Tóm tắt Luận văn Nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ quan báo chí trực thuộc Liên hiệp các Hội khoa học kỹ thuật Việt Nam (Thực tế tại Tạp chí Truyền thống và Phát triển, Tạp chí điện tử Vanhien.vn, báo điện tử tamnhin.net)

cơ quan hành chính khác: đội ngũ nhân lực đông đảo, hệ thống cơ sở vật chất, trụ sở, nhà xưởng cồng kềnh... thì các cơ quan báo chí hiện nay tinh giảm đi rất nhiều về cơ sở vật chất, trang thiết bị kỹ thuật, đặc biệt là các loại hình cơ quan báo điện tử, báo mạng... Đối với các cơ quan này, với sự hỗ trợ của khoa học công nghệ, chỉ cần được trang bị hệ thống máy chủ tốt, có kết nối mạng cùng với các phương tiện hỗ trợ hiện đại: máy tính, máy ảnh, ... thì đã có thể hoạt động bình thường mà vẫn đạt được hiệu quả trong công việc. 1.1.3 Ý nghĩa của việc nâng cao hiệu quả tổ chức hoạt động tại các cơ quan báo chí Thứ nhất, nâng cao hiệu quả tổ chức hoạt động là nhiệm vụ sống còn đối với bất kỳ cơ quan, tổ chức nào trong xã hội hiện nay chứ không chỉ riêng các cơ quan báo chí. Thứ hai, các cơ quan báo chí, truyền thông, các hãng thông tấn muốn tồn tại và phát triển tấn trong xã hội mà thông tin ngày càng trở nên đặc biệt quan trọng cần thiết hơn bao giờ hết thì đòi hỏi các cơ quan này phải chấp nhận cạnh tranh và thắng thế trong cạnh tranh, muốn như thế họ cần phải nâng cao được hiệu quả. Thứ ba, việc nâng cao hiệu quả tổ chức hoạt động của cơ quan ngôn luận là một vấn đề thường xuyên mang tính chiến lược và lâu dài, nhằm tuyên truyền, truyền bá các thông điệp, thông tin nhanh chóng, đầy đủ, chính xác tới người đọc. Thứ tư, việc thành lập cơ quan báo chí cũng như thành lập doanh nghiệp sản xuất kinh doanh 1.1.4 Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả tổ chức hoạt động của các cơ quan báo chí 1.1.4.1 Các yếu tố bên ngoài ảnh hưởng đến hiệu quả tổ chức hoạt động của cơ quan báo chí * Các yếu tố thuộc về môi trường pháp lý Môi trường pháp lý có ảnh hưởng đến hoạt động của các cơ quan nói chung, luôn mang tính định hướng và có khả năng chi phối toàn bộ hoạt động của các cơ quan, tổ chức. Đối với cơ quan báo chí, nó bao gồm luật, văn bản dưới luật, quy trình, quy phạm kỹ thuật, nghiệp vụ sản xuất... Tất cả các quy phạm, kỹ thuật sản xuất bài viết, tác nghiệp đều tác động trực tiếp đến hiệu quả và kết quả hoạt động mỗi cá nhân phóng viên, biên tập viên cũng như tòa soạn báo chí. Đó là các quy định của Nhà nước về những thủ tục, vấn đề có liên quan đến điều kiện tác nghiệp, đến quy định, nội quy khi tác nghiệp, đến quyền hạn và nghĩa vụ, trách nhiệm của các phóng viên, biên tập viên, quy định về nội dung được đăng tải, về xử lý vi phạm, kỷ luật trong nghề báo hay về đạo đức nghề * Các yếu tố thuộc về môi trường chính trị, văn hóa - xã hội: Hình thức, thể chế đường lối chính trị của Đảng và Nhà nước quyết định các chính sách, đường lối hoạt động chung, từ đó quyết định các lĩnh vực, loại hình hoạt động cung cấp, truyền tải thông tin của các cơ quan báo chí. 7 Môi trường văn hoá- xã hội bao gồm các nhân tố điều kiện xã hội, phong tục tập quán, nhận thức, cách thức tiếp cận thông tin, trình độ phát triển kinh tế... Đây là những yếu tố rất gần gũi và có ảnh hưởng trực tiếp hay gián tiếp đến hoạt động tác nghiệp của phóng viên báo chí cũng như việc tiếp cận thông tin, xử lý thông tin của người đọc. Cơ quan báo chí hoạt động hiệu quả khi sản phẩm thông tin đó phù hợp với nhu cầu, thị hiếu bạn đọc, phù hợp với lối sống, văn hóa của đối tượng hướng đến. Mà những yếu tố này do các nhân tố thuộc môi trường văn hoá- xã hội quy định. 1.1.4.2 Các yếu tố bên trong ảnh hưởng đến hiệu quả tổ chức hoạt động của các cơ quan báo chí * Cơ cấu tổ chức tại cơ quan báo chí: Tùy thuộc vào quy mô, vị trí, chức năng và nhiệm vụ chính trị của từng cơ quan báo chí mà mỗi cơ quan lại lựa chọn cho mình một cơ cấu tổ chức khác nhau. Mặc dù vậy, cơ cấu tổ chức tại cơ quan báo chí nói chung báo gồm các bộ phận cơ bản như sau: - Ban biên tập: bao gồm: tổng biên tập, các phó tổng biên tập, thư ký tòa soạn và các ủy viên - Các phòng, ban chuyên môn - Bộ phận hành chính – dịch vụ: văn phòng, trung tâm vi tính... - Bộ phận ngoài tòa soạn: nhà in, văn phòng đại diện, phân xã thường trú, phóng viên thường chú. * Hệ thống quy trình thủ tục tại các cơ quan báo chí Quy trình thủ tục tại các cơ quan báo chí hiện nay không đồng nhất, căn cứ tùy theo cơ cấu tổ chức của cơ quan mình. Tuy nhiên, về cơ bản, các cơ quan báo chí hiện nay tuân thủ theo một số bước, quy trình như: xác định nguồn thông tin chú ý, cử phóng viên đi thu thập, khảo sát thông tin và viết bài; gửi bài viết cho người phụ trách bộ phận (trưởng bộ phận hoặc phó tổng biên tập) duyệt; gửi báo cáo về thư ký tòa soạn, duyệt; gửi lại ban biên tập duyệt; đăng tải, phát hành. * Năng lực nhân sự tại cơ quan báo chí Năng lực nhân sự trong các cơ quan báo chí bao gồm năng lực của chính người lãnh đạo, quản lý cơ quan (tổng biên tập) cũng như năng lực của đội ngũ những trưởng bộ phận, phóng viên, biên tập viên, cộng tác viên... của tòa soạn. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả tổ chức hoạt động của tòa soạn. * Văn hóa tổ chức tại cơ quan báo chí Tại các cơ quan báo chí, văn hóa tổ chức đóng vai trò quan trọng, tác động, ảnh hưởng nhiều đến hiệu quả của tòa soạn. Trước hết, văn hóa tổ chức trong cơ quan báo chí có vai trò xác định ranh giới, tạo sự khác biệt, đặc thù giữa tòa soạn này với tòa soạn khác. Thứ hai, văn hóa tổ chức tại mỗi tòa soạn nó có chức năng lan truyền giữa các chủ thể, tăng tính kiên định trong hành vi của các phóng viên, biên tập viên và đồng thời làm tăng sự ổn định của cơ cấu tổ chức trong tòa soạn. Thứ ba, văn hóa tổ chức đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy các phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên cam kết gắn bó vì lợi ích chung của tòa soạn. Văn hóa tổ chức như chất kết dính giúp gắn kết các bộ phận, thành viên trong tổ chức lại thông qua việc đưa ra các tiêu chuẩn thích hợp để nhân viên biết phải làm gì, nói gì. Đồng thời, văn 8 hóa tổ chức có tác dụng trong việc kiểm soát để định hướng và hình thành nên thái độ, hành vi của nhân viên trong tòa soạn. * Hệ thống cơ sở vật chất, trang thiết bị kỹ thuật. Trong các cơ quan báo chí, cơ sở vật chất, các phương tiện làm việc được coi là tối quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả tổ chức hoạt động của một tờ báo. Hệ thống các cơ sở vật chất trong bối cảnh cạnh tranh, yêu cầu từ khâu thu thập thông tin, xử lý và truyền tải thông tin cần sự nhanh nhẹn, chính xác, chân thực... thì đòi hỏi hệ thống cơ sở vật chất này, hệ thống các công cụ thu thập, sản xuất cũng như truyền dẫn thông tin này càng ngày càng hiện đại, phong phú nhằm phù hợp hơn với xu thế của cơ quan báo chí chuyên nghiệp. 1.2 Các nội dung tổ chức hoạt động của cơ quan báo chí 1.2.1 Thiết kế và phân tích công việc Việc thiết kế công việc tại các cơ quan nói chung và cơ quan báo chí nói riêng có ý nghĩa lớn trong việc tạo ra khả năng sáng tạo, đam mê trong công việc của các phóng viên khi giải quyết công việc, đồng thời tạo ra khả năng phối hợp nhuần nhuyễn trong quá trình giải quyết công việc. Trong các cơ quan báo chí, phân tích công việc được xác định là việc làm sáng tỏ tính chất, nội dung của công việc được đề ra trong mối tương quan với chức năng, nhiệm vụ chung của tòa soạn; xem xét những điều kiện vật chất, môi trường mà trong đó công việc sẽ được giải quyết. Những yếu tố này giúp cho các tổng biên tập, nhà quản lý báo chí thấy được công việc cần giải quyết theo cách thức, phương pháp nào, trên cơ sở nào... để thực hiện có hiệu quả tổ chức hoạt động của tòa soạn. 1.2.2 Tổ chức và điều hành cuộc họp Trong các cơ quan báo chí, tổ chức và điều hành cuộc họp thường xoay quanh các nội dung chủ yếu như: bàn về tăng cường, đổi mới hệ thống trang thiết bị, cơ sở vật chất; nhân sự; khen thưởng, kỷ luật; về định hướng nội dung chuyên mục, bài viết; về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ... Tổ chức và điều hành cuộc họp là chức năng, nhiệm vụ của các nhà quản lý, các tổng biên tập... với chức năng là lãnh đạo các cơ quan báo chí. Việc tổ chức và điều hành cuộc họp tại cơ quan báo chí là việc cần phải thực hiện thường xuyên, vừa định kỳ nhưng vừa đột xuất, nếu thực hiện tốt hoạt động này sẽ mang lại hiệu quả cao trong công việc, tạo động lực làm việc cho phóng viên, biên tập viên..., từ đó tăng năng xuất cũng như hiệu quả công việc, giảm thiểu được những rủi ro liên quan đến nghề: phạm quy, trái tôn chỉ, mục đích hoạt động của cơ quan. 1.2.3 Xây dựng kế hoạch làm việc Lập kế hoạch tại các cơ quan báo chí là quá trình xây dựng các mục tiêu và xác định các nguồn lực, quyết định cách tốt nhất để thực hiện các mục tiêu đã đề ra của cơ quan. Đây là một trong những nhiệm vụ quan trọng mà hiện nay hầu hết tất cả các cơ quan báo chí đang chú trọng thực hiện định kỳ. Bởi lẽ, kế hoạch gắn liền với việc lựa chọn và tiến hành các chương trình hoạt động trong tương lai của một cơ quan. 1.2.4 Kiểm tra và kiểm soát 9 Nhờ có công tác kiểm tra, kiểm soát, các nhà quản lý cơ quan báo chí, các tổng biên tập sẽ nắm rõ hơn tình hình, thực trạng của đơn vị mình, xác định được những vấn đề trọng tâm cần giải quyết, từ đây đề ra các biện pháp điều chỉnh kịp thời nhằm đạt mục tiêu của đơn vị mình. 1.3 Các tiêu chí đánh giá hiệu quả tổ chức hoạt động tại các cơ quan báo chí Tiêu chí đánh giá hiệu quả tổ chức hoạt động “bao gồm những hạng mục,tiêu chuẩn, căn cứ cụ thể, như chỉ số, chỉ báo; như là công cụ, thang đo để xác định, đánh giá về hoạt động chung của cơ quan có đạt được những mục tiêu đề ra hay không.” Các tiêu chí đánh giá hiệu quả hoạt động của các cơ quan báo chí bao gồm: 1.3.1 Phân định rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn cho từng vị trí việc làm trong cơ quan Phân định rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của từng vị trí việc làm trong cơ quan là quá trình nghiên cứu nội dung công việc nhằm xác định rõ các nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm của các cá nhân, tổ chức trong quá trình thực thi công việc cũng như xác định rõ các điều kiện thực hiện công việc và các phẩm chất, kỹ năng cần thiết phải có của cán bộ để thực hiện tốt công việc. Vì vậy, hoạt động này cần phải được quan tâm, thực hiện tốt bởi hoạt động này là điều kiện, là yếu tố để tiến hành các hoạt động khác, chẳng hạn như việc quản lý nhân lực, sử dụng hợp lý các nguồn lực, cung cấp tài chính, hay kể cả việc ra quyết định 1.3.2 Tính khả thi của kế hoạch được xây dựng và áp dụng Xây dựng chương trình, kế hoạch hoạt động là một trong những nội dung cơ bản và quan trọng trong hoạt động của mỗi cơ quan, tổ chức. Chương trình, kế hoạch giúp cho cơ quan đạt được mục tiêu một cách tương đối chính xác. Chương trình, kế hoạch góp phần đảm bảo tính ổn định trong hoạt động của cơ quan, vì vậy, để chương trình, kế hoạch thực sự phát huy vai trò, hiệu quả trong hoạt động của cơ quan, tổ chức thì việc xây dựng và áp dụng phải mang tính khả thi, khoa học. 1.3.3. Áp dụng có hiệu quả hệ thống quy trình, thủ tục làm việc trong thực tế hoạt động Tại cơ quan báo chí, việc xây dựng và thực hiện theo đúng quy trình làm việc có những nét đặc thù riêng biệt so với các cơ quan, tổ chức hành chính thông thường bởi yếu tố thông tin là nòng cốt, nó bao trùm cả đầu vào và đầu ra, chỉ khác ở cách xử lý luồng thông tin đó theo cách nào để không vi phạm yếu tố “phạm quy” mà vẫn đảm bảo được các yêu cầu khác của nhà quản lý. 1.3.4 Khai thác và sử dụng hợp lý nguồn thông tin trong tổ chức hoạt động Khai thác và sử dụng hợp lý nguồn thông tin trong quản lý cơ quan là việc tác động vào thông tin đang được quản lý: loại bỏ thông tin nhiễu, liên kết thông tin theo những mối liên hệ bản chất, vốn có, nhằm rút ra những thông tin thật sự có giá trị, phục vụ cho việc giải quyết nhiệm vụ chung của cơ quan. Vì vậy, trong quản lý của các cơ quan cần có quy trình và những phương pháp hiệu quả trong xử lý thông tin như: tập hợp và phân loại thông tin; tóm tắt thông tin; tổng hợp thông tin; phân tích thông tin; xác định độ tin cậy của thông tin; lựa chọn thông tin. Trên cở sở những thông tin được lựa chọn, các cán bộ cần có những ý kiến 10 tham mưu giải quyết tin để đảm bảo việc sử dụng thông tin có hiệu quả. Cuối cùng, cần lưu ý đến việc lưu trữ thông tin theo quy định. 1.3.5 Khả năng phối hợp thống nhất, đồng bộ giữa cá nhân, bộ phận trong quá trình thực thi nhiệm vụ Sự phối hợp thống nhất, đồng bộ giữa các cá nhân, bộ phận trong quá trình thực thi nhiệm vụ được phân công có ý nghĩa quan trọng trong việc đạt mục tiêu hoạt động của mỗi cơ quan, tổ chức. Bởi cơ quan, tổ chức là một tập thể mà mỗi cá nhân trong đó là một tế bào, để một tập thể đó có thể hoạt động tốt, yêu cầu không chỉ mỗi tế bào đó cần khỏe mạnh, mà còn đòi hỏi giữa chúng phải có sự liên kết chặt chẽ, tác động qua lại và bổ khuyết với nhau, và trong đó, vai trò quan trọng của mỗi cá nhân, bộ phận là khác nhau, không có sự trùng lắp, thừa thiếu nào. Vì vậy, sự phát triển của mỗi cá nhân cũng như sự phối hợp thống nhất, đồng bộ giữa các cá nhân, bộ phận trong quá trình thực thi nhiệm vụ có vai trò quan trọng, tác động rất lớn đến việc nâng cao hiệu quả tổ chức hoạt động, đạt mục tiêu đề ra của cơ quan, tổ chức. 1.3.6 Hoạt động kiểm tra, kiểm soát được thực hiện thường xuyên, liên tục Kiểm tra, kiểm soát là một nội dung quan trọng của quá trình điều hành, tổ chức hoạt động của các cơ quan. Trong quá trình hoạt động của mỗi cơ quan, tổ chức, chức năng này được thực hiện thường xuyên. Muốn thực hiện tốt nội dung này, các cơ quan đều phải có cán bộ đủ năng lực, phải xây dựng được một cơ chế kiểm tra, kiểm soát thích hợp cho cơ quan mình. Đồng thời, đây cũng là một biện pháp quản lý cực kỳ quan trọng trong tổ chức và điều hành cơ quan, công sở, kết quả kiểm tra sẽ cho các nhà quản lý, lãnh đạo đánh giá về mặt hình thức, mức độ hiệu quả, nguyên nhân thành công và sai lệch của công việc từ đây đưa ra các biện pháp nhằm loại bỏ những sai lệch đó. 1.3.7 Khả năng cung cấp điều kiện, trang thiết bị làm việc và áp dụng tiến bộ về công nghệ thông tin trong công việc Cơ sở vật chất, trang thiết bị kỹ thuật cũng như việc ứng dụng công nghệ thông tin và hoạt động là một trong những yếu tố quan trọng đảm bảo hiệu quả tổ chức hoạt động của cơ quan báo chí, đồng thời cũng là một trong các yếu tố giúp cho cán bộ, phóng viên hoàn thành mục tiêu, nhiệm vụ của mình. 11 Chương 2 THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG TẠI CÁC CƠ QUAN BÁO CHÍ TRỰC THUỘC LIÊN HIỆP HỘI VIỆT NAM TRONG NHỮNG NĂM QUA 2.1. Khái quát chung về Liên hiệp các Hội Khoa học kỹ thuật Việt Nam và hoạt động báo chí, truyền thông của Liên hiệp Hội 2.1.1 Chức năng của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam Thứ nhất: tập hợp, đoàn kết đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ ở trong nước, trí thức khoa học và công nghệ người Việt Nam ở nước ngoài; điều hoà, phối hợp hoạt động của các hội thành viên. Thứ hai: làm đầu mối giữa các hội thành viên và các cơ quan Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức khác nhằm giải quyết những vấn đề chung trong hoạt động của Liệp hiệp Hội Việt Nam. Thứ ba: đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các hội viên, hội thành viên, của trí thức khoa học và công nghệ Việt Nam. 2.1.2 Nhiệm vụ của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam Củng cố, phát triển tổ chức và đẩy mạnh hoạt động của các hội thành viên. Tham gia thực hiện xã hội hoá hoạt động khoa học và công nghệ, giáo dục và đào tạo, chăm sóc sức khoẻ nhân dân, phát triển cộng đồng, xóa đói giảm nghèo. Phát triển công tác vận động trí thức khoa học và công nghệ. Tập hợp đội ngũ những nhà khoa học hàng đầu trong cả nước tham gia vào các tổ chức khoa học công nghệ của mình Thực hiện vai trò thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam: Phối hợp với các tổ chức thành viên khác của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam triển khai các hoạt động chung nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp và xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Tăng cường hợp tác với các hội, các tổ chức phi chính phủ của các nước, tham gia các tổ chức khoa học và công nghệ của khu vực và quốc tế. 2.1.3 Cơ cấu tổ chức của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam Nhìn ở góc độ cơ quan chủ quản, theo thống kê, tỷ lệ các cơ quan báo chí thuộc các Hội ngành toàn quốc chiếm phần lớn (74.3%), trong khi trực thuộc các tổ chức khoa học – kỹ thuật chỉ có 15.4% còn dưới sự quản lý trực tiếp của LHHVN chỉ có 10.3%. Hệ thống báo chí LHHVN phản ánh tính đặc thù là quản lý “từ xa” nên phần lớn cơ quan báo chí trực thuộc các tổ chức khoa học, các hội ngành. Theo Báo cáo kết quả “Chương trình khảo sát thực trạng hoạt động cơ quan báo chí chỉ thuộc LHHVN”, do Ban Thông tin và Phổ biến kiến thức của LHHHVN thực hiện từ năm 2013 đến 2015 cho thấy trong cơ cấu loại hình báo chí khảo sát, tạp chí chiếm tỉ lệ cao nhất (87.1%), sau đó đến báo (10.3%). Bản tin và loại hình khác chiếm tỷ lệ thấp nhất chỉ 2.6% (biểu đồ 2). 12 Cũng theo kết quả của chương trình khảo sát, nhiều cơ quan báo chí đã có thâm niên hoạt động trên 20 năm. Tỷ lệ các cơ quan báo chí thành lập trên 20 năm chiếm 26.3%. Còn lại các đơn vị thành lập trong những năm gần đây: từ 11 năm lên tới 20 năm chiếm 34%, trở lại đây chiếm 39.5%. 2.2 Thực trạng tổ chức hoạt động của các cơ quan báo chí trực thuộc Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam 2.2.1 Thiết kế và phân tích công việc Tại tạp chí vanhien.vn, quy trình thiết kế và phân tích công việc tại tạp chí đã đưa ra những bản mô tả công việc, miêu tả công việc cụ thể: mô tả công việc thư ký tòa soạn, mô tả việc tác nghiệp khi thực hiện nghiệp vụ cụ thể... cũng như đã đưa ra những yêu cầu về kết quả cần đạt được trong công việc và yêu cầu chuyên môn của công việc. Tạp chí TT&PT, hoạt động thiết kế và phân tích công việc không phù hợp và khó áp dụng tại đơn vị. Hoạt động này chủ yếu tại tạp chí là chỉ đưa ra yêu cầu về chuyên môn và kết quả cần đạt được trong công việc đối với các vị trí việc làm cũng như yêu cầu về nhân sự khi tham gia ứng tuyển.. Thiết kế và phân tích công việc tại tòa soạn tamnhin.net thì có sự đặc biệt và khả năng áp dụng mang lại hiệu quả cao rõ rệt. Tại đơn vị này, thiết kế và phân tích công việc đã đưa ra những bản mô tả công việc cụ thể, chi tiết về từng nhiệm vụ, cá nhân, tổ chức thực hiện, các bộ phận hỗ trợ, các nguồn lực được sử dụng cũng như quyền hạn, trách nhiệm, nghĩa vụ của các vị trí việc làm được phân công, giao quyền. Bên cạnh đó, thiết kế và phân tích công việc tại tòa soạn đã đưa ra được những yêu cầu về kết quả cần đạt cũng như yêu cầu chuyên môn đối với công việc, là cơ sở, nền tảng thực hiện các bước của quá trình phân tích công việc. 2.2.2 Tổ chức và điều hành cuộc họp Đối với báo điện tử tamnhin.net, các cuộc họp đóng vai trò rất quan trọng và cần thiết. Thứ hai hàng tuần, các cuộc họp giao ban thường nhật sẽ diễn ra (năm 2015, tạ cơ quan báo chí này diễn ra khoảng 45 – 50 cuộc họp giao ban tuần). Đây là các cuộc họp được báo trước, được lên kế hoạch cụ thể và yêu cầu các cán bộ chủ chốt, phóng viên, biên tập viên của tòa soạn đều có mặt đầy đủ. Ngoài ra, còn có các phiên họp tổng kết hàng tháng (8 - 12 phiên); tổng kết hàng quý (2 – 3 phiên) và họp tổng kết năm (1 phiên) Họp tại tạp chí TT&PT thường diễn ra ít, thời gian khoảng 1 – 1,5 tháng/ lần và nội dung các cuộc họp thường xoay quanh các chủ đề nghiên cứu khoa học, đánh giá, trao đổi về các vấn đề thuộc khoa học, văn hóa, xã hội. Năm 2015, tại tạp chí có gần 20 cuộc họp tất cả, trong đó họp giao ban tuần với 5 cuộc, họp tổng kết tháng (số báo) là 8 cuộc; ngoài ra cũng có họp tổng kết quý và năm nhưng hạn chế. 2.2.3 Xây dựng kế hoạch làm việc 13 Tạp chí vanhien.vn, việc lập kế hoạch được đánh giá vai trò khá quan trọng, tại tạp chí trong năm 2015, số lượng các loại kế hoạch xây dựng và đặt ra là không nhiều, trong đó, kế hoạch chủ yếu là ngắn hạn (30 loại khác nhau), các loại kế hoạch dài hạn và trung hạn chiếm số lượng ít hơn (lần lượt là 5 và 12 loại). Lập kế hoạch tại tạp chí TT&PT được đánh giá rất quan trọng và việc xây dựng kế hoạch này được diễn ra theo từng số báo và gắn với từng chuyên mục cụ thể. Năm 2015, số lượng các kế hoạch được đưa ra tại tạo chí không nhiều, chủ yếu các kế hoạch mang tính ngắn hạn, theo chu kỳ số báo (10 lần); trong khi các kế hoạch dài hạn và trung hạn chiếm số lượng rất ít. Báo điện tử tamnhin.net, việc lập kế hoạch được thực hiện thường xuyên, năm 2015 số lượng kế hoạch ngắn hạn, mang tính giải quyết các sự vụ phát sinh là chủ yếu (kế hoạch ngắn hạn chiếm 122 lần. Trong khi đó, các lần lập kế hoạch dài hạn (thường là 1 năm) và trung hạn (theo quý) lại chiếm số lượng ít hơn, lần lượt là 12 và 15 lần. 2.2.4 Kiểm tra và kiểm soát Báo điện tử tamnhin.net là tòa soạn có hoạt động kiểm tra, kiểm soát diễn ra thường xuyên, liên tục nhất trong các cơ quan báo chí được khảo sát. Thể hiện ở số lượng các cuộc kiểm tra, kiểm soát năm 2015 lên tới 40 cuộc, trong đó kiểm tra mang tính đột xuất, bất thường là 27 và kiểm tra định kỳ, cố định là 12 cuộc. Cùng với báo điện tử tamnhin.net, tạp chí vanhien.vn là cơ quan có hoạt động kiểm tra, kiểm soát diễn ra khá thường xuyên. Tại đây, các hoạt động của công tác kiểm tra, kiểm soát được diễn ra có thể mang tính định kỳ, cố định theo tháng ( năm 2015, có 6 lần kiểm tra kiểm soát mang tính định kỳ) nhưng cũng nhiều khi hoạt động này diễn ra bất chợt, đảm bảo tính khách quan ( 11 lần đột xuất, bất chợt)... Tạp chí TT&PT là tòa soạn mang đặc thù của tòa soạn báo in truyền thống. Năm 2015 mới có 8 lần kiểm tra mang tính theo kế hoạch định trước). 2.3. Đánh giá chung về tổ chức hoạt động của các cơ quan báo chí thuộc Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam 2.3.1 Về mặt ưu điểm Qua khảo sát tại các cơ quan báo chí trực thuộc Liên hiệp các Hội Khoa học và kỹ thuật Việt Nam cho thấy rằng thiết kế và phân tích công việc này đang được thực hiện, mang lại những kết quả tích cực ban đầu. Tại đây, các cơ quan báo chí nhờ quá trình này đã bước đầu xây dựng được những bản mô tả công việc cụ thể: mô tả công việc của thư ký tòa soạn, bản mô tả công việc của phóng viên, biên tập viên, công tác viên, nhờ quá trình thiết kế và phân tích công việc tạo cơ sở để tổng biên tập, nhà quản lý cơ quan báo chí giao việc, theo dõi thực hiện công việc, tuyển dụng, đào tạo nhân viên, và đánh giá kết quả công việc nhân viên. Phân tích công việc tại các cơ quan báo chí hiện nay đã có vai trò quan trọng trong tổ chức hoạt động của các cơ quan này. Việc phân tích công việc giúp đỡ cho các nhà quản lý tại 14 các cơ quan báo chí xác định rõ vấn đề cụ thể trong sự phát triển của tổ chức minh, đối với mỗi vị trí việc làm trong cơ quan, nhà quản lý căn cứ vào sự phân tích công việc mà nêu lên được trách nhiệm, quyền, nghĩa vụ cũng như điều kiện làm việc của từng vị trí, tương ứng với nhiệm vụ đề ra các nhà quản lý cơ quan báo chí đã đề ra những kết quả cần đạt được đồng thời xác định yêu cầu chuyên môn của công việc phân tích. Việc xây dựng các chương trình, lập kế hoạch hoạt động tại tạp chí TT&PT, tạp chí vanhien.vn và báo điện tử tamnhin.net hiện nay được xây dựng đã đảm bảo tuân thủ các quy định của Đảng, Nhà nước, các quy định của pháp luật cũng như tuân thủ chặt quy định trong tôn chỉ, mục đích hoạt động của cơ quan. Các cuộc họp tại tạp chí TT&PT, tạp chí vanhien.vn và báo điện tử tamnhin.net được khảo sát hiện nay cũng được xây dựng và thực hiện thường xuyên. Các phiên họp chủ yếu thông qua các phiên họp đầu tuần (họp giao ban) hay họp cố định theo từng chuyên mục, hay số báo. Các công tác hậu cần, chuẩn bị cho các cuộc họp tại các đơn vị này cũng được tổ chức, xắp xếp hợp lý, khoa học: thông báo mời họp, chuẩn bị hậu cần: địa điểm, thời gian, nội dung trù bị, tài liệu liên quan, phân công thư ký cuộc họp, đọc lại biên bản cuối cuộc họp Kiểm tra, kiểm soát tại các cơ quan báo chí được khảo sát đã tập chung vào nhiều nội dung cụ thể như cách sử dụng, bố trí nhân sự, cách sử dụng cơ sở vật chất, trang thiết bị, sử dụng tài chính tuy nhiên nội dung được quan tâm và chú trọng hơn cả là kiểm tra, kiểm soát nội dung thông tin đăng tải và thông tin phản hồi. Việc kiểm tra thông tin đăng tải nhằm có được những nguồn tin nhanh nhất, chính xác, khoa học và hay nhất để đưa đến độc giả, từ đây sẽ hạn chế được những rủi ro, khắc phục được những hạn chế như: lỗi phạm quy, chưa cập nhật và chưa chính xác của thông tin Bên cạnh đó, kiểm tra thông tin phản hồi cũng là nội dung cần đặc biệt chú ý tại các cơ quan này trong bối cảnh hiện nay. 2.3.2 Về mặt hạn chế Việc thiết kế và phân tích công việc đôi khi còn một số hạn chế nhất định: xây dựng bản mô tả công việc chưa thực sự chặt chẽ, triệt để, đôi khí vẫn còn tình trạng chưa phân định rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, gây ra nhiều chồng chéo bởi một cán bộ cùng lúc phải thực hiện phối hợp với nhiều cá nhân, bộ phận. Trong quá trình tổ chức và điều hành cuộc họp tại các cơ quan báo chí được khảo sát vẫn còn gặp nhiều khó khăn, hạn chế thể hiện ở khía cạnh nội dung tại các cuộc họp chưa mang tính thời sự nhiều mà chủ yếu tập chung vào các mặt mang tính định hướng lâu dài, bởi thông tin ít mang tính thời sự mà tập chung vào xu thế, vào thời cuộc để viết bài, xây dựng nội dung bài viết. Xây dựng kế hoạch làm việc tại các cơ quan báo chí có hạn chế lớn đó là các kế hoạch mặc dù được xây dựng nhưng do đặc thù của hoạt động thông tin báo chí mà các kế hoạch được lập ra, được phê duyệt có thể thay đổi liên tục tùy thuộc vào điều kiện hoạt động 15 để lấy thông tin, tùy thuộc vào nội dung thông tin, tùy thuộc vào các yếu tố: chính trị, văn hóa, bảo mật của thông tin được yêu cầu. Công tác kiểm tra, kiểm soát trong các cơ quan báo chí được khảo sát hiện nay mặc dù đã thực hiện tuy nhiên việc kiểm tra, kiểm soát đôi khi còn hời hợt, chưa nghiêm túc và chưa bao quát được mọi vấn đề của cơ quan mà chỉ tập chung vào một số nội dung trọng điểm: nội dung đăng tải, tài chính, trang thiết bị, phương tiện làm việc 2.3.3 Nguyên nhân của những hạn chế trong tổ chức hoạt động của các cơ quan báo chí thuộc Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam Các cơ quan báo chí thuộc LHHVN hiện nay chịu sự quản lý của rất nhiều tầng nấc khác nhau, đôi khi gây ra rất nhiều khó khăn trong việc tổ chức hoạt động của tòa soạn. Hiện nay, các cơ quan báo chí đều đặt dưới sự quản lý Nhà nước của Bộ Thông tin và Truyền thông, hoạt động trong khuân khổ của Luật Báo chí. Bên cạnh đó, các cơ quan báo chí này còn đặt dưới sự quản lý về mặt chủ quản, tức là LHHVN và đồng thời cũng đặt dưới sự quản lý của đơn vị là các “chủ sở hữu”. Hoạt động các cơ quan báo chí của Liên hiệp Hội Việt Nam có nhiều khó khăn do cơ chế tự chủ, tự trang trải, tự chịu trách nhiệm, phải huy động các nguồn vốn tự thân để đầu tư trang thiết bị trả lương nhân công trong các hoạt động làm báo. Hầu hết các đơn vị phải thuê, mượn trụ sở. Mô hình quản lý các tờ báo là mô hình nhỏ, sự gắn kết trực tiếp giữa Tổng biên tập và những người tác nghiệp còn nhiều thiếu sót. Chế độ lương bổng, đãi ngộ của các tờ báo với người làm báo còn thấp hơn mặt bằng chung. Cơ cấu tổ chức hoạt động tại các cơ quan báo chí nói chung của LHHVN vẫn rời rạc, thiếu sự phối kết hợp chuyên nghiệp. Nguồn nhân lực ít và kiêm nhiệm nhiều vai trò khác nhau, lại đa phần là các nhà khoa học đi làm viết báo. Những nhà quản lý các cơ quan báo chí đa phần là những nhà khoa học, chưa có nhiều kinh nghiệm quản lý công sở, chưa qua những khóa đào tạo về quản lý cơ quan, công sở. Bên cạnh đó, việc ứng dụng các tiến bộ khoa học vào trong hoạt động báo chí còn thiếu nhạy bén, thiếu linh hoạt. 2.4. Đánh giá về hiệu quả tổ chức hoạt động của cơ quan báo chí trực thuộc Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam 2.4.1 Phân định rõ ràng chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn cho từng vị trí việc làm trong cơ quan Qua khảo sát tại các cơ quan báo chí, cho thấy được rằng các cơ quan này rất quan tâm, chú trọng đến việc xác định rõ chức năng, nhiệm vụ quyền hạn của các vị trí việc làm trong cơ quan. Nhờ việc phân định rõ ràng chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn cho từng vị trí việc làm trong cơ quan hiện nay, các nhà quản lý các cơ quan báo chí đã cho thấy tầm nhìn, việc đánh giá chính xác các yêu cầu của công việc về chuyên môn, kỹ năng, kỹ thuật, kinh nghiệm của vị trí việc làm, tuyển dụng đúng cán bộ phù hợp với yêu cầu, tính chất của công việc, đãi ngộ, tạo môi trường thích hợp để cán bộ của mình phát huy được những thế mạnh, 16 phẩm chất cần thiết phù hợp công việc, kích thích họ làm việc hăng say hơn, yêu nghề và gắn bó với nghề hơn. Đặc biệt, nhờ có hoạt động này diễn ra hiệu quả mà tạo ra sự phối hợp thống nhất, chặt chẽ giữa các cá nhân, bộ phận trong cơ quan trong việc đạt mục tiêu hoạt động đề ra. 2.4.2 Tính khả thi của kế hoạch được xây dựng và áp dụng Trong thời gian gần đây, việc xây dựng chương trình, kế hoạch hành động tại các cơ quan báo chí thuộc Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam đã thực hiện tương đối tốt, đã bám sát được các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, tôn trọng và tuân thủ thực hiện theo đúng các quy định của pháp. Tuy nhiên, bên cạnh những chương trình, kế hoạch thực hiện theo từng số báo, từng tuần, từng tháng được tổ chức thực hiện khá tốt thì những chương trình, kế hoạch quý, năm vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu, chưa được thực hiện thường xuyên và chưa mang lại hiệu quả thực sự. 2.4.3 Áp dụng có hiệu quả hệ thống quy trình, thủ tục làm việc trong thực tế hoạt động Việc áp dụng có hiệu quả hệ thống quy trình, thủ tục làm việc trong thực tế hoạt động tại các cơ quan báo chí này vẫn luôn được quán triệt ở mức cao nhất bởi những tác dụng quan trọng mà nó mang lại như: tăng cường được tốc độ làm việc một cách nhanh chóng và hiệu quả nhất, giải phóng bớt áp lực cho người quản lý cơ quan báo chí; tạo ra sự hưng phấn nhất định trong công việc; giảm đi những khâu thừa trong quá trình làm việc, từ đây sẽ tránh được sự lãng phí, tiết kiệm được nguồn lực cho tổ chức mình 2.4.4 Khai thác và sử dụng hợp lý nguồn thông tin trong tổ chức hoạt động Qua khảo sát thực tế tại ba cơ quan báo chí cho thấy rằng, các cơ quan này rất quan tâm đến công tác thông tin, đảm bảo việc khai thác và sử dụng hợp lý nguồn thông tin trong tổ chức hoạt động của đơn vị mình. Tại các cơ quan báo chí này, thông tin đóng vai trò đặc biệt quan trọng, là nguồn sống, là mạch máu tồn tại và xuyên suốt trong tất cả các khâu, các quá trình tổ chức hoạt động của cơ quan bởi, sản phẩm đầu vào và đầu ra cuối cùng vẫn là thông tin, mọi hoạt động đều dựa trên cơ sở thông tin làm nòng cốt. 2.4.5 Khả năng phối hợp thống nhất, đồng bộ giữa cá nhân, bộ phận trong quá trình thực thi nhiệm vụ Sự phối hợp giữa các cá nhân, bộ phận trong thực thi nhiệm vụ đã được đảm bảo sự thông suốt, thống nhất, chặt chẽ và khoa học. Công tác phối hợp đã mang lại những hiệu quả thiết thực, chất lượng công tác, đóng góp ý kiến, cung cấp thông tin, khai thác và sử dụng nguồn tin, xây dựng chương trình, kế hoạch hoạt động chung đã được nâng lên rõ rệt, đáp ứng các yêu cầu đặt ra. Trong quá trình phối hợp, các cá nhân, bộ phận liên quan cũng đã thực hiện đúng nguyên tắc, trách nhiệm và nội dung phối hợp phù hợp với điều kiện thực tế, chức năng, nhiệm vụ của từng cá nhân, phòng ban đáp ứng yêu cầu đặt ra. 2.4.6 Hoạt động kiểm tra, kiểm soát được thực hiện thường xuyên, liên tục Trong hoạt động quản lý các cơ quan báo chí được khảo sát, các phương pháp kiểm tra, kiểm soát được 17 vận dụng linh hoạt, và gắn với quá trình điều hành công việc chung của tổng biên tập, nhà quản lý. Không lơi lỏng cũng như không quá cứng nhắc trong tiến trình này là yếu tố được các nhà quản lý, các tổng biên tập luôn coi trọng và chú ý khi thực hiện hoạt động này. Vì vậy, hoạt động này đã thúc đẩy được công việc, động viên được cán bộ trong cơ quan làm việc tự giác vì mục tiêu chung, gắn bó với cơ quan, yêu nghề và tâm huyết với nghề hơn 2.4.7 Khả năng cung cấp điều kiện, trang thiết bị làm việc và áp dụng tiến bộ về công nghệ thông tin trong công việc Các cơ quan báo chí được khảo sát đã được trang bị đầy đủ các phương tiện kỹ thuật, cơ sở vật chất đảm bảo tương đối đầy đủ so với nhu cầu và tính chất công việc, đáp ứng được yêu cầu làm việc của các cán bộ phóng viên, biên tập viên, cộng tác viên. Các phương tiện tác nghiệp, cơ sở vật chất phục vụ quá trình làm việc, phương tiện đi lại: xe ô tô, xe máy, máy ảnh, máy quay, ghi âm; máy văn phòng đều là những phương tiện, công cụ khá hiện đại, đáp ứng cơ bản nhu cầu công việc của tòa soạn. Việc quản lý, sử dụng các trang thiết bị đều phải tuân thủ theo những quy định nội bộ về chi tiêu và quản lý tài sản chung của đơn vị nhằm đảm bảo sử dụng đúng mục đích, phát huy, khai thác hết chức năng, công suất có thể của các phương tiện, cơ sở vật chất này. Trang thiết bị hỗ trợ tác nghiệp, cơ sở vật chất, phương tiên làm việc về cơ bản được sử dụng đúng mục đích, định mức theo quy định và nhu cầu công việc thực hiện; Bên cạnh những tích cực trên thì các cơ quan báo chí vẫn còn một số tồn tại mắc phải như: lãng phí trong các khâu in ấn, phát hành; việc sử dụng, khai thác các tính năng của các trang thiết bị hiện đại kỹ thuật hiện đại còn hết, gây sự lãng phí; chưa khai thác hết công dụng của các loại máy hiện đại cũng như các phần mềm nghiệp vụ mới. Việc ứng dụng những tiện ích mới của công nghệ thông tin đôi khi mang tính hời hợt, đối phó. 18 Chương 3 GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG CỦA MỘT SỐ CƠ QUAN BÁO CHÍ TRỰC THUỘC LIÊN HIỆP CÁC HỘI KHOA HỌC VÀ KỸ THUẬT VIỆT NAM 3.1. Nhóm giải pháp mang tính định hướng nhằm nâng cao hiệu quả tổ chức hoạt động của các cơ quan báo chí 3.1.1 Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước Bám sát các văn bản chỉ đạo của Trung ương và Liên hiệp Hội, các cơ quan báo chí Vusta đã thông tin kịp thời các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước liên quan đến kinh tế - xã hội, khoa học, kỹ thuật, trong đó nhấn mạnh công tác chỉ đạo của Chính phủ, bộ, ban, ngành đối với tình hình phát triển kinh tế - xã hội; công tác chỉ đạo, điều hành của Liên hiệp hội và các thành tựu nổi bật về phát triển khoa học, công nghệ của của Liên hiệp hội qua năm 2015. 3.1.2 Tăng cường sự quản lý, giám sát của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam Đa số các cơ quan báo chí đang rất cần sự hỗ trợ từ LHH về nâng trình độ năng lực cho nhà quản lý để quản lý cơ quan báo chí cách tốt hơn về mọi mặt. Đặc biệt khó khăn mà dường như tất cả các cơ quan đều nhắc đến và có ý kiến đó là sự hỗ trợ tài chính cho cơ quan báo vì nhiều cơ quan đang trong tình trạng đi xuống do sự phát triển mạnh của báo mạng điện tử, số lượng bạn đọc giảm, không tìm được nguồn hỗ trợ cho cơ quan và nhiều khó khăn xoay quanh vấn đề tài chính. Nhu cầu giao lưu học hỏi của các cơ quan báo chí với nhau là rất cần thiết để họ trao đổi chia sẻ với nhau những kinh nghiệm, cùng nhau tìm ra hưởng giải quyết mới cho con đường đi của các tờ báo trong thời gian này. Đẩy nhanh các hoạt động nghiên cứu, xây dựng quy chế quản lý báo chí trong thời gian sớm nhất là nhiệm vụ cấp bách. Bên cạnh việc đổi mới và hoàn thiện các chủ trương chung, Liên hiệp hội Việt Nam cũng cần xác định một cơ chế quản lý hợp lý, phù hợp trong quy chế nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả các hoạt động báo chí, truyền thông. 3.2 Nhóm giải pháp trực tiếp nhằm nâng cao hiệu quả tổ chức hoạt động của các cơ quan báo chí trực thuộc Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam. 3.2.1 Củng cố, kiện toàn cơ cấu tổ chức quản lý hoạt động báo chí Đây được coi là nhiệm vụ, yêu cầu chiến lược đối với sự phát triển của hệ thống báo chí Liên hiệp Hội Việt Nam. Các cơ quan báo chí trực thuộc LHHVN hiện nay đang chịu sự quản lý của ít nhất ba cơ quan cấp trên, đó là Bộ Thông tin và Truyền thông, LHHVN, cơ quan „„sở hữu”. Củng cố, kiện toàn bộ máy tổ chức quản lý của các cơ quan báo chí là giải pháp mà nếu thực hiện tốt sẽ mang lại nhiều hiệu quả tích cực trong tổ chức hoạt động của các cơ quan 19 báo chí, việc này sẽ giảm đi các khau, các bước trung gian, từ đây là cơ sở tăng cường sự linh hoạt, nhạy bén – khía cạnh đặc thù và quan trọng trong hoạt động của cơ quan báo chí. 3.2.2 Hoàn thiện cơ sở vật chất, hiện đại hóa trang thiết bị và tăng cường kêu gọi đầu tư về tài chính 3.2.2.1 Bố trí trụ sở làm việc hợp lý Bố trí nơi làm việc của đội ngũ cán bộ trong cơ quan là việc xác định các vị trí, phòng làm việc theo trình tự nhất định, phù hợp với sự phát triển của xã hội, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động của các bộ phận và cá nhân trong cơ quan. Bố trí nơi làm việc hợp lý đảm bảo những yếu tố về môi trường, tâm sinh lý, phù hợp với các điều kiện kỹ thuật sẽ góp phần cải thiện điều kiện lao động, khả năng làm việc, sáng tạo của mỗi cán bộ, từ đó hiệu quả công việc sẽ được nâng cao hơn. 3.2.2.2 Hiện đại hóa trang thiết bị kỹ thuật Hiện nay, việc ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động của cơ quan báo chí không thể thiếu các trang thiết bị, máy hiện đại, như: máy tính, máy in, máy fax, máy ảnh, máy ghi âm, máy quay, các lại tủ đựng tài liệu, các loại kệ giá... Đây là những trang thiết bị thiết yếu để hỗ trợ đội ngũ cán bộ báo chí làm việc. Các trang thiết bị cần được bố trí, trang bị đầy đủ, hiện đại phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ để làm giảm bớt phần lao động chân tay, đem lại năng suất, hiệu quả làm việc cho đội ngũ phóng viên, người làm báo. 3.2.2.3 Tăng cường kêu gọi đầu tư về tài chính Là những cơ quan báo chí chuyên ngành hàng đầu, nơi quy tụ nhiều nhà khoa học với thâm niên trong từng lĩnh vực về làm công tác báo chí, đây đều là những chuyên gia đã công tác nhiều năm trong những cơ quan đầu ngành của Nhà nước, vì vậy, với đam mê nghiên cứu và viết báo nhằm tránh lãng phí tri thức, mong muốn truyền tải tri thức của mình đến đông đảo người dân, tri thức trẻ đồng thời những kiến thức khoa học này cần phải được truyền tải rộng rãi trong các hoạt động của doanh nghiệp, các cơ sở nghiên cứu, sáng tạo khoa học... 3.2.3 Xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ có đủ phẩm chất, kỹ năng nghiệp vụ, chuyên môn đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ Chất lượng của đội ngũ cán bộ phóng viên, biên tập viên, cộng tác viên trong các cơ quan báo chí quyết định chất lượng, hiệu qủa hoạt động của chính các cơ quan này. Do vậy, việc nâng cao chất lượng của đội ngũ cán bộ trong các cơ quan báo chí ngày càng phải được quan tâm, quán triệt hơn nữa. Việc xây dựng đội ngũ cán bộ báo chí có đủ phẩm chất đạo đức tốt, đủ năng lực, trình độ, số lượng, và cơ cấu hợp lý để thực hiện nhiệm vụ quản lý, khai thác và sử dụng có hiệu quả nguồn thông tin, thúc đẩy hiệu quả trong công việc là cần thiết. Việc bồi dưỡng, đào tạo nhằm nâng cao kỹ năng chuyên môn, nghiệp vụ cho các cán bộ trong cơ quan báo chí, việc quan trọng không kém đó là nâng cao kỹ năng lãnh đạo, quản lý cơ quan báo cho cho đội ngũ lãnh đạo các cơ quan này. 20 3.2.4 Xây dựng cơ chế phối hợp giữa các cá nhân, các bộ phận trong thực thi nhiệm vụ Hiệu quả hoạt động của các cơ quan báo chí được đảm bảo bằng hiệu quả tổ chức hoạt động của các phòng ban chuyên môn, của lãnh đạo cơ quan, của toàn thể đội ngũ cán bộ phóng viên, biên tập viên, cộng tác viên ... Vì vậy, các cá nhân, bộ phận trong cơ quan báo chí phải có sự phối hợp, hỗ trợ nhau trong công việc nhằm thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ được giao. 3.2.5 Đòi hỏi vai trò làm gương của người đứng đầu Người đứng đầu các cơ quan, tổ chức có vị trí rất quan trọng trong lãnh đạo, chỉ đạo. Họ thường là thủ trưởng, hoặc phó thủ trưởng - vừa có quyền hành, vừa giữ vai trò quyết định liên quan đến hoạt động và phát triển của cơ quan, đơn vị. Tinh thần trách nhiệm, ý thức trước nhiệm vụ được giao của người đứng đầu có tác dụng thúc đẩy và tạo lực cho những bước tiến hoặc lùi của cơ quan, đơn vị. Là nhân vật chủ chốt nhất, người đứng đầu không chỉ giữ vai trò quan trọng đối nội mà còn giữ vai trò đối ngoại nhằm mở rộng mối quan hệ giao lưu, giao tiếp với các đối tác, các mối liên hệ trong cộng đồng và xã hội, tạo điều kiện cho cấp dưới hoàn thành nhiệm vụ. Người đứng đầu phải là tấm gương sáng về đạo đức, lối sống, tác phong công tác, tấm gương về phẩm chất, năng lực để toàn cơ quan, đơn vị noi theo. Khi có hiện tượng tiêu cực hoặc xảy ra các vụ việc liên quan đến quản lý tài sản, tài chính, liên quan đến chính sách đối với cán bộ, nhân viên, người lao động, người đứng đầu luôn luôn phải “đứng mũi chịu sào”, chịu trách nhiệm chính. Phát hiện, xử lý nhanh hay chậm, bỏ qua hay kịp thời khắc phục những mặt yếu kém, những nảy sinh mới, đều do người đứng đầu. Cho nên, trách nhiệm cá nhân của người đứng đầu cơ quan, tổ chức là rất lớn, có tác dụng quyết định mọi thành, bại trong quá trình hoạt động, phát triển của cơ quan, đơn vị. Vì vậy, trách nhiệm cá nhân người đứng đầu, nhất là đứng đầu các cơ quan báo chí giữ vai trò tạo đà, thế, cơ hội cho sự phát huy những thế mạnh, khắc phục những mặt còn yếu kém của cơ quan, đơn vị. Trong sự phát triển của cơ quan mình, vai trò của người đứng đầu – các tổng biên tập, các lãnh đạo của các cơ quan báo chí ngày càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Vì vậy, nâng cao và phát huy hiệu quả hơn nữa vai trò của người lãnh đạo là nhiệm vụ tối quan trọng đối với các cơ quan báo chí thuộc Liên hiệp Hội, và việc xây dựng và hoàn hiện các giải pháp để phát huy vai trò của người đứng đầu là việc cấp bách và cần thiết. - Cần có bản lĩnh chính trị và lập trường tư tưởng vững vàng; có phẩm chất đạo đức tốt, khách quan và công tâm trong công việc - Là người giỏi chuyên môn, có tư duy quản lý và tầm nhìn chiến lược 3.2.6 Hoàn thiện hệ thống định mức hướng đến tiêu chuẩn hóa các nội dung hoạt động Hoàn thiện hệ thống định mức là một nhiệm vụ quan trọng trong sự phát triển của mỗi cơ quan nói chung. Hoạt động này có ảnh hưởng không nhỏ đến việc nâng cao hiệu quả tổ 21 chức hoạt động của các cơ quan, là cơ sở để hướng đến tiêu chuẩn hóa các nội dung hoạt động nói chung và nội dung hoạt động trong các cơ quan báo chí nói riêng. Để thực hiện được tốt các hoạt động hoàn thiện hệ thống định mức, làm căn cứ để hướng đến tiêu chuẩn hóa các nội dung hoạt động trong cơ quan, trước hết đòi hỏi các cơ quan báo chí cần xác định rõ vai trò của việc hoàn thiện hệ thống định mức: trước hết, hệ thống định mức là tiêu chuẩn của lao động khoa học; là cơ sở để phân phối quyền lợi theo lao động; là cơ sở để nâng cao hiệu quả công việc của cá nhân và bộ phận trong thực thi nhiệm vụ; và còn là cơ sở để lập kế hoạch hoạt động cho cơ quan, tổ chức: kế hoạch tiền lương, kế hoạch tuyển dụng, kế hoạch sản xuất ... việc xác định định mức cho từng nội dung công việc được thực hiện đầy đủ và khoa học là nền tảng để đảm bảo hoàn thành kế hoạch và tăng năng suất hoạt động; là cơ sở để đánh giá mức độ hoàn thiện công việc của đội ngũ nhân sự, đồng thời còn là căn cứ, là cơ sở trong việc kiểm tra, theo dõi mức độ hoàn thành công việc của nhân sự và còn là cơ sở để xây dựng hệ thống chi trả tiền thù lao, chế độ đại ngộ khác trong cơ quan. 3.3 Các điều kiện cần đảm bảo để thực hiện giải pháp 3.3.1 Sự ủng hộ của các cấp lãnh đạo, đặc biệt là cấp cao nhất Các cơ quan báo chí trực thuộc Liện hiệp Hội Việt Nam hiện nay trong quá trình tổ chức hoạt động còn gặp nhiều khó khăn do cơ chế tự chủ, tự trang trải, tự chịu trách nhiệm, phải huy động các nguồn vốn tự thân để đầu tư trang thiết bị trả lương nhân công trong các hoạt động làm báo. Để có thể trở thành những cơ quan báo chí có sức mạnh truyền thông lớn trong tương lai, đòi hỏi trước mắt cần có sự ủng hộ lớn của các cơ quan Trung ương, các cấp lãnh đạo, đặc biệt là lãnh đạo cấp cao nhất như: Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ Thông tin và Truyền thông. Sự ủng hộ này có thể đến từ tạo hành lang pháp lý thống nhất trong quản lý và điều hành các cơ quan báo chí thuộc tổ chức chính trị - xã hội, đó là từ những văn bản chỉ đạo quản lý thống nhất, thông suất. Bên cạnh đó là sự ủng hộ về mặt nhân sự, đào tạo, bồi dưỡng nâng cao ký năng, nghiệp vụ báo chí đối với các cơ quan báo chí thuộc LHHVN thông qua các khóa bồi dưỡng kỹ năng, nghiệp vụ báo chí. Đặc biệt, cần có sự ủng hộ mạnh mẽ hơn nhiều đối với các cơ quan báo chí thuộc LHHVN từ khía cạnh tài chính, hỗ trợ, kêu gọi và thu hút nguồn lực tài trợ, quản cáo đối với các cơ quan báo chí này để có thể trước hết thực hiện tốt khâu “duy trì, tồn tại” trong bối cảnh ngày nay. 3.3.2 Cần có sự quyết tâm cao trong thực thi nhiệm vụ Để thực hiện tốt những mục tiêu, nhiệm vụ đó đòi hỏi trước hết các cơ quan báo chí phải tự mình nâng hiệu quả tổ chức hoạt động, nhưng để thực hiện được điều đó, cần có sự cố gắng quyết tâm rất lớn trong việc thực thi nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm của mình trong toàn thể lãnh đạo cũng như đội ngũ phóng viên, biên tập viên, người làm công tác báo chí của các cơ quan báo chí thuộc Liên hiệp Hội Việt Nam. 22 Nhà lãnh đạo các cơ quan báo chí phải giữ vai trò quyết định quan trọng đối với kết quả của việc thực hiện các chương trình, kế hoạch hoạt động. Lãnh đạo các cơ quan báo chí cần phải là tấm gương cho cấp dưới noi theo, đồng thời người lãnh đạo là người đôn đốc, kiểm tra, giám sát quá trình thực hiện công việc của cán bộ phóng viên, biên tập viên, đội ngũ người làm báo. Bên cạnh đó, mỗi cán bộ đội ngũ người làm báo trong cơ quan phải luôn có ý thức, tinh thần trách nhiệm đối việc việc được giao phó. 3.3.3 Áp dụng một cách đồng bộ các giải pháp Việc áp dụng một cách đồng bộ các giải pháp trong quá trình hoạt động nhằm nâng cao hiệu quả tổ chức hoạt động của các cơ quan báo chí trực thuộc Liên hiệp Hội Việt Nam là việc hêt sức quan trọng để đảm bảo sự thống nhất trong hệ thông, nhằm đạt tối ưu mục tiêu đặt ra. Để các giải pháp trên thực hiện có hiệu quả, khi thực hiện chúng ta cần áp dụng đồng bộ các giải pháp đó, vì mỗi giải pháp có mối liên hệ mật thiết, tác động qua lại với nhau tạo sự liên kết trong cả hệ thống, nếu chúng ta tách biệt ra từng giải pháp thì sẽ không đạt được kết quả và không mang lại hiệu quả như mong muốn, đồng thời không phát huy được hiệu quả tối ưu của từng giải pháp. Sẽ khó mang lại hiệu quả cao nhất cho cả hệ thông. Do vậy, phải thực hiện đồng bộ các nhóm giải pháp thì mới đảm bảo yêu cầu, điều kiện khả thi cho các đề xuất nêu trên. 23 KẾT LUẬN 1. Đáp ứng yêu cầu của cuộc cách mạng công nghệ thông tin trong bối cảnh hội nhập quốc tế hiện nay, việc nâng cao hiệu quả tổ chức hoạt động của các cơ quan báo chí là một việc hết sức cần thiết và quan trọng. Yêu cầu đó đặt ra những cơ hội thuận lợi nhưng cũng là những thách thức mới đối với các cơ quan báo chí, đòi hỏi các cơ quan báo chí phải luôn không ngừng đổi mới, hoàn thiện mình để có thể tiến kịp cùng với sự phát triển của nền kinh tế - xã hội. 2. Với chức năng, nhiệm vụ là cơ quan ngôn luận của Đảng và Nhà nước, của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam – nơi quy tụ hàng trăm các đơn vị hội ngành, các tổ chức khoa học công nghệ trong nước, các nhà khoa học hàng đầu của cả nước, có sứ mệnh phải truyền bá chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước, truyền tải kiến thức về khoa học, công nghệ, văn hóa cũng như mọi mặt của đời sống xã hội, các thông tin hoạt động của cơ quan Liên hiệp Hội Việt Nam đến đông đảo người dân, việc đánh giá hiệu quả tổ chức hoạt động của các cơ quan báo chí trực thuộc LHHVN là cấp bách, điều này được xây dựng dựa trên những tiêu chí cụ thể: phân định rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn cho từng vị trí việc làm trong cơ quan, tính khả thi của kế hoạch được xây dựng và áp dụng; áp dụng có hiệu quả hệ thống quy trình, thủ tục làm việc trong thực tế hoạt động; khả năng cung cấp điều kiện, trang thiết bị làm việc và áp dụng tiến bộ về công nghệ thông tin trong công việc; hoạt động kiểm tra, kiểm soát được thực hiện thường xuyên, liên tục; khai thác và sử dụng hợp lý nguồn thông tin trong tổ chức và hoạt động; khả năng phối hợp thống nhất, đồng bộ giữa cá nhân, bộ phận trong quá trình thực thi nhiệm vụ. Việc đánh giá hiệu quả tổ chức hoạt động của các cơ quan báo chí giúp cho các cơ quan báo chí trực thuộc LHHVN hoàn thiện hơn nữa về mặt tổ chức và hoạt động để đáp ứng yêu cầu là cơ quan ngôn luận hàng đầu của LHHVN. 3. Trên cơ sở nghiên cứu thực trạng tổ chức hoạt động của các cơ quan báo chí trực thuộc LHHVN, phân tích, làm rõ những mặt tích cực, những ưu điểm, cũng như những hạn chế, tiêu cực của hoạt động tổ chức tại các cơ quan báo chí, ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động chung của cơ quan, từ đây đưa ra được những giải pháp, nhóm giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ quan báo chí: tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước, tăng cường sự giám sát, hỗ trợ của LHHVN; tăng cường kỹ năng, nghiệp vụ của đội ngũ nhân lực cũng như kỹ năng quản lý của người lãnh đạo, huy động sự hỗ trợ tài chính từ nhiều phía; ứng dụng công nghệ thông tin trong tổ chức hoạt động và quản lý; đổi mới và hiện đại hóa trang thiết bị kỹ thuật cũng như hoàn thiện hệ thống định mức hướng đến tiêu chuẩn hóa các nội dung hoạt động... 4. Tóm lại, việc vận dụng, áp dụng một cách linh hoạt, có hiệu quả những giải pháp, nhóm giải pháp đã đề cập trong luận văn phần nào đó có thể áp dụng vào một số các cơ quan báo chí thuộc LHHVN nhằm nâng cao hiệu quả tổ chức hoạt động chung của hệ thống cơ 24 quan báo chí. Tuy nhiên, đây là một vấn đề tương đối rộng, khó và phức tạp, vì vậy, những nội dung trình bày cũng như những đề xuất, giải pháp đưa ra còn chưa đủ và nhiều thiếu sót, không tránh khỏi những hạn chế nhất định. Hy vọng về sau sẽ có những công trình nghiên cứu ở mức độ chuyên sâu hơn về vấn đề này./.