Tổ chức trò chơi trong giờ sinh hoạt tập thể cho học sinh Tiểu học

HTT phï hîp víi løa tuæi, høng thó, nhËn thøc cña HSTH th× sÏ ®¹t kÕt qu¶ tèi ­u vµ hùc hiÖn tèt môc tiªu GD toµn diÖn. MÆt kh¸c, tõ kÕt qu¶ nghiªn cøu thùc tr¹ng tæ chøc giê SHTT ë TiÓu häc chóng t«i nhËn thÊy, kÕ ho¹ch d¹y häc l©u nay ®· ®­îc quan t©m chó träng, nh­ng ch­a quan t©m tho¶ ®¸ng ®Õn kÕ ho¹ch GD nªn viÖc tæ chøc giê SHTT ch­a ®¹t ®­îc môc tiªu GD toµn diÖn. §iÒu nµy cã nhiÒu nguyªn nh©n, nh×n tõ gãc ®é tæ chøc ho¹t ®éng t«i thÊy: HiÖn nay ë c¸c tr­êng TiÓu häc, giê SHTT ch­a ®­îc coi träng, néi dung ch­a phong phó vµ ch­a phï hîp víi c¸c khèi líp HS. ViÖc tæ chøc cña GV ch­a ®¶m b¶o ®Çy ®ñ c¶ vÒ néi dung lÉn thêi gian. H×nh thøc tæ chøc chua phong phó, sinh ®éng, thiÕu sù chuÈn bÞ vÒ mäi mÆt. C¸c h×nh thøc tæ chøc ch­a thu hót ®­îc HS, ®ång thêi kh«ng lµm næi bËt ®­îc néi dung GD trong giê SHTT. ChÝnh vÝ thÕ, chóng t«i tiÕn hµnh x©y dùng c¸c biÖn ph¸p tæ chøc trß ch¬i trong giê SHTT, víi mong muèn kh¾c phôc ®­îc nh÷ng tån t¹i trªn, ®ång thêi l«i cuèn HS høng thó víi giê sinh ho¹t, khuyÕn khÝch c¸c em tham gia tÝch cùc vµo c¸c ho¹t ®éng tËp thÓ. Tõ ®ã gãp phÇn thùc hiÖn môc tiªu GD toµn diÖn ë TiÓu häc. Ch­¬ng 2 QUy tr×nh tæ chøc trß ch¬i cho HSTHtrong giê Sinh Ho¹t TËp ThÓ 2.1. C¸c nguyªn t¾c tæ chøc trß ch¬i. Trß ch¬i cã vai trß quan träng trong viÖc gi¸o dôc HSTH. Song, muèn ph¸t huy ®­îc vai trß ®ã, nhad GD cÇn tu©n theo nh÷ng nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh trong viÖc lùa chän vµ tæ chøc trß ch¬i. 2.1.1. Nguyªn t¾c lùa chän trß ch¬i - §¶m b¶o tÝnh gi¸o dôc, phï hîp víi chñ ®Ò gi¸o dôc cña buæi sinh ho¹t. - §¶m b¶o tÝnh hÊp dÉn ®èi víi HS, thu hót ®­îc nhiÒu HS tham gia ch¬i, t¹o ®­îc kh«ng khÝ thi ®ua s«i næi, vui vÎ, hµo høng trong líp häc. - §¶m b¶o phï hîp víi n¨ng lùc vµ tr×nh ®é HSTH, víi søc kháe cña c¸c em. Bëi v×, nÕu trß ch¬i qu¸ khã th× HS sÏ kh«ng thÓ ch¬i ®­îc; cßn nÕu qu¸ ®¬n gi¶n th× HS sÏ nhµm ch¸n, kh«ng muèn ch¬i. - §¶m b¶o phï hîp víi ®iÒu kiÖn, hoµn c¶nh thùc tiÔn cña líp häc, tr­êng häc (vÒ quü thêi gian, vÒ kh«ng gian, vÒ c¸c ph­¬ng tiÖn cÇn thiÕt cho trß ch¬i...). - §¶m b¶o an toµn, kh«ng g©y nguy hiÓm cho HS. 2.1.2. Nguyªn t¾c tæ chøc trß ch¬i a) Nguyªn t¾c 1: §¶m b¶o cho HS hiÓu râ yªu cÇu, néi dung vµ c¸ch thøc tæ chøc trß ch¬i Yªu cÇu cña trß ch¬i cã t¸c dông ®Þnh h­íng ®èi víi toµn bé qu¸ tr×nh tæ chøc trß ch¬i vµ nh»m ®¸p øng yªu cÇu GD cña giê SHTT. Néi dung trß ch¬i gióp cho HS biÕt cÇn ph¶i lµm nh÷ng g× vµ lµm nh­ thÕ nµo trong khi ch¬i còng nh­ c¸ch thøc tæ chøc trß ch¬i. N¾m râ ®­îc yªu cÇu, néi dung cña trß ch¬i, HS míi cã thÓ thùc hiÖn trß ch¬i theo ®óng h­íng, víi ®Çy ®ñ néi dung vµ c¸ch thøc ho¹t ®éng phï hîp. V× thÕ, tr­íc khi ch¬i, GV cÇn gi¶i thÝch râ rµng vµ ®Çy ®ñ vÒ nh÷ng yªu cÇu cÇn ®¹t, néi dung vµ c¸ch thøc thùc hiÖn trß ch¬i. NÕu kh«ng c¸c em sÏ tiÕn hµnh ch¬i mét c¸ch tù ph¸t, tú tiÖn vµ kh«ng thu ®­îc kÕt qu¶ GD nh­ mong muèn. b) Nguyªn t¾c 2: §¶m b¶o ph¸t huy ®­îc tÝnh tÝch cùc, ®éc lËp, s¸ng t¹o cña HS trong qu¸ tr×nh tæ chøc trß ch¬i HS kh«ng nh÷ng lµ ®èi t­îng cña ho¹t ®éng d¹y häc, còng nh­ ho¹t ®éng GD mµ ®iÒu quan träng h¬n c¸c em chÝnh lµ chñ thÓ nhËn thøc, chñ thÓ tù GD. V× vËy, trong qu¸ tr×nh tæ chøc trß ch¬i, GV cÇn lùa chän c¸ch tæ chøc víi c¸c møc ®é tham gia cña HS tõ thÊp ®Õn cao nh­ sau: GV chän, h­íng dÉn vµ tæ chøc trß ch¬i. GV chän vµ h­íng dÉn trß ch¬i, cßn HS th× tù tæ chøc trß ch¬i. GV chän trß ch¬i, cßn HS tù nghiªn cøu ®Ó tù h­íng dÉn vµ tù tæ chøc trß ch¬i. HS tù chän, tù h­íng dÉn vµ tù tæ chøc trß ch¬i. ë ®©y, GV cÇn vËn dông linh ho¹t c¸c ph­¬ng ph¸p trªn, song th«ng th­êng th× nªn cho HS tham gia tõ møc thÊp ®Õn møc cao. TuyÖt ®èi kh«ng nªn c­êng ®iÖu hãa mét møc ®é cô thÓ nµo, v× sù c­êng ®iÖu hãa nµy tÊt yÕu sÏ dÉn ®Õn nh÷ng hËu qu¶ kh«ng t«t, vÝ dô: nÕu c­êng ®iÖu hãa møc ®é ®Çu tiªn th× GV sÏ ®Èy HS vµo thÕ bÞ ®éng; nÕu c­êng ®iÖu hãa møc ®é cuèi cïng th× cã thÓ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng HS bÞ qu¸ søc vµ trß ch¬i sÏ kh«ng mang l¹i kÕt qua GD nh­ mong muèn. c) Nguyªn t¾c3: §¶m b¶o tæ chøc trß ch¬i mét c¸ch tù nhiªn, kh«ng gß Ðp Khi tæ chøc c¸c trß ch¬i, ®Æc biÖt lµ trß ch¬i s¾m vai vµ trß ch¬i ®ãng kÞch cÇn h­íng dÉn ®Ó c¸c em tham gia mét c¸ch tù nhiªn, kh«ng gß bã, g­îng g¹o vµ nh­ vËy cã nghÜa lµ c¸c em ®· “nhËp vai” thµnh c«ng. Khi ®ã c¸c em sÏ vui ch¬i tho¶i m¸i, dÔ dµng thÓ nghiÖm ®­îc nh÷ng chuÈn mùc hµnh vi ®· ®­îc häc. Ng­îc l¹i, nÕu sù “nhËp vai” nµy kh«ng thµnh c«ng th× sù tham gia ch¬i chØ mang tÝnh h×nh thøc, bÞ gß Ðp do ®ã c¸c em khã cã thÓ thÓ nghiÖm ®­îc nh÷ng chuÈn mùc hµnh vi ®¹o ®øc cÇn thiÕt. d) Nguyªn t¾c 4: §¶m b¶o lu©n phiªn c¸c trß ch¬i mét c¸ch hîp lý ë løa tuæi HS TH, høng thó vµ kh¶ n¨ng chó ý cã chñ ®Þnh ch­a bÒn v÷ng. Do ®ã, kh«ng nªn tæ chøc mét trß ch¬i qu¸ dµi, qu¸ l©u. Tr¸i l¹i, GV cÇn c¨n cø vµo yªu cÇu GD cña tõng chñ ®iÓm vµ ®Æc ®iÓm t©m sinh lý cña HS mµ lùa chän mét sè trß ch¬ithÝch hîp ®Ó cã thÓ lu©n phiªn nhau, gióp cho HS chuyÓn h­íng chó ý vµ høng thó mét c¸ch hîp lý nh»m phôc vô cho nh÷ng yªu cÇu GD ®· ®Ò ra. e) Nguyªn t¾c 5; §¶m b¶o tæ chøc trß ch¬i víi tinh thÇn “thi ®ua” ®ång ®éi Trong khi tæ chøc cho HS ch¬i c¸c trß ch¬i cã tÝnh chÊt ®ång ®éi, GV cÇn quan t©m ®Õn yÕu tè “thi ®ua”, cã chuÈn vµ thang ®¸nh gi¸ thµnh tÝch cña c¸ nh©n còng nh­ thµnh tÝch chung cña ®ång ®éi. Nh­ vËy míi cã thÓ kÝch thÝch ®­îc tÝnh tÝch cùc phÊn ®Êu cña mçi HS v× thµnh tÝch cña b¶n th©n vµ thµnh tÝch ®ång ®éi (mµ m×nh lµ mét thµnh viªn), ®ång thêi qua ®ã vun ®¾p cho c¸c em ý thøc ®ång ®éi, t×nh b¹n th©n ¸i. Nh÷ng nguyªn t¾c trªn ®©y cã liªn quan mËt thiÕt víi nhau, cã t¸c dông chØ ®¹o viÖc lùa chän vµ thùc hiÖn nh÷ng trß ch¬i trong tiÕt SHTT theo mét qui tr×nh nhÊt ®Þnh. 2.2. Quy tr×nh tæ chøc trß ch¬i trong giê SHTT 2.2.1. C¬ së x©y dùng quy tr×nh a) T¹o vµ duy tr× sù høng thó ch¬i cho HS Bản thân trò chơi với tên gọi hấp dẫn đã là một điểm thu hút sự chú ý của trẻ, cùng với một luật chơi nghiêm ngặt buộc mọi trẻ phải tuân thủ khi chơi, trò chơi tạo ra một dấu ấn riêng. Nó khơi gợi tính ham hiểu biết ở trẻ khiến trẻ hào hứng tham gia trò chơi. Để duy trì sự hứng thú của trẻ trong suốt quá trình chơi luôn luôn cần đến những yếu tố bất ngờ, những tác động ngoại cảnh… Những yếu tố bất ngờ có thể là sự thay đổi vị trí, vị thế của người tham gia chơi để các em được chơi luân phiên thường xuyên với vai trò bình đẳng. Không khí lớp học là nhân tố góp phần không nhỏ vào sự thành công của cuộc chơi. Từ sự cổ vũ của các thành viên trong đội đến sự khích lệ, lời động viên, tiếng reo hò, cổ vũ của các thành viên trong lớp sẽ tạo ra một bầu không khí sôi nổi khích lệ tinh thần thi đấu của các đấu thủ. Cũng chính bầu không khí lành mạnh ấy tạo ra sự thi đua sôi nổi giữa các cá nhân hay các đội tham gia vào trò chơi. Nó trở thành động lực giúp trẻ phấn khởi hoàn thành nhiệm vụ của mình. Bên cạnh đó, những khuyến khích và những điều chỉnh kịp thời hợp lý của giáo viên cũng là nhân tố quan trọng làm tăng thêm sự hào hứng, phấn đấu của người chơi. Những lời khen đúng lúc kịp thời trong giáo dục được ví dụ những” viên kẹo bọc đường” mà bất kỳ học sinh nào cũng mong muốn và hồ hởi được đón nhận. Bởi thế giáo viên cần hào phóng tặng những viên kẹo ấy cho học sinh kể cả đối với những em chưa làm đúng hoặc chưa hoàn thành nhiệm vụ để các em tự tin ở những lần chơi tiếp theo trong các trò chơi mới khác. Mặt khác, có thể phối hợp nhiều hình thức tổ chức trò chơi tạo nên sự đa dạng nhằm cuốn hút trẻ tham gia nhiệt tình hơn. b) Đề cao tính tích cực, tính chủ động, tính tự giác, tính độc lập và tính sáng tạo của trẻ. Trò chơi thực hiện chức năng của hoạt động thực hành luyện tập trong đó học sinh vận dụng vốn hiểu biết và khả năng tư duy của mình để giải quyết nhiệm vụ nhận thức, nhiÖm vô ho¹t ®éng. Bởi vậy khi tổ chức trò chơi cần để trẻ chủ động, tích cực, nỗ lực tìm kiếm các giải pháp tối ưu để hoàn thành nhiệm vụ. Khi được chủ động tự mình đưa ra các phương án trẻ sẽ được tự học hai lần. Lần một: là sự vận dụng linh hoạt kiến thức đã học để giải quyết tình huống mới. Lần hai: là những kiến thức mới có trong trò chơi. Vì chủ động nên các em phải tự giác hoạt động mới đem lại kết quả. Tính chủ động và tính tự giác đã góp phần tạo nên tính tích cực trong hoạt động nhận thức của học sinh nhằm phát huy tính sáng tạo của người học. Khi tham gia trò chơi vị thế của mọi trẻ đều như nhau, các em được đưa ra ý kiến của mình, trao đổi với bạn nhằm tìm một giải pháp thích hợp để hoàn thành nhiệm vụ chơi. Như vậy cùng một kết quả có thể có rất nhiều cách thức, con đường khác nhau đòi hỏi trẻ phải suy nghĩ, tìm tòi, lựa chọn để tìm được con đường ngắn nhất tới đích, rút ngắn thời gian của cuộc thi và yếu tố này là hạt nhân phát triển tư duy sáng tạo của trẻ. Đặc biệt trong các trò chơi chứa các tình huống có vấn đề thì yếu tố trên được bộc lộ rõ nét nhất. Dành cho học sinh vai trò chủ động không đồng nghĩa với việc giảm vai trò của giáo viên. Người chơi muốn phát huy được tính tích cực, chủ động và sáng tạo rất cần sự hướng dẫn, sự định hướng, sự điều tiết của giáo viên. GV không chỉ giữ vai trò là một trọng tài hay một chủ trò mà còn là một ngươì bạn đồng hành, là điểm tựa của học sinh. Những điều chỉnh, uốn nắn kịp thời, hợp lý của giáo viên sẽ phát huy tính tích cực, chủ động đối với mọi trẻ tham gia trò chơi. c) Phát triển kỹ năng chơi - Làm mẫu, giải thích: Giáo viên cần hướng dẫn cách chơi ngắn ngọn, rõ ràng, sinh động để trẻ dễ hiểu, dễ nắm luật chơi. Giáo viên có thể đề nghị một vài trẻ nhắc lại luật chơi nhằm giúp trẻ nắm vững luật chơi vì không nắm vững luật chơi làm ảnh hưởng đến quá trình chơi và kết quả cuộc chơi. Đối với một số trò chơi khó, giáo viên có thể làn mẫu kết hợp với giải thích cách chơi sau đó tiến hành cho học sinh chơi thử một vài lần để học sinh làm quen và nắm được luật lệ nguyên tắc của trò chơi ấy. - Kiểm tra: Trò chơi có luật rõ ràng bởi thế trong suốt quá trình chơi trẻ dễ dàng tiến hành kiểm tra chéo cách chơi của bạn. Với việc tự kiểm tra này những gian lận trong trò chơi sẽ nhanh chóng bị lật tẩy, những hành vi không đúng hoặc xấu của trẻ trong trò chơi sẽ dẫn tới phá hủy luật chơi. Đồng thời với học sinh, GV có thể kiểm tra tính linh hoạt, tính sáng tạo của trẻ khi chơi trò chơi. - Theo dõi, sửa sai: Theo dõi, động viên, khuyến khích trẻ thực hiện những luật chơi và giữ nhịp điệu chơi phù hợp. Giáo viên điều chỉnh nhịp điệu chơi thích hợp sao cho không khí chơi luôn sôi nổi nhưng không căng thẳng. Giáo viên khuyến khích, động viên trẻ tự nhận xét việc thực hiện luật chơi của mình, của bạn sao cho trẻ nhận ra những sai sót cần khắc phục trong không khí vui vẻ của cuộc chơi, không làm mất hứng thú chơi của trẻ. d) Dùng yếu tố thi đua để lôi cuốn trẻ tham gia vào trò chơi song cũng không quá nhấn mạnh vào yếu tố thi đua một cách thái quá bởi nếu quá chú trọng đến yếu tố thi đua sẽ rất dễ biến cuộc thi trí tuệ trở thành cuộc ganh đua và người chơi thay vì có tâm lý vui chơi thỏa mái sẽ là thái độ hằn học và hiếu thắng. e) Thiết lập tính đồng đội trong quá trình chơi Hợp tác nhóm là một xu thế học tập có ảnh hưởng rất lớn đối với sự hình thành phát triển nhân cách và kỹ năng sống của trẻ. Vì thế, trong trò chơi yếu tố thi đua theo đội, theo nhóm là sợi dây liên lạc gắn kết các thành viên trong đội với nhau tạo nên sức mạnh tập thể. Sự phối hợp nhịp nhàng giữa các thành viên trong đội không những giúp cho mọi thành viên đều được tham gia vào trò chơi mà còn tạo nên hiệu ứng làm việc hiệu quả. Những đội chơi thắng cuộc luôn là đội có hiệu suất làm việc giữa các thành viên tốt nhất. 2.2.2. Quy tr×nh tæ chøc trß ch¬i trong giê SHTT cho HSTH Qui tr×nh nµy lµ mét thÓ thèng nhÊt, bao gåm c¸c giai ®o¹n, c¸c b­íc nh­ sau: a) Giai ®o¹n thø nhÊt: Lùa chän trß ch¬i B­íc 1: Ph©n tÝch yªu cÇu gi¸o dôc cña trß ch¬i; x¸c ®Þnh môc tiªu cña giê sinh ho¹t. B­íc 2: Chän thö mét trß ch¬i nµo ®ã ; ph©n tÝch néi dung vµ kh¶ n¨ng gi¸o dôc cña nã. B­íc 3: §èi chiÕu néi dung vµ kh¶ n¨ng gi¸o dôc cña trß ch¬i võa chän thö víi yªu cÇu gi¸o dôc. + NÕu thÊy kh«ng phï hîp th× trë l¹i b­íc 2: Chän thö mét trß ch¬i kh¸c vµ tiÕn hµnh l¹i c«ng viÖc theo c¸c b­íc ®· ®Þnh. + NÕu thÊy phï hîp th× quyÕt ®Þnh chän trß ch¬i ®· ph©n tÝch. b) Giai ®o¹n thø hai: ChuÈn bÞ tæ chøc trß ch¬i B­íc 4: ThiÕt kÕ “gi¸o ¸n” trß ch¬i * Tªn trß ch¬i: “…………” * Môc ®Ých gi¸o dôc cña trß ch¬i (nªu râ: qua trß ch¬i, cÇn ®¹t ®­îc nh÷ng yªu cÇu gi¸o dôc nµo vÒ tri thøc, th¸i ®é vµ hµnh vi). * C¸c ph­¬ng tiÖn phôc vô cho viÖc tæ chøc trß ch¬i (tïy thuéc vµo tõng trß ch¬i, nªu lªn nh÷ng ph­¬ng tiÖn vËt chÊt, nh­ ®èi víi trß ch¬i “®i th­a, vÒ chµo” cÇn chuÈn bÞ kÝnh, b¸o cho bè, cho «ng ; kh¨n ®éi ®Çu, kim ®an cho bµ, cho mÑ, …). * C¸ch tiÕn hµnh ch¬i: Néi dung trß ch¬i, c¸c ho¹t ®éng cô thÓ víi c¸c c¸ch tiÕn hµnh cô thÓ. * C¸c gi¶i th­ëng (nÕu cã). * ChuÈn vµ thang ®¸nh gi¸ (nÕu cÇn); VÝ dô nh­ ®èi víi trß ch¬i “H¸i hoa d©n chñ”, chuÈn ®¸nh gi¸ lµ ph¶i tr¶ lêi ®óng, ®ñ, râ rµng, m¹ch l¹c vµ thang ®¸nh gi¸ lµ 1 - 10 ®iÓm… B­íc 5: ChuÈn bÞ thùc hiÖn “gi¸o ¸n” * GV nghiªn cøu kÜ trß ch¬i, ®Ó n¾m ch¾c luËt ch¬i, c¸ch ch¬i vµ c¸ch ®¸nh gi¸; ®Ó h­íng dÉn cho HS mét c¸ch ng¾n gän, dÔ hiÓu. * ChuÈn bÞ ®Çy ®ñ vµ cã chÊt l­îng c¸c ph­¬ng tiÖn: mét phÇn do gi¸o viªn chuÈn bÞ, mét phÇn do häc sinh chuÈn bÞ theo h­íng dÉn cña gi¸o viªn. * Ph©n c«ng vµ h­íng dÉn cho häc sinh tËp diÔn tr­íc (nÕu chuÈn bÞ cho trß ch¬i s¾m vai hay trß ch¬i ®ãng kÞch). c) Giai ®o¹n thø ba: Tæ chøc trß ch¬i B­íc 6: §Æt vÊn ®Ò * Giíi thiÖu tªn trß ch¬i. * Nªu yªu cÇu cña trß ch¬i. B­íc 7: Giíi thiÖu râ rµng, m¹ch l¹c néi dung trß ch¬i víi c¸c ho¹t ®éng cô thÓ. NÕu cÇn th× lµm mÉu. B­íc 8: Thùc hiÖn ch¬i + Cã thÓ cho HS ch¬i thö. + Cho häc sinh thùc hiÖn trß ch¬i theo c¸c ho¹t ®éng ®· nªu. GV theo dâi, uèn n¾n kÞp thêi hµnh ®éng ch­a chuÈn x¸c, ®ång thêi ®¸nh gi¸ nh÷ng kÕt qu¶ bé phËn (nÕu cÇn). d) Giai ®o¹n thø t­: KÕt thóc trß ch¬i B­íc 9: TËp hîp häc sinh lµm mét sè ®éng t¸c th­ gi·n (nÕu ch¬i trß ch¬i vËn ®éng). §¸nh gi¸ chung (c¸ nh©n vµ nhãm hoÆc tæ). Nªn cho häc sinh tham gia ®¸nh gi¸. B­íc 10: Ph¸t phÇn th­ëng (nÕu cã) vµ kÕt thóc. Nh­ vËy, quy tr×nh lùa chän vµ tæ chøc trß ch¬i cho häc sinh tiÓu häc bao gåm 4 giai ®o¹n víi 10 b­íc ®i cô thÓ. Tuy nhiªn ®©y lµ mét quy tr×nh mÒm dÎo, linh ho¹t; sù ph©n chia c¸c giai ®o¹n, c¸c b­íc trªn chØ cã tÝnh chÊt t­¬ng ®èi. Trong thùc tÕ, c¸c b­íc, c¸c giai ®o¹n nµy cã thÓ ®an xen, hßa nhËp vµo nhau. 2.3. ThiÕt kÕ ch­¬ng tr×nh trß ch¬i trong giê SHTT 2.3.1. C¨n cø ®Ó thiÕt kÕ ch­¬ng tr×nh trß ch¬i trong giê SHTT Để có thể lựa chọn trò chơi phù hợp lứa tuổi đặc điểm nhận thức của học sinh cũng như có thể tổ chức nhiều hình thức thi đua linh hoạt hấp dẫn giáo viên cần có một “ngân hàng” trò chơi vừa phong phú về chủng loại, vừa đa dạng về loại hình, vừa có tính ứng dụng và tính thực thi cao. Để có được nguồn trò chơi phong phú dồi dào như thế ngoài việc tìm kiếm các trò chơi từ các sách, tạp chí tham khảo, từ bạn đồng nghiệp, giáo viên cần tự trang bị thêm cho mình các kiến thức để có thể tự thiết kế các trò chơi tương tự. Hơn nữa ngày nay với sự có mặt của nhiều nghành công nghệ cao đặc biệt là công nghệ thông tin đã tạo ra rất nhiều cơ hội nâng cao chuyên môn cho giáo viên, họ có thể tìm thấy nhiều phương tiện hỗ trợ đắc lực cho việc thiết kế trò chơi hoặc ứng dụng các thiết kế có sẵn vào trò chơi. ViÖc thiÕt kÕ ch­¬ng tr×nh trß ch¬i cÇn dùa trªn c¸c c¨n cø sau: C¨n cø vµo môc tiªu cña buæi sinh ho¹t Môc tiªu chÝnh lµ kim chØ nam cho mäi ho¹t ®éng gi¸o dôc. Do ®ã khi thiÕt kÕ trß ch¬i trong giê SHTT th× cÇn ph¶i chó träng ®Õn môc tiªu gi¸o dôc cô thÓ cña tõng buæi sinh ho¹t, tõng chñ ®iÓm, cã nh­ thÕ míi hiÖn thùc ho¸ ®­îc néi dung c¸c môc tiªu ®ã trong trß ch¬i. Khi n¾m râ môc tiªu cña buæi sinh ho¹t, néi dung ch­¬ng tr×nh ho¹t ®éng cña giê SHTT GV lùa chän, thiÕt kÕ trß ch¬i phï hîp víi tõng néi dung ho¹t ®éng. MÆc dï ch¬i lµ nhu cÇu kh«ng thÓ thiÕu cña HSTH, nh­ng kh«ng ph¶i lóc nµo tæ chøc trß ch¬i còng phï hîp, còng mang l¹i hiÖu qu¶ GD nh­ mong muèn. C¨n cø vµo tÝnh chÊt cña ho¹t ®éng vui ch¬i Trß ch¬i ®­îc thiÕt kÕ ph¶i ®¶m b¶o môc tiªu gi¸o dôc, ®ång thêi ph¶i phôc vô cho môc tiªu cña buæi sinh ho¹t. Bªn c¹nh ®ã, tuú thuéc vµo tÝnh chÊt cña ho¹t ®éng ch¬i mµ GV lùa chän trß ch¬i. Cã thÓ lùa chän trß ch¬i vi nhén ®Ó khëi ®éng buæi sinh ho¹t, t¹o høng thó, hÊp dÉn, l«i cuèn HS ; cã thÓ lùa chän trß ch¬i tæ chøc vµo cuèi buæi sinh ho¹t nh»m gióp HS cñng cè, ghi nhí ®­îc néi dung còng nh­ môc tiªu cña buæi sinh ho¹t; còng cã thÓ lùa chän trß ch¬i ®Ó cã lång vµo c¸c ho¹t ®éng trong buæi sinh ho¹t, gióp HS nhËn ra ®­îc néi dung gi¸o dôc... Dï lµ trß ch¬i khëi ®éng, hay trß ch¬i cñng cè nã còng cã quy tr×nh ch¬i, luËt ch¬i.. nh­ yªu cÇu cña mét trß ch¬i. 2.3.1.3. C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm nhËn thøc, nhu cÇu vµ høng thó häc tËp cña HS C¨n cø nµy rÊt quan träng, gióp GV thiÕt kÕ, lùa chän ®­îc trß ch¬i phï hîp, võa søc trªn c¬ së ®ã ph¸t huy tèi ®a vai trß cña trß ch¬i. HS lµ chñ thÓ cña qu¸ tr×nh nhËn thøc, nªn nh÷ng trß ch¬i ®­îc thiÕt kÕ dµnh cho HS cÇn dùa vµo ®Æc ®iÓm nhËn thøc, nhu cÇu vµ høng thó cña HS ®Ó t¹o ra nh÷ng trß ch¬i mang tÝnh GD cao. Nh­ vËy, khi thiÕt kÕ trß ch¬i cho mét ho¹t ®éng tËp thÓ th× trß ch¬i ®ã ph¶i tho¶ m·n c¸c c©u hái sau: Trß ch¬i ®ã cã phï hîp víi néi dung buæi sinh ho¹t kh«ng? Trß ch¬i ®ã cã nh»m ph¸t triÓn thÓ lùc, nhËn thøc cho HS kh«ng? Trß ch¬i ®ã ®­a vµo néi dung, ho¹t ®éng nµo cña buæi sinh ho¹t th× phï hîp? vµ tæ chøc vµo thêi ®iÓm nµo th× ®¹t ®­îc môc ®Ých cao nhÊt? Trß ch¬i ®ã nªn tæ chøc b»ng h×nh thøc nµo th× g©y ®­îc sù chó ý cña HS ? 2.3.2. ThiÕt kÕ trß ch¬i XuÊt ph¸t tõ nh÷ng c¨n cø trªn, chóng t«i thiÕt kÕ trß ch¬i theo c¸c nhãm sau: Nhãm trß ch¬i khëi ®éng. Nhãm trß ch¬i lång vµo néi dung buæi sinh ho¹t. Nhãm trß ch¬i cñng cè. Nhãm trß ch¬i dïng ®Ó “ ph¹t” nh÷ng ng­êi sai. 2.3.2.1. C¸c trß ch¬i khëi ®éng * Buæi sinh ho¹t tæ chøc ë trong líp häc 1. Trß ch¬i “ChuyÒn kh¨n” a. Môc ®Ých - T¹o kh«ng khÝ vui vÎ ®Ó häc tËp, sinh ho¹t. - RÌn tÝnh kû luËt, t¹o t×nh c¶m vµo sù ®oµn kÕt trong tËp thÓ. b. ChuÈn bÞ - Mét chiÕc kh¨n tay. - Néi dung chuyÒn kh¨n ®óng theo nhÞp cña bµi h¸t bÊt kú. c. C¸ch tiÕn hµnh - Qu¶n trß cho tËp thÓ h¸t mét bµi h¸t nµo ®ã (bÊt cø bµi h¸t g× c¶ tËp thÓ ®Òu thuéc). ChiÕc kh¨n ®­îc chuyÓn tõ tay qu¶n trß ®Õn ng­êi ch¬i, ng­êi ch¬i chuyÒn kh¨n cho nhau theo nhÞp cña bµi h¸t. Khi qu¶n trß thæi mét tiÕng cßi (hoÆc h¸t hÕt bµi h¸t) kh¨n dõng l¹i ë ai th× ng­êi ®ã ®­îc th­ëng (hoÆc ph¸t ) tuú theo quy ®Þnh cña qu¶n trß. - L­u ý: + ChuyÒn kh¨n ph¶i theo nhÞp vç tay cña bµi h¸t. + Ai nÐm kh¨n hoÆc gi÷ kh¨n (kh«ng chuyÒn) lµ ph¹m luËt. + Cã thÓ thay lêi bµi h¸t b»ng nh÷ng bµi th¬, v¨n hoÆc bµi vÌ nµo ®ã trong ch­¬ng tr×nh c¸c m«n häc ®Ó gióp c¸c em cñng cè bµi. 2. Trß ch¬i “Thi lµm ca sü” a. Môc ®Ých - T¹o kh«ng khÝ vui vÎ, s«i næi, hµo høng. - RÌn luyÖn c¸ch lÊy h¬i, cã thÓ ¸p dông trong c¸c buæi tæ chøc v¨n nghÖ. - T¹o tÝnh ®oµn kÕt tËp thÓ, phèi hîp nhÞp nhµng. b. ChuÈn bÞ - §ång hå bÊm gi©y. - L¸ cê thi ®ua gåm c¸c mµu xanh, ®á, tÝm, vµng ( cho tæ hoÆc nhãm). c. C¸ch ch¬i - Qu¶n trß chia tËp thÓ HS thµnh 2, 3, 4, ... ®éi ch¬i tuú theo sè l­îng häc sinh trong líp. - C¸c ®éi lÇn l­ît tõng em lÊy h¬i vµ ng©n theo ©m (nh­ a, u, ­, i, ... ) nh­ng ph¶i nèi h¬i nhau tõ ng­êi ®Çu ®Õn ng­êi cuèi cïng cña ®éi. Mçi em chØ ®­îc ng©n mét h¬i, ngõng l¹i chuyÓn ngay sang em kh¸c. §éi nµo ng©n dµi nhÊt lµ th¾ng cuéc. - Khi tæng kÕt trß ch¬i GV trao cê thi ®ua cho c¸c ®éi ch¬i víi c¸c møc nh­: §éi th¾ng cuéc trao l¸ cê mµu ®á, ®«i nh× trao l¸ cê mµu xanh, ®éi gi¶i ba trao l¸ cê mµu tÝm; ®éi phèi hîp ®Òu vµ nhanh tÆng l¸ cê mµu vµng... 3. Trß ch¬i “LÞch sù” a. Môc ®Ých - T¹o kh«ng khÝ vui vÎ, s«i næi. - HiÓu thªm phÐp lÞch sù : ¨n cã mêi lµm cã m­în. - RÌn luyÖn ph¶n øng nhanh nhÑn, linh ho¹t b. C¸ch tiÕn hµnh - TËp thÓ HS ch¬i chØ lµm ®éng t¸c khi trong lÖnh cña qu¶n trß cã tõ “mêi”, nÕu kh«ng cã tõ “mêi” th× kh«ng lµm theo. VÝ dô: Qu¶n trß: “T«i mêi b¹n gi¬ tay tr¸i lªn” Häc sinh: c¶ líp ®ång thêi gi¬ tay tr¸i lªn Qu¶n trß: “T«i mêi c¶ líp vç tay” Häc sinh: c¶ líp cïng vç tay Qu¶n trß: “C¶ líp ®øng lªn” Häc sinh: kh«ng ai ®øng lªn v× kh«ng cã ch÷ “mêi” - Khi kh«ng cã tõ “mêi” mµ häc sinh lµm theo lµ ph¹m luËt hoÆc khi cã tõ “mêi” nÕu ai kh«ng lµm theo còng ph¹m luËt. - Tèc ®é ch¬i nhanh hoÆc chËm tuú theo ®èi t­îng ch¬i. - L­u ý: Qu¶n trß linh ho¹t sö dông lêi nãi, hµnh ®éng trong khi ®iÒu hµnh trß ch¬i, ®ång thêi kÕt hîp víi nh÷ng ®éng t¸c vui nhén ®Ó t¹o kh«ng khÝ vui vÎ, s«i næi: c­êi, khãc, nh¶y ... 4. Trß ch¬i “Alª, a lªu, a li, a l«” a. Môc ®Ých - T¹o kh«ng khÝ vui vÎ ®Ó häc tËp, sinh ho¹t. - Ph¶n øng nhanh nhÑn vµ rÌn luyÖn trÝ nhí. b. C¸ch tiÕn hµnh - C¸ch ch¬i: lµm theo lêi qu¶n trß kh«ng lµm theo ®éng t¸c cña qu¶n trß. + Qu¶n trß cho tËp thÓ HS häc c¸c ®éng t¸c sau: “Alª”: ®Ó hai bµn tay lªn vai “A lªu”: gi¬ hai tay phÝa tr­íc ngùc, bµn tay xoÌ. “A li”: ch¾p hai tay tr­íc ngùc “A l«”: ®Ó hai bµn tay lªn miÖng, c¸c ngãn tay ch¹m vµo nhau, bµn tay më réng. + Qu¶n trß h« vµ lµm ®óng mét hoÆc hai lÇn (®óng gi÷a lÖnh víi ®éng t¸c), sau ®ã cã thÓ h« mét kiÓu nh­ng l¹i lµm ®éng t¸c kiÓu kh¸c. VÝ dô: Qu¶n trß: h« “A li” nh­ng l¹i lµm ®éng t¸c ®Ó hai bµn tay lªn vai. + Khi qu¶n trß h« ai lµm kh«ng ®óng ®éng t¸c theo lêi h« lµ ph¹m luËt, ai lµm ®éng t¸c kh«ng døt kho¸t còng ph¹m luËt. - L­u ý: + Møc ®é h« nhanh hay chËm tuú theo løa tuæi häc sinh. + NÕu sè l­îng häc sinh ®éng, qu¶n trß cã thÓ mêi ®¹i diÖn c¸c tæ lªn lµm träng tµi ®Ó quan s¸t. 5 Trß ch¬i “H¸t vui” a. Môc ®Ých - T¹o kh«ng khÝ vui vÎ, tho¶i m¸i ®Ó häc tËp , ho¹t ®éng. - T¹o t×nh th©n ¸i, ®oµn kÕt, tÝnh m¹nh d¹n cho c¸c em. b. C¸ch tiÕn hµnh + C¸ch 1 LÇn h¸t thø nhÊt : Qu¶n trß cho tËp thÓ HS h¸t bµi h¸t sau theo giai ®iÖu tù do: “cÇm tay nhau ®i xem ai cã giËn hên g×, cÇm tay nhau ®i xem ai cã giËn h¬n chi. M×nh lµ anh em cã chi ®©u mµ giËn hên. CÇm tay nhau ®i, h·y cÇm tay nhau ®i”. TËp thÓ häc sinh võa h¸t võa cÇm tay nhau. LÇn h¸t thø hai: Qu¶n trß chuyÓn tõ “cÇm tay” trong bµi h¸t, b»ng c¸c tõ kh¸c nh­ cÇm tai, cÇm ch©n, cÇm mòi,... t­¬ng tù häc sinh võa h¸t võa thùc hiÖn c¸c ®éng t¸c ®ã. + C¸ch 2: Qu¶n trß cho tËp thÓ ch¬i häc lêi bµi h¸t theo giai ®iÖu tù do: “vui lµ vui qu¸, vui lµ vui nghª, vui kh«ng chç nµo chª Õ ª. Vui lµ vui qu¸, vui lµ vui nghª. vui kh«ng chª chç nµo”. L­ît h¸t thø hai, qu¶n trß thay c¸c tõ “Vui” trong bµi h¸t b»ng c¸c bµi kh¸c nh­: hay, cao, thÊp, bÐo, to, giái, ... * Buæi sinh ho¹t tæ chøc ë ngoµi líp häc. 6. Trß ch¬i “Sãng biÓn” a. Môc ®Ých: t¹o kh«ng khÝ vui vÎ, tho¶i m¸i cho buæi sinh ho¹t. b. C¸ch tiÕn hµnh - C¸ch ch¬i: ng­êi ch¬i lµm theo lêi h« cña qu¶n trß. - Qu¶n trß cho ng­êi ch¬i häc c¸c ®éng t¸c + Sãng biÓn: gi¬ hai tay th¼ng lªn ®Çu, bµn tay më vÉy vÉy (lµm sãng). Sãng biÓn bªn tr¸i: nghiªng ng­êi vµ tay sang tr¸i, h« “µo µo”. Sãng biÓn bªn ph¶i: nghiªng ng­êi vµ tay sang ph¶i, h« “µo µo”. Sãng biÓn phÝa sau: ngöa ng­êi vµ tay ra phÝa sau, h« “ï ï..” - Khi qu¶n trß h« tËp thÓ ®¸p l¹i lêi h« vµ kÕt hîp lµm ®éng t¸c. VÝ dô: Qu¶n trß: “Sãng biÓn, sãng biÓn”. Häc sinh: “ R× rµo, r× rµo”, bµn tay më vÉy vÉy Qu¶n trß: “Sãng x« bªn tr¸i” Häc sinh: “ µo µo ” ®ång thêi lµm ®éng t¸c nghiªng ng­êi vµ tay sang bªn tr¸i. 7. Trß ch¬i “Nh¶y tiÕp søc” a) Môc ®Ých - RÌn luyÖn tÝnh ®oµn kÕt, kû luËt, tinh thÇn tËp thÓ. - RÌn luyÖn thÓ lùc. - T¹o kh«ng khÝ s«i næi ®Ó häc tËp, sinh ho¹t. b) ChuÈn bÞ - KÎ v¹ch xuÊt ph¸t vµ ®Ých ®Õn. - ChuÈn bÞ 2 l¸ cê c¾m ë ®Ých. c) C¸ch tiÕn hµnh - Qu¶n trß chia ng­êi ch¬i thµnh c¸c ®éi cã sè ng­êi b»ng nhau, c¸c ®éi ngåi theo hµng däc tr­íc v¹ch xuÊt ph¸t. - Qu¶n trß ph¸t lÖnh, c¸c ®éi ch¬i b¾t ®Çu tõ ng­êi sè mét nh¶y cãc (ë t­ thÕ ngåi xæm, hai tay ch¹m ®Êt) tíi ®Ých sau ®ã nh¶y vÒ ®øng bªn c¹nh hµng cña m×nh. Khi nh¶y vÒ v¹ch xuÊt ph¸t ch¹m tay ng­êi ch¬i thø hai; sau ®ã ng­êi ch¬i thø 2 t­¬ng tù nh­ ng­êi ch¬i thø nhÊt; cø nh­ vËy cho ®Õn hÕt. Ng­êi cuèi cïng khi ®Õn ®Ých vµ cÇm l¸ cê vÒ hµng cña m×nh. §éi nµo lÊy l¸ c¬ vÒ ®Ých vµ xÕp hµng nhanh nhÊt lµ ®éi ®ã th¾ng cuéc. - L­u ý: + Khi nh¶y tay kh«ng ch¹m ®Êt lµ ph¹m luËt, ph¶i nh¶y quay l¹i. + BÞ ng· còng lµ ph¹m luËt ph¶i nh¶y quay l¹i. + Kho¶ng c¸ch gi÷a ®Ých víi v¹ch xuÊt ph¸t xa hay gÇn tuú thuéc vµo lóa tuæi häc sinh. 8. Trß ch¬i “BÞt m¾t ®¸nh trèng” a) Môc ®Ých - RÌn luyÖn trÝ nhí, kh¶ n¨ng suy ®o¸n. - T¹o kh«ng khÝ vui vÎ, s«i næi. b) ChuÈn bÞ - Dïi vµ trèng: 2 c¸i trèng vµ sè dïi b»ng sè ng­êi ch¬i trong mét ®éi. - B¶ng phô ghi kÕt qu¶. - KÎ v¹ch xuÊt ph¸t c¸ch n¬i ®Ó trèng 3m. c) C¸ch tiÕn hµnh - Néi dung: C¸c ®éi ch¬i xÕp theo ®éi h×nh hµng däc - §éi h×nh: XÕp theo ®éi h×nh hµng däc - C¸ch ch¬i + Qu¶n trß chia líp thµnh c¸c ®éi ch¬i. Sè l­îng c¸c thµnh viªn trong mçi ®éi ch¬i b»ng nhau; mçi ®éi cã mét träng tµi ®Ó theo dâi. + C¸c ®éi ®øng theo ®éi h×nh hµng däc sau v¹ch xuÊt ph¸t, dïng kh¨n ®á bÞt m¾t; mçi ng­êi cÇm s½n mét dïi trèng (nÕu thiÕu dïi trèng cã thÓ dïng mét dïi cho mét ®éi, ng­êi nµy ®¸nh xong, cëi kh¨n ch¹y vÒ ®­a dïi trèng vµ cho b¹n tiÕp theo). Khi cã lÖnh ch¬i “B¾t ®Çu”, c¸c ®éi lÇn l­ît tõng ng­êi tiÕn lªn, gâ vµo trèng cña ®éi m×nh. §éi nµo cã nhiÒu ng­êi gâ ®­îc vµo trèng ®óng lµ ®éi th¾ng cuéc. -L­u ý + Mçi ng­êi chØ ®­îc gâ mét lÇn. + Kh«ng gâ nhÇm sang trèng cña ®éi kh¸c. 9. Trß ch¬i “Thi xÕp hµng” a) Môc ®Ých - RÌn luyÖn trÝ nhí, kh¶ n¨ng quan s¸t, tÝnh nhanh nhÑn. - RÌn cho HS kÜ n¨ng xÕp hµng nhanh vµ ®óng vÞ trÝ. - T¹o kh«ng khÝ vui vÎ, s«i næi tr­íc buæi sinh ho¹t. b) ChuÈn bÞ - TËp hîp HS thµnh 3- 4 hµng däc víi sè l­îng ng­êi b»ng nhau, cho c¸c hµng ®iÓm sè ®Ó nhí thø tù vµ vÞ trÝ cña m×nh, råi cho c¸c em gi¶i t¸n ch¬i tù do. - Cho HS häc thuéc vÇn ®iÖu : “XÕp hµng thø tù Xin nhí ®õng quªn Nµo b¹n nhanh lªn §øng vµo ®óng chç”. c) C¸ch tiÕn hµnh Qu¶n trß chän vÞ trÝ ®øng thÝch hîp vµ ph¸t lÖnh (cã thÓ dïng cßi, trèng, lêi h«...), nghe thÊy hiÖu lÖnh, HS nhanh chãng xÔp vµo hµng vµ ®äc nh÷ng vÇn ®iÖu trªn. Sau khi ®äc xong vÇn ®iÖu c¸c hµng ph¶i tËp hîp xong. Yªu cÇu c¸c em ph¶i ®øng ®óng vÞ trÝ thø tù cña m×nh. Tæ nµo tËp hîp nhanh vµ ®óng vÞ trÝ, hµng th¼ng th× tæ ®ã th¾ng. 10. Trß ch¬i “TËp dÉn bãng” a) Môc ®Ých - Gióp cho c¸c em cã ph¶n x¹ nhanh nhÑn, khÐo lÐo. - RÌn luyÖn søc khoÎ vµ kÜ n¨ng dÉn bãng. - T¹o kh«ng khÝ vui vÎ ®Ó häc tËp, ho¹t ®éng. b) ChuÈn bÞ - 2 qu¶ bãng ®¸, 4 c¸i ghÕ nhùa. - Líp xÕp theo ®éi h×nh hµng ngang. c) C¸ch tiÕn hµnh - Qu¶n trß chia tËp thÓ líp thµnh c¸c ®éi cã sè l­îng b»ng nhau (®Òu sè nam, n÷). Mçi ®éi tõ 8 ®Õn 10 em. Trong mçi nhãm l¹i chia thµnh 2 nhãm nhá (sè l­îng ng­êi trong mçi nhãm còng ®Òu b»ng nhau). 2 cña mçi ®éi ®øng ë hai v¹ch quy ®Þnh ®èi diÖn nhau. Gi÷a 2 nhãm ®Æt 2 ghÕ. - Khi cã lÖnh ch¬i, ng­êi sè 1 cña nhãm1 dÉn bãng ®Õn ®­a cho ng­êi sè 1 cña nhãm 2, trong khi dÉn bãng ph¶i cho bãng chui qua 2 ghÕ, cßn ng­êi ch¬i nh¶y qua ghÕ. Khi ng­êi sè 1 cña nhãm 2 nhËn bãng lai dÉn trë l¹i qua 2 ghÕ cho ng­êi sè 2 cña nhãm 1, cø nh­ thÕ cho ®Õn ng­êi cuèi cïng. - L­u ý + Bãng ph¶i chui qua 2 ghÕ, ng­êi ch¬i ph¶i nh¶y qua. + 2 ghÕ xÕp so le nhau. + §æ ghÕ lµ ph¹m quy, ph¶i quay vª vÞ trÝ xuÊt ph¸t ch¬i l¹i. + §é nµo nhanh nhÊt lµ th¾ng cuéc. + Cã thÓ t¨ng thªm nhiÒu ghÕ ®Ó t¨ng møc ®é khã cña trß ch¬i. + Ch©n ghÕ réng hay hÑp tuú thuéc vµo løa tuæi cña HS. 2.3.2.2. C¸c trß ch¬i lång ghÐp néi dung sinh ho¹t * Tæ chøc trong líp 1. Trß ch¬i “Lêi chµo” Môc ®Ých Gi¸o dôc tÝnh lÔ phÐp. RÌn luyÖn trÝ nhí, ph¶n øng nhanh. T¹o kh«ng khÝ vui vÎ vµ høng thó ho¹t ®éng cho HS. C¸ch tiÕn hµnh - Qu¶n trß cho tËp thÓ líp häc c¸c ®éng t¸c: + Chµo thÇy: Khoanh tay tr­íc ngùc. + Chµo b¸c: Khoanh tay tr­íc ngùc vµ cói ®Çu xuèng. + Chµo anh: Theo kiÓu chµo nghi thøc §éi (tay ph¶i ®­a cao). + Chµo chÞ: Tay ph¶i ®­a ra phÝa tr­íc (nh­ ®éng t¸c mêi). + Chµo em: Hai tay b¾t chÐo tr­íc ngùc, bµn tay khÐp. Qu¶n trß h« c¸c lêi chµo vµ lµm ®éng t¸c, ng­êi ch¬i nghe, h« theo vµ lµm ®óng ®éng t¸c. Ai lµm kh«ng ®óng theo lêi h« cña qu¶n trß lµ ph¹m luËt. Lµm ®éng t¸c nh­ng kh«ng râ còng bÞ coi lµ ph¹m luËt. L­u ý: Tèc ®é h« nhanh hay chËm tuú thuéc vµo løa tuæi HS. 2. Trß ch¬i “Xem tranh vµ kÓ vÒ nh÷ng ng­êi anh hïng” ( Chñ ®iÓm th¸ng 12- Uèng n­íc nhí nguån) Môc ®Ých Gióp HS hiÓu râ h¬n vÒ g­¬ng chiÕn ®Êu hi sinh cña c¸c anh hïng liÖt sÜ thiÕu niªn. ChuÈn bÞ GV: Tranh, ¶nh cña c¸c anh hïng liÖt sÜ thiÕu niªn: Vâ ThÞ S¸u, TrÇn Quèc To¶n, Kim §ång, Lý Tù Träng. HS: T×m hiÓu tr­íc vÒ g­¬ng chiÕn ®Êu, hi sinh cña c¸c anh hïng, liÖt sÜ thiÕu niªn. C¸c b«ng hoa ghi ®iÓm. C¸ch tiÕn hµnh GV chia nhãm HS vµ ph¸t cho mçi nhãm mét bøc tranh ch©n dung, yªu cÇu c¸c nhãm quan s¸t, th¶o luËn vµ cho biÕt: + Ng­êi trong tranh (¶nh) lµ ai? + Em biÕt g× vÒ g­¬ng chiÕn ®Êu hi sinh cña ng­êi ®ã? + H·y h¸t hoÆc ®äc mét bµi th¬ vÒ ng­êi anh hïng liÖt sÜ ®ã. C¸c nhãm th¶o luËn. §¹i diÖn tõng nhãm lªn tr×nh bµy (cã thÓ mçi ng­êi trong nhãm tr×nh bµy mét phÇn hoÆc ®ãng kÞch...). C¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung). Cuèi cïng GV nhËn xÐt, söa l¹i th«ng tin sai (nÕ cã), nh¾c nhë HS ghi nhí vµ noi theo c¸c tÊm g­¬ng ®ã. L­u ý: GV cö mçi tæ mét HS lªn lµm gi¸m kh¶o chÊm c¸ch tr×nh bµy cña c¸c nhãm. 3. Trß ch¬i “ Nªn hay kh«ng nªn” (Gi¸o dôc, thùc hµnh vÖ sinh r¨ng miÖng - Néi dung ho¹t ®éng th¸ng 9-10) Môc ®Ých Gióp HS rÌn luyÖn kÜ n¨ng ph©n biÖt nh÷ng viÖc nªn lµm vµ kh«ng nªn lµm ®Ó gi÷ vÖ sinh r¨ng miÖng. ChuÈn bÞ Mét sè tranh, ¶nh nhá vÒ nh÷ng hµnh vi viÖc lµm cã liªn quan ®Õn chñ ®Ò buæi sinh ho¹t. ThÎ xanh, thÎ ®á ( mçi HS mét thÎ xanh vµ mét thÎ ®á) C¸ch tiÕn hµnh Chia HS thµnh nhãm 4 ng­êi. GV d¸n tõng bøc tranh (¶nh) lªn b¶ng, c¸c nhãm quan s¸t vµ th¶o luËn nhanh xem bøc ¶nh ®ã nªn lµm hay kh«ng nªn lµm, v× sao? Sau khi GV ph¸t lÖnh (gâ mét tiÕng th­íc) c¸c nhãm gi¬ thÎ, GV gä ®¹i diÖn nhãm gi¶i thÝch v× sao cho lµ nªn? v× sao cho lµ kh«ng nªn? C¸c nhãm vµ GV cïng nhËn xÐt, nhãm nµo gi¬ thÎ vµ gi¶i thÝch ®óng ®­îc th­ëng mét b«ng hoa ®iÓm tèt. Nhãm nµo dµnh ®­îc nhiÒu hoa nhÊt nhãm Êy th¾ng cuéc. L­u ý: GV ph¶i chèt l¹ néi dung cÇn GD cña buæi sinh ho¹t sau trß ch¬i. 4. Trß ch¬i “ T×m ®«i” (GD vÖ sinh líp häc) Môc ®Ých - Gi¸o dôc HS ý thøc gi÷ g×n tr­êng, líp s¹ch ®Ñp. - T¹o kh«ng khÝ s«i næi, l«i cuèn HS tham gia ho¹t ®éng. b) ChuÈn bÞ - GV chuÈn bÞ 10 phiÕu nhá, trong ®ã cã 5 phiÕu ghi c¸c t×nh huèng (mçi phiÕu ghi mét t×nh huèng) cã liªn quan ®Õn chñ ®Ò VÖ sinh líp häc, ®ùoc b¾t ®Çu b»ng ch÷ “NÕu”; cßn 5 phiÕu ghi c¸c c¸ch øng xö phï hîp víi c¸c t×nh huèng ®ã, ®­îc b¾t ®Çu b»ng ch÷ “th×”. - C¸c phiÕu cã thÓ nh­ sau: * NÕu 1. NÕu tæ em vÖ sinh líp häc... 2. NÕu em lì tay lµm d©y mùc ra bµn... 3. NÕu em thÊy b¹n vÏ bËy lªn t­êng... 4. NÕu em vµ c¸c b¹n kh«ng biÕt gi÷ g×n vÖ sinh líp häc... 5. NÕu em thÊy b¹n vøt r¸c bõa b·i... * Th× a. ...th× tæ em sÏ quÐt líp, quÐt m¹ng nhÖn, xo¸ c¸c vÕt bÈn trªn t­êng, bµn ghÕ. b. ... th× em sÏ lÊy kh¨n lau s¹ch. c. ... th× em sÏ nh¾c b¹n, kh«ng nªn vÏ lªn t­êng ®Ó gi÷ cho tr­êng líp lu«n s¹ch ®Ñp. d. ... th× m«i tr­êng líp häc sÏ bÞ « nhiÔm, cã h¹i cho søc khoÎ. e. ... th× em sÏ nh¾c b¹n nhÆt r¸c bá vµo ®óng n¬i quy ®Þnh. c) C¸ch tiÕn hµnh - GV lÊy 10 HS lªn tham gia ch¬i vµ chia thµnh 2 ®éi. - Mçi HS tham gia ch¬i bèc ngÉu nhiªn mçi em mét phiÕu. Sau ®ã c¸c em sÏ ®i t×m b¹n cã néi dung t­¬ng øng víi phiÕu cña m×nh, b»ng c¸ch nªu ra mét gîi ý nh­ng kh«ng ®­îc lµm lé th«ng tin trong phiÕu. VÝ dô em b¾t ®­îc phiÕu 1 (nÕu) cã thÓ nªu gîi ý “tí lµm theo tæ...” - §éi nµo t×m thÊy nhau ®óng vµ nhanh nhÊt, ®éi ®ã sÏ th¾ng cuéc. - L­u ý: GV cã thÓ t¨ng hoÆc gi¶m sè l­îng phiÕu tuú thuéc vµo sè l­îng HS trong líp. * Tæ chøc ngoµi líp 5. Trß ch¬i “ §Ìn xanh, ®Ìn ®á” (Gi¸o dôc an toµn giao th«ng - th¸ng 1,2,3.) Môc ®Ých Gióp HS nhí vµ chÊp hµnh tèt luËt giao th«ng. RÌn ph¶n x¹ nhanh, kh¶ n¨ng quan s¸t. T¹o kh«ng khÝ vui vÎ, s«i næi. ChuÈn bÞ Mò c«ng an, cßi. §Ìn hiÖu lµm b»ng c¸c b×a mµu xanh, ®á, vµng. c) C¸ch tiÕn hµnh - HS ®øng thµnh ®éi h×nh hµng ngang, kho¶ng c¸ch gi÷a hai ®éi kho¶ng 3-4m. Ng­êi ®iÒu khiÓn trß ch¬i ®ãng vai c¶nh s¸t giao th«ng, cÇm ®Ìn tÝn hiÖu ®øng ë gi÷a, c¸ch ®Òu hai hµng. - Ng­êi ®iÒu khiÓn cho c¶ líp tËp c¸c ®éng t¸c: + §Ìn hiÖu mµu xanh: TÊt c¶ giËm ch©n t¹i chç + §Ìn hiÖu mµu vµng: TÊt c¶ ®øng t¹i chç, vç tay. + §Ìn hiÖu mµu ®á: TÊt c¶ ®øng yªn. - Sau khi c¶ líp tËp thö 1-2 lÇn, ng­êi ®iÒu khiÓn b¾t ®Çu sö dông ®Ìn hiÖu ®Ó ®iÒu khiÓn. Nh÷ng ng­êi ch¬i ph¶i quan s¸t vµ thùc hiÖn c¸c ®éng t¸c theo hiÖu lÖnh. Ai thùc hiÖn kh«ng ®óng ph¶i b­íc lªn phÝa tr­íc mét b­íc vµ tiÕp tôc thùc hiÖn ®éng t¸c. §éi nµo cã nhiÒu ng­êi ch¬i ph¹m luËt lµ thua. Trß ch¬i kÕt thóc GV nhÊn m¹nh quy ®Þnh khi tham gia giao th«ng n¬i cã tÝn hiÖu ®Ìn. L­u ý: Ng­êi ®iÒu khiÓn cã thÓ h« nhanh dÇn, sè ng­êi tham gia ch¬i nhiÒu hay Ýt tuú thuéc vµo sè HS cña líp. 6. Trß ch¬i “Gióp b¹n” a) Môc ®Ých - Gi¸o dôc cho HS tinh thÇn ®oµn kÕt, tÝnh ®ång ®éi. - RÌn cho HS sù khÐo lÐo, søc khoÎ. - T¹o kh«ng khÝ vui vÎ, s«i næi. b) C¸ch tiÕn hµnh - Qu¶n trß chia tËp thÓ ch¬i thµnh c¸c ®éi cã sè l­îng ng­êi b»ng nhau, xÕp hµng däc ë v¹ch xuÊt ph¸t. Khi cã lÖnh ch¬i ng­êi ch¬i sè 1 câng ng­êi sè 2 ®Õn ®Ých. Ng­êi sè 2 quay l¹i câng ng­êi thø 3 ®Õn ®Ých. Ng­êi sè 3 quay l¹i câng ng­êi sè 4 ®Õn ®Ých... cho ®Õn ng­êi cuèi cïng. §Õn ®Ých c¸c ®éi l¹i xÕp thµnh hµng däc ngay ng¾n. - §éi nµo bÞ ng· ph¶i quay l¹i v¹ch xuÊt ph¸t. §éi nµo vÒ ®Ých nhanh, xÕp hµng ngay ng¾n lµ th¾ng. - L­u ý: Chän s©n b·i nÒn cá, c¸t, ®Ó ®ì nguy hiÓm. Cã thÓ hai ng­êi c«ng kªnh mét b¹n vÒ ®Ých còng ®­îc. - Sau trß ch¬i GV cã thÓ gióp HS nhËn ra ®­îc søc m¹nh ®ång ®éi, tinh thÇn ®oµn kÕt... sÏ gióp c¸c em th¾ng lîi. 7. Trß ch¬i “ Bá r¸c vµo thïng” (Gi¸o dôc m«i tr­êng) a) Môc ®Ých - Gióp c¸c em cã ý thøc b¶o vÖ m«i tr­êng, líp häc, kh«ng bá r¸c bõa b·i. - RÌn luyÖn ph¶n x¹ nhanh nhÑn, ho¹t b¸t, ãc quan s¸t. - T¹o kh«ng khÝ vui vÎ, tho¶i m¸i. b) ChuÈn bÞ - GiÊy, tói bãng, m¶u gç, hßn ®¸, l¸ c©y... - 3- 5 hép giÊy lµm thïng ®ùng gi¸c. c) C¸ch tiÕn hµnh - Qu¶n trß cho ng­êi ch¬i xÕp thµnh ®éi h×nh vßng trßn, ®Æt nh÷ng vËt ®· chuÈn bÞ t­îng tr­ng cho r¸c bªn ngoµi vßng trßn. Cö mét sè em lµm “thïng gi¸c” ®øng ë trong vßng trßn (tay b­ng hép giÊy). - Khi cã lÖnh ch¬i, ng­êi ch¬i nhanh chãng nhÆt “gi¸c” ch¹y l¹i bá vµo thïng, mçi thïng chØ ®ùng sè l­îng gi¸c lµ 3 thø. Khi cã lÖnh kÕt thóc b¹n nµo vÉn cÇm gi¸c trªn tay lµ thua, b¹n nµo vøt r¸c ®i lµ bÞ ph¹t, “thïng r¸c” nµo kh«ng ®ñ sè l­îng yªu cÇu còng bÞ thua. - L­u ý: Cã thÓ t¨ng sè l­îng thïng gi¸c tuú thuéc vµo sè l­îng HS vµ GV cã thÓ cho HS chuÈn bÞ mét sè vËt lµm “r¸c”. 8. Trß ch¬i “ Trao kh¨n quµng ®á” a) Môc ®Ých - RÌn luyÖn kÜ n¨ng quµng kh¨n ®á cho HS. - RÌn luyÖn tÝnh khÐo lÐo, cÈn thËn. b) ChuÈn bÞ: Kh¨n quµng ®á b»ng sè l­îng HS tham gia ch¬i. c) C¸ch tiÕn hµnh - Qu¶n trß chia tËp thÓ líp thµnh hai ®éi cã sè l­îng ng­êi b»ng nhau, ®øng thµnh hai hµng ngang quay mÆt vµo nhau. Trªn tay mçi b¹n cÇm mét chiÕc kh¨n ®á. - Khi cã lÖnh ch¬i, hai ®éi quµng kh¨n ®á cho nhau. - Sau khi cã lÖnh dõng l¹i, ®éi nµo quµng xong ®­îc nhiÒu kh¨n, ®óng vµ ®Ñp lµ th¾ng cuéc. - L­u ý: Thêi gian ch¬i dµi, ng¾n lµ uú thuéc vµo løa tuæi HS. 2.3.2.3. C¸c trß cuèi buæi sinh ho¹t 1. Trß ch¬i “H¸i hoa” a) Môc ®Ých Gióp HS cñng cè néi dung trong buæi sinh ho¹t. b) ChuÈn bÞ: - 1 c©y hoa, mét sè b«ng hoa c¾t b»ng giÊy mµu, trªn ®ã ghi c¸c c©u hái vÒ néi dung buæi sinh ho¹t. - Mét sè phÇn th­ëng nhá cho HS nh­ bót ch×, th­íc kÎ, vë... c) C¸ch tiÕn hµnh: Cµi c¸c b«ng hoa cã ghi c¸c c©u hái ®· chuÈn bÞ lªn c©y hoa. LÇn l­ît tõng HS ®¹i diÖn cho c¸c nhãm lªn h¸i hoa vµ tr¶ lêi c©u hái theo yªu cÇu ghi trªn b«ng hoa. C¶ líp sÏ cïng lµm ban gi¸m kh¶o ®¸nh gi¸ cho ®iÓm tõng ng­êi thi. Sau kho¶ng 2 - 3 l­ît ch¬i, nhãm nµo cã tæng sè ®iÓm cao nhÊt nhãm ®ã sÏ th¾ng cuéc. VÝ dô: Tæ chøc cho HS ch¬i h¸i hoa trong chñ ®iÓm B¸c Hå kÝnh yªu. Ta cã thÓ so¹n c¸c c©u hái sau: + Thuë nhá, B¸c Hå cã tªn lµ g× ? + Quª B¸c ë ®©u ? + B¸c sinh ngµy, th¸ng, n¨m nµo ? + ThiÕu nhi chóng ta cÇn lµm g× ®Ó tá lßng kÝnh yªu B¸c Hå ? + B¹n h·y ®äc 5 ®iÒu B¸c Hå d¹y thiÕu niªn nhi ®ång ? ... d) L­u ý: Cã thÓ tæ chøc cho HS ch¬i trß ch¬i “H¸i hoa” theo kiÓu “x× ®iÖn”. HS nµo h¸i hoa vµ tr¶ lêi c©u hái xong sÏ ®­îc quyÒn chØ ®Þnh b¹n kh¸c lªn h¸i hoa tiÕp. 2. Trß ch¬i “TruyÒn tin” a) Môc ®Ých: - Gióp cho c¸c em rÌn luyÖn trÝ nhí, cã ph¶n x¹ nhanh. - RÌn cho HS tinh thÇn ®ång ®éi, ý thøc gi÷ bÝ mËt vµ tÝnh kû luËt. - T¹o kh«ng khÝ vui vÎ, tho¶i m¸i. b) C¸ch ch¬i: - Qu¶n trß chia tËp thÓ líp thµnh c¸c ®éi cã sè l­îng ng­êi b»ng nhau. C¸c ®éi xÕp hµng däc, kho¶ng c¸ch tõ c¸c ®éi ®Õn qu¶n trß lµ b»ng nhau. Mçi ®éi cö 1 ng­êi lªn nhËn tin cña qu¶n trß. - Khi qu¶n trß ph¸t lÖnh (c¸c ®éi ®· nhËn tin), ng­êi nhËn tin cña qu¶n trß nhanh chãng ch¹y vÒ ®éi m×nh vµ b¸o cho ng­êi ®øng ®Çu hµng b»ng c¸ch nãi thÇm, ng­êi ®øng ®Çu b¸o cho ng­êi tiÕp theo, cø nh­ thÕ cho ®Õn ng­êi cuèi cïng. Ng­êi cuèi cïng ch¹y lªn ghi l¹i th«ng tin m×nh ®· nhËn. - §éi nµo b¸o tin nhanh, chÝnh x¸c ®éi ®ã th¾ng cuéc. §éi nµo ®Ó lé tin lµ thua cuéc. c) L­u ý: Tin ®­îc truyÒn tõ ®Çu hµng ®Õn cuèi hµng kh«ng ®­îc c¸ch qu·ng. 2.3.2.4. Nhãm trß ch¬i “th­ëng ph¹t” Sau mçi lÇn tæ chøc trß ch¬i, th­êng cã ng­êi ch¬i sai ng­êi ch¬i ®óng, ng­êi th¾ng ng­êi thua. Qu¶n trß dïng h×nh thøc th­ëng cho ng­êi th¾ng cuéc vµ ph¹t ®èi víi nh÷ng ng­êi thua. Thùc chÊt cña h×nh thøc ph¹t nh»m tháa m·n c¶ ng­êi ch¬i vµ ng­êi bÞ ph¹t. Xin giíi thiÖu mét sè trß ch¬i lµm h×nh thøc ph¹t nh­ sau: * Tæ chøc trong líp 1. Trß ch¬i “Soi g­¬ng” Qu¶n trß cho ng­êi bÞ ph¹t ®øng quay mÆt vµo nhau tõng ®«i mét vµ quy ®Þnh 1 ng­êi soi g­¬ng, 1 ng­êi lµm “g­¬ng”. Ng­êi soi lµm ®éng t¸c nµo th× “g­¬ng” lµm y nh­ thÕ, nh­ng víi chiÒu ng­îc l¹i. 2. Trß ch¬i “§«i móa ®Ñp” Qu¶n trß cho ng­êi chÞu ph¹t ®øng thµnh c¸c ®«i móa. ChuÈn bÞ cho mét sè tê b¸o, cho c¸c ®«i ®øng lªn tê b¸o ®ã. TËp thÓ líp h¸t, c¸c ®«i bÞ ph¹t võa ®i võa móa nh­ng kh«ng ®­îc ra khái tê b¸o. 3. Trß ch¬i “B¬m xe” Qu¶n trß cho ng­êi chÞu ph¹t ®øng thµnh hµng ngang thµnh b¸nh xe, qu¶n trß lµm ng­êi b¬m xe. Mçi khi qu¶n trß lµm ®éng t¸c b¬m, ng­êi chÞu ph¹t ph¶i n¶y ng­êi lªn. Khi ng­êi qu¶n trß “x× h¬i”, ng­êi chÞu ph¹t ph¶i tõ tõ ngåi xuèng, x× ®Õn lóc ng­êi chÞu ph¹t bß xuèng ®Êt råi l¹i b¬m tiÕp. * Tæ chøc ngoµi líp 4. Trß ch¬i “Lµm ®µn vÞt” Qu¶n trß cho ng­êi chÞu ph¹t ®øng thµnh hµng däc hoÆc vßng trßn tr­íc tËp thÓ líp. TËp thÓ líp h¸t hoÆc nãi theo nhÞp bµi “Mét con vÞt xße ra hai c¸i c¸nh...”, ng­êi chÞu ph¹t ®i kiÓu thÊp ng­êi vµ móa theo lêi bµi h¸t. 5. Trß ch¬i “§éi kÐn tÝ hon” Qu¶n trß cho ng­êi bÞ ph¹t xÕp thµnh hµng däc tr­íc ®éi h×nh ng­êi ch¬i, hai tay ®Ó lªn miÖng lµm ®éng t¸c thæi kÌn. Khi tËp thÓ h¸t bµi “§éi kÌn tÝ hon”, nh÷ng ng­êi bÞ ph¹t võa ®i võa thæi kÌn quanh vßng trßn mét l­ît. 6. Trß ch¬i “Con cãc” Qu¶n trß cho ng­êi bÞ ph¹t xÕp thµnh hµng ngang tr­íc tËp thÓ vµ ngåi xuèng, hai tay chèng ®Êt, quay mÆt xuèng c¸c b¹n. TËp thÓ líp h¸t bµi “Con cãc” theo giai ®iÖu tù do, ng­êi bÞ ph¹t lµm ®éng t¸c cãc bß. Ch­¬ng 3 Thùc nghiÖm s­ ph¹m 3.1. Kh¸i qu¸t chung 3.1.1. Môc ®Ých thùc nghiÖm Nh»m kiÓm tra tÝnh kh¶ thi vµ hiÖu qu¶ cña viÖc sö dông trß ch¬i trong giê SHTT, chóng t«i tiÕn hµnh thùc nghiÖm s­ ph¹m t¹i mét sè tr­êng TiÓu häc trªn ®Þa bµn thµnh phè Vinh vµ huyÖn Nghi Léc cña tØnh NghÖ An. 3.1.2. Thêi gian vµ c¬ së thùc nghiÖm * Thêi gian: Chóng t«i tiÕn hµnh thùc nghiÖm vµo th¸ng 5/ 2007. * C¬ së thùc nghiÖm: Chóng t«i tiÕn hµnh thùc nghiÖm t¹i 3 tr­êng TiÓu häc: 1. Tr­êng TiÓu häc H­ng Dòng 1- thµnh phè Vinh - tØnh NghÖ An. 2. Tr­êng TiÓu häc H­ng Léc - thµnh phè Vinh - tØnh NghÖ An. 3. Tr­êng TiÓu häc Nghi ¢n - huyÖn Nghi Léc - tØnh NghÖ An. 3.1.3. Néi dung thùc nghiÖm Sö dông c¸c trß ch¬i ®· thiÕt kÕ ®Ó tæ chøc c¸c buæi SHTT ë tr­êng TiÓu häc trong ho¹t ®éng cña th¸ng 4. 3.1.4. Ph­¬ng ph¸p tæ chøc thùc nghiÖm §Ó tiÕn hµnh thùc nghiÖm, chóng t«i chän ë mçi tr­êng 2 líp: mét líp thùc nghiÖm, mét líp ®èi chøng. Sè l­îng HS ë 2 líp gÇn t­¬ng ®­¬ng nhau; häc lùc cña HS ë c¸c líp thùc nghiÖm vµ ®èi chøng còng t­¬ng ®­¬ng nhau. GV trùc tiÕp gi¶ng d¹y ë c¸c líp ®ã cã tr×mh ®é chuyªn m«n t­¬ng ®­¬ng nhau, tÊt c¶ ®Òu ®¹t chuÈn. Líp thùc nghiÖm tiÕn hµnh tæ chøc giê SHTT theo c¸c biÖn ph¸p ®· ®Ò ra. Líp ®èi chøng tæ chøc b×nh th­êng. 3.1.5. Néi dung thùc nghiÖm * Giê SHTT tæ chøc ë trong líp. G¾n néi dung cÇn t×m hiÓu trong giê SHTT vµo c¸c trß ch¬i tæ chøc trong líp: Trß ch¬i theo chñ ®Ò (trß ch¬i s¾m vai, trß ch¬i ®ãng kÞch...); trß ch¬i víi ®å vËt... * Giê SHTT tæ chøc ngoµi líp. Tæ chøc cho HS ch¬i c¸c trß ch¬i vËn ®éng ®Ó khëi ®éng; sau ®ã tæ chøc t×m hiÓu néi dung cña buæi sinh ho¹t qua c¸c trß ch¬i nh­: trß ch¬i theo chñ ®Ò; trß ch¬i trÝ tuÖ; trß ch¬i ®å vËt... 3.2. Tæ chøc thùc nghiÖm ViÖc tæ chøc thùc nghiÖm ®­îc tiÕn hµnh qua c¸c giai ®o¹n sau: ChuÈn bÞ thùc nghiÖm TriÓn khai thùc nghiÖm §¸nh gi¸ kÕt qu¶ thùc nghiÖm 3.2.1. ChuÈn bÞ thùc nghiÖm a) Chän líp thö nghiÖm vµ líp ®èi chøng Chóng t«i dùa vµo kÕt qu¶ häc tËp cña HS lµm c¨n cø ®Ó lùa chän líp thùc nghiÖm vµ líp ®èi chøng, nh­ sau: TT Tr­êng Líp SÜ sè Häc lùc Giái Kh¸ TB 1 TiÓu häc H­ng Dòng 1 4B1 32 13 17 2 4A 32 11 16 5 2 TiÓu häc H­ng Léc 4A2 32 12 18 2 4D 32 10 18 4 3 TiÓu häc Nghi ¢n 4A3 32 11 19 2 4B 32 10 17 5 Chóng t«i chän c¸c líp 4B1; 4A2; 4A3 lµm líp thùc nghiÖm, cßn l¹i lµ c¸c líp ®èi chøng 4A; 4D; 4B. b) Chän GV gi¶ng d¹y cho líp ®èi chøng vµ líp thùc nghiÖm Qua trao ®æi vµ nghiªn cøu hå s¬ GV, chóng t«i ®· chän ®­îc c¸c GV tiÕn hµnh gi¶ng d¹y cã th©m niªn c«ng t¸c vµ tr×nh ®é chuyªn m«n t­¬ng ®­¬ng nhau. Tr­íc khi tiÕn hµnh thùc nghiÖm, chóng t«i tiÕn hµnh trao ®æi víi GV c¸c líp ®Ó thèng nhÊt mét sè quan ®iÓm khi tæ chøc giê SHTT. c) Ch­¬ng tr×nh tæ chøc giê SHTT líp ®èi chøng vµ líp thùc nghiÖm - Líp ®èi chøng: GV thiÕt kÕ ch­¬ng tr×nh tæ chøc giê SHTT theo ý t­ëng cña b¶n th©n, kh«ng sö dông trß ch¬i. - Líp thùc nghiÖm: Cïng víi GV, tæng phô tr¸ch chóng t«i biªn so¹n c¸ch tæ chøc giê SHTT cã sö dông c¸c biÖn ph¸p tæ chøc trß ch¬i. 3.2.2. TriÓn khai thùc nghiÖm GV c¸c líp tiÕn hµnh triÓn khai thùc nghiÖm theo kÕ ho¹ch. 3.2.3. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ thùc nghiÖm a) C¸c b×nh diÖn ®¸nh gi¸ Sau mét thêi gian tiÕn hµnh thùc nghiÖm, chóng t«i ®· tiÕn hµnh kiÓm tra sau thùc nghiÖm víi cïng mét néi dung ë c¶ 2 líp ®èi chøng vµ thùc nghiÖm. Chóng t«i ®¸nh gi¸ HS ë c¶ 2 mÆt: tri thøc vµ kÜ n¨ng, dùa trªn c¸c b×nh diÖn sau: * §¸nh gi¸ vÒ ®Þnh tÝnh: Chóng t«i x©y dùng thang ®¸nh gi¸ kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng cña HS nh­ sau: - Hoµn thµnh tèt (A+) - Hoµn thµnh (A) - Ch­a hoµn thµnh (B) * §¸nh gi¸ vÒ mÆt høng thó ho¹t ®éng cña HS - Møc ®é thÝch thó: Hµo høng, s«i næi tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng. - Møc ®é b×nh th­êng: Tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng nh­ng kh«ng nhiÖt t×nh. - Møc ®é kh«ng thÝch thó: Kh«ng tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng, kh«ng chó ý, lµm viÖc riªng. b) Quy tr×nh ®¸nh gi¸ - HS tù ®¸nh gi¸ xÕp lo¹i: C¸c em tù ®¸nh gi¸ theo c¸c tiÓu chÝ cñ ba møc ®é ®¸nh gi¸ ®· nªu trªn. - Tæ HS ®¸nh gi¸ xÕp lo¹i: C¨n cø vµo viÖc tù ®¸nh gi¸ xÕp lo¹i cña c¸ nh©n, tæ HS ®ãng gãp ý kiÕn, bæ sung vµ xÕp lo¹i cho c¸c thµnh viªn trong tæ. Trong tr­êng hîp HS ho¹t ®éng theo nhãm th× nhãm sÏ ®¸nh gi¸. - GV ®¸nh gi¸, xÕp lo¹i trªn c¬ së c¸c kÕt qu¶ tù ®¸nh gi¸ cña HS vµ tæ HS; kÕt hîp víi quan s¸t ho¹t ®éng cña c¸c em vµ trao ®æi ý kiÕn trong tr­êng hîp cÇn thiÕt. Dùa vµo b¶ng trªn, chóng t«i lËp biÓu ®å so s¸nh kÕt qu¶ d¹y häc thùc nghiÖm nh­ sau: * NhËn xÐt: Dùa vµo b¶ng 10 vµ biÓu ®å h×nh cét ë trªn, chóng t«i nhËn thÊy: KÕt qu¶ cña c¸c líp thùc nghiÖm cao h¬n kÕt qu¶ cña c¸c líp ®èi chøng. Qua bµi tr¾c nghiÖm vÒ néi dung cña c¸c buæi SHTT sè HS ®¹t ®iÓm hoµn thµnh tèt ë líp thùc nghiÖm lµ rÊt cao. Cô thÓ lµ: - TØ lÖ häc sinh hoµn thµnh tèt (A+) trong c¸c líp thùc nghiÖm vµ c¸c líp ®èi chøng ë mçi tr­êng cã sù chªnh lÖch ®¸ng kÓ: + Tr­êng TiÓu häc H­ng Dòng 1: 34,375 % + Tr­êng TiÓu häc H­ng Léc: 18,75 % + Tr­êng TiÓu häc Nghi ¢n: 15,625 % - TØ lÖ trung b×nh ®iÓm hoµn thµnh gi÷a c¸c líp thùc nghiÖm cao h¬n c¸c líp ®èi chøng lµ: 22,92 %. Sè häc sinh ®¹t møc hoµn thµnh ë c¸c líp thùc nghiÖm còng thÊp h¬n c¸c líp ®èi chøng. Trung b×nh tØ lÖ % gi÷a 2 líp nµy lµ 18,75 %. Tõ c¸c kÕt qu¶ trªn cho thÊy: Trß ch¬i cã ¶nh h­ëng tÝch cùc ®Õn kh¶ n¨ng nhËn thøc cña häc sinh. Víi nh÷ng tiÕt sinh ho¹t cã sö dông trß ch¬i, khi kiÓm tra néi dung, c¸c em nhí nhanh chãng kiÕn thøc võa thùc hiÖn qua c¸c ho¹t ®éng (®iÓm hoµn thµnh, hoµn thµnh tèt cao), chøng tá néi dung bµi häc ®­îc c¸c em tiÕp thu tù nhiªn, nªn kh¶ n¨ng ghi nhí cña c¸c em vÒ bµi häc s©u h¬n vµ cã hiÖu qu¶ râ rÖt. VËy trong nh÷ng giê häc sö dông vµ kh«ng sö dông trß ch¬i th× cã sù kh¸c biÖt g× vÒ møc ®é høng thó häc tËp cña häc sinh kh«ng? KÕt qu¶ ®­îc ph¶n ¸nh ë b¶ng 11 sau: Dùa vµo b¶ng trªn, chóng t«i lËp biÓu ®å so s¸nh møc ®é høng thó häc tËp cña häc sinh nh­ sau: *) NhËn xÐt: Tõ b¶ng 11 vµ qua biÓu ®å trªn, chóng ta nhËn thÊy: Trung b×nh tØ lÖ % gi÷a c¸c nhãm líp cã sù chªnh lÖch ë tõng møc ®é; víi møc ®é “thÝch” ®é chªnh lÖch nµy lµ: 14,55 %. Khi quan s¸t th¸i ®é cña häc sinh trong giê SHTT, chóng t«i nhËn thÊy: víi sù hç trî cña trß ch¬i, buæi sinh ho¹t trë nªn sinh ®éng h¬n, cuèn hót ®­îc sù tham gia cña ®«ng ®¶o häc sinh. Häc sinh nhiÖt t×nh, tÝch cùc, h¨ng h¸i tham gia c¸c ho¹t ®éng häc. §Æc biÖt trß ch¬i gióp c¸c em quªn hÕt nh÷ng c¨ng th¼ng, mÖt mái. Häc sinh thÓ hiÖn sù t¸n th­ëng cña m×nh víi buæi sinh ho¹t b»ng sù hå hëi, niÒm vui hiÖn râ trªn nÐt mÆt, b»ng sù chó ý tËp trung cao, b»ng tinh thÇn vµ ý thøc lµm viÖc tËp thÓ víi tÝnh tù gi¸c cao vµ mét kÕt qu¶ lµm viÖc hiÖu qu¶ (nh­ ®· ph©n tÝch ë b¶ng 10). Còng trong nhãm líp häc nµy, khi gi¸o viªn sö dông trß ch¬i vµo buæi sinh ho¹t, GV ®· gi¶m ®¸ng kÓ sù lµm viÖc mét m×nh hay ph¶i ®éc tho¹i, ®éc diÔn néi dung cña chñ ®Ò sinh ho¹t; GV còng kh«ng mÊt qu¸ nhiÒu c«ng søc ®Ó h­íng sù tËp trung chó ý cña c¸c em vµo môc tiªu cña c«ng viÖc, buæi SHTT v× thÕ ®· lµm gi¶m sù mÖt mái, c¨ng th¼ng kh«ng cÇn thiÕt tõ c¶ hai phÝa: GVvµ HS. Nh­ vËy cã thÓ nãi: Trß ch¬i kh«ng nh÷ng cã ¶nh h­ëng tÝch cùc ®èi víi ng­êi häc mµ cßn ®èi víi c¶ gi¸o viªn. Trß ch¬i ®· ®¶m nhËn rÊt tèt vai trß cña nã trong mäi ho¹t ®éng. Sö dông trß ch¬i trong d¹y häc nãi chung vµ trong giê SHTT nãi riªng trë thµnh mét trong nh÷ng ph­¬ng ph¸p d¹y häc tÝch cùc nh»m kÝch thÝch niÒm say mª, sù ham häc hái, tÝnh tß mß khoa häc cña häc sinh, høng thó ho¹t ®éng cña HS. kÕt luËn vµ kiÕn nghÞ 1. KÕt luËn Ho¹t ®éng vèn lµ b¶n tÝnh cña trÎ, do ®ã cÇn ph¶i tr¶ ho¹t ®éng cho chÝnh trÎ, do chÝnh trÎ tù tæ chøc, ®iÒu khiÓn víi sù cè vÊn,h­íng dÉn, gióp ®ì cña GV. Cã nh­ thÕ míi GD häc sinh trë thµnh nh÷ng con ng­êi lµm chñ, cã tri thøc, cã lßng nh©n ¸i, cã ãc s¸ng t¹o vµ sù nh¹y bÐn trong cuéc sèng; ®ã còng chÝnh lµ thùc hiÖn môc tiªu GD cña nhµ tr­êng TiÓu häc. §Ó lµm ®­îc ®iÒu ®ã th× ng­êi hiÖu tr­ëng cÇn ph¶i x¸c ®Þnh vai trß, vÞ trÝ cña ho¹t ®éng GD ngoµi giê lªn líp nãi chung, giê SHTT nãi riªng; phèi hîp hµi hoµ víi tæng phô tr¸ch §éi; chØ ®¹o ®éi ngò GV chñ nhiÖm thùc hiÖn kÕ ho¹ch nh»m n©ng cao chÊt l­îng GD, ®¸p øng yªu cÇu ngµy cµng cao cña sù nghiÖp GD trong thêi k× c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Trß ch¬i võa lµ nhu cÇu tù nhiªn, võa lµ ph­¬ng tiÖn thu hót, tËp hîp, GD toµn diÖn cho trÎ cã hiÖu qu¶ nhÊt. Mçi trß ch¬i cã néi dung, cã luËt ch¬i nhÊt ®Þnh. Víi c¸c ®Æc tr­ng vÒ b¶n chÊt, thÓ lo¹i trß ch¬i chøa c¸c yÕu tè nh»m n©ng cao tÝnh tÝch cùc ho¹t ®éng, ph¸t triÓn trÝ tuÖ, n¨ng lùc, thÓ chÊt cña trÎ. Tæ chøc trß ch¬i trong giê SHTT t¹o ®­îc bÇu kh«ng khÝ cña buæi sinh ho¹t s«i næi, thu hót ®­îc sù chó ý cña hÇu hÕt c¸c thµnh viªn trong líp; ®ång thêi nã t¹o ra ë trÎ høng thó häc tËp, ho¹t ®éng. Khi thùc hiÖn trß ch¬i, ngoµi viÖc thÓ hiÖn n¨ng lùc cña b¶n th©n c¸c em cßn biÕt hîp lùc víi c¸c b¹n trong nhãm mét c¸ch hµi hoµ, hîp lý tõ ®ã dÇn h×nh thµnh cho HS c¸ch lµm viÖc vµ thãi quen lµm viÖc theo nhãm- mét kü n¨ng sèng rÊt cÇn thiÕt ë trÎ. §Ó c¸c trß ch¬i ph¸t huy ®­îc hiÖu qu¶ GD nh­ môc tiªt ®· ®Þnh trong giê SHTT, ng­êi GV khi tæ chøc cÇn tu©n thñ theo quy tr×nh ®· thèng nhÊt, ®ång thêi cÇn cã sù s¸ng t¹o, linh ho¹t víi néi dung cña mçi buæi sinh ho¹t cô thÓ; tuú vµo t×nh h×nh HS cña líp, ®iÒu kiÖn vÒ c¬ së vËt chÊt... mµ thay ®æi c¸c h×nh thøc tæ chøc phï hîp, nh­ng còng cÇn l­u ý khi thùc hiÖn lu«n ®Ò cao vai trß tù chñ cña HS. Tõ nh÷ng nghiªn cøu vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn, chóng t«i ®· ®­a ra c¸c biÖn ph¸p tæ chøc trß ch¬i trong giß SHTT, víi mong muèn gãp phÇn ph¸t huy tèi ®a vai trß cña giê SHTT, còng nh­ n©ng cao chÊt l­îng GD toµn diÖn ë TiÓu häc. Qua mét thêi gian thùc nghiÖm cho thÊy sù høng thó ho¹t ®éng, tinh thÇn lµm viÖc tËp thÓ, còng nh­ sù ph¸t triÓn c¸c thao t¸c t­ duy cña trÎ ë c¸c líp sö dông trß ch¬i trong giê SHTT t¨ng lªn râ rÖt; ®iÒu ®ã phÇn nµo kh¼ng ®Þnh ®­îc tÝnh kh¶ thi vµ tÝnh hiÖu qu¶ cña ®Ò tµi víi c¸c biÖn ph¸p ®· ®Ò xuÊt. 2. KiÕn nghÞ Víi phßng gi¸o dôc - CÇn cã h­íng dÉn vÒ néi dung cô thÓ vÒ ch­¬ng tr×nh ho¹t ®éng cña giê SHTT theo tõng n¨m häc. - Tæ chøc båi d­ìng, tËp huÊn nghiÖp vô, chØ ®¹o ho¹t ®éng GD ngoµi giê lªn líp nãi chung vµ giê SHTT nãi riªng cho ®éi ngò tæng phô tr¸ch vµ GV. Víi c¸c cÊp qu¶n lý nhµ tr­êng TiÓu häc - Thµnh lËp ban tæ chøc ho¹t ®éng GD ngoµi giê lªn líp. - Trang bÞ c¬ së vËt chÊt thiÕt yÕu phôc vô cho ho¹t ®éng vui ch¬i cña trÎ, ®Æc biÖt trong giê SHTT. - Hç trî GV vÒ mÆt kimh phÝ tæ chøc, t¹o ®iÒu kiÖn vÒ thêi gian. Vít tæng phô tr¸ch ®éi vµ GV - Tæng phô tr¸ch: + CÇn lËp néi dung ch­¬ng tr×nh giê SHTT cô thÓ, râ rµng cho tõng khèi líp hµng tuÇn, hµng th¸ng. + CÇn phèi hîp víi GV chñ nhiÖm tæ chøc, ®¸nh gi¸ c¸c ho¹t ®éng cña HS. th­êng xuyªn, kÞp thêi. GV + CÇn quan t©m ®óng møc ®Õn vai trß cña giê SHTT. + Nghiªn cøu, t×m tßi nh÷ng trß ch¬i phï hîp víi tõng chñ ®iÓm ho¹t ®éng. + CÇn sö dông linh ho¹t c¸c ph­¬ng ph¸p tæ chøc ho¹t ®éng. Víi tr­êng S­ ph¹m CÇn gióp cho HS cã thªm hiÓu biÕt vÒ vai trß còng nh­ ®Æc ®iÓm cña giê SHTT trong ch­¬ng tr×nh TiÓu häc. Båi d­ìng cho sinh viªn n¨ng lùc tæ chøc c¸c ho¹t ®éng tËp thÓ trong giê SHTT.