoàn trường nhóm đã tiến hành phỏng vấn thầy giáo và thu được kết quả như sau: 27 Câu hỏi: Thưa thầy, những hoạt động của đoàn trường đã có những đóng góp to lớn trong việc giáo dục tư tưởng đạo đức và lối sống lành mạnh cho học sinh. Vậy trong những hoạt động của đoàn trường còn tồn tại những hạn chế nào?” “ Tuy đã đạt được những kết quả nhung nhưng hoạt động của đoàn trường vẫn còn có rất nhiều hạn chế. Hiện nay vẫn còn có tình trạnh học sinh bỏ học, một số học sinh chưa chấp hành nội quy của trường lớp,vẫn còn tình trạng đánh nhau trong trường, ý thức tu dưỡng đạo đức của một số học sinh còn rất kém. Nguyên nhân của tình trạng này một phần là do cán bộ đoàn chưa được đào tạo một cách bài bản, điều kiện kinh tế còn nhiều khó khăn nên kinh phí cho những hoạt động của đoàn còn có hạn”. Do điều kiện kinh tế - xã hội gặp nhiều khó khăn phần lớn Đoàn viên thanh niên trong Trường là con em dân tộc thiểu số nên chưa phát huy được vai trò của Đoàn thanh niên. Có thể nhận thấy sinh hoạt chi đoàn là khâu yếu của công tác đoàn trong trường học qua phản ánh thực tế từ học sinh hiện nay. Mặc dù việc tập huấn nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ chi đoàn được tổ chức thường xuyên, đều đặn theo năm học song nhiều chi đoàn hoạt động còn chiếu lệ, non kém về nghiệp vụ, đơn điệu về hình thức. Có chi đoàn học sinh trong một năm học không tổ chức sinh hoạt lệ, hồ sơ sổ sách không ghi chép, quản lí đoàn viên lỏng lẻo nhưng vẫn có báo cáo và được Đoàn trường khen thưởng. Tóm lại, chi đoàn có tác động và ảnh hưởng trực tiếp đến công tác giáo dục chính trị tư tưởng của học sinh. Do đó, để bồi dưỡng công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho học sinh trước hết Đoàn trường cần củng cố, chấn chỉnh hoạt động của các chi đoàn. Tăng cường việc cử cán bộ đoàn tới dự, kiểm tra và chỉ đạo chi đoàn quản lý hệ thống sổ sách chi đoàn, kiểm tra việc xây dựng và thực kế hoạch của chi 28 đoàn. Tổ chức xây dựng các mô hình chi đoàn điểm và nhân rộng điển hình. Đoàn trường nên đề xuất với lãnh đạo nhà trường có chế độ ưu tiên, khen thưởng cho những cán bộ đoàn có thành tích học tập và công tác đoàn xuất sắc. Bốn là, ngăn ngừa, đấu tranh phòng chống các tệ nạn xã hội xâm nhập học đường, đấu tranh ngăn ngừa, phòng chống các loại tội phạm. Bên cạnh đó, trong xu thế hội nhập, toàn cầu hóa như hiện nay, năng lực hoạt động thực tiển của thanh niên còn non kém, dễ bị chi phối bởi lối sống ích kỉ, lười lao động, sống vội, sống hưởng thụ, họ coi thường giá trị đạo đức, những truyền thống tốt đẹp của ông cha để lại. Thực trạng đó dẫn đến một hệ quả không lường đối với thế hệ trẻ, chất lượng giáo dục giảm sút, lối sống xa lai căn, hướng ngoại… xâm nhập học đường. Thật sự cảm thấy đau lòng khi nghe những câu chuyện như: Nhiều học sinh bỏ học giữa chừng, học sinh chửi thề với thái độ thách thức thầy giáo, học sinh nữ chặn đường đánh cô giáo, những bài làm lịch sử cười ra nước mắt. Song ở vùng nông thôn, thực trạng trên chưa đến độ báo động nhưng đó cũng là nguy cơ nếu không có sự quan tâm thoả đáng. Vì vậy, đoàn thanh niên có vai trò rất quan trọng trong việc giáo dục chính trị tư tưởng và lối sống cho học sinh. Giải pháp: Nhằm tăng cường hiệu quả của công tác giáo dục chính trị chính trị tư tưởng cho Đoàn viên thanh niên trong nhà trường.chúng ta cần thực hiện tốt một số giải pháp sau : Một là, nâng cao chất lượng giáo dục tư tưởng chính trị cho học sinh thông qua các hoạt động ngoài giờ lên lớp. Đặc biệt là tiết chào cờ đầu tuần. Công tác giáo dục chính trị tư tưởng, giáo dục truyền thống, pháp luật, đạo đức lối sống cho Đoàn viên thanh niên học sinh được xem là nhiệm vụ hàng đầu qua đó giúp cho Đoàn viên thanh niên xác định đúng 29 đắn động cơ, thái độ trong học tập và rèn luyện vì ngày mai lập nghiệp, góp phần xây dựng được một lớp thanh niên vững vàng về chính trị, có nhân cách tốt. Phải tăng cường giáo dục cho họ tình cảm yêu nước nồng nàn. Ban chấp hành Đoàn trường phải có sự đầu tư nghiêm túc khi thực hiện triển khai cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” để xây dựng chương trình phù hợp. Tăng cường phát hiện, nêu gương, khen thưởng những học sinh nghèo vượt khó vươn lên học giỏi. Đó là những tấm gương đã học tập đạo đức Hồ Chí Minh bằng chính việc làm, hành động của mình. Tăng cường giáo dục chính trị tư tưởng theo chủ đề, chủ điểm từng tháng với nội dung: giáo dục đạo đức, pháp luật, giáo dục truyền thống của Đoàn và truyền thống “tôn sư trọng đạo” của nhà trường, giáo dục sức khoẻ sinh sản vị thành niên cho học sinh. Hai là, nâng cao chất lượng kết nạp đoàn viên trong học sinh, chú trọng chất lượng học tập cho học sinh. Trong nhà trường phổ thông công tác phát triển đoàn thực hiện thường xuyên theo các đợt thi đua lớn trong năm học như: ngày nhà giáo Việt Nam 20- 11, kỷ niệm ngày thành lập đoàn 26 -03,… Kết luận và khuyến nghị 1. Kết luận Như vậy, có thể thấy rằng đoàn thanh niên có vai trò quan trọng trong việc giáo dục tư tưởng, đạo đức và lối sống cho học sinh nhằm hoàn thiện nhân cách và rèn luyện những kỹ năng sống cho học sinh khi còn đang ngồi trên ghế nhà trường. 30 Đoàn trường THPH Sào Báy đã tổ chức nhiều hoạt động nhằm giáo dục tư tưởng đạo đức, lối sống cho học sinh. Những hoạt động của Đoàn trường THPT Sào Báy đã góp phần giáo dục tư tưởng đạo đức và lối sống lành mạnh cho học sinh. Khi chúng ta mở cửa giao lưu với thế giới thì những luồng văn hóa, những giá trị khác lạ chắc chắn cũng sẽ tràn vào. Vấn đề ở đây là không phải và cũng không thể ngăn chặn các luồng văn hóa ấy, mà phải tạo cho từng thành viên trong xã hội, nhất là giới trẻ, sức đề kháng trước các luồng văn hóa giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh vì vậy cần phải tăng cường những hoạt động của đoàn tường trong công tác giáo dục tư tưởng đạo đức và lối sống cho học sinh. 2. Khuyến nghị Chúng ta cần giáo dục cho thế hệ trẻ những phẩm chất đạo đức Hồ Chí minh. Sự gương mẫu của cán bộ, giáo viên trong trường trong mọi lĩnh vực là việc làm quan trọng và có tác động trực tiếp đến việc rèn luyện và tu dưỡng đạo đức của sinh viên. Xây dựng lối sống mới, lối sống thanh lịch, văn minh, hiện đại cho cán bộ, giáo viên và học sinh trong trường, đồng thời đẩy mạnh đấu tranh chống biểu hiện tiêu cực trong đời sống học đường. Nâng cao vai trò hoạt động của Đoàn thanh niên trong công tác giáo dục đạo đức cho học sinh: Tiếp tục đẩy mạnh các hình thức tuyên truyền, học tập các nghị quyết của Đoàn, không ngừng giáo dục về đạo đức, phẩm chất, tác phong cho đoàn viên sinh viên nhằm xây dựng thế hệ trẻ thanh lịch, văn minh, hiện đại. 31 Cùng với việc tăng cường giáo dục đạo đức, chúng ta phải đẩy mạnh công tác giáo dục ý thức pháp luật cho sinh. PHIẾU TRƯNG CẦU Ý KIẾN I. Phần giới thiệu Chào bạn, chúng tôi là nhóm sinh viên nghiên cứu xã hội học – Trường Đại học KHXH và NV. Chúng tôi đang làm đề tài nghiên cứu đề tài Vai trò của Đoàn thanh niên trong việc giáo dục tư tưởng đạo đức và lối sống cho học sinh (Nghiên cứu trường hợp Trường Trung Học Phổ Thông Sào Báy - Kim Bôi – Hòa Bình). Rất hoan nghênh sự hợp tác và giúp đỡ của các bạn, và xin bảo đảm các thông tin mà các bạn cung cấp chỉ có mục đích cho đề tài nghiên cứu của chúng tôi không có mục đích nào khác ) II. Nội dung chính Bạn là học sinh lớp………………. Câu 1: Bạn đã là thành viên của đoàn thanh niên cộng sản HCM không? ( Khoanh tròn vào đáp án bạn cho là đúng ) 32 A. Có B. Không Câu 2.Theo bạn, đoàn trường có vai trò như thế nào trong việc giáo dục tư tưởng đạo đức và lối sống lành mạnh cho học sinh? A. Rất quan trọng B. Quan trọng C. Bình thường D. Không quan trọng Câu 3: Đoàn trường trung học phổ thông Sào Báy đã có những hoạt động nào để giáp dục tư tưởng đạo đức và lối sống lành mạnh cho học sinh? ( Bạn có thể khoanh tròn vào nhiều đáp án ) A. Tổ chức chào cờ đầu tuần B. Tổ chức các hoạt động văn nghệ thể thao, thể thao vào các ngày lễ lớn C. Tổ chức các cuộc thi viết ( Tư tưởng đạo đức theo tấm gương HCM, Tri ân gia đình có công với cách m ạng, báo tường…) D. Tổ chức các hoạt động tình nguyện ( vệ sinh trường lớp, đường làng ngõ xóm…) E. Ý kiến khác………………… Câu 4.Bạn có thường xuyên tham gia vào các hoạt động mà của đoàn trường tổ chức đã nêu ỏ trên không? A. Thường xuyên C. Hiếm khi B. Thỉnh thoảng D. Không bao giờ Câu 5.Tác động của các hoạt động giáo dục tư tưởng đạo đức, lối sống của những hoạt động của đoàn tới cá nhân bạn như thế nào?(Bạn có thể khoanh tròn nhiều đáp án) A. Nâng cao hiểu biết B. Năng động, sáng tạo C. Rèn luyện kỹ năng sống D. Có trách nhiệm hơn với nhà trường và xã hội E. Sống có lý tưởng hơn. F. Rèn luyện đạo đức G. Ý kiến khác………... 33 Câu 6.Theo bạn, những hạn chế trong hoạt động của đoàn trường THPT Sào Báy trong công tác giáo dục tư tưởng và lối sống cho học sinh là gì? (Bạn có thể khoanh tròn nhiều đáp án) A. Vẫn còn tình trạng học sinh bỏ học B. Học sinh còn vi phạm nhũng nội quy của trường, lớp. C. Một số đoàn viên ý thức học tập và tu dưỡng đạo đức kém. D. Một số hoạt động còn mang nặng tính hình thức. E. Ý kiến khác………………… Cảm ơn vì bạn đã giúp chúng tôi hoàn thành bài nghiên cứu này. 34