Tóm tắt Luận văn Tổ chức thực hiện giáo dục pháp luật tại các trường trung cấp chuyên nghiệp trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ ./. ../.. HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA LÊ THỊ THẢO DỊU TỔ CHỨC THỰC HIỆN GIÁO DỤC PHÁP LUẬT TẠI CÁC TRƯỜNG TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐẮK LẮK LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG ĐẮK LẮK – NĂM 2017 2 Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Vũ Trọng Hách Phản biện 1: . Phản biện 2: . Luận văn được bào vệ tại Hội đồng chấm luận văn, Học viện Hành chính Quốc gia Địa điểm: Phòng - Hội trường bảo vệ luận văn thạc sĩ, Phân viện Hành chính khu vực Tây Nguyên Số: 51 Phạm Văn Đồng, phường Tân Hòa, Tp. Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk Thời gian: vào hồigiờ..tháng..năm 2017 Có thể tìm hiểu luận văn tại: Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc trên trang Web của Khoa Sau đại học, Học viện Hành chính 3 MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Trong đời sống xã hội, pháp luật có vai trò đặc biệt quan trọng, là phương tiện không thể thiếu bảo đảm sự tồn tại, vận hành bình thường của xã hội. Pháp luật là một hệ thống các quy tắc xử sự do Nhà nước ban hành, thừa nhận và áp dụng nhằm đảm bảo sự ổn định của xã hội. Giáo dục pháp luật luôn có vị trí và vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình xây dựng Nhà nước xã hội chủ nghĩa hiện nay, là một bộ phận của công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, là trách nhiệm của toàn bộ hệ thống chính trị, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và sự điều phối, tổ chức thực hiện của các cơ quan nhà nước và các tổ chức, đoàn thể; là khâu then chốt, quan trọng để chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nước thực sự đi vào cuộc sống xã hội, đi vào ý thức, hành động của từng chủ thể trong xã hội. Giáo dục pháp luật cũng là cầu nối để chuyển tải pháp luật vào cuộc sống. Trong những năm gần đây, công tác giáo dục pháp luật đã được thực hiện theo các chương trình, kế hoạch cụ thể được Chính phủ phê duyệt. Trong chương trình giáo dục của các trường trung cấp chuyên nghiệp, giáo dục pháp luật được thực hiện thông qua việc dạy học môn pháp luật; lồng ghép, tích hợp vào các môn học có liên quan; thực hiện thông qua các hoạt động ngoại khóa... Tuy nhiên, thực tế 4 những năm gần đây cho thấy, tình trạng vi phạm pháp luật trong giới trẻ nói chung và học sinh nói riêng có chiều hướng gia tăng đã làm dấy lên những lo lắng, quan ngại trong dư luận xã hội. Điều này có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân như môi trường sống, cách giáo dục từ gia đình, ý thức của cá nhân... nhưng thực tế cho thấy, một tỷ lệ không nhỏ học sinh còn hiểu biết về pháp luật sơ sài, hời hợt, công tác giáo dục pháp luật cho học sinh trong nhà trường chưa mang lại hiệu quả như mong muốn. Với những trăn trở trên, tác giả chọn đề tài “Tổ chức thực hiện giáo dục pháp luật tại các trường trung cấp chuyên nghiệp trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk” để làm để tài nghiên cứu cho luận văn cao học Quản lý công. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Giáo dục pháp luật là một vấn đề rất quan trọng trong tình hình hiện nay. Với xu hướng tội phạm ngày càng gia tăng, vấn đề này lại càng cấp bách. Do vậy, nhiều đề tài khoa học nghiên cứu xoay quanh về nội dung này như: - Đề tài “Giáo dục pháp luật ở trường chuyên nghiệp trong giai đoạn hiện nay qua thực tiễn tỉnh Nam Định” năm 2007, Luận văn Thạc sĩ của tác giả Bùi Thị Thanh Thủy. - Đề tài “Giáo dục pháp luật trong các trường TCCN, trung học chuyên nghiệp và dạy nghề (không chuyên luật) ở nước ta hiện nay” năm 1996, Luận án tiến sĩ của tác giả Đinh Xuân Thảo. 5 - Đề tài “Quản lý nhà nước về giáo dục pháp luật cho thanh thiếu niên trên địa bàn tỉnh Đắk Nông” năm 2014, Luận văn thạc sĩ của tác giả Châu Ngọc Lương. - Đề tài “Quản lý nhà nước về phổ biến, giáo dục pháp luật trên địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk” năm 2015, Luận văn thạc sĩ của tác giả Chế Vũ Chí An. Ngoài ra, rất nhiều các chuyên đề nghiên cứu về vấn đề này được đăng tải trên các báo, tạp chí dưới góc độ khác nhau. Các công trình nghiên cứu trên đã nêu ra nhiều vấn đề từ lý luận đến thực trạng và giải pháp xoay quanh giáo dục pháp luật. Đây là cơ sở để tác giả tham khảo, kế thừa và tiếp tục nghiên cứu nội dung này. Cho đến nay, vẫn chưa có công trình nghiên cứu cụ thể đối với việc tổ chức thực hiện giáo dục pháp luật tại các trường trung cấp chuyên nghiệp trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk, đây là đề tài đầu tiên nghiên cứu về phạm vi này. Đây cũng là lý do để đề tài này được lựa chọn bởi sự không trùng lặp của đề tài. 3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu cơ sở lý luận tổ chức thực hiện giáo dục pháp luật nói chung, đánh giá thực tiễn tổ chức thực hiện giáo dục pháp luật tại các trường Trung cấp chuyên nghiệp trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk để đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả giáo dục pháp luật tại các trường này. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu 6 - Nghiên cứu và xây dựng hệ thống cơ sở lý luận về tổ chức thực hiện giáo dục pháp luật tại các trường trung cấp chuyên nghiệp. - Khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng tổ chức thực hiện giáo dục pháp luật tại các trường trung cấp chuyên nghiệp trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. - Đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả tổ chức thực hiện giáo dục pháp luật tại các trường trung cấp chuyên nghiệp trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. 4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Luận văn xác định đối tượng nghiên cứu là tổ chức thực hiện giáo dục pháp luật tại các trường trung cấp chuyên nghiệp trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi nghiên cứu về không gian: Các trường Trung cấp chuyên nghiệp trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. - Phạm vi nghiên cứu về thời gian: Từ năm 2011 đến năm 2016. - Phạm vi nghiên cứu về nội dung: Xây dựng và ban hành các văn bản về tổ chức thực hiện giáo dục pháp luật, chương trình giáo dục pháp luật, kế hoạch thực hiện giáo dục pháp luật, đánh giá kết quả thực hiện giáo dục pháp luật. 5. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp luận: Luận văn sử dụng phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, các quan điểm của Đảng 7 và Nhà nước về giáo dục pháp luật. Phương pháp luận được vận dụng nhằm làm sáng tỏ nội dung của vấn đề nghiên cứu. - Phương pháp nghiên cứu: Đề tài luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu truyền thống như: Phương pháp nghiên cứu lí luận, phương pháp nghiên cứu thực tiễn, phương pháp quan sát, phương pháp phỏng vấn 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn - Về lý luận: Luận văn góp phần làm phong phú thêm lý luận về giáo dục pháp luật. - Về thực tiễn: Kết quả nghiên cứu thực trạng, giải pháp của đề tài sẽ là nguồn tư liệu để các trường trung cấp chuyên nghiệp trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk tham khảo nhằm thực hiện có hiệu quả việc giáo dục pháp luật tại đơn vị. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo và Phụ lục. Luận văn bao gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về tổ chức thực hiện giáo dục pháp luật tại các trường trung cấp chuyên nghiệp. Chương 2: Thực trạng tổ chức thực hiện giáo dục pháp luật tại các trường trung cấp chuyên nghiệp trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. Chương 3: Phương hướng và giải pháp nâng cao hiệu quả tổ chức thực hiện giáo dục pháp luật tại các trường trung cấp chuyên nghiệp trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. 8 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN GIÁO DỤC PHÁP LUẬT TẠI CÁC TRƯỜNG TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP 1.1. Những khái niệm cơ bản 1.1.1. Trường trung cấp chuyên nghiệp Căn cứ Khoản 1 Điều 36 Luật Giáo dục năm 2005, trường Trung cấp chuyên nghiệp (TCCN) là một cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Trường TCCN là cơ sở đào tạo nghề thành lập và hoạt động theo Thông tư 54/2011/TT-BGDĐT ngày 15/11/2011 của Bộ GDĐT ban hành Điều lệ trường Trung cấp chuyên nghiệp và Thông tư 22/2014/TT-BGDĐT ngày 09/07/2014 của Bộ GDĐT ban hành Quy chế đào tạo trung cấp chuyên nghiệp. Theo Điều lệ trường TCCN, trường TCCN là cơ sở giáo dục nghề nghiệp thuộc hệ thống giáo dục quốc dân, có tư cách pháp nhân, có con dấu và tài khoản riêng. Hệ thống trường TCCN bao gồm: (i) Trường TCCN trực thuộc Bộ, ngành (bao gồm cả các trường TCCN thuộc các doanh nghiệp do Bộ, ngành thực hiện một số quyền và nghĩa vụ của chủ sở hữu đối với doanh nghiệp đó theo quy định của pháp luật); và (ii) Trường TCCN thuộc tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (gọi chung là trường TCCN thuộc tỉnh). Trường TCCN được tổ chức theo các loại hình công lập và tư thục. 1.1.2. Giáo dục pháp luật Khoản 4 Điều 3 Luật phổ biến, giáo dục pháp luật năm 2012 ghi nhận “Giáo dục pháp luật trong các cơ sở giáo dục của hệ thống 9 giáo dục quốc dân được lồng ghép trong chương trình giáo dục của các cấp học và trình độ đào tạo; là một nội dung trong chương trình giáo dục trung học cơ sở, trung học phổ thông, giáo dục nghề nghiệp, giáo dục TCCN”. 1.1.3. Tổ chức thực hiện giáo dục pháp luật Xuất phát từ mục tiêu giáo dục và đào tạo toàn diện của các trường, từ yêu cầu tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa, ngay từ đầu những năm 80, Đảng và Nhà nước ta đã chủ trương đưa giáo dục pháp luật vào nhà trường. Các Nghị quyết quan trọng của Đảng từ Nghị quyết số 14/TU ngày 11/01/1979 về cải cách giáo dục đến các nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ V,VI,VII đều đã thể hiện nhất quán chủ trương đó và nhấn mạnh vai trò của giáo dục pháp luật trong quá trình xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Để đẩy mạnh công tác giáo dục pháp luật, nhằm “tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác tư pháp” theo Nghị quyết 08/NQ-TƯ ngày 02/01/2002 của Bộ Chính trị về một số nhiệm vụ trọng tâm công tác tư pháp trong thời gian tới, ngày 09 tháng 12 năm 2003 Ban Bí thư trung ương Đảng đã ban hành Chỉ thị số 32-CT/TW về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, nhân dân. Thực tế hiện nay, hoạt động giáo dục pháp luật được mở rộng ra tất cả các bộ, ngành và trên khắp các cấp hành chính lãnh thổ. Các cơ quan đầu mối xây dựng kế hoạch và chương trình giáo dục pháp luật là các Bộ Tư pháp; Bộ GDĐT và các Sở, ngành chuyên môn tại các tỉnh. Từ các kế hoạch, chương trình giáo dục 10 pháp luật này, các đơn vị liên quan sẽ triển khai thành các hoạt động cụ thể để hưởng ứng. 1.1.4. Tổ chức thực hiện giáo dục pháp luật tại các trường trung cấp chuyên nghiệp Đối với trình độ đào tạo trung cấp chuyên nghiệp, môn học pháp luật được đưa vào giảng dạy chính thức ở tất cả các chương trình đào tạo từ năm 1997 – 1998 với thời lượng 35 tiết, ngày 01/07/2008, Bộ trưởng Bộ Giáo dục - Đào tạo Ban hành Chương trình môn học pháp luật dùng cho đào tạo trình độ trung cấp chuyên nghiệp (kèm theo Quyết định số 33/2008/QĐ-BGDĐT). Chương trình được sử dụng thống nhất trong đào tạo trung cấp chuyên nghiệp cho các hình thức giáo dục chính quy và vừa làm vừa học, với thời lượng 30 tiết/2 đơn vị học trình, 2-4 tiết/tuần tùy theo sự bố trí của từng trường. Năm 2009, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1928/QĐ-TTg ngày 20/11/2009 phê duyệt Đề án Nâng cao chất lượng công tác phổ biến giáo dục pháp luật trong nhà trường. Hằng năm, Bộ GDĐT ban hành Kế hoạch công tác giáo dục pháp luật để chỉ đạo trong toàn ngành, trong đó có các trường TCCN trên cả nước và các kế hoạch giáo dục pháp luật theo chuyên đề. Thực hiện chủ trương trên của Bộ GDĐT, hằng năm các địa phương, các trường TCCN đã ban hành văn bản chỉ đạo, xây dựng kế hoạch công tác giáo dục pháp luật, các chuyên đề hoặc lồng ghép nội dung giáo dục pháp luật vào các kế hoạch công tác chung để triển khai công tác giáo dục pháp luật tại đơn vị. 11 1.2. Giáo dục pháp luật trong các trường trung cấp chuyên nghiệp 1.2.1. Mục đích giáo dục pháp luật Giáo dục pháp luật trong các trường TCCN là nhằm hình thành, làm sâu sắc và từng bước mở rộng hệ thống tri thức pháp luật cho học sinh. Giáo dục pháp luật là nhằm hình thành, bồi dưỡng, phát triển niềm tin pháp luật cho học sinh. Giáo dục pháp luật là giáo dục ý thức nhân cách, rèn luyện thói quen, hành vi tuân thủ pháp luật cho đối tượng. 1.2.2. Nội dung giáo dục pháp luật Căn cứ Điều 10 Luật phổ biến, giáo dục pháp luật năm 2012, nội dung giáo dục pháp luật hướng tới: - Quy định của Hiến pháp và văn bản quy phạm pháp luật, trọng tâm là các quy định của pháp luật. - Các điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên, các thỏa thuận quốc tế. - Ý thức tôn trọng và chấp hành pháp luật; ý thức bảo vệ pháp luật; lợi ích của việc chấp hành pháp luật; gương người tốt, việc tốt trong thực hiện pháp luật. 1.2.3. Hình thức giáo dục pháp luật Theo điều 24 của Luật phổ biến giáo dục pháp luật 2012 có đề cập đến hình thức giáo dục pháp luật trong các cơ sở giáo dục của hệ thống giáo dục quốc dân gồm: Giáo dục chính khóa thông qua môn học pháp luật, pháp luật đại cương, pháp luật chuyên ngành tại 12 các cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Giáo dục ngoại khóa và các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. 1.2.4. Vai trò giáo dục pháp luật Giáo dục pháp luật là góp phần giáo dục đạo đức, lối sống, hình thành nhân cách, rèn luyện hành vi ứng xử cho thế hệ trẻ ngay từ trên ghế nhà trường tạo nếp sống, hành động “sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật”. Giáo dục pháp luật nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện. 1.3. Trách nhiệm giáo dục pháp luật tại các Trường trung cấp chuyên nghiệp 1.3.1. Trách nhiệm của các Bộ Các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ có trách nhiệm ban hành theo thẩm quyền chương trình, đề án, kế hoạch phổ biến, giáo dục pháp luật và chỉ đạo, hướng dẫn các cơ quan, đơn vị thuộc thẩm quyền quản lý triển khai thực hiện. Với tư cách là Bộ chủ quản trong lĩnh vực giáo dục đào tạo, Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành chương trình giáo dục pháp luật trong các cấp học và trình độ đào tạo; quy định thời gian, lộ trình hoàn thành việc chuẩn hóa giáo viên dạy môn pháp luật. Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội ban hành. 1.3.2. Trách nhiệm của Ủy ban nhân dân tỉnh Ủy ban nhân dân các cấp có trách nhiệm ban hành theo thẩm quyền chương trình, kế hoạch, đề án về giáo dục pháp luật; chỉ đạo, 13 hướng dẫn, tổ chức triển khai và kiểm tra công tác giáo dục pháp luật; xây dựng, tập huấn, bồi dưỡng, quản lý đội ngũ báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền viên pháp luật; thực hiện chuẩn hóa đội ngũ giáo viên dạy môn pháp luật theo quy định của pháp luật; tạo điều kiện để các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp hỗ trợ cho hoạt động giáo dục pháp luật. 1.3.3. Trách nhiệm của các Trường trung cấp chuyên nghiệp Các trường TCCN có trách nhiệm tổ chức thực hiện giáo dục pháp luật, bố trí giáo viên dạy môn pháp luật theo quy định của pháp luật. Đồng thời, các trường phải phối hợp với gia đình và xã hội thực hiện mục tiêu giáo dục pháp luật trong các cơ sở giáo dục của hệ thống giáo dục quốc dân. 1.4. Các yếu tố bảo đảm cho tổ chức thực hiện giáo dục pháp luật trong các Trường trung cấp chuyên nghiệp 1.4.1. Bảo đảm chính trị 1.4.2. Bảo đảm pháp lý 1.5. Kinh nghiệm tổ chức giáo dục pháp luật ở các trường trung cấp chuyên nghiệp và bài học kinh nghiệm có thể vận dụng cho Đắk Lắk 1.5.1. Kinh nghiệm ở một số địa phương 1.5.2. Bài học kinh nghiệm cho Đắk Lắk Thứ nhất, cần tăng cường phối hợp giữa nhà trường - gia đình và xã hội trong việc giáo dục pháp luật cho học sinh các trường TCCN. 14 Thứ hai, cần đổi mới phương pháp giảng dạy môn Pháp luật tại các trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk, kết hợp các hoạt động ngoại khóa phong phú để tăng hiệu quả giáo dục pháp luật. Thứ ba, cần tạo điều kiện để giáo viên các trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk có cơ hội học tập, nâng cao trình độ giảng dạy và tập huấn các nội dung mới của pháp luật. Tiểu kết Chương 1 Giáo dục pháp luật trong các trường TCCN là nội dung bắt buộc trong chương trình đào tạo chính khóa của các trường TCCN. Thực tế hiện nay, nội dung giáo dục pháp luật được lồng ghép vào môn học pháp luật và một số môn học chuyên ngành nhằm cung cấp cho học sinh các kiến thức cơ bản nhất; những nội dung pháp luật gần gũi nhất đối với học sinh. Việc giáo dục pháp luật trong trường TCCN là một phương thức nâng cao nhận thức pháp luật; đạo đức và hình thành thói quen trong đời sống hàng ngày về việc thực hiện pháp luật đối với đội ngũ thanh niên – chủ thể tương lai của đất nước. Kinh nghiệm của thành phố Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, tỉnh Quảng Bình trong việc tổ chức các hoạt động giáo dục pháp luật tại các cơ sở đào tạo, là bài học cho tỉnh Đắk Lắk trong công tác tổ chức thực hiện giáo dục pháp luật tại các cơ sở TCCN trên địa bàn tỉnh. Trong đó, yếu tố trung tâm để hoạt động này có hiệu quả vẫn là vai trò của đội ngũ giáo viên và nội dung, phương pháp truyền đạt kiến thức. 15 Chương 2 THỰC TRẠNG TỔ CHỨC THỰC HIỆN GIÁO DỤC PHÁP LUẬT TẠI CÁC TRƯỜNG TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐẮK LẮK 2.1. Khái quát chung về các Trường trung cấp chuyên nghiệp trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk 2.2. Phân tích thực trạng tổ chức thực hiện giáo dục pháp luật tại các Trường trung cấp chuyên nghiệp tỉnh Đắk Lắk 2.2.1. Thực trạng tổ chức giáo dục pháp luật dưới nội dung là một môn học Các trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk sử dụng chương trình môn học Pháp luật ban hành kèm theo Quyết định số 33/2008/QĐ-BGDĐT ngày 01/7/2008 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo và Chỉ thị số 10/CT-TTg ngày 12/6/2013 của Thủ tướng chính phủ về việc đưa nội dung phòng chống tham nhũng vào giảng dạy tại các cơ sở giáo dục, đào tạo từ năm học 2013-2014. Thời lượng chương trình 30 tiết/2 đơn vị học trình. Thời gian thực hiện quy định 2-4 tiết/tuần. Thực tế các trường đều phân thời khóa biểu dạy theo kiểu “cuốn chiếu”. Môn học Pháp luật được phân thời lượng dạy trong 6 ngày (nếu trường bố trí dạy 5 tiết/1 ngày), dạy trong 4 ngày rưỡi (nếu trường bố trí dạy 8 tiết/1 ngày). Một số trường không có giáo viên biên chế hoặc hợp đồng cơ hữu dạy môn học Pháp luật, chỉ hợp đồng thỉnh giảng giáo viên dạy môn Pháp luật. 16 Hàng năm các trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk đều cử giáo viên tham gia tập huấn bồi dưỡng giáo viên dạy Pháp luật. Đối với những trường không có giáo viên môn Pháp luật sẽ cử cán bộ phòng Đào tạo, Hiệu phó phụ trách chuyên môn hoặc giáo viên dạy môn Giáo dục chính trị đi tham gia tập huấn. Thực trạng này cho thấy, người tập huấn không dạy và người dạy không được tập huấn. 2.2.2. Thực trạng tổ chức giáo dục pháp luật dưới góc độ tiếp thu ngoài giờ lên lớp, sinh hoạt ngoại khóa và các hoạt động đoàn thể khác Công tác giáo dục pháp luật thông qua sinh hoạt ngoại khóa, ngoài giờ lên lớp tại các trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk được triển khai với nhiều hình thức như giáo dục pháp luật thông qua việc biên soạn, phát hành các loại tài liệu; tuyên truyền trên các phương tiện thông tin; lồng ghép, tích hợp nội dung giáo dục pháp luật trong các tuần sinh hoạt HSSV đầu năm, đầu khoá học; các hoạt động văn hóa, văn nghệ, các hội thi, hội diễn, chào cờ đầu tháng; thành lập các câu lạc bộ Các trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk đều xây dựng, thực hiện tủ sách pháp luật. Tủ sách pháp luật của các trường khá đầy đủ các sách về pháp luật nhưng hầu như không hoạt động, học sinh không mượn để đọc, để tìm hiểu. Qua khảo sát thực trạng trạng tổ chức giáo dục pháp luật dưới góc độ tiếp thu ngoài giờ lên lớp, sinh hoạt ngoại khóa và các hoạt động đoàn thể khác, tôi nhận thấy, các hoạt động đều được tổ chức định kỳ, đều đặn, có kế hoạch đầy đủ. Tuy nhiên, do thời gian 17 học của học sinh các trường TCCN khá dày đặc nên việc tham gia các hoạt động ngoại khóa chưa được chú tâm. Các đoàn tham gia các Hội thi mang tính chất đối phó, thiếu sự đầu tư . Tủ sách pháp luật tại các trường hầu như không hoạt động, học sinh không mượn để đọc, để tìm hiểu. 2.2.3. Thực trạng thực hiện trách nhiệm của các chủ thể có thẩm quyền trong tổ chức giáo dục pháp luật tại các Trường trung cấp chuyên nghiệp trên địa bàn tỉnh 2.2.3.1. Trách nhiệm của UBND tỉnh Đắk Lắk Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Lắk có trách nhiệm ban hành theo thẩm quyền chương trình, kế hoạch, đề án về giáo dục pháp luật; chỉ đạo, hướng dẫn, tổ chức triển khai và kiểm tra công tác giáo dục pháp luật. Cụ thể như ban hành các quyết định sau: - Quyết định số 1573/QĐ-UBND ngày 22/6/2009 của Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Lắk ban hành kế hoạch triển khai đề án “củng cố, kiện toàn và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong công tác PBGDPL đáp ứng yêu cầu đổi mới, phát triển của đất nước” từ năm 2009 đến năm 2012 trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk; - Quyết định số 1164/QĐ-UBND ngày 12/5/2011 của Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Lắk ban hành kế hoạch triển khai đề án “Tăng cường công tác PBGDPL nhằm nâng cao ý thức pháp luật cho Thanh thiếu niên giai đoạn từ năm 2011 đến năm 2015”; - Quyết định số 2464/QĐ-UBND ngày 26/10/2012 của Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Lắk ban hành kế hoạch thực hiện quyết định số 409/QĐ-TTg ngày 09/4/2012 của Thủ tướng Chính phủ ban hành 18 chương trình hành động thực hiện kết luận số 04-KL/TW ngày 19/4/2011 của Ban bí thư Trung ương Đảng (Khóa XI) trên địa bàn tỉnh từ năm 2012 đến năm 2016. - Ban hành Kế hoạch số 4302/KH-UBND ngày 01 tháng 07 năm 2013 của Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Lắk về việc triển khai thực hiện Đề án “Nâng cao chất lượng công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhà trường” giai đoạn 2013-2016 trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. 2.2.3.2. Trách nhiệm của Sở Tư pháp Đắk Lắk Sở Tư pháp tỉnh Đắk Lắk xây dựng đề án, kế hoạch, chương trình giáo dục pháp luật dài hạn, hàng năm trình UBND tỉnh Đắk Lắk ban hành; tổ chức thực hiện nhiệm vụ giáo dục pháp luật theo kế hoạch của Bộ Tư pháp, UBND tỉnh Đắk Lắk. Sở Tư pháp tỉnh Đắk Lắk còn thực hiện việc hướng dẫn, kiểm tra công tác xây dựng, quản lý, khai thác tủ sách pháp luật ở các trường học. Đôn đốc, kiểm tra Sở Giáo dục và Đào tạo Đắk Lắk trong việc tổ chức Ngày Pháp luật nước Cộng hòa XHCN Việt Nam. 2.2.3.3. Trách nhiệm của Sở Giáo dục và Đào tạo Đắk Lắk Sở Giáo dục và Đào tạo Đắk Lắk đã triển khai một số công tác giáo dục pháp luật chủ yếu như sau: - Triển khai Kế hoạch thực hiện Đề án 1928 giai đoạn 2013- 2016; Chỉ đạo, hướng dẫn các phòng giáo dục và đào tạo, các cơ sở giáo dục trực thuộc thực hiện Quyết định số 1141/QĐ-BĐHĐA; Tiếp tục triển khai thực hiện Chỉ thị số 10/CT-TTg ngày 12/6/2013 của 19 Thủ tướng Chính phủ về việc đưa nội dung phòng, chống tham nhũng vào giảng dạy tại các cơ sở giáo dục, đào tạo. - Xây dựng báo cáo tổng kết, đánh giá việc thực hiện Đề án 1928 giai đoạn 2013-2016; Đề xuất khen thưởng các tổ chức, cá nhân có thành tích xuất sắc trong việc thực hiện Đề án. - Ban hành các kế hoạch triển khai thực hiện công tác phổ biến giáo dục pháp luật. Tổ chức phổ biến kịp thời, thường xuyên các quy định pháp luật mới về giáo dục và các quy định pháp luật phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của từng đối tượng thuộc phạm vi quản lý của đơn vị. - Thực hiện công tác đào tạo, bồi dưỡng kiến thức pháp luật, kỹ năng phổ biến, giáo dục pháp luật cho đội ngũ giáo viên môn Pháp luật. Tiếp tục bổ sung, nâng cao chất lượng tủ sách pháp luật và các phương tiện, thiết bị, tài liệu, học liệu hỗ trợ công tác giáo dục pháp luật. Tổ chức Hội thi Học sinh giỏi, Giáo viên dạy giỏi. - Phát động phong trào viết sáng kiến kinh nghiệm, làm đồ dùng dạy học; sưu tầm hình ảnh, tư liệu phục vụ công tác giáo dục pháp luật trong chương trình chính khóa và ngoại khóa. - Ban hành kế hoạch tổ chức ngày pháp luật nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam của ngành giáo dục tỉnh Đắk Lắk. 2.2.3.4. Trách nhiệm của các trường trung cấp chuyên nghiệp Các trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk đã thực hiện trách nhiệm của mình trong giáo dục pháp luật, cụ thể như sau: - Tuyên truyền, phổ biến Nghị quyết số 29/NQ-TW, Luật phổ biến, giáo dục pháp luật, Luật Giáo dục TCCN, Luật Giáo dục 20 nghề nghiệp, Điều lệ trường TCCN và các văn bản chỉ đạo về đổi mới quản lý giáo dục TCCN, các văn bản pháp luật mới về giáo dục cho cán bộ, công chức, viên chức, nhà giáo, người lao động, người học. - Triển khai Kế hoạch thực hiện Đề án Nâng cao chất lượng công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhà trường ban hành kèm theo Quyết định số 1141/QĐ-BĐHĐA ngày 29/3/2012; Xây dựng báo cáo tổng kết, đánh giá việc thực hiện Đề án giai đoạn 2013-2016; Đề xuất khen thưởng các tổ chức, cá nhân có thành tích xuất sắc trong việc thực hiện Đề án (Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ có hướng dẫn riêng). - Thực hiện các Kế hoạch công tác phổ biến, giáo dục pháp luật của ngành giáo dục đào tạo do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành. - Thực hiện Quyết định số 976/QĐ-BGDĐT ngày 20/3/2014 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo. Từ năm học 2013-2014, các trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk đã đưa nội dung phòng, chống tham nhũng vào giảng dạy, thời lượng 4 tiết trong môn học Pháp luật với tổng số tiết không thay đổi, trong đó đã chuyển 4 tiết tự chọn (trong tổng số 6 tiết tự chọn) thành 4 tiết bắt buộc gồm 2 bài học về phòng, chống tham nhũng. - Thực hiện công tác đào tạo, bồi dưỡng giáo viên dạy môn Pháp luật. Tổ chức rà soát, sửa đổi, bổ sung giáo trình, tài liệu giảng dạy cho phù hợp với Hiến pháp và các văn bản quy phạm pháp luật mới ban hành. 21 - Đổi mới phương pháp giảng dạy; đổi mới việc thi, kiểm tra, đánh giá môn học pháp luật; đa dạng hóa các hình thức giáo dục pháp luật ngoại khóa. 2.3. Đánh giá chung 2.3.1. Kết quả và nguyên nhân Việc tổ chức thực hiện giáo dục pháp luật tại các trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk trong vài năm trở lại đây có nhiều kết quả tích cực. Tất cả các trường đều thực hiện nghiêm túc chương trình môn Pháp luật theo đúng quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Các trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk đã tích cực thực hiện giáo dục pháp luật thông qua các hoạt động ngoại khóa, ngoài giờ lên lớp. Ủy ban nhân dân tỉnh Đắk Lắk, Sở Tư pháp Đắk Lắk, Sở Giáo dục và Đào tạo Đắk Lắk và các trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk cũng đã thực hiện đúng trách nhiệm, phối hợp chặc chẽ trong việc thực hiện các văn bản chỉ đạo của Thủ tướng chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Tư pháp trong công tác giáo dục pháp luật. Có được kết quả trên, theo tôi xuất phát từ nguyên nhân: UBND tỉnh Đắk Lắk, Sở Tư pháp Đắk Lắk, Sở Giáo dục và Đào tạo Đắk Lắk và các trường TCCN đã nhận thức rõ tầm quan trọng của công tác giáo dục pháp luật. Các cấp uỷ Đảng, chính quyền, các cơ quan, ban ngành, đoàn thể tại tỉnh Đắk Lắk đã quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và phối hợp thực hiện công tác giáo dục pháp luật tại 22 các trường TCCN. Đội ngũ cán bộ làm công tác giáo dục pháp luật, giáo viên giảng dạy pháp luật từng bước được cũng cố, kiện toàn, cơ bản đảm bảo số lượng và nâng cao chất lượng. 2.3.2. Hạn chế và nguyên nhân Thứ nhất, nhận thức về việc dạy và học của một số cán bộ, giáo viên, học sinh chưa đúng mức. Nội dung giáo dục pháp luật còn dàn trải, nặng về lý thuyết.. Trang thiết bị, tài liệu, phục vụ công tác giáo dục pháp luật còn thiếu. Phương pháp giảng dạy của giáo viên chủ yếu vẫn sử dụng phương pháp thuyết trình là chính. Từ đó chất lượng môn pháp luật không cao, học sinh chỉ tiếp thu kiến thức từ một chiều của giáo viên, không phát huy khả năng tư duy của người học. Đội ngũ giáo viên, giảng viên giảng dạy môn Pháp luật còn thiếu nhiều. Thứ hai, việc tổ chức giáo dục pháp luật ngoại khóa còn nhiều khó khăn, chưa thường xuyên, chưa có tính hệ thống, hình thức còn đơn điệu, thiếu hấp dẫn, chất lượng và hiệu quả còn thấp. Ngân sách dành cho công tác giáo dục pháp luật hết sức khó khăn. Thứ ba, ý thức pháp luật của học sinh tuy có được nâng lên song còn không ít bất cập. Hiểu biết pháp luật của học sinh còn rất hạn chế. - Nguyên nhân khách quan: Ý thức sống và làm việc theo pháp luật trong xã hội nói chung chưa cao. Tình hình vi phạm pháp luật có nhiều diễn biến phức tạp, việc xử lý các hành vi vi phạm pháp luật nhiều nơi, nhiều chỗ chưa nghiêm, tác động đến tâm lý, tình cảm, nhận thức chung của người học. Thể chế cho công tác giáo dục 23 pháp luật chưa đủ, chưa mạnh. Hệ thống pháp luật còn chồng chéo, lạc hậu, chất lượng chưa cao. - Nguyên nhân chủ quan: Nhận thức về vị trí, vai trò của môn học pháp luật và công tác giáo dục pháp luật trong nhà trường còn có khoảng cách khá xa so với nhiệm vụ chuyên môn của ngành giáo dục. Tiểu kết Chương 2 Là một tỉnh còn nhiều khó khăn, nhận thức pháp luật trong nhân dân còn hạn chế thì việc đầu tư và đổi mới giáo dục pháp luật tại các trường TCCN ở tỉnh Đắk Lắk chưa đáp ứng được yêu cầu. Mặc dù, các trường TCCN đã có nhiều hoạt động nhằm thực hiện chủ trương giáo dục pháp luật cho học sinh, nhưng số lượng học sinh tích cực tham gia còn ít, việc tổ chức các hoạt động còn đơn điệu không tạo được sức hút trong đông đảo thanh niên các trường. Nguyên nhân được nhìn nhận nằm ở sự hạn chế trong quá trình tổ chức của các cơ quan liên quan. 24 Chương 3 PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG TỔ CHỨC THỰC HIỆN GIÁO DỤC PHÁP LUẬT TẠI CÁC TRƯỜNG TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH ĐẮK LẮK 3.1. Phương hướng 3.1.1. Gắn việc giáo dục pháp luật với việc thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và tình hình thực tế ở địa phương 3.1.2. Gắn với thực tiễn và chương trình học tập trong các trường 3.1.3. Gắn với việc nâng cao ý thức pháp luật, tư tưởng, đạo đức cho người học đáp ứng yêu cầu đòi hỏi đối với người học trong tình hình mới 3.2. Giải pháp tăng cường tổ chức thực hiện giáo dục pháp luật tại các Trường trung cấp chuyên nghiệp trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk 3.2.1. Đổi mới nội dung, chương trình giáo dục pháp luật 3.2.2. Nâng cao trách nhiệm của các chủ thể có thẩm quyền trong tổ chức thực hiện giáo dục pháp luật 3.2.3. Nâng cao chất lượng giáo viên pháp luật tại các trường trung cấp chuyên nghiệp trên địa bàn 3.2.4. Đổi mới hình thức và phương pháp giáo dục pháp luật 3.2.5. Tăng cường nguồn lực cho giáo dục pháp luật 25 Tiểu kết Chương 3 Trên cơ sở phân tích thực trạng tổ chức thực hiện giáo dục pháp luật tại các trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk, tôi nhận thấy cần tập trung vào 03 nội dung cơ bản: - Về con người: Cần nâng cao nghiệp vụ; năng lực giáo viên pháp luật; tổ chức các hình thức tập huấn; đào tạo nâng cao đối với đội ngũ giáo viên. - Về nội dung học: Cần điều chỉnh thống nhất về dung lượng và nội dung đối với môn học pháp luật trong chương trình học chính khóa tại các trường TCCN; lồng ghép nội dung giáo dục pháp luật vào nội dung các môn học; dạy kỹ năng sống, làm việc theo pháp luật cho học sinh. - Về phương pháp dạy: Cần đầu tư về cơ sở vật chất phục vụ giảng dạy; tổ chức đa dạng các hoạt động ngoại khóa tìm hiểu pháp luật; ứng dụng công nghệ trong giáo dục pháp luật. Thực hiện được các định hướng này bằng những giải pháp cụ thể, đồng bộ, trong thời gian tới, công tác tổ chức thực hiện giáo dục pháp luật tại các trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk sẽ có sự chuyển biến căn bản, toàn diện, phù hợp với tình hình thực tiễn. 26 KẾT LUẬN Giáo dục pháp luật trong các trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk nói riêng và các cơ sở giáo dục nói chung là một chủ trương lớn và quan trọng của Đảng và Nhà nước nhằm khuyến khích công dân học tập và làm việc theo pháp luật. Là một địa bàn dân cư và điều kiện kinh tế còn nhiều khó khăn, các trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk đã có nhiều hoạt động thiết thực nhằm giáo dục pháp luật tới đông đảo học sinh. Tuy nhiên, nhận thức của học sinh về pháp luật và chấp hành pháp luật tại các cơ sở còn hạn chế so với mặt bằng đào tạo chung của cả nước. Điều kiện cơ sở vật chất và đội ngũ giáo viên là những rào cản cho công tác đầu tư đổi mới phương pháp dạy và học các môn pháp luật trong trường TCCN trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. Trên cơ sở đó, cần thiết phải có sự đầu tư đồng bộ từ các cơ quan ban ngành và chính quyền địa phương theo hướng lồng ghép vai trò của cơ quan chức năng; nhà trường; gia đình và xã hội nhằm nâng cao nhận thức cho học sinh các trường TCCN về vai trò và ý nghĩa của pháp luật cũng như những rủi ro từ hành vi vi phạm pháp luât. Bên cạnh đó, việc phối hợp giữa nội dung giáo dục pháp luật chính khóa và giáo dục pháp luật ngoại khóa cũng là những phương thức thích hợp nhằm cải thiện tính hấp dẫn cho công tác giáo dục pháp luật.