Ứng dựng GIS trong xây dựng cơ sở dữ liệu để quản lý tài nguyên nước dưới đất của Quận 6 và Quận Bình Tân - Thành phố Hồ Chí Minh
MỞ ĐẦU 1. ĐẶT VẤN ĐỀ – LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI: Sự phát triển của khoa học kỹ thuật đặc biệt là ngành công nghệ thông tin trong hai mặt: thiết bị phần cứng và các chương trình phần mềm đã mở ra nhiều triển vọng lớn cho việc xử lý các số liệu trong nhiều ngành khác nhau. Đối với những ngành mà khối lượng dữ liệu cần quản lý lớn, việc ứng dụng các thành tựu công nghệ thông tin trở thành vấn đề cấp thiết. Nước là một trong những tài nguyên quan trọng nhằm phục vụ các nhu cầu cần thiết của con người. Lượng nước ngọt chỉ chiếm khoảng 3% tổng lượng nước trên Trái Đất. Trong đó, nước mặt chỉ chiếm khoảng 0,03 %, nước dưới đất chiếm 30,1 %; còn lại là các băng tuyết trên đỉnh núi và các sông băng. Với lượng nước mặt như kể trên thì không thể đáp ứng được hết nhu cầu dùng nước ngày càng tăng của con người, bên cạnh đó, chất lượng nước mặt đang ngày một suy giảm nhanh chóng – kết quả của quá trình đô thị hóa và công nghiệp hóa ồ ạt. Vì vậy, việc sử dụng nước dưới đất được xem là một giải pháp cho vấn đề nước cấp ở nhiều khu vực; nhất là những khu vực có lượng nước mặt và nước mưa khan hiếm. Tuy nhiên nếu không có sự quản lý chặt chẽ thì chất lượng nước ngầm sẽ nhanh chóng bị suy giảm và kéo theo đó là sự ô nhiễm của các môi trường khác như môi trường đất, hiện tượng sụt lún đất Trong những năm qua, việc quản lý tài nguyên nước nói chung và nước dưới đất nói riêng đã được tiến hành từ rất sớm – quy định lần đầu tiên trong Luật Môi trường năm 1995. Công tác quản lý bao gồm nhiều khía cạnh khác nhau như quản lý thông qua các văn bản pháp lý, quản lý chất lượng nước bằng mạng lưới quan trắc Với nhiều khía cạnh quản lý như thế nên hàng năm các cơ quan quản lý phải xử lý một số lượng lớn các hồ sơ và số liệu khác nhau cũng như gặp nhiều khó khăn trong việc truy xuất số liệu. Do đó, việc áp dụng nhiều thành tựu công nghệ thông tin khác nhau vào công tác quản lý tài nguyên nước dưới đất sẽ giúp cho việc quản lý ngày một thuận lợi hơn, tiết kiệm được chi phí và công sức hơn. Trong những năm gần đây, GIS ngày càng có nhiều ứng dụng khác nhau trong cômg tác quản lý tài nguyên nói chung và tài nguyên nước nói riêng. Do đó, em đã chọn đề tài luận văn là:” Ứng dựng GIS trong xây dựng cơ sở dữ liệu để quản lý tài nguyên nước dưới đất của Quận 6 và Quận Bình Tân - Thành phố Hồ Chí Minh” . 2. MỤC TIÊU CỦA LUẬN VĂN: Sau một thời gian nghiên cứu và được sự hướng dẫn tận tình của Giáo viên hướng dẫn, đề tài luận văn này hướng đến những mục tiêu chính sau đây: 0 Xây dựng cơ sở dữ liệu GIS về các trạm quan trắc nước dưới đất trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh và các giếng nước sinh hoạt của hộ dân cư (bao gồm tọa độ vị trí các trạm quan trắc, các chỉ tiêu quan trắc). 0 Từ kết quả quan trắc tiến hành đánh giá chất lượng nước dưới đất tại các trạm quan trắc và các giếng trong hộ dân cư, đưa ra một số nguyên nhân và đề xuất một số phương pháp quản lý chất lượng nước dưới đất. 0 Dựa trên cơ sở phân tích và đánh giá, ứng dụng GIS để thành lập các bản đồ quản lý chất lượng nước dưới đất tại các trạm quan trắc và các giếng trong hộ dân cư trên địa bàn quận Bình Tân và Quận 6. 3. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU: 0 Tìm hiểu về công tác quản lý tài nguyên nước dưới đất hiện hành. 0 Nghiên cứu chất lượng nước dưới đất trong các giếng hộ gia đình trên địa bàn quận 6 và quận Bình Tân. 0 Xây dựng cơ sở dữ liệu bản đồ nền, bản đồ chuyên đề nhằm phục vụ cho việc thành lập bản đồ quản lý chất lượng nước dưới đất. 0 Ứng dụng GIS để xây dựng các bản đồ . 0 Từ kết quả phân tích tiến hành đề xuất một số giải pháp trong việc quản lý chất lượng nước dưới đất. 4. GIỚI HẠN CỦA ĐỀ TÀI: Đề tài chỉ nghiên cứu chủ yếu về khía cạnh quản lý chất lượng nước dưới đất. Do thời gian thực hiện đề tài chỉ trong hơn 2 tháng, nên số lượng mẫu nước dưới đất tại các giếng trong hộ dân cư được phân tích không nhiều, chỉ tập trung chủ yếu tại những khu vực còn nhiều hộ sử dụng nước dưới đất (như phường 14 Quận 6 ) và chỉ phân tích được một số chỉ tiêu chính như: Clo, pH, Độ cứng, Sulfat, Photphat, Amonium, Nitrit, Sắt. Riêng chỉ tiêu vi sinh, chỉ lấy đại diện 8 mẫu tập trung tại các hộ dân không hòa mạng lưới cấp nước. Bên cạnh đó, do còn nhiều hạn chế về kinh nghiệm nên quá trình phân tích mẫu cũng như đưa ra nhận xét có thể còn mang tính chủ quan và chưa thật chính xác. 5. PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN ĐỀ TÀI: 0 Sự cần thiết phải ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tài nguyên nước dưới đất: Theo số liệu thống kê của Sở Tài nguyên và Môi trường Thành phố Hồ Chí Minh, toàn thành phố có khoảng 95.828 giếng khai thác ở các tầng nước khác nhau và phân bố ở nhiều khu vực khác nhau, với nhiều mục tiêu sử dụng khác nhau như sử dụng cho sản xuất, cho sinh hoạt Đặc điểm của công tác quản lý tài nguyên nước dưới đất: có số lượng lớn, có tính đặc thù về không gian địa lý. Bên cạnh đó, có sự phân bố không đồng đều giữa các quận, các khu vực với nhau. Việc quan trắc theo dõi toàn bộ các giếng nước khai thác (chiều sâu giếng, biến đổi chất lượng nước qua các năm ) là rất khó khăn, đòi hỏi nhiều công sức và thời gian nếu như không có bất cứ công cụ hỗ trợ nào. Việc ứng dụng GIS sẽ giải quyết được phần nào những khó khăn trên như giúp kiểm soát được đối tượng về mặt không gian, lưu trữ được nhiều thông tin về các giếng khai thác thông qua việc xây dựng các bảng thuộc tính, tính toán và phân loại đối tượng theo những chuẩn nhất định. 0 Các phương pháp thực hiện: Trong quá trình thực hiện đề tài luận văn, em đã tiến hành những phương pháp sau: Phương pháp sưu tầm và thống kê số liệu: thu thập các tài liệu về điều kiện tự nhiên và kinh tế – xã hội của Quận 6 và Quận Bình Tân. Tài nguyên nước dưới đất cũng như hiện trạng quản lý tài nguyên nước dưới đất của Thành phố ( các tầng chứa nước, các trạm quan trắc, công tác quan trắc ). Thu thập bản đồ nền: bao gồm thu thập dữ liệu, số hóa lại một số bản đồ nền ( các lớp như lớp ranh giới hành chánh, lớp giao thông, lớp sông ngòi ). Các thông tin được tập hợp và xử lý theo từng chủ đề nhằm xây dựng cơ sở dữ liệu cho quá trình nghiên cứu. Phương pháp khảo sát thực địa: xác định các khu vực có khả năng sử dụng nước dưới đất cao, phỏng vấn một số hộ gia đình để biết được mục tiêu sử dụng nước dưới đất, tính chất giếng Trong quá trình khảo sát thực địa, tiến hành lấy mẫu nước phân tích tại 20 vị trí tại một số phường trên địa bàn 2 Quận ( có sử dụng hệ thống định vị GPS để xác định vị trí các điểm giếng). Sau đó, toàn bộ mẫu sẽ được phân tích tại phòng thí nghiệm của trường Đại học Kỹ Thuật Công Nghệ . Phân tích và xử lý số liệu: Số liệu sau khi nhập vào máy tính sẽ được xử lý bằng các phần mềm như Excel (vẽ biểu đồ ), GIS (nhập dữ liệu thuôc tính cho các đối tượng, tiến hành truy vấn ). Riêng các chỉ tiêu về chất lượng nước được thống kê và phân cấp thành 4 cấp (loại A, loại B, loại C, loại >C); dựa trên việc so sánh với quy định nêu trong tiêu chuẩn. Sau đó, đưa vào phần mềm Mapinfo để thể hiện theo màu với: v Loại A: màu xanh; v Loại B: màu đỏ; v Loại C: màu xám; v Loại > C: màu đen. Các chỉ tiêu Amonium, Nitrat, Nitrit được gộp chung thành nhóm Nitơ, việc xếp loại dựa trên nguyên tắc chỉ cần 1 trong 3 chỉ tiêu trên được xếp vào loại thấp hơn thì chỉ tiêu của nhóm nitơ sẽ là loại đó (ví dụ: NO-2: loại A; NH+4: loại A; NO3-: loại B nhóm Nitơ: xếp loại B). Kế đến hình thành nên các bản đồ khác nhau dựa trên chức năng chồng lớp của GIS.
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Ứng dựng GIS trong xây dựng cơ sở dữ liệu để quản lý tài nguyên nước dưới đất của Quận 6 và Quận Bình Tân - Thành phố Hồ Chí Minh, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
MÔÛ ÑAÀU
ÑAËT VAÁN ÑEÀ – LYÙ DO CHOÏN ÑEÀ TAØI:
Söï phaùt trieån cuûa khoa hoïc kyõ thuaät ñaëc bieät laø ngaønh coâng ngheä thoâng tin trong hai maët: thieát bò phaàn cöùng vaø caùc chöông trình phaàn meàm ñaõ môû ra nhieàu trieån voïng lôùn cho vieäc xöû lyù caùc soá lieäu trong nhieàu ngaønh khaùc nhau. Ñoái vôùi nhöõng ngaønh maø khoái löôïng döõ lieäu caàn quaûn lyù lôùn, vieäc öùng duïng caùc thaønh töïu coâng ngheä thoâng tin trôû thaønh vaán ñeà caáp thieát.
Nöôùc laø moät trong nhöõng taøi nguyeân quan troïng nhaèm phuïc vuï caùc nhu caàu caàn thieát cuûa con ngöôøi. Löôïng nöôùc ngoït chæ chieám khoaûng 3% toång löôïng nöôùc treân Traùi Ñaát. Trong ñoù, nöôùc maët chæ chieám khoaûng 0,03 %, nöôùc döôùi ñaát chieám 30,1 %; coøn laïi laø caùc baêng tuyeát treân ñænh nuùi vaø caùc soâng baêng. Vôùi löôïng nöôùc maët nhö keå treân thì khoâng theå ñaùp öùng ñöôïc heát nhu caàu duøng nöôùc ngaøy caøng taêng cuûa con ngöôøi, beân caïnh ñoù, chaát löôïng nöôùc maët ñang ngaøy moät suy giaûm nhanh choùng – keát quaû cuûa quaù trình ñoâ thò hoùa vaø coâng nghieäp hoùa oà aït. Vì vaäy, vieäc söû duïng nöôùc döôùi ñaát ñöôïc xem laø moät giaûi phaùp cho vaán ñeà nöôùc caáp ôû nhieàu khu vöïc; nhaát laø nhöõng khu vöïc coù löôïng nöôùc maët vaø nöôùc möa khan hieám. Tuy nhieân neáu khoâng coù söï quaûn lyù chaët cheõ thì chaát löôïng nöôùc ngaàm seõ nhanh choùng bò suy giaûm vaø keùo theo ñoù laø söï oâ nhieãm cuûa caùc moâi tröôøng khaùc nhö moâi tröôøng ñaát, hieän töôïng suït luùn ñaát… Trong nhöõng naêm qua, vieäc quaûn lyù taøi nguyeân nöôùc noùi chung vaø nöôùc döôùi ñaát noùi rieâng ñaõ ñöôïc tieán haønh töø raát sôùm – quy ñònh laàn ñaàu tieân trong Luaät Moâi tröôøng naêm 1995. Coâng taùc quaûn lyù bao goàm nhieàu khía caïnh khaùc nhau nhö quaûn lyù thoâng qua caùc vaên baûn phaùp lyù, quaûn lyù chaát löôïng nöôùc baèng maïng löôùi quan traéc… Vôùi nhieàu khía caïnh quaûn lyù nhö theá neân haøng naêm caùc cô quan quaûn lyù phaûi xöû lyù moät soá löôïng lôùn caùc hoà sô vaø soá lieäu khaùc nhau cuõng nhö gaëp nhieàu khoù khaên trong vieäc truy xuaát soá lieäu. Do ñoù, vieäc aùp duïng nhieàu thaønh töïu coâng ngheä thoâng tin khaùc nhau vaøo coâng taùc quaûn lyù taøi nguyeân nöôùc döôùi ñaát seõ giuùp cho vieäc quaûn lyù ngaøy moät thuaän lôïi hôn, tieát kieäm ñöôïc chi phí vaø coâng söùc hôn.
Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, GIS ngaøy caøng coù nhieàu öùng duïng khaùc nhau trong coâmg taùc quaûn lyù taøi nguyeân noùi chung vaø taøi nguyeân nöôùc noùi rieâng. Do ñoù, em ñaõ choïn ñeà taøi luaän vaên laø:” ÖÙng döïng GIS trong xaây döïng cô sôû döõ lieäu ñeå quaûn lyù taøi nguyeân nöôùc döôùi ñaát của Quaän 6 vaø Quaän Bình Taân - Thaønh phoá Hoà Chí Minh” .
MUÏC TIEÂU CUÛA LUAÄN VAÊN:
Sau moät thôøi gian nghieân cöùu vaø ñöôïc söï höôùng daãn taän tình cuûa Giaùo vieân höôùng daãn, ñeà taøi luaän vaên naøy höôùng ñeán nhöõng muïc tieâu chính sau ñaây:
Xaây döïng cô sôû döõ lieäu GIS veà caùc traïm quan traéc nöôùc döôùi ñaát treân ñòa baøn thaønh phoá Hoà Chí Minh vaø caùc gieáng nöôùc sinh hoaït cuûa hoä daân cö (bao goàm toïa ñoä vò trí caùc traïm quan traéc, caùc chæ tieâu quan traéc).
Töø keát quaû quan traéc tieán haønh ñaùnh giaù chaát löôïng nöôùc döôùi ñaát taïi caùc traïm quan traéc vaø caùc gieáng trong hoä daân cö, ñöa ra moät soá nguyeân nhaân vaø ñeà xuaát moät soá phöông phaùp quaûn lyù chaát löôïng nöôùc döôùi ñaát.
Döïa treân cô sôû phaân tích vaø ñaùnh giaù, öùng duïng GIS ñeå thaønh laäp caùc baûn ñoà quaûn lyù chaát löôïng nöôùc döôùi ñaát taïi caùc traïm quan traéc vaø caùc gieáng trong hoä daân cö treân ñòa baøn quaän Bình Taân vaø Quaän 6.
NOÄI DUNG NGHIEÂN CÖÙU:
Tìm hieåu veà coâng taùc quaûn lyù taøi nguyeân nöôùc döôùi ñaát hieän haønh.
Nghieân cöùu chaát löôïng nöôùc döôùi ñaát trong caùc gieáng hoä gia ñình treân ñòa baøn quaän 6 vaø quaän Bình Taân.
Xaây döïng cô sôû döõ lieäu baûn ñoà neàn, baûn ñoà chuyeân ñeà nhaèm phuïc vuï cho vieäc thaønh laäp baûn ñoà quaûn lyù chaát löôïng nöôùc döôùi ñaát.
ÖÙùng duïng GIS ñeå xaây döïng caùc baûn ñoà .
Töø keát quaû phaân tích tieán haønh ñeà xuaát moät soá giaûi phaùp trong vieäc quaûn lyù chaát löôïng nöôùc döôùi ñaát.
GIÔÙI HAÏN CUÛA ÑEÀ TAØI:
Ñeà taøi chæ nghieân cöùu chuû yeáu veà khía caïnh quaûn lyù chaát löôïng nöôùc döôùi ñaát.
Do thôøi gian thöïc hieän ñeà taøi chæ trong hôn 2 thaùng, neân soá löôïng maãu nöôùc döôùi ñaát taïi caùc gieáng trong hoä daân cö ñöôïc phaân tích khoâng nhieàu, chæ taäp trung chuû yeáu taïi nhöõng khu vöïc coøn nhieàu hoä söû duïng nöôùc döôùi ñaát (nhö phöôøng 14 Quaän 6…) vaø chæ phaân tích ñöôïc moät soá chæ tieâu chính nhö: Clo, pH, Ñoä cöùng, Sulfat, Photphat, Amonium, Nitrit, Saét. Rieâng chæ tieâu vi sinh, chæ laáy ñaïi dieän 8 maãu taäp trung taïi caùc hoä daân khoâng hoøa maïng löôùi caáp nöôùc. Beân caïnh ñoù, do coøn nhieàu haïn cheá veà kinh nghieäm neân quaù trình phaân tích maãu cuõng nhö ñöa ra nhaän xeùt coù theå coøn mang tính chuû quan vaø chöa thaät chính xaùc.
PHÖÔNG PHAÙP THÖÏC HIEÄN ÑEÀ TAØI:
Söï caàn thieát phaûi öùng duïng coâng ngheä thoâng tin trong quaûn lyù taøi nguyeân nöôùc döôùi ñaát:
Theo soá lieäu thoáng keâ cuûa Sôû Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng Thaønh phoá Hoà Chí Minh, toaøn thaønh phoá coù khoaûng 95.828 gieáng khai thaùc ôû caùc taàng nöôùc khaùc nhau vaø phaân boá ôû nhieàu khu vöïc khaùc nhau, vôùi nhieàu muïc tieâu söû duïng khaùc nhau nhö söû duïng cho saûn xuaát, cho sinh hoaït…
Ñaëc ñieåm cuûa coâng taùc quaûn lyù taøi nguyeân nöôùc döôùi ñaát: coù soá löôïng lôùn, coù tính ñaëc thuø veà khoâng gian ñòa lyù. Beân caïnh ñoù, coù söï phaân boá khoâng ñoàng ñeàu giöõa caùc quaän, caùc khu vöïc vôùi nhau. Vieäc quan traéc theo doõi toaøn boä caùc gieáng nöôùc khai thaùc (chieàu saâu gieáng, bieán ñoåi chaát löôïng nöôùc qua caùc naêm…) laø raát khoù khaên, ñoøi hoûi nhieàu coâng söùc vaø thôøi gian neáu nhö khoâng coù baát cöù coâng cuï hoã trôï naøo. Vieäc öùng duïng GIS seõ giaûi quyeát ñöôïc phaàn naøo nhöõng khoù khaên treân nhö giuùp kieåm soaùt ñöôïc ñoái töôïng veà maët khoâng gian, löu tröõ ñöôïc nhieàu thoâng tin veà caùc gieáng khai thaùc thoâng qua vieäc xaây döïng caùc baûng thuoäc tính, tính toaùn vaø phaân loaïi ñoái töôïng theo nhöõng chuaån nhaát ñònh.
Caùc phöông phaùp thöïc hieän:
Trong quaù trình thöïc hieän ñeà taøi luaän vaên, em ñaõ tieán haønh nhöõng phöông phaùp sau:
Phöông phaùp söu taàm vaø thoáng keâ soá lieäu: thu thaäp caùc taøi lieäu veà ñieàu kieän töï nhieân vaø kinh teá – xaõ hoäi cuûa Quaän 6 vaø Quaän Bình Taân. Taøi nguyeân nöôùc döôùi ñaát cuõng nhö hieän traïng quaûn lyù taøi nguyeân nöôùc döôùi ñaát cuûa Thaønh phoá ( caùc taàng chöùa nöôùc, caùc traïm quan traéc, coâng taùc quan traéc…).
Thu thaäp baûn ñoà neàn: bao goàm thu thaäp döõ lieäu, soá hoùa laïi moät soá baûn ñoà neàn
( caùc lôùp nhö lôùp ranh giôùi haønh chaùnh, lôùp giao thoâng, lôùp soâng ngoøi…).
Caùc thoâng tin ñöôïc taäp hôïp vaø xöû lyù theo töøng chuû ñeà nhaèm xaây döïng cô sôû döõ lieäu cho quaù trình nghieân cöùu.
Phöông phaùp khaûo saùt thöïc ñòa: xaùc ñònh caùc khu vöïc coù khaû naêng söû duïng nöôùc döôùi ñaát cao, phoûng vaán moät soá hoä gia ñình ñeå bieát ñöôïc muïc tieâu söû duïng nöôùc döôùi ñaát, tính chaát gieáng… Trong quaù trình khaûo saùt thöïc ñòa, tieán haønh laáy maãu nöôùc phaân tích taïi 20 vò trí taïi moät soá phöôøng treân ñòa baøn 2 Quaän ( coù söû duïng heä thoáng ñònh vò GPS ñeå xaùc ñònh vò trí caùc ñieåm gieáng). Sau ñoù, toaøn boä maãu seõ ñöôïc phaân tích taïi phoøng thí nghieäm cuûa tröôøng Ñaïi hoïc Kyõ Thuaät Coâng Ngheä .
Phaân tích vaø xöû lyù soá lieäu:
Soá lieäu sau khi nhaäp vaøo maùy tính seõ ñöôïc xöû lyù baèng caùc phaàn meàm nhö Excel
(veõ bieåu ñoà…), GIS (nhaäp döõ lieäu thuoâc tính cho caùc ñoái töôïng, tieán haønh truy vaán..).
Rieâng caùc chæ tieâu veà chaát löôïng nöôùc ñöôïc thoáng keâ vaø phaân caáp thaønh 4 caáp (loaïi A, loaïi B, loaïi C, loaïi >C); döïa treân vieäc so saùnh vôùi quy ñònh neâu trong tieâu chuaån. Sau ñoù, ñöa vaøo phaàn meàm Mapinfo ñeå theå hieän theo maøu vôùi:
Loaïi A: maøu xanh;
Loaïi B: maøu ñoû;
Loaïi C: maøu xaùm;
Loaïi > C: maøu ñen.
Caùc chæ tieâu Amonium, Nitrat, Nitrit ñöôïc goäp chung thaønh nhoùm Nitô, vieäc xeáp loaïi döïa treân nguyeân taéc chæ caàn 1 trong 3 chæ tieâu treân ñöôïc xeáp vaøo loaïi thaáp hôn thì chæ tieâu cuûa nhoùm nitô seõ laø loaïi ñoù (ví duï: NO-2: loaïi A; NH+4: loaïi A; NO3-: loaïi B ( nhoùm Nitô: xeáp loaïi B).
Keá ñeán hình thaønh neân caùc baûn ñoà khaùc nhau döïa treân chöùc naêng choàng lôùp cuûa GIS.
CHÖÔNG 1:
TOÅNG QUAN VEÀ QUAÄN 6 VAØ QUAÄN BÌNH TAÂN – THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH
1.1. LÒCH SÖÛ HÌNH THAØNH:
1.1.1. Quaän 6:
Quaän 6 ñöôïc chính thöùc thaønh laäp naêm 1959. Khi cheá ñoä cuõ Saøi Goøn chia ñoâ thò Saøi Goøn thaønh 8 quaän, luùc ñoù Quaän 6 luoân ranh giôùi Quaän 11 ngaøy nay vaø ñöôïc chia thaønh 7 phöôøng. Sau Teát Maäu Thaân naêm 1968, nguïy quyeàn Saøi Goøn caét bôùt 2 phöôøng ôû phía Ñoâng – Baéc cuûa Quaän, gheùp theâm moät soá phöôøng ñeå thaønh laäp Quaän 11; Quaän 6 coøn 5 phöôøng, cuï theå laø:
Phöôøng Bìnn Taây: goàm caùc phöôøng 1, 3, 4, 7 vaø phöôøng 8 hieän nay.
Phöôøng Chôï: goàm phöôøng 2 vaø moät phaàn phöôøng 6 hieän nay.
Phöôøng Bình Tieân: goàm phöôøng 5, 6 vaø phöôøng 9 hieän nay.
Phöôøng Phuù Laâm: goàm phöôøng 12, 13 vaø phöôøng 14 hieän nay.
Phöôøng Phuù Ñònh: goàm phöôøng 10 vaø phöôøng 11 hieän nay.
Sau ngaøy giaûi phoùng mieàn Nam thoáng nhaát ñaát nöôùc, Quaän 6 chia thaønh 20 phöôøng. Ñeán naêm 1979, ñieàu chænh ñòa giôùi Quaän coøn laïi 17 phöôøng vaø ñeán naêm 1987 Quaän ñöôïc ñieàu chænh coøn 14 phöôøng cho ñeán nay.
1.1.2 Quaän Bình Taân:
Khaùc vôùi Quaän 6, Quaän Bình Taân laø ñoâ thò môùi ñöôïc thaønh laäp bao goàm 10 phöôøng theo nghò ñònh 130/NÑ – CP ngaøy 05/11/2003 cuûa Chính Phuû, töø thò traán An Laïc, xaõ Bình Höng Hoøa, xaõ Bình Trò Ñoâng, vaø xaõ Taân Taïo cuûa Bình Chaùnh tröôùc ñaây. Hieän nay Quaän Bình Taân coù taát caû 10 phöôøng bao goàm: phöôøng Bình Trò Ñoâng, phöôøng Bình Trò Ñoâng A, phöôøng Bình Trò Ñoâng B, phöôøng Bình Höng Hoøa, phöôøng Bình Höng Hoøa A, phöôøng Bình Höng Hoøa B, phöôøng Taân Taïo, phöôøng Taân Taïo A, phöôøng An Laïc, phöôøng An Laïc A.
1.2. VÒ TRÍ ÑÒA LYÙ:
1.2.1. Quaän 6 :
Quaän 6 laø moät quaän ven ngoaïi thaønh naèm phía Taây Nam cuûa Thaønh phoá Hoà Chí Minh.
Phía Bắc vaø Taây Baéc giaùp với Quận Taân Phuù vaø Quận 1, laáy raïch Beán Traâu, ñuôøng Taân Hoaù vaø ñaïi loä Hoàng Baøng laøm ranh giôùi;
Phía Đoâng giaùp với Quận 5, laáy ñuôøng An Döông Vöông laøm ranh giôùi;
Phía Nam giaùp với Quận 8, laáy raïch Taøu Huõ, keânh Ruoät Ngöïa vaø raïch Nhaûy laøm ranh giôùi;
Phía Tâaây giaùp với Quận Bình Taâân, laáy ñöôøng An Döông Vöông laøm ranh giôùi.
Toång dieän tích töï nhieân cuûa Quaän 6 laø 7,14 km2, chieám 0,34 % toång dieän tích Thaønh phoá Hoà Chí Minh. Trong 13 Quaän noäi thaønh, Quaän 6 coù dieän tích ñöùng thöù 7, gaàn baèng Quaän 1, gaáp röôõi Quaän 5, baèng 1/3 Quaän Bình Thaïnh.
Hình 1: Baûn ñoà vò trí quaän 6
1.2.2. Quaän Bình Taân:
Phía Baéc giaùp Quaän 12 vaø huyeän Hoùc Moân;
Phía Nam giaùp Quaän 8, huyeän Bình Chaùnh (xaõ Taân Kieân, xaõ Taân Nhöït);
Phía Ñoâng giaùp Quaän Taân Bình, Quaän 6, Quaän 8;
Phía Taây giaùp huyeän Bình Chaùnh ( xaõ Vónh Loäc A, Vónh Loäc B, Leâ Minh Xuaân).
Quaän Bình Taân coù dieän tích laø 51,88 km2, chieám 2,47% dieän tích cuûa Thaønh phoá Hoà Chí Minh.
Hình 2: Baûn ñoà vò trí quaän Bình Taân
1.3. ÑIEÀU KIEÄN TÖÏ NHIEÂN
1.3.1. Ñòa hình:
Caû Quaän Bình Taân vaø Quaän 6 ñeàu coù ñòa hình thaáp, tuy nhieân coù nhieàu ñaëc ñieåm khaùc nhau. Trong ñoù, Quaän 6 laø vuøng thaáp vaø coù ñoä nghieâng raát roõ. Ñoä cao trung bình ôû phía Baéc laø +1 m so vôùi maët nöôùc bieån, caøng ñi xuoáng phía Nam töùc phía raïch Taøu Huõ ñoä cao aáy haï thaáp daàn vaø ñeán khu vöïc phöôøng 10 ñoä cao aáy chæ coøn 0,5 m. Quaän Bình Taân coù cao trình bieán ñoäng töø 0,5 m ñeán 4 m so vôùi maët nöôùc bieån, vôùi vuøng cao coù cao ñoä töø 3 – 4 m taäp trung ôû phöôøng Bình Trò Ñoâng, phöôøng Bình Höng Hoøa; vuøng ñaát thaáp bao goàm caùc phöôøng Taân Taïo vaø phöôøng An Laïc.
1.3.2. Thoå nhöôõng:
Quaän Bình Taân coù 3 loaïi ñaát chính laø:
Ñaát xaùm naèm ôû phía Baéc thuoäc caùc phöôøng Bình Höng Hoøa, Bình Trò Ñoâng thaønh phaàn cô hoïc laø ñaát pha thòt nheï, keát caáu rôøi raïc.
Ñaát phuø sa thuoäc phöôøng Taân Taïo vaø moät phaàn cuûa phöôøng Taân Taïo A.
Ñaát pheøn phaân boá ôû An Laïc vaø moät phaàn phöôøng Taân Taïo.
Quaän 6 bao goàm caùc loaïi ñaát sau ñaây:
Ñaát seùt: loaïi ñaát naøy maøu vaøng nhaït, raát deûo, ít pha taïp neân khoâng thaám nöôùc, khi nung leân thì coù maøu ñoû töôi hay maøu ñoû môõ gaø. Coù nhieàu ôû vuøng ñoàng ruoäng thuoäc phöôøng 10 vaø phöôøng 11. Loaïi ñaát naøy thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå saûn xuaát gaïch.
Ñaát xaùm: loaïi ñaát naøy coù maøu xaùm tro hoaëc xaùm than, laø keát quaû cuûa söï phaân hoùa caùc loaïi thöïc vaät traàm tích laâu ngaøy. Loaïi ñaát naøy coù nhieàu ôû khu vöïc trung taâm Quaän 6, nôi coù maët baèng thaáp vaø xöa kia laø vuøng phaùt trieån cuûa loaïi röøng saùt baït ngaøn. Loaïi ñaát naøy cuõng pha ñaát seùt, neáu bò phôi naéng khoâ thì nöùt neû thaønh töøng maûng lôn. Hieän nay, phaàn lôùn ñaát naøy ñaõ ñöôïc chuyeån thaønh ñaát thoå cö.
Ñaát pheøn: ñaây laø vuøng saùt caùc keânh raïch, quanh naêm bò nöôùc maën xaâm nhaäp do thuûy trieàu daâng cao. Khu vöïc naøy do chòu aûnh höôûng cuûa thuûy trieàu laâu daøi neân bò nöôùc maën ngaám laâu, thaám vaøo trong ñaát laøm cho ñaát trôû neân chua maën, haàu nhö khoâng coù caây gì soáng noãi ngoaøi tröø moät soá caây nhö caây laùc, caây naên vaø döøa nöôùc.
1.3.3. Thuyû heä:
Quaän 6:
Thuûy heä Quaän 6 khaù nhieàu vôùi heä thoáng caùc keânh raïch nhö raïch Taøu Huõ, raïch Loø Goám, raïch OÂng Buoâng, raïch Taân Hoùa, raïch Beán Traâu… Trong soá nhöõng raïch keå treân, raïch Raøu Huõ laø raïch lôùn nhaát coù nhieàu phuï löu hai beân. Raïch laø ranh giôùi töï nhieân cuûa Quaän 6 phía taû ngaïn vaø Quaän 8 phía höõu ngaïn. Raïch Loø Goám tuy khoâng lôùn nhö raïch Taøu Huõ nhöng coù doøng chaûy daøi, coù theå noùi haàu heát caùc raïch nhoû khaùc treân ñòa baøn Quaän 5, Quaän 11 vaø Quaän 6 ñeàu laø ñaàu nguoàn cuûa raïch Loø Goám, bao goàm caùc raïch nhö: raïch OÂng Buoâng, raïch Taân Hoùa, raïch Beán Traâu. Raïch OÂng Buoâng coù phía ñaàu nguoàn noái vôùi raïch Beán Traâu vaø raïch Taân Hoùa. Raïch Taân Hoùa laø thoaùt löu cuûa hai vuøng truõng saâu trong noäi ñòa Phuù Thoï laø Baøu Caùt vaø laøng Bình Thôùi laø Ñaàm Sen, ñeán ngaõ ba giaùp raïch Beán Traâu thì ñoå vaøo nöôùc raïch OÂng Buoâng, tuy nhieân, ngaøy nay, ñoaïn raïch noái vôùi Ñaàm Sen ñaõ bò laáp baèng. Ngoaøi ra, treân ñòa baøn Quaän 6 coøn nhieàu keânh raïch khaùc nhöng hieän nay ñaõ bò laáp boû hoaøn toaøn nhö raïch Phuù Laâm, raïch Chôï Lôùn.
Quaän Bình Taân:
Maïng löôùi soâng ngoøi cuûa quaän Bình Taân khoâng nhieàu. Caùc ao hoà taäp trung ôû phöôøng Bình Trò Ñoâng. Soâng, raïch thì taäp trung ôû phöôøng Taân Taïo (raïch Nöôùc, raïch Phöôïng, soâng Chuøa…). Dieän tích soâng raïch treân ñòa baøn laø 0,66 km2; chieám 1,28% toång dieän tích söû duïng ñaát cuûa Quaän.
Nhìn chung, heä thoáng keânh raïch cuûa Quaän 6 vaø Quaän Bình Taân khaù daøy ñaëc, tuy nhieân hieän nay ñaõ bò thu heïp nhieàu do keát quaû cuûa quaù trình ñoâ thò hoùa.
1.3.4. Khí haäu:
Caû Quaän 6 vaø Quaän Bình Taân ñeàu coù khí haäu nhieät ñôùi gioù muøa caän xích ñaïo vôùi 2 muøa möa naéng roõ reät. Muøa möa baét ñaàu töø thaùng 5 ñeán thaùng 11, muøa naéng baét ñaàu töø thaùng 12 ñeán thaùng 4 naêm sau. Vì laø vuøng nhieät ñôùi neân khí haäu quanh naêm naéng noùng, keå caû trong muøa möa. Nhieät ñoä trung bình naêm cuûa caû 2 quaän haàu nhö khoâng coù söï cheânh leäch, nhieät ñoä dao ñoäng khoaûng töø 260C ñeán 330C. Ñoä aåm trung bình cuûa Quaän 6 khoaûng 79,6%, Quaän Bình Taân khoaûng 76%. Caû 2 khu vöïc ñeàu coù nhieàu möa vôùi löôïng möa trung bình naêm treân 1900 mm.
Gioù : Quaän 6 vaø Quaän Bình Taân chòu aûnh höôûng cuûa gioù muøa nhö caùc khu vöïc khaùc treân ñòa baøn Thaønh phoá Hoà Chí Minh. Trong naêm coù 2 loaïi gioù thoåi qua ñòa baøn quaän laø: gioù muøa Ñoâng Baéc vaø gioù Taây Nam.
Gioù muøa Ñoâng Baéc thoåi vaøo muøa khoâ naéng. Töø cuoái thaùng 10 ñeán cuoái thaùng gieâng döông lòch naêm sau gioù thoåi theo höôùng Ñoâng Baéc goïi laø gioù chöôùng non. Töø thaùng gieâng ñeán cuoái thaùng 3 thì thoåi töø Ñoâng sang Taây hay töø Ñoâng Nam sang Taây Baéc thì goïi laø gioù chöôùng giaø. Gioù chöôùng thoåi maïnh vaøo caùc thaùng 2 vaø 4 döông lòch, ñaåy nöôùc bieån vaøo saâu caùc soâng raïch goïi laø trieàu cöôøng. Gioù muøa Ñoâng Baéc thöôøng khoâ raùo.
Gioù muøa Taây Nam thoåi vaøo muøa möa. Töø thaùng 6 ñeán thaùng 8 döông lòch, gioù muøa Taây Nam thoåi maïnh nhaát, qua vònh Thaùi Lan, mang theo nhieàu hôi nöôùc neân gaây thaønh möa to. Vaøo thaùng 11 aâm lòch thöøông coù khoâng khí laïnh.
1.4. ÑAËC ÑIEÅM KINH TEÁ – XAÕ HOÄI:
1.4.1. Ñaëc ñieåm xaõ hoäi:
Tình hình daân soá cuûa Quaän 6 vaø Quaän Bình Taân:
Nhìn chung daân soá Quaän 6 vaø Quaän Bình Taân ñeàu coù xu höôùng taêng qua caùc naêm, trong ñoù gia taêng chuû yeáu laø gia taêng cô hoïc. Naêm 2006, daân soá cuûa Quaän 6 khoaûng 248.820 ngöôøi, daân soá cuûa Quaän Bình Taân laø 446.526 ngöôøi. Maät ñoä daân soá trung bình taïi Quaän 6 cao hôn Quaän Bình Taân gaáp nhieàu laàn vôùi 34.826 ngöôøi/km2 ôû Quaän 6 vaø 8.607 ngöôøi/km2 taïi Quaän Bình Taân. Daân soá cuûa caû 2 Quaän ñeàu coù söï phaân boá khoâng ñoàng ñeàu, daân cö thöôøng taäp trung ñoâng taïi nhöõng khu vöïc ven caùc quaän noäi thaønh nhö An Laïc A, Bình Höng Hoøa A, Bình Trò Ñoâng… cuûa Quaän Bình Taân vaø caùc phöôøng 8, phöôøng 14… cuûa Quaän 6.
Veà thaønh phaàn caùc daân toäc ñang sinh soáng treân ñòa baøn Quaän 6 vaø Quaän Bình Taân, Quaän 6 coù thaønh phaàn daân toäc ña daïng hôn Quaän Bình Taân vôùi thaønh phaàn bao goàm daân toäc Kinh, Taøy, Thaùi, Hoa, Khôme, Möôøng, Nuøng, Chaêm, daân toäc khaùc vaø ngöôøi nöôùc ngoaøi; Quaän Bình Taân coù caùc daân toäc laø Kinh, Hoa , Khôme vaø moät soá daân toäc khaùc. Trong caùc daân toäc treân, chieám soá löôïng nhieàu nhaát laø daân toäc Kinh vôùi 72,13 % toång daân soá Quaän 6 vaø 91,27 % toång daân soá Quaän Bình Taân. Thaønh phaàn daân toäc ña daïng laø moät trong nhöõng ñieàu kieän daãn ñeán söï phong phuù veà Toân giaùo treân ñòa baøn Quaän 6 vaø Quaän Bình Taân; bao goàm caùc Toân giaùo nhö: Ñaïo Phaät, Ñaïo Thieân Chuùa, Ñaïo Cao Ñaøi, Ñaïo Tin Laønh, Ñaïo Hoài…
Veà nguoàn lao ñoäng, caû Quaän 6 vaø Quaän Bình Taân ñeàu coù nguoàn lao ñoäng doài daøo. Vaøo naêm 2006, soá ngöôøi trong ñoä tuoåi lao ñoäng vaøo cuûa Quaän 6 laø 165.428 ngöôøi, chieám 66,49% toång daân soá Quaän; soá ngöôøi trong ñoä tuoåi lao ñoäng cuûa Quaän Bình Chaùnh laø 340.745 chieám khoaûng 76,31% toång daân soá cuûa Quaän.
Möùc soáng cuûa ngöôøi daân:
Thoáng keâ thu nhaäp cuûa 1 ngöôøi trong 1 thaùng cuûa Quaän ñöôïc tính theo möùc thoáng keâ chung cuûa ngöôøi daân trong khu vöïc ñoâ thò vôùi möùc 1.552,78 nghìn ñoàng vaøo naêm 2006 taêng hôn 250 nghìn ñoàng so vôùi thôøi ñieåm naêm 2004. Nhìn chung, möùc thu nhaäp cuûa ngöôøi daân treân ñòa baøn Thaønh phoá noùi chung vaø taïi Quaän 6, Quaän Bình Taân noùi rieâng ñeàu coù söï gia taêng qua caùc naêm. Thu nhaäp ngaøy moät taêng goùp phaàn naâng cao chaát löôïng cuoäc soáng cuûa ngöôøi daân
Baûng 1:Thu nhaäp trung bình trong 1 thaùng cuûa ngöôøi daân theo giaù thöïc teá
Ñôn vò tính: Nghìn ñoàng
2002
2004
2006
Toaøn thaønh
904,10
1.164,80
1.465,02
Chia theo khu vöïc
Thaønh thò
987,00
1.266,90
1.552,78
Noâng thoân
549,00
726,00
988,27
Chia theo nhoùm thu nhaäp
Nhoùm 1
316,40
430,80
552,40
Nhoùm 1
525,21
635,40
826,20
Nhoùm 2
721,60
870,01
1.080,63
Nhoùm 3
1.008,80
1.219,04
1.490,01
Nhoùm 4
1.951,70
2.668,30
3.448,92
Cheânh leäch thu nhaäp giöõa nhoùm 5 vaø nhoùm 1
(laàn)
6,17
6,19
6,24
Nguoàn: keát quaû möùc soáng hoä gia ñình naêm 2002, 2004, 2006. Nieân giaùm thoáng keâ Thaønh phoá Hoà Chí Minh.
Nhoùm thu nhaäp: toång soá hoä gia ñình ñöôïc chia thaønh 5 nhoùm coù thu nhaäp bình quaân nhaân khaåu 1 thaùng töø thaáp ñeán cao. Moãi nhoùm chieám 20% trong toång soá hoä.
1.4.2. Ñaëc ñieåm kinh teá:
Nhìn chung, kinh teá cuûa Quaän Bình Taân vaø Quaän 6 coù xu höôùng phaùt trieån theo töøng naêm. Sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế treân ñịa baøn quận Bình Taâân theo hướng ngaøy caøng tăng tỷ trọng của khu vực Coâng nghiệp – Tiểu thủ coâng nghiệp – Xaây dựng, giảm dần tyû troïng cuûa khu vöïc noâng nghieäp, thuûy saûn. Khu vöïc thöông maïi dòch vuï coù tyû troïng töông ñoái oån ñònh. Coøn taïi Quaän 6, kinh teá cuõng taäp trung phaùt trieån caùc ngaønh coâng nghieäp, tieåu thuû coâng nghieäp, dòch vuï, thöông maïi. Söï chuyeån dòch cô caáu theo höôùng coâng nghieäp – thöông maïi, dòch vuï – noâng nghieäp laø theo ñuùng höôùng vaø phuø hôïp vôùi xu theá coâng nghieäp hoùa – hieän ñaïi hoùa vaø quaù trình hieän ñaïi hoùa nhanh cuûa moät quaän ñoâ thò môùi.
Veà Coâng nghieäp:
Giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp vaøo naêm 2006 cuûa Quaän 6 laø 2.665.363 trieäu ñoàng; cuûa Quaän Bình Taân laø 2.355.328 trieäu ñoàng. Nhìn chung, giaù trò saûn xuaát ngaønh coâng nghieäp cuûa Quaän 6 vaø Quaän Bình Taân khoâng coù söï cheânh leäch ñaùng keå vôùi nhau vaø ñeàu coù söï gia taêng ñaùng keå qua caùc naêm. ÔÛ caû 2 Quaän, thaønh phaàn caù theå chieám moät vai troø quan troïng trong toång giaù trò coâng nghieäp cuûa Quaän. Trong ñoù, Quaän 6 coù toång giaù trò coâng nghieäp cuûa thaønh phaàn caù theå laø 1.221.906 trieäu ñoàng chieám 45,84 %. Rieâng Quaän Bình Taân soá cô sôû saûn xuaát caù theå laø 3.540 cô sôû chieám gaàn 78,8% soá cô sôû hoaït ñoäng coâng nghieäp treân ñòa baøn Quaän. Ngaønh coâng nghieäp Quaän 6 vaø Quaän Bình Taân taäp trung vaøo caùc ngaønh nhö: thuoäc da, cheá bieán goã, saûn xuaát hoaù chaát, caùc thieát bò ñieän, saûn xuaát caùc saûn phaåm töø cao su vaø plastic, saûn xuaát kim loaïi, xuaát baûn, in vaø sao baûn ghi …
Veà noâng nghieäp:
Tröôùc naêm 1975, Quaän 6 laø vuøng baùn noâng nghieäp coù chuyeân canh luùa vaø hoa maøu. Sau giaûi phoùng, Quaän chuû tröông thöïc hieän thaâm canh noâng nghieäp ñeå naâng cao daàn khoái löôïng vaø giaù trò toång saûn löôïng haøng naêm nhöng saûn löôïng noâng nghieäp chæ ñaït keát quaû bình thöôøng. Tröôùc naêm 1985, chæ coù phöôøng 10 (phöôøng 13 cuõ) laø saûn xuaát noâng nghieäp, nhöng phöôøng naøy laïi naèm trong chöông trình ñoâ thò hoaù cuûa Quaän cho neân töø naêm 1986 trôû ñi, noâng nghieäp Quaän 6 chæ laø khu ñaát troàng rau vaø hoa maøu, chaên nuoâi gia ñình vôùi soá löôïng khoâng ñaùng keå chæ khoaûng 1,2 trieäu ñoàng trong moät naêm ( Xem phuï luïc 11). Hieän nay, gaàn nhö toaøn boä ñaát noâng nghieäp treân ñòa baøn Quaän ñeàu bieán thaønh ñaát thoå cö.
Rieâng Quaän Bình Taân, noâng nghieäp giöõ moät vai troø khaù ñaùng keå trong neàn kinh teá cuûa Quaän. Trong naêm 2005, toång dieän tích ñaát noâng nghieäp treân ñòa baøn quaän Bình Taân laø 2.101,56 ha; chieám hôn 40.55% toång dieän tích cuûa Quaän. Hoaït ñoäng noâng nghieäp dieãn ra ôû haàu heát caùc phöôøng treân ñòa baøn Quaän nhöng taäp trung dieän tích lôùn ôû phöôøng Taân Taïo A – nôi coù nhieàu ñaát phuø sa. Phaàn lôùn laø troàng luùa, hoa maøu, coû duøng trong coâng nghieäp vaø caùc caây haøng naêm.
Veà giao thoâng vaän taûi, haøng hoùa- dòch vuï:
Toång doanh thu vaän taûi cuûa Quaän Bình Taân vaøo naêm 2006 laø 222.696 trieäu ñoàng vôùi nhieàu loaïi hình toå chöùc hoaït ñoäng nhö Hôïp taùc xaõ, coâng ty coå phaàn, coâng ty traùch nhieäm höõu haïn, doanh nghieäp nhaø nöôùc vaø doanh nghieäp tö nhaân. Veà hoaït ñoäng giao thoâng vaän taûi thì coâng ty coå phaàn coù thu nhaäp cao nhaát vôùi doanh thu laø 85.996 trieäu ñoàng vaøo naêm 2006. Soá doanh nghieäp tham gia vaøo hoaït ñoäng kinh doanh vaän taûi coù taêng so vôùi naêm 2005 nhöng vôùi soá löôïng khoâng ñaùng keå – töø naêm 2005 sang naêm 2006 chæ taêng 2 doanh nghieäp.
Ngaønh giao thoâng vaän taûi cuûa Quaän 6 trong naêm 2006 coù toång khoái löôïng haøng hoùa vaän chuyeån laø 500.000 Taán, khoái löôïng haønh khaùch vaän chuyeån laø 2.261.000 haønh khaùch. Toång doanh thu haøng hoùa vaø dòch vuï Quaän ñaït ñöôïc vaøo naêm 2006 laø 165.990 trieäu ñoàng. Soá cô sôû khoái thöông maïi hoaït ñoäng treân ñòa baøn Quaän laø 10.641 cô sôû; trong ñoù 100 % soá cô sôû treân thuoäc doanh nghieäp ngoaøi quoác doanh.
1.5. HIEÄN TRAÏNG CAÁP NÖÔÙC TAÏI QUAÄN 6 VAØ QUAÄN BÌNH TAÂN:
Hieän nay, toaøn boä nöôùc caáp taïi Quaän 6 vaø Quaän Bình Taân ñeàu do Nhaø maùy nöôùc Thuû Ñöùc vaø nhaø maùy nöôùc Taân Hieäp cung caáp thoâng qua maïng löôùi nöôùc caáp daïng maïng caønh caây vaø tröïc thuoäc quyeàn quaûn lyù cuûa coâng ty caáp nöôùc Chôï Lôùn. Maïng caønh caây laø maïng löôùi maø ñöôøng oáng chæ coù theå cung caáp nöôùc cho baát kyø moät ñieåm daân cö treân maïng löôùi theo moät höôùng nhaát ñònh. Maïng löôùi caønh caây coù nhöõng öu ñieåm laø kinh phí xaây döïng thaáp do ñöôøng oáng ngaén, deã phaùt hieän ñieåm coù söï coá khi coù hieän töôïng maát nöôùc hoaëc roø ræ nöôùc treân maïng löôùi tuy nhieân khi moät choã naøo treân maïng löôùi bò hoûng thì toaøn boä khu vöïc phía sau seõ khoâng coù nöôùc.
Maïng löôùi ñöôøng oáng caáp nöôùc
Maïng caáp I: coù ñöôøng kính töø 699mm daøi 1.728 m naèm treân ñöôøng caùc con ñöôøng lôùn nhö Thaùp Möôøi – Haäu Giang – Minh Phuïng – Bình Tieân – Phaïm Phuù Thöù – Nguyeãn Vaên Luoâng.
Maïng caáp II: ñöøông kính töø 200 mm ñeán 550 mm, daøi 14.219 m naèm treân caùc tuyeán ñöôøng An Döông Vöông – Haäu Giang – Minh Phuïng – Tröông Taán Böûu – Taân Hoaù…
Maïng caáp III: coù ñöôøng kính coáng töø 80 mm ñeán 200 mm, naèm treân caùc con ñöôøng coù teân treân ñòa baøn quaän. Toång chieàu ñöôøng oáng laø 36.003 m , ñöôøng oáng ñöôïc xaây döïng töø naêm 1924 vaø moät soá ñoaïn ñaõ ñöôïc söûa chöõa laïi. Hieän nay, Quaän ñang naâng caáp laïi toaøn boä maïng löôùi, xaây döïng theâm caùc ñöôøng oáng coù ñöøông kính töø 600 – 800 mm cho khu daân cö vaø coâng nghieäp Bình Phuù vaø khu Phuù Laâm.
Do Quaän 6 naèm ôû cuoái maïng löôùi caáp nöôùc, trong khi löïc nöôùc töø ñaàu maïng vaø cuoái maïng raát cheânh leäch nhau, do ñoù nguoàn nöôùc cung caáp cho Quaän raát yeáu, coù nhöõng nôi khoâng coù nöôùc duøng nhö: khu vöïc phöôøng 10, 13, 14 treân caùc tuyeán ñöôøng Lyù Chieâu Hoaøng, Baø Hom, Taân Hoaø Ñoâng,…
Nhìn chung, % hoä gia ñình ñöôïc caáp nöôùc ôû töøng phöôøng trong moãi Quaän ñeàu coù söï khaùc nhau. Theo soá lieäu thoáng keâ hieän taïi % soá hoä gia ñình ñöôïc caáp nöôùc töø coâng ty caáp nöôùc vaãn chöa ñaït 100% ôû haàu heát caùc phöôøng.% hoä ñöôïc caáp nöôùc taïi Quaän 6 cao hôn so vôùi Quaän Bình Taân. Treân ñòa baøn Quaän 6, taát caû caùc phöôøng ñeàu coù treân 95% soá hoä ñöôïc caáp nöôùc; trong khi Quaän Bình Taân chæ coù 4 phöôøng coù % soá hoä ñöôïc caáp nöôùc lôùn hôn 95% laø caùc phöôøng An Laïc A, Bình Trò Ñoâng, Bình Trò Ñoâng A, Bình Trò Ñoâng B. Hieän nay, treân ñòa baøn quaän Bình Taân coù nhieàu tuyeán ñöôøng chöa ñöôïc hoøa maïng löôùi caáp nöôùc cuûa coâng ty caáp nöôùc nhö ñöôøng Nguyeãn Troïng Trí, Hoà Hoïc Laõm (phöôøng An Laïc), ñöôøng Leâ Ñình Caån (phöôøng Taân Taïo)…
(% hoä gia ñình ñöôïc caáp nöôùc treân ñòa baøn quaän 6 vaø quaän Bình Taân ñöôïc ñeà caäp trong phuï luïc 6 vaø phuï luïc 7).
CHÖÔNG 2 :
TOÅNG QUAN VEÀ TAØI NGUYEÂN NÖÔÙC DÖÔÙI ÑAÁT
2.1. Toång quan veà nöôùc döôùi ñaát:
2.1.1. Söï hình thaønh nöôùc döôùi ñaát:
Nöôùc döôùi ñaát laø 1 boä phaän trong chu trình thuûy vaên. Treân theá giôùi, nöôùc ngoït chieám khoaûng 3% toång löôïng nöôùc, trong ñoù 30,1% laø nöôùc döôùi ñaát, phaàn coøn laïi laø nöôùc ôû caùc ao, hoà… vaø nöôùc döôùi daïng baêng tuyeát treân ñænh nuùi, caùc soâng baêng.
Söï hình thaønh nöôùc döôùi ñaát chuû yeáu laø do nöôùc möa ngaám xuoáng ñaát vaø hôi nöôùc trong khoâng khí thaám vaøo trong ñaát vaø ngöng tuï trong loøng ñaát. Ngoaøi ra, nöôùc döôùi ñaát coøn chòu aûnh höôûng cuûa nöôùc maët nhaát laø nhöõng khu vöïc maø nöôùc döôùi ñaát lieân thoâng vôùi nöôùc maët. Vuøng hình thaønh nöôùc döôùi ñaát coù theå laø vuøng di chuyeån chaäm cuûa nöôùc trong caùc keõ roãng cuûa ñaát, trong caùc veát raïn nöùt cuûa nham thaïch hoaëc trong caùc hang, ñoäng, taïo thaønh doøng chaûy ngaàm trong loøng ñaát.
Hình 3: Heä tuaàn hoaøn cuûa nöôùc trong töï nhieân
2.1.2. Phaân loaïi nöôùc döôùi ñaát:
Coù nhieàu caùch phaân loaïi nöôùc döôùi ñaát, nhöng nhìn chung coù theå phaân loaïi theo ba caùch chính sau:
Phaân loaïi nöôùc döôùi ñaát theo thaønh phaàn hoùa hoïc
Phaân loaïi nöôùc döôùi ñaát theo tính chaát lyù hoïc;
Phaân loaïi theo söï phaân boá cuûa nöôùc döôùi ñaát trong caùc taàng ñòa chaát.
Phaân loaïi nöôùc döôùi ñaát theo thaønh phaàn hoùa hoïc:
Döïa vaøo haøm löôïng cuûa 6 anion vaø cation chuû yeáu chöùa trong nöôùc:
Ba loaïi nöôùc theo anion: nöôùc cacbonat, nöôùc sunphat, nöôùc clo.
Ba loaïi nöôùc theo cation: nöôùc canxi, nöôùc magieâ, nöôùc natri.
Trong moãi moät loaïi laïi ñöôïc chia ra 3 caùch phaân loaïi theo tyû leä giöõa caùc ion chöùa trong nöôùc.
Döïa vaøo haøm löôïng caùc chaát khoaùng trong nöôùc ñeå phaân loaïi:
Nöôùc nheï;
Nöôùc trung bình;
Nöôùc naëng.
Phaân loaïi nöôùc döôùi ñaát theo tính chaát lyù hoïc:
Caùch phaân loaïi naøy chuû yeáu döïa vaøo chæ tieâu nhieät ñoä cuûa nöôùc ñeå phaân loaïi vaø chia thaønh 3 loaïi nöôùc sau: nöôùc laïnh coù nhieät ñoä: t 370C
Ngoaøi ra coøn döïa vaøo ñieàu kieän aùp löïc cuûa nöôùc döôùi ñaát ñeå phaân loaïi:
Nöôùc khoâng aùp laø loaïi nöôùc coù aùp suaát taïi caùc ñieåm treân maët nöôùc baèng aùp suaát khí trôøi;
Nöôùc coù aùp laø loaïi nöôùc coù aùp suaát taïi taát caû caùc ñieåm trong taàng tröõ nöôùc ñeàu cao hôn aùp suaát khí trôøi. Coù theå noùi caùch khaùc laø ñöôøng aùp löïc cuûa nöôùc naèm cao hôn taàng khoâng thaám naèm phía treân cuûa taàng tröõ nöôùc.
Neáu nöôùc coù aùp löïc cao coù khaû naêng phun nöôùc leân cao khoûi maët ñaát ñöôïc goïi laø nöôùc Artersian.
Phaân loaïi theo söï phaân boá cuûa nöôùc döôùi ñaát trong caùc taàng ñòa chaát: bao goàm
Nöôùc döôùi ñaát taàng noâng:
Nöôùc döôùi ñaát taàng noâng laø loaïi nöôùc khoâng aùp, noù naèm treân taàng khoâng thaám thöù nhaát (khoâng coù taàng khoâng thaám phuû kín beân treân).
Nöôùc döôùi ñaát taàng noâng thöôøng thay ñoåi veà tröõ löôïng cuõng nhö möïc nöôùc theo töøng thôøi kyø trong naêm, vì noù chòu aûnh höôûng tröïc tieáp cuûa ñieàu kieän khí haäu, thuûy vaên nhö löôïng möa, nhieät ñoä, ñoä aåm, toác ñoä boác hôi maët ñaát,…, möïc nöôùc cuûa caùc soâng ngoøi, hoà ao, ñaàm trong khu vöïc. Nguoàn cung caáp chuû yeáu laø do nöôùc möa thaám vaøo ñaát. Maët khaùc, nöôùc möa cuõng taäp trung vaøo soâng, ngoøi, ao, hoà vaø löôïng nöôùc maët töø soâng, ngoøi, ao, hoà laïi theo doøng thaám boå sung tröïc tieáp cho nöôùc taàng noâng. Vaøo muøa khoâ, do bò boác hôi maët ñaát, möïc nöôùc ao, hoà hoaëc caùc soâng, suoái haï thaáp, moät soá tröôøng hôïp haï thaáp hôn caû möïc nöôùc taàng noâng, khi ñoù nöôùc ôû taàng noâng laïi theo doøng thaám boå sung cho doøng chaûy cô baûn cuûa caùc soâng suoái. Vì vaäy, möïc nöôùc ngaàm vaø tröõ löôïng nöôùc ôû taàng noâng ñeàu giaûm.
Tröõ löôïng nöôùc ôû taàng noâng phuï thuoäc vaøo beà daøy cuûa taàng tröõ nöôùc, thaønh phaàn caáp phoái haït cuûa taàng tröõ nöôùc.
Nöôùc döôùi ñaát taàng saâu:
Nöôùc döôùi ñaát ôû taàng saâu naèm ngay phía döôùi taàng khoâng thaám thöù nhaát, taàng tröõ nöôùc thöôøng naèm keïp giöõa hai taàng khoâng thaám. Nöôùc döôùi ñaát taàng saâu coù theå naèm saâu döôùi maët ñaát töø vaøi chuïc meùt tôùi haøng traêm meùt thaäm chí haøng nghìn meùt. Do naèm phía döôùi taàng khoâng thaám neân nöôùc döôùi ñaát taàng saâu bò ngaên caùch khoâng ñöôïc cung caáp tröïc tieáp bôûi nöôùc möa hoaëc nöôùc maët trong vuøng. Tuy nhieân, nöôùc möa vaø nöôùc töø doøng chaûy maët vaãn giaùn tieáp lieân quan tôùi taàng nöôùc naøy thoâng qua doøng chaûy ngaàm töø nôi khaùc tôùi.
Nöôùc döôùi ñaát taàng saâu coù theå coù aùp hoaëc khoâng coù aùp:
Neáu nöôùc cung caáp cho nöôùc döôùi ñaát taàng saâu ôû khu vöïc ñöôïc xuaát phaùt töø nôi coù cao trình cao vaø coù aùp löïc coät nöôùc lôùn thì nöôùc taàng saâu thöôøng coù aùp.
Ngöôïc laïi, neáu nöôùc khoâng chöùa ñaày taàng tröõ nöôùc vaø möïc nöôùc trong taàng tröõ nöôùc thaáp hôn taàng khoâng thaám phía treân thì ta coù nöôùc ngaàm taàng saâu khoâng aùp.
Nöôùc döôùi ñaát trong khe nöùt:
Ñaây laø nöôùc chöùa trong caùc khe nöùt cuûa nham thaïch. Nhöõng khe nöùt naøy ñöôïc taïo ra do quaù trình kieán taïo ñòa chaát hoaëc do ñoäng ñaát, nuùi löûa... laøm cho caùc taàng nham thaïch bò ñöùt gaõy hoaëc nöùt neû. Nöôùc trong khe nöùt coù theå ñöôïc hình thaønh cuøng vôùi söï hình thaønh cuûa caùc khe nöùt hoaëc ñöôïc cung caáp töø nguoàn nöôùc möa, nguoàn nöôùc ôû caùc ao, hoà, soâng, suoái thoâng qua doøng thaám vaøo caùc khe nöùt.
Nöôùc trong caùc hang ñoäng:
Caùc hang ñoäng xuaát hieän do söï xaâm thöïc cuûa nöôùc vaøo nham thaïch. Nöôùc töø caùc nguoàn nöôùc maët, nöôùc maïch hoaëc nöôùc töø caùc nôi khaùc taäp trung veà caùc hang ñoäng thaønh caùc doøng chaûy ngaàm hoaëc taïo thaønh caùc hoà chöùa nöôùc naèm saâu trong loøng ñaát. Nöôùc trong hang ñoäng thöôøng xuaát hieän ôû vuøng nuùi ñaù voâi, baïch vaân, thaïch cao, muoái moû… Tröõ löôïng nöôùc trong hang ñoäng tuøy thuoäc vaøo khaû naêng taäp trung nöôùc, kích thöôùc cuûa caùc hang ñoäng vaø phuï thuoäc vaøo caùc nguoàn nöôùc cung caáp vaøo caùc hang ñoäng, söï löu thoâng giöõa nguoàn nöôùc ñoù vôùi caùc hang ñoäng khaùc. Nöôùc trong hang ñoäng coù theå ôû daïng coù aùp hoaëc khoâng aùp, thoâng thöôøng nöôùc thöôøng coù ñoä khoaùng hoùa cao.
2.1.3. Söï thay ñoåi taøi nguyeân nöôùc döôùi ñaát vaø caùc yeáu toá aûnh höôûng:
Söï thay ñoåi nöôùc döôùi ñaát:
Neáu xeùt trong thôøi gian daøi, quaù trình thay ñoåi nöôùc döôùi ñaát cuõng töông töï nhö nöôùc maët. Trong muøa khoâ, löôïng möa ít, möïc nöôùc caùc ao hoà thaáp, doøng chaûy caùc soâng suoái nhoû, löôïng boác hôi lôùn vì theá möïc nöôùc thöôøng haï xuoáng thaáp, ngöôïc laïi trong muøa möa nöôùc maët nhieàu, möïc nöôùc seõ daâng cao , tröõ löôïng nöôùc döôùi ñaát seõ phong phuù. Tuy nhieân, söï thay ñoåi nöôùc döôùi ñaát coøn phuï thuoäc vaøo raát nhieàu yeáu toá khaùc nhö tính thaám cuûa ñaát, khaû naêng tröõ nöôùc cuûa taàng tröõ nöôùc.
Trong chu kyø moät naêm, muøa khoâ möïc nöôùc cuûa nöôùc maët haï thaáp, nhieàu tröôøng hôïp thaáp hôn möïc nöôùc döôùi ñaát, nöôùc döôùi ñaát thoâng qua caùc maïch cung caáp nöôùc cho nöôùc maët. Muøa möa, möïc nöôùc ngaàm thöôøng thaáp hôn möïc nöôùc maët, nöôùc maët vaø nöôùc möa laïi ngaám xuoáng ñaát ñeå boå sung cho nöôùc döôùi ñaát. Töông quan giöõa nöôùc maët vaø nöôùc döôùi ñaát thay ñoåi theo muøa, coù thôøi kyø nöôùc maët cung caáp cho nöôùc döôùi ñaát, ngöôïc laïi coù thôøi kyø nöôùc döôùi ñaát cung caáp laïi cho nöôùc maët.
Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán nöôùc döôùi ñaát:
Tuy naèm döôùi loøng ñaát nhöng tröõ löôïng cuõng nhö chaát löôïng nöôùc döôùi ñaát chòu aûnh höôûng cuûa raát nhieàu yeáu toá bao goàm:
Yeáu toá khí haäu thuûy vaên treân maët ñaát;
Caùc yeáu toá veà ñòa maïo, ñòa hình, thoå nhöôõng, ñòa chaát;
Caùc hoaït ñoäng phaùt trieån cuûa con ngöôøi.
Yeáu toá khí haäu:
Löôïng möa laø nguoàn cung caáp chuû yeáu cho nöôùc ngaàm vì theá löôïng möa haøng naêm, phaân phoái löôïng möa trong naêm seõ coù aûnh höôûng gaàn nhö tröïc tieáp ñeán tröõ löôïng nöôùc döôùi ñaát ñaëc bieät laø nöôùc ôû taàng noâng. Beân caïnh ñoù, cöôøng ñoä möa coù aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán heä soá doøng chaûy coù nghóa laø aûnh höôûng ñeán löôïng nöôùc thaám xuoáng ñaát cung caáp cho nöôùc döôùi ñaát. Theo khaûo saùt khaû naêng cung caáp cuûa nöôùc möa cho nöôùc döôùi ñaát cho thaáy cöù sau moät côn möa keùo daøi 1- 2 giôø thì möïc nöôùc ôû moät soá gieáng ôû vuøng Cuû Chi (coù gia coá baèng ximaêng beà maët vaø oáng ximaêng) taêng leân 0,1 – 0,25m. Neáu löôïng möa haøng naêm taêng thì tröõ löôïng boå caäp töø möa cuõng taêng leân.
Löôïng boác thoaùt hôi nöôùc töø maët ñaát laø moät thaønh phaàn trong löôïng nöôùc maát ñi cuûa nöôùc döôùi ñaát, laøm giaûm löôïng nöôùc döôùi ñaát. Caùc yeáu toá khí haäu nhö nhieät ñoä, ñoä aåm, gioù coù aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán löôïng nöôùc boác hôi maët ñaát. Vì theá, caùc yeáu toá khí haäu naøy coù aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán söï thay ñoåi cuûa nöôùc döôùi ñaát.
ÔÛ nhöõng nöôùc coù khí haäu nhieät ñôùi gioù muøa nhö Vieät Nam, trong muøa möa löôïng möa thöôøng lôùn, doøng chaûy treân caùc soâng suoái lôùn, nguoàn nöôùc boå sung cho nöôùc döôùi ñaát raát phong phuù vì theá möïc nöôùc daâng cao. Veà muøa khoâ löôïng möa khoâng ñaùng keå, khí haäu khoâ hanh, löôïng boác hôi nöôùc raát lôùn, löu löôïng cuõng nhö möïc nöôùc treân caùc soâng suoái raát nhoû, maët khaùc nöôùc cuõng ñöôïc khai thaùc nhieàu hôn, do ñoù möïc nöôùc seõ haï thaáp vaø tröõ löôïng nöôùc döôùi ñaát cuõng bò suy giaûm. Vì theá, bieân ñoä dao ñoäng möïc nöôùc nöôùc döôùi ñaát ôû nöôùc ta töông ñoái lôùn.
Yeáu toá thuûy vaên:
Doøng chaûy maët treân caùc soâng, suoái, löôïng nöôùc vaø möïc nöôùc trong caùc ao hoà, töông quan giöõa möïc nöôùc ao hoà vaø möïc nöôùc döôùi ñaát coù aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán nöôùc döôùi ñaát. Khi möïc nöôùc soâng, hoà cao hôn möïc nöôùc döôùi ñaát thì nöôùc soâng, hoà seõ laø nguoàn cung caáp cho nöôùc döôùi ñaát vaø ngöôïc laïi. Ngoaøi ra, cheá ñoä thuûy trieàu, tình hình haïn haùn, luõ luït cuõng coù aûnh höôûng tôùi nöôùc döôùi ñaát.
Ñieàu kieän ñòa hình, ñòa maïo, thaûm phuû treân maët ñaát:
Ñoä doác ñòa hình, ñoä goà gheà cuûa maët ñaát, maät ñoä soâng suoái, ao hoà, thaûm phuû treân maët ñaát coù aûnh höôûng ñeán heä soá doøng chaûy coù nghóa laø aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán löôïng nöôùc thaám vaøo ñaát ñeå boå sung cho nöôùc döôùi ñaát.
Yeáu toá veà ñòa chaát, thoå nhöôõng:
Caùc saép xeáp ñòa taàng, caáu taïo cuûa caùc taàng ñòa chaát, ñoä roãng cuûa caùc lôùp ñaát ñaù, heä soá thaám… seõ aûnh höôûng tôùi toác ñoä vaø löôïng nöôùc thaám vaøo trong ñaát.
Caùc hoaït ñoäng phaùt trieån cuûa con ngöôøi:
Quaù trình ñoâ thò hoùa taêng daãn ñeán nhöõng thay ñoåi veà chaát löôïng cuõng nhö tröõ löôïng nöôùc döôùi ñaát, do keát quaû cuûa vieäc laøm giaûm löôïng nöôùc boå sung, taêng cöôøng caùc hoaït ñoäng khai thaùc nöôùc nhaèm phuïc vuï cho nhieàu muïc ñích khaùc nhau. ÔÛ caùc vuøng noâng thoân, nöôùc thöôøng ñöôïc laáy töø caùc gieáng noâng, trong khi ñoù haàu heát caùc nöôùc thaûi thöôøng ñöôïc trôû laïi ñaát thoâng qua caùc hoà chöùa nöôùc thaûi hoaëc do ñoå boû tröïc tieáp ra moâi tröôøng ñaát. Beân caïnh ñoù, hieän nay coù nhieàu gieáng bò boû hoang do chuû söû duïng ñaõ chuyeån ñoåi sang duøng nöôùc caáp. Do vaäy, söï nhieãm baån nöôùc döôùi ñaát ñang taêng nhanh.
Nhìn chung coù hai nguyeân nhaân chính laøm giaûm soá löôïng cuõng nhö chaát löôïng cuûa nöôùc döôùi ñaát:
Do quaù trình ñoâ thò hoùa caàn môû roäng caùc con ñöôøng ñöôïc laùt beâtoâng neân giaûm löôïng nöôùc boå sung ( do nöôùc möa theå thaám vaøo ñaát maø chaûy traøn treân maët).
Bôm huùt nöôùc taêng vaø vôùi löu löôïng nöôùc lôùn.
Ngoaøi ra söï thay ñoåi chaát löôïng cuõng nhö chaát löôïng cuûa nöôùc döôùi ñaát coøn do moät soá hieän töôïng töï nhieân nhö ñoäng ñaát, haïn haùn….
2.2. Taøi nguyeân nöôùc döôùi ñaát cuûa Thaønh phoá Hoà Chí Minh:
2.2.1. Caùc taàng chöùa nöôùc döôùi ñaát:
Treân ñòa baøn Quaän 6 vaø Quaän Bình Taân cuõng nhö moät soá khu vöïc khaùc treân ñòa baøn Thaønh phoá Hoà Chí Minh coù 4 taàng chöùa nöôùc chính laø:
Taàng chöùa nöôùc Holocen (qh);
Taàng chöùa nöôùc Pleistocen (qp);
Taàng chöùa nöôùc Pliocen treân (m24);
Taàng chöùa nöôùc Pliocen döôùi (m14).
Taàng chöùa nöôùc Holocen (qh):
Taàng chöùa nöôùc Holocen bao goàm caùc traàm tích ña nguoàn goác (soâng, soâng bieån vaø soâng bieån ñaàm laày). Chuùng thöôøng phaân boá treân vuøng coù ñoä cao ñòa hình thaáp töø nhoû hôn 2 m ñeán 5 m, ñoâi nôi coù ñoä cao ñòa hình töø 7 – 8 m. Taàng nöôùc naøy coù chieàu daøy nhoû töø 0 – 8 m. Taïi khu vöïc phía Baéc Thaønh phoá vaø khu Thuû Ñöùc cuõ nöôùc thuoäc loaïi hình hoùa hoïc Clorua – sunfat.Taïi caùc khu vöïc khaùc nöôùc thuoäc loaïi hình hoaù hoïc Clorua – Natri. Nguoàn cung caáp chuû yeáu laø nöôùc möa, nöôùc maët trong caùc keânh ngaám tröïc tieáp vaøo taàng chöùa nöôùc. Thaønh phaàn thaïch hoïc cuûa taàng chöùa nöôùc naøy ôû khu vöïc Quaän 6 vaø caùc khu vöïc noäi thaønh, Quaän Bình Taân, Quaän Bình Chaùnh, Nhaø Beø, Caàn Giôø bao goàm buøn seùt, seùt laãn caùt mòn. Coøn nhöõng khu vöïc nhö Caàn Giôø, Thuû Ñöùc, Hoùc Moân, Quaän 9 thì thaønh phaàn thaïch hoïc bao goàm boät seùt, döôùi laø caùt mòn ñeán thoâ Tuy nhieân, qua phaân tích cho thaáy, taàng naøy chöùa nöôùc raát ngheøo, chaát löôïng nöôùc keùm, bò nhieãm maën vaø nhieãm baån. Vì vaäy, chuùng khoâng phaûi laø ñoái töôïng phuïc vuï khai thaùc nöôùc döôùi ñaát.
Taàng chöùa nöôùc Pleistocen (qp) :
Taàng chöùa nöôùc Pleistocen (qp): theo ñònh nghóa trong Luaät taøi nguyeân nöôùc thì taàng chöùa nöôùc Pleistocen (taàng I) laø “taàng chöùa nöôùc thöôøng phaân boá ôû ñoä saâu nhoû hôn 50 m so vôùi maët ñaát khu vöïc thaønh phoá Hoà Chí Minh”. Taàng naøy phaân boá roäng treân toaøn thaønh phoá, nhöng chæ loä ra ôû trung taâm Thaønh phoá, Quaän Taân Bình, Quaän 12, Bình Trò Ñoâng, Vónh Loäc A, Hoùc Moân, Cuû Chi vaø Thuû Ñöùc. Phaàn coøn laïi bò taàng Holocen phuû tröïc tieáp leân. Taàng chöùa nöôùc ñöôïc caáu taïo bôûi 2 lôùp: lôùp treân laø lôùp caùch nöôùc yeáu, lôùp döôùi laø lôùp chöùa nöôùc.
Lôùp caùch nöôùc yeáu: phaân boá töø 0 – 26m. Beà daøy thay ñoåi maïnh töø 0m ôû Bình Höng ( Bình Chaùnh),; 10 -15 m ôû Taân Thôùi Trung ( Cuû Chi), Thôùi Tam Thoân (Hoùc Moân). Nhöng phoå bieán laø beà daøy töø 5 – 10 m. Thaønh phaàn thaïch hoïc cuûa lôùp laø seùt boät, seùt maøu xaùm vaøng, naâu ñoû, nhieàu nôi bò phong hoùa coù keát von laterit.
Lôùp chöùa nöôùc: chieàu daøy thay ñoåi töø 3,2 m ôû Linh Xuaân (Thuû Ñöùc) ñeán 63m ôû Taân Taïo (Bình Taân). ÔÛ khu vöïc Cuû Chi, Hoùc Moân, chieàu daøy taàng naøy thöôøng nhoû hôn 20 m, khu vöïc noäi thaønh thöôøng coù chieàu daøy töø 20 – 30m. Thaønh phaàn thaïch hoïc cuûa lôùp goàm haït caùt mòn ñeán trung vaø thoâ, coù nôi laãn saïn soûi maøu xaùm naâu, xaùm vaøng. Trong lôùp chöùa nöôùc thöôøng xen keïp lôùp seùt, boät seùt moûng.
Dieän phaân boá nöôùc nhaït vaø maën cuûa taàng chöùa nöôùc qp coù söï taùch bieät nhau roõ reät. Nöôùc nhaït coù dieän roäng phaân boá ôû phía Taây Baéc, keùo daøi töø Cuû Chi ñeán Quaän 5, Quaän 6 vaø baéc Quaän Thuû Ñöùc. Nöôùc maën phaân boá ôû phía Taây huyeän Bình Chaùnh vaø moät phaàn Quaän 2, Quaän 9. Nöôùc coù loaïi hình hoùa hoïc chuû yeáu laø Clorua – Natri, loaïi hình nöôùc thöù yeáu laø bicarbonat - natri; ngoaøi ra coøn coù thaønh phaàn hoãn hôïp ñaëc tröng cho nöôùc nhaït. Taàng chöùa nöôùc naøy coù quan heä vôùi nöôùc möa, nöôùc maët vaø vôùi taàng chöùa nöôùc Pliocen naèm ôû döôùi. Do naèm noâng neân taàng naøy coù theå nhaän nöôùc tröïc tieáp töø nöôùc möa vaø nöôùc maët. Taàng naøy laø ñoái töôïng phuïc vuï khai thaùc taäp trung vaø rieâng reû. Soá gieáng khai thaùc ôû taàng naøy taäp trung ôû caùc Quaän 3, Quaän 10, Quaän 11, Quaän Goø Vaáp, Quaän Taân Bình, Quaän Phuù Nhuaän, Quaän Bình Thaïnh.
Taàng chöùa nöôùc Pliocen treân (m24):
Taàng chöùa nöôùc Pliocen (taàng II) laø taàng chöùa nöôùc thöôøng phaân boá ôû ñoä saâu 50m ñeán 150m so vôùi maët ñaát khu vöïc Thaønh phoá Hoà Chí Minh. Taàng naøy cuõng phaân boá treân toaøn thaønh phoá, khoâng loä ra phía treân maët maø bò taàng chöùa nöôùc Pleistocen phuû tröïc tieáp leân treân vaø naèm treân taàng Pliocen döôùi. Taàng goàm 2 lôùp:
Lôùp caùch nöôùc: lôùp naøy ñöôïc caáu taïo bôûi boät seùt, seùt coù maøu vaøng, naâu ñoû. Chieàu daøy lôùp nöôùc thay ñoåi töø 2m (Quaän 2) ñeán 48m ( Cuû Chi). Lôùp naøy phaân boá ñeàu khaép Thaønh phoá.
Lôùp chöùa nöôùc: thaønh phaàn thaïch hoïc cuûa lôùp goàm haït caùt mòn, trung ñeán thoâ, laãn saïn soûi thaïch anh maøu xaùm saùng, phaân boá trong toaøn vuøng nghieân cöùu. Chieàu daøy taàng nöôùc thay ñoåi töø 36m ( Cuû Chi) ñeán 82m (Hoùc Moân), trong ñoù coù xen keïp lôùp boät seùt caùch nöôùc.
Nöôùc nhaït phaân boá traûi daøi töø Cuû Chi theo phöông Taây Baéc – Ñoâng Nam ñeán Quaän 4, baéc Thuû Ñöùc, moät phaàn Quaän 9 vaø theo höôùng Taây Nam veà phía Bình Chaùnh. Nöôùc maën ôû rìa phía Taây Thaønh phoá (giaùp Long An), Quaän 2, nam Quaän 9 vaø töø Quaän 4, Quaän 7 ñeán heát ñòa phaàn Thaønh phoá.Nöôùc coù loaïi hình hoùa hoïc chuû yeáu laø Clorua – Natri vaø Bicarbonat – Natri. Chieàu daøy taàng töø 5 – 10 m ôû caùc Quaän noäi thaønh, rieâng Quaän Bình Chaùnh, Bình Taân, Nhaø Beø chieàu daøy taàng dao ñoäng töø 10 – 32,5 m. Taàng naøy coù quan heä thuûy löïc vôùi taàng chöùa nöôùc Pleistocen naèm ôû treân vaø taàng Pliocen döôùi naèm döôùi vì giöõa chuùng ñöôïc ngaên caùch baèng caùc lôùp thaám nöôùc yeáu coù thaønh phaàn seùt boät, boät caùt, caùt boät xen keïp caùt mòn vaø nhieàu nôi xuaát hieän caùc cöûa soå thuûy löïc. Möïc nöôùc trong taàng naøy dao ñoäng theo muøa vaø theo thuûy trieàu. Taàng naøy coù khaû naêng ñaùp öùng yeâu caàu khai thaùc vôùi quy moâ vöøa vaø lôùn. Soá gieáng khai thaùc ôû taàng naøy taäp trung chuû yeáu ôû caùc quaän nhö : Quaän 6, Quaän 11, Quaän Taân Bình, Quaän Thuû Ñöùc, Quaän Bình Taân vaø huyeän Bình Chaùnh.
Taàng chöùa nöôùc Pliocen döôùi (m14):
Taàng chöùa nöôùc Pliocen döôùi laø taàng chöùa nöôùc thöôøng phaân boá ôû ñoä saâu 150m ñeán 300 m so vôùi maët ñaát khu vöïc Thaønh phoá Hoà Chí Minh. Taàng chöùa nöôùc naøy cuõng phaân boá gaàn nhö heát caû Thaønh phoá Hoà Chí Minh nhöng bieán maát ôû Quaän 2 vaø Quaän Thuû Ñöùc. Taàng chöùa nöôùc naøy bò taàng Pliocen treân phuû tröïc tieáp leân. Taàng chöùa nöôùc coù caáu taïo phía treân laø lôùp caùch nöôùc yeáu , phía döôùi laø lôùp chöùa nöôùc.
Lôùp caùch nöôùc: phaân boá ôû haàu khaép thaønh phoá, ñöôïc caáu taïo bôûi boät seùt, seùt coù maøu vaøng, naâu ñoû. Chieàu daøy lôùp thöôøng thay ñoåi töø 5 – 10m.
Lôùp chöùa nöôùc: thaønh phaàn thaïch hoïc cuûa lôùp goàm caùt haït mòn, trung ñeán thoâ, laãn saïn soûi thaïch anh maøu xaùm saùng, taïo thaønh taàng chöùa nöôùc lieân tuïc trong toaøn vuøng nghieân cöùu. Chieàu daøy taàng chöùa nöôùc thöôøng lôùn hôn 50m.
Nöôùc maën ñeán lôï gaëp phaân boá ôû phía Nam Thaønh phoá töø Quaän 9, Quaän 7 , Nhaø Beø ñeán taän Caàn Giôø. Phía Taây giaùp Long An nöôùc maën phaân boá treân dieän heïp ôû khu vöïc xaõ Vónh Loäc huyeän Bình Chaùnh. Nöôùc nhaït cuûa taàng chöùa nöôùc Pliocen treân phaân boá treân dieän roäng, traûi daøi theo phöông Taây Baéc – Ñoâng Nam töø Cuû Chi ñeán moät phaàn Quaän 7, Nhaø Beø ñeán heát ñòa phaän thaønh phoá Hoà Chí Minh giaùp Long An. Nhöõng khu vöïc coù nöôùc nhaït coù theå phuïc vuï cho sinh hoaït vaø aên uoáng. Hieän nay, nöôùc cuûa taàng naøy ñöôïc khai thaùc chuû yeáu ôû Phuù Myõ Höng, Quaän 8, Taân Quyù Ñoâng, Phong Phuù, Ña Phöôùc, Hoùc Moân.
Ngoaøi 4 taàng chöùa nöôùc treân, Thaønh phoá Hoà Chí Minh coøn coù ñôùi chöùa nöôùc caùc traàm tích Mezozoi. Tuy nhieân, ñôùi chöùa nöôùc naøy bò taàng chöùa nöôùc Pliocen phuû tröïc tieáp leân vaø chæ loä ra ôû xaõ Long Bình – quaän Thuû Ñöùc; khaû naêng chöùa nöôùc raát haïn cheá neân khoâng phaûi laø ñoái töôïng ñeå khai thaùc.
2.2.2. Tình hình khai thaùc nöôùc döôùi ñaát:
Theo soá lieäu ñieàu tra vaø thoáng keâ, treân ñòa baøn Thaønh phoá hieän nay coù 95.828 gieáng khai thaùc vôùi kích thöôùc ñöôøng kính khaùc nhau vaø ñoä saâu gieáng khaùc nhau, maät ñoä gieáng khoaûng 45,8 gieáng/km2. Toång löu löôïng khai thaùc laø 524.456,1 m3/ngaøy. Löu löôïng khai thaùc ôû moãi taàng chöùa nöôùc laø:
Taàng Holocen: 116 m3/ngaøy.
Taàng Pleistocen: 277.585,4 m3/ngaøy.
Taàng Pliocen treân: 245.315,6 m3/ngaøy.
Taàng Pliocen döôùi: 1.440 m3/ngaøy.
Baûng 2:Dieãn bieán löôïng nöôùc khai thaùc qua caùc thôøi kyø
Thôøi gian
Tröôùc 1950
1960
1996
1998
1999
Hieän nay
Q khai thaùc
(m3/ngaøy)
80.000
130.000
357.628
475.492
524.456
600.000
Nguoàn: Sôû Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng Thaønh phoá Hoà Chí Minh
Hieän nay, theo quy ñònh cuûa caùc vaên baûn phaùp luaät veà caùc hoaït ñoäng coù lieân quan ñeán taøi nguyeân nöôùc, coâng taùc caáp pheùp chæ aùp duïng ñoái vôùi caùc hoaït ñoäng khai thaùc nöôùc döôùi ñaát phuïc vuï cho saûn xuaát vaø caùc ngheà lieân quan ñeán khai thaùc nöôùc döôùi ñaát nhö khoan gieáng, thaêm doø… Ñeán nay, coâng taùc caáp pheùp ñaõ thöïc hieän ñöôïc:
Thaêm doø: 452 giaáy pheùp vôùi toång löu löôïng caáp laø 154.854 m3/ngaøy.
Haønh ngheà: 88 giaáy pheùp.
Ngoaøi ra, Boä Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån noâng thoân vaø Boä Taøi nguyeân vaø Moâi tröôøng ñaõ caáp pheùp treân ñòa baøn Thaønh phoá 10 giaáy pheùp cho caùc coâng trình coù löu löôïng khai thaùc lôùn, vôùi toång soá gieáng laø 78 gieáng vôùi toång löu löôïng laø 124.400 m3/ngaøy.
Baûng 3: Danh saùch caùc ñôn vò ñöôïc caáp pheùp khai thaùc nöôùc
STT
Teân ñôn vò ñöôïc caáp pheùp
Soá gieáng khoan
Löu löôïng ñöôïc khai thaùc (m3/ngaøy)
1
Nhaø maùy nöôùc ngaàm Hoùc Moân
21
50.000
2
Nhaø maùy nöôùc Goø Vaáp
16
30.000
3
Nhaø maùy nöôùc Bình Trò Ñoâng
8
9.000
4
Nhaø maùy nöôùc Vónh Loäc
5
5.000
5
Nhaø maùy bia Vieät Nam
5
7.500
6
Nhaø maùy bia Saøi Goøn
4
2.700
7
Nhaø maùy nöôùc Bình Höng
13
15.000
8
Khu y teá kyõ thuaät cao Bình Chaùnh
2
Các file đính kèm theo tài liệu này:
Baocaohoanchinh.doc- HINHCANIN.doc
- mucluchoanchinh.doc
- phuluc.doc
- tailieuthamkhao.doc
