Trẻ em là một thực thể giáo dục hồn nhiên

dông ph¶i phï hîp víi ®Æc ®iÓm t©m sinh lý cña trÎ vµ ph¶i ®¶m b¶o ®­îc néi dung, nhiÖm vô ch­¬ng tr×nh ®· ®Ò ra. Muèn ®¹t ®­îc môc tiªu ta cÇn nghiªn cøu ®Æc ®iÓm t©m sinh lý nãi chung vµ hiÓu s©u vÒ ®Æc ®iÓm cña viÖc h×nh thµnh c¸c biÓu t­îng ban ®Çu vÒ to¸n.Th«ng qua viÖc h×nh thµnh c¸c biÓu t­îng vÒ to¸n lµ båi d­ìng cho trÎ kh¶ n¨ng quan s¸t, t×m tßi, so s¸nh, ph¸t triÓn ng«n ng÷, rÌn luyÖn ph­¬ng ph¸p t­ duy vµ mét sè thãi quen cÈn thËn, chÝnh x¸c... Qua qu¸ tr×nh häc tËp vµ thùc tËp ë tr­êng cïng víi qu¸ tr×nh nghiªn cøu c¸c tµi liÖu ®· gióp em cã ®­îc vèn kiÕn thøc ®Ó viÕt ®Ò tµi nµy. Nhê sù h­íng dÉn nhiÖt t×nh cña thÇy c« cïng víi sù nç lùc cña b¶n th©n cho ®Õn nay em ®· hoµn thµnh ®Ò tµi, tuy nhiªn víi thêi gian thùc tËp vµ lÇn ®Çu nghiªn cøu ®Ò tµi nªn em cßn nhiÒu h¹n chÕ vÒ kh¶ n¨ng vµ kinh nghiÖm, do ®ã ®Ò tµi hoµn thµnh kh«ng thÓ tr¸nh khái sai sãt. V× vËy em mong thÇy c« vµ c¸c b¹n ®ãng gãp ý kiÕn ®Ó ®Ò tµi cña em ®­îc hoµn thµnh tèt h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n. Gi¸o sinh NguyÔn ThÞ Mai. Më ®Çu I. LÝ do chän ®Ò tµi. Nh­ chóng ta ®· biÕt to¸n häc ®ãng vai trß quan träng trong cuéc sèng hµng ngµy cña mçi con ng­êi nãi chung vµ cña trÎ em nãi riªng. To¸n häc giup trÎ em nhËn thøc vÒ thÕ giíi xung quanh, vÒ c¸c mèi quan hÖ sè l­îng, kÝch th­íc, h×nh d¹ng, vÞ trÝ trong kh«ng gian gi÷a c¸c ®å vËt so s¸nh víi nhau. Ngay tõ khi cßn rÊt nhá, trÎ em ®· ®­îc tiÕp xóc víi ng­êi lín vµ c¸c sù vËt hiÖn t­îng xung quanh, tÊt c¶ nh÷ng sù vËt hiÖn t­îng ®ã ®· ¶nh h­ëng ®Õn sù ph¸t triÓn cña trÎ. Qua kÕt qu¶ nghiªn cøu cho ta thÊy ngay tõ khi míi sinh ra, trÎ ®· cã kh¶ n¨ng lµm quen c¸c vËt ë xung quanh, chÝnh ®iÒu ®ã ®· gióp c¸c ch¸u thÝch nghi c¸c ho¹t ®éng kh¸c nhau. Qua c¸c h×nh thøc ho¹t ®éng dÇn dÇn, trÎ cã kh¸i niÖm vÒ thÕ giíi xung quanh råi cã nhu cÇu muèn hiÓu biÕt h¬n vÒ tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm cña c¸c sù vËt nh­: h×nh d¹ng, mµu s¾c, kÝch th­íc, sè l­îng, vÞ trÝ s¾p xÕp cña chóng trong kh«ng gian. Ch¼ng h¹n nh­ khi ch¬i víi c¸c ®å vËt, trÎ muèn biÕt t¹i sao vËt nµy l¹i ng¾n h¬n cßn vËt kia l¹i dµi h¬n hoÆc vËt nµy cã thÓ l¨n ®­îc cßn vËt kia l¹i kh«ng l¨n ®­îc...Cho nªn ngay tõ khi cßn nhá, trÎ cÇn ®­îc tiÕp xóc víi to¸n qua c¸c h×nh thøc vui ch¬i, trÎ cã thÓ hiÓu râ thªm vÒ kÝch th­íc c¸c ®å vËt ë xung quanh. TrÎ tuæi mÉu gi¸o ''häc mµ ch¬i, ch¬i mµ häc'' cho nªn viÖc vËn dông c¸c ph­¬ng ph¸p d¹y trÎ lµm quen víi biÓu t­îng kÝch th­íc lµ rÊt cÇn thiÕt ®èi víi trÎ mÉu gi¸o. Lµ gi¸o viªn mÇm non lu«n cÇn t¹o ra kh«ng khÝ vui t­¬i vµ tæ chøc c¸c ho¹t ®éng cho trÎ qua thùc tÕ vµ nh÷ng kinh nghiÖm b­íc ®Çu trong thêi gian häc tËp. Gi¸o viªn mÇm non ph¶i lu«n lu«n häc hái, t×m tßi nghiªn cøu vµ häc tËp ®Ó cã mét ph­¬ng ph¸p thiÕt thùc nhÊt trong tiÕt d¹y cña m×nh. Qua qu¸ tr×nh häc tËp vµ thùc tÕ, thùc tËp gi¸o dôc nhËn thøc cho trÎ emcã suy nghÜ vÒ viÖc d¹y h×nh thµnh biÓu t­îng to¸n ë tr­êng mÇm non lµ: HÇu hÕt c¸c gi¸o viªn ®· truyÒn t¶i c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ biÓu t­îng to¸n cho trÎ mÉu gi¸o nh­ng cßn cã mÆt h¹n chÕ vÒ ®å dïng, ®å ch¬i cßn thiÕu ch­a ®­îc cung cÊp ®Çy ®ñ, ch­a ®­îc trang bÞ ®Çy ®ñ. §ã còng lµ mÆt cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn viÖc truyÒn t¶i kiÕn thøc cho trÎ. Qua thêi gian thùc tËp ë tr­êng mÉu gi¸o Quang Trung thÞ x· U«ng BÝ-Qu¶ng Ninh, em nhËn thÊy hÇu hÕt c¸c c« gi¸o ë tr­êng ®Òu rÊt chó ý ®Õn viÖc cung cÊp c¸c biÓu t­îng vÒ kÝch th­íc cho trÎ, ®a sè c¸c gi¸o viªn ë tr­êng mÉu gi¸o Quang Trung ®Òu cã n¨ng lùc vµ cã chuyªn m«n cao. V× vËy viÖc truyÒn t¶i kiÕn thøc cho trÎ ®¹t kÕt qu¶ rÊt tèt, hÇu hÕt c¸c ch¸u ®Òu høng thó vµ h¨ng h¸i trong giê häc. Qua thêi gian thùc tËp em ®· ®­îc dù, d¹y vµ chñ nhiÖm, em ®· häc hái ®­îc rÊt nhiÒu kiÕn thøc còng nh­ bµi häc kinh nghiÖm vÒ chuyªn m«n cña c¸c chÞ, c¸c c«. Qua ®ã em nhËn thÊy viÖc vËn dông ph­¬ng ph¸p chung vµo qu¸ tr×nh h×nh thµnh biÓu t­îng kÝch th­íc cho trÎ lµ rÊt cÇn thiÕt. Do ®ã em muèn ®i s©u vµo nghiªn cøu ®Ò tµi ''VËn dông c¸c ph­¬ng ph¸p vµo d¹y trÎ lµm quen víi c¸c biÓu t­îng vÒ kÝch th­íc'', tõ ®ã rót ra kinh nghiÖm ®Ó cã h×nh thøc vµ biÖn ph¸p phï hîp nh»m n©ng cao chÊt l­îng gi¶ng d¹y. II. Môc ®Ých nghiªn cøu. T×m hiÓu viÖc vËn dông c¸c ph­¬ng ph¸p h×nh thµnh c¸c biÓu t­îng, kÝch th­íc trong thùc tiÔn, tõ ®ã t×m ra c¸ch øng dông h÷u hiÖu nhÊt c¸c ph­¬ng ph¸p d¹y trÎ lµm quen víi biÓu t­îng, kÝch th­íc tèt nhÊt cho trÎ mÉu gi¸o. III.§èi t­îng nghiªn cøu vµ kh¸ch thÓ nghiªn cøu. 3.1.§èi t­îng nghiªn cøu. Mét sè biÖn ph¸p, c¸ch thøc gi¸o dôc, vËn dông c¸c ph­¬ng ph¸p vµo d¹y trÎ h×nh thµnh c¸c biÓu t­îng vÒ kÝch th­íc cho trÎ mÉu gi¸o 2- 4 tuæi. 3.2.Kh¸ch thÓ nghiªn cøu. C« vµ trÎ tr­êng mÉu gi¸o Quang Trung thÞ x· U«ng BÝ-Qu¶ng Ninh. VËn dông c¸c m«n häc nh­ :T¹o h×nh, ©m nh¹c, m«i tr­êng xung quanh, v¨n häc. IV.Gi¶ thuyÕt khoa häc. NÕu t×m ra c¸ch thøc, biÖn ph¸p tæ chøc h­íng dÉn trÎ mÉu gi¸o2- 4 tuæi h×nh thµnh biÓu t­îng vÒ kÝch th­íc ®óng ®¾n phï hîp víi ®é tuæi th× sÏ ®¹t kÕt qu¶ cao trong viÖc d¹y trÎ mÉu gi¸o lµm quen víi nh÷ng biÓu t­îng kÝch th­íc. V.NhiÖm vô nghiªn cøu. 5.1.Nghiªn cøu c¬ së lÝ luËn. Trªn thùc hµnh ®iÒu tra kh¶ n¨ng nhËn thøc cña trÎ trong giê häc vÒ kÝch th­íc vµ t×nh h×nh gi¶ng d¹y cña gi¸o viªn ë tr­êng mÉu gi¸o Quang Trung thÞ x· U«ng BÝ-Qu¶ng Ninh. Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n trong giê d¹y, tham kh¶o ý kiÕn cña gi¸o viªn, kÕt qu¶ víi viÖc thùc nghiÖm trªn trÎ vµ th«ng qua ®äc s¸ch, nghiªn cøu tµi liÖu ®Ó ®­a ra nh÷ng kinh nghiÖm b­íc ®Çu trong viÖc h×nh thµnh c¸c biÓu t­îng vÒ kÝch th­íc. 5.2.Nghiªn cøu vÒ thùc tr¹ng. Mçi ng­êi cã mét c¸ch gi¶ng d¹y kh¸c nhau song lµm thÕ nµo ®Ó tiÕt d¹y ®¹t kÕt qu¶ cao nhÊt, ®iÒu ®ã cßn tuú thuéc vµo viÖc sö dông, vËn dông c¸c ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu, gi¶ng d¹y sao cho phï hîp khÐo lÐo cña mçi ng­êi nghiªn cøu. Trong thêi gian thùc tËp ë tr­êng mÉu gi¸o Quang Trung thÞ x· U«ng BÝ, em ®­îc dù m«n to¸n, cô thÓ lµ c¸c bµi d¹y vÒ kÝch th­íc em thÊy mét sè ®Æc ®iÓm sau: *§èi víi mÉu gi¸o bÐ : ViÖc so s¸nh vµ ph©n biÖt kÝch th­íc vÒ c¸c ®å vËt chØ ë d¹ng s¬ khai ch­a chÝnh x¸c, trÎ ch­a ph©n biÖt ®­îc c¸c h×nh häc, sù so s¸nh kÝch th­íc cña hai ®èi t­îng ch­a râ rµng. Tuy nhiªn bªn c¹nh ®ã vÉn cã mét sè trÎ cã kh¶ n¨ng nhËn biÕt vµ ph©n biÖt rÊt râ rµng. §ã chÝnh lµ do sù cñng cè vµ gi¸o dôc th­êng xuyªn cña gi¸o viªn, bªn c¹nh ®ã cßn cã nh÷ng yÕu tè kh«ng thuËn lîi nh­ :do sè trÎ qu¸ ®«ng nªn ch­a thÓ bao qu¸t ®­îc hÕt trÎ. ViÖc chuÈn bÞ bµi cña c« t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ vÒ gi¸o ¸n còng nh­ ®å dïng gi¶ng d¹y. Do ®ã sè trÎ ®¹t ®­îc yªu cÇu bµi häc kh¸ cao, sè cßn l¹i th­êng lµ do trÎ m¶i nãi chuyÖn ch­a chó ý vµo bµi nªn ch­a n¾m ®­îc kiÕn thøc c« truyÒn ®¹t. Nh­ vËy ta cã thÓ thÊy viÖc d¹y to¸n cho trÎ mÉu gi¸o lµ mét trong nhiÒu néi dung mµ ng­êi gi¸o viªn cÇn ph¶i nghiªn cøu, t×m tßi, ®äc tµi liÖu tham kh¶o trong kho¶ng thêi gian dµi nh»m gióp trÎ hiÓu thªm vÒ ph­¬ng ph¸p. D¹y vÒ kÝch th­íc cho trÎ mÉu gi¸o lµ mét néi dung trong ch­¬ng tr×nh ch¨m sãc gi¸o dôc trÎ, nã cã vai trß quan träng trong viÖc h×nh thµnh nh÷ng biÓu t­îng ban ®Çu vÒ to¸n häc. Nhê cã sù t¸c ®éng cña nhµ gi¸o dôc mµ kh¶ n¨ng nhËn biÕt vÒ kÝch th­íc cña vËt ë c¸c kho¶ng c¸ch, vÞ trÝ to nhá kh¸c nhau ®­îc t¨ng theo kinh nghiÖm cña trÎ, tõ ®ã cÇn ®­a ra nh÷ng ph­¬ng ph¸p néi dung cô thÓ thÝch hîp cho tõng bµi, tõng ®é tuæi ®Ó viÖc tiÕp thu cña trÎ ®¹t kÕt qu¶ cao trong qu¸ tr×nh häc tËp vµ rÌn luyÖn n©ng cao chÊt l­îng d¹y trÎ lµm quen víi nh÷ng biÓu t­îng vÒ kÝch th­íc cïng víi sù nç lùc tÝch cùc cña b¶n th©n trÎ. 5.3.C¸c biÖn ph¸p n©ng cao chÊt l­îng. §­îc th«ng qua c¸c ph­¬ng ph¸p : + Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu qua c©u hái tr¾c nghiÖm (ph­¬ng ph¸p ®µm tho¹i ). + Ph­¬ng ph¸p quan s¸t. + Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu lÝ thuyÕt. +Ph­¬ng ph¸p ®äc tµi liÖu tham kh¶o. +Ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc. +Ph­¬ng ph¸p tæng kÕt kinh nghiÖm. VI. Giíi h¹n ph¹m vi nghiªn cøu. V× thêi gian cã h¹n nªn em chØ nghiªn cøu líp mÉu gi¸o bÐ ( 3-4 tuæi ) tr­êng mÉu gi¸o Quang Trung thÞ x· U«ng BÝ- Qu¶ng Ninh. VII. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu. 7.1. Ph­¬ng ph¸p quan s¸t. Quan s¸t giê d¹y cña gi¸o viªn. Quan s¸t c¸c ho¹t ®éng cña c« vµ trÎ. 7.2. Ph­¬ng ph¸p ®iÒu tra. Kh¶ n¨ng tiÕp thu cña trÎ mÉu gi¸o bÐ víi biÓu t­îng kÝch th­íc nh­ thÕ nµo? Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n trong viÖc gi¶ng d¹y? T×nh h×nh tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng cña trÎ nh­ thÕ nµo? (tÝch cùc hay kh«ng tÝch cùc ) Kinh nghiÖm chuyªn m«n vÒ viÖc ''VËn dông ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y lµm quen víi biÓu t­îng kÝch th­íc'' tõ nh÷ng c©u hái ®iÒu tra trªn, em ®· thu nhËp so s¸nh vµ ®èi chiÕu nghiªn cøu cïng víi qu¸ tr×nh häc tËp cña m×nh vµ rót ra kÕt luËn chung. 7.3.Ph­¬ng ph¸p thùc nghiÖm. B¶n th©n lµ ng­êi tù nghiªn cøu bµi d¹y, so¹n gi¸o ¸n lùa chän lµm quen víi kÝch th­íc, cïng víi c¸c yÕu tè vµ bµi d¹y cña m×nh, em trùc tiÕp d¹y trÎ lµm quen víi c¸c biÓu t­îng tËp hîp vÒ to¸n líp mÉu gi¸o bÐ. 7.4. Ph­¬ng ph¸p ®äc tµi liÖu. Sö dông s¸ch ch­¬ng tr×nh ch¨m sãc trÎ mÉu gi¸o vµ s¸ch h­íng dÉn thùc hiÖn. Ph­¬ng ph¸p d¹y trÎ lµm quen víi biÓu t­îng s¬ ®¼ng vÒ to¸n. 7.5. Ph­¬ng ph¸p thèng kª to¸n häc. Dïng to¸n häc ®Ó tÝnh phÇn tr¨m sè liÖu, n¾m b¾t ®­îc khi gi¶ng d¹y vµ nghiªn cøu. VIII. KÕ ho¹ch nghiªn cøu. Thêi gian nhËn ®Ò tµi : 16/ 2 /2006. Thêi gian ®äc tµi liÖu : 10 / 3 - 5 / 4 / 2006. Thêi gian viÕt ®Ò c­¬ng : 5 / 4 - 20 / 4 / 2006. Thêi gian lµm ®Ò tµi nh¸p : 22 / 4 - 20 / 5 / 2006. Thêi gian hoµn thµnh ®Ò tµi : 26 / 5 - 30 / 5 / 2006. Thêi gian nép ®Ò tµi : 2 / 6 / 2006. CH¦¥NG I C¬ së lý luËn cña viÖc vËn dông c¸c ph­¬ng ph¸p vµo d¹y trÎ lµm quen víi biÓu t­îng kÝch th­íc. I. §Æc ®iÓm nhËn thøc cña trÎ mÉu gi¸o bÐ ( 3-4 tuæi ) TrÎ em nhËn biÕt vÒ kÝch th­íc cña c¸c vËt lµ nhê cã sù tham gia tÝch cùc cña c¸c gi¸c quan mµ chñ yÕu lµ thÞ gi¸c vµ xóc gi¸c. Kh¶ n¨ng nhËn thøc ( c¶m thô ) kÝch th­íc cña vËt ë c¸c kho¶ng c¸ch kh¸c nhau vµ vÞ trÝ kh¸c nhau gäi lµ hÖ sè thô c¶m. HÖ sè thô c¶m vÒ kÝch th­íc cña vËt ®­îc t¨ng theo kinh nghiÖm cña trÎ vµ nhê cã sù t¸c ®éng cña nhµ gi¸o dôc. TrÎ mÉu gi¸o bÐ cã thÓ nhËn biÕt ®­îc mét chiÒu kÝch th­íc cña vËt vµ trÎ cã thÓ biÕt lµm ®óng theo yªu cÇu cña ng­êi lín. VÝ dô : TrÎ ®em ®Õn cho c« mét qu¶ bãng to hay mét th­íc dµi theo lêi nãi cña c«. TrÎ cã thÓ nhËn thøc ®­îc r»ng ë ®»ng xa kia lµ mét ng­êi lín hay mét trÎ nhá. ë ®é tuæi nµy trÎ ®· cã kh¶ n¨ng ph©n biÖt kÝch th­íc cña 2 vËt cã ®é chªnh lÖch lín. Tuy nhiªn trong ng«n ng÷ thô ®éng cña trÎ ®· cã nh÷ng tõ kh¸i niÖm vÒ sù kh¸c nhau cña kÝch th­íc. Song vèn kinh nghiÖm cßn Ýt, trÎ ch­a hiÓu hÕt ý nghÜa cña danh tõ ''kÝch th­íc '' nªn trÎ th­êng tr¶ lêi kh«ng chÝnh x¸c vÒ kÝch th­íc cña vËt. VÝ dô: trÎ th­êng nãi c©y to thay cho c©y cao hay c¸i bót ch× to thay cho c¸i bót ch× dµi. CÇn t¹o ®iÒu kiÖn cho trÎ d­íi 3 tuæi ®­îc tiÕp xóc lµm quen víi c¸c vËt cã kÝch th­íc kh¸c nhau, cÇn d¹y cho trÎ 3- 4 tuæi biÕt ph©n biÖt kÝch th­íc ( dµi - réng - cao - thÊp ) cña 2 ®èi t­îng cã sù chªnh lÖch lín. D¹y trÎ biÕt sö dông ®óng tõ chØ mèi quan hÖ kÝch th­íc gi÷a 2 vËt nh­ to h¬n, nhá h¬n, cao h¬n, thÊp h¬n, dµi h¬n, réng h¬n, hÑp h¬n . II. Néi dung vµ ph­¬ng ph¸p cho trÎ mÉu gi¸o bÐ lµm quen víi biÓu t­îng kÝch th­íc. 1. Néi dung. VËn dông c¸c ph­¬ng ph¸p vµo d¹y trÎ lµm quen víi c¸c biÓu t­îng kÝch th­íc cho trÎ mÉu gi¸o bÐ 3- 4 tuæi . 2. C¸c ph­¬ng ph¸p cho trÎ mÉu gi¸o bÐ lµm quen víi biÓu t­îng kÝch th­íc. 2.1. C¸c ph­¬ng ph¸p chung §Ó h×nh thµnh c¸c biÓu t­îng s¬ ®¼ng ban ®Çu vÒ to¸n cho trÎ mÇm non, ®Æc biÖt lµ viÖc d¹y trÎ lµm quen víi c¸c biÓu t­îng vÒ kÝch th­íc cho trÎ mÉu gi¸o 3- 4 tuæi, gi¸o viªn cÇn sö dông hÇu hÕt c¸c ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc : + Ph­¬ng ph¸p ho¹t ®éng víi ®å vËt. + Ph­¬ng ph¸p trùc quan. + Ph­¬ng ph¸p dïng lêi . + Ph­¬ng ph¸p dïng trß ch¬i. Mçi ph­¬ng ph¸p kh«ng sö dông ®éc lËp ®Ó d¹y trÎ mµ cÇn sö dông tæng hîp trong mèi quan hÖ hç trî chÆt chÏ víi nhau. ViÖc vËn dông c¸c ph­¬ng ph¸p cÇn ph¶i chó ý ®Õn tÝnh gi¸o dôc ®Æc tr­ng cña m«n häc. 2.2. Ph­¬ng ph¸p ho¹t ®éng víi ®å vËt. Ph­¬ng ph¸p ho¹t ®éng víi ®å vËt cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng, lµ ph­¬ng ph¸p chñ ®¹o ®Ó h×nh thµnh c¸c biÓu t­îng s¬ ®¼ng ban ®Çu vÒ to¸n cho trÎ mÉu gi¸o. Th«ng qua qu¸ tr×nh ho¹t ®éng víi ®å vËt ®Ó trÎ lÜnh héi ®­îc nh÷ng tri thøc, kü n¨ng cÇn thiÕt gióp t­ duy cña trÎ ph¸t triÓn. MÆt kh¸c trÎ ë ®é tuæi nµy cã kh¸i niÖm '' häc mµ ch¬i, ch¬i mµ häc'', ®ã chÝnh lµ ®Æc ®iÓm chñ yÕu cña trÎ mÉu gi¸o. Do vËy kÕt qu¶ nhËn thøc cña trÎ trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh c¸c biÓu t­îng to¸n ban ®Çu chØ ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt nÕu c« gi¸o sö dông hîp lý ph­¬ng ph¸p ho¹t ®éng d­íi h×mh thøc vui ch¬i. §Æc ®iÓm c¬ b¶n cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ tÊt c¶ trÎ ®Òu ®­îc tham gia vµo qu¸ tr×nh ho¹t ®éng víi ®å vËt thÓ hiÖn b»ng viÖc lµm, t¹o ra s¶n phÈm. Trong qu¸ tr×nh nµy, trÎ lu«n gi÷ vai trß lµ chñ thÓ cña ho¹t ®éng, cßn c« gi¸o ®ãng vai trß lµ ng­êi tæ chøc h­íng dÉn. TiÕn hµnh ho¹t ®éng th«ng qua viÖc t¹o ra s¶n phÈm, trong qu¸ tr×nh nµy trÎ lu«n gi÷ vai trß lµ chñ thÓ cña ho¹t ®éng, cßn c« gi¸o ®ãng vai trß lµ ng­êi tæ chøc h­íng dÉn. TiÕn hµnh ho¹t ®éng th«ng qua viÖc t¹o ra s¶n phÈm, trÎ ®­îc lµm quen, nhËn thøc kiÕn thøc míi hay luyÖn tËp thùc hµnh nh÷ng kiÕn thøc ®· häc. ViÖc sù dông ph­¬ng ph¸p cho trÎ lµm quen víi to¸n cÇn ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu : chän ®èi t­îng ''®å vËt '' cho trÎ ho¹t ®éng ph¶i phï hîp víi yªu cÇu vµ nhiÖm vô cña bµi häc, phï hîp víi ®Æc ®iÓm løa tuæi vµ tr×nh ®é nhËn thøc cña trÎ, ®ång thêi ph¶i phï hîp víi ®iÖu kiÖn c¬ së vËt chÊt cña ®Þa ph­¬ng. §Æc ®iÓm c¬ b¶n cña ph­¬ng ph¸p trùc quan ®­îc thÓ hiÖn ë viÖc h­íng dÉn trÎ sö dông hîp lý c¸c ®å dïng trùc quan, ë sù kÕt hîp ®óng ®¾n gi÷a viÖc tri gi¸c trùc tiÕp c¸c ®èi t­îng, biÓu t­îng vµ lêi nãi, ë viÖc h­íng dÉn trÎ kh¶o s¸t sù vËt hiÖn t­îng b»ng nhiÒu c¸ch kh¸c nhau nhê c¸c gi¸c quan. Khi thùc hiÖn tiÕn hµnh ph­¬ng ph¸p nµy, gi¸o viªn cÇn sö dông hîp lý ®å dïng trùc quan trong qu¸ tr×nh d¹y trÎ lµm quen víi to¸n. Gi¸o viªn cÇn lùa chän mét c¸ch thÝch hîp trong c¸c ®èi t­îng ( vËt thËt, tranh ¶nh) cho trÎ tiÕn hµnh ho¹t ®éng sao cho ®¸p øng ®­îc yªu cÇu, nhiÖm vô cña bµi häc, ®ång thêi phï hîp víi ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt s½n cã ë ®Þa ph­¬ng. Gi¸o viªn cÇn chuÈn bÞ chu ®¸o ®Çy ®ñ vÒ sè l­îng, h×nh d¹ng kÝch th­íc cña ®å dïng trùc quan ph¶i thÝch hîp víi trÎ, h­íng dÉn trÎ sö dông ®å dïng trùc quan trong qu¸ tr×nh häc tËp ®óng lóc, ®óng chç. ViÖc sö dông ®å dïng trùc quan qóa sím hoÆc qu¸ muén sÏ lµm gi¶m t¸c dông cña ®å dïng trùc quan hoÆc lµm ph©n t¸n sù chó ý cña trÎ. §å dïng trùc quan cÇn ®­îc phøc t¹p dÇn dÇn theo sù ph¸t triÓn cña trÎ, ch¼ng h¹n ®å dïng trùc quan dïng ®Ó d¹y trÎ nhËn biÕt sù kh¸c biÖt râ nÐt vÒ chiÒu dµi cña hai ®èi t­îng ( dµi h¬n - ng¾n h¬n). Lóc ®Çu nªn dïng c¸c ®å vËt hÊp dÉn nh­ : que tÝnh, d¶i n¬, vÒ sau cã thÓ dïng th­íc kÎ, bót ch×, bµn ghÕ...Sö dông ph­¬ng ph¸p trùc quan sÏ ®¹t kÕt qu¶ cao nhÊt khi cã sù kÕt hîp ®óng ®¾n viÖc tri gi¸c trùc tiÕp ®èi t­îng hoÆc hiÖn t­îng víi lêi nãi. Lêi nãi cña c« ®iÒu khiÓn hµnh ®éng cña trÎ, gióp trÎ biÕt sö dông ®å dïng trùc quan ®óng lóc. Lêi nãi cña c« ph¶i tæ chøc h­íng dÉn trÎ quan s¸t sù vËt hoÆc hiÖn t­îng cã hiÖu qu¶ ( b»ng cach sö dông phèi hîp víi c¸c gi¸c quan ). VÝ dô : Khi nghe c« nãi '' C¸c con h·y nh×n xem bót ch× xanh vµ bót ch× ®á råi cho c« biÕt bót ch× nµo dµi h¬n, bót ch× nµo ng¾n h¬n'' ? NÕu ch¸u ch­a hiÓu thÕ nµo lµ dµi h¬n - ng¾n h¬n c« sÏ h­íng dÉn :'' Ch¸u h·y thö dïng hai bót ch× ®Æt xuèng mÆt bµn xem thÕ nµo?'' vµ sau ®ã trÎ sÏ c¶m thÊy ®­îc thÕ nµo lµ dµi h¬n, ng¾n h¬n gi÷a hai vËt, hoÆc khi nghe c« yªu cÇu : '' Ch¸u h·y t×m trong ræ ®å ch¬i cña m×nh nh÷ng vËt cã kÝch th­íc dµi h¬n '' lóc ®ã trÎ ph¶i nh×n kü b»ng m¾t vµo ræ ®å ch¬i, sau ®ã dïng tay lùa chän vËt cã kÝch th­íc dµi h¬n. CÇn sö dông hîp lý viÖc tr×nh bµy vËt mÉu vµ hµnh ®éng mÉu cña c« gi¸o trong qu¸ tr×nh d¹y trÎ lµm quen víi to¸n. Bëi v× nÕu nh­ qu¸ l¹m dông viÖc tr×nh bµy vËt mÉu cïng vËt mÉu l¹i ®­a ra sau khi trÎ ®· hoµn thµnh bµi tËp nh»m gióp trÎ kiÓm tra l¹i c¸ch lµm cña trÎ ®· ®óng hay ch­a b»ng c¸ch so s¸nh c¸ch lµm cña m×nh víi c¸ch lµm cña c«. 2.3. Ph­¬ng ph¸p dïng lêi nãi. Gåm ph­¬ng ph¸p gi¶i thÝch h­íng dÉn vµ ph­¬ng ph¸p vÊn ®¸p. Ph­¬ng ph¸p dïng lêi nãi cã ý nghÜa quan träng : Hç trî toµn diÖn c¸c ph­¬ng ph¸p kh¸c båi d­ìng vµ ph¸t triÓn cho trÎ vÒ ng«n ng÷. N¨ng lùc chó ý l¾ng nghe, hiÓu ®­îc lêi nãi vµ kh¶ n¨ng diÔn ®¹t b»ng lêi, ph¸t triÓn tÝnh ®éc lËp t­ duy rÌn luyÖn c¸c thao t¸c trÝ tuÖ nh­ : ph©n tÝch, so s¸nh, tæng hîp, kh¸i qu¸t vµ thóc ®Èy ham hiÓu biÕt cña trÎ. §Æc ®iÓm c¬ b¶n cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ sö dông hîp lý viÖc dïng lêi nãi sao cho ®¶m b¶o sù kÕt hîp ®óng ®¾n gi÷a lêi gi¶i thÝch h­íng dÉn cña c« víi viÖc trÎ quan s¸t trùc tiÕp ®èi t­îng hay hµnh ®éng víi ®å dïng trùc quan, nh»m lµm chÝnh x¸c hãa hÖ thèng hãa nhËn thøc cña trÎ, gióp trÎ ph©n tÝch, ®èi chiÕu, so s¸nh, kh¸i qu¸t vµ ®i tíi nh÷ng ®iÒu cÇn lÜnh héi vÒ kiÕn thøc vµ kü n¨ng cÇn thiÕt. Khi tiÕn hµnh thùc hiÖn ph­¬ng ph¸p nµy, yªu cÇu lêi h­íng dÉn, gi¶i thÝch cña c« ph¶i ng¾n gän, dÔ hiÓu, l«i cuèn, thu hót sù chó ý cña trÎ vµo ®èi t­îng quan s¸t, c« gi¸o cÇn ph¶i gîi më cho trÎ thÊy nh÷ng c¸i cÇn nh×n vµ nh×n nh­ thÕ nµo vÒ ®èi t­îng ®Ó ®¸p øng yªu cÇu gi¸o dôc cÇn thiÕt cho trÎ. H­íng cho trÎ quan s¸t chung råi míi quan s¸t riªng tËp trung vµo nh÷ng chi tiÕt c¬ b¶n chñ yÕu cña ®èi t­îng, kh«ng quan s¸t trµn lan. Sau ®ã trÎ ph¶i tù nªu nhËn xÐt cña m×nh vÒ ®èi t­îng võa quan s¸t vµ cuèi cïng c« sÏ lµ ng­êi lµm chÝnh x¸c hãa, hÖ thèng hãa nh÷ng ®iÒu trÎ võa nhËn xÐt. VÝ dô : Khi c« dÉn trÎ ®i d¹o '' quan s¸t c©y chuèi'' b»ng lêi nãi, c« h­íng dÉn cho trÎ quan s¸t ( nh×n ng¾m, sê mã ) xung quanh råi ®­a ra c©u hái xem trÎ võa nh×n thÊy nh÷ng g× ? C« h­íng cho trÎ chó ý tíi h×nh d¸ng, kÝch th­íc cña chóng, c« ®Æt c©u hái :'' §©y lµ c©y g× ?'', ''Nh÷ng c©y nµy cã h×nh d¸ng nh­ thÕ nµo?''. Khi ®ã trÎ sÏ tr¶ lêi:''c©y chuèi cã h×nh d¸ng th¼ng ®Òu, nh½n vµ to...''. C« hái trÎ vÒ kÝch th­íc ''c©y nµo cao nhÊt, c©y nµo thÊp nhÊt? '' ,'' l¸ nh­ thÕ nµo, dµi hay ng¾n ?...'' vµ chÝnh lóc nµy c« gi¸o dïng lêi nãi ®Ó chÝnh x¸c hãa, hÖ thèng hãa l¹i nh÷ng ®iÒu trÎ võa nhËn xÐt, gióp trÎ hiÓu râ thªm vÒ kÝch th­íc vµ h×nh d¸ng cña chóng. Gi¸o viªn cÇn sö dông hîp lý ph­¬ng ph¸p nµy trong qu¸ tr×nh tæ chøc cho trÎ ho¹t ®éng víi ®å vËt, cã sù kÕt hîp ®óng ®¾n gi÷a lêi h­íng dÉn, gi¶i thÝch cña c« víi tõng hµnh ®éng cña trÎ sao cho ®¸p øng phï hîp víi yªu cÇu cña tõng t×nh huèng cô thÓ trong qu¸ tr×nh trÎ tiÕn hµnh ho¹t ®éng víi ®å vËt. Khi ®Þnh h­íng ho¹t ®éng chung cho trÎ, yªu cÇugi¸o viªn ®Þnh h­íng b»ng lêi nãi ng¾n gän, dÔ hiÓu, tõ ng÷ quen thuéc ®Ó trÎ n¾m ®­îc nhiÖm vô s¾p lµm. C« cã thÓ gäi mét sè trÎ nh¾c l¹i nhiÖm vô cÇn lµm nÕu trÎ ch­a nhí ®­îc nhiÖm vô cña m×nh th× c« nh¾c l¹i cho trÎ nhí. Khi h­íng dÉn trÎ thùc hiÖn tiÕn hµnh ho¹t ®éng víi ®å vËt, gi¸o viªn cÇn ph¶i dïng lêi nãi chØ dÉn ®iÒu khiÓn tõng thao t¸c hµnh ®éng víi ®å dïng trùc quan cña trÎ. §Æc biÖt ®èi víi trÎ nhá th× lêi h­íng dÉn cña c« ®ång thêi víi viÖc c« lµm mÉu c¸ch sö dông ®å dïng trùc quan. ViÖc dïng lêi h­íng dÉn, gi¶i thÝch dµi dßng vµ khã hiÎu sÏ dÔ lµm trÎ l¬ ®·ng trong viÖc quan s¸t trùc tiÕp, hay cã thÓ lµm cho trÎ hiÓu sai c¸ch lµm vµ g©y ra cho trÎ ho¹t ®éng kh«ng chÝnh x¸c. Giäng nãi cña c« ph¶i cã ng÷ ®iÖu, biÕt nhÊn m¹nh vµo nh÷ng chç quan träng cã néi dung tri thøc cÇn truyÒn thô. VÝ dô : Khi d¹y trÎ so s¸nh chiÒu dµi hai b¨ng giÊy, c« gi¸o cÇn nhÊn m¹nh vµo c¸ch thùc hiÖn thao t¸c ®Æt hai b¨ng giÊy c¹nh nhau vµ c¸ch diÔn ®¹t mèi quan hÖ vÒ chiÒu dµi gi÷a hai b¨ng giÊy '' b¨ng giÊy xanh dµi h¬n b¨ng giÊy ®á hay b¨ng giÊy ®á ng¾n h¬n b¨ng giÊy xanh ''. Sö dông ph­¬ng ph¸p vÊn ®¸p lµ c« gi¸o tæ chøc h­íng dÉn trÎ ph©n tÝch, so s¸nh t×m kiÕm ph¸t hiÖn vµ dÉn d¾t trÎ ®i tíi kh¸i qu¸t nh÷ng vÊn ®Ò cÇn lÜnh héi dùa trªn triÕn tr×nh vµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh ho¹t ®éng víi ®å vËt mµ trÎ võa ®­îc thùc hiÖn. §©y chÝnh lµ giai ®o¹n ho¹t trÝ tuÖ quan träng cña trÎ v× nh÷ng hiÓu biÕt vµ kü n¨ng mµ trÎ lÜnh héi trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng víi ®èi t­îng sÏ ®­îc ph¶n ¸nh cã hÖ thèng ë ng«n ng÷ vµ trong t­ duy cña trÎ. ë giai ®o¹n nµy, c« cÇn ph¶i chó ý t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó trÎ tù nhËn xÐt nªu lªn sù nhËn thøc cña m×nh sau khi ®· ®­îc quan s¸t vµ ho¹t ®éng víi ®å vËt. C« n¾m vai trß chØ lµ ng­êi gîi më ë trÎ tÝnh chñ ®éng tÝch cùc trong qu¸ tr×nh n¾m tri thøc, ph¸t huy vai trß chñ thÓ cña trÎ trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng víi ®èi t­îng ®Ó lÜnh héi kiÕn thøc kü n¨ng cÇn thiÕt. Muèn vËy, c« gi¸o cÇn t¹o ®iÒu kiÖn cho trÎ ®­îc diÔn ®¹t nh÷ng g× võa quan s¸t ®­îc b»ng tõ, gióp trÎ m« t¶ l¹i viÖc trÎ võa lµm b»ng c¸ch nªu c©u hái ®óng lóc. Ch¼ng h¹n ch¸u võa nh×n thÊy nh÷ng g×? kÝch th­íc cña chóng nh­ thÕ nµo ?. Ngoµi ra ®Ó gióp trÎ biÕt diÔn ®¹t ®óng, c« gi¸o ph¶i kiªn tr× dÉn d¾t trÎ tr¶ lêi nh÷ng c©u ng¾n tõ 2-3 tõ cho ®Õn nh÷ng c©u dµi 2- 3 c©u. Ch¼ng h¹n, khi so s¸nh chiÒu dµi cña hai b¨ng giÊy, lóc ®Çu trÎ gi¶i thÝch ®­îc '' b¨ng giÊy xanh dµi h¬n b¨ng giÊy ®á v× b¨ng giÊy xanh cßn thõa ra''. C« gi¸o cÇn ®Æc biÖt chó ý ®Õn ph­¬ng ph¸p nªu c©u hái nh»m ®¹t hiÖu qu¶ cao trong viÖc sö dông ph­¬ng ph¸p vÊn ®¸p ®Ó tæ chøc h­íng dÉn trÎ ph©n tÝch t×m kiÕm, ph¸t hiÖn vµ dÉn d¾t trÎ ®i tíi kh¸i qu¸t nh÷ng vÊn ®Ò cÇn lÜnh héi. Ph­¬ng ph¸p nªu c©u hái cã nh÷ng ý nghÜa quan träng, nã thóc ®Èy sù ph¸t triÓn t­ duy vµ ng«n ng÷ cña trÎ, khªu gîi cho trÎ thÊy cÇn thiÕt ph¶i gi¶i quyÕt nh÷ng nhiÖm vô trÝ tuÖ ®Æt ra cho m×nh. C©u hái cña c« ph¶i lµm tÝch cùc ho¸ qu¸ tr×nh tri gi¸c, trÝ nhí, t­ duy ®¶m b¶o h­íng vµo viÖc ph¸t hiÖn thu nhËn kiÕn thøc míi vµ cñng cè ®µo s©u kiÕn thøc ®· häc. HÖ thèng c©u hái th­êng ®­îc sö dông bao gåm : + C¸c c©u hái sao chÐp bÒ ngoµi dïng ®Ó hái viÖc ghi nhËn nh÷ng ®Æc ®iÓm bªn ngoµi cña ®èi t­îng, yªu cÇu trÎ kÓ l¹i ( m« t¶ l¹i ) viÖc trÎ võa quan s¸t hay võa hµnh ®éng. VÝ dô : §©y lµ g× ? Nã cã mµu g× ? Cã bao nhiªu c¸i ? hoÆc cã ®Æc ®iÓm nh­ thÕ nµo? Ch¸u võa lµm thÕ nµo? + C¸c c©u hái nhËn thøc sao chÐp gióp trÎ ®µo s©u cñng cè nh÷ng kiÕn thøc ®· biÕt. VÝ dô : Lµm thÕ nµo ®Ó biÕt sîi d©y nµy dµi h¬n sîi d©y kia?. + C¸c c©u hái nhËn thøc s¸ng t¹o : yªu cÇu trÎ sö dông tri thøc ®· cã vµo viÖc gi¶i quyÕt c¸c t×nh huèng kh¸c hoÆc gi¶i thÝch c¸c mèi quan hÖ phô thuéc vÒ kÝch th­íc gi÷a c¸c ®èi t­îng hay gi¶i thÝch sù gièng vµ kh¸c nhau gi÷a c¸c ®èi t­îng. VÝ dô : Lµm thÕ nµo ®Ó biÕt d¶i n¬ xanh dµi nhÊt trong sè c¸c d¶i n¬?. Nh­ vËy hÖ thèng c¸c c©u hái trong qu¸ tr×nh d¹y trÎ lµm quen víi to¸n bao gåm tõ c¸c c©u hái ®¬n gi¶n, nhÊt lµ c¸c c©u hái sao chÐp bÒ ngoµi, råi ®Õn c¸c c©u hái nhËn thøc sao chÐp dÇn ®Õn nh÷ng c©u hái phøc t¹p h¬n lµ c¸c c©u hái nhËn thøc s¸ng t¹o. Tïy theo c¸c yªu cÇu hoµn c¶nh cô thÓ ë trong mçi bµi häc mµ c« gi¸o sÏ lùa chän c¸c c©u hái sao cho phï hîp. MÆt kh¸c c¸c c©u hái cÇn ph¶i ®¶m b¶o cô thÓ, râ rµng, l«gic, ng¾n gän, dÔ hiÓu, ®èi víi trÎ ®a d¹ng vÒ h×nh thøc ( cïng mét néi dung hái nh­ng cã nhiÒu c©u hái kh¸c nhau). HÖ thèng c©u hái ph¶i tõ dÔ ®Õn khã, tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p nh»m gióp trÎ ph©n tÝch, so s¸nh, ®èi chiÕu ph¸t hiÖn råi ®i ®Õn kh¸i qu¸t, sè l­îng c©u hái võa ®ñ kh«ng nªn nhiÒu qu¸ hoÆc Ýt qu¸ sao cho ®¹t ®­îc môc ®Ých yªu cÇu, kh«ng nªn dïng c¸c c©u hái ®Ó mím trÎ tr¶ lêi. HÖ thèng c¸c c©u hái th­êng ®­îc ®­a ra sau khi trÎ thùc hiÖn xong ph­¬ng ph¸p h×nh thøc ho¹t ®éng nh»m gióp trÎ ph©n tÝch, ®èi chiÕu, so s¸nh ph¸t hiÖn vµ dÉn d¾t trÎ ®i tíi kh¸i qu¸t ho¸ nh÷ng vÊn ®Ò cÇn lÜnh héi. 2.4. Ph­¬ng ph¸p dïng trß ch¬i. Ph­¬ng ph¸p dïng trß ch¬i trong d¹y trÎ lµm quen víi to¸n lµ mét lo¹i h×nh cña ph­¬ng ph¸p ho¹t ®éng thùc hµnh '' häc mµ ch¬i, ch¬i mµ häc '', lµ mét ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña trÎ nhá. VËy nªn trß ch¬i ®ãng vai trß lµ mét ph­¬ng ph¸p riªng biÖt kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh c¸c biÓu t­îng to¸n ban ®Çu cho trÎ mÉu gi¸o. ViÖc sö dông hîp lý ph­¬ng ph¸p trß ch¬i phï hîp víi nhu cÇu vui ch¬i cña trÎ sÏ cã tÊc dông n©ng cao høng thó ®èi víi giê häc vµ kh¶ n¨ng chó ý cã chñ ®Þnh, ph¸t triÓn tÝnh tÝch cùc cña trÎ trong häc tËp. §Æc ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ ®­a c¸c trß ch¬i hoÆc yÕu tè trß ch¬i, thñ thuËt ch¬i lµm h×nh thøc tæ chøc ®Ó d¹y trÎ lµm quen víi to¸n. Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc tiÕn hµnh trong mçi tiÕn tr×nh ho¹t ®éng lµm quen víi to¸n ®Òu ®­îc thiÕt kÕ d­íi h×nh thøc mét ho¹t ®éng mang yÕu tè vui ch¬i, ®¶m b¶o sù kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a ch¬i vµ häc trong ho¹t ®éng tÝch cùc cña trÎ d­íi sù tæ chøc gi¸o dôc cña c«. VÝ dô : Th«ng qua viÖc tæ chøc cho trÎ ch¬i '' ®i ®óng ®­êng '' c« ph¸t cho mçi trÎ mét tÊm b×a cã h×nh « t« ( cã hai lo¹i « t« vµ hai lo¹i ®­êng). Nh÷ng ch¸u cã tÊm b×a vÏ « t« nhá th× ®i vµo ®­êng hÑp, cßn nh÷ng ch¸u cã tÊm b×a vÏ « t« to th× ®i vµo ®­êng réng. Tõ ®ã trÎ sÏ lÜnh héi ®­îc kÝch th­íc to - nhá, réng- hÑp cña hai ®èi t­îng. C¸c thñ thuËt vui ch¬i ®­îc ®­a ra nh»m lµm xuÊt hiÖn c¸c '' t×nh huèng cã vÊn ®Ò '' ®Ó kÝch thÝch l«i cuèn trÎ vµo ho¹t ®éng, t×m tßi c¸ch gi¶i quyÕt nhiÖm vô häc tËp. Trong qu¸ tr×nh d¹y trÎ lµm quen víi to¸n, viÖc g©y t×nh huèng cã vÊn ®Ò th­êng vµo ®Çu giê häc hay tr­íc mçi phÇn cña giê häc, ë c¸c thêi ®iÓm cÇn ®Þnh h­íng nhiÖm vô chung cña trÎ. VÝ dô : Khi d¹y trÎ nhËn biÕt sù kh¸c biÖt vÒ chiÒu cao gi÷a hai ®èi t­îng. Ch¼ng h¹n : c« treo mét qu¶ bãng lªn cao sao cho trÎ kh«ng víi tíi ®­îc. C« cho c¸c ch¸u lªn víi qu¶ bãng ®ã xuèng. Sau khi trÎ cè g¾ng hÕt søc mµ vÉn kh«ng lÊy ®­îc qu¶ bãng th× c« sÏ gióp trÎ, c« gîi ý hái trÎ v× sao c« lÊy ®­îc qu¶ bãng mµ c¸c ch¸u kh«ng lÊy ®­îc? Lóc nµy t×nh huèng cã vÊn ®Ò ®· ®­îc ®¹t ra víi trÎ , buéc trÎ ph¶i suy nghÜ t×m ra c¸ch tr¶ lêi. VÝ dô : D¹y trÎ nhËn ra sù kh¸c nhau vÒ chiÒu dµi cña hai ®èi t­îng. C« ph¸t cho mçi trÎ hai d¶i n¬ (d¶i n¬ ®á dµi h¬n d¶i n¬ xanh), c« gäi mét trÎ lªn b¶ng vµ dïng hai d¶i n¬ ®ã ®Ó buéc vµo cæ tay ch¸u( lµm mÉu cho trÎ xem) c« cho trÎ nhËn xÐt, sau ®ã c« cho c¶ líp cïng lµm ( hai ch¸u buéc vßng cho nhau). §Çu tiªn buéc vßng mµu ®á, sau ®ã buéc vßng mµu xanh. Nh­ng tÊt c¶ trÎ ®Òu kh«ng buéc ®­îc d¶i n¬ mµu xanh vµo tay b¹n. Sau ®ã c« hái c¶ líp xem cã buéc ®­îc d¶i n¬ xanh vµo tay kh«ng? V× sao kh«ng buéc ®­îc d¶i n¬ xanh vµo cæ tay?. Tõ ®ã trÎ nhËn ra ®­îc sù kh¸c biÖt râ nÐt vÒ chiÒu dµi cña hai ®èi t­îng. ViÖc sö dông réng d·i vµ ®a d¹ng c¸c trß ch¬i häc tËp nh»m cñng cè, luyÖn tËp thªm chÝnh x¸c hãa hÖ thèng hãa kiÕn thøc kü n¨ng ®· häc. TÊt c¶ c¸c lo¹i trß ch¬i häc tËp, xÕp h×nh, l¾p ghÐp, x©y dùng, trß ch¬i víi tranh ¶nh, trß ch¬i sö dông lêi nãi...®Òu lµ c¸c ph­¬ng tiÖn cã hiÖu qu¶ cao trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh c¸c biÓu t­îng to¸n s¬ ®¼ng cho trÎ mÇm non. KÕt luËn : viÖc sö dông hîp lý c¸c ph­¬ng ph¸p d¹y trÎ lµm quen víi to¸n cã ý nghÜa quan träng v× ®ã lµ con ®­êng chuyÓn t¶i tri thøc tíi trÎ. Mçi ph­¬ng ph¸p kh«ng sö dông ®éc lËp mµ chóng cÇn ®­îc sö dông tæng hîp trong mèi quan hÖ hç trî lÉn nhau trong mét thÓ thèng nhÊt. 2.5. Ph­¬ng ph¸p d¹y trÎ mÉu gi¸o bÐ lµm quen víi biÓu t­îng kÝch th­íc. §Ó chuÈn bÞ giê häc ®¹t kÕt qu¶ cao, gi¸o viªn cÇn cho trÎ lµm quen tr­íc víi c¸c ®å vËt cã kÝch th­íc kh¸c nhau trong c¸c ho¹t ®éng hµng ngµy cña trÎ. Ch¼ng h¹n trong qu¸ tr×nh trÎ ch¬i c« chØ cho trÎ thÊy nh÷ng ®å vËt cã kÝch th­íc kh¸c nhau. VÝ dô : Bóp bª nµy to h¬n, bóp bª kia nhá h¬n hay con gÊu nµy nhá h¬n con gÊu kia to h¬n...HoÆc khi cho trÎ ®i d¹o ngoµi trêi, c« chØ cho trÎ thÊy c©y nµy cao h¬n, c©y kia thÊp h¬n hoÆc con ®­êng nµy réng h¬n, con ®­êng kia hÑp h¬n hoÆc b¹n A cao h¬n b¹n B...c« cao h¬n ch¸u ...Trong c¸c giê häc d¹y trÎ nhËn biÕt b»ng trùc gi¸c sù kh¸c biÖt vÒ kÝch th­íc theo tõng chiÒu (dµi - réng - cao ) gi÷a hai ®èi t­îng, c« gi¸o cÇn t¹o ra t×nh huèng thùc tÕ, qua ®ã gióp trÎ nhËn ra sù kh¸c biÖt vÒ kÝch th­íc. VÝ dô : D¹y trÎ nhËn biÕt thÕ nµo lµ dµi h¬n, ng¾n h¬n, c« cho trÎ dïng hai sîi d©y ®Ó buéc vßng tay, d©y mµu xanh kh«ng thÓ buéc ®­îc. Khi thùc hiÖn nhiÖm vô, c« gi¸o ®Ó trÎ ph¸t hiÖn ra d©y xanh kh«ng buéc ®­îc vßng tay v× nã ng¾n h¬n d©y ®á. Sau ®ã c« chØ cho trÎ thÊy ®­îc sù kh¸c biÖt vÒ kÝch th­íc qua sù so s¸nh b»ng c¸ch ®Æt c¹nh hoÆc ®Æt chång hai ®èi t­îng theo chiÒu dµi, réng mµ ta cÇn so s¸nh. C« thùc hiÖn ®Ó trÎ quan s¸t, qua ®ã c« yªu cÇu trÎ diÔn ®¹t sù kh¸c biÖt vÒ kÝch th­íc ®ã b»ng lêi, sau ®ã c« söa cho trÎ biÕt dïng ®óng tõ chØ sù kh¸c biÖt vÒ kÝch th­íc nh­ : to h¬n- nhá h¬n, dµi h¬n - ng¾n h¬n, réng h¬n - hÑp h¬n, cao h¬n - thÊp h¬n. Ngoµi giê häc kÕt hîp c¸c ho¹t ®éng kh¸c, c« cho trÎ luyÖn tËp nhËn biÕt sù kh¸c biÖt vÒ kÝch th­íc vµ diÔn ®¹t sù kh¸c biÖt ®ã, c« cho trÎ t¹o lªn nh÷ng ®å vËt cã sù kh¸c biÖt vÒ kÝch th­íc nh­ : xÕp nhµ cao, nhµ thÊp, c©y cao, c©y thÊp hoÆc vÏ qu¶ bãng to, qu¶ bãng nhá. CH¦¥NG II Thùc tr¹ng viÖc d¹y biÓu t­îng kÝch th­íc ë líp mÉu gi¸o bÐ tr­êng mÉu gi¸o Quang trung thÞ x· U«ng bÝ - Qu¶ng ninh. Qua thùc tÕ em ®· ®­îc ®i dù giê gi¸o viªn gi¶ng d¹y tiÕt ''d¹y trÎ nhËn biÕt vÒ kÝch th­íc'' líp mÉu gi¸o bÐ th× tû lÖ c¸c ch¸u n¾m ®­îc bµi qua tiÕt häc kÝch th­íc nh­ sau : kh¶ n¨ng nhËn biÕt dµi h¬n - ng¾n h¬n gäi tªn theo yªu cÇu cña bµi ®¹t tõ 75% - 80%. TrÎ ®¹t ®­îc yªu cÇu lµ do trÎ cã nhËn thøc nhanh vµ ®i häc ®Òu, sè ch¸u cßn l¹i tiÕp thu chËm lµ do kh«ng chó ý, th­êng xuyªn kh«ng ®i häc, l¬ lµ trong qu¸ tr×nh häc, v× vËy trÎ th­êng m¾c ph¶i mét sè khã kh¨n vÒ viÖc nhËn biÕt kÝch th­íc dµi h¬n - ng¾n h¬n. VÒ phÝa c«, ®«i khi cßn ch­a bao qu¸t ®­îc tÊt c¶ trÎ v× líp häc ®«ng 30 -35 ch¸u nªn c« ch­a söa sai hÕt cho trÎ. ViÖc chuÈn bÞ ®å dïng gi¸o ¸n cña c« t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ, chu ®¸o song ®å dïng giµnh cho trÎ cßn h¹n chÕ. 1. §Æc ®iÓm cña ®Þa ph­¬ng tr­êng thùc tËp. Mçi gi¸o viªn cã mét c¸ch gi¶ng d¹y kh¸c nhau xong lµm thÕ nµo ®Ó tiÕt d¹y cã kÕt qu¶ cao nhÊt cßn tuú thuéc vµo c¸c ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y sao cho phï hîp, khÐo lÐo cña mçi gi¸o viªn : Gi¸o viªn ®ã cã n¾m ch¾c ph­¬ng ph¸p vµ cã chuyªn m«n nghiÖp vô kh«ng ? Trong ®ît thùc tËp t¹i tr­êng mÉu gi¸o Quang Trung, em ®· t×m hiÓu viÖc gi¶ng d¹y bé m«n to¸n cho trÎ, cô thÓ lµ c¸c bµi d¹y vÒ kÝch th­íc, em nhËn thÊy gi¸o viªn gi¶ng d¹y gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n vµ thuËn lîi trong c¸c tiÕt häc. 2. Qu¸ tr×nh d¹y häc ë tr­êng thùc tËp. Qua viÖc d¹y trÎ lµm quen víi biÓu t­îng kÝch th­íc cho em thÊy : §å dïng d¹y häc ph¶i ®¶m yªu cÇu vÒ tÝnh gi¸o dôc thÉm mü, hîp vÖ sinh, mÇu s¾c phï hîp, kÝch th­íc hîp lý, sè l­îng ph¶i ®¶m b¶o ®Çy ®ñ cho mäi trÎ trong líp. Mçi trÎ ph¶i cã ®ñ ®å dïng ®Ó so s¸nh ®é lín, so s¸nh vÒ tõng chiÒu vÒ kÝch th­íc, trong ®ã mçi lo¹i ®Òu gièng nhau vÒ h×nh d¹ng chØ kh¸c nhau vÒ chiÒu cao cÇn so s¸nh. 3. Tr×nh bµy gi¸o ¸n ®· dù vÒ néi dung kÝch th­íc ®Ó cã nhËn xÐt. I. Môc ®Ých yªu cÇu. - D¹y trÎ biÕt môc ®Ých ®o cña phÐp ®o. - BiÕt ®o ®é dµi cña mét ®­êng th¼ng. - BiÕt sö dông ®óng tõ ng¾n h¬n - dµi h¬n. II. ChuÈn bÞ Mçi trÎ cã : mét b¨ng giÊy xanh 3 x 40 cm, mét b¨ng giÊy mµu vµng 3 x 35 cm, mét b¨ng giÊy mµu ®á 3 x 30 cm. C¸c sè 5 ®Õn 10. 22 que tÝnh cã chiÒu dµi 5 cm. III. TiÕn hµnh Ho¹t ®éng cña c« æn ®Þnh tæ chøc: c« b¾t nhÞp cho trÎ h¸t ''Qña bãng trßn to'' PhÇn 1. - C¸c con nh×n thËt tinh xem c« cã mÊy b¨ng giÊy? - ThÕ c¸c con thÊy 3 b¨ng giÊy nµy cã dµi b»ng nhau kh«ng? - B¨ng giÊy nµo dµi nhÊt? B¨ng giÊy nµo ng¾n nhÊt? - B©y giê c¸c con h·y lÊy b¨ng giÊy trong ræ cña c¸c con xem cã dµi b»ng nhau kh«ng? - C¸c con h·y ®Æt c¸c b¨ng giÊy vµ so s¸nh xem b¨ng giÊy nµo dµi h¬n, b¨ng giÊy nµo ng¾n h¬n? - B¨ng giÊy mµu xanh vµ b¨ng giÊy mµu ®á, b¨ng giÊy nµo dµi nhÊt? - B¨ng giÊy mµu xanh vµ b¨ng giÊy mµu vµng, b¨ng giÊy nµo ng¾n nhÊt? - B¨ng giÊy mµu ®á vµ b¨ng giÊy mµu vµng, b¨ng giÊy nµo dµi h¬n? PhÇn 2 D¹y bµi míi - H«m nay, c« sÏ d¹y líp m×nh bµi ''Môc ®Ých cña phÐp ®o'' c¸c con cã thÝch kh«ng? - C¸c con võa ®­îc so s¸nh c¸c b¨ng giÊy vµ nãi ®óng b¨ng giÊy mµu xanh dµi h¬n b¨ng giÊy mµu ®á vµ b¨ng giÊy mµu vµng. - Con nµo nãi ®­îc b¨ng giÊy mµu xanh dµi h¬n b¨ng giÊy mµu vµng lµ bao nhiªu? - §Ó biÕt ®­îc sù dµi h¬n, ng¾n h¬n cña c¸c b¨ng giÊy lµ bao nhiªu, chóng m×nh h·y quan s¸t c« lµm mÉu nhÐ. - C« xÕp h×nh ch÷ nhËt theo chiÒu dµi b¨ng giÊy xanh ®Ó biÕt b¨ng giÊy xanh dµi b»ng mÊy lÇn chiÒu dµi h×nh ch÷ nhËt, c« ®Æt h×nh ch÷ nhËt s¸t c¹nh b¨ng giÊy. - C¸c con ®Õm xem cã bao nhiªu h×nh ch÷ nhËt? Ho¹t ®éng cña trÎ - Cã 3 b¨ng giÊy - TrÎ nhËn xÐt - B¨ng giÊy mµu xanh. - B¨ng giÊy mµu ®á. - TrÎ thùc hiÖn - TrÎ tr¶ lêi - TrÎ tr¶ lêi - B¨ng giÊy mµu vµng - B¨ng giÊy mµu vµng - Cã ¹ - TrÎ ph¸n ®o¸n. - Cã 4 h×nh ch÷ nhËt. - B¨ng giÊy mµu xanh cã chiÒu dµi lµ 4 lÇn chiÒu dµi h×nh ch÷ nhËt. VËy c¸c con h·y ®Æt sè 4 c¹nh b¨ng giÊy mµu xanh. - G׬ c« ®Æt tiÕp c¸c h×nh ch÷ nhËt c¹nh b¨ng giÊy mµu vµng, c« ®Æt sao cho ®Çu bªn tr¸i cña b¨ng giÊy vµ ®Çu h×nh ch÷ nhËt trïng khÝt nhau. - C¸c con h·y ®Õm xem cã bao nhiªu h×nh ch÷ nhËt mÇu vµng? - B©y giê chóng m×nh h·y lÊy h×nh ch÷ nhËt xÕp c¹nh b¨ng giÊy mµu xanh, mµu vµng, mµu ®á. - C« ®i xuèng quan s¸t tõng trÎ xÕp vµ ®Æt c©u hái ®µm tho¹i : - B¨ng giÊy cña con dµi b»ng mÊy lÇn h×nh ch÷ nhËt ? - B¨ng giÊy mµu vµng cña con dµi b»ng mÊy lÇn h×nh ch÷ nhËt? - B©y giê chóng m×nh cïng xÕp tiÕp c¸c h×nh ch÷ nhËt theo chiÒu dµi cña b¨ng giÊy ®á - C¸c con xÕp ®­îc mÊy lÇn chiÒu dµi h×nh ch÷ nhËt ? - VËy chóng m×nh h·y lÊy sè 2 ®Æt c¹nh b¨ng giÊy ®á nµo. - Chóng m×nh h·y quan s¸t xem b¨ng giÊy nµo xÕp ®­îc nhiÒu h×nh ch÷ nhËt nhÊt? V× sao ? - VËy b¨ng giÊy mµu xanh cã mÊy h×nh ch÷ nhËt ? - B¨ng giÊy mµu vµng cã mÊy h×nh ch÷ nhËt ? - ThÕ b¨ng giÊy xanh dµi h¬n b¨ng giÊy vµng lµ mÊy h×nh ch÷ nhËt ? - B¨ng giÊy vµng Ýt h¬n b¨ng giÊy xanh lµ mÊy h×nh ch÷ nhËt? - B¨ng giÊy xanh vµ b¨ng giÊy ®á, b¨ng giÊy nµo dµi h¬n? - Dµi h¬n lµ mÊy h×nh ch÷ nhËt? - B¨ng giÊy ®á ng¾n h¬n lµ mÊy h×nh ch÷ nhËt? - C¶ 3 b¨ng giÊy xanh, ®á, vµng, b¨ng giÊy nµo dµi nhÊt vµ b¨ng giÊy nµo ng¾n nhÊt? PhÇn 3 : LuyÖn tËp. Cho trÎ so s¸nh mét sè ®å vËt trong líp xem ®å vËt nµo dµi h¬n, ®å vËt nµo ng¾n h¬n? * Cho trÎ ch¬i trß ch¬i '' Nh¶y qua suèi n­íc ''. C« vÏ hai ®­êng th¼ng song song c¸ch nhau 40 cm vµ hai ®­êng th¼ng c¸ch nhau 20 cm. C« cho trÎ lÇn l­ît nh¶y qua suèi n­íc hÑp h¬n, sau ®ã nh¶y qua suèi n­íc réng h¬n. C« cho trÎ ch¬i. Khi trÎ ch¬i c« cæ vò trÎ. - TrÎ thùc hiÖn. - Cã 3 h×nh ch÷ nhËt. - TrÎ ®¨t sè 3 - TrÎ thùc hiÖn. - TrÎ ®Õm 4 lÇn. - 3 lÇn. - TrÎ thùc hiÖn - 2 lÇn - TrÎ thùc hiÖn. - Cã 4 h×nh. - Cã 3 h×nh. - Dµi h¬n lµ1 - Ýt h¬n lµ 1 - B¨ng giÊy xanh. - Dµi h¬n lµ 2 h×nh ch÷ nhËt. - Lµ 2 h×nh ch÷ nhËt. - B¨ng giÊy xanh dµi nhÊt, b¨ng giÊy ®á ng¾n nhÊt. *NhËn xÐt sau bµi d¹y : - Qua bµi d¹y cña c« gi¸o Hµ ThÞ H­¬ng líp 3 - 4 tuæi, em thÊy chuyªn m«n cña gi¸o viªn t­¬ng ®èi ®¹t v× chÞ ®· ®­îc ®µo t¹o qua tr­êng Cao ®¼ng s­ ph¹m khoa mÇm non. Kh¶ n¨ng n¾m b¾t c¸c ph­¬ng ph¸p t­¬ng ®èi ch¾c ch¾n, kh¶ n¨ng truyÒn ®¹t kiÕn thøc cho trÎ t­¬ng ®èi cao, lêi nãi nhÑ nhµng thu hót, l«i cuèn trÎ vµo bµi d¹y. - Qua tiÕt d¹y, em nhËn thÊy vÉn cã nh÷ng ­u, nh­îc ®iÓm sau ®©y : + ¦u ®iÓm : C¬ së vËt chÊt t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ, cho nªn sù tËp trung chó ý cña trÎ vµo bµi häc rÊt cao. §å dïng g©y ®­îc sù chó ý cho trÎ, kh¶ n¨ng n¾m b¾t kiÕn thøc cña trÎ ®¹t tõ 85 % ®Õn 90%. + Nh­îc ®iÓm :VÉn cßn mét sè trÎ ch­a chó ý vµo bµi, hay l¬ lµ nãi chuyÖn trong líp, kh«ng tËp trung chó ý vµo bµi häc cho nªn ®· g©y khã kh¨n cho c« khi truyÒn ®¹t kiÕn thøc cho trÎ. MÆt kh¸c do c« kh«ng bao qu¸t ®­îc c¶ líp v× sè trÎ qu¸ ®«ng tõ 30 35 ch¸u, do ®ã ®«i khi c« ch­a söa sai hÕt cho trÎ. ViÖc chuÈn bÞ gi¸o ¸n vµ ®å dïng cña c« t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ song ch­a ®¶m b¶o vÒ thÈm mü, do ®ã trÎ ch­a x¸c ®Þnh ®­îc râ rµng. 4. §Ò xuÊt biÖn ph¸p gi¶i quyÕt vÊn ®Ò. Trªn ®©y lµ kÕt qu¶ ®iÒu tra vÒ kh¶ n¨ng tiÕp thu cña trÎ vµ nh÷ng thiÕu sãt cña c« trong tiÕt d¹y vÒ kÝch th­íc. Trong bÊt kú mét tiÕt d¹y nµo còng kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt vµ nh÷ng khã kh¨n nh­ng ®Ó kh¾c phôc vµ rót kinh nghiÖm cho nh÷ng tiÕt d¹y sau ®­îc tèt h¬n th× ng­êi gi¸o viªn ph¶i t×m ra ®­îc nguyªn nh©n cña sù thiÕu sãt vµ khã kh¨n ®ã ®Ó cã biÖn ph¸p kh¾c phôc mang l¹i hiÖu qu¶ cao trong tiÕt d¹y vÒ kÝch th­íc cho trÎ mÉu gi¸o bÐ. * Thùc tr¹ng vµ ®Ò xuÊt gi¶i quyÕt. Qua viÖc thùc tËp t¹i tr­êng mÉu gi¸o Quang Trung em thÊy : Nh×n chung c¸c tiÕt häc ®· ®¹t ®­îc kÕt qu¶ tèt, song vÉn cßn mét sè tån t¹i cÇn kh¾c phôc. Trong c¸c tiÕt d¹y th­êng cã nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n: + MÆt thuËn lîi :ë ®é tuæi nµy trÎ rÊt ham häc vµ rÊt tß mß, hay b¾t ch­íc c« cho nªn ®· gióp cho viÖc gi¶ng d¹y cña c« trong c¸c tiÕt d¹y ®¹t kÕt qu¶ cao. + MÆt khã kh¨n : Do c¬ së vËt chÊt cßn thiÕu ch­a thùc sù t©m huyÕt víi nghÒ bëi v× l­¬ng thÊp trong khi ®ã c«ng viÖc ®ßi hái rÊt nhiÒu thêi gian vµ rÊt mÖt. * ý kiÕn ®Ò xuÊt ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y: Theo em ®Ò xuÊt cÇn ph¶i ®Çu t­ thªm c¬ së vËt chÊt vµ ®å dïng d¹y, ®å ch¬i cho trÎ ®Ó t¹o høng thó cho trÎ häc tËp, l«i cuèn thu hót trÎ chó ý vµo bµi d¹y cña c«. V× m«n to¸n lµ m«n häc rÊt kh« khan vµ trÇm do ®ã cÇn ph¶i lång ghÐp m«n to¸n víi c¸c m«n häc kh¸c vµ nªn d¹y trÎ ë mäi lóc mäi n¬i. VÝ dô : Khi kª bµn c« cã thÓ hái trÎ cã bao nhiªu c¸i bµn.... Trong giê ©m nh¹c c« hái cã bao nhiªu b¹n h¸t... §èi víi gi¸o viªn cÇn cã sù quan t©m h¬n n÷a, t¹o cho ng­êi gi¸o viªn cã møc thu nhËp æn ®Þnh ®Ó gi¸o viªn t©m huyÕt víi nghÒ vµ tËn tôy víi nghÒ h¬n n÷a. * §­a ra c¸c gi¸o ¸n ®· thùc hiÖn vµ ®­îc sù nhËn xÐt, ®ãng gãp cña gi¸o viªn h­íng dÉn vµ b¹n bÌ trong nhãm cã ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ tiÕp thu cña häc sinh. Qua trao ®æi víi c¸c gi¸o viªn chØ ®¹o thùc tËp vµ qua thùc tÕ tËp gi¶ng d¹y, em thÊy r»ng : ®Ó d¹y mét bµi vÒ kÝch th­íc ®¹t kÕt qu¶ th× tr­íc tiªn ph¶i cã sù chuÈn bÞ chu ®¸o vÒ ®å dïng, ®ñ vÒ sè l­îng ®¶m b¶o vÒ yªu cÇu thÈm mü th× míi g©y høng thó cho trÎ. Mét líp chØ nªn cã tõ 20 25 ch¸u ®Ó võa bao qu¸t ®­îc c¶ líp vµ giê häc ®­îc ®¶m b¶o ®¹t chÊt l­îng cao h¬n, thuËn lîi cho viÖc chuÈn bÞ ®å ch¬i, ®å dïng. Tr­íc tiÕt d¹y ph¶i chuÈn bÞ chu ®¸o vÒ gi¸o ¸n, vÒ c¸ch thøc tiÕn hµnh giê häc ph¶i ®¶m b¶o ®­îc néi dung vµ ph­¬ng ph¸p. N¾m ch¾c ®­îc c¸c b­íc lªn líp, cho trÎ ho¹t ®éng ngoµi giê, cÇn b¸m s¸t vµo giê häc bµi ®Ó trÎ ®ì lóng tóng, bì ngì khi vµo bµi t­ thÕ, t¸c phong cña c« ph¶i nghiªm chØnh, lêi nãi dÞu dµng truyÒn c¶m... Víi nh÷ng kinh nghiÖm Ýt ái em nªu ra ë trªn ®©y qua viÖc häc hái cña c¸c c« gi¸o gi¶ng d¹y vµ d­íi sù chØ dÉn cña c« Hµ ThÞ H­¬ng, Ng« ThÞ Lý... song ®©y còng lµ sù nç lùc, cè g¾ng cña b¶n th©n em víi mét tiÕt khã nh­ tiÕt to¸n th× viÖc m¾c ph¶i nh÷ng thiÕu sãt trong tiÕt d¹y lµ kh«ng tr¸nh khái. B»ng nh÷ng kinh nghiÖm Ýt ái trªn, em nghÜ r»ng nÕu ®­îc vËn dông trong tiÕt häc sÏ h¹n chÕ ®­îc nh÷ng thiÕu sãt vµ t¨ng chÊt l­îng giê häc vµ t¨ng kh¶ n¨ng nhËn thøc cña trÎ. V× thêi gian cã h¹n nªn ®Ò tµi cña em kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, em rÊt mong c¸c thÇy c« cïng c¸c b¹n bÌ gãp ý kiÕn cho ®Ò tµi cña em ®­îc hoµn thiÖn h¬n, ®Ó sau nµy em cã thÓ ¸p dông nh÷ng kinh nghiÖm trªn vµo tiÕt häc vµ vÒ kÝch th­íc. CH¦¥NG III VËn dông c¸c ph­¬ng ph¸p vµo d¹y trÎ lµm quen víi biÓu t­îng kÝch th­íc cho trÎ 3- 4 tuæi Qua thêi gian thùc tËp em ®­îc dù giê c¸c tiÕt d¹y mÉu cña gi¸o viªn h­íng dÉn vµ ®· ®­îc so¹n gi¸o ¸n tËp d¹y. Trong qu¸ tr×nh so¹n gi¸o ¸n, em ®· vËn dông hÇu hÕt c¸c ph­¬ng ph¸p : ph­¬ng ph¸p trùc quan, ph­¬ng ph¸p ho¹t ®éng víi ®å vËt, ph­¬ng ph¸p dïng lêi, ph­¬ng ph¸p dïng ®å ch¬ivµo tõng bµi d¹y cô thÓ. Sau ®©y em xin tr×nh bµy c¸c gi¸o ¸n ®É thùc nghiÖm : Bµi 1 : D¹y trÎ nhËn biÕt sù kh¸c biÖt gi÷a hai ®å vËt. I. Môc ®Ých yªu cÇu: TrÎ nhËn biÕt sù kh¸c biÖt gi÷a hai ®å vËt. Sö dông ®óng tõ to h¬n,nhá h¬n. RÌn luyÖn kü n¨ng thao t¸c,t­ duy. II. ChuÈn bÞ. Mçi ch¸u mét con gièng, 1 b­u ¶nh, 1 c©y nÊm to, 1 c©y nÊm nhá. 2 hép nhá kh«ng ®Ó võa b­u thiÕp, 1 hép to h¬n, 1 gÊu to, 1 gÊu nhá vµ mét sè h×nh trßn cã kÝch th­íc kh¸c nhau. III. TiÕn hµnh. Ho¹t ®éng cña c« * PhÇn 1 : NhËn biÕt biÓu t­îng to h¬n, nhá h¬n. - æn ®Þnh tæ chøc : Cho trÎ h¸t bµi '' Mõng sinh nhËt '' - Trß chuyÖn vÒ bµi h¸t: + H«m nay lµ sinh nhËt cña gÊu anh, anh em gÊu ®· mêi líp m×nh ®Õn ®Õn sinh nhËt, khi ®i chóng m×nh ph¶i chuÈn bÞ quµ tÆng cho gÊu anh nh©n ngµy sinh nhËt. - Trªn bµn c« cã ®Ó s½n mét tÊm b­u ¶nh vµ rÊt nhiÒu trß ch¬i. - B©y giê c¸c con h·y chän mét ®å ch¬i vµ lÊy mét b­u ¶nh ®Ó lµm quµ cña m×nh tÆng cho gÊu anh. - G׬ chóng m×nh h·y chän mét ®å ch¬i vµo mét hép ( c« gi¬ mét hép vµ cho b­u ¶nh vµo hép ®Ó lµm quµ chung cho c¶ líp ). - C¸c con h·y ®Ó ®å ch¬i vµo ®©y ( c« ®i mét vßng ®Ó trÎ bá ®å ch¬i vµo hép ). - Chóng m×nh ®· cã mét mãn quµ tÆng gÊu anh, b©y giê c¸c con h·y xÕp b­u ¶nh vµo hép ( c« cÇm hép xanh cho trÎ bá b­u ¶nh vµo ). - B­u ¶nh cña con kh«ng bá vµo ®­îc µ ? + C« cho c¸c ch¸u thö ®Æt b­u ¶nh vµo hép nh­ng ®Òu kh«ng ®­îc. - C« hái trÎ v× sao kh«ng cho b­u ¶nh nµy vµo hép ®­îc? - B©y giê chóng m×nh thö cho b­u ¶nh vµo hép ®á nµy xem cã võa kh«ng nhÐ ( c« lÊy hép to h¬n cho c¸c ch¸u xÕp b­u ¶nh vµo), sau ®ã c« hái : c¸c con cã cho b­u ¶nh vµo ®­îc kh«ng? - C¸c con cã biÕt v× sao chóng m×nh cho b­u ¶nh vµo hép mµu ®á ®­îc, cßn hép mµu xanh th× kh«ng ®­îc? - ThÕ hép mµu xanh so víi hép mµu ®á th× nh­ thÕ nµo? - Chóng m×nh cïng mang quµ ®Õn nhµ b¹n GÊu nhÐ ! ( c« cho trÎ vÒ phÝa gãc líp mµ c« ®· trang trÝ lµm nhµ cña GÊu) - Chóng m×nh cïng chµo b¹n G¸u vµ chóc mõng sinh nhËt b¹n nµo. - Chóng m×nh cã muèn ch¬i trèn t×m víi anh em GÊu kh«ng? - VËy chóng m×nh h·y ngåi vÒ chç vµ gi¶ lµm nh÷ng chó gµ ®i ngñ nµo. ( c« ®Æt GÊu em sau l­ng GÊu anh) - Trêi s¸ng råi. - GÊu em trèn ®©u råi, c¸c con cã nh×n thÊy GÊu em ®©u kh«ng? Ho¹t ®éng cña trÎ - TrÎ h¸t. - TrÎ lªn lÊy ®å ch¬i vµ vÒ chç ngåi. - TrÎ tr¶ lêi - V× b­u ¶nh to h¬n hép - §­îc ¹ - V× hép mµu ®á to h¬n hép mµu xanh. - Hép xanh nhá h¬n hép ®á. - TrÎ thùc hiÖn. - Cã ¹. - TrÎ nh¾m m¾t. - ß...ã...o... - Kh«ng ¹. - Kh«ng cã ai nh×n thÊy µ? ( GÊu em lã ®Çu ra) - V× sao chóng m×nh kh«ng nh×n thÊy GÊu em? - Chóng m×nh cho GÊu anh trèn sau l­ng GÊu em nhÐ.(c« ®Æt GÊu anh sau l­ng GÊu em) - C¸c con cã nh×n thÊy GÊu anh kh«ng? - GÊu anh trèn sau l­ng GÊu em nh­ng chóng m×nh vÉn nh×n thÊy, cßn GÊu em trèn sau l­ng GÊu anh, chóng m×nh cã nh×n thÊy kh«ng? - V× sao? - §óng råi, GÊu anh to h¬n GÊu em, cßn GÊu em th× sao nhØ? - GÊu em cã che kÝn ®­îc GÊu anh kh«ng? - C« chØ vµo gãc líp : vËy gãc kia cã rÊt nhiÒu nÊm, mçi con h·y h¸i mét c©y nÊm to vµ mét c©y nÊm nhá ®Ó tÆng anh em GÊu. Mçi trÎ h¸i mét nÊm to vµ mét nÊm nhá. - Khi c« nãi ''To h¬n ''c¸c con gi¬ nÊm to h¬n lªn vµ nãi ''to h¬n '' - Khi c« nãi '' nhá h¬n '' c¸c con gi¬ nÊm nhá lªn vµ nãi ''nhá h¬n '' - Chóng m×nh thi xem ai gi¬ ®óng vµ nhanh nhÐ : C« : + To h¬n + Nhá h¬n + Nhá h¬n + To h¬n - C¸c con ch¬i rÊt giái. - B©y giê c« nãi '' GÊu anh '' th× c¸c con gi¬ nÊm cña GÊu anh lªn vµ nãi '' To h¬n''. - C« nãi '' GÊu em '' trÎ gi¬ nÊm nhá h¬n lªn vµ nãi ''nhá h¬n ''. - B©y giê chóng m×nh thi xem ai gi¬ ®óng vµ nãi nhanh. C« : - GÊu anh - GÊu em - GÊu em - GÊu anh * PhÇn 2 LuyÖn tËp : NhËn biÕt sù kh¸c biÖt vÒ ®é lín. - ë c¸c gãc líp cã rÊt nhiÒu h×nh trßn, giê c« sÏ cho chóng m×nh t×m nhanh c¸c h×nh trßn theo yªu cÇu cña c«. - C« cho 3 trÎ lªn ch¬i : h·y t×m cho c« 3 h×nh trßn bÐ h¬n 3 h×nh trßn nµy ( c« gi¬ mét h×nh trßn ®á lµm mÉu). C¶ líp theo dâi vµ nhËn xÐt h×nh trßn b¹n nhÆt lªn cã nhá h¬n h×nh trßn mÉu cña c« kh«ng? - Khi nhÆt ®­îc h×nh c¸c con h·y ch¹y l¹i ®øng c¹nh c«, gi¬ h×nh cña m×nh lªn vµ nãi '' nhá h¬n h×nh trßn ®á '' C« cho 3 - 4 nhãm lªn ch¬i * C« nhËn xÐt, cñng cè, tuyªn d­¬ng. - Cho c¶ líp h¸t mét bµi vµ chµo líp ra vÒ. - GÊu em ¬i h·y ra ®i. - V× GÊu anh che mÊt GÊu em. - Cã ¹. - Kh«ng thÊy ¹. - V× GÊu anh to h¬n nªn che kÝn GÊu em. - GÊu em bÐ h¬n GÊu anh. - Kh«ng ¹. TrÎ : - To h¬n - Nhá h¬n - Nhá h¬n - To h¬n TrÎ : - To h¬n - Nhá h¬n - Nhá h¬n - To h¬n - TrÎ ch¬i Bµi 2 : D¹y trÎ nhËn biÕt sù kh¸c biÖt râ nÐt vÒ chiÒu cao cña hai ®èi t­îng. I. Môc ®Ých yªu cÇu - TrÎ nhËn biÕt ®­îc sù kh¸c biÖt râ nÐt vÒ chiÒu cao cña 2 ®èi t­îng. Sö dông ®óng tõ cao h¬n - thÊp h¬n ®Ó diÔn ®¹t. - RÌn kü n¨ng nhanh nhÑn, khÐo lÐo. II. ChuÈn bÞ : - Mét qu¶ bãng, mçi trÎ 2 c©y hoa nhùa cã chiÒu cao kh¸c nhau râ rÖt. III. TiÕn hµnh : Ho¹t ®éng cña c« * PhÇn 1 : NhËn biÕt sù kh¸c nhau cña hai ®èi t­îng + æn ®Þnh líp : C« cho trÎ h¸t mét bµi + C« treo mét qu¶ bãng ë phÝa gãc líp vµ hái trÎ. - §©y lµ qu¶ g×?. Cã mµu g×? - Chóng m×nh cã thÝch ch¬i ®Ëp bãng kh«ng? - NÕu b¹n nµo ®Ëp tróng vµo bãng th× b¹n ®ã th¾ng. + LÇn ®Çu c« ®Ó bãng thÊp råi gäi 2 trÎ lªn ch¬i ®Ëp tróng bãng, sau ®ã ®Ó bãng cao h¬n sao cho trÎ kh«ng thÓ ®Ëp ®­îc. - B©y giê khã h¬n nhÐ, con nµo cã thÓ lªn ch¬i? - 3 trÎ ®Òu kh«ng ®Ëp tíi bãng. C« vµ c¸c b¹n cæ vò cho c¸c b¹n thi ®ua. - C« cho lÇn l­ît tÊt c¶ trÎ lªn ch¬i ( trÎ vÉn kh«ng ®Ëp ®­îc). + C« hái trÎ : T¹i sao c¸c con kh«ng ®Ëp tróng ®­îc bãng ? - C« ®Ëp thö nhÐ, c« ®Ëp tróng ch­a? - T¹i sao c« ®Ëp ®­îc vµo bãng mµ c¸c con kh«ng ®Ëp ®­îc? + C« thö ®o chiÒu cao víi mét trÎ vµ cho trÎ nhËn xÐt xem ai cao h¬n, ai thÊp h¬n? + C« ph¸t cho mçi trÎ 2 c©y hoa vµ hái trÎ : - C« võa ph¸t g× cho chóng m×nh? - Cã mÊy c©y hoa? - 2 c©y cña chóng m×nh cã hoa mµu gièng nhau kh«ng? - ThÕ chóng nh­ thÕ nµo víi nhau? - G׬ chóng m×nh h·y ®Ó 2 c©y hoa c¹nh nhau. - C©y nµo cao h¬n? - C©y nµo thÊp h¬n? - G׬ chóng m×nh cïng ch¬i thi xem ai nhanh nhÐ. - C« nãi '' cao'' chóng m×nh ph¶i gi¬ c©y hoa cao lªn vµ nãi ''cao h¬n ''. - Khi c« nãi '' thÊp '' chóng m×nh gi¬ c©y hoa thÊp vµ nãi ''thÊp h¬n ''. C« : - ThÊp - Cao - Cao - ThÊp - B©y giê c« nãi '' Hoa ®á '', chóng m×nh gi¬ c©y hoa ®á lªn vµ nãi '' cao h¬n '' - Khi c« nãi '' Hoa xanh '' chóng m×nh gi¬ c©y hoa xanh lªn vµ nãi '' thÊp h¬n ''. Ho¹t ®éng cña trÎ - Qu¶ bãng cã mµu ®á. - Cã ¹. - 3 trÎ xung phong lªn ch¬i. - V× bãng ë trªn cao - Råi ¹. - V× c« cao h¬n. - TrÎ nhËn xÐt. - C©y hoa. - 2 c©y hoa. - Kh«ng ¹ - Mét c©y cã hoa mµu ®á, mét c©y cã hoa mµu vµng. - TrÎ thùc hiÖn. - C©y hoa mµu ®á cao h¬n - C©y hoa mµu xanh thÊp h¬n. TrÎ : - ThÊp h¬n. - Cao h¬n. - Cao h¬n - ThÊp h¬n. - C« : - Hoa ®á - Hoa xanh - Hoa xanh - Hoa ®á TrÎ : - Cao h¬n - ThÊp h¬n - ThÊp h¬n - Cao h¬n * PhÇn 2 : LuyÖn tËp nhËn biÕt cao h¬n - thÊp h¬n. - C« cho c¶ líp ®øng thµnh vßng trßn. Mçi nhãm 4 - 5 ch¸u ch¬i. Khi c« nãi '' T×m b¹n'' Nhãm c¸c ch¸u lªn ch¬i sÏ ngõng h¸t vµ t×m mét b¹n ë líp kh«ng cao b»ng m×nh ®Ó kÕt thµnh ®«i b¹n. - C« cho kho¶ng 3 - 4 nhãm lªn ch¬i. + Cñng cè, nhËn xÐt, tuyªn d­¬ng. NhËn xÐt : - Qua hai bµi d¹y trªn, em ®· vËn dông kÕt hîp c¸c ph­¬ng ph¸p : '' Ho¹t ®éng víi ®å vËt, trùc quan, dïng lêi, dïng trß ch¬i'', ®Ó d¹y trÎ lµm quen víi biÓu t­îng kÝch th­íc vµ ®­îc gi¸o viªn h­íng dÉn cïng c¸c b¹n trong nhãm nhËn xÐt nh­ sau : + ChuÈn bÞ gi¸o ¸n, ®å dïng gi¶ng d¹y ®Çy ®ñ, ®å dïng trùc quan ®¶m b¶o thÈm mü l«i cuèn, thu hót trÎ. + Lêi nãi cña c« nhÑ nhµng, truyÒn c¶m. + BiÕt phèi hîp hµi hoµ c¸c ph­¬ng ph¸p ®­a vµo gi¶ng d¹y. + C« s¸ng t¹o trong ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y. + Cã n¨ng lùc chuyªn m«n vµ nhiÖt t×nh víi c«ng viÖc. KÕt luËn Qu¸ tr×nh thùc tËp vµ nghiªn cøu ®Ò tµi em thÊy ngay tõ khi míi sinh ra trÎ em nh­ mét tê giÊy tr¾ng, trÎ ch­a h×nh thµnh c¸c biÓu t­îng vÒ to¸n ban ®Çu cho trÎ, ng­êi lín lµ ng­êi t¸c ®éng ®Çu tiªn ®èi víi trÎ, dÇn dÇn cho trÎ nh÷ng biÓu t­îng ban ®Çu vÒ cuéc sèng vµ thÕ giíi xung quanh. TrÎ lªn mÉu gi¸o víi hiÓu biÕt cña trÎ cßn Ýt, v× vËy nh÷ng biÓu t­îng ban ®Çu chØ lµ ë d¹ng s¬ khai míi mÎ. V× thÕ ®Ó h×nh thµnh ®­îc biÓu t­îng vÒ to¸n cho trÎ cÇn ph¶i ®­a vµo vèn tÝch luü cua b¶n th©n, vèn tõ, ng«n ng÷ nhÊt ®Þnh ®Ó diÔn ®¹t trong viÖc h­íng dÉn trÎ lµm quen víi to¸n. Gi¸o viªn ®ãng vai trß quan träng trong khi h­íng dÉn trÎ nhËn thøc c¸c biÓu t­îng s¬ ®¼ng vÒ to¸n lµm t¨ng thªm vèn hiÓu biÕt cña trÎ. Nh­ chóng ta ®· biÕt, trÎ th¬ lín lªn cïng víi sù nhËn thøc nªn trÎ tõ nhµ trÎ lªn mÉu gi¸o, tõ mÉu gi¸o lªn phæ th«ng lµ mét b­íc ngoÆt lín mµ trÎ cÇn cã sù chuÈn bÞ kü l­ìng v× trÎ ®ang ë h×nh thøc häc tËp sinh ho¹t theo kiÓu : '' häc mµ ch¬i, ch¬i mµ häc ''. Sang phæ th«ng trÎ buéc ph¶i häc theo tiÕt häc víi kho¶ng thêi gian vµ néi dung nghiªm tóc, mµ ë ®©y trÎ mÉu gi¸o l¹i kh«ng ­a gß bã, Ðp buéc. V× vËy ta cÇn ph¶i cã sù chuÈn bÞ ®Çy ®ñ vÒ kiÕn thøc vµ t©m lý tr¸ch nhiÖm ®èi víi viÖc häc ®Ó häc tËp. V× nh÷ng lý do trªn mµ em ®· chän ®Ò tµi : '' VËn dông c¸c ph­¬ng ph¸p cho trÎ lµm quen víi biÓu t­îng kÝch th­íc'' cã thÓ hiÓu thªm vÒ ph­¬ng ph¸p vµ qua thùc tÕ ®Ó rót ra kinh nghiÖm cho b¶n th©n. Khi ra tr­êng ®· ®em l¹i nh÷ng kinh nghiÖm ®Ó gi¶ng d¹y cho c¸c ch¸u nh÷ng tri thøc ban ®Çu. Lµ gi¸o viªn mÇm non, em sÏ kh«ng ngõng phÊn ®Êu häc hái kinh nghiÖm. Muèn thµnh c«ng trong viÖc gi¶ng d¹y m«n to¸n cÇn ph¶i båi d­ìng th­êng xuyªn vµ dù c¸c ch­¬ng tr×nh n©ng cao nghiÖp vô chuyªn m«n. Lu«n t¹o t×nh huèng trong gi¶ng d¹y ®Ó ph¸t triÓn t­ duy t­ëng t­îng, ãc s¸ng t¹o cña trÎ. Lµ mét gi¸o viªn mÇm non ta ph¶i kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ vµ khã kh¨n ®Ó truyÒn ®¹t cho trÎ mét tiÕt to¸n ®¹t kÕt qu¶ cao trong häc tËp ®Ó trÎ v÷ng b­íc tiÕn trªn con ®­êng häc tËp cña m×nh. C« lu«n kh«ng ngõng phÊn ®Êu v× '' TrÎ th¬ yªu dÊu'' v× '' TrÎ em h«m nay, thÕ giíi ngµy mai ''. Lêi c¶m ¬n §Ó thùc hiÖn hoµn thµnh ®Ò tµi, t«i ®É nhËn ®­îc rÊt nhiÒu sù gióp ®ì cña c¸c thÇy c« vµ c¸c b¹n. T«i xin ch©n th©n thµnh c¶m ¬n ThÇy Ph¹m Phó Tèt, ng­êi ®· tËn t×nh gióp ®ì t«i trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi nµy. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy, c« gi¸o trong khoa. C¶m ¬n Ban gi¸m hiÖu cïng c¸c c« gi¸o tr­êng mÉu gi¸o Quang Trung thÞ x· U«ng BÝ- Qu¶ng Ninh ®· gióp ®ì t«i hoµn thµnh ®Ò tµi nµy. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! U«ng bÝ , ngµy 30 th¸ng 5 n¨m 2006. Gi¸o sinh NguyÔn ThÞ Mai. Môc lôc Sè TT Néi dung Trang I II III IV V VI VII VIII Lý do chän ®Ò tµi Môc ®Ých nghiªn cøu §èi t­îng nghiªn cøu vµ kh¸ch thÓ nghiªn cøu Gi¶ thuyÕt khoa häc NhiÖm vô nghiªn cøu Giíi h¹n ph¹m vi nghiªn cøu Ph­¬ng ph¸p nghªn cøu KÕ ho¹ch nghiªn cøu Ch­¬ng I C¬ së lý luËn cña viÖc vËn dông c¸c ph­¬ng ph¸p vµo d¹y trÎ lµm quen víi biÓu t­îng kÝch th­íc Ch­¬ng II Thùc tr¹ng viÖc d¹y trÎ biÓu mt­îng kÝch th­íc ë líp mÉu gi¸o bÐ tr­êng mÉu gi¸o Quang Trung, U«ng BÝ Ch­¬ng III VËn dông c¸c ph­¬ng ph¸p vµo d¹y trÎ lµm quen víi biÓu t­îng kÝch th­íc cho trÎ 3 - 4 tuæi KÕt luËn 3 4 5 5 5 7 7 8 9 20 21 35