Tìm hiểu chế độ pháp lý về sử dụng đất nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam

TÌM HIỂU CHẾ ĐỘ PHÁP LÝ VỀ SỬ DỤNG ĐẤT NHÀ ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI TẠI VIỆT NAM. A. LỜI MỞ ĐẦU I. LÝ DO THỰC HIỆN ĐỀ TÀI: Việc thực hiện đề tài này xuất phát từ hai lý do chính: Nhu cầu thuê đất của nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam và tính phức tạp của các quy định pháp luật về vấn đề này. Thứ nhất, về Nhu cầu thuê đất của nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam (sau đây gọi tắt là nhà đầu tư ): Trong quan hệ quốc tế hiện nay thì sự hợp tác song phương và đa phương đã trở thành xu thế tất yếu của sự phát triển kinh tế, chính trị, xã hội ở hầu hết các quốc gia trên thế giơí. Cùng với sự phát triển của xã hội, một trong những thay đổi trong chính sách quản lý, sử dụng đất của Nhà nước là việc Nhà nước cho phép các tổ chức, cá nhân nước ngoài thuê đất tại Việt Nam. Đây là một chế định mới được quy định cụ thể trong Luật đất đai 1993, tạo ra một môi trường pháp lý thuận lợi cho các chủ thể nước ngoài sử dụng đất, thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Việt Nam và tăng nguồn thu cho ngân sách Nhà nước. Xây dựng hệ thống pháp luật làm cơ sở cho hoạt động quản lý nhà nước đối với đất đai và quan hệ hợp tác quốc tế là một yêu cầu cần thiết. Đến nay, nhà nước đã ban hành các văn bản về việc cho người nước ngoài thuê đất và các hình thức sử dụng đất khác. Những văn bản pháp luật đó đã dần tạo nên một hành lang pháp lý cho hoạt động quản lý nhà nước về đất đai cũng như hoạt động của các tổ chức, cá nhân nước ngoài, người VIệt Nam định cư ở nước ngoài sử dụng đất tại Việt Nam. Sự phát triển kinh tế – xã hội và trên cơ sở hành lang pháp lý mà Nhà nước tạo ra, đầu tư nước ngoài vào Việt Nam ngày càng trở nên phổ biến. Cùng với nó, nhu cầu sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư của nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam là một vấn đề thiết yếu. Dĩ nhiên, có được quyền sử dụng đất bằng hình thức nào, trình tự thủ tục ra sao, nhà nước Việt Nam dành cho những ưu đãi gì, quyền và nghĩa vụ pháp luật quy định đỗi với người sử dụng đất sẽ là các vấn đề mà các nhà đầu tư quan tâm. Thứ hai, về những quy định pháp luật: Có sự khác biệt giữa chế độ pháp lý về sử dụng đất giữa các tổ chức, cá nhân trong nước với nhà đầu tư nước ngoài. Tuy nhiên, sự khác biệt đó lại không được trình bày một cách rõ ràng trong bất kỳ văn bản nào. Riêng chế độ pháp lý về sử dụng đất của nhà đầu tư nước ngoài lại được điều chỉnh trong nhiều văn bản với những quy định lẻ tẻ, có văn bản đã ra đời từ lâu và nhiều phần đã hết hiệu lực bởi những quy định mới thay thế. Vì vậy, việc hiểu những quy định của pháp luật về vấn đề này không đơn giản. Điều này gây khó khăn cho quá trình tìm hiểu và nghiên cứu pháp luật. Với tư cách là công ty hoạt động trong lĩnh vực tư vấn pháp luật, chúng ta cần phải đi sâu tìm hiểu về các quy định của pháp luật cũng như thực tế về vấn đề này để có thể giải đáp những băn khoăn, thắc mắc của khách hàng. Trên đây là lý do của việc thực hiện Báo cáo này. II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI: 2.1 Đối tượng nghiên cứu: Những quy định pháp luật Việt Nam về việc sử dụng đất của nhà đầu tư nước ngoài tại Việt nam. 2.2 Phạm vi nghiên cứu: Đề tài sẽ đi sâu tìm hiểu các hình thức sử dụng đất của nhà đầu tư nước ngoài khi thực hiện các dự án đầu tư nước ngoài tại Việt Nam và các vấn đề khác có liên quan. Vấn đề mua bán nhà ở, thuê nhà ở của nhà đầu tư nước ngoài không nằm trong phạm vi nghiên cứu của đề tài. III. KẾT CẤU CỦA ĐỀ TÀI: - Tên đề tài: " Tìm hiểu chế độ pháp lý về sử dụng đất của nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam”. - Ngoài Lời mở đầu, Kết luận và Tài liệu tham khảo, đề tài gồm có 5 phần: Phần I: Những quy định của pháp luật về các hình thức sử dụng đất của nhà đầu tư nước ngoài. Phần II: Những quy định của pháp luật về quyền và nghĩa vụ của nhà đầu tư nước ngoài sử dụng đất. Phần III: Chế độ pháp lý về sử dụng đất của người Việt Nam định cư ở nước ngoài, người nước ngoài thường trú tại Việt Nam. Phần IV: Nhận xét và kiến nghị.

doc32 trang | Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 2469 | Lượt tải: 3download
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Tìm hiểu chế độ pháp lý về sử dụng đất nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Nam ®­îc Nhµ n­íc cho phÐp sö dông tiÒn thuª ®Êt gãp vèn liªn doanh hoÆc tham gia hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh víi tæ chøc, c¸ nh©n n­íc ngoµi, mµ t¹i thêi ®iÓm ®iÒu chØnh ®· x¸c ®Þnh xong ®¬n gi¸ thuª ®Êt. 4.4 ThÈm quyÒn x¸c ®Þnh gi¸ thuª ®Êt. Trªn c¬ së khung gi¸ tiÒn thuª ®Êt vµ ®iÒu kiÖn miÔn gi¶m t¹i QuyÕt ®Þnh 189/2000/Q§-BTC ngµy 24/11/2000, theo ®Ò nghÞ cña Gi¸m ®èc Së Tµi chÝnh- VËt gi¸, Uû ban nh©n d©n c¸c tØnh, thµnh phè trùc thuéc trung ­¬ng quyÕt ®Þnh ®¬n gi¸ thuª ®Êt vµ viÖc miÔn gi¶m hoÆc ®iÒu chØnh ®¬n gi¸ thuª ®Êt cho tõng dù ¸n. Tr­êng hîp cã ý kiÕn kh¸c nhau vÒ ®¬n gi¸ thuª ®Êt gi÷a ng­êi thuª ®Êt víi c¬ quan cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh ®¬n gi¸ thuª ®Êt th× quyÕt ®Þnh gi¶i quyÕt cña Bé Tµi chÝnh lµ quyÕt ®Þnh cuèi cïng. 4.5 ¦u ®·i vÒ tiÒn thuª ®Êt: 4.5.1 CÇn cã sù ph©n biÖt c¸c lo¹i dù ¸n ®Çu t­ khi x¸c ®Þnh ­u ®·i vÒ tiÒn thuª ®Êt. Ngoµi c¸c dù ¸n ®­îc tÝnh tiÒn thuª ®Êt theo quy ®Þnh t¹i QuyÕt ®Þnh 189, c¸c dù ¸n sau ®­îc x¸c ®Þnh theo nh÷ng quy ®Þnh riªng: §èi víi dù ¸n ®Çu t­ theo Hîp ®ång X©y dùng – kinh doanh – chuyÓn giao, Hîp ®ång X©y dùng – chuyÓn giao – kinh doanh vµ Hîp ®ång X©y dùng – chuyÓn giao: Theo quy ®Þnh t¹i QuyÕt ®Þnh 189/2000 vµ NghÞ ®Þnh 62/1998 ngµy 15/8/1998 ban hµnh quy chÕ ®Çu t­ theo hîp ®ång BOT ¸p dông cho ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam th× loaÞ dù ¸n nµy ®­îc miÔn tiÒn thuª ®Êt trong suèt thêi gian thùc hiÖn dù ¸n. §èi víi dù ¸n ®Çu t­ x©y dùng nhµ ë ®Ó b¸n vµ cho thuª: Theo quy ®Þnh t¹i NghÞ ®Þnh sè 71/2001/N§-CP ngµy 05/10/2001 cña ChÝnh phñ vÒ ­u ®·i ®Çu t­ x©y dùng nhµ ë ®Ó b¸n vµ cho thuª, Th«ng t­ sè 20/2002/TT-BTc h­íng dÉn thi hµnh NghÞ ®Þnh 71 th× c¸c Doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi thµnh lËp vµ ho¹t ®éng theo LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi khi tham gia x©y dùng c¸c dù ¸n nhµ ë sÏ ®­îc nhµ n­íc cho thuª ®Êt vµ ®­îc ­u ®·i, trong ®ã cã ­u ®·i vÒ tiÒn thuª ®Êt (d­íi ®©y gäi lµ dù ¸n nhµ ë ®­îc ­u ®·i). C¸c doanh nghiÖp trong n­íc nÕu thùc hiÖn dù ¸n nhµ ë ®­îc ­u ®·i sÏ ®­îc Nhµ n­íc giao ®Êt vµ ®­îc h­ëng ­u ®·i vÒ tiÒn sö dông ®Êt. 4.5.2 Tr×nh tù, thñ tôc h­ëng ­u ®·i ViÖc xin h­ëng ­u ®·i vÒ tiÒn thuª ®Êt cã thÓ ®­îc tiÕn hµnh song song víi viÖc thuª ®Êt vµ xin cÊp phÐp ®Çu t­. Néi dung h­ëng ­u ®·i vÒ tiÒn thuª ®Êt lµ mét néi dung h­ëng ­u ®·i ghi trong §¬n xin ®¨ng ký ­u ®·i ®Çu t­ göi kÌm theo Hå s¬ xin cÊp GiÊy phÐp ®Çu t­ (GP§T). Tr­êng hîp dù ¸n ®· ®­îc cÊp GP§T nay xin ®­îc h­ëng ­u ®·i nãi chung, ­u ®·i vÒ tiÒn thuª ®Êt nãi riªng th× Doanh nghiÖp c¸c thñ tôc xin söa ®æi, bæ sung GiÊy phÐp ®Çu t­. §iÒu 111 – NghÞ ®Þnh 24 quy ®Þnh: ViÖc söa ®æi, bæ sung GP§T ®­îc c¬ quan cã thÈm quyÒn cÊp GP§T chÊp thuËn d­íi h×nh thøc GiÊy phÐp ®iÒu chØnh. Tuú tõng dù ¸n mµ c¬ quan cÊp phÐp ®Çu t­ cã thÓ lµ Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­, UBND cÊp tØnh, Ban Qu¶n lý Khu C«ng nghiÖp trong tr­êng hîp ®­îc Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ uû quyÒn. Khi cã nh­ cÇu söa ®æi bæ sung GP§T, c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, c¸c bªn hîp doanh nép Hå s¬ xin ®iÒu chØnh GP§T cho c¬ quan cÊp GP§T. III. H×nh thøc NhËn gãp vèn b»ng quyÒn sö dông ®Êt ®Ó liªn doanh hoÆc hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh víi bªn ViÖt Nam. Theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn hµnh, ®©y lµ vÊn ®Ò cã nhiÒu söa ®æi so víi c¸c quy ®Þnh tr­íc ®©y, nhÊt lµ vÒ ph¹m vi chñ thÓ gãp vèn vµ C¸ch thøc gãp vèn liªn doanh b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt. Nh÷ng vÊn ®Ò cÇn quan t©m: Chñ thÓ gãp vèn liªn doanh b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt, Gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt gãp vèn, C¸ch thøc gãp vèn, thuª ®Êt nhµ n­íc ®Ó gãp vèn liªn doanh, tr×nh tù thñ tôc gãp vèn, chÊm døt gãp vèn vµ xö lý quyÒn sö dông ®Êt khi chÊm døt gãp vèn. 1. Bªn gãp vèn liªn doanh b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt. Theo quy ®Þnh tr­íc ®©y, chñ thÓ gãp vèn liªn doanh chØ lµ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc, doanh nghiÖp cña c¸c tæ chøc chÝnh trÞ, x· héi, doanh nghiÖp quèc phßng an ninh (®èi víi c¸c tæ chøc trong n­íc ®­îc nhµ n­íc giao ®Êt cã thu tiÒn sö dông ®Êt vµ c¸c tæ chøc trong n­íc ®­îc Nhµ n­íc cho thuª ®Êt). Ngoµi ra tæ chøc ®­îc Nhµ n­íc giao ®Êt kh«ng ph¶i tr¶ tiÒn sö dông ®Êt ®Ó sö dông ®Êt vµo môc ®Ých s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, nu«i trång thñy s¶n vµ lµm muèi khi gãp vèn liªn doanh víi tæ chøc, c¸ nh©n n­íc ngoµi khi ®­îc c¬ quan cã thÈm quyÒn cho phÐp. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh, chñ thÓ gãp vèn liªn doanh vÉn chØ lµ c¸c tæ chøc trong n­íc. C¸c c¸ nh©n, hé gia ®×nh, doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi cã quyÒn sö dông ®Êt kh«ng ®­îc thùc hiÖn quyÒn nµy. Tuy nhiªn ph¹m vi chñ thÓ gãp vèn lµ tæ chøc ®· ®­îc më réng. Theo §iÒu 35 NghÞ ®Þnh 17, bªn ViÖt Nam gãp vèn cã thÓ lµ: Tæ chøc ®­îc Nhµ n­íc giao kh«ng thu tiÒn sö dông ®Êt ®Ó sö dông vµo môc ®Ých s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, nu«i trång thuû s¶n, lµm muèi (kh«ng cÇn sù chÊp thuËn cña c¬ quan cã thÈm quyÒn giao ®Êt); Tæ chøc ®­îc Nhµ n­íc giao cã thu tiÒn sö dông ®Êt; Tæ chøc nhËn chuyÓn nh­îng quyÒn sö dông ®Êt hîp ph¸p; Tæ chøc ®­îc Nhµ n­íc cho thuª mµ ®· tr¶ tiÒn thuª ®Êt cho c¶ thêi gian thuª hoÆc ®· tr¶ tr­íc tiÒn thuª ®Êt cho nhiÒu n¨m mµ thêi h¹n thuª ®Êt ®· ®­îc tr¶ tiÒn cßn l¹i Ýt nhÊt lµ 05 n¨m; C¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ®­îc nhµ n­íc cho thuª ®Êt tr¶ tiÒn thuª ®Êt hµng n¨m; NÕu gãp vèn b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt ®Ó liªn doanh víi tæ chøc, c¸ nh©n n­íc ngoµi th× ph¶i ®­îc Thñ t­íng ChÝnh phñ cho phÐp. §©y lµ quy ®Þnh míi cña NghÞ ®Þnh 17 so víi c¸c quy ®Þnh tr­íc ®©y nh»m môc ®Ých më réng quyÒn cho c¸c tæ chøc thuª ®Êt cña nhµ n­íc. Gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt gãp vèn: Tæ chøc bªn ViÖt Nam ®­îc Nhµ n­íc cho phÐp sö dông gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt (tiÒn thuª ®Êt) ®Ó gãp vèn liªn doanh, hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh víi c¸c tæ chøc, c¸ nh©n n­íc ngoµi, th× gi¸ thuª ®Êt do c¸c bªn tho¶ thuËn, nh­ng kh«ng ®­îc thÊp h¬n ®¬n gi¸ thuª ®Êt, mÆt n­íc, mÆt biÓn ¸p dông ®èi víi c¸c h×nh thøc ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam quy ®Þnh t¹i QuyÕt ®Þnh 189 (Th«ng t­ sè 35). Gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt gãp vèn liªn doanh ®­îc x¸c ®Þnh b»ng: diÖn tÝch sö dông ®Ó gãp vèn nh©n víi gi¸ thuª ®Êt mét n¨m, nh©n víi thêi h¹n liªn doanh. C¸ch thøc gãp vèn b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt Tr­íc ®©y, bªn cã ®Êt gãp vèn liªn doanh ph¶i chuyÓn sang h×nh thøc thuª ®Êt ¸p dông ®èi víi h×nh thøc ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam. Bªn cã ®Êt gãp vèn liªn doanh ph¶i ký hîp ®ång nhËn nî víi Së Tµi chÝnh vµ cã kÕ ho¹ch hoµn tr¶ tiÒn thuª ®Êt ë c¸c n¨m sau (theo Th«ng t­ 70/TC-QLCS ngµy 7/10/1997 cña Bé Tµi chÝnh). Ph¸p luËt hiÖn hµnh cã sù ph©n chia thµnh c¸c c¸ch thøc kh¸c nhau trªn c¬ së cã sù ph©n biÖt gi÷a c¸c h×nh thøc sö dông ®Êt, ph­¬ng thøc nép tiÒn thuª ®Êt, tiÒn sö dông ®Êt (nép tiÒn cho c¶ thêi gian thuª hay kh«ng, tiÒn nép cã nguån gèc tõ ng©n s¸ch hay kh«ng), vµ c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp (doanh nghiÖp nhµ n­íc vµ doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh). Tuú tõng tr­êng hîp mµ viÖc gãp vèn ®­îc ¸p dông mét trong c¸c c¸ch thøc sau: Gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt gãp vèn ®­îc coi lµ vèn cña tæ chøc gãp vèn vµ tæ chøc chØ ph¶i nép thuÕ sö dông ®Êt. GÝa trÞ quyÒn sö dông ®Êt ®­îc coi lµ vèn ng©n s¸ch nhµ n­íc cÊp vµ tæ chøc gãp vèn ph¶i nép tiÒn sö dông vèn ng©n s¸ch. Tæ chøc gãp vèn ph¶i nép tiÒn thuª ®Êt theo ®¬n gi¸ thuª ®Êt ¸p dông cho tæ chøc, c¸ nh©n n­íc ngoµi thuª ®Êt t¹i ViÖt Nam. Riªng ®èi víi tæ chøc ®­îc nhµ n­íc cho thuª ®Êt cÇn ¸p dông quy ®Þnh míi t¹i Th«ng t­ 35 thay cho viÖc ¸p dông QuyÕt ®Þnh 189: QuyÕt ®Þnh 189/2000 quy ®Þnh: Tæ chøc ®­îc nhµ n­íc cho thuª ®Êt ®­îc sö dông gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt ®Ó gãp vèn liªn doanh víi n­íc ngoµi, th× sè tiÒn thuª ®Êt gãp vèn liªn doanh lµ phÇn vèn cña nhµ n­íc ®Çu t­ cho doanh nghiÖp vµ doanh nghiÖp ph¶i tr¶ tiÒn sö dông vèn ng©n s¸ch. Th«ng t­ 35/2001 cã sù ph©n chia thµnh 2 tr­êng hîp: Doanh nghiÖp nhµ n­íc ®­îc Nhµ n­íc cho thuª ®Êt: khi ®­îc sö dông gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt (tiÒn thuª ®Êt) gãp vèn liªn doanh víi n­íc ngoµi, th× "gi¸ trÞ tiÒn thuª ®Êt ®­îc coi lµ vèn ng©n s¸ch nhµ n­íc cÊp cho doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp kh«ng ph¶i ghi nhËn nî vµ kh«ng ph¶i hoµn tr¶ tiÒn thuª ®Êt...". Doanh nghiÖp ph¶i nép tiÒn thu vÒ sö dông vèn ng©n s¸ch nhµ n­íc theo quy ®Þnh hiÖn hµnh. Thêi ®iÓm tÝnh vµ nép tiÒn thu vÒ sö dông vèn ng©n s¸ch nhµ n­íc ®­îc tÝnh tõ thêi ®iÓm sö dông tiÒn thuª ®Êt gãp vèn liªn doanh. * Tr­êng hîp ®· tr¶ tiÒn thuª ®Êt cho c¶ thêi gian thuª ®Êt, khi ®­îc Nhµ n­íc cho phÐp dïng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt gãp vèn liªn doanh trong thêi h¹n ®· tr¶ tiÒn thuª ®Êt, th× kh«ng ph¶i nép tiÒn thu vÒ sö dông vèn ng©n s¸ch nhµ n­íc ®èi víi gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt gãp vèn liªn doanh. Tæ chøc kh«ng ph¶i lµ doanh nghiÖp nhµ n­íc ®­îc Nhµ n­íc cho thuª ®Êt ®· tr¶ tiÒn thuª ®Êt cho c¶ thêi gian thuª ®Êt hoÆc tr¶ cho thêi gian thuª ®Êt cßn l¹i Ýt nhÊt lµ 5 n¨m, khi ®­îc Nhµ n­íc cho phÐp dïng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt gãp vèn liªn doanh trong thêi h¹n ®· tr¶ tiÒn thuª ®Êt, tæ chøc ph¶i nép tiÒn thuª ®Êt theo b¶n quy ®Þnh vÒ tiÒn thuª ®Êt, mÆt n­íc, mÆt biÓn ¸p dông ®èi víi c¸c h×nh thøc ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt nam ban hµnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh 189 Thuª ®Êt ®Ó gãp vèn liªn doanh b»ng quyÒn sö dông ®Êt. Tr­êng hîp bªn ViÖt Nam thuª ®Êt ®Ó gãp vèn liªn doanh víi n­íc ngoµi th× ph¶i lµm thñ tôc thuª ®Êt cña nhµ n­íc nh­ ®èi víi c¸c tæ chøc, c¸ nh©n n­íc ngoµi theo quy ®Þnh t¹i Th«ng t­ sè 679 TT/§C ngµy 12-5-1997 cña Tæng côc §Þa chÝnh. Riªng viÖc ®Òn bï, gi¶i phãng mÆt b»ng do bªn ViÖt Nam tæ chøc chØ ®¹o. GiÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt ®­îc cÊp cho doanh nghiÖp liªn doanh. Tr×nh tù thñ tôc gãp vèn b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt. ViÖc gãp vèn ®­îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña NghÞ ®Þnh 17/1999/N§-CP ngµy 29/3/1999 vµ NghÞ ®Þnh 79/2001. * GiÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt ®­îc cÊp cho Doanh nghiÖp liªn doanh. ChÊm døt gãp vèn vµ xö lý quyÒn sö dông ®Êt khi chÊm døt gãp vèn §­îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña NghÞ ®Þnh 17/1999/N§-CP ngµy 29/3/1999 vµ NghÞ ®Þnh 79/2001. §èi víi doanh nghiÖp nhµ n­íc, viÖc xö lý tµi s¶n gãp vèn khi chÊm døt liªn doanh cßn ®­îc quy ®Þnh cô thÓ t¹i Th«ng t­ sè 22/TT-BTC ngµy 11/3/2002 h­íng dÉn xö lý tµi chÝnh vµ h¹ch to¸n ®èi víi DNNN ViÖt Nam cã vèn gãp thµnh lËp DNLD theo LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam khi DNLD chÊm døt ho¹t ®éng. Liªn quan ®Õn vÊn ®Ò nµy cã mét sè vÊn ®Ò thùc tÕ ph¸t sinh mµ ph¸p luËt ch­a cã mét quy ®Þnh nµo ®iÒu chØnh. VÊn ®Ò 1: Xö lý quyÒn sö dông ®Êt nh­ thÕ nµo khi chÊm døt gãp vèn trong tr­êng hîp chuyÓn ®æi h×nh thøc ®Çu t­? HiÖn nay, cã nhiÒu doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cã nhu cÇu chuyÓn ®æi h×nh thøc ®Çu t­ tõ Doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi sang h×nh thøc doanh nghiÖp liªn doanh. Tr­êng hîp doanh nghiÖp liªn doanh mµ mét bªn lµ tæ chøc ViÖt Nam gãp vèn liªn doanh b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt muèn chuyÓn ®æi sang h×nh thøc doanh nghiÖp 100% vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi còng lµ mét nhu cÇu thùc tÕ x¶y ra vµ ®­îc ph¸p luËt thõa nhËn. VÒ nguyªn t¾c, bªn ViÖt Nam sÏ rót phÇn vèn gãp cña m×nh trong ®ã cã phÇn vèn gãp b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt, tøc lµ chÊm døt viÖc gãp vèn vµ tiÕp tôc sö dông ®Êt trong thêi h¹n sö dông ®Êt cßn l¹i. NÕu vËy, viÖc rót vèn nµy trong nhiÒu tr­êng hîp sÏ kh«ng mang tÝnh kh¶ thi v× g©y nhiÒu bÊt lîi cho bªn n­íc ngoµi. VËy nªn xö lý quyÒn sö dông ®Êt trong tr­êng hîp nµy nh­ thÕ nµo? HiÖn nay ch­a cã mét v¨n b¶n ph¸p luËt nµo quy ®Þnh vµ trªn thùc tÕ ®ang diÔn ra mét c¸ch phæ biÕn viÖc xö lý quyÒn sö dông ®Êt mét c¸ch tuú tiÖn. Bªn ViÖt nam chÊm døt gãp vèn nh­ng kh«ng tiÕp tôc sö dông mµ tiÕn hµnh "chuyÓn nh­îng” quyÒn sö dông ®Êt cho bªn n­íc ngoµi. C¬ së ph¸p lý mµ hä dùa vµo chÝnh lµ quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ ChuyÓn nh­îng vèn quy ®Þnh t¹i §iÒu 33 - NghÞ ®Þnh 24/2000. ViÖc dùa vµo c¬ së ph¸p lý nµy lµ c¸i cí ®Ó hîp thøc ho¸ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp v× §iÒu 33 chØ quy ®Þnh vèn mét c¸ch chung chung. Tuy nhiªn, xÐt theo tinh thÇn LuËt ®Êt ®ai hiÖn hµnh th× vèn thuéc ®èi t­îng chuyÓn nh­îng kh«ng bao gåm vèn lµ gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt (v× ph¸p luËt ®Êt ®ai ch­a thõa nhËn viÖc chuyÓn nh­îng quyÒn sö dông ®Êt cho tæ chøc, c¸ nh©n n­íc ngoµi). ThiÕt nghÜ, ®©y lµ mét kÏ hë cña ph¸p luËt, lµ mét vÊn ®Ò mµ ph¸p luËt cßn th¶ næi vµ nã sÏ g©y khã kh¨n khi cã tranh chÊp x¶y ra. H¬n n÷a, quyÒn cña doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi (doanh nghiÖp ®­îc chuyÓn ®æi h×nh thøc ®Çu t­) ®èi víi ®Êt nhËn "chuyÓn nh­îng" sÏ x¸c ®Þnh ra sao. Trªn thùc tÕ, mÆc dï ®· thùc hiÖn viÖc "chuyÓn nh­îng" quyÒn sö dông ®Êt ®­îc thùc hiÖn th«ng qua hîp ®ång chuyÓn nh­îng vèn nh­ng ng­êi ®øng tªn chñ sö dông ®Êt hîp ph¸p l¹i lµ bªn ViÖt Nam. VËy liÖu nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi cã ®­îc thùc hiÖn c¸c quyÒn cña ng­êi sö dông ®Êt, nh­ quyÒn thÕ chÊp b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt ®ã kh«ng? Râ rµng, vÒ mÆt ph¸p lý quyÒn nµy kh«ng ®­îc b¶o ®¶m g©y thiÖt thßi cho nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. Tõ nh÷ng lý do trªn, thiÕt nghÜ ph¸p luËt cÇn ph¶i cã mét c¬ chÕ ®iÒu chØnh ho¹t ®éng nµy, theo h­íng thõa nhËn viÖc "chuyÓn nh­îng' vµ t¹o c¬ héi cho doanh nghiÖp ®­îc chuyÓn ®æi ®­îc thùc hiÖn nh÷ng quyÒn t­¬ng øng cña ng­ßi nhËn chuyÓn nh­îng ®Êt. VÊn ®Ò 2: Xö lý quyÒn sö dông ®Êt trong tr­êng hîp gi¶i thÓ doanh nghiÖp. VÒ tr­êng hîp xö lý quyÒn sö dông ®Êt trong tr­êng hîp chÊm døt gãp vèn do doanh nghiÖp bÞ gi¶i thÓ, NghÞ ®Þnh 17/1999 cã quy ®Þnh "xö lý theo tho¶ thuËn cña hai bªn". Nh­ng c¸c bªn ®­îc tho¶ thuËn xö lý theo ph­¬ng thøc nµo th× ®Õn nay vÉn ch­a cã mét v¨n b¶n nµo quy ®Þnh. V× vËy, v­íng m¾c trªn thùc tÕ lµ ë chç: kh«ng ph¶i tr­êng hîp nµo c¸c bªn còng cã thÓ tho¶ thuËn ®­îc lµ mét trong hai bªn ®­îc nhËn quyÒn sö dông ®Êt ®Ó tiÕp tôc sö dông (do sè tµi s¶n cña doanh nghiÖp kh«ng ®ñ ®Ó thùc hiÖn c¸c nghÜa vô tµi chÝnh). Trong tr­êng hîp ®ã, doanh nghiÖp cÇn ph¶i xö lý quyÒn sö dông ®Êt nh­ thÕ nµo khi ph¸p luËt hiÖn hµnh ch­a cho phÐp doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc quyÒn chuyÓn nh­îng hoÆc b¸n ®Êu gi¸ quyÒn sö dông ®Êt. IV. thuª l¹i ®Êt trong khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghiÖp, khu c«ng nghÖ cao. VÒ quyÒn thuª ®Êt, thuª l¹i ®Êt cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n kh¸c, cã sù kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a tæ chøc, c¸ nh©n trong n­íc vµ tæ chøc, c¸ nh©n n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo ViÖt nam theo LuËt ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi. NÕu c¸c tæ chøc, c¸ nh©n trong n­íc ®­îc thùc hiÖn quyÒn nµy mét c¸ch réng r·i: ®­îc thuª ®Êt, thuª l¹i ®Êt trong vµ ngoµi khu c«ng nghiÖp, th× nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi chØ ®­îc quyÒn thuª l¹i ®Êt cña c¸c tæ chøc ®­îc nhµ n­íc cho thuª ®Êt x©y dùng, kinh doanh kÕt cÊu h¹ tÇng trong khu c«ng nghiÖp. Nh÷ng vÊn ®Ò cÇn quan t©m: Bªn cho thuª l¹i ®Êt, §èi t­îng cho thuª l¹i, Tr×nh tù thñ tôc cho thuª l¹i, quyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c bªn trong hîp ®ång cho thuª l¹i. Bªn cho thuª l¹i ®Êt: Lµ nh÷ng tæ chøc kinh tÕ thuéc ®èi t­îng ®­îc Nhµ n­íc cho thuª ®Êt ®Ó ®Çu t­ x©y dùng KCHT ®Ó chuyÓn nh­îng hoÆc cho thuª quyÒn sö dông ®Êt g¾n liÒn víi kÕt cÊu h¹ tÇng ®ã t¹i Khu c«ng nghiÖp, Khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghÖ cao (gäi t¾t lµ Khu c«ng nghiÖp). Bao gåm c¶ tæ chøc kinh tÕ trong n­íc, doanh nghiÖp thµnh lËp theo LuËt ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam. VÒ ph¹m vi chñ thÓ cho thuª ®Êt, NghÞ quyÕt sè 09 ngµy 28/8/2001 ®· cho phÐp t­ nh©n ®­îc thÝ ®iÓm cho nhµ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi thuª l¹i ®Êt. Tuy nhiªn hiÖn nay néi dung nµy ch­a ®­îc quy ph¹m ho¸. §èi t­îng cho thuª l¹i: §Êt cho thuª l¹i lµ ®Êt c¸c tæ chøc, c¸ nh©n trong n­íc vµ n­íc ngoµi ®­îc nhµ n­íc giao ®Êt, cho thuª ®Êt ®Ó ®Çu t­ x©y dùng vµ kinh doanh kÕt cÊu h¹ tÇng vµ t¹i thêi ®iÓm cho thuª l¹i ®· cã ®Çu t­ x©y dùng c«ng tr×nh kiÕn tróc, kÕt cÊu h¹ tÇng theo dù ¸n. 3. Tr×nh tù thñ tôc cho thuª l¹i ®Êt trong khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghÖ cao. Khi t×m hiÓu nh÷ng quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ vÊn ®Ò nµy, chóng ta thÊy cã hai tr×nh tù cho thuª l¹i ®Êt ®­îc quy ®Þnh trong c¸c v¨n b¶n: Th«ng t­ 679/1995 vµ NghÞ ®Þnh 17/1999, NghÞ ®Þnh 79/2001. VËy, nªn ¸p dông nh÷ng quy ®Þnh vÒ cho thuª l¹i ®Êt t¹i Th«ng t­ 679/1997 hay t¹i NghÞ ®Þnh 17/1999. LiÖu cã ®­îc ¸p dông NghÞ ®Þnh 17/1999, NghÞ ®Þnh 79/2001 ®èi víi tr­êng hîp cho nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi thuª ®Êt ®­îc kh«ng?...Thùc ra ®©y lµ c¸c v¨n b¶n quy ®Þnh vÒ hai tr×nh tù thuª l¹i ®Êt ¸p dông cho hai tr­êng hîp riªng biÖt. Th«ng t­ 679 quy ®Þnh tr×nh tù cho thuª l¹i ®Êt mµ bªn thuª l¹i ®Êt lµ nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi, cßn NghÞ ®Þnh 17 quy ®Þnh tr×nh tù cho thuª l¹i ®Êt (c¶ trong vµ ngoµi khu c«ng nghiÖp) mµ bªn thuª ®Êt lµ c¸c tæ chøc trong n­íc. C¸c doanh nghiÖp KCN thuª l¹i ®Êt cña C«ng ty ph¸t triÓn h¹ tÇng KCN ®­îc cÊp giÊy chøng nhËn ®¨ng ký thuª l¹i ®Êt. GiÊy chøng nhËn ®¨ng ký thuª l¹i ®Êt cña doanh nghiÖp trong KCN lµ c¨n cø ph¸p lý ®¶m b¶o quyÒn sö dông ®Êt æn ®Þnh trong suèt thêi h¹n thuª l¹i ®Êt. §iÒu nµy ®¸p øng ®­îc nh÷ng b¨n kho¨n cña nhµ ®Çu t­ khi thuª l¹i ®Êt lµ liÖu viÖc thuª l¹i cã bÞ huû ngang trong suèt thêi h¹n liªn doanh ghi trong giÊy phÐp ®Çu t­ kh«ng. HiÖn nay, GiÊy chøng nhËn ®¨ng ký thuª l¹i ®Êt ®­îc thay b»ng GiÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt. PhÇn II: quyÒn vµ nghÜa vô cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi sö dông ®Êt t¹i ViÖt nam; quyÒn thÕ chÊp gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt. I. QuyÒn cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi sö dông ®Êt t¹i ViÖt nam So víi tæ chøc, c¸ nh©n trong n­íc nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi cã sù kh¸c biÖt vÒ c¸c quyÒn cña ng­êi sö dông ®Êt mµ sù kh¸c biÖt chñ yÕu lµ ë c¸c quyÒn vÒ chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt. Nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi thuª ®Êt t¹i ViÖt Nam ®­îc h­ëng nh÷ng quyÒn quy ®Þnh t¹i §iÒu 7 Ph¸p lÖnh vÒ quyÒn vµ nghÜa vô cña tæ chøc, c¸ nh©n n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam. VÒ quyÒn chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt: Nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi kh«ng ®­îc h­ëng c¸c quyÒn chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt ®Çy ®ñ nh­ tæ chøc, c¸ nh©n trong n­íc nh­ quyÒn chuyÓn ®æi, chuyÓn nh­îng, gãp vèn b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt. Nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi chØ ®­îc quyÒn thÕ chÊp b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt, cho thuª l¹i ®Êt ®· x©y dùng xong kÕt cÊu h¹ tÇng trong khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt trong tr­êng hîp ®­îc nhµ n­íc ViÖt Nam thuª ®Êt ®Ó ®Çu t­ x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng t¹i c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt. Tr­íc ®©y, viÖc thùc hiÖn c¸c quyÒn nµy cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi cã nhiÒu thiÕu sãt, chØ ghi nhËn trong mét sè v¨n b¶n cò nh­ Ph¸p lÖnh vÒ quyÒn cña tæ chøc, c¸ nh©n n­íc ngoµi thuª ®Êt t¹i ViÖt Nam vµ NghÞ ®Þnh 11/1995 h­íng dÉn thi hµnh ph¸p lÖnh; hoÆc quy ®Þnh chung chung trong LuËt ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi; NghÞ ®Þnh 17/1999 quy ®Þnh c¸c quyÒn cña ng­êi sö dông ®Êt nh­ng l¹i chØ ¸p dông cho c¸c tæ chøc, c¸ nh©n trong n­íc. §Ó kh¾c phôc bÊt cËp trªn, NghÞ ®Þnh 79/2001 ®· më réng ph¹m vi ®iÒu chØnh cña NghÞ ®Þnh 17, theo ®ã nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc thùc hiÖn c¸c quyÒn thÕ chÊp, cho thuª l¹i ®Êt ®· ®Çu t­ kÕt cÊu h¹ tÇng theo quy ®Þnh t¹i NghÞ ®Þnh 17/1999 vµ NghÞ ®Þnh 79/2001. ViÖc ¸p dông mét tr×nh tù thèng nhÊt trong viÖc thùc hiÖn quyÒn cña ng­êi sö dông ®Êt trong n­íc vµ ng­êi sö dông ®Êt n­íc ngoµi lµ mét ®iÓm tiÕn bé cña NghÞ ®Þnh 79/2001. §Ò tµi ®i s©u t×m hiÓu vÒ quyÒn ThÕ chÊp gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt ®Ó vay vèn t¹i c¸c tæ chøc tÝn dông- mét quyÒn mµ nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi th­êng quan t©m: LiÖu cã ®­îc thÕ chÊp gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt kh«ng vµ nÕu ®­îc th× ph¸p luËt ViÖt Nam cho phÐp hä thùc hiÖn quyÒn nµy ®Õn ®©u. VËy, nhµ ®Çu t­ ®­îc phÐp thùc hiÖn quyÒn nµy trong tr­êng hîp nµo? §iÒu 7 Ph¸p lÖnh quyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c tæ chøc c¸ nh©n n­íc ngoµi, §iÒu 92 cña NghÞ ®Þnh sè 24/2000/N§-CP cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh LuËt §Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam, NghÞ ®Þnh 17/1999, NghÞ ®Þnh 79/2001 ®Òu c«ng nhËn quyÒn thÕ chÊp gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt cña c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi thuª ®Êt t¹i ViÖt Nam, nhËn gãp vèn b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt thuª. Tuy nhiªn, l¹i cã quy ®Þnh kh¸c nhau khi quy ®Þnh vÒ quyÒn thÕ chÊp gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt ®èi víi ®Êt thuª l¹i cña Doanh nghiÖp x©y dùng, kinh doanh KCHT trong khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghiÖp, khu ch«ng nghÖ cao lµ nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. Theo §iÒu 92 - NghÞ ®Þnh 24/2000, nhµ ®Çu t­ ®­îc quyÒn thÕ chÊp gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt ®èi víi ®Êt thuª l¹i. Tuy nhiªn, ®Õn NghÞ ®Þnh 17/1999 vµ NghÞ ®Þnh 79/2001 quyÒn ®ã l¹i kh«ng ®­îc nh¾c ®Õn. V× vËy, theo nguyªn t¾c ¸p dông ph¸p luËt chóng ta cÇn ph¶i ¸p dông quy ®Þnh míi h¬n vÒ vÊn ®Ò nµy, ®ã lµ NghÞ ®Þnh 79/2001. Trong khi ®ã, tæ chøc, c¸ nh©n trong n­íc thuª l¹i ®Êt l¹i ®­îc thùc hiÖn quyÒn thÕ chÊp. Cô thÓ: mÆc dï NghÞ ®Þnh 17/1999 vµ NghÞ ®Þnh 79/2001 kh«ng quy ®Þnh, nh­ng §iÒu 30 - NghÞ ®Þnh 66 l¹i cho phÐp c¸c tæ chøc, c¸ nh©n thuª l¹i ®Êt trong khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghiÖp, khu c«ng nghÖ cao ®­îc quyÒn thÕ chÊp gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt thuª l¹i vµ tµi s¶n thuéc së h÷u cña m×nh trªn ®Êt thuª l¹i t¹i tæ chøc tÝn dông ViÖt Nam. Nh­ vËy, Nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc phÐp thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt trong qu¸ tr×nh sö dông ®Ó vay vèn phôc vô ho¹t ®éng kinh doanh trong tr­êng hîp: §Êt thuª cña Nhµ n­íc. §Êt nhËn gãp vèn liªn doanh cña bªn ViÖt Nam thuª ®Êt cña nhµ n­íc. QuyÒn nµy ®­îc cô thÓ ho¸ trong c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt liªn quan kh¸c. II. QuyÒn ThÕ chÊp b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. Nh÷ng vÊn ®Ò cÇn quan t©m: §iÒu kiÖn thÕ chÊp, Chñ thÓ nhËn thÕ chÊp, gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt thÕ chÊp, tr×nh tù thñ tôc thÕ chÊp gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt, ®¨ng ký thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt, xo¸ ®¨ng ký thÕ chÊp, xö lý quyÒn sö dông ®Êt ®· thÕ chÊp ®Ó thu håi nî. 1. §iÒu kiÖn thÕ chÊp: Gåm nh÷ng tr­êng hîp ®­îc thÕ chÊp quy ®Þnh t¹i NghÞ ®Þnh 17: §Êt do nhµ n­íc cho thuª mµ ®· tr¶ tiÒn thuª ®Êt cho c¶ thêi gian thuª hoÆc ®· tr¶ tiÒn thuª ®Êt cho nhiÒu n¨m mµ thêi h¹n thuª ®Êt cßn l¹i Ýt nhÊt lµ 5 n¨m. §Êt do bªn ViÖt Nam thuª ®Êt cña nhµ n­íc ®Ó gãp vèn b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt mµ thêi h¹n gãp vèn b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt cßn l¹i Ýt nhÊt 05 n¨m. Ngoµi ra, NghÞ ®Þnh 79/2001 bæ sung thªm tr­êng hîp thêi h¹n thuª ®Êt ®· tr¶ cßn l¹i d­íi 5 n¨m vÉn ®­îc quyÒn thÕ chÊp theo h­íng dÉn cña Ng©n hµng Nhµ n­íc ®Ó vay vèn ng¾n h¹n. Tr­êng hîp nhµ n­íc cho thuª ®Êt mµ tr¶ tiÒn thuª ®Êt hµng n¨m th× chØ thÕ chÊp tµi s¶n thuéc së h÷u cña m×nh g¾n liÒn víi ®Êt ®ã. Chñ thÓ nhËn thÕ chÊp: theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn hµnh chñ thÓ nhËn thÕ chÊp lµ c¸c Tæ chøc tÝn dông sau: Tæ chøc tÝn dông ViÖt Nam, Chi nh¸nh ng©n hµng nhµ n­íc ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam Ng©n hµng liªn doanh ViÖt Nam víi n­íc ngoµi ho¹t ®éng theo quy ®Þnh cña LuËt C¸c tæ chøc tÝn dông. * VÒ ph¹m vi chñ thÓ nhËn thÕ chÊp, Theo C«ng v¨n sè 1501/CP-QHQT ngµy 22/11/2002 V/v §Ò ¸n thùc hiÖn thÝ ®iÓm doanh nghiÖp FDI thÕ chÊp gi¸ trÞ QSD ®Êt t¹i tæ chøc tÝn dông ë n­íc ngoµi, thñ t­íng ChÝnh phñ ®· ®ång ý vÒ nguyªn t¾c néi dung §Ò ¸n thùc hiªn thÝ ®iÓm viÖc cho phÐp doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n|íc ngoµi thÕ chÊp gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt t¹i tæ chøc tÝn dông ë n|íc ngoµi do Ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt Nam chuÈn bÞ; ®ång thêi ®ång ý Ng©n hµng Nhµ n|íc ViÖt nam phèi hîp víi c¸c c¬ quan tæ chøc ®oµn c«ng t¸c liªn ngµnh thùc hiÖn viÖc kh¶o s¸t kinh nghiÖm trong vµ ngoµi n­íc ®Ó tiÕp tôc hoµn thiÖn §Ò an nµy còng nh­ x©y dùng lé tr×nh tiÕn hµnh c¸c b­íc thùc hiÖn tiÕp theo. ViÖc më réng ph¹m vi chñ thÓ nhËn thÕ chÊp lµ mét h­íng míi phï hîp víi ®ßi hái cña thùc tÕ: Doanh nghiÖp n­íc ngoµi ®Çu t­ dù ¸n lín ë ViÖt Nam cÇn thÕ chÊp gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt ®­îc giao hoÆc cho thuª dµi h¹n ®Ó vay vèn cña c¸c tæ chøc tÝn dông ho¹t ®éng ë n­íc ngoµi trong tr­êng hîp c¸c tæ chøc tÝn dông ë ViÖt Nam kh«ng cã kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu vèn. VÊn ®Ò nµy ®· ®­îc ®Ò cËp t¹i NghÞ quyÕt sè 09 28/8/2001. 2. Gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt thÕ chÊp: - §­îc x¸c ®Þnh theo gi¸ ®Êt cña Uû ban nh©n d©n tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng n¬i cã ®Êt ban hµnh ¸p dông t¹i thêi ®iÓm thÕ chÊp. §èi víi ®Êt thÕ chÊp thuéc quyÒn sö dông cña doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi th× gi¸ ®Êt ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt ®­îc ban hµnh trªn c¬ së gi¸ thuª ®Êt ¸p dông ®èi víi c¸c tæ chøc, c¸ nh©n n­íc ngoµi sö dông ®Êt t¹i ViÖt Nam. HiÖn nay ®­îc quy ®Þnh t¹i QuyÕt ®Þnh 189/2000. Thêi ®iÓm x¸c ®Þnh gi¸ ®Êt lµ thêi ®iÓm thÕ chÊp chø kh«ng ph¶i lµ thêi ®iÓm thuª ®Êt, nhËn gãp vèn hay thuª l¹i ®Êt. - Tr­êng hîp ®Êt do Nhµ n­íc cho thuª, th× gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt thÕ chÊp ®­îc x¸c ®Þnh theo NghÞ ®Þnh 79/2001 bao gåm: TiÒn thuª ®Êt ®· tr¶ tr­íc cho Nhµ n­íc sau khi trõ ®i tiÒn thuª ®Êt ®· tr¶ cho thêi gian södông; TiÒn ®Òn bï thiÖt h¹i (nÕu cã); Gi¸ trÞ tµi s¶n g¾n liÒn víi ®Êt ®ã (nÕu thÕ chÊp gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt mµ trªn ®Êt ®ã cã tµi s¶n g¾n liÒn víi quyÒn sö dông ®Êt). 3. Tr×nh tù thñ tôc ThÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt Nh­ trªn ®· nªu, tr­íc khi cã NghÞ ®Þnh 79/2001, viÖc thùc hiÖn quyÒn nµy trªn thùc tÕ ph¶i dùa vµo c¸c quy ®Þnh cò thiÕu tÝnh râ rµng, cô thÓ (NghÞ ®Þnh 11/1995]. Sau nµy, vÊn ®Ò nµy ®· ®­îc ®iÒu chØnh riªng t¹i Th«ng t­ 772/2001 ngµy 21/5/2001. Tuy nhiªn, v¨n b¶n nµy l¹i cã sù ph©n biÖt vÒ tr×nh tù ®èi víi hai tr­êng hîp thÕ chÊp: tr­êng hîp thÕ chÊp cã GiÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt vµ tr­êng hîp thÕ chÊp ®· ®ñ ®iÒu kiÖn cÊp GiÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt nh­ng ch­a ®­îc cÊp. ViÖc cho phÐp nhµ ®Çu t­ ®­îc thÕ chÊp khi ch­a cã GiÊy chøng nhËn lµ phï hîp víi hoµn c¶nh lóc ®ã nh­ng viÖc quy ®Þnh hai tr×nh tù thÕ chÊp riªng biÖt lµ mét ®iÓm bÊt hîp lý kh«ng ®¸ng cã. §Õn NghÞ ®Þnh 79/2001, v¨n b¶n nµy ®· cã sù thèng nhÊt trong viÖc thùc hiÖn quyÒn thÕ chÊp, quyÒn cho thuª l¹i gi÷a ng­êi sö dông ®Êt trong vµ ngoµi n­íc, ngoµi ra kh«ng thõa nhËn viÖc thÕ chÊp khi ch­a ®­îc cÊp GiÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt. (cã nªn thõa nhËn mét sè néi dung cña TH«ng t­ 772: thÕ chÊp ch­a cã GCNQSDD, thÕ chÊp ®èi víi ®Êt cã tµi s¶n). 4. §¨ng ký thÕ chÊp gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt; tr×nh tù xo¸ ®¨ng ký thÕ chÊp gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt; xö lý quyÒn sö dông ®Êt ®· thÕ chÊp ®Ó thu håi nî. 2.4.1 §¨ng ký thÕ chÊp gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt Thùc hiÖn theo quy ®Þnh t¹i NghÞ ®Þnh sè 08/2000 ngµy 10/3/2000 vµ TTLT sè 03/TTLT ngµy 04/7/2003 h­íng dÉn tr×nh tù, thñ tôc ®¨ng ký vµ cung cÊp th«ng tin vÒ thÕ chÊp, b¶o l·nh b»ng quyÒn sö dông ®Êt, tµi s¶n g¾n liÒn víi quyÒn sö dông ®Êt. 2.4..2 Xo¸ ®¨ng ký thÕ chÊp gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt Khi doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi hoµn thµnh nghÜa vô tr¶ nî theo hîp ®ång tÝn dông hoÆc hîp ®ång thÕ chÊp gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt ®· ký kÕt, th× göi hîp ®ång thÕ chÊp gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt ®Õn Së §Þa chÝnh ®Ó xo¸ ®¨ng ký thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt.. Së §Þa chÝnh tiÕn hµnh xo¸ ®¨ng ký thÕ chÊp vµ ®ãng dÊu vµo hîp ®ång thÕ chÊp gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt; xo¸ ®¨ng ký thÕ chÊp trong Sæ theo dâi biÕn ®éng vµ Sæ ®¨ng ký giao dÞch b¶o ®¶m theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. 2.4.3 Xö lý quyÒn sö dông ®Êt ®Ó thu håi nî: Trong tr­êng hîp kh«ng hoµn thµnh nghÜa vô tr¶ nî theo hîp ®ång tÝn dông hoÆc hîp ®ång thÕ chÊp gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt ®· ký kÕt, tµi s¶n thÕ chÊp sÏ bÞ xö lý ®Ó thu håi nî. - Ph­¬ng thøc xö lý: ViÖc xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m lµ quyÒn sö dông ®Êt, tµi s¶n g¾n liÒn víi ®Êt ®­îc thùc hiÖn theo tho¶ thuËn cña c¸c bªn trong hîp ®ång tÝn dông, hîp ®ång b¶o ®¶m. Tr­êng hîp kh«ng xö lý ®­îc theo tho¶ thuËn cña c¸c bªn trong hîp ®ång, th× tæ chøc tÝn dông cã quyÒn chuyÓn nh­îng quyÒn sö dông ®Êt ®· thÕ chÊp cho ng­êi kh¸c ®Ó thu håi nî hoÆc yªu cÇu c¬ quan cã thÈm quyÒn ®­a tµi s¶n ra b¸n ®Êu gi¸ hoÆc khëi kiÖn t¹i Toµ ¸n theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. - Tr×nh tù thùc hiÖn: ViÖc xö lý theo quy ®Þnh t¹i NghÞ ®Þnh 178/1999 ngµy 29/12/1999 vµ ®­îc h­íng dÉn cô thÓ t¹i Th«ng t­ liªn tÞch sè 03/2001/TTLT/NHNN-BTP-BCA-BTC-TC§C ngµy 23/4/2001 . III. NghÜa vô cña nhµ ®Çu t­ trong c¸c h×nh thøc sö dông ®Êt: 1. NghÜa vô cña nhµ ®Çu t­ sö dông ®Êt t¹i ViÖt nam. Nhµ ®Çu t­ cã c¸c nghÜa vô quy ®Þnh t¹i Ph¸p lÖnh vÒ quyÒn vµ nghÜa vô cña tæ chøc, c¸ nh©n n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam. Trong ®ã, nhµ ®Çu t­ ph¶i thùc hiÖn nh÷ng nghÜa vô tµi chÝnh kh¸c ngoµi tiÒn thuª ®Êt (trong tr­êng hîp thuª ®Êt cña nhµ n­íc, thuª l¹i ®Êt khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt khu c«ng nghÖ cao), ®ã lµ: lÖ phÝ ®Þa chÝnh, lÖ phÝ tr­íc b¹, thuÕ ®Êt. HiÖn nay, nh÷ng nghÜa vô nµy ®­îc quy ®Þnh trong c¸c v¨n b¶n sau: Th«ng t­ sè 93/2002 ngµy 21/10/2002 quy ®Þnh chÕ ®é thu, nép vµ qu¶n lý, sö dông lÖ phÝ ®Þa chÝnh. Th«ng t­ sè 83-TC/TCT ngµy 7/10/1994 h­íng dÉn thi hµnh NghÞ ®Þnh sè 94/CP ngµy 25/8/1994 quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh Ph¸p lÖnh thuÕ nhµ ®Êt. Th«ng t­ sè 28/TT-BTC ngµy 18/4/2000 h­íng dÉn thùc hiÖn NghÞ ®Þnh 176/1999/N§-CP ngµy 21/12/1999 vÒ LÖ phÝ tr­íc b¹. Theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ViÖt Nam, c¸c tæ chøc, hé gia ®×nh, c¸ nh©n khi ®­îc c¬ quan nhµ n­íc cã thÈm quyÒn hoÆc tæ chøc ®­îc uû quyÒn gi¶i quyÕt c¸c c«ng viÖc vÒ ®Þa chÝnh th× ph¶i nép lÖ phÝ ®Þa chÝnh. Møc thu lÖ phÝ ®Þa chÝnh theo quy ®Þnh t¹i Th«ng t­ 93/2002 ngµy 21/10/2002 lµ 20.000 ®ång/ lÇn cho viÖc chøng nhËn ®¨ng ký biÕn ®éng ®Êt ®ai, cô thÓ lµ chøng nhËn thay ®æi chñ sö dông ®Êt; 100.000 ®ång cho viÖc cÊp GiÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt. C¸c nghÜa vô kh¸c, tuú tr­êng hîp ph¸p luËt quy ®Þnh cã ph¶i chÞu hay kh«ng. a. Tr­êng hîp thuª ®Êt cña nhµ n­íc ViÖt nam: LÖ phÝ tr­íc b¹: thuéc tr­êng hîp kh«ng ph¶i nép lÖ phÝ tr­íc b¹. ThuÕ sö dông ®Êt (thuÕ ®Êt): thuéc ®èi t­îng kh«ng ph¶i nép thuÕ ®Êt. b. Tr­êng hîp nhËn gãp vèn liªn doanh b»ng quyÒn sö dông ®Êt: Trong suèt qu¸ tr×nh liªn doanh Doanh nghiÖp liªn doanh kh«ng ph¶i thùc hiÖn mét nghÜa vô nµo liªn quan ®Õn diÖn tÝch ®Êt nhËn gãp vèn cña bªn ViÖt Nam (kÓ c¶ LÖ phÝ tr­íc b¹: doanh nghiÖp liªn doanh thuéc tr­êng hîp kh«ng nép lÖ phÝ tr­íc b¹, kho¶n lÖ phÝ tr­íc b¹ sÏ do bªn gãp vèn nép. ). §ång thêi, khi x¸c ®Þnh sè thuÕ TNDN ph¶i nép th× khÊu hao gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt ®­îc xem lµ kho¶n khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh sö dông cho s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô – mét kho¶n chi phÝ hîp lý ®­îc trõ ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ. ViÖc trÝch khÊu hao ph¶i ®¶m b¶o tÝnh ®ñ gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt vµ tÝnh tõ thêi ®iÓm doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi hoÆc hîp doanh b¾t ®Çu ®i vµo s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô cho ®Õn khi kÕt thóc dù ¸n. c. Tr­êng hîp thuª l¹i ®Êt trong khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghiÖp, khu c«ng nghÖ cao: Thuéc ®èi t­îng kh«ng ph¶i nép lÖ phÝ tr­íc b¹ nÕu ®Êt thuª ®· ®­îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt. 2. NghÜa vô tµi chÝnh ®èi víi bªn chñ thÓ kh¸c trong Hîp ®ång thuª ®Êt cña nhµ n­íc, Hîp ®ång nhËn gãp vèn liªn doanh, hîp ®ång thuª l¹i ®Êt. a. Tr­êng hîp thuª ®Êt cña nhµ n­íc ViÖt nam: Nhµ n­íc ViÖt Nam khi cho thuª ®Êt th× kh«ng thuéc diÖn chÞu thuÕ chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt: Môc I – 3.1 Th«ng t­ 104 ngµy 23/10/2000 “Nhµ n­íc giao ®Êt, cho thuª ®Êt cho c¸c tæ chøc, hé gia ®×nh, c¸ nh©n sö dông theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai. b. Tr­êng hîp nhËn gãp vèn liªn doanh b»ng quyÒn sö dông ®Êt: Tuú c¸ch thøc gãp vèn mµ bªn ViÖt nam ph¶i thùc hiÖn nh÷ng nghÜa vô tµi chÝnh sau víi nhµ n­íc: TiÒn thuª ®Êt: §­îc x¸c ®Þnh theo quy ®Þnh t¹i QuyÕt ®Þnh sè 189/2000/Q§-BTC ngµy 24/11/2000 vÒ viÖc ban hµnh B¶n quy ®Þnh vÒ tiÒn thuª ®Êt, mÆt n­íc, mÆt biÓn ¸p dông ®èi víi c¸c h×nh thøc ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt nam. TiÒn thu sö dông vèn ng©n s¸ch: §­îc x¸c ®Þnh theo quy ®Þnh t¹i Th«ng t­ sè 33 TC/TCT ngµy 13/6/1997 h­íng dÉn vÒ chÕ ®é thu sö dông vèn Ng©n s¸ch Nhµ n­íc. C¨n cø ®Ó tÝnh møc thu vÒ sö dông vèn Ng©n s¸ch lµ tæng sè tiÒn vèn cña ®¬n vÞ thuéc ®èi t­îng ph¶i tÝnh tiÒn thu sö dông vèn vµ tû lÖ thu. Trong ®ã: Tæng sè tiÒn vèn cña ®¬n vÞ thuéc ®èi t­îng ph¶i tÝnh tiÒn thu sö dông vèn lµ sè tiÒn thuª ®Êt ®­îc chuyÓn sang thµnh vèn do ng©n s¸ch nhµ n­íc cÊp cho bªn ViÖt nam gãp vèn. Tû lÖ thu vÒ sö dông vèn Ng©n s¸ch ®­îc quy ®Þnh cho mét th¸ng tõ 0,2% ®Õn 0,5% theo §iÒu 3 NghÞ ®Þnh sè 22/H§BT ngµy 24/1/1991 cña Héi ®ång Bé tr­ëng ( nay lµ ChÝnh phñ ). C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm kinh tÕ kü thuËt, ngµnh, nghÒ kinh doanh tû lÖ thu ®­îc quy ®Þnh chi tiÕt t¹i phô lôc kÌm theo th«ng t­ sè 33. TiÒn thuÕ sö dông ®Êt (ThuÕ ®Êt): §­îc x¸c ®Þnh theo Th«ng t­ sè 83-TC/TCT ngµy 7/10/1994 h­íng dÉn thi hµnh NghÞ ®Þnh sè 94/CP ngµy 25/8/1994 quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh Ph¸p lÖnh thuÕ nhµ ®Êt. PhÇn I.2.d quy ®Þnh: "Tr­êng hîp bªn ViÖt Nam liªn doanh ®­îc nhµ n­íc cho gãp vèn ph¸p ®Þnh b»ng quyÒn sö dông ®Êt th× tæ chøc c¸ nh©n ®¹i diÖn cho bªn ViÖt Nam dïng ®Êt ®Ó gãp vèn theo hîp ®ång ®· ký kÕt lµ ®èi t­îng nép thuÕ ®Êt". ThuÕ ®Êt ®­îc tÝnh nh­ sau: §èi t­îng chÞu thuÕ: §Êt gãp vèn lµ §Êt x©y dùng c«ng tr×nh. PhÇn I.2.d quy ®Þnh: "Tr­êng hîp bªn ViÖt Nam liªn doanh ®­îc nhµ n­íc cho gãp vèn ph¸p ®Þnh b»ng quyÒn sö dông ®Êt th× tæ chøc c¸ nh©n ®¹i diÖn cho bªn ViÖt Nam dïng ®Êt ®Ó gãp vèn theo hîp ®ång ®· ký kÕt lµ ®èi t­îng nép thuÕ ®Êt". C¨n cø tÝnh thuÕ: DiÖn tÝch ®Êt, h¹ng ®Êt, møc thuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp cña mét ®¬n vÞ diÖn tÝch. Tr­êng hîp thuª l¹i ®Êt trong khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghiÖp, khu c«ng nghÖ cao: ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp: Thuéc diÖn ph¶i chÞu thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp: §iÒu 1- LuËt thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ngµy 17/6/2003 quy ®Þnh: “Tæ chøc, c¸ nh©n s¶n xuÊt, kinh doanh hµng ho¸, dÞch vô (c¬ së kinh doanh) cã thu nhËp ®Òu ph¶i nép thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp..”, ®ång thêi kh«ng thuéc ®èi t­îng kh«ng thuéc diÖn chÞu thuÕ quy ®Þnh t¹i ®iÒu 2. C¨n cø tÝnh thuÕ: lµ thu nhËp chÞu thuÕ vµ thuÕ suÊt. Thu nhËp chÞu thuÕ: lµ thu nhËp tõ chuyÓn quyÒn thuª ®Êt. ThuÕ suÊt: 28%. ThuÕ VAT: Thuéc ®èi t­îng nép thuÕ VAT. C¨n cø tÝnh thuÕ lµ gi¸ tÝnh thuÕ vµ thuÕ suÊt. Gi¸ tÝnh thuÕ: §èi víi c¬ së kinh doanh ®­îc nhµ n­íc cho thuª ®Êt ®Ó ®Çu t­ cho thuª c¬ së h¹ tÇng trong khu c«ng nghiÖp, khu c«ng nghÖ cao, khu kinh tÕ kh¸c theo quy ®Þnh cña chÝnh phñ ®Ó cho thuª l¹i: gi¸ tÝnh thuÕ lµ gi¸ cho thuª ch­a cã thuÕ VAT trõ gi¸ thuª ®Êt ph¶i nép ng©n s¸ch nhµ n­íc. (PhÇn A. II.10 Th«ng t­ 122). §èi víi c¬ së kh¸c: “§èi víi ho¹t ®éng kinh doanh bÊt ®éng s¶n, gi¸ tÝnh thuÕ VAT ®­îc trõ gi¸ ®Êt chÞu thuÕ chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt”. ThuÕ suÊt: 5% nÕu thuéc tr­êng hîp quy ®Þnh t¹i phÇn B. II.2.35 Th«ng t­ 122: “Cho thuª c¬ së h¹ tÇng cña c¸c c¬ së ®­îc Nhµ n­íc giao ®Êt hoÆc cho thuª ®Êt ®Ó ®Çu t­ c¬ së h¹ tÇng kü thuËt ®Ó cho thuª trong khu c«ng nghiÖp, khu c«ng nghÖ cao, khu kinh tÕ kh¸c theo quy ®Þnh cña ChÝnh phñ”. 10% nÕu kh«ng thuéc tr­êng hîp trªn mµ thuéc tr­êng hîp kinh doanh bÊt ®éng s¶n. ThuÕ ®Êt: Ph¶i nép thuÕ ®Êt theo quy ®Þnh t¹i Th«ng t­ sè 83-TC/TCT ngµy 7/10/1994 h­íng dÉn thi hµnh NghÞ ®Þnh sè 94/CP ngµy 25/8/1994 quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh Ph¸p lÖnh thuÕ nhµ ®Êt. §iÓm I.2.b: "c¸c tæ chøc, c¸ nh©n cã nhµ ®Êt cho thuª th× tæ chøc, c¸ nh©n cho thuª nhµ ®Êt ph¶i nép thuÕ ®Êt, cßn ng­êi ®i thuª kh«ng ph¶i nép thuÕ ®Êt." §èi t­îng chÞu thuÕ: ®Êt x©y dùng c«ng tr×nh. C¨n cø tÝnh thuÕ: diÖn tÝch ®Êt, h¹ng ®Êt, møc thuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp cña mét ®¬n vÞ diÖn tÝch. PhÇn IV: ChÕ ®é ph¸p lý vÒ sö dông ®Êt ®èi víi Ng­êi ViÖt Nam ë n­íc ngoµi, ng­êi n­íc ngoµi th­êng tró t¹i viÖt nam sö dông ®Êt t¹i ViÖt Nam. Kh¸i niÖm Ng­êi viÖt nam ®Þnh c­ ë n­íc ngoµi vµ ng­êi n­íc ngoµi th­êng tró t¹i ViÖt Nam. Theo Th«ng t­ liªn tÞch sè 10/2000/TTLT ngµy 15/8/2000 h­íng dÉn viÖc ng­êi ViÖt Nam ®Þnh c­ ë n­íc ngoµi, ng­êi n­íc ngoµi th­êng tró t¹i ViÖt nam ®Çu t­ theo NghÞ ®Þnh sè 51/1999/N§-CP th×: Ng­êi ViÖt Nam ®Þnh c­ ë n­íc ngoµi, bao gåm: Ng­êi cã quèc tÞch ViÖt Nam c­ tró, lµm ¨n sinh sèng l©u dµi ë n­íc ngoµi; Ng­êi gèc ViÖt Nam c­ tró, lµm ¨n sinh sèng l©u dµi ë n­íc ngoµi; Ng­êi n­íc ngoµi th­êng tró ë ViÖt Nam, bao gåm: C«ng d©n n­íc ngoµi c­ tró, lµm ¨n, sinh sèng l©u dµi ë ViÖt Nam ®· ®­îc c¬ quan cã thÈm quyÒn ViÖt Nam cÊp ThÎ th­êng tró; Ng­êi kh«ng quèc tÞch c­ tró, lµm ¨n, sinh sèng l©u dµi ë ViÖt Nam ®· ®­îc c¬ quan cã thÈm quyÒn ViÖt Nam cÊp ThÎ th­êng tró. II. Nh÷ng v­íng m¾c trong viÖc ¸p dông quy ®Þnh cña ph¸p luËt ®èi víi ng­êi ViÖt nam ®Þnh c­ ë n­íc ngoµi, ng­êi n­íc ngoµi th­êng tró t¹i ViÖt nam. Ph¸p luËt ViÖt Nam cã nh÷ng quy ®Þnh ®Æc thï cho c¸c ®èi t­îng lµ ng­êi ViÖt Nam ë n­íc ngoµi vµ ng­êi n­íc ngoµi th­êng tró t¹i ViÖt Nam. Tuú tr­êng hîp mµ c¸c ®èi t­îng nµy cã thÓ ®­îc ¸p dông hoÆc theo LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam hoÆc theo LuËt doanh nghiÖp vµ LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc. V× vËy, néi dung ®iÒu chØnh cña ph¸p luËt vÒ quyÒn sö dông trong tõng tr­êng hîp còng cã sù kh¸c nhau. Tr­êng hîp ®Çu t­ vµo ViÖt Nam theo LuËt ®Çu t­ ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam th× hä sÏ ®­îc sö dông ®Êt theo chÕ ®é ph¸p lý vÒ sö dông ®Êt ®çi víi c¸c tæ chøc, c¸ nh©n n­íc ngoµi ®Çu t­ t¹i ViÖt Nam vµ khi ®ã hä còng ®­îc gäi lµ nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. (theo nh÷ng néi dung ®· ®­îc tr×nh bµy ë c¸c phÇn trªn). Tr­êng hîp ®Çu t­ vµo ViÖt Nam theo LuËt doanh nghiÖp vµ LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc th× vÉn cßn nhiÒu v­íng m¾c trong viÖc ¸p dông ph¸p luËt. PhÇn nµy sÏ ®Ò cËp s©u h¬n vÒ chÕ ®é sö dông ®Êt trong tr­êng hîp thø 2: Tr­êng hîp ®Çu t­ vµo ViÖt Nam theo LuËt doanh nghiÖp vµ LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc. Nhµ ®Çu t­ khi ®· thµnh lËp doanh nghiÖp theo LuËt doanh nghiÖp, LuËt Hîp t¸c x· ®Ó thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®Çu t­ theo LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc th× vÒ mÆt ph¸p lý hä tån t¹i víi t­ c¸ch lµ mét tæ chøc kinh tÕ trong n­íc. Nh­ vËy, vÒ mÆt nguyªn t¾c hä ph¶i ®­îc h­ëng mét chÕ ®é ph¸p lý vÒ sö dông ®Êt nh­ ®èi víi c¸c tæ chøc kinh tÕ trong n­íc. Cô thÓ: VÒ h×nh thøc sö dông ®Êt: hä cã thÓ sö dông ®Êt d­íi c¸c h×nh thøc nh­ ®­îc Nhµ n­íc giao ®Êt, cho thuª ®Êt, nhËn chuyÓn nh­îng, nhËn gãp vèn, thuª, thuª l¹i quyÒn sö dông ®Êt cña c¸c tæ chøc ®­îc quyÒn cho thuª, cho thuª l¹i ®Êt. VÒ quyÒn vµ nghÜa vô cña ng­êi sö dông ®Êt: hä ®­îc thùc hiÖn c¸c quyÒn vµ nghÜa vô vÒ ®Êt ®ai cña ng­êi sö dông ®Êt trong n­íc. §Æc biÖt, hä ®­îc h­ëng nh÷ng quyÒn chuyÓn quyÒn mét c¸ch ®Çy ®ñ theo NghÞ ®Þnh 17/1999, NghÞ ®Þnh 79/2001 vµ c¸c v¨n b¶n cã liªn quan. Cô thÓ lµ c¸c quyÒn: ChuyÓn ®æi, chuyÓn nh­îng, cho thuª, cho thuª l¹i, thÕ chÊp, b¶o l·nh, gãp vèn b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt. Tuy nhiªn, ph¸p luËt ch­a thõa nhËn cho nhµ ®Çu t­ lµ ng­êi ViÖt Nam ®Þnh c­ ë n­íc ngoµi, ng­êi n­íc ngoµi th­êng tró t¹i ViÖt Nam ®Çu t­ theo LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc ®­îc sö dông ®Êt theo c¸c h×nh thøc cña tæ chøc kinh tÕ trong n­íc, tøc lµ kh«ng cã sù ®ång nhÊt theo nguyªn t¾c ®ã mµ cã sù kh¸c biÖt: võa tu©n theo chÕ ®é ph¸p lý ®èi víi nhµ ®Çu t­ trong n­íc, võa tu©n theo chÕ ®é ph¸p lý vÒ sö dông ®Êt ®çi víi nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam. VÊn ®Ò ë ®©y kh«ng ph¶i ë chç t¹i sao l¹i cã sù kh¸c biÖt ®ã mµ quan träng lµ sù kh¸c biÖt nµy l¹i kh«ng ®­îc quy ®Þnh mét c¸ch râ rµng ë bÊt cø mét v¨n b¶n nµo dÉn ®Õn nh÷ng c¸ch hiÓu kh¸c nhau. Thø nhÊt, vÒ c¸c h×nh thøc sö dông ®Êt: LiÖu nhµ ®Çu t­ cã ®­îc sö dông ®Êt theo c¸c h×nh thøc sö dông ®Êt cña c¸c nhµ ®Çu t­ lµ tæ chøc trong n­íc kh«ng? Theo TTLT 10/2000, môc 6 vÒ hç trî mÆt b»ng s¶n xuÊt, kinh doanh th× "Nhµ ®Çu t­ cã dù ¸n ®Çu t­ theo LuËt KhuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc, nÕu cã nhu cÇu thuª ®Êt lµm mÆt b»ng thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t­ th× ®­îc t¹o ®iÒu kiÖn cho thuª ®Êt. "Nhµ ®Çu t­ ®­îc thuª ®Êt ®Ó x©y dùng nhµ ë nh»m môc ®Ých kinh doanh b¸n cho c¸c ®èi t­îng ®­îc phÐp mua nhµ ë hoÆc cho thuª t¹i ViÖt Nam theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ViÖt Nam". Nh­ vËy, v¨n b¶n nµy chØ ®Ò cËp ®Õn mét h×nh thøc sö dông ®Êt lµ Thuª ®Êt cña Nhµ n­íc ViÖt Nam. Cßn c¸c h×nh thøc kh¸c th× sao? Hä kh«ng ®­îc sö dông ®Êt theo c¸c h×nh thøc sö dông ®Êt cña tæ chøc kinh tÕ trong n­íc, vËy hä cã ®­îc thùc hiÖn nh­ c¸c h×nh thøc sö dông ®Êt cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi kh«ng? Ngoµi viÖc ®­îc thuª ®Êt cña nhµ n­íc, nhËn gãp vèn, thuª l¹i ®Êt trong khu c«ng nghiÖp, hä cã ®­îc thuª ®Êt, thuª l¹i ®Êt kh¸c cña c¸c tæ chøc kinh tÕ kh¸c kh«ng? TiÕp ®ã, c¸c h×nh thøc Êy ®­îc thùc hiÖn theo nh÷ng quy ®Þnh ph¸p luËt ¸p dông ®èi víi tæ chøc kinh tÕ trong n­íc hay nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. VÝ dô: tr­êng hîp thuª ®Êt cña nhµ n­íc th× Tr×nh tù, thñ tôc thuª ®Êt, ®¬n gi¸ thuª ®Êt, ®­îc ¸p dông theo nh÷ng quy ®Þnh ph¸p luËt nµo?. Cô thÓ, ¸p dông Th«ng t­ 679/1995 hay Th«ng t­ 2074/2001 (Tr×nh tù, thñ tôc thuª ®Êt), ¸p dông theo QuyÕt ®Þnh 189/2000 hay Th«ng t­ 35/2001 (®¬n gi¸ thuª ®Êt).... §èi víi nhËn gãp vèn liªn doanh, thuª l¹i ®Êt th× sao: thùc hiÖn nh­ tæ chøc trong n­íc nhËn liªn doanh hoÆc thuª l¹i ®Êt hay thùc hiÖn nh­ nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc tr×nh bµy ë c¸c phÇn trªn. VÒ c¸c quyÒn cña ng­êi sö dông ®Êt: ¸p dông quy ®Þnh vÒ quyÒn vµ nghÜa vô cña ng­êi sö dông ®Êt lµ tæ chøc, c¸ nh©n trong n­íc hay quy ®Þnh vÒ quyÒn vµ nghÜa vô cña tæ chøc, c¸ nh©n n­íc ngoµi thuª ®Êt t¹i ViÖt Nam ®Ó x¸c ®Þnh quyÒn vµ nghÜa vô cña nhµ ®Çu t­ trong tr­êng hîp nµy. C¸c quyÒn chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt ®­îc thùc hiÖn ®Õn ®©u vµ thùc hiÖn nh­ thÕ nµo? Ngoµi c¸c quyÒn nh­ nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi (quyÒn cho thuª l¹i ®Êt ®· ®Çu t­ x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng trong khu c«ng nghiÖp, quyÒn thÕ chÊp, b¶o l·nh b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt) hä cßn cã c¸c quyÒn chuyÓn quyÒn kh¸c kh«ng? §Ó tr¶ lêi c¸c c©u hái trªn, chóng ta ph¶i t×m hiÓu ë nhiÒu v¨n b¶n ph¸p luËt víi nh÷ng quy ®Þnh riªng lÎ hay dùa vµo nguyªn t¾c. HiÖn nay, vÉn ch­a cã mét v¨n b¶n ph¸p luËt nµo ®iÒu chØnh râ rµng vÒ vÊn ®Ò nµy. Nh÷ng vÊn ®Ò ®iÒu chØnh theo chÕ ®é ph¸p lý vÒ sö dông ®Êt ®èi víi nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam. HiÖn nay, chØ cã mét v¨n b¶n duy nhÊt ®iÒu chØnh vÒ vÊn ®Ò nµy, ®ã lµ Th«ng t­ liªn tÞch 10/2000/TTLT ngµy 15/8/2000 h­íng dÉn viÖc ng­êi ViÖt Nam ®Þnh c­ ë n­íc ngoµi, ng­êi n­íc ngoµi th­êng tró t¹i ViÖt Nam ®Çu t­ theo NghÞ ®Þnh 51/1999/N§-CP (gäi t¾t lµ TTLT sè 10). Theo v¨n b¶n nµy th×: VÒ c¸c h×nh thøc sö dông ®Êt: TTLT sè 10 chØ ®Ò cËp ®Õn h×nh thøc thuª ®Êt cña nhµ n­íc, theo ®ã nhµ ®Çu t­ ®­îc thuª ®Êt nh­ ®èi víi nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt nam. 2. VÒ quyÒn vµ nghÜa vô cña ng­êi sö dông ®Êt: Môc 7, Th«ng t­ 10/2001 quy ®Þnh “Nhµ ®Çu t­ ®­îc Nhµ n­íc cho thuª ®Êt cã c¸c quyÒn quy ®Þnh t¹i §iÒu 7 cña Ph¸p lÖnh vÒ quyÒn vµ nghÜa vô cña tæ chøc, c¸ nh©n n­íc ngoµi thuª ®Êt t¹i ViÖt Nam”. Theo ®ã, c¸c quyÒn vµ nghÜa vô ®èi víi ®Êt ®ai cña nhµ ®Çu t­ ®­îc x¸c ®Þnh gièng nh­ nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. Nh­ vËy, mÆc dï ®­îc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng víi t­ c¸ch lµ mét ph¸p nh©n trong n­íc nh­ng hä l¹i kh«ng cã quyÒn ®èi víi ®Êt thuª nh­ tæ chøc sö dông ®Êt trong n­íc. Nh÷ng vÊn ®Ò ®iÒu chØnh theo luËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc Nhµ ®Çu t­ lµ ng­êi ViÖt Nam ë n­íc ngoµi, ng­êi n­íc ngoµi th­êng tró t¹i ViÖt nam ho¹t ®éng theo LuËt doanh nghiÖp vµ cã dù ¸n ®Çu t­ theo LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc ®­îc ¸p dông mét sè néi dung cña chÕ ®é ph¸p lý vÒ sö dông ®Êt ®èi víi tæ chøc trong n­íc nh­ sau: 1. Gi¸ thuª ®Êt ¸p dông ®èi víi nhµ ®Çu t­: Theo Nguyªn t¾c vÒ gi¸ ¸p dông cho nhµ ®Çu t­ quy ®Þnh t¹i §iÒu 14 – NghÞ ®Þnh 51 vµ môc 10 - TTLT 10/2001 th×: “Doanh nghiÖp do ng­êi VIÖtNam ®Þnh c­ ë n­íc ngoµi ®Çu t­ trùc tiÕp vµo ViÖt Nam, doanh nghiÖp do ng­êi n­íc ngoµi th­êng tró ë ViÖt Nam ®Çu t­ trùc tiÕp t¹i ViÖt Nam, doanh nghiÖp do c«ng d©n ViÖt Nam cïng thµnh lËp víi ng­êi ViÖt Nam ®Þnh c­ t¹i n­íc ngoµi, víi ng­êi n­íc ngoµi th­êng tró t¹i ViÖt Nam cã dù ¸n ®Çu t­ theo LuËt KhuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc ®­îc h­ëng cïng møc gi¸ ®Çu vµo ®èi víi ®Êt ®ai,.....nh­ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cïng lo¹i trong n­íc.” Theo quy ®Þnh nµy: TiÒn thuª ®Êt mµ nhµ ®Çu t­ ph¶i nép khi thuª ®Êt cña nhµ n­íc ®­îc x¸c ®Þnh theo ®¬n gi¸ thuª ®Êt ¸p dông cho tæ chøc trong n­íc quy ®Þnh t¹i Th«ng t­ 35/2001. §¬n gi¸ nµy còng ®­îc ¸p dông ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt gãp vèn liªn doanh khi nhËn gãp vèn liªn doanh b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt, hoÆc khi x¸c ®Þnh gi¸ thuª l¹i ®Êt khi thuª l¹i ®Êt trong khu c«ng nghiÖp. 2. ¦u ®·i ®Çu t­ vÒ tiÒn thuª ®Êt: §iÒu kiÖn ­u ®·i: §iÒu 15 N§ 51 quy ®Þnh vÒ ®iÒu kiÖn ­u ®·i vÒ tiÒn thuª ®Êt nãi riªng vµ c¸c ­u ®·i kh¸c, theo ®ã c¸c dù ¸n ®Çu t­ nÕu ®¸p øng mét trong c¸c ®iÒu kiÖn ®ã sÏ ®­îc h­ëng ­u ®·i ®Çu t­. Néi dung ­u ®·i vÒ tiÒn thuª ®Êt: Thùc hiÖn theo §iÒu 18 NghÞ ®Þnh 51 quy ®Þnh vÒ néi dung ­u ®·i vÒ tiÒn thuª ®Êt vµ ®­îc cô thÓ ho¸ t¹i Th«ng t­ sè 98/2002/TT-BTC ngµy 24/10/2002 h­íng dÉn thùc hiÖn viÖc miÔn, gi¶m thuÕ cho c¸c ®èi t­îng ®­îc h­ëng ­u ®·i ®Çu t­ theo NghÞ ®Þnh sè 51/1999/N§-CP. Møc ­u ®·i ®Çu t­ cña tõng dù ¸n ®­îc x¸c ®Þnh tuú theo: Ngµnh nghÒ, l­îng lao ®éng sö dông b×nh qu©n trong n¨m, ®Þa bµn ®Çu t­ cña tõng dù ¸n. Trong ®ã, ngµnh nghÒ, ®Þa bµn ­u ®·i ®Çu t­ ®­îc quy ®Þnh cô thÓ t¹i Phô lôc ban hµnh kÌm theo NghÞ ®Þnh 35. Nhµ ®Çu t­ cã quyÒn ®iÒu chØnh, bæ sung ­u ®·i ®Çu t­ trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn dù ¸n nÕu ®¸p øng thªm ®­îc ®iÒu kiÖn ­u ®·i. Nhµ ®Çu t­ còng cã thÓ bÞ chÊm døt ­u ®·i ®Çu t­ tr­íc thêi h¹n do kh«ng ®¸p øng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó ®­îc h­ëng ­u ®·i v× lý do kh¸ch quan hoÆc chñ quan. PhÇn VI: Nh÷ng nhËn xÐt vµ kiÕn nghÞ vÒ nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn hµnh. Nh÷ng nhËn xÐt: Ph¸p luËt cßn cã nh÷ng quy ®Þnh thiÕu tÝnh khoa häc, hÖ thèng: - Nh×n mét c¸ch tæng thÓ, hiÖn nay chÕ ®é ph¸p lý cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc ghi nhËn trong c¶ ph¸p luËt ®Êt ®ai vµ ph¸p luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi. Sù thiÕu thèng nhÊt vµ khoa häc thÓ hiÖn ë chç: chóng ta ®· dµnh mét m¶ng ph¸p luËt riªng ®Ó ®iÒu chØnh nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn ®Êt ®ai, vËy mµ cßn cã nh÷ng quy ®Þnh thªm trong c¶ ph¸p luËt ®Çu t­. - VÒ thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh cho thuª ®Êt: Nh­ trªn ®· ph©n tÝch, mçi mét thêi kú sù ghi nhËn vÒ vÊn ®Ò nµy l¹i cã sù kh¸c nhau. Lo¹i trõ sù kh¸c nhau vÒ néi dung, ®iÒu ®¸ng nãi lµ sù kh¸c nhau trong c¸ch thøc quy ®Þnh. ViÖc ghi nhËn trong LuËt ®Êt ®ai 1993 - QuyÒn cña nhµ ®Çu t­ ®­îc ghi nhËn lÎ tÎ trong nhiÒu v¨n b¶n: VÒ c¸c quyÒn chuyÓn quyÒn: trong suèt mét thêi gian dµi c¸c quyÒn cña ng­êi sö dông ®Êt trong n­íc vµ n­íc ngoµi kh«ng ®­îc ghi nhËn mét c¸ch cô thÓ râ rµng. QuyÒn cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi sö dông ®Êt chØ ®­îc thùc hiÖn trªn c¬ s¬ nh÷ng quy ®Þnh cò s¬ sµi nh­ ph¸p lÖnh Ph¸p lÖnh vÒ quyÒn cña tæ chøc, c¸ nh©n n­íc ngoµi thuª ®Êt t¹i ViÖt Nam vµ NghÞ ®Þnh 11/1995 h­íng dÉn thi hµnh ph¸p lÖnh; hoÆc quy ®Þnh chung chung trong LuËt ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi; N¨m 1999, NghÞ ®Þnh 17/1999 quy ®Þnh c¸c quyÒn chuyÓn quyÒn cña ng­êi sö dông ®Êt ra ®êi nh­ng l¹i chØ ¸p dông cho c¸c tæ chøc, c¸ nh©n trong n­íc. ChØ ®Õn NghÞ ®Þnh 79, míi kh¾c phôc ®­îc nh÷ng thiÕu sãt cña ph¸p luËt, Tuy nhiªn ®iÒu ®¸ng nãi lµ sù ®iÒu chØnh nµy ®­îc ghi nhËn trong mét quy ®Þnh hÕt søc nhá lÎ, "khiªm tèn" t¹i phÇn ®iÒu kho¶n thi hµnh cña mét NghÞ ®Þnh söa ®æi mét NghÞ ®Þnh quy ®Þnh vÒ c¸c quyÒn chuyÓn quyÒn cña tæ chøc, c¸ nh©n trong n­íc. ThiÕt nghÜ, c¸ch quy ®Þnh nµy chØ thÝch hîp cho nh÷ng gi¶i ph¸p mang tÝnh t×nh thÕ, cßn xÐt vÒ mÆt lËp ph¸p th× kh«ng ®­îc æn vµ v× vËy sÏ g©y r©t nhiÒu khã kh¨n cho viÖc t×m vµ hiÓu ph¸p luËt. Ph¸p luËt cßn cã sù ph©n biÖt gi÷a chÕ ®é ph¸p lý vÒ sö dông ®Êt gi÷a nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ ng­êi sö dông ®Êt trong n­íc. §¬n gi¸ thuª ®Êt: HiÖn nay, ph¸p luËt cßn quy ®Þnh hai khung gi¸ kh¸c nhau trong viÖc tÝnh ®¬n gi¸ thuª ®Êt ®èi víi tæ chøc, c¸ nh©n trong n­íc vµ tæ chøc, c¸ nh©n n­íc ngoµi sö dông ®Êt t¹i ViÖt Nam. Quy ®Þnh nµy sÏ kh«ng cßn phï hîp khi chóng ta më réng sù hîp t¸c kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ khi ViÖt Nam tham gia vµo HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt – Mü trong ®ã nguyªn t¾c b×nh ®¼ng trong quan hÖ Kinh tÕ, Th­¬ng m¹i lµ mét nguyªn t¾c hµng ®Çu. Sù kh¸c biÖt vÒ quyÒn thÕ chÊp gi÷a n­íc ngoµi vµ trong n­íc ®èi víi ®Êt thuª l¹i trong khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghÖ cao. NghÞ ®Þnh 79 ®· quy ®Þnh tæ chøc, c¸ nh©n n­íc ngoµi ®­îc thùc hiÖn quyÒn thÕ chÊp nh­ tæ chøc n­íc t¹i NghÞ ®Þnh 17 vµ NghÞ ®Þnh 79. Tuy nhiªn quyÒn nµy chØ ¸p dông ®èi víi ®Êt thuª cña nhµ n­íc vµ ®Êt nhËn gãp vèn liªn doanh. Cßn ®èi víi tr­êng hîp ®Êt thuª l¹i th× sao? Nh­ PhÇn II ®· ®Ò cËp §iÒu 30 - NghÞ ®Þnh 66 chØ cho phÐp c¸c tæ chøc, c¸ nh©n thuª l¹i ®Êt trong khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghiÖp, khu c«ng nghÖ cao ®­îc quyÒn thÕ chÊp, trong khi ch­a cã v¨n b¶n ph¸p luËt nµo cho phÐp nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc thùc hiÖn quyÒn thÕ chÊp trong tr­êng hîp nµy. Nh÷ng kiÕn nghÞ: CÇn cã sù quy ®Þnh khoa häc, thèng nhÊt trong c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt. Thø nhÊt, cÇn cã sù thèng nhÊt trong viÖc ®iÒu chØnh nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn chÕ ®é ph¸p lý vÒ sö dông ®Êt cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam gi÷a ph¸p luËt §Êt ®ai vµ ph¸p luËt vÒ §Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam. Nªn ch¨ng, ph¸p luËt §Êt ®ai nªn ®iÒu chØnh mét c¸ch tËp trung, tr¸nh sù “nh­êng s©n” cho ph¸p luËt vÒ §Çu t­ n­íc ngoµi. Theo ®ã, khi ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò nµy trong ph¸p luËt vÒ §Çu t­ th× chØ cÇn cã mét quy ®Þnh nhá mang tÝnh dÉn chiÕu ®Õn ph¸p luËt §Êt ®ai. §iÒu nµy võa ®¶m b¶o tÝnh hÖ thèng cña ph¸p luËt, võa dÔ dµng trong viÖc söa ®æi, bæ sung cña ph¸p luËt ®Êt ®ai mµ kh«ng lµm mÊt hiÖu lùc cña c¸c quy ®Þnh trong ph¸p luËt vÒ ®Çu t­. Nh­ vÝ dô ®· nªu trªn, cïng víi quy ®Þnh cña LuËt ®Êt ®ai söa ®æi, bæ sung 2001 vµ NghÞ ®Þnh 66 th× §iÒu 88 NghÞ ®Þnh 24 h­íng dÉn thi hµnh LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam vÒ “ThÈm quyÒn cho thuª ®Êt” sÏ mÊt hiÖu lùc. Thø hai, Ph¸p luËt cÇn tr¸nh nh÷ng quy ®Þnh chång chÐo, lÎ tÎ, tr¸nh t×nh tr¹ng mét v¨n b¶n ph¸p luËt cò hÕt hiÖu lùc tõng phÇn qu¸ nhiÒu mµ vÉn cßn sö dông. TÊt nhiªn ®©y lµ vÊn ®Ò mang tÝnh l©u dµi, hiÖn t¹i cÇn cã mét v¨n b¶n quy ®Þnh riªng hoÆc h­íng dÉn c¸c vÊn ®Ò vÒ sö dông ®Êt cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Ó kh¾c phôc nh÷ng bÊt cËp cña ph¸p luËt hiÖn hµnh. CÇn ®¶m b¶o sù c«ng b»ng trong nh÷ng tr­êng hîp cho phÐp ®Ó ®¶m b¶o cho xu thÕ héi nhËp toµn cÇu hiÖn nay. CÇn cã sù ®iÒu chØnh kÞp thêi cña ph¸p luËt ®èi víi mét sè vÊn ®Ò thùc tÕ ph¸t sinh còng nh­ nh÷ng thiÕu sãt cña ph¸p luËt: Thø nhÊt, cÇn cã quy ®Þnh ®iÒu chØnh vÒ viÖc xö lý quyÒn sö dông ®Êt khi nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi gi¶i thÓ, chuyÓn ®æi h×nh thøc ®Çu t­ tõ Doanh nghiÖp liªn doanh mµ bªn ViÖt Nam gãp vèn b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt sang doanh nghiÖp 100% vèn. Thø hai, viÖc më réng ph¹m vi chñ thÓ cho thuª l¹i ®Êt vµ ph¹m vi chñ thÓ nhËn thÕ chÊp gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt theo tinh thÇn cña NghÞ quyÕt sè 09 ngµy 28/8/2001 ®· ®­îc triÓn khai trªn thùc tÕ cÇn ®­îc sím quy ph¹m ho¸, cô thÓ lµ cho phÐp t­ nh©n cho thuª l¹i ®Êt, cho phÐp tæ chøc tÝn dông n­íc ngoµi nhËn thÕ chÊp b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt. Thø ba, cÇn cã mét v¨n b¶n ph¸p luËt quy ®Þnh râ vÒ chÕ ®é sö dông ®Êt cña ng­êi ng­êi ViÖt Nam ®Þnh c­ ë n­íc ngoµi, ng­êi n­íc ngoµi th­êng tró t¹i ViÖt Nam ®Çu t­ theo LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc. KÕt luËn: ViÖc t×m hiÓu c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ sö dông ®Êt cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®ßi hái ng­êi t×m hiÓu cÇn cã mét c¸i nh×n xuyªn suèt hÖ thèng ph¸p luËt ®ång thêi ph¶i cËp nhËt, n¾m ®­îc tinh thÇn cña c¸c quy ®Þnh ®iÒu chØnh míi. V× vËy, th«ng qua viÖc thùc hiÖn ®Ò tµi nµy, ng­êi thùc hiÖn ®Ò tµi mong ®em ®Õn cho nh÷ng ng­êi quan t©m mét c¸i nh×n vÊn ®Ò võa kh¸i qu¸t, võa hÖ thèng, gãp phÇn vµo c«ng viÖc t­ vÊn cña c«ng ty.

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • docTìm hiểu chế độ pháp lý về sử dụng đất nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam.doc
Luận văn liên quan