Tóm tắt Luận văn Quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ / / HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA VŨ ĐÀO ANH VŨ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ ĐÀ LẠT, TỈNH LÂM ĐỒNG Chuyên ngành: Quản lý công Mã số: 60 34 04 03 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG ĐẮK LẮK - NĂM 2017 Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: Tiến sĩ Lê Toàn Thắng Phản biện 1: Tiến sĩ Phạm Đức Chính Phản biện 2: Tiến sĩ Từ Thái Giang Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia, Phân viện khu vực Tây Nguyên Địa điểm: Phòng họp 04 - Hội trường bảo vệ luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia, Phân viện Khu vực Tây Nguyên – Số 51 Phạm Văn Đồng - TP Buôn Ma Thuột - Tỉnh Đắk Lắk Thời gian: vào hồi 10 giờ 30 phút, ngày 28 tháng 7 năm 2017 Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc trên trang Web Khoa Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Đầu tư nói chung, đầu tư XDCB nói riêng có vai trò rất quan trọng đối với phát triển nền kinh tế, nhất là ở Việt Nam giai đoạn hiện nay. Trong những năm qua, đầu tư XDCB ở Việt Nam không ngừng gia tăng từ đó đóng góp quan trọng vào sự tăng trưởng, phát triển kinh tế, giải quyết công ăn việc làm cho người lao động, góp phần xóa đói giảm nghèo, an sinh xã hội. Tuy nhiên, ĐTXDCB còn nhiều yếu kém, thiếu sót. Đáng kể nhất là trình trạng đầu tư dàn trải, kéo dài và kém hiệu quả, nợ đọng trong đầu tư tăng cao, đã trở thành vấn đề bức xúc hiện nay. Các hiện tượng tiêu cực còn khá phổ biến trong XDCB làm ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng công trình, gây thất thoát, lãng phí lớn đang là vấn đề được quan tâm sâu sắc trong xã hội. Thất thoát ngân sách nhà nước trong XDCB không chỉ xảy ra ở một khâu nào đó, mà nó xảy ra ở tất cả các khâu: Chủ trương đầu tư, kế hoạch vốn, khảo sát, thiết kế, thẩm định thiết kế, thẩm định dự án đầu tư, đấu thầu, giám sát thi công và thanh quyết toán công trình. Do vậy thời gian qua, nhiều vụ việc tiêu cực, tham nhũng trong XDCB đã được đăng tải nhiều trên các phương tiện thông tin đại chúng. Những tin tức đó có thể chưa đầy đủ, toàn diện, nhưng đó là những địa chỉ cụ thể diễn ra tình trạng thất thoát trong XDCB. Nhiều người, nhiều cấp quan tâm theo dõi với những băn khoăn suy nghĩ rất khác nhau. Việc đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách góp phần tạo nên sự thành công của thành phố, sự nỗ lực của chính quyền và nhân dân thành phố Đà Lạt đã đem lại sự phát triển về kinh tế cho thành phố nói riêng và tỉnh Lâm Đồng nói chung những 2kết quả đáng khích lệ. Tuy nhiên, đầu tư xây dựng cơ bản của thành phố Đà Lạt vẫn còn rất nhiều tồn tại, hạn chế, chưa phát triển đồng bộ hoàn chỉnh từ khu vực các xã, phường đến khu vực thành phố. Tình trạng thất thoát, lãng phí trong hoạt động đầu tư xây dựng cơ bản vẫn còn diễn ra, làm cho vốn đầu tư sử dụng đạt hiệu quả thấp. Năng lực, trình độ quản lý nhà nước đối với các dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trong đầu tư xây dựng hiện nay còn nhiều vấn đề bất cập. Đây là một vấn đề ngày càng trở nên bức xúc và là điều đáng lo ngại cần được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước nói chung và các cấp, các ngành trên địa bàn thành phố nói riêng. Vì vậy, công tác chỉ đạo, định hướng phát triển và công tác quản lý nhà nước trên lĩnh vực đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước đối với thành phố Đà Lạt trong giai đoạn hiện nay là thực sự cấp thiết. Xuất phát từ những ý nghĩa thực tiễn trên học viên xin chọn đề tài luận văn: “Quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng” để nghiên cứu, tìm ra những giải pháp phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn thành phố Đà Lạt trong những năm tiếp theo. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Liên quan đến nội dung của đề tài các công trình khoa học đã được nghiên cứu và công bố về lĩnh vực quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn ngân sách nhà nước có giá trị. Đã có một số đề tài, bài viết được một số tác giả bàn đến, như: - Hoàn thiện quản lý nhà nước về vốn đầu tư xây dựng cơ bản 3từ ngân sách nhà nước trên địa bàn thành phố Hà Nội luận văn thạc sỹ của Trần Nguyệt Hà, năm 2009. - Hoàn thiện quản lý nhà nước đối với các dự án đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước ở cấp huyện thuộc Hà Nội (qua thực tiễn huyện thường tín) luận văn thạc sỹ của Nguyễn Huy Chí, năm 2010. - Quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng cơ bản bằng ngân sách nhà nước tại huyện ĐăkR’Lấp, tỉnh Đăk Nông luận văn thạc sỹ của Phan Vận, năm 2015. - Hoàn thiện quản lý nhà nước trong lĩnh vực xây dựng cơ bản từ thực tiễn tỉnh Bình Phước luận văn thạc sỹ của Huỳnh Thanh Dũng, năm 2006. - Quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản bằng vốn ngân sách tại Sở Y tế Hà Nội luận văn thạc sỹ của Nguyễn Tuấn Tú, năm 2015. Ngoài các công trình nghiên cứu trên, cũng đã có khá nhiều bài viết trên các sách, báo, ấn phẩm, hội thảo cấp tỉnh, vùng, ngànhliên quan đến quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng cơ bản. Luận văn được thực hiện trên cơ sở kế thừa và phát huy những kết quả nghiên cứu dưới góc độ lý luận, kinh nghiệm của một số địa phương khác trong nước. Đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước trên địa bàn thành phố Đà Lạt giai đoạn 2011-2015, những kết quả đạt được, những tồn tại hạn chế và nguyên nhân của những tồn tại hạn chế. Từ đó đề xuất phương hướng, giải pháp và những kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng. Tuy nhiên, các đề tài và bài viết trên đã nghiên cứu những vấn 4đề và đánh giá hiệu quả sử dụng vốn đầu tư từ ngân sách Nhà nước, nhưng chưa đề cập đến quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng cơ bàn từ ngân sách nhà nước của thành phố Đà Lạt. Cho đến nay chưa có một công trình nào nghiên cứu hoàn chỉnh và có hệ thống về quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn thành phố Đà Lạt. Điều đó cho thấy việc nghiên cứu đề tài này là vấn đề mới đang đặt ra, vừa khó khăn, đòi hỏi phải nghiên cứu những điều kiện đặc thù của thành phố, nhằm đưa ra các giải pháp có hiệu quả hơn. Có thể khẳng định rằng chủ đề lựa chọn là riêng biệt và có khả năng đóng góp khoa học. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu luận văn * Mục đích: Làm sáng tỏnhững cơsởlý luận, thực trạng và đềxuất các giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn thành phố Đà Lạt. * Nhiệm vụ: có 3 nhiệm vụ - Khái quát lại những lý luận cơ bản về đầu tư xây dựng cơ bản để hoàn thiện hệ thống văn bản pháp lý hướng dẫn về đầu tư xây dựng cơ bản. - Khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn NSNN tại thành phố Đà Lạt trong giai đoạn 2011-2015. - Đề xuất phương hướng, giải pháp quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn NSNN tại thành phố Đà Lạt trong thời gian tới. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu. * Đối tượng: Chỉ nghiên cứu hoạt động quản lý nhà nước về 5đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước làm đối tượng nghiên cứu. * Phạm vi: Đề tài chủ yếu đánh giá tổng kết về đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn thành phố Đà Lạt thời gian qua (chủ yếu là những mặt hạn chế và thiếu sót, như thất thoát, lãng phí, dẫn đến công trình không đảm bảo chất lượng, đầu tư kém hiệu quả, phân tích để xác định nguyên nhân của tình hình trên). Đây là căn cứ để đề xuất những giải pháp. - Không gian: Trong phạm vi, địa giới hành chính của thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng. - Thời gian: Nghiên cứu đánh giá giai đoạn 2011 - 2015 và định hướng đến năm 2020. 5. Phương pháp nghiên cứu và phương pháp luận Để đạt được mục đích nghiên cứu mà đề tài đặt ra, trong quá trình thực hiện luận văn tác giả đã sử dụng các phương pháp sau: - Luận văn sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử; những nguyên lý cơ bản của đầu tư xây dựng cơ bản nói chung và kiểm tra, kiểm soát nói riêng. - Đồng thời, luận văn cũng sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể như: Điều tra, thu thập, xử lý số liệu, phương pháp thống kê mô tả, so sánh, phân tích tổng hợp và đánh giá thực tiễn, phân tích và hệ thống hóa. - Trong quá trình thực hiện luận văn, ngoài những phương pháp kể trên, tác giả đã thu thập ý kiến của các chuyên gia và các nhà quản lý trong lĩnh vực XDCB như: Sở Kế hoạch & Đầu tư, Tài chính, Xây dựng, Giao thông, Điện lực, KBNN, chuyên viên XDCB Văn phòng UBND thành phố Đà Lạt... để làm căn cứ cho việc đưa các kết luận 6một cách xác đáng, có căn cứ khoa học và thực tiễn; làm cơ sở cho việc đề xuất các giải pháp có tính thực tiễn, có khả năng thực thi và có sức thuyết phục cao nhằm nâng cao việc sử dụng hiệu quả đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn. Từ các vấn đề lý luận và thực tiễn về quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn thành phố Đà Lạt hiện nay; luận văn tập trung đưa ra giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý từ nguồn vốn ngân sách trên địa bàn thành phố Đà Lạt theo phương châm đúng, thiết thực và hiệu quả. Điểm mới của luận văn so với các công trình nghiên cứu trước đây đó là công trình được nghiên cứu một cách toàn diện, trên cơ sở khoa học và thực trạng quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn thành phố Đà Lạt. Đồng thời, đề ra phương hướng, mục tiêu, đặc biệt là hệ thống các giải pháp vừa có tính cấp bách trước mắt, vừa có tính chiến lược lâu dài nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn với mục tiêu nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước phục vụ tốt hơn nhu cầu và lợi ích của nhân dân, thúc đầy phát triển kinh tế - xã hội địa phương. 7. Kết cấu của luận văn tốt nghiệp. Ngoài phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, nội dung được kết cấu thành 3 chương: Chương 1. Cơ sở khoa học quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước. Chương 2. Thực trạng quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng cơ 7bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng. Chương 3. Phương hướng, biện pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng. Chương 1 CỞ SỞ KHOA HỌC QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC 1.1. Tổng quan về quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước 1.1.1. Các khái niệm cơ bản 1.1.1.1.Quản lý và quản lý nhà nước Quản lý nhà nước chính là hoạt động thực thi quyền lực nhà nước do các cơ quan quản lý nhà nước tiến hành đối với tất cả mọi cá nhân và tổ chức trong xã hội, trên tất cả các mặt của đời sống xã hội bằng cách sử dụng quyền lực nhà nước có tính cưỡng chế đơn phương nhằm mục tiêu phục vụ lợi ích chung của cả cộng đồng, duy trì ổn định, an ninh trật tự và thúc đẩy xã hội phát triển theo một định hướng thống nhất của nhà nước. 1.1.1.2. Đầu tư Đầu tư là sự bỏ vốn (chi tiêu vốn) cùng với các nguồn lực khác trong hiện tại để tiến hành một hoạt động nào đó (tạo ra, khai thác, sử dụng một tài sản) nhằm thu về các kết quả có lợi trong tương lai. 1.1.1.3. Đầu tư xây dựng cơ bản “Đầu tư XDCB được hiểu là việc bỏ vốn để xây dựng mới, mở 8rộng hoặc cải tạo những công trình xây dựng nhằm mục đích phát triển, duy trì, nâng cao chất lượng công trình hoặc sản phẩm, dịch vụ trong một thời hạn nhất định.” [23] 1.1.1.4. Vốn Theo Bách khoa toàn thư Việt Nam thì từ “vốn” được sử dụng với nhiều nghĩa khác nhau, nên có nhiều hình thức vốn khác nhau. Trước hết, vốn được xem là toàn bộ những yếu tố được sử dụng vào việc sản xuất ra các của cải; Vốn tạo nên sự đóng góp quan trọng đối với sự tăng trưởng của nền kinh tế. Có các hình thái vốn: Vốn hiện vật (máy móc, nguyên nhiên vật liệu), vốn bằng tiền, vốn tài nguyên thiên nhiên, vốn con người. Vốn kỹ thuật hay vốn vật chất là toàn bộ tài sản sản xuất, tài sản thiết bị cho phép tăng thêm sức sản xuất của lao động. Vốn kỹ thuật còn là nguyên liệu và sản phẩm dở dang mà lao động tác động vào như là hoạt động chuyển hóa. Bất kể là nhà tư bản,tiểu chủ hay doanh nghiệp nhà nước đều phải kinh doanh vốn đem lại lợi nhuận, bảo toàn và tích lũy vốn. 1.1.1.5. Vốn đầu tư Vốn đầu tư cùng với lao động và đất đai là một trong những yếu tố đầu vào cơ bản của mọi quá trình sản xuất. Lý thuyết kinh tế hiện đại ngày nay đề cập vốn đầu tư theo quan điểm rộng hơn, đầy đủ hơn, bao gồm cả đầu tư để nâng cao tri thức, thậm chí bao gồm cả đầu tư để tạo ra nền tảng, tiêu chuẩn đạo đức xã hội, môi trường kinh doanh (nguồn vốn xã hội) cũng là những đầu tư quan trọng của quá trình sản xuất. 1.1.1.6. Vốn đầu tư xây dựng cơ bản “Vốn đầu tư XDCB là toàn bộ những chi phí đã bỏ ra để đạt được mục đích đầu tư bao gồm chi phí cho việc khảo sát quy hoạch xây dựng, chi phí chuẩn bị đầu tư, chi phí thiết kế và xây dựng, mua sắm, lắp đặt máy móc thiết bị và các chi phí khác được ghi trong tổng dự toán”. 9Theo quy định tại Luật Đầu tư công số 49/2014/QH13: Vốn nhà nước là từ những nguồn sau Vốn từ NSNN; Vốn công trái quốc gia; Vốn trái phiếu Chính phủ; Vốn trái phiếu chính quyền địa phương; Vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) và vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài; Vốn tín dụng đầu tư phát triển của Nhà nước; Vốn từ nguồn thu để lại cho đầu tư nhưng chưa đưa vào cân đối ngân sách nhà nước; Các khoản vốn vay khác của ngân sách địa phương để đầu tư. Phạm vi nghiên cứu của luận văn này chỉ tập trung vào vốn từ NSNN. 1.1.2. Đặc điểm đầu tư xây dựng cơ bản 1.1.2.1. Đặc điểm đầu tư xây dựng cơ bản từ vốn ngân sách nhà nước Thứ nhất: Đầu tư XDCB từ NSNN chủ yếu là đầu tư xây dựng các công trình hạ tầng kinh tế - xã hội không có khả năng thu hồi vốn, hiệu quả kinh tế - xã hội do đầu tư những công trình này đem lại là rất lớn và có ý nghĩa quan trọng trong phát triển kinh tế -xã hội, an ninh, quốc phòng của từng địa phương. Thứ hai: Đầu tư XDCB từ NSNN thường chiếm tỷ trọng vốn lớn nhất trong tổng đầu tư phát triển từ NSNN của cả nước nói chung và một địa phương nói riêng. Thứ ba: Chính phủ trung ương hay chính quyền địa phương tham gia trực tiếp vào quản lý toàn bộ quá trình đầu tư xây dựng các công trình thuộc nguồn vốn NSNN nhằm đảm bảo sự phù hợp với chiến lược, qui hoạch và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội. Thứ tư: Các công trình sử dụng vốn đầu tư XDCB từ NSNN phụ thuộc rất lớn vào qui mô và khả năng cân đối của ngân sách. Thứ năm:Vốn từ NSNN trong đầu tư XDCB được kiểm tra, kiểm soát chặt nhằm ngăn chặn tình trạng sử dụng không đúng mụcđích, kém hiệu quả, lãng phí hoặc phổ biến là tham ô, tham nhũng,gây thất 10 thoát NSNN. 1.1.2.2. Đặc điểm quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước Thứ nhất: Đầu tư xây dựng cơ bản được coi là yếu tố khởi đầu cơ bản cho sự phát triển và sinh lợi. Thứ hai: Đầu tư đòi hỏi một khối lượng vốn lớn. Khối lượng vốn đầu tư lớn là yếu tố khách quan nhằm tạo ra những điều kiện vật chất và kỹ thuật cần thiết đảm bảo cho yếu tố tăng trưởng và phát triển như: Xây dựng một hệ thống kết cấu hạ tầng (KCHT), xây dựng các cơ sở khu công nghiệp, cụm công nghiệp, công nghiệp, chế biến... Thứ ba: Quá trình đầu tư xây dựng cơ bản phải được trải qua một thời gian lao động rất dài mới có thể đưa vào khai thác, sử dụng được, do thời gian hoàn vốn kéo dài vì sản phẩm đầu tư xây dựng cơ bản mang tính đặc biệt và tổng hợp, sản xuất không theo một dây chuyền hàng loạt, mà mỗi công trình, mỗi dự án có kiểu cách, tính chất khác nhau. Thứ tư: Đầu tư là một lĩnh vực có rủi ro lớn. Rủi ro trong lĩnh vực đầu tư xây dựng cơ bản chủ yếu là do thời gian của quá trình đầu tư kéo dài. Những đặc điểm của hoạt động đầu tư trên đây sẽ là cơ sở khoa học giúp cho việc đề xuất những biện pháp quản lý vốn đầu tư thích hợp, hữu hiệu nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế và hiệu quả xã hội của quá trình đầu tư xây dựng cơ bản. 1.1.3. Dự án đầu tư xây dựng cơ bản, phân loại, trình tự đầu tư xây dựng tổ chức triển khai thực hiện đầu tư 1.1.3.1. Dự án đầu tư xây dựng cơ bản và phân loại Theo Luật Xây dựng: - Phân loại dự án: + Dự án đầu tư xây dựng được phân loại theo quy mô, tính 11 chất, loại công trình xây dựng và nguồn vốn sử dụng. Dự án đầu tư xây dựng được phân loại theo quy mô, tính chất, loại công trình xây dựng của dự án gồm dự án quan trọng quốc gia, dự án nhóm A, dự án nhóm B, dự án nhóm C theo các tiêu chí quy định của pháp luật về đầu tư công. Dự án đầu tư xây dựng gồm một hoặc nhiều công trình với loại, cấp công trình xây dựng khác nhau (Theo quy định tại Nghị định 59/2015/NĐ-CP ngày 18/06/2015). 1.1.3.2. Trình tự đầu tư xây dựng Trình tự đầu tư xây dựng có 03 giai đoạn gồm chuẩn bị dự án, thực hiện dự án và kết thúc xây dựng đưa công trình của dự án vào khai thác sử dụng. 1.1.3.3. Tổ chức triển khai thực hiện đầu tư 1.1.3.4. Kiểm soát việc sử dụng vốn đầu tư tư cây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước 1.1.4. Sự cần thiết phải quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước 1.1.4.1. Xuất phát từ những bất cập hạn chế của quản lý đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước hiện nay 1.1.4.2. Do yêu cầu xây dựng nền tài chính công hiện đại, hiệu quả đòi hỏi phải có sự thay đổi về cơ chế quản lý ngân sách nhà nước cho đầu tư đầu tư xây dựng cơ bản (Hệ thống các chính sách pháp luật về đầu tư xây dựng) 1.1.4.3. Do sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế trên địa bàn thành phố kéo theo sự thay đổi trong cơ cấu đầu tư xây dựng cơ bản đòi hỏi phải có sự thay đổi trong cơ chế quản lý để hướng tới mục tiêu quản lý 1.1.4.4. Do năng lực chuyên môn của bộ máy chính quyền cấp thành phố và các cấp cơ sở chưa đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ của 12 chủ đầu tư 1.1.4.5. Do yêu cầu phải chống lãng phí, thất thoát trong đầu tư xây dựng cơ bản 1.1.4.6. Do yêu cầu phải nâng cao chất lượng công trình đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước, góp phần thúc đẩy nhanh sự nghiệp Công nghiệp hóa, Hiện đại hóa, phát triển nhanh kinh tế thị trường, tăng trưởng và phát triển kinh tế - xã hội, chủ động hội nhập kinh tế quốc tế và khu vực 1.2. Nội dung quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước Có rất nhiều nội dung quản lý nhà nước từ xây dựng hệ thống các chính sách đến tổ chức bộ thực thi, xây dựng chiến lược quy hoạch và kế hoạch đầu tư xây dựng, thanh tra, kiểm tra giám sát. 1.2.1.1. Tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước 1.2.1.2. Xây dựng và ban hành hệ thống chính sách, pháp luật về quản lý đầu tư xây dựng cơ bản 1.2.1.3. Xây dựng chiến lược, quy hoạch và kế hoạch đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước 1.2.1.4. Phân cấp quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước 1.2.1.5. Về thanh tra, kiểm tra, giám sát quản lý nhà nước đối với đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước 1.2.2. Các nhân tố tác động đến quá trình quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngấn sách nhà nước Có hàng loạt các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước về 13 đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn NSNN, các nhân tố này có tác động trong quá trình quản lý của Nhà nước đối với nguồn vốn và việc sử dụng hiệu quả nguồn vốn XDCB từ NSNN. 1.2.2.1. Các nhân tố về cơ chế chính sách 1.2.2.2. Chiến lược đầu tư và công tác quy hoạch 1.2.2.3. Năng lực bộ máy và quản lý hành chính nhà nước 1.2.2.4. Môi trường cạnh tranh trong đầu tư xây dựng cơ bản của nhà nước 1.2.2.5. Thời gian, phương thức giải ngân và tạm ứng vốn ngân sách 1.2.2.6. Tiến độ giải phóng mặt bằng 1.2.2.7. Công tác thanh tra giám sát 1.2.2.8. Tổ chức thực hiện quản lý ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dựng cơ bản tại địa bàn thành phố 1.2.3. Tiêu chí đánh giá hiệu lực, hiệu quả quản lý đầu tư dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách 1.2.3.1 Nhóm tiêu chí trực tiếp 1.2.3.2. Nhóm tiêu chí gián tiếp 1.2.4. Vai trò của địa phương đối với quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước 1.2.4.1.Về công tác lập các dự án đầu tư 1.2.4.2.Về quyết định đầu tư và kế hoạch vốn đầu tư 1.2.4.3.Về công tác đấu thầu, chọn thầu và nghiệm thu công trình 1.2.4.4.Về công tác thanh toán vốn đầu tư 1.2.4.5.Về công tác báo cáo quyết toán, thanh tra 14 1.2.4.6. Công tác lập và quản lý dự toán công trình thực chất là quản lý giá trong hoạt động đầu tư. Vì vậy đây là một trong những khâu “nhạy cảm” nhất của hoạt động đầu tư 1.2.4.7. Các nhân tố về cơ chế chính sách 1.2.4.8. Thực hiện thanh, kiểm tra các dự án đối với đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước 1.3. Kinh nghiệm quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước ở tỉnh, thành phố có thể tham khảo, vận dụng ở thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng 1.4.1. Kinh nghiệm hoàn thiện cơ chế quản lý ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dựng cơ bản của một số địa phương - Kinh nghiệm quản lý đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn ngân sách nhà nước tại thành phố Hà Nội - Kinh nghiệm quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn ngân sách nhà nước tại thành phố Đà Nẵng - Kinh nghiệm quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng cơ bản của tỉnh Bình Dương 1.3.2. Một số kinh nghiệm hoàn thiện cơ chế quản lý đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước của thành phố Đà Lạt TÓM TẮT CHƯƠNG 1 Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở khoa học về đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước. Đồng thời chỉ rõ vai trò, vị trí, nội dung, những nhân tố tác động đến quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng cơ bản; tham khảo kinh nghiệm một số tỉnh trong nước từ đó rút ra bài học có thể nghiên cứu tại thành phố Đà Lạt. Chương này làm cơ sở lý luận cho việc phân tích đánh giá thực trạng và đề xuất phương hướng, giải pháp hoàn thiện công tác quản lý đầu tư xây dựng cơ bản từ 15 nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn thành phố Đà Lạt được trình bày trong các chương tiếp theo. Chương 2 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ ĐÀ LẠT, TỈNH LÂM ĐỒNG 2.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội và định hướng đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách trên địa bàn thành phố Đà Lạt 2.1.1. Đặc điểm tự nhiên 2.1.2. Tình hình kinh tế - xã hội của thành phố Đà Lạt trong những năm qua 2.1.3. Kết quả đạt được về đầu tư xây dựng cơ bản của thành phố Đà Lạt 2.1.4. Định hướng đầu tư xây dựng cơ bản 2.2. Hiện trạng quản lý đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng 2.2.1. Về hệ thống chính sách, pháp luật liên quan công tác quản lý đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng 2.2.2. Về thực trạng công tác quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế xã hội trên địa bàn thành phố Đà Lạt 2.2.2.1. Về quy hoạch 16 2.2.2.2. Về công tác giải phóng mặt bằng 2.2.3. Về quy trình quản lý nguồn vốn ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dựng cơ bản trên địa bàn thành phố Đà Lạt 2.2.3.1. Lập và phân bổ kế hoạch nguồn vốn ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dựng cơ bản trên địa bàn thành phố Đà Lạt 2.2.3.2. Quản lý vận hành dự án đầu tư xây dựng cơ bản sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước 2.2.3.3. Cấp phát thanh toán vốn đầu tư xây dựng cơ bản qua Kho bạc nhà nước 2.2.4. Về tổ chức thực hiện quản lý nguồn vốn ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dựng cơ bản của bộ máy nhà nước trên địa bàn thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng 2.2.5. Về thanh tra, kiểm tra, giám sát trong thực hiện quản lý nguồn vốn từ ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dựng cơ bản trên địa bàn thành phố Đà Lạt 2.3. Những nhận xét rút ra khi nghiên cứu thực trạng quản lý nguồn vốn ngân sách nhà nước cho đầu tư xây dựng cơ bản tại thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng 2.3.1. Những thành tựu trong tổ chức thực hiện 2.3.2. Những hạn chế của quản lý đầu tư xây dựng cơ bàn từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn thành phố Đà Lạt Một là: Một số quy hoạch chất lượng chưa đáp ứng được yêu cầu, thiếu đồng bộ. Hai là: Công tác kế hoạch vốn đầu tư XDCB điều chỉnh nhiều lần. 17 Ba là: Công tác lập, thẩm định và phê duyệt dự án đầu tư còn nhiều hạn chế. Bốn là: Các thủ tục đầu tư và triển khai dự án của một số chủ đầu tư còn chậm. Năm là: công tác bồi thường giải phóng mặt bằng gặp nhiều khó khăn do một số hộ gia đình không đồng thuận, cố tình đòi đền bù với số tiền lớn, ảnh hưởng lớn đến tiến độ thực hiện các công trình, đặc biệt là các công trình trọng tâm, trọng điểm và công trình giao thông có tổng mức đầu tư lớn. Sáu là: quy trình quản lý NSNN cho đầu tư XDCB trên địa bàn thành phố chưa hợp lý. Bảy là: một số chủ đầu tư, ban quản lý dự án chưa chấp hành tốt các quy định tại Chỉ thị số 1792/CT-TTg ngày 15 tháng 10 năm 2011 của Thủ tướng Chính phủ, Chỉ thị số 27/CT-TTg ngày 10 tháng 10 năm 2012 dẫn tới nhiều dự án thực hiện vượt khối lượng so với kế hoạch giao, gây nợ đọng trong XDCB (tính đến hết tháng 12/2015 nợ đọng XDCB toàn thành phố là 44,12 tỷ đồng) Tám là: Việc thực hiện khâu thanh toán và quyết toán vốn đầu tư còn chậm, lãng phí, thất thoát và hiệu quả chưa cao. 2.3.3. Nguyên nhân của hạn chế về quản lý đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn thành phố Đà Lạt Như đã phân tích những thành tựu đạt được và những hạn chế ở trên, có thể nói rằng, công tác quản lý vốn trong đầu tư XDCB từ NSNN ở Thành phố Đà Lạt tuy đã có những tiến bộ nhất định, song vẫn còn bộc lộ nhiều hạn chế ở hầu hết các khâu như giao kế hoạch; Lập, thẩm định, phê duyệt dự án; Lập, thẩm định, phê duyệt thiết kế, dự toán; Lập, thẩm định, phê duyệt kế hoạch đấu thầu; Triển khai dự án, nghiệm thu, thanh toán, quyết toán công trìnhdẫn đến chậm trễ tiến độ đầu tư, thất thoát, lãng phí, tham ô vốn đầu tư XDCB từ NSNN, gây tác động xấu đến kinh tế của thành phố, làm mất lòng tin của nhân dân. Do vậy, những hạn chế và nguyên nhân của những hạn 18 chế đó đã và đang là những vấn đề bức xúc đặt ra cần được giải quyết trong thời gian tới đối với Thành phố Đà Lạt. TÓM TẮT CHƯƠNG 2 Trong chương 2 luận văn đã đề cập đến những nội dung cơ bản sau: Thứ nhất, làm rõ thực trạng và đánh giá tình hình quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn thành phố Đà Lạt Thứ hai, trên cơ sở đánh giá thực trạng tình hình QLNN về đầu tư XDCB từ nguồn vốn ngân sách nhà nước, tác giả đã chỉ ra được nguyên nhân đạt được và hạn chế về quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách trên địa bàn thành phố Đà Lạt trong giai đoạn 2011-2015. Đó là cơ sở thực tiễn để tác giả đề ra các giải pháp hoàn thiện hơn về quản lý nhà nước về đầu tư XDCB từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn thành phố Đà Lạt trong Chương 3. Chương 3 PHƯƠNG HƯỚNG, BIỆN PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ ĐÀ LẠT, TỈNH LÂM ĐỒNG 3.1. Bối cảnh, quan điểm định hướng đầu tư xây dựng từ nguồn vốn ngân sách nhà nước hiện nay 3.1.1. Những căn cứ xác định phương hướng 3.1.1.1. Bối cảnh kinh tế xã hội quốc tế và trong nước tác động đến đầu tư xây dựng cơ bản 3.1.1.2. Xu hướng phát triển của đầu tư xây dựng cơ bản của 19 nước ta 3.2. Bối cảnh đối với việc quản lý đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước của thành phố Đà Lạt Trong 5 năm tới, thành phố Đà Lạt phát triển kinh tế - xã hội với nhiều thuận lợi đó là: Bối cảnh tình hình chính trị của đất nước ổn định, kinh tế có dấu hiệu hồi phục và tiếp tục tăng trưởng, cùng với thành tựu của 30 năm đổi mới đất nước, hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, vị thế của Việt Nam ngày càng được nâng lên trên trường Quốc tế sẽ là những kinh nghiệm quý báu để tiếp tục đẩy mạnh công cuộc đổi mới, là cơ hội để thành phố Đà Lạt thu hút nguồn lực đầu tư và mở rộng thị trường tiêu thụ hàng hóa, tiềm năng của thành phố tiếp tục phát huy, quốc phòng, an ninh bảo đảm là tiền đề hế sức quan trọng cho thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của thành phố trong những năm tới. 3.2.1. Quan điểm quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước của thành phố Đà Lạt Trong bối cảnh mới của thành phố Đà Lạt hiện nay, thì Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Thành phố đã đưa ra những định hướng phát triển cơ bản đó là: Phát triển kinh tế - xã hội một cách toàn diện và đồng bộ, nâng cao nhịp độ và chất lượng tăng trưởng trong từng ngành, từng lĩnh vực của thành phố, phát triển thành phố theo hướng tăng trưởng nhanh, bền vững, nhanh chóng trở thành địa bàn trọng điểm kinh tế của tỉnh Lâm Đồng, vùng Tây Nguyên. Định hướng không gian thành phố Đà Lạt: Bảo tồn và phát triển Đà Lạt thành đô thị đặc thù về quy hoạch, kiến trúc, văn hóa, lịch sử, cảnh quan tự nhiên; xây dựng Đà Lạt trở thành đô thị du lịch - văn hóa - khoa học, xanh và hiện đại có đẳng cấp quốc tế. 20 3.2.2. Phương hướng hoàn thiện quản lý đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách trên địa bàn thành phố Đà Lạt Trên cơ sở những quan điểm của Đảng bộ thành phố về việc quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản, để thực hiện được những mục tiêu đã đề ra Thành phố đã có một số phương hướng chỉ đạo đối với việc quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ NSNN. Về phương hướng tổng quát, trên cơ sở quán triệt các Luật, Nghị định, Chính sách và cơ chế có liên quan đến đầu tư xây dựng cơ bản từ NSNN, thông qua điều chỉnh, bổ sung để việc quản lý nhà nước đối với vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ NSNN của thành phố Đà Lạt theo hướng nâng cao hiệu quả, chất lượng các dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ NSNN, đảm bảo tránh lãng phí, thất thoát vốn - hai căn bệnh nan giải và phổ biến trong lĩnh vực đầu tư xây dựng cơ bản từ NSNN hiện nay nhằm đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với kinh tế tri thức, phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và chủ động hội nhập kinh tế quốc tế ở nước ta trong đó có tỉnh Lâm Đồng nói chung và thành phố Đà Lạt nói riêng. 3.3. Giải pháp hoàn thiện quản lý đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn thành phố Đà Lạt 3.3.1. Hoàn thiện pháp luật, chính sách nhà nước liên quan đến quản lý đầu tư xây dựng cơ bản trên địa bàn thành phố Đà Lạt 3.3.1.1. Hướng dẫn cụ thể văn bản quy phạm pháp luật khi có sửa đổi, bổ sung, đồng thời hướng dẫn xử lý chuyển tiếp khi thay đổi cơ chế quản lý 3.3.1.2. Hoàn thiện cơ chế bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất để xây dựng công trình 3.3.1.3. Xây dựng cơ chế ngăn ngừa rủi do trong đầu tư xây 21 dựng cơ bản thuộc nguồn vốn ngân sách nhà nước tại địa bàn thành phố 3.3.1.4. Cần đưa tiêu chí lao động của nhà thầu vào đánh giá năng lực nhà thầu 3.3.2. Hoàn thiện quy trình quản lý đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa thành phố Đà Lạt 3.3.3. Nâng cao năng lực của bộ máy chính quyền thành phố Đà Lạt trong thực hiện quản lý đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa thành phố Đà Lạt 3.3.4. Tăng cường thanh tra, giám sát, kiểm tra việc thực hiện quản lý đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng 3.3.5. Tăng cường vai trò quản lý thanh toán, giải ngân của Kho bạc nhà nước Đà Lạt đối với các dự án vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách Nhà nước của thành phố Đà Lạt 3.3.6. Đẩy nhanh tiến trình cải cách thủ tục hành chính trong quản lý đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn thành phố 3.4. Đề xuất, kiến nghị đến các cấp, các ngành TÓM TẮT CHƯƠNG 3 Trong chương 3, tác giả đã đề cập những nội dung khoa học sau: Thứ nhất, trên cơ sở chiến lược và mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, các chương trình, đề án trọng điểm của thành phố giai đoạn năm 2016-2020, tác giả đã nêu quan điểm định hướng hoàn thiện quản lý ĐTXDCB từ nguồn vốn ngân sách trên địa bản thành phố Đà Lạt. 22 Thứ hai, từ thực trạng quản lý nhà nước về đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách tác giả đề xuất hệ thống các phương hướng, giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước về ĐTXDCB từ nguồn vốn NSNN trên địa bàn thành phố Đà Lạt trong thời gian tới. Những nội dung trên đây là những đóng góp về mặt thực tiễn của luận văn. 23 KẾT LUẬN Qua nghiên cứu lý luận, phân tích đánh giá thực tiễn hoạt động quản lý nhà nước đối với đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước, Luận văn đã hoàn thành và khẳng định: Đầu tư xây dựng cơ bản giúp cho nền kinh tế có cơ sở hạ tầng kỹ thuật hiện đại hơn, đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của nhân dân. Thành phố Đà Lạt trong những năm qua có những thành tựu nhất định trong công tác quản lý sử dụng vốn ngân sách trong lĩnh vực xây dựng cơ bản, song vẫn còn tồn tại nhiều mặt hạn chế. Để khắc phục những hạn chế đó đưa ra những giải pháp giúp Đảng bộ và chính quyền thành phố Đà Lạt đề ra chính sách, nhiều giải pháp nhằm quản lý chặt chẽ và sử dụng tiết kiệm có hiệu quả vốn ĐTXDCB. Ngân sách nhà nước là một bộ phận quan trọng của vốn đầu tư của xã hội, là công sức của toàn dân góp, được nhà nước sử dụng đầu tư cho những công trình có khả năng thu hồi vốn hoặc những công trình quan trọng có ý nghĩa quyết định đối với sự tồn tại và phát triển của địa phương, vì thế nhà nước có trách nhiệm phải quản lý chặt chẽ và sử dụng có hiệu quả nguồn vốn. Đề tài cơ bản đã hoàn thành mục tiêu nghiên cứu theo yêu cầu của Luận văn. Những kết luận cơ bản mà luận văn cao học đưa ra gồm: - Hệ thống hóa những cơ sở khoa học, cơ sở pháp lý về đầu tư xây dựng cơ bản, vai trò của đầu tư bằng vốn ngân sách đối với phát triển kinh tế - xã hội, trong thời kỳ đổi mới của đất nước, trong đó có thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng. - Từ cơ sở khoa học về quản lý nhà nước đối với dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn NSNN, sự cần thiết phải quản lý nhà nước, nội dung quản lý nhà nước, các nguyên tắc cũng như yêu cầu quản lý 24 nhà nước đối với các dự án đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN. - Đánh giá thực trạng các dự án đầu tư xây dựng cơ bản NSNN trên địa bàn thành phố Đà Lạt trong giai đoạn 2011-2015, chỉ ra những hiệu quả mà các công trình đầu tư xây dựng trong những năm qua mang lại cho đời sống kinh tế - xã hội của thành phố. - Phân tích toàn diện trên tất cả các mặt thực trạng công tác quản lý nhà nước đối với đầu tư XDCB từ NSNN trên địa bàn thành phố Đà Lạt. Qua đó xác định rõ nguyên nhân, tồn tại cần thiết phải giải quyết nhằm hoàn thiện quản lý nhà nước đối với đầu tư XDCB từ NSNN trên phạm vi cả nước, tỉnh Lâm Đồng nói chung và thành phố Đà Lạt nói riêng. - Đề xuất phương hướng, giải pháp và kiến nghị đối với quản lý nhà nước về đầu tư XDCB từ NSNN. Đây là những kết luận khoa học, góp phần hoàn thiện công tác QLNN đối với công tác đầu tư XDCB từ nguồn vốn ngân sách nhà nước.