Tình hình trục lợi nghiệp vụ bảo hiểm vật chất xe cơ giới tại công ty cổ phần bảo hiểm Petrolimex - Thực trạng và giải pháp

y đổi tình tiết vụ án; lập hồ sơ giả,tạo hiện trường giả; khai tăng số tiền tổn thất.Trong đó thì hình thức hợp lý hóa ngày giờ tai nạn và hiệu lực bảo hiểm là chủ yếu,được sử dụng nhiều nhất. Đây là những cách trục lợi mà nhằm vào những sơ hở thiếu sót của công ty trong khâu giám định và quản lí hợp đồng nên công ty khó kiểm soát được chính xác tất cả các hợp đồng trong năm. Hình thức lập hồ sơ khiếu nại nhiều lần cũng diễn ra ít vì về cơ bản cách làm này rất khó có hiệu quả. Còn hình thức cố ý gây tai nạn ít xảy ra nhất. Qua bảng số liệu trên ta cũng có thể thấy được mức độ của hành vi trục lợi bảo hểm ngày càng nhiều hơn,tinh vi hơn,phức tạp hơn.Nếu nhưu năm 2000 mới chỉ thấy được 100 vụ trục lợi thì sang đến năm 2010 số vụ trục lợi đã lên đến 253 vụ,tức là gấp hơn 2,5 lần so với năm 2007.Bên cạnh đó ta cũng thấy được hiệu quả của đội ngũ làm công tác giám định viên cũng như cán bộ thanh tra của công ty hoạt động hết sức hiệu quả trong công tác phòng chống trục lợi bảo hiểm. 2.3.2.Dấu hiệu nghi vấn của các hình thức trục lợi và một số hướng khắc phục 2.3.2.1. Dấu hiệu nghi vấn có gian lận bảo hiểm Cũng như các vụ án hình sự, các vụ gian lận BHVCXCG dù được chuẩn bị công phu đến đâu cũng để lại những sơ hở gây nghi vấn. Qua thực tiễn hoạt động kinh doanh bảo hiểm, công ty cổ phần bảo hiểm PJICO đã đúc kết được những dấu hiệu nghi vấn của trục lợi bảo hiểm như sau: - Tai nạn xảy ra trong vòng 1 tháng kể từ ngày hết hạn hoặc bắt đầu có hiệu lực bảo hiểm - Tai nạn xảy ra, giải quyết xong mới thông báo cho công ty bảo hiểm biết. - Tai nạn xảy ra ban đêm, nơi hoang vắng không có người làm chứng hoặc dân xư xung quanh. - Xe tư nhân, xe của chủ xe có nhiều xe chưa tham gia bảo hiểm thân xe, xe đăng kí từ tỉnh khác đến yêu cầu bảo hiểm thân xe với giá trị cao. - Chủ xe đến tham gia bảo hiểm vật chất xe nhưng không mang theo xe, không có giấy tờ chứng nhận bảo hiểm cũ hoặc giấy chứng nhận bảo hiểm cũ không tham gia bảo hiểm vật chất thân xe. - Hồ sơ tai nạn có hiện tượng tẩy xóa ngày tai nạn, ngày hiệu lực của bằng lái, giấy phép lưu hành, giấy phép lái xe, nguyên nhân tai nạn, tổn thất, số tiền đền bù… - Trong số các hồ sơ tai nạn, có ghi hoặc có biểu hiện có xe thứ ba liên quan nhưng không để lại việc giải quyết liên quan, không để lại địa chỉ của xe khác - Xe bị thiệt hại nặng hoặc toàn bộ tham gia bảo hiểm cao hơn giá trị thực tế thị trường. - Xe bị thiệt hại nặng nhưng người lái xe hoặc người trên xe lại không bị thương - Chủ xe đề nghị người bán bảo hiểm ghi giúp họ ngày cấp ấn chỉ vì những lý do mà họ đưa ra như tránh bị công an phạt, hợp lý hóa giấy tờ lưu hành… 2.3.2.2. Một số hình thức trục lợi bảo hiểm vật chất xe cơ giới tại công ty cổ phần BH PJICO * Hình thức hợp lí hóa ngày giờ tai nạn và hiệu lực hợp đồng. Để hợp lí hóa ngày giờ tai nạn và hiệu lực hợp đồng khách hàng có thể ghi lùi ngày hoặc tiến ngày xảy ra tai nạn và cũng có thể ghi lùi ngày bảo hiểm. Đây là hình thức dễ thực hiện nhất và công ty bảo hiểm PJICO khó kiểm soát được nhất. Hình thức trục lợi này thường được khách hàng móc nối với cán bộ đại lí của công ty.Vì thế đối với hình thức nghi sai ngày xảy ra tai nạn,để ngăn chặn hình thức này nếu cán bộ công ty phát hiện thấy có nghi ngờ thì phải kiểm tra lại giấy chứng nhận bảo hiểm xem có hợp lí không. Nếu có hợp lí việc giám định chủ yếu dựa vào việc xác minh hiện trường cùng lời khai của nhân chứng để xác định đúng ngày xảy ra tai nạn bao gồm các quy trình sau: - Xác minh hiện trường: xem xét dấu vết trên địa bàn và nơi xảy ra tai xem có phù hợp với lời khai của chủ xe hay không - Xác minh dựa trên lời khai của nhân chứng, người dân xung quanh xảy ra tai nạn - Xác minh qua các đối tượng liên quan trong vụ tai nạn: người trên xe bị thương đến mức độ nào, người thứ ba bị thiệt hại thế nào… - Xác minh lại hành trình của xe: ngày đi, các điểm dừng, điểm bốc dở hàng… Sau đó phải sắp xếp lại các chi tiết cho logic hợp lý về mặt thời gian cũng như các lời khai khớp nhau để đưa ra nhận định cuối cùng. Nếu có phát hiện ra trục lợi bảo hiểm thì trước hết người được bảo hiểm sẽ không nhận được tiền bồi thường: Tùy theo số tiền có ý định chiếm đoạt mà công ty có biện pháp xử lý thích hợp. Còn nếu nhân viên bảo hiểm do lỗi vô tình hay cố ý ghi sai mà phải chịu trách nhiệm trước hành vi của mình nhẹ thì bị kiểm điểm, khiển trách, nặng thì bị thôi việc hoặc kết tội đồng phạm. Đối với hình thức ghi lùi ngày bảo hiểm, lỗi này thuộc lỗi chủ quan, quản lí nội bộ của công ty đối với người bán bảo hiểm như nhân viên khai thác, đại lí, cộng tác viên. Do vậy việc quản lí nhân viên là nhiệm vụ chính. - Phải tổ chức đầu mối quản lý, theo dõi kiểm tra các đại lý thường xuyên luôn nhắc nhở đại lý tuân thủ quy trình nghiệp vụ, lưu ý người bán bảo hiểm, lưu ý người bán bảo hiểm là người khiếu nại gian lận thường tìm nhiều lý do để lừa người bán bảo hiểm chấp nhận ghi lùi ngày bảo hiểm. - Khi có yêu cầu ghi lùi ngày bảo hiểm thì nhân viên khai thác phải tìm cách ghi lại số xe, báo về cho công ty để có biện pháp ngăn chặn trên toàn tuyến - Khi đã xảy ra việc bán bảo hiểm khi lùi ngày bảo hiểm, cán bộ quản lí phải kiểm tra kĩ các giấy chứng nhận, cuống lưu, hóa đơn, yêu cầu người bán tường trình lại sự việc và có biện pháp xử lý ngay đối với người bán bảo hiểm. - Nếu phát hiện ra trường hợp này thì người được bảo hiểm sẽ không được bồi thường đồng thời người bán bảo hiểm có thể bị kết tội thiếu trách nhiệm gây thiệt hại nghiêm trọng tới tài sản Nhà nước tại điều 144 Bộ luật Hình sự nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Ví dụ điển hình: Chiếc xe ô tô mang biển kiểm soát 17K 8076 theo lời khai thì bị tai nạn,bị va quệt vào bụi cây bên đường ngày 15/02/2011,giấy chứng nhận bảo hiểm được ghi cấp ngày 12/02/2011 tại Công ty cổ phần bảo hiểm PJICO chi nhánh Thái Bình. Cán bộ công ty đã thấy có dấu hiệu nghi ngờ có sự gian lận trong vụ đòi bồi thường này nên nhanh chóng cử cán bộ phòng giám định và bồi thường xuống kiểm tra hiện trường. Sau khi kiểm tra và xác minh thì phát hiện chiếc xe mang BKS trên thực tế bị tai nạn ngày 10/02/2010, vì thế công ty đã từ chối bồi thường số tiền 8,6 triệu đồng với lý do tai nạn xảy ra nằm ngoài thời gian bảo hiểm. * Hình thức thay đổi tình tiết trong vụ tai nạn. Trong trường hợp này đa số các khách hàng thường thay đổi lỗi nguyên nhân trong vụ tai nạn, thay đổi người lái,sửa chữa hiệu lực bằng lái (do hết hạn hoặc không phù hợp với loại xe được lái),sửa chữa hiệu lực giấy phép lái xe (do hết hạn)… Hành vi gian lận này rất khó phát hiện trong trường hợp người gian lận không trung thực đã thay đổi lỗi, nguyên nhân trong vụ tai nạn hay thay đổi người lái xe hợp lệ. Vì vậy cán bộ giám định cần: - Đọc kĩ lời khai của lái xe, biên bản khám nghiệm hiện trường để phân tích tình huống xảy ra tai nạn. - Đối chiếu bản gốc của các giấy tờ trên như giấy phép lái xe, giấy phé lưu hành xe. - Trường hợp hồ sơ không có dấu hiệu sửa chữa thì có thể tìm cách đối chiếu bản gốc hồ sơ tai nạn tại cơ quan chức năng lập biên bản nếu khó khăn có thể nhờ sự giúp đỡ của cơ quan cấp trên. - Trường hợp nếu bị phát hiện trước thì trước hết người được bảo hiểm cũng không được nhận tiền bồi thường. Tùy theo số tiền định chiếm đoạt mà sẽ bị truy tố về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản XHCN Một ví dụ điển hình cho loại hình trục lợi này là : Ngày 15/9/2009 xe ô tô biển kiểm soát 34M 6549 bị tai nạn đâm vào giải phân cách.Chủ xe đã khiếu nại đòi bồi thường,PJICO chi nhánh Hải Dương đã thụ lý hồ sơ,khi xem xét thấy người điều khiển xe lúc xảy ra tai nạn không có giấy phép lái xe,vì vậy PJICO Hải Dương đã từ chối bồi thường cho chủ xe. Một ví dụ khác :Theo khai báo của lái xe ô tô mang biển kiểm soát 29Z-8337, vào khoảng 21 giờ ngày 18-12-2008 tại quốc lộ 18 A thuộc tổ 59 phường Cẩm Thạch, thị xã Cẩm Phả, Quảng Ninh, do trời tối, tầm nhìn hạn chế nên người lái xe đã để ô tô va chạm mạnh vào nhà ông Phạm Xuân Lốp bên đường.Hậu quả là xe ô tô bị hư hỏng nặng,tổn thất lên đến 500 triệu đồng. Tuy nhiên, khi tiến hành làm thủ tục bảo hiểm, các cán bộ của PJICO đã phát hiện ra nhiều điều vô lí xung quanh vụ tai nạn này. Chẳng hạn như theo khai báo của lái xe thì chiếc xe đã đâm vào bức tường gạch, nhưng phần trước của xe lại không có vết gãy, vỡ , trong khi toàn bộ đèn, giàn nóng, giàn làm mát, hộp số, kính chắn gió trước… lại hư hỏng rất nặng, phải thay thế. Trước những nghi ngờ nói trên,PJICO đã nhờ Viện Khoa học Hình sự (Bộ Công an) giám định dấu vết va chạm dẫn đến thiệt hại của xe ô tô biển số 29Z-8337. Kết luận giám định do Đại tá Trần Văn Điểm kí ngày 28-5-2009 đã khẳng định “Các dấu vết trên xe ô tô biển số 29Z-8337 không phù hợp va chạm với bức tường có kích thước 1 mét x 1 mét và cột sắt chống mái hiên”. Điều đó có nghĩa là phần khai của lái xe không đúng với thực tế. * Hình thức lập hồ sơ giả. Trục lợi bằng hình thức này thường phải có “tay trong” ở các doanh nghiệp bảo hiểm và “bắt tay” với các xưởng sửa chữa… Tuy không có tổn thất thực tế đối với đối tượng bảo hiểm nhưng vẫn có đầy đủ chứng từ hợp lệ (hóa đơn sửa chữa…) với đầy đủ chữ ký thật, dấu thật, chứng từ thật hoàn toàn nhưng chỉ có “sự thật” là… giả. Để nhận diện được dấu hiệu nghi phạm đồi hỏi phải cán bộ làm công tác giám định bồi thường phải đến tận hiện trường tai nạn, nghiên cứu kỹ biên bản giám định,các bức ảnh chụp xe tai nạn,đến xưởng sửa chữa xem có đúng sự thật không… Một ví dụ điển hình: xe ô tô biển kiểm soát 29Z 3461 thông báo tai nạn ngày 19/06/2009,yêu cầu công ty bảo hiểm bồi thường.Chủ xe đã mang toàn bộ giấy tờ xe,biên bản giám định hiện trường đến nộp cho công ty.Công ty thấy có dấu hiệu trục lợi nên đã cử cán bộ giám định khác đến kiểm tra thì xác định xe không hề bị tai nạn. * Hình thức tạo hiện trường giả. Trục lợi bảo hiểm theo cách này thường biểu hiện ở việc tạo ra một hiện trường như… thật.Đây là cách mà người trục lợi đưa xe từ nơi xảy ra tai nạn đến nơi khác để lập biên bản, thay đổi biển số xe không bị tai nạn đã mua bảo hiểm vào xe không mua bảo hiểm bị tai nạn để chụp ảnh, khám nghiệm lập biên bản. Để nhận diện được dấu hiệu nghi phạm, bằng giác quan để điều tra các vết tích trên hiện trường xem có phải là lái xe có đúng là bị tai nạn ở đó hay không. Đặc biết đối chiếu số khung số máy để các định xem biển số có đúng là của xe đó không. Để kiểm soát được hình thức trục lợi này phải có sự giúp đỡ của nhiều cơ quan chức năng. Nếu bị phát hiện thì người được bảo hiểm sẽ không nhận được số tiền bồi thường nào cả và còn bị cáo buộc liên quan đến tội chiếm đoạt tài sản có tổ chức tại điều 139 Bộ luật Hình sự của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Một ví dụ điển hình: Xe ô tô biển kiểm soát 33M 2648 đã báo tai nạn ngày 16/8/2009. Tuy nhiên, trong quá trình điều tra giám định tai nạn, nhân viên bồi thường đã phát hiện sự không trung thực của khách hàng. Khách hàng mua bảo hiểm cho chiếc xe Huyndai Santafe đời 2007 với hình xe nộp cho công ty bảo hiểm còn khá mới. Nhưng khi yêu cầu bồi thường lại là chiếc Huyndai Santafe đời 2003.Santafe đời 2003 có một số chi tiết bên ngoài khác với đời 2007 mà khách hàng đã sơ ý không phát hiện ra mặc dù đã cố tình lấy biển số xe bị hư hỏng gắn vào xe còn nguyên vẹn để mua bảo hiểm. * Hình thức khai tăng số tiền tổn thất. Trong trường hợp này người được bảo hiểm thường cấu kết với các chủ cửa hãng sửa chữa xe, thay thế phụ tùng để khai báo tăng số tiền thiệt hại;sửa chữa,thay thế cả những chi tiết,bộ phận hư hỏng không do tai nạn… Để tránh được tình trạng này thì khâu giám định trực tiếp cần phải được thực hiện nhanh chóng để giám định được các bộ phận của xe bị hư hỏng. Trong quá trình sửa chữa phải có sự theo dõi sát sao, nhất là công tác nghiệm thu sửa chữa. Cách tốt nhất là công ty hợp tác tốt với xưởng sửa chữa nhưng vẫn phải giữ được thái độ độc lập,kiên quyết. Nếu phát hiện ra hình thức gian lận này có thể giải quyết theo nguyên tắc hòa giải,êm thấm khi có được những bằng chứng chứng minh khách hàng trục lợi. Đây là nguyên tắc được ưu tiên hàng đầu,tránh chuyện bé xé ra to.Nếu khách hàng vẫn kiên quyết không chấp nhận thì phải bàng các biện pháp nghiệp vụ chứng minh cho khách hàng thấy hành vi gian lận của mình và không chấp nhận bồi thường. Ví dụ điển hình: Xe ô tô kiểm kiểm soát 30P 2657 đang lưu thông trên đường đã va quệt với xe máy đi cùng chiều,sau đó đánh lái va vào vỉa hè.Sau đó chủ xe đã yêu cầu công ty PJICO bồi thường.Sau khi đưa xe vào xưởng,xưởng đã báo giá về cho PJICO kèm theo chi tiết các hạng mục sửa chữa,thay thế.Tuy nhiên,khi xem xét báo giá cũng nhưu khi xuống xưởng,nhân viên giám định phát hiện ra một số chi tiết,bộ phận chỉ cần sửa chữa nhưng chủ xe lại đòi phải thay thế mới. * Hình thức lập hồ sơ khiếu nại nhiều lần,bảo hiểm trùng Trong trường hợp này,chủ xe thường lợi dụng sự dễ dãi,không kiểm tra của nhân viên bảo hiểm để lập nhiều hồ sơ dồi bồi thường cho một vụ tai nạn.Hoặc sử dụng hình thức mua bảo hiểm ở 2 hay nhiều công ty bảo hiểm khác nhau,khi xảy ra tai nạn yêu cầu các công ty bảo hiểm cùng thanh toán cho mình.Do các doanh nghiệp bảo hiểm không biết bên tham gia bảo hiểm đã “bắt cá nhiều tay” nên cùng trả tiền bảo hiểm mà kết quả là bên mua bảo hiểm được bồi thường gấp nhiều lần trị giá tài sản. Để nhận biết được hình thức trục lợi này đòi hỏi sự kiểm tra sát sao của các nhân viên bảo hiểm đối với các hồ sơ yêu cầu bồi thường.Quản lý tốt cá hồ sơ.Bên cạnh đó,cũng cần có sự phối hợp giữa các công ty bảo hiểm với nhau để nắm rõ các hồ sơ bảo hiểm trùng.Nếu bị phát hiện thì người được bảo hiểm sẽ không nhận được số tiền bồi thường nào cả và còn bị công ty bảo hiểm kiện ra tòa án. Ví dụ điển hình: Xe ô tô biển kiểm soát 93H 6723 bị tai nạn ngày 21/10/2008,chủ xe đã làm 2 bộ hồ sơ yêu cầu bồi thường.Do không kiểm tra nên PJICO đã bồi thường cho cả 2 bộ hồ sơ.Đến tận 3 tháng sau,kế toán mới phát hiện ra đã yêu cầu chủ xe đó phải hàn trả lại số tiền bồi thường và kiện chủ xe ra tòa án. * Hình thức cố ý gây tai nạn Đây là hình thức trục lợi bảo hiểm rất tinh vi, có kiến thức nghiệp vụ cao về bảo hiểm, được chuẩn bị kỹ lưỡng, số tiền trục lợi thường lớn, rất khó điều tra hoặc tìm ra được sự thật thì tốn nhiều công sức, tiền của.Một cách khá phổ biến là tìm cách hủy hoại tài sản trong một hoàn cảnh được dàn dựng như thật. Ví dụ điển hình:Sáng ngày 08/11/2008,PJICO nhận được thông báo của chủ xe 47V 1362 là xe ô tô bị cháy trên đỉnh Đèo Chuối – KonTum.Tại hiện trường, chiếc xe bị cháy đen,đầu xe hơi lao xuống mương bên phải. Theo lời khai của lái xe,khoảng 3h, lên gần đỉnh thì "ngửi thấy mùi khét nên dừng xe",đang kiểm tra xe thì bỗng nhiên xe bị cháy.Giữa đêm khuya trên đèo vắng nên lái xe đành nhìn chiếc xe bị cháy rụi. PJICO cùng với các cán bộ công an đã xuống hiện trường để giám định,xem xét hiện trường.Cần treo bánh xe sơ cua dài 25 cm nối với gầm xe bằng sợi xích móc hờ và không có vết trầy xước kim loại. Ghế lái xe phần băng tựa ở vị trí ngả hoàn toàn về phía sau. Phanh tay ở vị trí không kéo, cần số trong tình trạng còn số... Qua giám định,bên công an đã có kết luận nguyên nhân cháy là do xe bị đốt,không phải do tự nhiên bôc cháy vì "chẳng ai lại nằm để lái xe". Phương tiện đang chạy tại sao cần treo lòng thòng sát đất lại không bị trầy xước? Dừng xe trên đèo lại còn để số và không kéo phanh tay? Xe chạy đường xa, đèo dốc sao lại sử dụng vỏ xe bị mòn hoàn toàn?Lái xe Nguyễn Quang Mạnh lúc này khai đã "được sự chỉ đạo" của vợ chồng chủ xe Phạm Đại Việt. Tối 07/11, Mạnh lái xe từ Đà Lạt đi theo hướng Tà Nung - Nam Ban để qua Quốc lộ 27. Trên đường đi, Mạnh và Khang dừng xe mua xăng đổ sẵn vào can, khi gần đến đèo Chuối, Mạnh phát hiện chưa mua hộp quẹt nên phải quay xe lại một quán gần đó mua. Theo kế hoạch đã bàn tính từ trước, khi xe lên gần hết đèo sẽ đổ xăng vào thùng xe và châm lửa đốt. Thế nhưng cả hai phải nằm chờ, chọn thời điểm không có ai qua lại mới dám đốt xe. 2.4. Nguyên nhân của trục lợi bảo hiểm Nguyên nhân sâu xa thúc đẩy hành vi trục lợi bảo hiểm là xuất phát từ lòng tham của con người, họ có thể làm mọi cách để thu lợi bất chính về cho mình. 2.4.1. Nguyên nhân khách quan Trước hết là sự thiếu chặt chẽ của hệ thống hành lang pháp lí đã khiến các cơ quan chức năng nơi lỏng trong việc ngăn chặn các hành vi gian lận bảo hiểm, do chưa có một quy định rõ ràng, đầy đủ khi kí kết hợp đồng bảo hiểm hoặc do trong quá trình thực hiện chưa được nghiêm minh, chủ xe sẽ thực hiện hành vi gian lận của mình nếu họ biết được rằng có thể lách qua kẽ hở của pháp luật cũng như họ nghĩ rằng nếu bị phát hiện hình phạt cũng không đáng kể. Thứ hai, do sự quản lý lỏng lẻo của các cơ quan chức năng, thiếu sự kiểm tra, kiểm soát và xử lí. Thứ ba là do không gian địa lý. Xe cơ giới có tính cơ động cao tham gia hoạt động trên nhiều địa bàn, nhiều khu vực trong cả nước. Do đó, đối với những vụ tai nạn xảy ra ở xa, hoang vắng, ít người qua lại khó có thể giữ nguyên hiện trường, sự thay đổi tình tiết hiện trường có lợi cho người tham gia bảo hiểm là dễ xảy ra. Thêm vào đó trình độ của lái xe rất cao, họ am hiểu về xe cộ, các khu vực nên họ dễ tạo ra những tai nạn đánh lạc hướng cơ quan bảo hiểm để trục lợi. Ngoài ra do giá trị của xe cơ giới rất lớn, khi xảy ra tai nạn sẽ ảnh hưởng lớn đến tài chính của chủ xe nên đây là động cơ lớn để họ thực hiện hành vi trục lợi bảo hiểm. 2.4.2. Nguyên nhân chủ quan Nguyên nhân chủ quan đầu tiên phải kể đến là là hiện tượng cạnh tranh không lành mạnh giữa các doanh nghiệp bảo hiểm trên thị trường bằng đủ mọi thủ đoạn. Do cạnh tranh khốc liệt nên các DNBH luôn phải giữ kín các thông tin về khách hàng. Vì vậy, khi có tai nạn xảy ra các công ty bảo hiểm cũng tiến hành bồi thường mà không xem xét tình hình ở các doanh nghiệp khác dẫn đến chủ xe có thể được hưởng nhiều lần số tiền bồi thường. Đối với những trường hợp khiếu nại gian lận bị phát hiện, công ty chưa có biện pháp xử lí thích đáng, mới chỉ dừng lại ở mức độ từ chối bồi thường, điều này làm cho các chủ xe suy nghĩ theo một hướng tích cực là cứ lập hồ sơ khiếu nại nếu qua được thì nhận tiền bồi thường, còn không thì cũng không bị phạt. Một nguyên nhân khác là do hoạt động kinh doanh bảo hiểm được thực hiện thông qua hệ thống các đại lý. Trong khi đó các đại lý này không được trang bị đầy đủ các kỹ năng bán hàng bảo hiểm. Bên cạnh đó, sự ràng buộc giữa các đại lý bảo hiểm và Công ty bảo hiểm chủ yếu dựa trên các Hợp đồng đại lý. Do vậy, mối quan hệ ràng buộc giữa Công ty bảo hiểm và các đại lý này không chặt chẽ. Về phía đại lý vì mục tiêu lợi nhuận sẵn sàng câu kết với khách gành,cùng với khách hàng trục lợi bảo hiểm.Ngoài ra do việc phát triển doanh thu đặc biệt về việc bán bảo hiểm xe máy nhiều đơn vị không coi trọng về tính pháp lý trong việc bán bảo hiểm ,vì vậy nhiều đại lý bán bảo hiểm xe máy không ký hợp đồng ,hoặc có ký nhưng lại không điều tra việc hộ khẩu thường trú dẫn đến khi bán thu được tiền phí các đại lý này khong nộp tiền sau đó trốn mất,hoặc đại lý hay cán bộ thu tiền phí sau đó tiêu cho mục đích cá nhân ,đến khi kiểm tra phát hiện số tiền chiếm dụng các đại lý hoặc cán bộ bán bảo hiểm chiếm dụng không thu hồi được.muốn thu hồi phải nhờ cơ quan pháp luật can thiệp,nhưng số tiền thu hồi chậm và không thu hồi được hoàn toàn,thậm chí không thu hồi được.  Về hệ thống, quy trình bán hàng mặc dù các đơn vị bảo hiểm đã có quy định cụ thể, đặc biệt là quy trình báo phát sinh khi bán bảo hiểm. Nhưng các đại lý thường không chấp hành họăc chấp hành không nghiêm túc, đặc biệt là quy trình kiểm tra xe trước khi cấp bảo hiểm vật chất cho xe. Việc thu tiền và báo phát sinh sau khi cấp bảo hiểm, các đại lý cũng chấp hành không nghiêm túc. Thêm vào đó, về phía cơ quan bảo hiểm khi phát hiện các hành vi không chấp hành quy định bán bảo hiểm của đại lý, các cán bộ quản lý đại lý cũng không xử lý nghiêm túc, nhắc nhở hoặc cắt hợp đồng đại lý bảo hiểm đã tạo ra kẽ hở để đại lý cấu kết với khách hàng hoặc bị khách hàng lừa dối khi mua bảo hiểm. Tiêu biểu là hành vi cấu kết ghi lùi ngày hiệu lực của bảo hiểm xe cơ giới giữa khách hàng và đại lý. Về phía cán bộ giám định, phương tiện cơ giới thường ngại đến hiện trường tai nạn khi vụ tai nạn xảy ra hoặc quá tin tưởng ở lái xe khi hỏi về mức độ tổn thất, nên đã để cho chủ xe thông báo và chủ động hoàn tất hồ sơ tai nạn với công an nơi xảy ra tai nạn.Bên cạnh đó, do trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của các cán bộ giám định còn nhiều hạn chế, việc chấp hành quy trình giám định chưa nghiêm túc dẫn đến việc giám định thiếu chính xác.Trong nhiều trường hợp, cán bộ giám định được thông báo tai nạn, có mặt kịp thời tại hiện trường nhưng lại không đủ trình độ, chuyên môn, nghiệp vụ để tham gia vào quá trình giám định và lập hồ sơ tai nạn,báo cáo giám định.Đôi khi cán bộ giám định bồi thường không nắm chắc được giá cả của các phụ tùng thay thế nên việc duyệt giá sửa chữa, thay thế bị phụ thuộc vào báo giá của các hãng và các xưởng sửa chữa. Đây là vấn đề hạn chế của công tác cập nhật giá cả thị trường của bộ phận giám định - bồi thường xe cơ giới trong các công ty bảo hiểm. Về phía xưởng sửa chữa, nhiều trường hợp sau khi xảy ra tai nạn, chủ xe tự ý kéo xe về xưởng, tháo dỡ phụ tùng trong khi chưa thông báo và cũng chưa có ý kiến của cán bộ giám định rồi mới thông báo cho phía cơ quan bảo hiểm biết thông tin về vụ tai nạn. Khi cán bộ giám định được cử đến để giám định tổn thất thì lại không lập biên bản xử lý việc làm sai phạm của chủ xe mà thường chỉ ghi và chụp ảnh lại những tổn thất của các phụ tùng đã được chủ xe kê khai. Do vậy, không xác định được cụ thể và chính xác các tổn thất thực tế. Đây cũng là kẻ hở để chủ xe thông đồng với chủ xưởng đánh tráo các phụ tùng không bị hư hỏng do vụ tai nạn trên để đưa các phụ tùng hư hỏng ở ngoài vào nhằm mục đích trục lợi bảo hiểm, yêu cầu cơ quan bảo hiểm phải bồi thường tổn thất nhiều hơn thiệt hại thực tế. Nhiều trường hợp chính cán bộ giám định lại là người chủ động dàn xếp với xưởng sửa chữa, với chủ xe để thực hiện các hành vi trục lợi bảo hiểm. 2.5. Đánh giá về tình hình trục lợi nghiệp vụ bảo hiểm vật chất xe cơ giới tại công ty cổ phần bảo hiểm PJICO 2.5.1. Những thuận lợi trong công tác phòng chống trục lợi nghiệp vụ bảo hiểm vật chất xe cơ giới tại PJICO Số lượng xe tham gia nghiệp vụ BHVCXCG tại PJICO ngày càng tăng nhanh.Có được điều này là do hiện nay đời sống của người dân đã được nâng cao lên rõ rệt,nhu cầu của họ về xe cơ giới ngày một lớn;do đội ngũ cán bộ khai thác của công ty hoạt động ngày một hiệu quả hơn,hệ thống mạng lưới kinh doanh của công ty ngày càng được mở rộng;bên cạnh đó cũng do ý thức của người dân hiểu được lợi ích khi tham gia bảo hiểm ngay một tốt hơn… Doanh thu phí nghiệp vụ BHVCXCG tăng nhanh và chiếm tỷ trọng đáng kể trong doanh thu của công ty do đây được coi là nghiệp vụ truyền thống,có thế mạnh của công ty. Tỷ lệ hồ sơ được giải quyết bồi thường luôn chiếm trên 95% tổng số hồ sơ yêu cầu bồi thường.Điều này cho chúng ta thấy được hiệu quả trong công tác giám định bồi thường,giải quyết hồ sơ yêu cầu bồi thường của đội ngũ nhân viên của công ty,thể hiện được sự chuyên nghiệp trong làm việc của đội ngũ nhân viên trong công ty. Số vụ phát hiện trục lợi nghiệp vụ BHVCXCG tại PJICO tăng nhanh.Điều này thể hiện được hiệu quả của đội ngũ cán bộ làm công tác giám định bồi thường cũng như ban thanh tra trong công ty. PJICO luôn coi công tác phòng ngừa,đấu tranh chống tình trạng trục lợi bảo hiểm nói riêng và trục lợi bảo hiểm VCXCG nói chung.PJICO đã đưa ra nhiều giải pháp cũng như đào tạo cán bộ làm công tác phòng chống trục lợi bảo hiểm. PJICO cũng đã có những buổi tập huấn cho cán bộ nhân viên của công ty hiểu rõ về trục lợi bảo hiểm,những dấu hiệu nghi vấn cũng như những biện pháp phòng chống tình trạng trục lợi bảo hiểm.Bên cạnh đó,PJICO cũng đã đầu tư những trang thiệt bị hiện đại để phục vụ công tác giám định bồi thường,phòng chống trục lợi bảo hiểm cho cán bộ nhân viên của công ty. 2.5.2. Những khó khăn trong công tác phòng chống trục lợi nghiệp vụ bảo hiểm vật chất xe cơ giới tại PJICO Số lượng xe tham gia nghiệp vụ BHVCXCG tăng nhanh,điều này cũng dẫn đến các chủng loại xe cùng với trang thiết bị của xe đa dạng hơn với nhiều tính năng hơn.Nếu không nắm vững,không cập nhật thường xuyên bảng giá xe,bảng giá trang thiết bị của xe thì đội ngũ giám định viên rất dễ sai sót,không nhận biết được giá trị thực của xe cũng như thiết bị trên xe,khó phát hiện ra hành vi trục lợi khai tăng gá trị tổn thất của xe. Đội ngũ cán bộ trẻ trung, nhiệt tình song cũng còn hạn chế về mặt kinh nghiệm.Hầu hết các cán bộ giám định bồi thường cũng như thanh tra viên đều chuyển từ các ngành khác sang,không phải chuyên ngành bảo hiểm.Số lượng đội ngũ cán bộ làm công tác giám định nhìn chung còn thiếu so với số lượng công việc,các vụ việc phải giải quyết.Việc này dẫn đến áp lực công việc cho họ,gây mệt mỏi dẫn đến không hoàn thành tốt công việc được giao,đôi khi bỏ sót một số vụ trục lợi. Số vụ phát hiện trục lợi nghiệp vụ BHVCXCG tại PJICO ngày càng nhiều,các hình thức trục lợi bảo hiểm cũng ngày càng nhiều hơn.Điều này chứng tỏ tình hình trục lợi nghiệp vụ BHVCXCG diễn ra ngày càng tinh vi hơn,phức tạp hơn.Nếu không phát hiện được sẽ gây thiệt hại không nhỏ đến doanh thu cũng như uy tín của công ty. Các phương tiện trang thiết bị phục vụ cho công tác giám định bồi thường nhìn chung vẫn còn thiếu,chưa đồng bộ;các buổi tập huấn về phòng chống trục lợi bảo hiểm nhìn chung vẫn còn ít.Điều này gây ảnh hưởng đến việc giám định của giám định viên,khó khăn hơn trong việc phát hiện cá vụ trục lợi bảo hiểm. CHƯƠNG 3 : MỘT SỐ GIẢI PHÁP VÀ KHUYẾN NGHỊ NHẰM HẠN CHẾ TÌNH HÌNH TRỤC LỢI NGHIỆP VỤ BẢO HIỂM VẬT CHẤT XE CƠ GIỚI TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN BẢO HIỂM PETROLIMEX 3.1. Mục tiêu và phương hướng phát triển nghiệp vụ bảo hiểm vật chất xe cơ giới tại PJICO trong giai đoạn tới Từ khi thành lập đến nay, công ty cổ phần bảo hiểm PJICO đã có được một vị thế vững chắc trên thị trường bảo hiểm phi nhân thọ của Việt Nam.Đặc biệt là trong lĩnh vực bảo hiểm VCXCG.Đây là một thị trường rất tiềm năng với tốc độ phát triển hàng năm rất cao,tương đối ổn định. Hiện nay có rất nhiều doanh nghiệp bảo hiểm cạnh tranh trên phân khúc thị trường này,mức độ cạnh tranh giữa các công ty rất quyết liệt. Để giữ được vị thế là một trong những công ty hàng đầu trong lĩnh vực bảo hiểm VCXCG,công ty đã xây dựng cho mình những phương hướng, chiến lược kinh doanh bảo hiểm VCXCG phù hợp để từng bước khẳng định vững chắc vị thế của mình.Những định hướng chiến lược cơ bản đó là: - Xây dựng một đội ngũ cán bộ quản lý kinh doanh, kỹ thuật chuyên nghiệp. - Cung cấp dịch vụ khai thác bảo hiểm VCXCG một cách đúng đắn và hiệu quả nhất cho khách hàng - Xây dựng hệ thống công nghệ thông tin hiện đại để tạo ra bước phát triển nhanh chóng nhằm đáp ứng nhu cầu quản lý khách hàng, cấp đơn bảo hiểm, thống kê quản lý rủi ro và quản trị tài chính kế toán trong giai đoạn trước mắt cũng như trong vòng 10 năm. - Cải tiến chất lượng dịch vụ trong khâu giải quyết bồi thường, đảm bảo nguyên tắc: Nhanh – đúng - đủ. - Đảm bảo cho sự ổn định, tăng trưởng mạnh và hiệu quả cao - Hợp tác chặt chẽ với các công ty bảo hiểm, tái bảo hiểm để gia tăng mức phí bảo hiểm VCXCG giữ lại trong nước góp phần phát triển kinh tế đất nước. - Hợp tác chặt chẽ với các công ty bảo hiểm và tái bảo hiểm nước ngoài, tận dụng tối đa sư giúp đỡ về mặt kỹ thuật để phát triển các sản phẩm bảo hiểm tốt cho khách hàng đồng thời đảm bảo ổn định cân đối về mặt tài chính - Tăng cường quảng bá thông tin tuyên truyền quảng cáo hình ảnh công ty. Với phương châm: “Con người là chìa khoá của thành công” công ty đặc biệt chú trọng vào việc tăng cường đào tạo chuyên môn, phong cách làm việc chuyên nghiệp cho cán bộ, nhân viên của công ty từ đó mang lại cho khách hàng những sản phẩm và dịch vụ hoàn hảo. Hơn nữa mạnh dạn áp dụng công nghệ thông tin đạt chất lượng quốc tế để đáp ứng nhu cầu phục vụ khách hàng một cách tốt nhất. - Tăng cường mạnh mẽ công tác đào tạo lại nguồn nhân lực và triển khai áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9001 trên phạm vi toàn hệ thống *Phương hướng,nhiệm cụ của công ty cổ phần bảo hiểm PJICO trong thời gian tới: Nâng cao năng lực cạnh tranh nhằm tiếp tục phát triển,gia tăng thị phần trong lĩnh vực bảo hiểm phi nhân thọ thông qua các hoạt động của công ty. Tập trung mọi nguồn lực đẩy mạnh phát triển kinh doanh,mở rộng đối tượng,nguồn khách hàng.Xây dựng các chương trình cụ thể phát triển doanh thu cho từng nghiệp vụ cụ thể cũng như tổng thể.Đặc biệt,khai thác khách hàng tiềm năng trong lĩnh vực bảo hiểm VCXCG vì đây là một trong những thế mạnh của công ty trong thời gian qua.Hơn nữa,do quá trình hội nhập với nền kinh tế thế giới,thực hiện các cam kết của Việt Nam khi gia nhập tổ chức WTO với chính sách giảm thuế nhập khẩu xe ô tô,cùng với việc nền kinh tế ngày càng phát triển,đời sống của người dân ngày một nâng cao nên trong thời gian tới,lượng xe ô tô lưu hành tại VIệt Nam sẽ tăng lên một cách nhanh chóng. Ngoài việc áp dụng các chiến lược phát triển hoàn thiện các sản phẩm truyền thống,PJICO sẽ đẩy mạnh việc xây dựng các chính sách duy trì lượng khách hàng trung thành, tìm kiếm, lựa chọn, phát triển và khai thác các nghiệp vụ bảo hiểm mới nhằm đa dạng hoá sản phẩm. Bên cạnh đó với mong muốn: Mang lại sự an tâm cho khách hàng và mang lại lợi ích cho cộng đồng,PJICO cũng sẽ tiếp tục phát triển một hệ thống chi nhánh giao dịch và mạng lưới phục vụ khách hàng sâu rộng trên toàn quốc, áp dụng hệ thống bán lẻ, hệ thống đại lý…. Đồng thời tập trung đầu tư và phát triển nguồn nhân lực có trình độ, chuyên môn cao, có đạo đức, trách nhiệm và tâm huyết với nghề, chú trọng nâng cao chất lượng dịch vụ, cải tiến sản phẩm, tăng cường quảng bá nhận biết về thương hiệu PJICO cũng như về bảo hiểm VCXCG. Với tầm nhìn đến 2015 là trở thành “Tổng Công ty bảo hiểm hàng đầu Việt nam về chất lượng và hiệu quả”, PJICO chú trọng nhiều hơn đến phát triển chiều sâu, đến chất lượng của sự phát triển.Năm 2011, PJICO đặt ra những mục tiêu và chỉ tiêu kinh doanh cơ bản là: - Tổng doanh thu phấn đấu tăng trưởng từ 18% – 20% - Lợi nhuận phấn đấu tăng trưởng 18% - Niêm yết chứng khoán trên sàn giao dịch chứng khoán TP. Hồ Chí Minh 3.2. Giải pháp phòng chống tình trạng tục lợi bảo hiểm vật chất xe cơ giới tại công ty cổ phần bảo hiểm PJICO Như trên đã phân tích, hậu quả của trục lợi nghiệp vụ bảo hiểm vật chất xe cơ giới là rất to lớn và ngăn chặn trục lợi nghiệp vụ BHVCXCG không phải là việc một sớm một chiều. Đối với một số nước có thị trường bảo hiểm xe cơ giới phát triển lâu đời như Anh. Pháp, Mỹ…cho đến các công ty bảo hiểm lớn trong nước như Bảo Việt, Bảo Minh, PVI…cũng chưa thể khẳng định là đẩy lùi được hoàn toàn nạn trục lợi nghiệp vụ BHVCXCG Trong thời gian qua, cán bộ lãnh đạo công ty cùng với việc đẩy mạnh triển khai các sản phẩm BHVCXCG và tạo dựng thương hiệu PJICO cũng luôn coi trọng công tác phòng chống trục lợi nghiệp vụ BHVCXCG. Số vụ phát hiện trục lợi ngày càng tăng lên, tránh thất thoát cho công ty một số tiền lớn. Cùng với sự trang bị về cơ sở vật chất và nâng cao trình độ chuyên môn, cả phòng nghiệp vụ và phòng giám định - bồi thường đều nỗ lực hết mình để mang lại hiệu quả cao nhất cho công ty. Tuy nhiên, trong thời gian tới,tình hình trục lợi nghiệp vụ BHVCXCG chắc chắn sẽ còn phức tạp và tinh vi hơn. Điều đó đòi hỏi sự sắc bén, nhanh nhạy của công tác giám định bồi thường mà trong thời gian qua công ty mới chỉ đáp ứng được phần nào. Ðể khắc phục, nâng cao khả năng phòng ngừa trục lợi bảo hiểm, cần thực hiện các giải pháp đồng bộ. 3.2.1. Cần sớm hoàn chỉnh hành lang pháp lý cho hoạt động phòng chống trục lợi nghiệp vụ bảo hiểm vật chất xe cơ giới Tại Việt Nam,quản lý nhà nước về hoạt động KDBH được thực hiện thông qua: - Chính phủ thống nhất quản lý Nhà nước về KHBH - Bộ Tài chính chịu trách nhiệm trước chính phủ thực hiện quả lý nhà nước về KDBH. Các Bộ, cơ quan ngang Bộ thuộc Chính phủ trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình có trách nhiệm quản lý nhà nước về KDBH theo quy định của pháp luật. Bên cạnh việc bảo đảm quyền lợi chính đáng, hợp pháp của người tham gia bảo hiểm, mua bảo hiểm, cần có chế tài nghiêm khắc, đủ mạnh có giá trị răn đe, ngăn chặn, thậm chí xử lý hình sự đối với hành vi trục lợi bảo hiểm gây hậu quả lớn về tài sản, đạo đức, nhân cách, làm giảm sút lòng tin đối với cán bộ, công chức, tổ chức, cơ quan nhà nước. Có cơ chế bảo vệ, động viên nhân chứng hợp tác, giúp đỡ công việc điều tra, xác minh liên quan đến bảo hiểm, bồi thường Luật KDBH đã được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa X, kí họp thứ 8 thông qua ngày 09 tháng 12 năm 2000.Luật KDBH đã tạo cơ sở pháp lý ban đầu cho hoạt động kinh doanh của các công ty bảo hiểm và có vai trò tích cực trong việc điều tiết thị trường. Tuy nhiên trong số 9 chương, 129 điều chưa có chương nào điều nào đề cập tới vấn đề trục lợi bảo hiểm. Vì thế, rất khó khăn cho các DNBH, khi phát hiện ra trục lợi bảo hiểm, không biết xử lí thế nào ngoài việc từ chối bồi thường. Theo nghị định về xử phạt hành chính, hành vi trục lợi bảo hiểm chỉ bị xếp vào loại bị cảnh cáo hoặc phạt tối đa là 20 triệu đồng. Chính vì hành lang pháp lí chưa đầy đủ nên trục lợi bảo hiểm chưa được điều tra và xét xử nghiêm khắc, và không có tính chất răn đe. Hiện nay,Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi bổ sung của Luật Kinh doanh bảo hiểm (năm 2010).Tuy nhiên vẫn còn cần phải tiếp tục sửa đổi bổ sung để hoàn thiện hơn nữa. Cần thống nhất nhận thức về trục lợi bảo hiểm và coi đó là một hành vi vi phạm pháp luật cần bị lên án về đạo đức và xử lý nghiêm minh bằng pháp luật, tiếp tục hoàn thiện các quy định pháp lý về trục lợi bảo hiểm, đặc biệt cần phải có quy định về tội danh “Trục lợi bảo hiểm” trong Bộ luật hình sự để có thể xử lý đúng tội danh trục lợi bảo hiểm và phù hợp với thông lệ quốc tế.Hoàn thiện các chế tài xử phạt nghiêm khắc, phải làm sao để các hành vi trục lợi bảo hiểm bị lên án về mặt đạo đức,lên án mạnh mẽ trước xã hội,trừng trị nghiêm khắc, răn đe rõ ràng về pháp luật. Bên cạnh đó, nhà nước nên sớm có các quy định buộc các cơ quan tổ chức có nghĩa vụ cung cấp các thông tin có liên quan đến người mua bảo hiểm cho các công ty bảo hiểm khi có yêu cầu. Đây cũng là một trong những biện pháp thiết thực giúp thị trường bảo hiểm Việt Nam phát triển toàn diện, an toàn và lành mạnh,phòng chống được tình trạng trục lợi bảo hiểm. 3.2.2. Xây dựng quan hệ tốt với cơ quan chức năng có liên quan Xây dựng quan hệ tốt với cơ quan chức năng có liên quan như: giám định, điều tra, khoa học chuyên ngành, hợp tác hiệu quả trong giải quyết vụ việc bảo hiểm, bồi thường có yếu tố gian lận, tính phức tạp, không rõ ràng. Coi trọng công tác thanh tra, kiểm tra để bảo đảm việc tuân thủ quy trình công việc, phát hiện, xử lý kịp thời những sai phạm. Cập nhật, thông tin kịp thời, rộng rãi các vụ việc trục lợi được phát hiện để trao đổi, rút kinh nghiệm, đưa vào chương trình đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ nội bộ, nâng cao năng lực phòng ngừa. Xây dựng quy trình cụ thể về điều tra, xác minh những vụ việc có dấu hiệu gian lận, trục lợi bảo hiểm, để triển khai thực hiện trong toàn hệ thống doanh nghiệp Bên cạnh đó,công ty cũng cần phải phối hợp với các công ty bảo hiểm khác cùng nhau chia sẻ thông tin kinh doanh,nhất là danh sách các khách hàng “đen” cũng như danh sách các đại lý bị cấm hoạt động để hạn chế rủi ro,tránh trục lợi bảo hiểm. 3.2.3. Nâng cao hiệu quả công tác quản lý ấn chỉ Công tác quản lý ấn chỉ cũng hết sức quan trọng,giúp phòng tránh được hình thức trục lợi bảo hiểm VCXCG phổ biến nhất hiện nay là hợp lý hóa ngày tai nạn và hiệu lực bảo hiểm. - Toàn bộ ấn chỉ nhận từ công ty đều phải vào sổ theo dõi và được lưu trong máy tính công ty. Riêng với sổ đem sử dụng phải theo dõi được đối tượng sử dụng, thời gian sử dụng phải có quyết toán. Ấn chỉ dung không hết phải có biên bản giao nhận lại cho kế toán kho. - Chỉ được giao cho đại lý những loại ấn chỉ được phép giao theo quy định của công ty. Đối với những ấn chỉ có số tiền lớn thường dễ gây trục lợi, công ty cần hạn chế và quản lý tập trung. - Kiểm tra việc sử dụng ấn chỉ của đại lý định kỳ hoặc khi nghi ngờ các hiện tượng trục lợi bảo hiểm công ty phải tiến hành kiểm tra việc ghi chép và phát hành hóa đơn của đại lý, đối chiếu thời gian và nội dung ghi trên liên gốc và liên giao cho khách hàng. 3.2.4. Nâng cao chất lượng đại lý - Đại lý phải tuân thủ trình tự kiểm tra tất cả các xe trước khi nhận bảo hiểm đặc biệt đối với xe mua bảo hiểm lẻ, xe tư nhân, xe đăng kí tỉnh khác. Nhân viên phải đặc biết chú ý đến nguyên tắc này. - Nhân viên nên kiểm tra lý lịch quá trình hoạt động của xe, nếu đối tượng nhiều lần rủi ro hoặc chủ xe có tiền án, tiền sự thì trong quá trình làm việc đại lý phải linh hoạt, khéo léo từ chối bán bảo hiểm. - Tăng cường khâu tuyển chọn và đào tạo đại lý, cộng tác viên. Tuyển lựa đại lý, cộng tác viên có phẩm chất đạo đức tốt, trung thực, tổ chức cho họ tham gia các lớp đào tạo và hướng dẫn về khai thác nghiệp vụ. - Hiện hay các đại lý không thuộc biên chế của chi nhánh nên có tâm lý làm việc không tích cực, nhanh chán nản, dễ phát sinh tiêu cực. Vì vậy công ty nên có những biện pháp thích hợp như thường xuyên quan tâm, có chế độ khen thưởng với đại lý, bổ nhiệm các đại lý giỏi vào các chức vụ tổ trưởng đại lý,tuyển những đại lý xuất sắc vào biên chế của chi nhánh…Điều này chắc chắn sẽ khuyến khích tinh thần và trách nhiệm trong công việc của mỗi đại lý.Giúp hạn chế đáng kể việc bắt tay giữa đại lý với các đối tượng để thực hiện hành vi trục lợi bảo hiểm. 3.2.5. Nâng cao hiệu quả công tác giám định tổn thất Giám định là một khâu rất quan trọng, ảnh hưởng to lớn đến việc hanjc hế tình trạng trục lợi bảo hiểm. Chính vì vậy để nâng cao chất lượng phòng chống trục lợi bảo hiểm thì phải nâng cao chất lượng giám định tổn thất - Tăng cường đội ngũ giám định viên.Với tình hình tai nạn giao thông đang tăng như hiện nay thì việc giám định ngày càng khó khăn, phức tạp, khối lượng công việc cũng ngày càng nhiều. Với số lượng nhân viên như hiện nay nhiều khi không đủ.Có tăng cường thêm đội ngũ nhân viên giám định thì mới có thể tiến hành giám định ngay khi có tai nạn xảy ra.Xác định nhanh chóng nguyên nhân tai nạn,hiện trường tai nạn,tránh trục lợi bảo hiểm. - Ngoài ra, bản lĩnh của giám định viên cũng rất quan trọng, có tinh thần đối đầu với các hành vi trục lợi hay không? Có chịu khó tìm tòi bằng chứng? Có nhạy bén khéo léo và thông minh trong việc khai thác xâu chuỗi mọi thông tin? Có chuẩn bị chu đáo các kế hoạch phục vụ nhu cầu điều tra?… Đối với lĩnh vực phòng chống trục lợi bảo hiểm, tuyệt đối không có yếu tố may rủi. Tất cả đều phải dựa vào những bằng chứng có thực. Và có nhiều cách để tìm tra bằng chứng, nhiều khi chỉ cần tìm hiểu gần khu vực hiện trường, giám định viên cũng có thể có thêm nhiều chứng cứ. Hoặc trường hợp muốn tìm hiểu xem ai là người điều khiển xe lúc xảy ra tai nạn, giám định viên nên chụp lại hình chiếc xe và hình người tự nhận đã lái xe đưa tới hiện trường để nhân chứng nhận diện kịp thời. Và một nguyên tắc mà bất kỳ giám định viên nào cũng phải “nằm lòng”, đó là luôn ở trạng thái hoài nghi (nhưng không được tỏ ý nghi ngờ) để tìm ra sự thật, luôn đặt câu hỏi và giải quyết liên tục: Việc gì? Bởi tại làm sao? Ở đâu? Ai biết? Khi nào? Ra sao?... Trong rất nhiều tình huống xử lý, giám định viên cũng cần mạnh dạn đề nghị trợ giúp từ lãnh đạo công ty hoặc người có chuyên môn giỏi để có sự phối hợp xử lý tốt hơn. - Tai nạn diễn biến ngày càng phức tạp với rất nhiều tình huống khác nhau. Hiện tượng trục lợi cũng diễn ra hết sức tinh vi đòi hỏi cán bộ giám định phải có những kiến thức hết sức sậu rộng về xe cơ giới. - Áp dụng các công nghệ khoa học kỹ thuật vào việc giám định. Với sự phát triển của khoa học kỹ thuật như hiện nay thì việc áp dụng khoa học kỹ thuật vào giám định là hết sức cần thiết. Cần trang bị thêm cho giám định viên các thiết bị cần thiết như phương tiện đi lại. Các thiết bị công nghệ thường xuyên được nâng cao nên cũng phải thường xuyên thay đổi những thiết bị đã cũ, không còn phù hợp như máy ảnh…Từ đó xác định nhanh chóng nguyên nhân tai nạn,hiện trường tai nạn,tránh trục lợi bảo hiểm. - Liên kết với các xưởng sủa chữa gara ô tô có uy tín.Bên cạnh đó cũng cần phải kiểm tra khi đưa xe vào xưởng,kiểm tra bảo giá,hóa đơn sửa chữa của xưởng gửi tới.Nếu phát hiện thấy có dấu hiệu móc ngoặc giữa cưởng sửa chữa,gara với khách nhằm trục lợi bảo hiểm cần có các biện pháp mạnh,chám dứt liên kết với các xưởng đó. 3.2.6.Nâng cao hiệu quả công tác đào tạo đội ngũ cán bộ Hiện nay ở PJICO, với hơn 90% đội ngũ cán bộ có trình độ đại học, đó là một thế mạnh đối với công ty. Nhưng hầu hết các cán bộ phải đảm đương nhiều công việc. Việc đào tạo cán bộ cũng còn nhiều hạn chế vì mang tính manh mún, thiếu hệ thống. Vì vậy để nâng cao được khả năng làm việc của cán bộ trong công ty thì công ty nên thực hiện các biện pháp sau đây: - Trong tương lai gần, PJICO cần có kế hoạch mở một trung tâm đào tạo cho các cán bộ của tổng công ty, trang bị cho các bộ mới đặc biệt là những cán bộ được tuyển dụng từ các công ty thuộc lĩnh vực khác; cập nhật và nâng cao kiến thức cho các cán bộ đang làm việc tại PJICO. - Bên cạnh việc cử cán bộ đi học tại nước ngoài, PJICO có thể mời các chuyên gia từ các Học viện BH nổi tiếng trên thế giới mà PJICO có quan hệ lâu năm,các chuyên gia từ các công ty BH nối tiếng thế giới đến tham gia đào tạo và hỗ trợ giảng dạy,chia sẻ kinh nghiệm phòng chống trục lợi bảo hiểm,trong đó có phòng chống nghiệp vụ BHVCXCG. Ngoài ra, PJICO cũng cần tận dụng những cán bộ đã được công ty cử đi tu nghiệp nước ngoài đứng lớp, chia sẻ kiến thức mà họ đã học được. Đây cũng là một cách hay để kiểm tra kết quả học tập của cán bộ đó, và tạo điều kiện cho cán bộ này đóng góp hơn nữa cho công ty, sử dụng hiệu quả hơn nguồn tiền PJICO đã đầu tư cho cán bộ công nhân viên đi học tại nước ngoài. - Cần có chế độ khen thưởng đối với những cán bộ hoàn thành công việc xuất sắc để động viên họ trong công việc. Mức thưởng cần phù hợp với công sức họ bỏ ra, có như vậy, họ mới tiếp tục cố gắng, nỗ lực trong công việc. Ngoài việc thưởng bằng vật chất, cũng nên khuyến khích họ bằng những phần thưởng mang ý nghĩa tinh thần, giúp họ khẳng định được bản thân và chỗ đứng của họ trong công ty. - Nâng cao chuyên môn và đạo đức cho các cán bộ giám định. Bên cạnh việc tăng cường về số lượng thì nâng cao chất lượng cũng không kém phần quan trọng.Từ đó giúp hạn chê tình trạng có sự tiếp tay của các giám định viên để trục lợi bảo hiểm . 3.2.7.Một số giải pháp khác Nâng cao quy trình làm việc,bán hàng,có sự phối hợp thống nhất với các cấp trong công ty. Doanh nghiệp bảo hiểm phải nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung, xây dựng mới, ban hành quy trình làm việc chặt chẽ, thiết lập hệ thống kiểm tra, giám sát nhanh nhạy, hiệu quả, bảo đảm trong mọi tình huống, điều kiện, đều thực hiện nghiêm túc quy trình. Quan tâm giáo dục đạo đức, lòng yêu nghề, tính tự trọng, tinh thần trách nhiệm đối với công việc, doanh nghiệp cho đội ngũ cán bộ, nhân viên, đặc biệt yêu cầu về tính gương mẫu của các cấp lãnh đạo. Tăng cường công tác kiểm tra việc chấp hành các quy trình bán hàng, giám định, giải quyết bồi thường và xác minh hồ sơ bồi thường trong trường hợp có dấu hiệu nghi ngờ trục lợi bảo hiểm. Việc phòng chống trục lợi BHVCXCG yêu cầu mang tính liên tục, nhanh chóng nhưng không được đốt cháy giai đoạn.Đòi hỏi phải có sự phối hợp thống nhất và đồng bộ giữa tổng công ty với các chi nhánh,giữa các chi nhánh với nhau,giữa ban giám đốc và các phòng trực thuộc, giữa các phòng ban với nhau, giữa các nhân viên khai thác, giám định bồi thường và thanh tra. Có như vậy, công tác này mới thực sự mang lại hiệu quả về mặt kinh tế cũng như chính trị xã hội. Cần tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến cho tất cả mọi người, đặc biệt là các khách hàng tham gia hiểu về trách nhiệm của mình,nâng cao nhận thức của khách hàng nhằm hạn chế bớt sự phát sinh tính gian lận,trục lợi bảo hiểm.Bên cạnh đó,công ty cần phối hợp với các cơ quan chức năng để đẩy mạnh công tác truyền thông, tạo dư luận ủng hộ việc đấu tranh với những hành vi gian lận, trục lợi bảo hiểm. 3.3. Một số khuyến nghị đối với cơ quan Nhà nước để phòng chống tình trạng trục lợi bảo hiểm vật chất xe cơ giới 3.3.1.Đối với Bộ Tài chính Bộ Tài chính cần nghiên cứu và tiếp tục hoàn thiện các quy tắc bảo hiểm chung và vấn đề trục lợi BHVCXCG nói riêng. Bộ Tài chính và các cơ quan chức năng phải có hướng triển khai triệt để, ngăn chặn khiếu nại gian lận trong BH ở nước ta.Bộ Tài chính cần thành lập một ban thanh tra độc lập để ngăn chặn hành vi tiêu cực của các cơ quan thực hiện pháp luật như cảnh sát giao thông, bệnh viện, viện kiểm sát…để đảm bảo quyền lợi của các đơn vị cá nhân trong hoạt động bảo hiểm. Ban thanh tra còn có thể giúp các DNBH trong những vụ gian lận bảo hiểm có thiệt hại lớn, tính chất, mức độ phạm pháp có tính tổ chức. Đồng thời, tổ chức các lớp tập huấn ngắn hạn hay dài hạn cả trong việc hợp tác với các nước phát triển để đào tạo, nâng cao trình độ, khả năng của các thanh tra viên, giám định viên cũng như truyền đạt các thông tin nhanh chóng trong các công ty trong phạm vi toàn quốc. Bộ tài chính cần có văn bản yêu cầu sự giúp đỡ của các Bộ, các cơ quan ngang Bộ trong việc phối hợp với cơ quan BH để hạn chế việc gian lận BH, xử lý nghiêm những nhân viên tiếp tay cho hành vi gian lận. Được biết, Cục Quản lý và Giám sát bảo hiểm (Bộ Tài chính) đang xây dựng quy trình giải quyết bồi thường chung cho toàn thị trường, áp dụng cho nghiệp vụ bảo hiểm xe cơ giới. Hy vọng, quy trình giải quyết bồi thường mới sẽ giảm thiểu các thủ tục hành chính rườm rà, tạo thuận lợi cho khách hàng, cũng như cho DN bảo hiểm. Việc chuẩn hóa quy trình bồi thường sẽ giúp DN nâng cao uy tín, đồng thời hạn chế tình trạng trục lợi trong lĩnh vực bảo hiểm vật chất xe cơ giới đang diễn ra. 3.3.2.Đối với Bộ Công an Cần phải đi tiên phong trong việc xử lý các đối tượng tội phạm trong ngành bảo hiểm,đặc biệt là các đối tượng trục lợi bảo hiểm. Bộ công an là cơ quan hoạt động gắn bó mật thiết với các cơ quan BH. Bộ cần phối hợp với Bộ Tài chính để giảm bớt các hành vi gian lận BH. Ngoài ra trong thời gian tới, Bộ Công an nên đưa công tác quản lý xe cơ giới vào mạng vi tính toàn quốc. Điều này sẽ giúp các DNBH thuận tiện hơn trong việc kiểm tra lí lịch của chiếc xe. 3.4.Khuyến nghị đối với Hiệp hội bảo hiểm Việt Nam Hiệp hội BH Việt Nam đại diện cho các hội viên tham gia ý kiến vào việc soạn thảo các chủ trương, chính sách của Nhà Nước về BH và các chính sách có liên quan, góp ý với nhà nước trong việc nghiên cứu xây dựng chiến lược phát triển ngành BH Việt Nam. Hội nên xây dựng và thông qua nguyên tắc chung và nội dung phối hợp hoạt động giữa các hội viên,chú ý đến công tác phối hợp chống trục lợi BH giữa các thành viên, quy chế tự quản nhằm hoàn thiện các văn bản pháp quy hiện hành về bảo hiểm và các vấn đề có liên quan.Ngoài ra Hội cũng nên tăng cường hơn các buổi tư vấn cho hội viên về tổ chức hoạt động, phát triển kinh doanh, tư vấn những biện pháp phòng chống trục lợi BH và nâng cao chất lượng công tác giám định bồi thường. Hiệp hội cũng cần phối hợp,thống nhất với các doanh nghiệp bảo hiểm trong thời gian sớm nhất xây dựng hệ thống kết nối thông tin chung giữa các doanh nghiệp bảo hiểm,xây dựng kho dữ liệu quản lý các đói tượng tham gia bảo hiểm tại các công ty,quản lý các vụ tai nạn,các yêu cầu bồi thường nhằm tránh tình trạng trùng bảo hiểm mà không biết cũng như tránh các hành vi trục lợi bảo hiểm. Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam nên sớm cùng các DN bảo hiểm có trang thông tin về giá cả sửa chữa xe cơ giới một cách chi tiết, tránh để DN bảo hiểm bị lợi dụng hay trục lợi.Thống nhất với các doanh nghiệp bảo hiểm quy trình giám định bồi thường chung áp dụng cho các công ty,tránh tình trạng mỗi doanh nghiệp đưa ra cho mình một quy trình giám định bồi thường riêng. KẾT LUẬN Bảo hiểm ngày càng thể hiện được vai trò của mình trước nhu cầu được an toàn của mỗi cá nhân cũng như góp phần ổn định xã hội,góp phần phát triển nền kinh tế.Xã hội ngày càng phát triển thì nhu cầu được tham gia bảo hiểm của con người ngày một tăng cao. Khi thị trường bảo hiểm càng phát triển thì các hình thức trục lợi bảo hiểm cũng ngày càng đa dạng hơn, thủ đoạn trục lợi bảo hiểm cũng tinh vi hơn theo thời gian và số tiền gian lận trục lợi bảo hiểm cũng ngày càng nhiều hơn.Hành vi này rất nguy hiểm đối với các công ty bảo hiểm vì nó không chỉ gây thiệt hại về mặt tài chính mà còn làm ảnh hưởng đến uy tín của công ty.Chính vì vậy,các công ty bảo hiểm nói chung và công ty cố phần bảo hiểm PJICO nói riêng cần có những biện pháp hữu hiệu nhằm phát hiện,ngăn chặn kịp thời hành vi trục lợi bảo hiểm,tránh gây tổn thất cho công ty. Bài khóa luận “ Tình hình trục lợi nghiệp vụ bảo hiểm vật chất xe cơ giới tại công ty cổ phần bảo hiểm Petrolimex - Thực trạng và giải pháp”đã nêu lên được tính bức xúc của vấn đề trục lợi bảo hiểm và đưa ra một số giải pháp khắc phục vấn đề trên. Do kiến thức còn hạn chế nên chắc chắn trong bài viết của em còn nhiều thiếu sót. Em rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến từ phía các thầy cô và các bạn sinh viên để bài viết của em được hoàn chỉnh hơn. Em xin được gửi lời cảm ơn chân thành tới cô giáo, Ths.Mai Thị Hường cùng các anh chị tại Văn phòng bảo hiểm khu vực 2 - Hội sở Công ty cổ phần bảo hiểm Petrolimex đã giúp em hoàn thiện chuyên đề này. Em xin chân thành cảm ơn! DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 1.Giáo trình bảo hiểm thương mại – Trường Đại học Lao động Xã hội– NXB Lao động – Xã hội – Năm 2008 2.Giáo trình Quản trị Kinh doanh bảo hiểm – Trường Đại học Lao động Xã hội – NXB Lao động – Xã hội – Năm 2008 3.Luật Kinh doanh bảo hiểm – NXB Chnhs trị quốc gia – Năm 2010 4.Báo cáo tổng hợp từ 2007 – 2010 Công ty PJICO 5.Quy tắc bảo hểm xe ô tô – Công ty PJICO 6.Hướng dẫn khai thác bảo hiểm xe cơ giới – Công ty PJICO 7.Hướng dẫn công tác giám định bồi thường bảo hiểm xe cơ giới – Công ty PJICO 8.Tài liệu đào tạo đại lý – Công ty PJICO 9.Báo cáo tình hình tai nạn giao thông - Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia – Năm 2010 10.Trang web: www.pjico.com.vn www.avi.org.vn www.webbaohiem.net www.baohiempro.vn www.vnecon.vn