Tóm tắt Luận văn Pháp luật về quản lý công chức cấp xã từ thực tiễn huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ .............../ ............... ......../ ........ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA NGUYỄN HỒNG NHẬT PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ CÔNG CHỨC CẤP XÃ TỪ THỰC TIỄN HUYỆN PHONG ĐIỀN, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính Mã số: 60 38 01 02 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2017 Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: TS. TRẦN THỊ DIỆU OANH Phản biện 1: .................................................................. . ....................................................................................... Phản biện 2: .................................................................. . ....................................................................................... Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Địa điểm: Phòng họp ....., Nhà...... - Hội trường bảo vệ luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Số: - Đường - Quận - TP Thời gian: vào hồi giờ tháng năm 2017 Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc trên trang Web Khoa Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Hiến pháp nước Cộng hòa XHCN Việt Nam năm 2013 đã quy định xã, phường, thị trấn là đơn vị hành chính cấp cuối cùng trong hệ thống hành chính 4 cấp ở nước ta. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy: “Cấp xã là gần gũi nhân dân nhất, là nền tảng của hành chính. Cấp xã làm được việc thì mọi việc đều xong xuôi”. Cấp xã ổn định thì an ninh, chính trị, xã hội của đất nước ổn định. Cấp xã là nơi nhân dân cư trú, sinh sống; chính quyền cấp xã, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức Đoàn thể chính trị - xã hội là cầu nối trực tiếp toàn bộ hệ thống chính trị với dân, là nơi tổ chức vận động nhân dân thực hiện đường lối chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; tăng cường đại đoàn kết toàn dân, khai thác mọi tiềm năng ở địa phương để phát triển kinh tế-xã hội, tổ chức cuộc sống của cộng đồng dân cư. Để hệ thống chính trị ở cấp xã hoạt động có hiệu quả, yếu tố quan trọng và quyết định là phải có đội ngũ công chức cấp xã có phẩm chất chính trị, có trình độ chuyên môn đáp ứng tốt được yêu cầu thực thi công vụ. Công chức cấp xã là những người trực tiếp đưa đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến với người dân và là người trực tiếp tổ chức để nhân dân thực hiện. Trong đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã, các công chức cấp xã có vai trò rất quan trọng. Công chức cấp xã là công dân Việt Nam được tuyển dụng giữ một chức danh chuyên môn, nghiệp vụ thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước. Công chức cấp xã có trách nhiệm tham mưu giúp Ủy ban nhân dân cấp xã thực hiện chức năng quản lý nhà nước về lĩnh vực công tác được phân công. 2 Một trong những yếu tố quan trọng trong công tác quản lý công chức cấp xã là pháp luật về quản lý công chức. Hệ thống văn bản pháp luật do các cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành đã tạo nên một khuôn khổ pháp luật hoàn chỉnh làm căn cứ cho các cơ quan chức năng và đội ngũ công chức thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của mình trong quá trình thực thi công vụ. Trong những năm qua, cùng với việc Nhà nước hoàn thiện pháp luật cán bộ, công chức, thì các quy định pháp luật quản lý công chức nói chung và công chức cấp xã nói riêng cũng đã được sửa đổi, bổ sung, thể hiện trong các văn bản do Quốc hội, Chính phủ, các Bộ ban hành. Trong từng giai đoạn, các văn bản quy phạm pháp luật liên tục được sửa đổi, bổ sung đã góp phần hoàn thiện từng bước hệ thống pháp luật về quản lý công chức cấp xã theo tinh thần đổi mới mạnh mẽ của chương trình cải cách hành chính. Nhiều văn bản mang tính bản lề quan trọng đã được tập trung xây dựng và hoàn thiện, tạo tiền đề hết sức quan trọng và đồng bộ để có thể có một cơ chế quản lý công chức cấp xã phù hợp. Tuy nhiên, nhìn chung pháp luật về quản lý công chức cấp xã vẫn còn nhiều bất cập chưa tương xứng với vị trí, vai trò của công chức cấp xã, chưa tạo môi trường và động lực thúc đẩy đội ngũ công chức cấp xã đem hết tài năng để phục vụ nhân dân, phục vụ đất nước. Do vậy, nhận biết được những vấn đề lý luận và thực trạng của pháp luật về quản lý công chức cấp xã là yếu tố cơ bản có tính quyết định góp phần đưa ra những giải pháp hữu hiệu cho việc tăng cường pháp luật về quản lý công chức cấp xã nhằm đạt được hiệu quả cao trong công tác quản lý nhà nước. Đặc biệt, khi gắn với một thực tiễn địa phương cụ thể sẽ góp phần làm sáng tỏ nền tảng lý luận cũng như đáp ứng yêu cầu thực tiễn của cuộc sống khi đưa ra những giải pháp thiết thực. 3 Với huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế, mặc dù số lượng công chức cấp xã đã tương đối ổn định nhưng cơ cấu ngạch công chức chưa được xác định hợp lý, cơ cấu công chức giữa các lĩnh vực chưa cân đối. Trình độ chuyên môn của một số công chức đã đạt tiêu chuẩn theo ngạch, bậc nhưng năng lực thực tế lại chưa đáp ứng được yêu cầu, đòi hỏi của công việc. Công chức phần lớn chưa được bồi dưỡng kiến thức chuyên môn, năng lực cụ thể hoá và tổ chức triển khai thực hiện nhiệm vụ chưa đáp ứng yêu cầu, chưa ngang tầm nhiệm vụ được giao. Trình độ, năng lực của đội ngũ công chức cấp xã còn nhiều bất cập, nhất là ở các xã vùng khó khăn. Một số khâu trong quản lý công chức cấp xã chưa có sự thống nhất, quy trình quản lý chưa khép kín. Xuất phát từ lý do trên, tác giả chọn đề tài "Pháp luật về quản lý công chức cấp xã – Từ thực tiễn huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế" làm đề tài luận văn chuyên ngành Luật Hiến pháp và Luật hành chính với mong muốn nhằm nâng cao chất lượng của đội ngũ công chức cấp xã vừa có ý nghĩa lý luận, vừa có tính thực tiễn góp phần sớm đưa huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế phát triển nhanh và bền vững, sớm đạt chuẩn nông thôn mới. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan tới đề tài Tìm hiểu tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài “Pháp luật về quản lý công chức cấp xã – Từ thực tiễn huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế”. Trong những năm qua có khá nhiều các công trình khoa học, đề tài nghiên cứu, bài báo, luận văn, sách chuyên khảo đã được công bố liên quan đến đề tài nghiên cứu của luận văn, cụ thể: - Trần Anh Tuấn (2007), Hoàn thiện thể chế quản lý công chức ở Việt Nam trong điều kiện phát triển và hội nhập quốc tế; Luận án Tiến sĩ kinh tế, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân; - Tạ Đức Hòa (2015), Pháp luật về công chức cấp xã ở Việt Nam hiện nay; Luận văn Thạc sĩ luật học, Khoa Luật, Đại học quốc gia Hà Nội; 4 - Ngô Chí Tuệ (2015), Thể chế quản lý công chức cấp xã – từ thực tiễn huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc; Luận văn Thạc sĩ Quản lý công, Học viện Hành chính Quốc gia; - TS. Vũ Đức Đán với bài "Vấn đề đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ chính quyền cơ sở" đăng trên Tạp chí Quản lý nhà nước, số 5, 2002; - TS. Nguyễn Hữu Đức với bài "Từ đặc điểm, tính chất đội ngũ cán bộ, công chức cơ sở để xây dựng chế độ, chính sách phù hợp" đăng trên Tạp chí Tổ chức nhà nước, số 8, 2003; - TS. Lê Chi Mai với bài "Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ chính quyền cơ sở - vấn đề và giải pháp" đăng trên Tạp chí Cộng sản, số 20, 2002; - Nhà xuất bản tư pháp năm 2004: “Công vụ, công chức nhà nước” của PGS.TS. Phạm Hồng Thái; - "Hoàn thiện thể chế công vụ và công chức trong giai đoạn hiện nay" của ThS. Trần Quốc Hải, đăng trên Tạp chí Tổ chức nhà nước, số 8, 2004; - "Quá trình hình thành và phát triển của đội ngũ công chức và thể chế quản lý công chức ở nước ta từ 1945 đến nay" của TS. Nguyễn Minh Phương, đăng trên Tạp chí Tổ chức nhà nước, số 8, 2004; - Cổng thông tin điện tử Tạp chí tổ chức nhà nước: “Xây dựng thể chế công vụ hiện đại và nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ, công chức Việt Nam - tầm nhìn 2035” của TS. Thang Văn Phúc – nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ; năm 2015; - Ths Trần Thị Mai – UBND phường Khương Đình, Thanh Xuân, Hà Nội: Địa vị pháp lý của công chức tư pháp – hộ tịch cấp xã trong quản lý nhà nước về công tác tư pháp của Ủy ban nhân dân cấp xã giai đoạn hiện nay; 5 - Ths Vũ Thúy Hiền – Trường Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, Bộ Nội vụ “Xác định năng lực của công chức cấp xã trong thực thi công vụ”, ngày 29/3/2016; - ThS. Trần Thị Hạnh - Trường Đại học Nội vụ - Bộ Nội vụ “Chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã từ sau Hội nghị Trung ương 5 khóa IX và một số kiến nghị”; - TS Nguyễn Văn Cương – Phó Viện trưởng Viện Khoa học pháp lý, Bộ Tư pháp “Quan niệm pháp luật và hệ thống pháp luật ở phương Tây”; - Trần Kim Hoàng – Khoa Nhà nước và Pháp luật; - Tài liệu bồi dưỡng thi nâng ngạch chuyên viên cao cấp khối Đảng, đoàn thể năm 2011: “chế độ công vụ và quản lý cán bộ, công chức”. Tình hình nghiên cứu trên đây cho thấy, các công trình khoa học, đề tài nghiên cứu, các bài báo, luận án, sách chuyên khảo trong chừng mực nhất định đã góp phần làm sáng tỏ một số vấn đề lý luận và thực tiễn quan trọng của pháp luật về quản lý công chức cấp xã hiện nay. 3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Mục đích nghiên cứu đề tài là làm sáng tỏ cơ sở lý luận pháp luật về quản lý công chức cấp xã nói chung từ đó đánh giá được thực trạng pháp luật về quản lý công chức cấp xã ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế để đưa ra các quan điểm, phương hướng và giải pháp cơ bản nhằm hoàn thiện pháp luật về quản lý công chức cấp xã ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để thực hiện được mục đích nêu trên, luận văn có những 6 nhiệm vụ cụ thể sau đây: - Làm rõ những vấn đề lý luận cơ bản của pháp luật về quản lý công chức cấp xã theo yêu cầu xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN ở Việt Nam như khái niệm, đặc điểm, nội dung, các yếu tố ảnh hưởng đến pháp luật về quản lý công chức cấp xã. - Phân tích, đánh giá thực trạng pháp luật về quản lý công chức cấp xã ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế hiện nay, từ đó chỉ ra những kết quả, hạn chế và phân tích những nguyên nhân của kết quả và hạn chế đó. - Đưa ra các quan điểm và giải pháp bảo cỏ bản nhằm hoàn thiện pháp luật về quản lý công chức công chức cấp xã ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế theo yêu cầu xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam hiện nay. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là pháp luật về quản lý công chức cấp xã ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế ở hai góc độ: các quy định pháp luật của trung ương ban hành về quản lý công chức cấp xã nói chung và những văn bản áp dụng pháp luật, quy phạm pháp luật của địa phương về quản lý công chức cấp xã ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế nói riêng. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Địa bàn nghiên cứu là huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế. - Thời gian nghiên cứu trong luận văn được xác định từ 01/01/2014 đến 31/12/2016. 5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu 5.1. Cơ sở lý luận Luận văn được thực hiện dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về công chức; quan 7 điểm, đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước về xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN của dân, do dân, vì dân; pháp luật về quản lý công chức nói chung và công chức cấp xã nói riêng theo yêu cầu xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng, chủ nghĩa duy vật lịch sử và sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể như: phương pháp thống kê, so sánh, phân tích, tổng hợp, diễn dịch và phương pháp thực chứng để phân tích làm sáng tỏ vấn đề nghiên cứu. Kế thừa có chọn lọc và phát huy kết quả các công trình nghiên cứu của các tác giả khác có liên quan đến vấn đề đang nghiên cứu như: Luận án, luận văn, đề tài nghiên cứu, bài viết đăng trên các tạp chí, cổng thông tin điện tử 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn Đây là một công trình nghiên cứu mới ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế, kết quả nghiên cứu của luận văn sẽ có những đóng góp trên cả phương diện lý luận và thực tiễn như sau: - Trên cơ sở các luận điểm khoa học, luận văn đã xây dựng khái niệm pháp luật về quản lý công chức cấp xã; chỉ ra đặc điểm, vai trò của đội ngũ công chức cấp xã và các yếu tố ảnh hưởng đến pháp luật về quản lý công chức cấp xã; xác định nội dung của pháp luật về quản lý công chức cấp xã trong điều kiện phát triển và hội nhập quốc tế hiện nay. - Luận văn đánh giá khách quan và chỉ ra những thành tựu, tập trung làm rõ những hạn chế, bất cập của hệ thống quy phạm pháp luật hiện hành, cũng như những hạn chế, tồn tại trong thực tiễn áp dụng pháp luật về quản lý công chức cấp xã. Từ những hạn chế, bất cập của pháp luật về quản lý công chức cấp xã ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế hiện hành, luận văn đã chỉ ra và phân tích kỹ 8 các nguyên nhân để làm cơ sở cho việc đề xuất các giải pháp hoàn thiện. - Đưa ra các quan điểm, kiến nghị phương hướng và giải pháp cơ bản nhằm hoàn thiện pháp luật về quản lý công chức cấp xã ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế. Tóm lại, các kết quả nghiên cứu của luận văn góp phần bổ sung những vấn đề lý luận về pháp luật về quản lý công chức cấp xã, cung cấp các luận cứ khoa học cho việc nghiên cứu nhằm tiếp tục xây dựng, hoàn thiện pháp luật về quản lý công chức cấp xã nói chung và pháp luật về quản lý công chức cấp xã ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế nói riêng. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung của luận văn gồm 3 chương, gồm: Chương 1: Những vấn đề lý luận pháp luật về quản lý công chức cấp xã. Chương 2: Thực trạng đội ngũ công chức cấp xã và pháp luật về quản lý công chức cấp xã ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế. Chương 3: Quan điểm và giải pháp cơ bản hoàn thiện pháp luật về quản lý công chức cấp xã ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế hiện nay. 9 Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ CÔNG CHỨC CẤP XÃ 1.1. Khái niệm, đặc điểm pháp luật về quản lý công chức cấp xã 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm và vị trí vai trò công chức cấp xã 1.1.1.1. Khái niệm và đặc điểm công chức cấp xã 1.1.1.2. Vị trí, vai trò của công chức cấp xã 1.1.2. Khái niệm pháp luật về quản lý công chức cấp xã 1.1.3. Đặc điểm pháp luật về quản lý công chức cấp xã 1.2. Nội dung và vai trò pháp luật về quản lý công chức cấp xã 1.2.1. Nội dung pháp luật về quản lý công chức cấp xã 1.2.2. Vai trò pháp luật về quản lý công chức cấp xã 1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến pháp luật về quản lý công chức cấp xã 1.3.1. Chế độ chính trị 1.3.2. Kinh tế - xã hội 1.3.3. Yếu tố con người 1.3.4. Truyền thống, văn hóa, phong tục và tập quán 1.3.5. Hội nhập khu vực và quốc tế 1.4. Lịch sử hình thành, phát triển pháp luật về quản lý công chức cấp xã 1.4.1. Giai đoạn từ năm 1945 đến trước năm 1998 1.4.2. Giai đoạn từ năm 1998 đến trước năm 2008 10 Chương 2: THỰC TRẠNG ĐỘI NGŨ CÔNG CHỨC CẤP XÃ VÀ PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ CÔNG CHỨC CẤP XÃ Ở HUYỆN PHONG ĐIỀN, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ 2.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến pháp luật về quản lý công chức cấp xã ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế 2.1.1. Điều kiện tự nhiên và kinh tế - xã hội 2.1.2. Những ảnh hưởng của đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội đến pháp luật về quản lý công chức cấp xã ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế. 2.1.2.1. Thuận lợi 2.1.2.2. Khó khăn 2.2. Thực trạng đội ngũ công chức cấp xã ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế Huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế có 16 đơn vị hành chính (gồm 15 xã và 01 thị trấn), trong đó có 05 xã đặc biệt khó khăn và 03 xã miền núi; với 136 thôn, bản, Tổ dân phố. TT Đơn vị Loại đơn vị hành chính Tổng số CBCC Trong đó Ghi chú CB CC 1 Xã Phong Hiền Loại 1 25 12 13 2 Xã Phong An Loại 1 25 12 13 3 Xã Phong Sơn Loại 1 25 12 13 Miền núi 4 Xã Phong Xuân Loại 1 25 12 13 Miền núi 5 Xã Phong Mỹ Loại 1 25 12 13 Miền núi 6 Thị trấn Phong Điền Loại 1 25 12 13 7 Xã Phong Hòa Loại 1 25 12 13 8 Xã Phong Bình Loại 1 25 12 13 Đặc biệt khó khăn 9 Xã Phong Chương Loại 1 25 12 13 Đặc biệt khó khăn 11 10 Xã Điền Hương Loại 1 25 12 13 Đặc biệt khó khăn 11 Xã Điền Môn Loại 1 25 12 13 Đặc biệt khó khăn 12 Xã Điền Lộc Loại 1 25 12 13 Biên giới biển 13 Xã Điền Hòa Loại 1 25 12 13 Đặc biệt khó khăn 14 Xã Phong Hải Loại 1 25 12 13 Biên giới biển 15 Xã Điền Hải Loại 2 23 11 12 16 Xã Phong Thu Loại 2 23 11 12 Tổng cộng 396 190 206 2.3. Tình hình pháp luật về quản lý công chức cấp xã ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế Thứ nhất, pháp luật về quản lý công chức cấp xã ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế không chỉ xem xét hệ thống các văn bản pháp luật về quản lý công chức cấp xã do huyện Phong Điền ban hành mà bao gồm cả hệ thống văn bản do tỉnh Thừa Thiên Huế quy định dựa trên các văn bản quy phạm pháp luật do Trung ương ban hành. Thứ hai, việc nghiên cứu pháp luật về quản lý công chức cấp xã không chỉ đánh giá thực trạng quy định pháp luật mà đồng thời phải xem xét thực tiễn thực hiện các quy định pháp luật về quản lý công chức cấp xã tại huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế hiện nay. Thông qua việc nghiên cứu thực tiễn thực hiện sẽ là cơ sở để đánh giá đúng thực trạng quy định pháp luật. 2.3.1. Pháp luật về tuyển dụng, sử dụng và quản lý công chức cấp xã ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế Một là, công tác tuyển dụng công chức cấp xã Hai là, về sử dụng và quản lý công chức cấp xã 2.3.2. Pháp luật về đào tạo, bồi dưỡng công chức cấp xã Công tác đào tạo, bồi dưỡng công chức cấp xã của huyện những năm qua được triển khai thực hiện trên cơ sở định hướng tại 12 Quyết định số 1956 QĐ-TTg ngày 27 11 2009 về Phê duyệt Đề án "Đào tạo nghề cho lao động nông thôn đến năm 2020". Công tác đào tạo, bồi dưỡng công chức cấp xã của huyện đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, có sự đổi mới rõ nét, công chức được đào tạo theo đúng yêu cầu địa chỉ sử dụng, đào tạo, bồi dưỡng công chức đã gắn với yêu cầu thực tiễn nhiệm vụ chính trị ở từng cơ sở, cụ thể như sau (Báo cáo của UBND huyện Phong Điền về việc sắp xếp, bố trí cán bộ, công chức và những người hoạt động không chuyên trách ở cấp trên địa bàn huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế từ 01/01/2015 đến 31/12/2016): 2.3.3. Pháp luật về chính sách đối với công chức cấp xã Một là, các chế độ chính sách liên quan Thực hiện các văn bản về chính sách đối với đội ngũ công chức cấp xã của Trung ương; huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế đã vận dụng triển khai, cụ thể hóa thành các văn bản hướng dẫn của tỉnh đối với đội ngũ công chức cấp xã trên địa bàn huyện phù hợp với thực tế của địa phương. Hai là, công tác thi đua, khen thưởng Thực hiện Luật Thi đua, Khen thưởng năm 2003, Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thi đua, Khen thưởng năm 2005 và năm 2013;... 2.4. Đánh giá chung pháp luật về quản lý công chức cấp xã ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế 2.4.1 Ưu điểm 2.4.2. Hạn chế và nguyên nhân Tiểu kết chương 2 13 Chương 3: QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ QUẢN LÝ CÔNG CHỨC CẤP XÃ TỪ THỰC TIỄN HUYỆN PHONG ĐIỀN, TỈNH THỪA THIÊN HUẾ 3.1. Quan điểm hoàn thiện pháp luật về quản lý công chức cấp xã 3.1.1. Hoàn thiện pháp luật về quản lý công chức cấp xã phải tuân thủ các quan điểm, chủ trương của Đảng Dựa trên những chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước ta về xây dựng đội ngũ công chức nói chung và công chức cấp xã nói riêng. Căn cứ vào những tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thiện pháp luật về quản lý công chức cấp xã, cũng như thực tiễn pháp luật về quản lý công chức cấp xã, việc hoàn thiện pháp luật về quản lý công chức cấp xã cần quán triệt những quan điểm sau: - Đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam đối với công tác cán bộ. Vì vậy quá trình hoàn thiện pháp luật về quản lý công chức cấp xã phải đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng đối với xây dựng đội ngũ công chức nói chung và công chức cấp xã nói riêng. - Xuất phát từ bản chất của nhà nước ta là “Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân”.(Khoản 1, Điều 2 Hiến pháp năm 2013). 3.1.2. Hoàn thiện pháp luật về quản lý công chức cấp xã phải dựa trên năng lực của đội ngũ công chức cấp xã Trong mọi giai đoạn cách mạng, Đảng ta luôn quan tâm đến xây dựng đội ngũ công chức nhà nước, các nghị quyết của Đảng luôn đặt ra chủ trương xây dựng và kiện toàn đội ngũ cán bộ, công chức "vừa hồng vừa chuyên" có đủ năng lực thực thi nhiệm vụ; Đảng lãnh đạo Nhà nước có những chính sách, thể chế cụ thể xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức đáp ứng yêu cầu xây dựng đất nước. 14 3.1.3. Hoàn thiện pháp luật về quản lý công chức cấp xã phải đảm bảo thống nhất, đồng bộ, hợp hiến, hợp pháp và có tính ổn định tương đối Tính đồng bộ, thống nhất của pháp luật về quản lý công chức cấp xã hiện nay đang bị hạn chế bởi có quá nhiều văn bản điều chỉnh do nhiều chủ thể khác nhau ban hành, tình trạng này tạo nên hiện tượng mâu thuẫn, chồng chéo giữa các văn bản. Chất lượng của văn bản quy phạm pháp luật về quản lý công chức cấp xã phụ thuộc vào nhiều yếu tố khách quan và chủ quan khác nhau, trong đó quy trình soạn thảo, thẩm định và trình ban hành có một vai trò rất quan trọng. Đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học pháp luật để tạo chỗ dựa khoa học cho hoạt động xây dựng pháp luật về quản lý công chức cấp xã, đồng thời thường xuyên tổng kết thực tiễn về tổ chức và hoạt động của chính quyền cấp xã và công chức cấp xã nhằm làm rõ về mặt lý luận và thực tiễn của chính quyền cấp xã và công chức cấp xã; về vị trí, vai trò của pháp luật về quản lý công chức cấp xã, phạm vi điều chỉnh, đối tượng, phương pháp mà pháp luật về quản lý công chức cấp xã cần điều chỉnh. 3.1.4. Hoàn thiện pháp luật về quản lý công chức cấp xã phải thường xuyên rà soát để phát hiện những bất cập nhằm sửa đổi, bổ sung kịp thời các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý công chức cấp xã - Khi ban hành văn bản quy phạm pháp luật về quản lý công chức cấp xã cần có sự rà soát, hệ thống hóa để tránh sự chồng chéo, thiếu rõ ràng; chú trọng hơn đến tính khả thi, tính đồng bộ trong các quy định. Khâu kiểm tra, xử lý văn bản trái pháp luật cần phải được tiến hành thường xuyên, toàn diện, kịp thời; khách quan, công khai, minh bạch; đúng thẩm quyền, trình tự, thủ tục; kết hợp giữa việc kiểm tra của cơ quan có thẩm quyền với việc tự kiểm tra của cơ quan ban hành 15 văn bản, bảo đảm sự phối hợp giữa các cơ quan có liên quan. - Các văn bản qui phạm pháp luật về quản lý công chức cấp xã quy định chi tiết việc thi hành Luật Cán bộ, công chức cần quy định một cách cụ thể, hạn chế việc tiếp tục lại có một văn bản khác hướng dẫn văn bản quy định chi tiết. Đồng thời, các văn bản quy định chi tiết cần được ban hành đúng tiến độ để đảm bảo có hiệu lực cùng thời điểm có hiệu lực của văn bản hoặc điều, khoản, điểm được quy định chi tiết. - Cần tiến hành rà soát kết quả xây dựng, ban hành các văn bản hướng dẫn triển khai thực hiện Luật Cán bộ, công chức về quản lý công chức cấp xã để tiếp tục hoàn chỉnh và các văn bản của Chính phủ và các Bộ để cụ thể hóa quy định của Luật Cán bộ, công chức về vấn đề quản lý, sử dụng công chức cấp xã. 3.1.5. Hoàn thiện pháp luật về quản lý công chức cấp xã phải căn cứ vào điều kiện kinh tế - xã hội của địa phương Mỗi giai đoạn lịch sử có đặc điểm tình hình, nhiệm vụ và yêu cầu cụ thể. Đó là những căn cứ quan trọng để xác định mục tiêu, tiêu chuẩn, biện pháp xây dựng, phát triển đội ngũ công chức nhà nước nói chung và công chức cấp xã nói riêng, đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính trong những điều kiện và hoàn cảnh cụ thể. Do vậy, để xây dựng, phát triển đội ngũ công chức cấp xã đáp ứng yêu cầu hội nhập, ngoài nguyên tắc chấp hành đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước thì việc căn cứ vào nguồn nhân lực thực tế hiện có của địa phương, vào yêu cầu của công tác quản lý nhà nước, trên cơ sở chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của địa phương là điều tất yếu khách quan. 3.2. Một số giải pháp hoàn thiện pháp luật về quản lý công chức cấp xã - từ thực tiễn huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế 3.2.1. Nhóm giải pháp chung 16 Các giải pháp hoàn thiện pháp luật về quản lý công chức cấp xã ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế hiện nay phải trên cơ sở hoàn thiện pháp luật về quản lý công chức cấp xã nói chung. Bởi lẽ những quy định pháp luật về quản lý công chức cấp xã do địa phương ban hành đều dựa trên cơ sở triển khai thực hiện các quy định pháp luật về quản lý công chức cấp xã do trung ương quy định. 3.2.1.1. Hoàn thiện các quy định pháp luật về tạo nguồn, tiêu chuẩn và tuyển dụng công chức cấp xã. - Pháp luật về quản lý công chức cấp xã cần có qui định về tạo nguồn công chức cấp xã bằng cách qui định thu hút, tuyển dụng số sinh viên tốt nghiệp đại học có chuyên môn phù hợp về địa phương công tác. Bên cạnh đó cần chú ý lựa chọn tới đối tượng tạo nguồn bao gồm những người đã tham gia lao động, sản xuất tại địa phương (đặc biệt các đối tượng là con em người dân tộc thiểu số), bộ đội hoàn thành nghĩa vụ quân sự gửi đi đào tạo theo phương thức liên kết đào tạo ở nhiều loại hình dài hạn, ngắn hạn, tập trung, tại chức ở các trường Đại học, cao đẳng để xây dựng đội ngũ công chức cấp xã từng bước được trẻ hóa, chất lượng được nâng cao; tỷ lệ công chức đạt chuẩn, trên chuẩn và số lượng công chức người dân tộc tại chỗ ngày càng cao. - Pháp luật về quản lý công chức cấp xã cần qui định tiêu chuẩn công chức cấp xã phù hợp với đặc điểm của xã, phường, thị trấn. Hiện nay, tiêu chuẩn cụ thể của công chức cấp xã được qui định chung không phân biệt xã, phường, thị trấn. Tuy nhiên để phù hợp với điều kiện đặc thù của một số xã, phường, thị trấn thì cần phân cấp cho địa phương được xem xét, quyết định tiêu chuẩn công chức cấp xã phù hợp với yêu cầu, trình độ quản lý khác nhau giữa đô thị và nông thôn, đáp ứng được yêu cầu của tính phức tạp trong quản lý nhà nước cũng như mặt bằng dân trí tương đối cao của dân cư đô thị. Vì vậy, cần phải nâng cao tiêu chuẩn về trình độ của công chức thị trấn, 17 phường nhằm đáp ứng được yêu cầu của quản lý nhà nước ở cơ sở trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế cũng như đáp ứng được yêu cầu quản lý nhà nước ở đô thị và nông thôn theo Luật tổ chức chính quyền địa phương năm 2015. - Để hình thành đội ngũ công chức chính quyền cấp xã nhất thiết phải tiến hành bằng con đường tuyển dụng. Pháp luật về quản lý công chức cấp xã đã quy định hai hình thức tuyển dụng đó là thi tuyển và xét tuyển. Tuy nhiên, những vấn đề cụ thể hơn của việc tuyển dụng các chức danh chuyên môn cấp xã chưa được pháp luật quy định rõ ràng. 3.2.1.2. Sửa đổi, bổ sung các quy định về quản lý, sử dụng, đào tạo, bồi dưỡng, khen thưởng, kỷ luật công chức cấp xã. Thứ nhất, về quản lý công chức cấp xã Thứ hai, pháp luật về quản lý công chức cấp xã cần qui định hợp lý số lượng, chức danh công chức ở cấp xã Thứ ba, pháp luật về quản lý công chức cấp xã cần bổ sung qui định vị trí việc làm và cơ cấu ngạch công chức. Thứ tư, qui định về việc công chức cấp xã kiêm nhiệm các chức danh hoạt động không chuyên trách ở cấp xã Thứ năm, bổ sung, sửa đổi các qui định của pháp luật về đào tạo, bồi dưỡng công chức cấp xã Thứ sáu, về đánh giá công chức cấp xã Thứ bảy, về khen thưởng và kỷ luật đối với công chức cấp xã 3.2.1.3. Sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến chế độ đãi ngộ công chức cấp xã Một là, tiền lương và phụ cấp đối với công chức cấp xã Hai là, chế độ thôi việc và nghỉ hưu 3.2.2. Nhóm giải pháp cụ thể để thực hiện pháp luật về quản lý công chức cấp xã ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế. 18 3.2.2.1. Tăng cường, đổi mới phương thức lãnh đạo của cấp ủy, chính quyền địa phương ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế trong xây dựng và thực hiện pháp luật về quản lý công chức cấp xã 3.2.2.2. Sửa đổi, bổ sung pháp luật về quản lý công chức cấp xã ở huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế 3.2.2.3. Về đánh giá công chức cấp xã Một là: Đánh giá công chức phải căn cứ vào tiêu chuẩn chức danh. Hai là: Đánh giá công chức phải lấy hiệu quả công tác và sự đóng góp thực tế và sự tín nhiệm của nhân dân làm thước đo phẩm chất và năng lực của công chức. Ba là: Đánh giá công chức phải công khai, minh bạch, khách quan, toàn diện và công tâm. Phẩm chất và năng lực công chức phải được khẳng định trong suốt quá trình công tác, trong mối quan hệ với môi trường, hoàn cảnh, điều kiện khách quan, chủ quan từng thời kỳ và các chức danh đã đảm nhiệm của người công chức đó. Bốn là: Đánh giá công chức phải thường xuyên, kịp thời, theo định kỳ hàng năm; các địa phương cần tiến hành việc đánh giá công chức trước khi bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm, quy hoạch, điều động, đào tạo, bồi dưỡng, khi kết thúc thời hạn, thời gian biệt phái để qua đó kịp thời uốn nắn những lệch lạc; ngăn chặn, chấn chỉnh những sai phạm; động viên khuyến khích những nhân tố tích cực và khắc phục, sửa chữa những yếu kém, tồn tại của mỗi công chức nhằm giúp đỡ công chức ngày càng hoàn thiện, ngày càng phát triển hơn. Năm là: Tăng cường thực hiện dân chủ, thu hút sự tham gia của các tầng lớp nhân dân trong đánh giá công chức. Thực tiễn cho thấy, có nhiều vấn đề liên quan đến các hành vi tiêu cực, tham nhũng của công chức, đảng viên mà cán bộ cấp trên hoặc chi ủy, chi bộ không biết, nhưng quần chúng và những người cán bộ, công chức cấp dưới vẫn biết và cấp trên chỉ biết khi nhận được thông tin do quần chúng 19 tố giác hoặc báo chí phanh phui. Do đó, muốn thực hiện dân chủ trong xã hội và phát huy quyền làm chủ của nhân dân thì trước hết phải mở rộng và phát huy dân chủ nhằm thu hút đông đảo nhân dân, các tổ chức chính trị - xã hội, các đoàn thể quần chúng tham gia nhằm đưa ra những nhận xét, đánh giá công chức thực chất nhất, thể hiện quyền làm chủ trực tiếp của nhân dân trong hoạt động quản lý của Nhà nước. Sáu là: Thực hiện đúng quy trình, phương pháp đánh giá công chức. Đánh giá công chức được tiến hành hằng năm, khi kết thúc thời hạn bổ nhiệm hay giới thiệu công chức ứng cử các chức danh lãnh đạo, quản lý. Chú trọng thực hiện việc lấy mức độ hài lòng của người dân, doanh nghiệp đối với thực thi nhiệm vụ, công vụ của công chức là tiêu chí đánh giá công chức cấp xã huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế. 3.2.2.4. Về đào tạo, bồi dưỡng công chức cấp xã 3.2.2.5. Về tuyển dụng, sử dụng công chức cấp xã Tiểu kết chương 3 20 KẾT LUẬN Đề tài “Pháp luật về quản lý công chức cấp xã – Từ thực tiễn huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế” đã thực hiện những nhiệm vụ nghiên cứu được đặt ra thông qua việc làm sáng tỏ cơ sở lý luận và thực tiễn cũng như phân tích thực trạng pháp luật về quản lý công chức cấp xã và đề ra những giải pháp hoàn thiện. Đây là một vấn đề có tính phức tạp cả về lý luận và thực tiễn. Kết quả nghiên cứu của đề tài đã tập trung làm sáng tỏ những vấn đề sau: 1. Công chức cấp xã là công dân Việt Nam được tuyển dụng giữ một chức danh chuyên môn, nghiệp vụ thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã. Công chức cấp xã có vai trò quan trọng trong việc trực tiếp tham gia tổ chức các hoạt động quản lý, điều hành các công việc hành chính và trực tiếp tổ chức thi hành pháp luật ở xã, phường, thị trấn; tham mưu, giúp Uỷ ban nhân dân xã thực hiện chức năng quản lý nhà nước đối với các lĩnh vực của đời sống xã hội ở địa phương. Với vị trí vai trò quan trọng như vậy những quan hệ phát sinh trong hoạt động của công chức cấp xã cần thiết phải được điều chỉnh bằng pháp luật. 2. Pháp luật về quản lý công chức cấp xã điều chỉnh những quan hệ xã hội nảy sinh trong quá trình hình thành và quản lý, sử dụng đội ngũ công chức cấp xã bao gồm cả các quan hệ về tuyển dụng, sử dụng và quản lý công chức cấp xã; quan hệ về đào tạo, bồi dưỡng công chức cấp xã; quan hệ khen thưởng, kỷ luật công chức cấp xã; quan hệ về chế độ, chính sách đối với công chức cấp xã. 3. Hoàn thiện pháp luật về quản lý công chức cấp xã cần phải tuân theo những tiêu chí pháp luật phải đầy đủ, đồng bộ, thống nhất phù hợp với qui luật khách quan của đời sống xã hội; đảm bảo thể chế hóa chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng về hoàn thiện hệ 21 thống pháp luật về quản lý công chức cấp xã trong giai đoạn hiện nay. 4. Quá trình hình thành và phát triển pháp luật về quản lý công chức cấp xã cũng như thực tiễn áp dụng cho thấy pháp luật về quản lý công chức cấp xã ngày càng được hoàn thiện thêm cả về nội dung và hình thức nhưng bên cạnh đó vẫn bộc lộ những hạn chế so với những tiêu chí hoàn thiện pháp luật về quản lý công chức cấp xã về nội dung chưa qui định đầy đủ các chức danh công chức cấp xã, chưa qui định về xác định vị trí việc làm, cơ cấu đối với công chức cấp xã. Bên cạnh đó còn có những qui định chưa phù hợp với thực tiễn như qui định về tiêu chuẩn về đánh giá, quản lý, sử dụng, khen thưởng, kỷ luật, đào tạo, bồi dưỡng, chế độ chính sách đối với công chức cấp xã. Về hình thức, pháp luật về quản lý công chức cấp xã còn có những hạn chế như còn có những qui phạm mâu thuẫn chưa thống nhất, diễn đạt còn có chỗ chưa rõ ràng, cụ thể. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến những hạn chế này nhưng nguyên nhân cơ bản và sâu xa nhất là do chúng ta chưa có nhận thức đầy đủ về vị trí, vai trò đặc biệt của đội ngũ công chức cấp xã. 5. Trên cơ sở phân tích những vấn đề lý luận và thực tiễn, luận văn đã xác định những quan điểm cơ bản để hoàn thiện pháp luật. Đó là hoàn thiện pháp luật về quản lý công chức cấp xã phải bảo đảm sự lãnh đạo thống nhất của Đảng đối với công tác cán bộ; đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân; đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính. Trên cơ sở những quan điểm đề xuất, luận văn cũng đã đưa ra những giải pháp hoàn thiện pháp luật về quản lý công chức cấp xã. Các giải pháp được chia ra thành các giải pháp hoàn thiện pháp luật về quản lý công chức cấp xã về nội dung, các giải pháp hoàn thiện về hình thức. Các giải pháp về nội dung tập trung vào đề xuất sửa đổi, bổ sung các qui định pháp luật về chức danh, tiêu chuẩn, quản lý, sử dụng, đánh 22 giá, khen thưởng, kỷ luật, đào tạo bồi dưỡng, chế độ chính sách đối với công chức cấp xã. Các giải pháp hoàn thiện pháp luật về công chức cấp xã về hình thức gồm đổi mới qui trình ban hành văn bản, thường xuyên rà soát, hệ thống hóa văn bản qui phạm pháp luật về quản lý công chức cấp xã. Thực hiện đồng bộ các giải pháp sẽ góp phần tuyển dụng, bố trí, sử dụng đội ngũ công chức cấp xã có đủ phẩm chất, năng lực đáp ứng được yêu cầu phát triển của đất nước ta trong giai đoạn hiện nay.