Tóm tắt luận án Quản lý nhà nước đối với TCT 90 – 91 theo hướng hình thành TĐKT

nước ñối với TCT 90 – 91 theo hướng hình thành TðKT” làm ñề tài luận án tiến sỹ quản lý hành chính công. Việc nghiên cứu ñề tài một mặt giải quyết ñược những vấn ñề bức xúc ñặt ra hiện nay ở nước ta, phù hợp với chuyên ngành quản lý hành chính công, ñặc biệt cho phép kết hợp lý luận học tập, nghiên cứu với hoạt ñộng thực tiễn của bản thân. 2. Mục ñích nghiên cứu - Hệ thống hóa có bổ sung và hoàn thiện cơ sở khoa học quản lý nhà nước (QLNN) ñối với TCT 90 – 91 theo hướng hình thành TðKT. - Phân tích thực trạng hình thành và hoạt ñộng của các TCT 90 – 91 theo hướng hình thành TðKT ñặc biệt là thực trạng QLNN ñối với TCT 90 – 91 theo hướng hình thành TðKT ở Việt Nam. Qua ñó, chỉ ra những vấn ñề bức xúc cần xử lý trong việc hoàn thiện QLNN ñối với TCT 90 – 91 theo hướng hình thành TðKT. - ðề xuất phương hướng hệ thống giải pháp cũng như các ñiều kiện thực hiện giải pháp hoàn thiện QLNN ñối với TCT 90 – 91 theo hướng hình thành TðKT. 3. ðối tượng và phạm vi nghiên cứu - ðối tượng nghiên cứu ðối tượng nghiên cứu của luận án là QLNN ñối với TCT 90 – 91 theo hướng hình thành TðKT - Phạm vi nghiên cứu 2 Luận án nghiên cứu ở tầm vĩ mô, chủ yếu tập trung vào chế ñộ, chính sách cơ chế, nội dung QLNN ñối với TCT 90 – 91 theo hướng hình thành TðKT trong phạm vi ở Việt Nam hiện nay. 4. Phương pháp nghiên cứu Trên cơ sở nguyên lý chủ nghĩa Mác – Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan ñiểm, ñường lối của ðảng và Nhà nước ta, phương pháp luận duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, luận án sử dụng các phương pháp chủ yếu sau ñây trong nghiên cứu: - Phân tích, ñối chiếu, so sánh - Tổng hợp - Phân tổ - Khảo sát thực tế - ðiều tra - Phân tích thống kê Ngoài ra luận án có sử dụng những kết quả nghiên cứu liên quan ñến ñề tài ở trong và ngoài nước ñã công bố. 5. ðóng góp khoa học mới của luận án Thứ nhất, về lý luận - Chỉ ra các tiêu chí ñối với TCT ñể phân biệt với các loại hình doanh nghiệp khác - ðưa ra cơ sở lý luận cho việc phát triển TCT 90 – 91 theo hướng hình thành TðKT - ðưa ra khái niệm QLNN ñối với TCT 90 – 91 theo hướng hình thành TðKT. Phân tích luận cứ khoa học của khái niệm + Chỉ ra chủ thể, khách thể và ñối tượng quản lý + ðề xuất xây dựng phương thức quản lý và hệ thống công cụ ñể thực hiện các phương thức - Xây dựng một cách hệ thống các nội dung QLNN ñối với TCT 90 – 91theo hướng hình thành TðKT ðây là những vấn ñề lý luận mà chưa có tài liệu nào ñề cập ñến Thứ hai, ñối với thực tiễn Trên cơ sở phân tích thực trạng hoạt ñộng của TCT 90 – 91, các TðKT, quá trình phát triển TCT 90 – 91 theo hướng hình thành TðKT và thực trạng QLNN ñối với TCT 90 – 91 theo hướng hình thành TðKT luận án chỉ ra kết quả ñạt ñược, những hạn chế, nguyên nhân của nó. ðặc biệt ñã ñưa ra 5 vấn ñề bức xúc cần xử lý trong việc hoàn thiện QLNN ñối với TCT 90 – 91 theo hướng hình thành TðKT. ðó là : - Vấn ñề tạo lập môi trường, khả năng, ñiều kiện ñể các TCT, TðKT tích tụ, tập trung vốn tăng sức cạnh tranh - Vấn ñề tự chủ, tự chịu trách nhiệm của TðKT cũng như các công ty, ñơn vị trong TðKT 23 + Bồi dưỡng tại các TCT, TðKT. Với cách thức bồi dưỡng này các TCT, TðKT ñưa ra yêu cầu bồi dưỡng, tổ chức triệu tập học viên. Mời các chuyên gia về lĩnh vực cần bồi dưỡng làm giáo viên. - Quy ñịnh thời gian và số chuyên ñề tham dự bồi dưỡng ñể cấp chứng chỉ cho cán bộ tham gia bồi dưỡng. - Cần quy ñịnh rõ chỉ cấp chứng chỉ cho những cán bộ tham gia số chuyên ñề và thời gian cần thiết trong một năm. Chẳng hạn tham gia năm chuyên ñề với từ 15 ngày trở lên thì ñược cấp chứng chỉ. - Chứng chỉ do chủ tịch HðQT TCT, TðKT cấp trên cơ sở kết quả của từng ñợt bồi dưỡng mà cán bộ tham gia. 3.3. ðiều kiện thúc ñẩy việc hoàn thiện quản lý nhà nước ñối với TCT 90-91 theo hướng hình thành TðKT Thứ nhất, ñổi mới nhận thức về TCT 90 – 91 cũng như các TðKT trong nền kinh tế thị trường ñịnh hướng XHCN theo xu thế hội nhập ở Việt Nam. Một là, các TCT và TðKT theo mô hình công ty mẹ - công ty con là hình thức tổ chức DN tiên tiến, hiện ñại theo xu thế toàn cầu hóa hiện nay Hai là, việc thành lập và phát triển các TCT và TðKT theo mô hình công ty mẹ - công ty con ñã làm thay ñổi từ phương thức sở hữu doanh nghiệp của Nhà nước thành phương thức sở hữu vốn ñầu tư vào doanh nghiệp Ba là, cơ quan QLNN không can thiệp sâu vào hoạt ñộng sản xuất kinh doanh của TCT, TðKT cũng như các công ty con mà chỉ tập trung vào QLNN Thứ hai, thực hiện ñồng bộ các giải pháp trên cơ sở có tập trung nhấn mạnh từng giải pháp cụ thể trong từng thời gian nhất ñịnh và từng TCT, TðKT cụ thể. Thứ ba, củng cố tăng cường cơ quan chuyên trách thực hiện quyền chủ sở hữu nhà nước ñối với các TCT, TðKT nhà nước Thứ tư, tăng cường công tác giám sát kiểm tra của Nhà nước ñối với tư cách chủ sở hữu TCT và TðKT nhà nước. Thø n¨m, cÇn cã chÕ tµi vÒ tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n cña c¸n bé qu¶n lý tµi chÝnh kÓ c¶ c¸c c¬ quan nhµ n−íc lÉn c¸c doanh nghiÖp trong T§KT. 22 Thø hai, vÒ mèi quan hÖ gi÷a c«ng ty mÑ vµ c«ng ty con cã mét phÇn vèn gãp cña c«ng ty mÑ. Mét lµ, tuú theo tû lÖ gãp vèn nhiÒu hay Ýt, c«ng ty mÑ cã thÓ cö ng−êi trùc tiÕp qu¶n lý sè vèn ®8 gãp vµo c«ng ty con, thùc hiÖn quyÒn nghÜa vô cæ ®«ng ®èi víi c«ng ty con. Hai lµ, c«ng ty mÑ muèn rót phÇn vèn ®8 ®Çu t− vµo c«ng ty con ph¶i theo quy ®Þnh trong ®iÒu lÖ cña c«ng ty con. Ba lµ, viÖc sö dông cæ tøc hay lîi nhuËn ®−îc chia ®Ó t¨ng vèn ®Çu t− vµo c«ng ty con do H§QT c«ng ty mÑ quyÕt ®Þnh. Thø ba, vÒ quan hÖ gi÷a c«ng ty mÑ vµ c¸c ®¬n vÞ phô thuéc. Các ñơn vị phụ thuộc công ty mẹ thực hiện các nhiệm vụ ñược công ty mẹ giao Thứ tư, quan hệ giữa các công ty con với nhau. Các công ty con trong TðKT là những DN ñộc lập, có quan hệ bình ñẳng với nhau trong mọi lĩnh vực. 3.2.5. ðổi mới thủ tục hành chính trong quản lý nhà nước ñối với TCT 90 – 91 theo hướng hình thành TðKT Cần thực hiện một số công việc sau ñây: - Phân công giữa các cơ quan QLNN ñể xác ñịnh ñầu mối giao dịch, giải quyết các công việc liên quan ñến TCT và TðKT, theo nguyên tắc “một ñầu mối”. Tức là mỗi thủ tục hành chính chỉ một cơ quan QLNN giải quyết - Xây dựng bộ thủ tục hành chính mẫu ñối với các TCT và TðKT - Quy ñịnh thời gian xem xét, giải quyết - Công khai bộ thủ tục hành chính cà các quy ñịnh cho các doanh nghiệp trong ñó có TCT, TðKT biết ñể chủ ñộng thực hiện. 3.2.6. ðẩy mạnh công tác ñào tạo, ñào tạo lại ñối với cán bộ quản lý TCT, TðKT Thứ nhất, với cán bộ QLNN ñối với TCT và TðKT. Một là, phân loại cán bộ QLNN ñối với TCT và TðKT theo chức danh ñảm nhận. Hai là, xây dựng yêu cầu về kiến thức kỹ năng cần bồi dưỡng cho từng loại chức danh. Ba là, xây dựng chương trình và thời gian bồi dưỡng cho từng chức danh. Bốn là, tổ chức bồi dưỡng theo chương trình. Theo chúng tôi việc xây dựng chương trình và tổ chức bồi dưỡng nên giao cho Học viện hành chính thuộc Học viện chính trị - hành chính quốc gia Hồ Chí Minh ñảm nhận. Thứ hai, với cán bộ trực tiếp quản lý hoạt ñộng kinh doanh của các TCT và TðKT. - Phân loại số cán bộ này theo chức danh công tác ñang ñảm nhận. - Xây dựng các chương trình thời gian bồi dưỡng cho từng chương trình ñối với từng chức danh. - Việc tổ chức các ñợt bồi dưỡng có thể thực hiện theo các cách thức + Bồi dưỡng tập trung ở các trung tâm bồi dưỡng của Bộ, Ngành, ðịa phương 3 - Vấn ñề mệnh lệnh hành chính trong quản lý - Vấn ñề cán bộ quản lý TðKT và các doanh nghiệp trong TðKT - Cơ sở pháp lý cho quan hệ giữa công ty mẹ với các công ty con và giữa các công ty con với nhau trong tập ñoàn Thứ ba, kết quả nghiên cứu ðề xuất phương hướng hệ thống các giải pháp (6 nhóm giải pháp) và ñiều kiện (5 nhóm ñiều kiện) hoàn thiện QLNN ñối với TCT 90 – 91theo hướng hình thành TðKT. ðặc biệt luận án ñã thiết kế các cách thức, lộ trình cụ thể ñể thực hiện các giải pháp. Những ñóng góp khoa học mới của luận án sẽ là căn cứ, cơ sở cho việc hoạch ñịnh chính sách về ñổi mới QLNN ñối với TCT 90 – 91 theo hướng hình thành TðKT. 6. Kết cấu luận án QLNN ñối với TCT 90 – 91 theo hướng hình thành TðKT Phần mở ñầu Chương 1 Luận cứ khoa học QLNN ñối với TCT 90 – 91 theo hướng hình thành TðKT Chương 2 Thực trạng QLNN ñối với TCT 90 – 91 theo hướng hình thành TðKT Chương 3 Phương hướng và hệ thống giải pháp hoàn thiện QLNN ñối với TCT 90 – 91 theo hướng hình thành TðKT Kết luận TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU TðKT là hình thức tổ chức kinh tế hiện ñại ở các nước trên thế giới. Trong cạnh tranh trên thị trường, TðKT thể hiện nhiều ưu ñiểm. Do vậy ở các nước cũng như Việt Nam, Nhà nước, các nhà khoa học rất quan tâm ñến TðKT cả về lý luận và tổng kết thực tiễn. Cho ñến nay liên quan ñến DNNN lớn trong ñó có các TCT và TðKT ñã có nhiều văn bản pháp luật nhà nước, các tài liệu, công trình khoa học trong và ngoài nước ñề cập ñến. Trong những công trình và các tác phẩm nghiên cứu trên, các tác giả tập trung nghiên cứu ñề cập ñến quá trình hình thành và phát triển tập ñoàn nói chung. Chủ yếu ñề cập ñến lịch sử ra ñời của tập ñoàn kinh tế; các ñiều kiện về chính trị, kinh tế - xã hội, về phát triển thị trường làm tiền ñề cho việc ra ñời tập ñoàn kinh tế; cũng có công trình ñề cập ñến các yếu tố, ñiều kiện cho sự ra ñời và phát triển tập ñoàn kinh tế nói chung và ở Việt Nam trong ñiều kiện ñổi mới và hội nhập nói riêng. QLNN ñối với TCT 90 – 91 theo hướng hình thành TðKT chưa có công trình nào ñề cập. Về mặt lý luận, nhiều nội dung, khái niệm (như lý luận về sự phát triển các TCT 4 90 – 91theo hướng hình thành TðKT, khái niệm QLNN ñối với TCT theo hướng hình thành TðKT, những yêu cầu nội dung QLNN ñối với TCT 90 – 91 theo hướng hình thành TðKT…) chưa tài liệu nào ñề cập ñến. ðây là những nội dung chủ yếu mà luận án ñề cập một cách hệ thống, cụ thể cả về mặt lý luận lẫn thực tiễn, và qua ñó ñề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện cũng như các ñiều kiện thực hiện. Ở các nước, trong quá trình phát triển kinh tế, ñặc biệt là các nước có nền kinh tế thị trường phát triển, TðKT ñã ra ñời và là hình thức tổ chức sản xuất có vài trò quan trọng ñặc biệt trong nền kinh tế. Xây dựng và hoàn thiện TðKT ñược nghiên cứu từ rất lâu và có nhiều công trình của các nhà khoa học ñã ñược công bố. Tuy nhiên hình thức tổ chức sản xuất TCT 90-91 chỉ riêng có ở Việt Nam và việc phát triển, chuyển ñổi các TCT 90-91 thành TðKT cũng là hình thức chỉ riêng có trong nền kinh tế chuyển ñổi ở Việt Nam. Quản lý nhà nước ñối với TCT 90-91 theo hướng hình thành TðKT là việc làm riêng có của Nhà nước Việt Nam. Trên thế giới, ở các nước phát triển cũng như các nước ñang phát triển không có hình thức này, và vì vậy cũng chưa có tài liệu nào ñề cập ñến vấn ñề này cả viề lý luận và thực tiễn. Có thể kết luận, ñề tài luận án nghiên cứu cũng như nội hàm những vấn ñề mà luận án ñề cập, phân tích, luận giải là hoàn toàn mới, chưa bị trùng lặp với các công trình nghiên cứu khoa học nào. Việc nghiên cứu một cách hệ thống cụ thể cả lý luận và thực tiễn QLNN ñối với TCT 90 – 91theo hướng hình thành TðKT có thể coi ñây là công trình khoa học ñầu tiên. Vì vậy nghiên cứu ñề tài “QLNN ñối với TCT 90 – 91 theo hướng hình thành TðKT” chắc chắn sẽ có giá trị nhất ñịnh cả lý luận và thực tiễn ñối với khoa học quản lý hành chính công nói chung trong ñó có QLNN ñối với TCT, TðKT nhà nước, ñặc biệt sẽ có những ñóng góp khoa học giá trị cho hoạch ñịnh chính sách trong thực tiễn. CHƯƠNG I LUẬN CỨ KHOA HỌC VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ðỐI VỚI TỔNG CÔNG TY 90 – 91 THEO HƯỚNG HÌNH THÀNH TẬP ðOÀN KINH TẾ 1.1. Tổng quan về Tổng công ty 90 – 91, tập ñoàn kinh tế và quá trình hình thành tập ñoàn kinh tế. 1.1.1. Nhận thức về Tổng công ty 90 - 91 “Tổng công ty là những doanh nghiệp có quy mô lớn, có nhiều công ty, xí nghiệp thành viên cùng sản xuất một loại sản phẩm hoặc chi tiết sản phẩm, cùng kinh doanh một lĩnh vực, có quan hệ sở hữu chặt chẽ ñược ñiều hành thống nhất trong cơ sở phân công, phân cấp giữa Tổng công ty với các ñơn vị thành viên về các hoạt ñộng sản xuất kinh doanh”. Các tiêu chí ñể phân biệt Tổng công ty và Công ty. - Tổng công ty có quy mô lớn về vốn, lao ñộng và phạm vi hoạt ñộng. - Hoạt ñộng của Tổng công ty theo ngành sản phẩm, dịch vụ nhất ñịnh. 21 Thứ nhất, hoàn thiện các chính sách khuyến khích các TCT 90 – 91 phát triển, chuyển ñổi thành TðKT Thứ hai, có chính sách tạo ñiều kiện ñể các TðKT phát huy hết khả năng trong cạnh tranh trên thị trường. Thứ ba, ñổi mới các chính sách liên quan ñến cơ sở hạ tầng cho các TðKT hoạt ñộng thuận lợi, có hiệu quả Thứ tư, Nhà nước cần ñặc biệt quan tâm ñến chính sách về môi trường sinh thái và thông tin... 3.2.2.3. Hoàn thiện chính sách tiền tệ, tỷ giá hối ñoái, quản lý ngoại tệ... 3.2.3. ðổi mới công tác tuyển chọn bổ nhiệm cán bộ ñại diện nhà nước (chủ sở hữu) trực tiếp quản lý TðKT Mét lµ, thay ph−¬ng thøc tuyÓn chän th«ng qua ®Ò cö b»ng thi tuyÓn ®èi víi c¸n bé gi÷ c¸c chøc vô Chñ tÞch H§QT, TG§, KÕ to¸n tr−ëng cña T§KT còng nh− c¸c c«ng ty mµ vèn nhµ n−íc chiÕm tû lÖ chi phèi (> 50%). Hai lµ, thùc hiÖn bæ nhiÖm theo c¬ chÕ c«ng khai, d©n chñ ®èi víi c¸c chøc danh qu¶n lý kh¸c ë T§KT nh− Uû viªn H§QT, c¸c Phã Tæng gi¸m ®èc, Tr−ëng ban kiÓm so¸t… Ba lµ, ®èi víi c¸n bé qu¶n lý c¸c Phßng, Ban chuyªn m«n, c¸c ph©n x−ëng. Nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña T§KT còng nh− cña c¸c c«ng ty con, nh÷ng chøc danh nµy do Tæng gi¸m ®èc quyÕt ®Þnh sau khi ®8 th«ng qua H§QT. Bèn lµ, ®æi míi chÕ ®é ®8i ngé ®èi víi c¸n bé qu¶n lý vèn nhµ n−íc t¹i T§KT. N¨m lµ, thùc hiÖn ®µo t¹o l¹i mét c¸ch th−êng xuyªn cho c¸n bé qu¶n lý vèn nhµ n−íc ë T§KT. 3.2.4. Hoàn thiện quan hệ giữa công ty mẹ với công ty con và các ñơn vị sự nghiệp trong tập ñoàn kinh tế Thứ nhất, về quan hệ giữa công ty mẹ và các công ty con do công ty mẹ ñầu tư 100% vốn ñiều lệ Ở ñây công ty mẹ ñóng vai trò là chủ sở hữu của công ty con. Theo ñó quan hệ ñược ñổi mới theo các nội dung: Mét lµ, c«ng ty con lµ mét ph¸p nh©n kinh tÕ ®éc lËp, cã t− c¸ch ph¸p nh©n ®Çy ®ñ, thùc hiÖn c¸c quyÒn vµ nghÜa vô d©n sù theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Hai lµ, C«ng ty mÑ cã tr¸ch nhiÖm ®Çu t− ®Çy ®ñ vèn ®iÒu lÖ cho c«ng ty con theo thêi h¹n x¸c ®Þnh trong quy chÕ tµi chÝnh cña c«ng ty con. Ba lµ, c¸c dù ¸n ®Çu t− cña c«ng ty con cã gi¸ trÞ b»ng hoÆc lín h¬n 50% tæng gi¸ trÞ tµi s¶n ghi trªn sæ s¸ch kÕ to¸n cña c«ng ty con do H§QT xÐt duyÖt theo ®Ò nghÞ cña c«ng ty con. Bèn lµ, c«ng ty mÑ ®−îc phÐp b¶o l8nh cho c«ng ty con vay vèn. N¨m lµ, c«ng ty con cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn ®Çy ®ñ, nghiªm chØnh ph¸p luËt kÕ to¸n thèng kª, chÕ ®é kiÓm to¸n doanh nghiÖp. 20 3.1.3. Ph−¬ng h−íng ®æi míi qu¶n lý nhµ n−íc ®èi víi tæng c«ng ty 90-91 theo h−íng h×nh thµnh tËp ®oµn kinh tÕ ë ViÖt Nam Thø nhÊt, ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh ph¸t triÓn TCT 90-91 h×nh thµnh T§KT ®ång thêi cñng cè vµ ph¸t triÓn c¸c tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh ho¹t ®éng theo m« h×nh c«ng ty mÑ – c«ng ty con. (Theo m« h×nh tæng qu¸t) Thø hai, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c T§KT tÝch tô, tËp trung vèn, nguån lùc, biÖt lµ c«ng ty mÑ, b¶o ®¶m cho c«ng ty mÑ lín m¹nh, ®ñ søc ®Ó ®Çu t− vµo c¸c c«ng ty con nh»m chi phèi nh÷ng ngµnh, lÜnh vùc then chèt cña cña nÒn kinh tÕ. Thø ba, më réng quyÒn tù chñ, tù chÞu tr¸ch nhiÖm cña c«ng ty mÑ, c«ng ty con toµn tËp ®oµn vÒ ho¹t ®éng kinh doanh Thø t−, ®¶m b¶o t¨ng c−êng vai trß kiÓm tra, gi¸m s¸t cña Nhµ n−íc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp. Thø n¨m, t¹o dùng m«i tr−êng b×nh ®¼ng, chèng ®éc quyÒn ®èi víi c¸c Tæng c«ng ty, TËp ®oµn kinh tÕ. Thø s¸u, ®¶m b¶o kÕ thõa c¸c mÆt tÝch cùc cña chÝnh s¸ch c¬ chÕ qu¶n lý hiÖn hµnh, ®ång thêi tõng b−íc vËn dông c¸c chuÈn mùc vµ th«ng lÖ quèc tÕ phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña ViÖt Nam. 3.2. HÖ thèng gi¶i ph¸p hoµn thiÖn QLNN ®èi víi TCT 90 – 91 theo h−íng h×nh thµnh T§KT 3.2.1. Nhãm gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c¬ së ph¸p lý. Mét lµ, hoµn thiÖn m«i tr−êng ph¸p lý, t¹o thuËn lîi cho c¸c TCT 90-91 khai th¸c vµ sö dông hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc ®Ó ph¸t triÓn. Hai lµ, hoµn thiÖn c¬ së ph¸p lý t¹o thuËn lîi cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c¸c TCT 90- 91 thµnh T§KT. Ba là, ñồng bộ, cụ thể hóa môi trường pháp lý cho các TðKT hoạt ñộng và phát triển. 3.2.2. Nhóm giải pháp ñổi mới một số công cụ quản lý vĩ mô của nhà nước. 3.2.2.1. ðổi mới một số nội dung cơ chế quản lý tài chính TðKT Thø nhÊt, x©y dùng vµ vËn hµnh c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh phï hîp, phôc vô ®¾c lùc cho c¸c tËp ®oµn kinh tÕ trong huy ®éng vµ sö dông vèn ®Çu t− cã hiÖu qu¶. Thø hai, thµnh lËp C«ng ty tµi chÝnh trong tËp ®oµn kinh tÕ, t¹o c¬ héi cho c¸c ®¬n vÞ tham gia vµo thÞ tr−êng tµi chÝnh, ®Æc biÖt lµ thÞ tr−êng vèn. Thø ba, thay thÕ c¬ chÕ hµnh chÝnh giao vèn b»ng c¬ chÕ ®Çu t− tµi chÝnh vµo c¸c c«ng ty con cña c«ng ty mÑ. Thø t−, hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c c«ng ty khai th¸c triÖt ®Ó mäi kh¶ n¨ng thu hót, t¹o lËp vèn phôc vô s¶n xuÊt kinh doanh. Thø n¨m, ®æi míi c¬ chÕ kiÓm so¸t tµi chÝnh T§KT. 3.2.2.2. Hoàn thiện và ban hành các chính sách liên quan ñến sự phát triển và hoạt ñộng của TCT 90 – 91 theo hướng hình thành TðKT 5 - Các Tổng công ty thường ñược tổ chức bộ máy chặt chẽ theo quan hệ dọc dược phân công, phân cấp phù hợp với nhiệm vụ của từng ñơn vị, từng cấp trong kinh doanh. Những tiêu chí trên Tổng công ty là hình thức tổ chức doanhh nghiệp ñược phát triển từ các công ty ñáp ứng yêu cầu cạnh tranh của nền kinh tế thị trường hiện ñại. Theo ñiều 44 của Luật Doanh nghiệp nhà nước: “ Tổng công ty nhà nước có thể có các loại ñơn vị thành viên sau ñây: + ðơn vị hạch toán ñộc lập; + ðơn vị hạch toán phụ thuộc: + ðơn vị sự nghiệp; ðơn vị thành viên của Tổng công ty nhà nước có con dấu, ñược mở tài khoản tại ngân hàng phù hợp với phương thức thanh toán của Tổng công ty nhà nước. Tổng công ty ñược tổ chức theo một số mô hình sau ñây: Thứ nhất, theo mối quan hệ giữa các ñơn vị thành viên, các Tổng công ty ñược tổ chức theo một trong 3 loại mô hình: - Mô hình liên kết theo chiều ngang. - Mô hình liên kết theo chiều dọc. - Mô hình liên kết hỗn hợp. Thứ hai, theo quy mô vốn của Tổng công ty: - Tổng công ty 91 (ñược thành lập theo quyết ñịnh số 91/TTg ngày 7/3/1994) theo phương án khi thành lập phải có vốn pháp ñịnh tối thiểu là 1000 tỷ ñồng. - Tổng công ty 90 (ñược thành lập theo Quyết ñịnh 90/TTg ngày 7/3/1994), các Tổng công ty ñược thành lập theo mô hình này phải có vốn pháp ñịnh tối thiểu 500 tỷ ñồng. 1.1.2. Tập ñoàn kinh tế 1.1.2.1. Khái quát về ñặc ñiểm và ñiều kiện ra ñời các tập ñoàn kinh tế. ðịnh nghĩa TðKT như sau: Tập ñoàn kinh tế là một tổ chức kinh tế bao gồm các ñơn vị kinh tế hoạt ñộng trong một ngành hoặc nhiều nghề, trong một quốc gia hoặc nhiều quốc gia, có mối quan hệ chặt chẽ với nhau về lợi ích kinh tế, công nghệ và thị trường. Mục tiêu chủ yếu của các tập ñoàn kinh tế là tối ña hoá lợi nhuận trên cơ sở sử dụng hợp lý các nguồn lực về lao ñộng, công nghệ, tài chính, trí tuệ…. a. ðặc ñiểm cơ bản của tập ñoàn kinh tế Tập ñoàn kinh tế có quy mô lớn về vốn, lao ñộng, doanh thu và phạm vi hoạt ñộng. - Hoạt ñộng ña ngành, ña lĩnh vực. - ða dạng về cơ cấu tổ chức và sở hữu. - Các tập ñoàn kinh tế thường có trung tâm nghiên cứu khoa học và triển khai công nghệ (R & D Centre). - Tập ñoàn kinh tế thông thường ñược tổ chức, quản lý, hoạt ñộng theo thứ bậc rõ ràng và ñược ñiều hành tập trung. 6 b. ðiều kiện ra ñời các tập ñoàn kinh tế. - Tác ñộng của quy luật cạnh tranh trong nền kinh tế thị trường. - Tác ñộng của tiến bộ về khoa học, công nghệ và kỹ thuật. - Nhu cầu về tích tụ và tập trung vốn, giảm chi phí kinh doanh và tối thiểu hoá các khoản thuế phải nộp. - Xu thế toàn cầu hoá ñang trở thành một yếu tố quyết ñịnh và chi phối sự phát triển của việc hình thành và phát triển các TðKT. 1.1.2.2. Các hình thức tập ñoàn kinh tế. Thứ nhất, Phân loại tập ñoàn kinh tế theo trình ñộ liên kết Một là, Cartel là loại hình tập ñoàn kinh doanh. Hai là, Syndicate là một dạng ñặc biệt của Cartel. Ba là, Trust là tập ñoàn kinh doanh, ñược hình thành bởi sự liên minh ñộc quyền của các tổ chức sản xuất kinh doanh là các doanh nghiệp công nghiệp. Bốn là, Consonrtium là một tổ hợp gồm nhiều tổ chức ñộc quyền ngân hàng liên kết lại với nhau. Năm là, Concern là hình thức tổ chức tập ñoàn kinh doanh phổ biến nhất hiện nay. Sáu là, Conglomerata là loại hình tập ñoàn kinh doanh ñược hình thành bằng cách thu hút vốn cổ phần có những công ty có lợi nhuận cao nhất thông qua hoạt ñộng mua bán chứng khoán trên thị trường. Bảy là, Công ty quốc gia (Transnational Corporation - TNC) là công ty tư bản ñộc quyền, có hoạt ñộng sản xuất – kinh doanh trên quy mô rất lớn, vượt ra khỏi biên giới quốc gia. Tám là, Công ty ña quốc gia (Multinatinal Corporation). Thứ hai, Căn cứ vào phương thức hình thành. Một là, Hình thức liên kết ngang. Là cách thức các công ty trong cùng ngành liên kết với nhau theo những mục tiêu ñã ñịnh trước ñể hình thành nên các tập ñoàn kinh doanh. Hai là, hình thức liên kết dọc ðó là hình thức TðKT cấu trúc theo chiều dọc. Các công ty con có mối liên hệ theo quy trình công nghệ với công ty mẹ. Ba là, hình thức liên kết hỗn hợp Theo mô hình tổ chức này, tập ñoàn thường kinh doanh ña ngành, ña lĩnh vực nên tập ñoàn có khă năng phân tán ñược rủi ro về vốn ñầu tư và tránh ñược việc vi phạm luật chống ñộc quyền của các chính phủ. Bốn là, hình thức liên kết tự nguyện giữa các công ty diễn ra khi các công ty tự nguyện ñàm phán liên kết xoay quanh một công ty có tiềm lực kinh tế lớn hoặc nắm giữ khâu chủ chốt của dây truyền công nghệ. Năm là, hình thức liên kết bắt buộc diễn ra trong hai trường hợp sau: - Khi một Công ty có tiềm lực tài chính lớn (công ty mẹ) thôn tính các công ty khác. 19 CHƯƠNG 3 PHƯƠNG HƯỚNG VÀ HỆ THỐNG GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ðỐI VỚI CÁC TCT 90-91 THEO HƯỚNG HÌNH THÀNH TðKT Ở VIỆT NAM 3.1. Phương hướng 3.1.1. ðịnh hướng phát triển kinh tế xã hội Việt Nam ñến năm 2020 Một là, tiếp tục hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường ñịnh hướng xã hội chủ nghĩa. Hai là, ñẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện ñại hoá gắn với phát triển kinh tế tri thức và bảo vệ môi trường sống; thông qua các hình thức ñầu tư hợp lý ñể nâng cao khả năng cạnh tranh của hàng hoá có xuất xứ từ Việt Nam và hình thành các ngành, lĩnh vực dịch vụ hỗ trợ cho kinh tế phát triển. Ba là, nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục và ñào tạo, khoa học và công nghệ, phát triển nguồn nhân lực Bốn là, thực hiện công bằng xã hội ngay trong từng bước, từng chính sách phát triển Năm là, phát triển văn hoá, nền tảng tinh thần của xã hội Sáu là, mở rộng quan hệ ñối ngoại, tích cực và chủ ñộng hội nhập kinh tế quốc tế nhằm tạo ñiều kiện hoà bình cho ñất nước phát triển cả về kinh tế xã hội và giữ vững an ninh quốc phòng Bảy là, phát huy dân chủ, tiếp tục xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Tám là, nhiệm vụ và mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam ñến năm 2010 là Phấn ñấu tăng trưởng kinh tế với nhịp ñộ nhanh, chất lượng cao và bền vững hơn, gắn với phát triển con người. ðến năm 2010, tổng sản phẩm trong nước (GDP) gấp hơn 2,1 lần so với năm 2000. (Văn kiện ðại hội ñại biểu toàn quốc lần thứ X, NXBCTQG, Hà Nội năm 2006, trang 76) 3.1.2. Bối cảnh quốc tế và Việt Nam tác ñộng ñến ñổi mới quản lý nhà nước ñối với TCT 90-91 theo hướng hình thành TðKT. Thứ nhất, toàn cầu hoá kinh tế tiếp tục phát triển mạnh với những nét mới. Thứ hai, sự phát triển mạnh mẽ của khoa học - công nghệ thúc ñẩy kinh tế thế giới chuyển nhanh sang thời ñại phát triển kinh tế tri thức, phân công lao ñộng quốc tế theo "chuỗi giá trị" toàn cầu. Thứ ba, kinh tế thế giới tiếp tục ñiều chỉnh theo hướng chuyển dần sang một hệ thống kinh tế ña cực hơn. Thứ tư, ñầu tư mạnh ra bên ngoài của các nền kinh tế mới nổi là xu hướng mới của ñầu tư quốc tế. Thứ năm, những vấn ñề ñặt ra ñối với các doanh nghiệp Việt Nam trong ñó có Tổng công ty và Tập ñoàn kinh tế Việt Nam. 18 Thø hai, hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p luËt, c¬ chÕ chÝnh s¸ch nhµ n−íc ban hµnh kh¸ ®Çy ®ñ, toµn diÖn, nh−ng cßn mang nÆng tÝnh ¸p ®Æt hµnh chÝnh, h¹n chÕ tÝnh chñ ®éng s¸ng t¹o cña c¸c TCT còng nh− T§KT trong ho¹t ®éng. Mét lµ, T§KT khi thµnh lËp cßn mang tÝnh l¾p ghÐp hµnh chÝnh c¸c doanh nghiÖp víi nhau. Hai lµ, vai trß, tr¸ch nhiÖm cña c¸n bé qu¶n lý trong T§KT ch−a râ rµng. Ba lµ, kh¶ n¨ng tÝch tô vµ tËp trung vèn cßn bÞ h¹n chÕ trong toµn TËp ®oµn ®Ó thùc hiÖn chiÕn l−îc chung. Thø ba, ch−a ph¸t huy ®Çy ®ñ quyÒn tù chñ vÒ tµi chÝnh cña c«ng ty mÑ vµ c«ng ty con thµnh viªn. Thø t−, c«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm so¸t ®Æc biÖt lµ vÒ tµi chÝnh ch−a th«ng tho¸ng, thiÕu tiªu chÝ cô thÓ ®Ó ®¸nh gi¸. Thø n¨m, c«ng t¸c c¸n bé cña c¸c TCT 90 – 91 còng nh− cña c¸c T§KT cßn mang tÝnh hµnh chÝnh, ch−a ®¸p øng ®−îc yªu cÇu qu¶n lý kinh doanh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng héi nhËp Nh÷ng nh−îc ®iÓm rÊt c¬ b¶n trªn ®8 h¹n chÕ ®¸ng kÓ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c T§KT còng nh− c¸c c«ng ty thµnh viªn, g©y c¶n trë lín cho c¸c doanh nghiÖp trong tiÕn tr×nh héi nhËp quèc tÕ. 2.3.3. Nh÷ng vÊn ®Ò bøc xóc cÇn xö lý Thø nhÊt, h¹n chÕ ®i ®Õn xãa bá nh÷ng quy ®Þnh mang tÝnh ¸p ®Æt hµnh chÝnh trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¸c TCT 90 – 91 thµnh T§KT còng nh− quy ®Þnh vÒ tæ chøc ho¹t ®éng cña T§KT. Thø hai, vÊn ®Ò t¹o lËp kh¶ n¨ng ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c T§KT tÝch tô, tËp trung vèn t¨ng søc m¹nh tµi chÝnh. Thø ba, vÊn ®Ò tù chñ cña c¸c tËp ®oµn kinh tÕ. Thø t−, vÊn ®Ò c¸n bé qu¶n lý T§KT. Thø n¨m, vÊn ®Ò c¬ së ph¸p lý quan hÖ gi÷a c«ng ty mÑ víi c¸c c«ng ty con còng nh− c¸c c«ng ty con víi nhau. 7 - Thông qua hình thức tổ chức lại công ty. Thứ ba, Căn cứ vào hình thức sở hữu. Một là, các TðKT ñơn sở hữu. Hai là, các TðKT ña sở hữu. Thứ tư, Căn cứ vào bản chất liên kết Một là, TðKT ñược hình thành theo nguyên tắc “liên kết mềm”, hay còn gọi là tập ñoàn “liên kết kinh tế”. Hai là, TðKT ñược hình thành trên cơ sở “liên kết cứng” là các công ty thành viên “liên kết chặt chẽ về vốn”. Theo hình thức này, có các mô hình phổ biến sau: - Mô hình 1: Cấu trúc ñơn giản - Mô hình 2: Công ty mẹ trực tiếp nắm giữ cổ phiếu của công ty con không thuộc cấp dưới trực tiếp. - Mô hình 3: Giữa các công ty con ñồng cấp ñầu tư nắm giữ cổ phiếu của nhau. - Mô hình 4: Công ty mẹ là công ty con của một số công ty khác. 1.1.2.3 Vai trò của Tập ñoàn kinh tế trong nền kinh tế thị trường Thứ nhất, thu hút, tích tụ và ñẩy nhanh tốc ñộ luân chuyển vốn. Thứ hai, chuyển dịch cơ cấu kinh tế xã hội. Thứ ba, ứng dụng và phát triển khoa học kỹ thuật, tiếp nhận và chuyển giao công nghệ. Thứ tư, ñào tạo và phát triển nguồn nhân lực. Thứ năm, thúc ñẩy hội nhập kinh tế. Ở Việt Nam vai trò này ñược thể hiện trên các mặt sau: - Thông qua các TðKT, Nhà nước có ñiều kiện tích tụ và tập trung nguồn lực quan trọng cho sự nghiệp công nghiệp hoá hiện ñại hoá. - Các TðKT nhà nước là nòng cốt của khu vực kinh tế nhà nước – khu vực giữ vị trí chủ ñạo trong nền kinh tế. - TðKT nhà nước là yếu tố quan trọng trong chuyển ñổi cơ cấu kinh tế, duy trì nhịp ñộ phát triển cao và ổn ñịnh nền kinh tế, mở rộng xuất khẩu, tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước. - TðKT nhà nước tạo một số lượng lớn công ăn việc làm, ñào tạo nguồn nhân lực cho xã hội. - TðKT nhà nước là nhân tố quan trọng trong việc thúc ñẩy sự nghiệp chuyển ñổi sang nền kinh tế thị trường, mở cửa và hội nhập theo ñịnh hướng của nhà nước Việt Nam. Tuy nhiên bên cạnh những vai trò tích cực, sự ra ñời của TðKT với những thế mạnh về vốn, lao ñộng, thị trường, có thể dễ kéo theo những vấn ñề nảy sinh như: ñộc quyền, cạnh tranh không lành mạnh, thao túng về giá cả, gian lận thuế, huỷ hoại môi trường… ðiều ñó cần có sự quản lý của Nhà nước ñể hạn chế, ngăn chặn những mặt tiêu cực nảy sinh trong cơ chế thị trường… 8 1.1.3 Lý luận về sự phát triển các TCT 90 – 91 theo hướng hình thành các tập ñoàn kinh tế ở Việt Nam. 1.1.3.1 Phát triển các TCT 90 – 91 theo hướng hình thành các TðKT là tất yếu ñồng thời là chủ trương lớn về kinh tế ở Việt Nam. Thứ nhất, ñây là chủ trương, ñường lối trong ñổi mới kinh tế của ðảng và Nhà nước. Thứ hai, hoạt ñộng của các TCT 90 – 91 ñã bộc lộ những yếu kém về năng lực cạnh tranh ở thị trường trong nước và thế giới. Thứ ba, khả năng phát triển các TCT 90 – 91 theo hướng hình thành các TðKT rất cao. Thứ tư, môi trường pháp lý cũng ñược xây dựng và hoàn thiện, tạo ñiều kiện cho việc phát triển năng lực nội tại của các tổng công ty và doanh nghiệp thành viên. Thứ năm, môi trường kinh tế Việt Nam ñã ñủ ñiều kiện cho việc hình thành các TðKT. 1.1.3.2 Những vấn ñề cần quan tâm nhằm bảo ñảm cho việc phát triển các TCT 90 – 91 thành TðKT ñạt kết quả tốt Một là, quy mô và trình ñộ tính tụ vốn. Hai là, vấn ñề chuyên môn hoá và hợp tác, liên kết kinh doanh. Ba là, thực hiện quyền chủ sở hữu của nhà nước. Bốn là, cơ chế chính sách về phát triển TCT theo hướng hình thành TðKT. 1.1.3.3 Các ñiều kiện phát triển Tổng công ty 90 – 91 theo hướng hình thành các TðKT. Một là, sản xuất phải ñạt ñến một trình ñộ xã hội hoá nhất ñịnh, dẫn ñến ñòi hỏi khách quan phải lựa chọn hình thức tổ chức TðKT có quy mô lớn, và có ñộ tập trung sản xuất cao. Hai là, nền kinh tế thị trường phải ñạt ñến một trình ñộ nhất ñịnh và thiết lập ñược một số cơ cấu thị trường tương ñối hoàn thiện. Ba là, hệ thống văn bản pháp lý tương ñối ñầy ñủ và ñồng bộ tạo nên hệ thống, các quy ñịnh chính sách liên quan ñến việc hình thành và phát triển TðKT. Bốn là, các TCT ñược phát triển thành tập ñoàn phải có quy mô vốn ñủ lớn, bao gồm vốn ñăng ký của công ty mẹ, tổng vốn ñăng ký của tập ñoàn, số lượng doanh nghiệp thành viên tối thiểu, tư cách pháp nhân của các doanh nghiệp thành viên… Năm là, ñiều kiện về nhân lực, bộ máy quản lý, trình ñộ khoa học công nghệ… ðây là những vấn ñề cần xem xét khi phát triển các TCT 90 – 91 theo hướng hình thành các TðKT. 1.2. Cơ sở lý luận quản lý nhà nước ñối với Tổng công ty 90 – 91 theo hướng hình thành tập ñoàn kinh tế. 1.2.1 Khái niệm quản lý nhà nước ñối với tổng công ty 90 – 91 theo hướng hình thành tập ñoàn kinh tế. 17 Thø hai, ®èi víi c¸n bé l8nh ®¹o ë c¸c c«ng ty con. 2.2.4. Tæ chøc qu¶n lý trong néi bé c¸c Tæng c«ng ty 90-91 Thø nhÊt, quan hÖ gi÷a H§QT vµ TG§ trong qu¶n lý. Thứ hai, mối quan hệ giữa các ñơn vị thành viên. 2.2.5. Công tác thanh tra, kiểm tra Hoạt ñộng thanh tra trong lĩnh vực này ñược thực hiện theo các hình thức: - Thanh tra khi các TCT, TðKT có vấn ñề tiêu cực xảy ra. - Thực hiện giám sát, kiểm tra quá trình ñánh giá tài sản, xử lý về lao ñộng… khi các công ty thực hiện cổ phần hoá doanh nghiệp chuẩn bị cho quá trình phát triển thành TðKT. - Thanh tra ñịnh kì. - Hoạt ñộng thanh tra, kiểm tra ñối với các TCT, TðKT thời gian vừa qua ñã mang lại hiệu quả nhất ñịnh, phát hiện một số hiện tượng tiệu cực, tham nhũng làm thất thoát tài sản của nhà nước, thu hồi cho nhà nước hang ngàn tỷ ñồng. Bên cạnh thanh tra nhà nước sử dụng công cụ kiểm toán nhà nước ñối với hoạt ñộng của các TCT và TðKT. 2.3. ðánh giá về thực trạng quản lý nhà nước ñối với các TCT 90-91 theo hướng hình thành tập ñoàn kinh tế và những vấn ñề cần xử lý. 2.3.1. Kết quả ñạt ñược Một là, nhà nước ñã có chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế xã hội ñất nước cũng như từng ngành dài hạn, ñặc biệt là năm năm. Hai lµ, ®8 h×nh thµnh hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p luËt toµn diÖn t¹o nªn m«i tr−êng ph¸p lý cho TCT còng nh− T§KT ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn. Ba lµ, t¹o lËp vµ më réng h¬n tÝnh tù chñ, tù chÞu tr¸ch nhiÖm cña c¸c T§KT trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng tµi chÝnh. Bèn lµ, c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n−íc tõ ChÝnh phñ, c¸c Bé, Ngµnh ®Õn c¸c ®Þa ph−¬ng ®Òu cã sù phèi hîp rµnh m¹ch cô thÓ trong thùc hiÖn qu¶n lý nhµ n−íc ®èi víi TCT 90-91 theo h−íng h×nh thµnh T§KT. N¨m lµ, mét sè chÝnh s¸ch qu¶n lý nhµ n−íc ®èi víi c¸c TCT cßn bÊt cËp ®−îc hoµn thiÖn t¹o th«ng tho¸ng h¬n cho ho¹t ®éng cña c¸c T§KT sau khi h×nh thµnh. S¸u lµ, chÝnh s¸ch vÒ lao ®éng, gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ chÕ ®é cho ng−êi lao ®éng ®8 b¶o ®¶m cho ng−êi lao ®éng an t©m, æn ®Þnh ®êi sèng khi TCT chuyÓn ®æi thµnh T§KT. 2.3.2. Nh÷ng h¹n chÕ Thø nhÊt, chiÕn l−îc, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x8 héi cña nhµ n−íc, ®¨c biÖt lµ dµi h¹n cßn chung chung ch−a cô thÓ, quan hÖ gi÷a c¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph−¬ng cã nh÷ng ®iÓm cßn ch−a thèng nhÊt. 16 - Tæng c«ng ty ®−îc phÐp huy ®éng vèn d−íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau. Ngoµi phÇn vèn do ng©n s¸ch Nhµ n−íc cÊp, ®−îc phÐp chñ ®éng vay ng©n hµng, c¸c doanh nghiÖp kh¸c, c¸c c¸ nh©n trong vµ ngoµi Tæng c«ng ty b»ng néi tÖ vµ ngo¹i tÖ phôc vô kinh doanh. - Nhµ n−íc khuyÕn khÝch Tæng c«ng ty còng nh− c¸c doanh nghiÖp Nhµ n−íc kh¸c tÝch tô, tËp trung vèn s¶n xuÊt kinh doanh th«ng qua chÝnh s¸ch thu quèc doanh (sau nµy lµ hÖ thèng thuÕ ¸p dông thèng nhÊt cho c¸c doanh nghiÖp) vµ chÝnh s¸ch trÝch lËp vµ sö dông c¸c quü cña doanh nghiÖp. - Th«ng qua chÝnh s¸ch tiÒn l−¬ng, chÕ ®é trÝch th−ëng tõ lîi nhuËn kinh doanh. Nhµ n−íc t¹o ra ®éng lùc vËt chÊt ®Ó g¾n bã chÆt chÏ ng−êi lao ®éng víi doanh nghiÖp, g¾n quyÒn lîi cña ng−êi lao ®éng víi kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. 2.2.2. Qu¶n lý qu¸ tr×nh ph¸t triÓn Tæng c«ng ty 90-91 thµnh TËp ®oµn kinh tÕ c«ng ty mÑ- c«ng ty con. Thø nhÊt, nhµ n−íc quy ®Þnh c¸c ®iÒu kiÖn, tiªu chuÈn cÇn thiÕt b¾t buéc cho c¸c TCT 90-91 cã thÓ chuyÓn thµnh T§KT c«ng ty mÑ- c«ng ty con. Thø hai, quy ®Þnh b¾t buéc c¸c TCT nhµ n−íc ®−îc ph¸t triÓn thµnh T§KT ph¶i x©y dùng ®Ò ¸n chuyÓn ®æi, ph−¬ng ¸n ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh sau chuyÓn ®æi… Thø ba, nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ vÒ viÖc thµnh lËp c«ng ty mÑ vµ c¸c c«ng ty con thµnh viªn cña T§KT. Thø t−, quy ®Þnh vÒ chÕ ®é qu¶n lý tµi chÝnh T§KT ®−îc ph¸t triÓn tõ c¸c Tæng c«ng ty nhµ n−íc. Thø n¨m, quy ®Þnh vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña tËp ®oµn kinh tÕ. Thø s¸u, ph©n c«ng gi÷a ChÝnh phñ vµ c¸c Bé, Ngµnh thùc hiÖn qu¶n lý nhµ n−íc ®èi víi TCT 90-91. 2.2.3. Thực trạng quản lý nhà nước về công tác cán bộ ñối với TCT 90-91 theo hướng hình thành TðKT Mét lµ, víi c¸c T§KT ®−îc thµnh lËp tõ viÖc tæ chøc l¹i c¸c Tæng c«ng ty nhµ n−íc. - Thñ t−íng chÝnh phñ bæ nhiÖm c¸c thµnh viªn H§QT cña T§KT theo ®Ò nghÞ cña Bé tr−ëng, Bé chñ qu¶n T§KT. - §èi víi c¸c T§KT ®−îc chuyÓn ®æi tõ c¸c TCT 91, Thñ tr−ëng chÝnh phñ bæ nhiÖm chñ tÞch H§QT vµ Tæng gi¸m ®èc theo ®Ò nghÞ cña Bé chñ qu¶n. ViÖc bæ nhiÖm, miÔn nhiÖm c¸c bé l8nh ®¹o, qu¶n lý cña c¸c T§KT ®Òu ph¶i cã sù thÈm ®Þnh cña Bé néi vô. Hai lµ, ®èi víi c¸c T§KT ®−îc thµnh lËp trªn c¬ së hîp nhÊt mét sè DNNN ®éc lËp. - Chñ tÞch UBND tØnh, thµnh phÇn trùc thuéc trung −¬ng bæ nhiÖm c¸c thµnh viªn H§QT, chñ tÞch H§QT, TG§ ®iÒu hµnh. - H§QT bæ nhiÖm Ban kiÓm so¸t trong ®ã tr−ëng ban lµ thµnh viªn H§QT. - H§QT bæ nhiÖm c¸c phã TG§ vµ kÕ to¸n tr−ëng theo ®Ò nghÞ cña TG§ vµ ®−îc sù chÊp thuËn cña c¬ quan chñ qu¶n. Ba lµ, ®èi víi c¸c c¸n bé qu¶n lý kh¸c (cÊp Phßng, Ban…) cña T§KT do Tæng gi¸m ®èc bæ nhiÖm sau khi ®−îc H§QT chÊp thuËn. 9 Quản lý nhà nước ñối với TCT 90 – 91 theo hướng hình thành TðKT là việc nhà nước sử dụng tổng hợp các công cụ pháp luật, cơ chế chính sách tổ chức nhân sự, tài chính… tác ñộng, ñiều chỉnh ñến hoạt ñộng của các TCT 90 – 91 nhằm tạo tiền ñề, ñiều kiện cho các TCT phát triển theo hướng hình thành các TðKT. Các mối quan hệ giữa nhà nước và TCT 90 – 91 trong QLNN ñối với TCT 90 – 91 theo hướng hình thành các tập ñoàn kinh tế ñược thể hiện. + Nhà nước: là chủ thế quản lý + Các TCT 90 – 91: là khách thể quản lý . + Các hoạt ñộng của TCT 90 – 91 là ñối tượng quản lý Mối quan hệ trên ñược thể hiện qua sơ ñồ: Quản lý nhà nước ñối với các TCT 90-91 ñược thực hiện theo 2 giác ñộ: - Nhà nước quản lý các TCT 90 – 91 với chức năng quản lý hành chính Nhà nước ñối với các loại hình doanh nghiệp. - Nhà nước quản lý các TCT 90 – 91 với tư cách chủ sở hữu. ðể thực hiện quản lý ñối với các TCT 90 – 91 ngoài những phương thức chung về quản lý hành chính Nhà nước, nhà nước trực tiếp dùng các phương thức chủ yếu sau ñây: (ñược thể hiện qua sơ ñồ sau): Một là, phương thức hành chính trực tiếp. Hai là, phương thức gián tiếp qua thị trường. Vấn ñề quan trọng ở ñây là không buông lỏng quản lý ñồng thời cũng không áp ñặt bằng mệnh lệnh hành chính. 1.2.2 Sự cần thiết quản lý Nhà nước ñối với Tổng công ty 90 – 91 theo hướng hình thành tập ñoàn kinh tế. Thứ nhất, xuất phát từ vai trò chức năng vốn có của Nhà nước ñối với nền kinh tế nói chung và các TCT 90 – 91 nói riêng. Thứ hai, xuất phát từ vai trò chủ sơ hữu phần vốn trong các TCT 90 – 91 và ý ñồ chiến lược xây dựng các TðKT mạnh của Nhà nước. Nhà nước Chủ thể quản lý ðối tượng quản lý Khách thể quản lý Hoạt ñộng của TCT 90 – 91 theo hướng hình thành TðKT 10 Thứ ba, thông qua quản lý Nhà nước ñối với TCT 90 – 91 theo hướng hình thành TðKT ñể Nhà nước chủ ñộng ñiều chỉnh hoạt ñộng của các TðKT theo ñúng mục tiêu ñặt ra, ñồng thời xử lý những tồn tại, bất cập gây cản trở cho các TCT. Thứ tư, xuất phát từ yêu cầu phát triển của các TCT 90 – 91. Thứ năm, xuất phát từ yêu cầu chống tiêu cực, tham nhũng trong quá trình phát triển các TCT 90 – 91 theo hướng hình thành các TðKT. Từ những vấn ñề trên có thể khẳng ñịnh rằng, quản lý Nhà nước ñối với TCT 90 – 91 theo hướng hình thành TðKT là ñòi hỏi khách quan phù hợp với chiến lược của Nhà nước trong tiến trình ñổi mới xây dựng nền kinh tế thị trường hiện ñại hội nhập quốc tế. 1.2.3 Yêu cầu quản lý Nhà nước ñối với tổng công ty 90 – 91 theo hướng hình thành tập ñoàn kinh tế. Thứ nhất, bảo ñảm cho quá trình phát triển của các TCT 90 – 91 thành các TðKT diễn ra nhanh chóng, hoạt ñộng ổn ñịnh và hiệu quả. Thứ hai, phù hợp pháp luật Thứ ba, Nhà nước không can thiệp bằng mệnh lệnh hành chính, mở rộng quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm ñối với các TCT khi chuyển thành TðKT. Thứ tư: Công khai Một là: Công khai trước Hai là, Công khai sau Thứ năm, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát phát hiện và xử lý kịp thời dứt ñiểm các vi phạm trong quá trình phát triển các TCT 90 – 91 hình thành các TðKT. 1.2.4 Nội dung quản lý Nhà nước ñối với Tổng công ty 90 – 91 theo hướng hình thành tập ñoàn Kinh tế. 1.2.4.1. Nội dung QLNN ñối với DN trong ñó có các TCT 90 – 91 Thứ nhất, xây dựng chiến lược, quy hoạch phát triển kinh tế xã hội ñất nước của ngành, lĩnh vực ñịa phương hàng năm và dài hạn. Thứ hai, Nhà nước ban hành hệ thống văn bản pháp luật thiết lập ñiều kiện và môi trường pháp lý cho các doanh nghiệp trong ñó có TCT 90 – 91. Thứ ba, Nhà nước sử dụng các chính sách kinh tế vĩ mô ñể ñiều tiết, khuyến khích hỗ trợ ñối với các doanh nghiệp trong ñó có TCT 90 – 91. Thứ tư, quy ñịnh hệ thống thủ tục hành chính thực hiện các mối quan hệ giữa cơ quan quản lý nhà nước và các doanh nghiệp trong ñó có các TCT 90 – 91. Thứ năm, tổ chức thanh tra, kiểm tra ñối với các doanh nghiệp trong ñó có các TCT 90– 91. 1.2.4.2 Nội dung quản lý nhà nước với tư cách chủ sở hữu ñối với các tổng công ty 90 – 91 theo hướng hình thành các Tập ñoàn kinh tế. Một là, ban hành quy ñịnh về các ñiều kiện, tiêu chí cần thiết cho phép các TCT 90 – 91 phát triển thành TðKT. 15 lớn cho ngân sách nhà nước, ñóng góp vào tăng trưỏng kinh tế, góp phần ñảm bảo ñiều tiết vĩ mô của nhà nước. Năm là, các TðKT tham gia làm tốt công tác từ thiện, góp phần ñảm bảo an sinh xã hội. 2.1.3.2. Những hạn chế Một là, quy mô vốn chủ sở hữu của các tập ñoàn còn quá nhỏ bé so với yêu cầu phát triển và hội nhập. Hai là, hiệu quả hoạt ñộng của các TðKT còn chưa tương xứng với nguồn lực ñược ñầu tư, nhiều mục tiêu ñặt ra cho các tập ñoàn còn chưa ñạt ñược. Ba là, mô hình tổ chức quản lý TðKT chưa ñược ñịnh hình rõ. Bốn là, mô hình tổ chức quản lý sản xuất kinh doanh, cơ chế quản lý nội bộ tập ñoàn cũng chưa xác ñịnh rõ. 2.1.3.3. Nguyên nhân - Tập ñoàn lấy bộ máy quản lý công ty mẹ làm nhiệm vụ, chức năng quản lý tập ñoàn. - Cơ chế về quản lý nhân sự, phân công, phân cấp quản lý tiền lương, thưởng, sự tách bạch giữa quản lý nhà nước và quản lý vốn nhà nước, ñối với TðKT. - Việc quản trị trong các TðKT vẫn còn mang nhiều ảnh hưởng của cơ chế DNNN trước ñây. - Chưa tách bạch ñược chức năng quản lý hành chính nhà nước với chức năng quản lý của chủ sở hữu nhà nước ñối với các TðKT. - Trình ñộ quản lý của cán bộ chưa theo kịp yêu cầu quản lý mới. ðây là những vấn ñề cần thiết phải ñược ñổi mới thông qua việc hoàn thiện quản lý nhà nước ñối với TðKT. 2.2. Thực trạng quản lý nhà nước ñối với Tổng công ty 90-91 theo hướng hình thành tập ñoàn kinh tế 2.2.1. Ban hành hệ thống văn bản pháp luật liên quan ñến TCT 90-91 và các TðKT ñược chuyển ñổi từ các TCT 90-91. Nhà nước ban hành các văn bản pháp luật ñiều chỉnh hoạt ñộng các doanh nghiệp trong ñó có TCT 90 – 91 và TðKT. Theo c¸c v¨n b¶n ph¸p lý trªn c¬ chÕ qu¶n lý Nhµ n−íc vÒ tµi chÝnh ®èi víi c¸c TCT Nhµ n−íc bao gåm nh÷ng néi dung chñ yÕu: - Tæng c«ng ty thùc hiÖn nguyªn t¾c h¹ch to¸n kinh doanh, lÊy thu bï chi ®ång thêi ph¶i ®¶m b¶o nhiÖm vô phôc vô ®èi víi Nhµ n−íc. - Nhµ n−íc thùc hiÖn tõng b−íc "mÒm ho¸" c¬ chÕ gi¸ ®Çu vµo. - Nhµ n−íc giao vèn cho Tæng c«ng ty qu¶n lý vµ sö dông. - C¸c Tæng c«ng ty ®−îc gi÷ l¹i khÊu hao c¬ b¶n tµi s¶n cè ®Þnh ®Ó t¸i ®Çu t− ®æi míi m¸y mãc, thiÕt bÞ. 14 C¸c T§KT nhµ n−íc ®−îc thµnh lËp: + TËp ®oµn DÇu khÝ ViÖt Nam (PetroVietNam) + TËp ®oµn §iÖn lùc ViÖt Nam (EVN) + TËp ®oµn C«ng nghiÖp than vµ kho¸ng s¶n ViÖt Nam (Vinacomin) + TËp ®oµn C«ng nghiÖp tµu thñy ViÖt Nam(VinaShin) + TËp ®oµn Tµi chÝnh – B¶o hiÓm (B¶o ViÖt) + TËp ®oµn B−u chÝnh – viÔn th«ng (VNPT) + TËp ®oµn DÖt may (Vinatex) + TËp ®oµn Cao su (VRG) + TËp ®oµn §Çu t− vµ kinh doanh BÊt ®éng s¶n + Tập ñoàn Công nghiệp và Xây dựng Việt Nam + Tập ñoàn phát triển nhà và ñô thị Việt Nam + Tập ñoàn Công nghiệp hóa chất Việt Nam C¸c TËp ®oµn kinh tÕ nµy chñ yÕu lµ vèn nhµ n−íc. Ho¹t ®éng cña nã c¬ b¶n vÉn theo ph−¬ng thøc cò. Bé m¸y ®iÒu hµnh cña c«ng ty mÑ gåm: + Hîp ®ång qu¶n trÞ + B¶n kiÓm so¸t + Tæng gi¸m ®èc vµ c¸c phã tæng gi¸m ®èc + KÕ to¸n tr−ëng + Bé m¸y gióp viÖc C¸c thµnh viªn cña tËp ®oµn (c«ng ty con) gåm: + C¸c c«ng ty do tËp ®oµn n¾m gi÷ 100% vèn ®iÒu lÖ + C¸c c«ng ty do tËp ®oµn n¾m gi÷ trªn 50% vèn ®iÒu lÖ + C¸c c«ng ty do tËp ®oµn n¾n giò d−íi 50% vèn ®iÒu lÖ + C¸c ®¬n vÞ sù nghiÖp: c. Kết quả hoạt ñộng sản xuất kinh doanh của các TðKT 2.1.3. ðánh giá về thí ñiểm chuyển ñổi TCT 90-91 hình thành tập ñoàn kinh tế 2.1.3.1. Những kết quả ñạt ñược Một là, quy mô vốn chủ sở hữu tăng lên. Hai là, các tập ñoàn kinh tế ñã mở rộng tầm hoạt ñộng, không chỉ tập trung ñầu tư trong nước mà bước ñầu vươn ra ñầu tư ở nước ngoài. Ba là, hình thành cơ cấu ña sở hữu trong các TðKT. Bốn là, các TðKT cùng với các TCT nhà nước tiếp tục giữ ñược vai trò chủ ñạo, bảo ñảm cung ứng các vật tư, sản phẩm hàng hoá, dịch vụ thiết yếu cho nền kinh tế, tạo nguồn thu 11 Hai là, quy ñịnh hệ thống thủ tục hành chính ñể các TCT 90 – 91 thực hiện khi chuyển ñổi thành TðKT Ba là, thẩm ñịnh, phê duyệt ñề án chuyển ñổi cho từng Tổng công ty. Bốn là, thực hiện cấp vốn, tài sản ban ñầu cho TðKT sau khi chuyển ñổi. Năm là, cử ñại diện nhà nước trực tiếp quản lý doanh nghiệp trong TðKT. Sáu là, phê duyệt cơ chế tài chính của TðKT. 1.3. Kinh nghiệm nước ngoài về quản lý nhà nước ñối với các Tổng công ty và Tập ñoàn kinh tế và những vấn ñề rút ra có thể nghiên cứu ñối với Việt Nam 1.3.1. Kinh nghiệm các nước 1.3.1.1. Hàn Quốc 1.3.1.2 Nhật Bản 1.3.1.3 Indonesia. 1.3.1.4 Malaysia 1.3.1.5 Trung Quốc 1.3.2. Những vấn ñề rút ra có thể nghiên cứu ñối với Việt Nam Thứ nhất, tập ñoàn kinh tế là hình thức doanh nghiệp ñược áp dụng phổ biến ở các nước phát triển. Thứ hai, tập ñoàn kinh tế thường tiếp nhận các doanh nghiệp thành viên theo chương trình mục tiêu của Nhà nước Thứ ba, TðKT ñược thành lập ñể tạo nên mũi nhọn kinh tế, trong ñó có mũi nhọn xuất khẩu. Thứ tư, TðKT nắm chắc những khâu, có vai trò quyết ñịnh sự thành bại của mục tiêu phát triển kinh tế ñất nước. Thứ năm, cơ chế quản lý nội bộ rất linh hoạt. Thứ sáu, nhà nước dựa vào các TðKT ñể ñiều khiển nền kinh tế quốc dân. CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ðỐI VỚI TỔNG CÔNG TY 90-91 THEO HƯỚNG HÌNH THÀNH TẬP ðOÀN KINH TẾ 2.1. Khái quát về tổng công ty 90-91 và quá trình phát triển thành tập ñoàn kinh tế ở Việt Nam. 2.1.1. Sự ra ñời và hoạt ñộng của các tổng công ty 90-91 Theo các quyết ñịnh số 90 và 91/TTg ngày 7 tháng 3 năm 1994 của thủ tướng chính phủ các TCT 90 và 91 ra ñời trên cơ sở sắp xếp, tổ chức lại các DNNN. ðây là những TCT nhà nước. TCT 90-91 có các loại ñơn vị thành viên hạch toán ñộc lập; hạch toán phụ thuộc; ñơn vị sự nghiệp. ðơn vị thành viên của TCT có con dấu, ñược mở tài khoản tại ngân hàng phù hợp với phương thức hạch toán của TCT. ðơn vị thành viên hạch toán ñộc lập có ñiều 12 lệ riêng do HðQT của TCT phê chuẩn phù hợp với các quy ñịnh của Luật DNNN và ñiều lệ TCT nhà nước. Chế ñộ tài chính và hạch toán của TCT nhà nước do Chính phủ quy ñịnh. ðến cuối 2 năm 2008, cả nước có 94 tập ñoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước (07 TðKT và 87 tổng công ty nhà nước). Vốn nhà nước tại 19 tập ñoàn kinh tế, TCT hạng ñặc biệt chiếm 84% tổng vốn nhà nước tại 94 TðKT, TCT nhà nước. Vốn nhà nước năm 2008 tăng 13% so với năm 2007 chủ yếu từ nguồn lợi nhuận sau thuế, ñánh giá lại tài sản trong quá trình sắp xếp, chuyển ñổi và thặng dư vốn từ cổ phần hoá các doanh nghiệp thành viên. Bảng 2.1: Một số chỉ tiêu về hoạt ñộng của tập ñoàn, tổng công ty Chỉ tiêu 2008 So 2007 1. Tổng vốn nhà nước (nghìn tỷ ñồng) 440 + 13% 2. Tổng doanh thu (nghìn tỷ ñồng) 1.044 + 30,7% 3. Tổng lợi nhuận trước thuế (nghìn tỷ ñồng) 125 + 76% 4. Tỷ suất lợi nhuận (3)/(1) 28% 5. Tổng nộp ngân sách nhà nước (nghìn tỷ ñồng) 182 + 34% 6. Tổng vốn ñầu tư (nghìn tỷ ñồng) 177 - 5% - Trong ñó, vào các lĩnh vực chứng khoán, bảo hiểm, ngân hàng, bất ñộng sản, quỹ ñầu tư (nghìn tỷ ñồng) 7,2 - 26% Hiện nay, DNNN ñóng góp gần 40% GDP, tạo ra 39,5% giá trị sản lượng công nghiệp, trên 50% kim ngạch xuất khẩu và 28,8% tổng thu nội ñịa (không kể thu từ dầu thô và thuế xuất nhập khẩu), giải quyết việc làm cho khoảng 1,1 triệu lao ñộng với mức thu nhập trung bình từ 3,5 ñến 4,5 triệu ñồng/người/tháng. Bên cạnh những kết quả trên hoạt ñộng của các TCT nhà nước còn bộc lộ nhiều bất cập trong việc tích tụ, tập trung vốn, nguồn lực, trong tổ chức quản lý, trong mối quan hệ giữa các ñơn vị trong TCT. ðiều ñặc biệt quan trọng là trình ñộ tích tụ và tập trung vốn của các TCT còn thấp làm hạn chế khả năng cạnh tranh nhất là khi Việt Nam ñã gia nhập tổ chức thương mại WTO. 2.1.2. Quá trình thành lập các Tập ñoàn kinh tế theo mô hình công ty mẹ - công ty con từ các tổng công ty90-91 2.1.2.1. Các mô hình tập ñoàn kinh tế thí ñiểm ở Việt Nam. Một là, Tổng công ty theo hình thức công ty mẹ - công ty con với công ty mẹ là công ty nhà nước + Công ty mẹ là công ty nhà nước. + Các công ty con: Các công ty có vốn góp chi phối của công ty mẹ. 13 + Công ty mẹ có thể có các công ty liên kết là các công ty có vốn góp không chi phối của công ty mẹ. + Công ty mẹ có chức năng trực tiếp sản xuất kinh doanh và ñầu tư tài chính vào doanh nghiệp khác hoặc chỉ thực hiện việc ñầu tư tài chính vào doanh nghiệp khác. Hai là, Công ty mẹ là công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên - Công ty mẹ: Công ty mẹ có chức năng trực tiếp sản xuất kinh doanh và ñầu tư tài chính vào doanh nghiệp khác hoặc chỉ thực hiện việc ñầu tư tài chính vào doanh nghiệp khác. - Công ty con: Công ty con là các công ty ñáp ứng một trong các ñiều kiện sau ñây: + Do công ty mẹ nắm giữ 100% vốn ñiều lệ. + Do công ty mẹ nắm giữ cổ phần, vốn góp chi phối (trên 50% vốn ñiều lệ hoặc tổng số cổ phần phổ thông ñã phát hành của công ty). + Do công ty mẹ trực tiếp hoặc gián tiếp bổ nhiệm ña số hoặc tất cả thành viên Hội ñồng quản trị, Tổng giám ñốc (Giám ñốc) của công ty. + ðiều lệ của công ty do công ty mẹ quyết ñịnh sửa ñổi, bổ sung. Theo Luật doanh nghiệp 2005, Tập ñoàn kinh tế là một trong những hình thức của tập hợp các công ty có quan hệ gắn bó lâu dài với nhau về lợi ích kinh tế, công nghệ, thị trường và các dịch vụ kinh doanh khác. 2.1.2. 2. Quá trình hình thành thí ñiểm một số tập ñoàn kinh tế từ các TCT 90-91 a. Sự ra ñời của các tập ñoàn kinh tế là kết quả của quá trình sắp xếp và ñổi mới các TCT nhà nước. Trên cơ sở lựa chọn trong số những tổng công ty 91, trong 2 năm 2005 – 2006, Thủ tướng chính phủ quyết ñịnh phê duyệt ñề án chuyển ñổi 7 Tổng công ty 91 sang hoạt ñộng theo mô hình tập ñoàn kinh tế, trong ñó có nhiều công ty con là các công ty cổ phần hay công ty liên kết. Thủ tướng Chính phủ ñã ban hành các văn bản cá biệt ñể ñiều chỉnh từng TðKT thí ñiểm. ðó là các Quyết ñịnh của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt ñề án thí ñiểm thành lập TðKT nhà nước; thành lập công ty mẹ Tập ñoàn; Bổ nhiệm các thành viên HðQT công ty mẹ. b. Các bước thực hiện thí ñiểm thành lập các TðKT Việc thí ñiểm ñược thực hiện qua 4 bước:
Lựa chọn doanh nghiệp chuyển ñổi
Phê duyệt ñề án chuyển ñổi (Thủ tướng Chính phủ quyết ñịnh sau khi có ý kiến của các Bộ; Kế hoạch và ðầu tư, Tài Chính, Nội vụ, Lao ñộng – thương binh và Xã hội, Bộ quản lý ngành kinh doanh chính tổng công ty và kết luận của Thường trực Chính phủ)
Phê duyệt ðiều lệ tổ chức, hoạt ñộng của Công ty mẹ (Thủ tướng Chính phủ phê duyệt)
Phê duyệt Quy chế quản lý tài chính của Công ty mẹ