Vấn đề phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần theo định hướng XHCN là giải pháp cơ bản để chuyển từ sản xuất nhỏ lên sản xuất lớn ở nước ta hiện nay
Vấn đề phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần theo định hướng XHCN là giải pháp cơ bản để chuyển từ sản xuất nhỏ lên sản xuất lớn ở nước ta hiện nay(20 trang) LỜI MỞ ĐẦU Vào cuối những năm 80 của thế kỷ 20, về cơ bản nền kinh tế nước ta sản xuất nhỏ vẫn còn là phổ biến, trạng thái kinh tế tự nhiên hiện vật, tự cung, tự cấp còn chiếm ưu thế. Xã hội Việt Nam vẫn dựa trên nền tảng của văn minh nông nghiệp lúa nước, nông dân chiếm đại đa số. Vì vậy Việt Nam vẫn là nước nghèo nàn, lạc hậu và kém phát triển, Do đó phát triển trở thành nhiệm vụ, mục tiêu số 1 đối với toàn Đảng, toàn dân ta trong những bước đường đi tới. Muốn vậy phải chuyển nền kinh tế quốc dân sang trạng thái của sự phát triển, là phát triển nền kinh tế thị trường cùng với nó là thực hiện công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Để làm được điều đó chúng ta cần phải phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần theo định hướng XHCN. Đây là giải pháp cơ bản để chuyển từ sản xuất nhỏ lên sản xuất lớn ở nước ta hiện nay. Chuyển nền kinh tế từ hoạt động theo cơ chế kế hoạch hoá tập trung, hành chính, quan liêu bao cấp sang phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần vận hành theo cơ chế thị trường, có sự quản lý của nhà nước, theo định hướng XHCN là nội dung, bản chất và đặc điểm khái quát nhất đối với nền kinh tế của nước ta trong hiện tại và trong tương lai để đẩy mạnh quá trình chuyển dịch cơ cấu theo hướng công nghiệp hoá hiện đại hoá để huy động sức mạnh của toàn dân vào việc khắc phục nguy cơ tụt hậu ngày càng xa, cần phải phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần theo định hướng XHCN. Đó là chủ trương có tính chiến lược trong công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế xã hội của nước ta hiện nay mà Đảng và nhà nước ta đã xác định. Vấn đề phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần theo định hướng XHCN là giải pháp cơ bản để chuyển từ sản xuất nhỏ lên sản xuất lớn ở nước ta hiện nay được giải quyết ở trong tiểu luận này với những nội dung chính như sau: I. Cơ sở lý luận của việc phát triển kinh tế hàng hoá nhiều thành phần trong thời kỳ quá độ lên XHCN nói chung. II. Tính tất yếu khách quan phải phát triển kinh tế hàng hoá nhiều thành phần ở nước ta. III. Những giải pháp để phát triển kinh tế hàng hoá Việt Nam TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Giáo trình kinh tế chính trị học Mác Lênin. NXB Chính trị Quốc gia 1999 2. Văn kiện Đại hội Đảng VI, VII, VIII 3. Giáo trình kinh tế chính trị Mác –Lênin Đại học kinh tế quốc dân NXB Giáo dục 1998, tập I, tập II 4. Tạp chí Cộng sản 5. Thông tin lí luận MỤC LỤC Trang Lời mở đầu 1 I. Cơ sở lý luận của việc phát triển kinh tế hàng hoá nhiều thành phần trong thời kỳ quá độ đi lên XHCN nói chung 2 II. Tính tất yếu khách quan phải phát triển kinh tế hàng hoá nhiều thành phần ở nước ta 9 III. những giải pháp để phát triển kinh tế hàng hoá Việt Nam 12 Kết luận 19 Tài liệu tham khảo 20
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Vấn đề phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần theo định hướng XHCN là giải pháp cơ bản để chuyển từ sản xuất nhỏ lên sản xuất lớn ở nước ta hiện nay, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
XHCN. §ã lµ chñ tr¬ng cã tÝnh chiÕn lîc trong c«ng cuéc x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña níc ta hiÖn nay mµ §¶ng vµ nhµ níc ta ®· x¸c ®Þnh.
VÊn ®Ò ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh híng XHCN lµ gi¶i ph¸p c¬ b¶n ®Ó chuyÓn tõ s¶n xuÊt nhá lªn s¶n xuÊt lín ë níc ta hiÖn nay ®îc gi¶i quyÕt ë trong tiÓu luËn nµy víi nh÷ng néi dung chÝnh nh sau:
I. C¬ së lý luËn cña viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn trong thêi kú qu¸ ®é lªn XHCN nãi chung.
II. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan ph¶i ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn ë níc ta.
III. Nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ ViÖt Nam
I. c¬ së lý luËn cña viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn trong thêi kú qu¸ ®é ®i lªn cnxh nãi chung.
1. Lý luËn cña chñ nghÜa M¸c Lªnin vÒ sù ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ kinh tÕ hµng ho¸, sù kh¸c biÖt gi÷a chóng ®Ó lµm râ vÊn ®Ò ®· nªu ë trªn.
Tríc khi ®i vµo nghiªn cøu s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ kinh tÕ hµng ho¸ ta cÇn hiÓu râ hµng ho¸ lµ g×?
- Hµng ho¸ lµ s¶n phÈm cña søc lao ®éng trong ®ã:
Mét lµ: nã cã thÓ tho¶ m·n ®îc nhu cÇu nµo ®ã cña con ngêi.
Hai lµ: nã ®îc s¶n xuÊt ra kh«ng ph¶i ®Ó ngêi s¶n xuÊt ra nã tiªu dïng mµ lµ ®Ó b¸n.
V× vËy hµng ho¸ tríc hÕt lµ mét ®èi tîng bªn ngoµi, lµ mét vËt nhê cã thuéc tÝnh cña nã mµ tho¶ m·n ®îc bÊt cø lo¹i nhu cÇu nµo cña con ngêi, th× tÝnh chÊt cña nh÷ng nhu cÇu ®ã kh«ng lµm cho vÊn ®Ò thay ®æi g× c¶.
- Hµng ho¸ cã hai thuéc tÝnh: gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông. Trong ®ã gi¸ trÞ sö dông lµ thuéc tÝnh tù nhiªn cßn gi¸ trÞ lµ thuéc tÝnh x· héi cña hµng ho¸, hai thuéc tÝnh lµ hai mÆt ®èi lËp cïng tån t¹i trong hµng ho¸.
+ Gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸:
§ã lµ nh÷ng c«ng dông kh¸c nhau do thuéc tÝnh tù nhiªn cña vËt mang l¹i cã thÓ tho¶ m·n mét nhu cÇu nµo ®ã cña con ngêi.
VÝ dô: c¬m ®Ó ¨n, ¸o ®Ó mÆt, m¸y mãc, thiÕt bÞ nguyªn nhiªn vËt liÖu ®Ó s¶n xuÊt.
Gi¸ trÞ sö dông cña vËt phÈm chØ ®îc thÓ hiÖn ra khi ®em tiªu dïng chóng. Khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ cµng ph¸t triÓn th× dÇn dÇn ngêi ta sÏ t×m ra nhiÒu tÝnh cã Ých cña c¸c vËt phÈm.
Gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ rÊt phong phó nã võa tho¶ m·n nhu cÇu vËt chÊt ®ång thêi nã cßn tho¶ m·n nhu cÇu tinh thÇn: nh s¸ch b¸o, b¨ng h×nh, b¨ng tiÕng... gi¸ trÞ sö dông lµ mét ph¹m trï vÜnh viÔn nhng trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ th× gi¸ trÞ sö dông ®ång thêi lµ mét vËt mang gi¸ trÞ trao ®æi tøc lµ nã cã thÓ ®îc ®æi lÊy v©t kh¸c.
Hµng ho¸ ph¶i cã gi¸ trÞ sö dông nhng kh«ng ph¶i mäi vËt cã gi¸ trÞ sö dông l¹i lµ hµng ho¸.
VÝ dô: kh«ng khÝ, ¸nh s¸ng..
+ Gi¸ trÞ cña hµng ho¸: gi¸ trÞ cña hµng ho¸ lµ mét ph¹m trï rÊt tr×u tîng bëi v× nã lµ thuéc tÝnh x· héi cña hµng ho¸ vµ muèn hiÓu ®îc gi¸ trÞ cña hµng ho¸ chóng ta ph¶i xuÊt ph¸t tõ viÖc nghiªn cøu gi¸ trÞ trao ®æi.
Kh¸i niÖm gi¸ trÞ trao ®æi: Gi¸ trÞ trao ®æi ®ã lµ quan hÖ tû lÖ vÒ lîng mµ mét gi¸ trÞ sö dông nµy ®îc trao ®æi víi mét gi¸ trÞ sö dông kh¸c mµ ph¬ng thøc biÓu hiÖn gi¸ trÞ trao ®æi cã d¹ng.
VÝ dô nh: 1 r×u = 20kg thãc.
Tõ ph¬ng thøc nµy th× cã hai vÊn ®Ò cÇn ®îc gi¶i ®¸p:
V× sao hµng ho¸ cã c«ng dông kh¸c nhau l¹i ®îc trao ®æi víi nhau.
T¹i sao hai hµng ho¸ l¹i ®îc trao ®æi víi nhau theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh (nh 1 =20).
Gi¶i ®¸p
Hai hµng ho¸ cã c«ng dông kh¸c nhau mµ ®îc trao ®æi lÉn nhau, v× vËy gi÷a chóng ph¶i cã c¬ së chung. C¸i chung ®ã kh«ng ph¶i lµ thuéc tÝnh tù nhiªn cña vËt phÈm. NÕu lo¹i trõ ®iÒu ®ã ra th× c¸c hµng ho¸ mang ra trao ®æi chØ cßn mét thuéc tÝnh chung duy nhÊt ®ã lµ chóng ®Òu lµ s¶n phÈm cña lao ®éng con ngêi vµ nhê thuéc tÝnh nµy chóng ®îc trao ®æi víi nhau.
ViÖc trao ®æi hµng ho¸ ®ã chÝnh lµ viÖc trao ®æi lao ®éng cña ngêi s¶n xuÊt hµng ho¸ ®· ®îc kÕt tÝnh trong hµng ho¸. Trong ph¬ng tr×nh trªn th× thêi gian lao ®éng ®Ó lµm ra mét r×u b»ng thêi gian lao ®éng lµm ra 20 kg thãc v× vËy tû lÖ nµy lµ 1 vµ 20.
Tãm l¹i: Th«ng qua trao ®æi hµng ho¸ (gi¸ trÞ trao ®æi) th× chóng ta ph¸t hiÖn ra ®îc thuéc tÝnh thø hai cña hµng ho¸ ®ã lµ gi¸ trÞ.
KÕt luËn vÒ thùc thÓ gi¸ trÞ: Thùc thÓ cña gi¸ trÞ hµng ho¸ (chÊt cña gi¸ trÞ hµng ho¸) ®ã lµ lao ®éng cña ngêi s¶n xuÊt hµng ho¸ ®îc kÕt tinh ë trong hµng ho¸, gi¸ trÞ biÓu hiÖn quan hÖ s¶n xuÊt gi÷a nh÷ng ngêi s¶n xuÊt hµng ho¸ hay cã thÓ nãi gi¸ trÞ chÝnh lµ mét quan hÖ x· héi.
Mét vËt kh«ng ph¶i lµ s¶n phÈm cña lao ®éng th× vËt ®ã kh«ng cã gi¸ trÞ. Kh«ng ph¶i bÊt kú lao ®éng nµo còng t¹o thµnh thùc thÓ cña gi¸ trÞ mµ chØ trong kinh tÕ hµng ho¸ th× lao ®éng cña con ngêi míi t¹o thµnh thùc thÓ lao ®éng.
a. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt hµng ho¸:
-Qu¸ tr×nh chuyÓn tõ s¶n xuÊt tù cung tù cÊp lªn s¶n xuÊt hµng ho¸.
+ Kh¸i niÖm s¶n xuÊt tù cung tù cÊp: §ã lµ mét kiÓu tæ chøc s¶n xuÊt mµ trong ®ã s¶n phÈm cña lao ®éng lµm ra ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu tiªu dïng cña néi bé cña tõng hé gia ®×nh, tõng c«ng x· hay tõng c¸ nh©n riªng lÎ. S¶n xuÊt tù cung tù cÊp hay cßn ®îc gäi lµ s¶n xuÊt tù tóc tù cÊp hoÆc nÒn kinh tÕ tù nhiªn. §©y lµ kiÓu tæ chøc khÐp kÝn tøc lµ kh«ng cã sù giao lu víi bªn ngoµi v× vËy nã thêng g¾n liÒn víi sù b¶o thñ, tr× trÖ, bÞ giíi h¹n bëi nhu cÇu h¹n hÑp, kü thuËt th« s¬ l¹c hËu. NÒn kinh tÕ tù nhiªn tån t¹i trong c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn thÊp cña x· héi: thêi nguyªn thuû, n« lÖ, phong kiÕn.
Nhng ë níc ta hiÖn nay th× kinh tÕ tù nhiªn vÉn cßn tån t¹i ë c¸c vïng s©u, vïng xa, vïng nói phÝa b¾c, t©y nguyªn,vïng ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè.
+ Sù xuÊt hiÖn cña s¶n xuÊt hµng ho¸.
Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt c«ng cô dÇn dÇn ®îc c¶i tiÕn, lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn lµm cho s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ®îc nhiÒu h¬n, ®iÒu ®ã dÉn tíi viÖc trao ®æi hµng ho¸ vµ dÉn tíi sù ra ®êi cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸. S¶n xuÊt hµng ho¸ lµ nÒn s¶n xuÊt trong ®ã ngêi ta s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n phÈm ®Ó mang ra trao ®æi trªn thÞ trêng. S¶n xuÊt hµng ho¸ ®îc ra ®êi khi cã ®Çy ®ñ 2 ®iÒu kiÖn sau:
Thø nhÊt: Ph¶i cã sù ph©n c«ng lao ®éng s¶n xuÊt, ®ã lµ viÖc mçi ngêi s¶n xuÊt hoÆc mçi ngµnh s¶n xuÊt chØ chuyªn m«n s¶n xuÊt ra mét lo¹i s¶n phÈm nµo ®ã cho nhu cÇu cña x· héi. Cho ®Õn nay trong lÞch sö ®· diÔn ra ba cuéc ph©n c«ng lín ®ã lµ: lµm cho viÖc ch¨n nu«i ra khái trång trät, lµm cho thñ c«ng nghiÖ t¸ch ra khái n«ng nghiÖp h×nh thµnh c¸c ngµnh s¶n xuÊt ®éc lËp nh: rÌn, gèm,.. DÉn tíi lµm xuÊt hiÖn ngµnh th¬ng nghiÖp. Sù ph©n c«ng lao ®éng dÉn tíi kÕt qu¶ lµ t¹o nªn sù phô thuéc lÉn nhau gi÷a nh÷ng ngêi s¶n xuÊt bëi v× mçi ngêi s¶n xuÊt chØ lµm ra mét lo¹i s¶n phÈm nhÊt ®Þnh nhng trong ®êi sèng cña ngêi ®ã ph¶i cÇn ®Õn nhiÒu lo¹i s¶n phÈm v× vËy hä cã nhu cÇu cÇn trao ®æi s¶n phÈm cña m×nh víi s¶n phÈm cña nh÷ng ngêi kh¸c.
VÝ dô: trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt tù cung, tù cÊp mét gia ®×nh võa trång lóa, võa t¹o ra c¸c c«ng cô lao ®éng s¶n xuÊt nh: xÎng, cuèc, cµy, bõa. Khi cã sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi ngêi n«ng d©n chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt cßn viÖc chÕ t¹o ra c«ng cô s¶n xuÊt th× do ngêi thî rÌn ®¶m nhiÖm. Ngêi n«ng d©n kh«ng chØ cÇn cã l¬ng thùc ®Ó ¨n, mµ cßn ph¶i cã c«ng cô ®Ó s¶n xuÊt, ngêi thî rÌn còng vËy hä kh«ng thÓ sèng b»ng xÎng, cuèc, cµy, bõa mµ cÇn cã lóa g¹o. §iÒu ®ã lµm cho ngêi n«ng d©n vµ ngêi thî rÌn ph¶i cã mèi liªn hÖ trao ®æi s¶n phÈm cho nhau vµ phô thuéc vµo nhau.
Thø hai: ChÕ ®é t h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt, tøc lµ t liÖu s¶n xuÊt thuéc quyÒn së h÷u cña tõng c¸ nh©n vµ v× vËy ngêi ta cã quyÒn chi phèi ®èi víi s¶n phÈm lµm ra. ChÕ ®é t h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt ®· lµm cho nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt trë thµnh ®éc lËp víi nhau trong ®iÒu kiÖn ®ã ®Ó tho¶ m·n c¸c nhu cÇu kh¸c cña m×nh th× ngêi s¶n xuÊt cã quyÒn sö dông s¶n phÈm cña m×nh ®Ó trao ®æi víi c¸c s¶n phÈm kh¸c.
Hai ®iÒu kiÖn trªn lµm cho nh÷ng ngêi s¶n xuÊt võa phô thuéc lÉn nhau vµ võa ®éc lËp ®èi víi nhau. §©y lµ mét quan hÖ mang tÝnh thuÉn vµ ®Ó gi¶i quyÕt m©u thuÉn nµy ngêi ta ph¶i tiÕn hµnh trao ®æi hµng ho¸. V× vËy muèn cã s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¶i cã ®Çy ®ñ c¶ hai ®iÒu kiÖn nªu trªn.
- ¦u thÕ cña s¶n xuÊt hµng ho¸.
+ S¶n xuÊt hµng ho¸ lµm cho ph©n c«ng lao ®éng ngµy cµng ph¸t triÓn. Lµm cho tr×nh ®é chuyªn m«n ho¸, hîp t¸c ho¸ ngµy cµng n©ng cao. ThiÕt lËp mèi liªn hÖ gi÷a c¸c ngµnh, c¸c vïng, c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt nh vËy nã sÏ xo¸ bá ®îc tÝnh tù tóc tù cÊp sù b¶o thñ tr× trÖ vµ gãp phÇn vµo viÖc ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸.
+ S¶n xuÊt hµng ho¸ buéc nh÷ng ngêi s¶n xuÊt ph¶i c¹nh tranh trªn thÞ trêng b»ng c¸ch ph¶i c¶i tiÕn kü thuËt, hîp lý ho¸ s¶n xuÊt ®Ó h¹ gi¸ thµnh. N©ng cao chÊt lîng hµng ho¸. Nh÷ng viÖc lµm ®ã cã t¸c dông thóc ®Èy lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. S¶n xuÊt hµng ho¸ cµng ph¸t triÓn quy m« cña nã cµng lín th× hiÖu qu¶ kinh tÕ cña nã ®èi víi x· héi cµng lín vµ u thÕ cña nã so víi s¶n xuÊt nhá còng t¨ng lªn.
+ S¶n xuÊt hµng ho¸ gãp phÇn vµo viÖc thóc ®Èy qu¸ tr×nh tÝch tô vµ tËp trung s¶n xuÊt më réng giao lu kinh tÕ trong níc vµ níc ngoµi, hoµ nhËp vµo kinh tÕ thÕ giíi.
Víi nh÷ng t¸c dông kÓ trªn hiÖn nay trªn thÕ giíi cã nhiÒu níc (trong ®ã cã níc ta) tËp trung vµo ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸.
b. Sù tån t¹i kh¸ch quan cña kinh tÕ hµng ho¸ trong thêi kú qu¸ ®é nãi chung vµ ë ViÖt Nam
- ë Anh, §øc kinh tÕ hµng ho¸ xuÊt hiÖn tõ cuèi chÕ ®é céng s¶n nguyªn thuû vµ ph¸t triÓn tíi ngµy nay. ë mçi níc tÝnh chÊt vµ ph¹m vi cña kinh tÕ hµng ho¸ cã møc ®é kh¸c nhau. HiÖn nay hÇu hÕt trªn thÕ giíi c¸c níc ®Òu thùc hiÖn kinh tÕ hµng ho¸ ®ã lµ m« h×nh kinh tÕ mµ giai ®o¹n ph¸t triÓn cao lµ kinh tÕ thÞ trêng.
Kinh tÕ hµng ho¸: Lµ mét kiÓu tæ chøc kinh tÕ x· héi mµ trong ®ã h×nh th¸i phæ biÕn cña s¶n xuÊt lµ s¶n xuÊt ra s¶n phÈm ®Ó b¸n, ®Ó trao ®æi trªn thÞ trêng. §©y còng chÝnh lµ nh÷ng ®iÓm hoµn toµn kh¸c biÖt gi÷a s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ kinh tÕ hµng ho¸ muèn cã kinh tÕ hµng ho¸ ph¶i cã s¶n xuÊt hµng ho¸.
Sù tån t¹i kh¸ch quan cña kinh tÕ hµng ho¸ thêi kú qu¸ ®é cña ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng tÊt yÕu kh¸c quan v× ®iÒu kiÖn ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña kinh tÕ hµng ho¸ vÉn ®îc duy tr× hoµn toµn gièng nh trªn chØ kh¸c lµ ViÖt Nam ®i tõ thêi kú phong kiÕn lªn CNXH. Ph©n c«ng lao ®éng víi t c¸ch lµ c¬ së cña sù trao ®æi.
- NÒn kinh tÕ ®a vµ ®ang tån t¹i nhiÒu h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau vÒ t liÖu s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm lao ®éng. C«ng nghÖ míi, tr×nh ®é qu¶n lý nh»m t¹o c¬ së ®Ó ph¸t triÓn hµng ho¸. Trong thêi kú qu¸ ®é tõ TBCN lªn XHCN, xÐt vÒ mÆt së h÷u ®ã lµ qu¸ tr×nh chuyÓn tõ së h÷u t nh©n vÒ TLSX lªn së h÷u x· héi vÒ t liÖu s¶n xuÊt. Cho nªn trong nÒn kinh tÕ sÏ tån t¹i nhiÒu h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau. Do vËy øng víi nã lµ nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn do ®Æc ®iÓm cña thêi kú qu¸ ®é: §Æc ®iÓm næi bËt nhÊt cña nÒn kinh tÕ lµ sù tån t¹i cña nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn vµ øng víi nã lµ mét x· héi cã nhiÒu giai cÊp.
+ Thµnh phÇn kinh tÕ: ®ã lµ nh÷ng tæng thÓ kinh tÕ bao gåm nh÷ng c¬ së vÒ nÒn kinh tÕ víi nh÷ng quan hÖ kinh tÕ cã nh÷ng ®Æc trng nhÊt ®Þnh vµ nh÷ng quan hÖ kinh tÕ nµy lµ do chÕ ®é së h÷u TLSX quyÕt ®Þnh. Khi c¸ch m¹ng v« s¶n thµnh c«ng th× chóng ta ph¶i c¶i t¹o nÒn kinh tÕ dùa trªn chÕ ®é t h÷u. Bao gåm hai lo¹i chÝnh sau:
T b¶n lín:
Nguyªn t¾c c¶i t¹o: ph¶i quèc h÷u ho¸ c¸c t liÖu s¶n xuÊt vµ ph¶i tiÕn hµnh qua nhiÒu giai ®o¹n trong 1 thêi gian dµi, tiÕn hµnh b»ng nhiÒu biÖn ph¸p thÝch hîp. V× vËy trong thêi kú qu¸ ®é vÉn tån t¹i thµnh phÇn kinh tÕ t b¶n t nh©n vµ ngêi ta híng thµnh phÇn nµy theo con ®êng CNTB nhµ níc.
T h÷u nhá:
Lµ t h÷u cña nh÷ng ngêi s¶n xuÊt c¸ thÓ, nh÷ng ngêi s¶n xuÊt hµng ho¸ nhá. Víi lo¹i nµy vÒ nguyªn t¾c th× kh«ng tÞch thu c¸c TLSX cña hä mµ c¶i t¹o hä mét c¸ch dÇn dÇn th«ng qua c«ng cuéc hîp t¸c ho¸. V× vËy trong thêi kú qu¸ ®é tån t¹i nÒn kinh tÕ hîp t¸c x·.
HiÖn nay ë níc ta cßn tån t¹i nhiÒu tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt: hiÖn ®¹i cã, th« s¬ cã, nöa c¬ khÝ cã. V× vËy viÖc thiÕt lËp quan hÖ së h÷u ®èi víi TLSX còng ph¶i ®a d¹ng do ®ã ë níc ta cßn nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ. Trong qu¸ tr×nh x©y dùng nªn kinh tÕ míi th× cã thÓ xuÊt hiÖn thªm mét sè thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c: kinh tÕ nhµ níc, kinh tÕ t b¶n nhµ níc.
+ C¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ trong thêi kú qu¸ ®é ë níc ta.
Theo t tëng cña Lªnin vµ c¨n cø vµo ®iÒu kiÖn kinh tÕ cña níc ta, t¹i §¹i héi VIII cña §¶ng th× ë níc ta ®ang tån t¹i 5 thµnh phÇn kinh tÕ:
Thµnh phÇn kinh tÕ nhµ níc (kinh tÕ quèc doanh)
Thµnh phÇn kinh tÕ hîp t¸c x·
Thµnh phÇn kinh tÕ t b¶n nhµ níc
Thµnh phÇn kinh tÕ c¸ thÓ vµ tiÓu thñ
Thµnh phÇn kinh tÕ t b¶n t nh©n.
Thµnh phÇn kinh tÕ nhµ níc
Kh¸i niÖm: ®©y lµ thµnh phÇn kinh tÕ tån t¹i dùa trªn chÕ ®é së h÷u nhµ níc ®èi víi t liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu. Kinh tÕ nhµ níc bao gåm 3 bé phËn sau:
C¸c doanh nghiÖp nhµ níc: ®©y lµ bé phËn quan träng vµ chñ yÕu nhÊt cña thµnh phÇn kinh tÕ nhµ níc, c¸c doanh nghiÖp nµy trùc tiÕp s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt cho x· héi.
C¸c ngµnh kinh tÕ thuéc së h÷u nhµ níc: nh÷ng ngµnh nµy th× nã cung cÊp hµng ho¸ hoÆc dÞch vô cho x· héi. Bao gåm: hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng: giao th«ng, bu ®iÖn. Nã bao gåm toµn bé hÖ thèng ng©n hµng, tµi chÝnh, b¶o hiÓm, c¸c xÝ nghiÖp liªn doanh víi c¸c níc ngoµi trong ®ã vèn cña nhµ níc chiÕm tû lÖ khèng chÕ 51% trë lªn.
Nh÷ng lùc lîng vËt chÊt thuéc së h÷u nhµ níc nh lµ ®Êt ®ai, c¸c nguån tµi nguyªn, kho¸ng s¶n, c¸c vïng trêi, vïng biÓn thuéc chñ quyÒn cña ViÖt Nam.
Sù h×nh thµnh: c¸c doanh nghiÖp nhµ níc ®îc h×nh thµnh nh sau:
Nhµ níc ®Çu t vèn ®Ó x©y dùng míi hoµn toµn tõ ®Çu.
Nhµ níc gãp vèn ®Ó liªn doanh víi níc ngoµi víi tû lÖ 51% trë lªn.
Nhµ níc quèc h÷u ho¸ c¸c xÝ nghiÖp t b¶n t nh©n.
Vai trß cña kinh tÕ nhµ níc: trong thêi kú qu¸ ®é vµ trong nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn th× thµnh phÇn kinh tÕ nhµ níc cÇn ph¶i gi÷ ®îc vai trß chñ ®¹o: kinh tÕ nhµ níc ph¶i trë thµnh ®ßn bÈy ®Ó ®Èy nhanh tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ vµ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi. Kinh tÕ nhµ níc ph¶i gi÷ vai trß lµ ngêi më ®êng híng dÉn vµ hç trî cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c cïng ph¸t triÓn. Kinh tÕ nhµ níc ph¶i trë thµnh lùc lîng vËt chÊt chñ yÕu ®Ó nhµ níc thùc hiÖn chøc n¨ng ®iÒu tiÕt vµ qu¶n lý vÜ m« toµn bé nÒn kinh tÕ. Kinh tÕ nhµ níc ph¶i t¹o ®îc nÒn t¶ng cho chÕ ®é x· héi míi tøc lµ ph¶i trë thµnh mÉu mùc vÒ mäi mÆt. N¨ng suÊt lao ®éng cao, ph¶i tËn dông hÕt c«ng suÊt, m¸y mãc, c«ng cô, lµm ®ñ tr¸ch nhiÖm víi nhµ níc, b¶o vÖ tèt m«i trêng.
Kinh tÕ nhµ níc ë níc ta hiÖn nay mÆc dï lµ n¾m gi÷ mét lîng tµi s¶n t¬ng ®èi lín (chiÕm 2/3 tµi s¶n quèc gia, 80% lùc lîng lao ®éng lµnh nghÒ) nhng kinh tÕ nhµ níc ho¹t ®éng cha hiÖu qu¶: n¨ng suÊt lao ®éng thÊp, cha sö dông hÕt m¸y mãc, thiÕt bÞ, nhiÒu xÝ nghiÖp lµ ¨n thua lç, ph¸ s¶n lµm thÊt tho¸t vèn cña nhµ níc. HiÖn nay níc ta cã 600 doanh nghiÖp nhµ níc, 35% lµm ¨n cã l·i cßn l¹i 60% lµm ¨n kh«ng cã l·i trong ®ã 25% liªn tôc bÞ lç. V× vËy ®Ó cñng cè thµnh phÇn kinh tÕ nhµ níc th×: nhµ níc ph¶i ®Çu t mét c¸ch ®ång bé c¶ vèn, c«ng nghÖ, nh©n lùc cho nh÷ng nh©n lùc kinh tÕ ®ang n¾m nh÷ng kh©u then chèt cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. VÝ dô: ngµnh ®iÖn, dÇu khÝ… Thµnh lËp c¸c Tæng c«ng ty nhµ níc ®Ó t¹o thµnh nh÷ng ngµnh mòi nhän trong nÒn kinh tÕ. TÝch cùc ®Èy nhanh tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ mét sè doanh nghiÖp nhµ níc. BiÕn doanh nghiÖp nhµ níc thµnh c¸c c«ng ty cæ phÇn. §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp thêng xuyªn lµm ¨n thua lç th× gi¶i quyÕ b»ng b¸n hoÆc cho thuª hoÆc cho tæ chøc ®Êu thÇu, kho¸n.
Thµnh phÇn kinh tÕ hîp t¸c
Kh¸i niÖm: ®©y lµ thµnh phÇn kinh tÕ dùa trªn chÕ ®é së h÷u tËp thÓ vÒ t liÖu s¶n xuÊt nã bao gåm c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ do c¸ nh©n nh÷ng ngêi lao ®éng tù nguyÖn gãp vèn, gãp søc kinh doanh theo nguyªn t¾c tù nguyÖn, d©n chñ vµ cïng cã lîi. Nã tån t¹i díi c¸c d¹ng sau: hîp t¸c x· n«ng nghiÖp, hîp t¸c x· tiÓu thñ c«ng nghiÖp, hîp t¸c x· mua b¸n, hîp t¸c x· tÝn dông.
§Æc ®iÓm: c¸c hîp t¸c x· ®îc h×nh thµnh víi nh÷ng quy m« vµ møc ®é kh¸c nhau tuú theo sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. Ngêi lao ®éng th× ®îc tù do trong viÖc tham gia còng nh rót lui khái hîp t¸c x·.
NÕu xÐt vÒ hiÖu qu¶ kinh tÕ th× hîp t¸c x· ë níc ta lµm ¨n hiÖu qu¶ h¬n. NhiÒu hîp t¸c x· cã doanh thu lín, thu nhËp x· viªn cao, hµng ho¸ cã søc c¹nh tranh. Tuy nhiªn ë níc ta hiÖn nay vÉn cßn nh÷ng hîp t¸c x· lµm ¨n thua lç, hiÖu qu¶ kÐm, thu nhËp thÊp, nhiÒu tiªu cùc tron qu¶n lý.
Ph¬ng ph¸p cñng cè: ph¶i gi¶i quyÕt tho¶ ®¸ng vÊn ®Ò t h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt. NhÊt lµ ®Êt ®ai trong n«ng nghiÖp ph¶i thùc hiÖn giao quyÒn sö dông l©u dµi ®èi víi ®Êt, rõng, mÆt níc cho c¸c hé sö dông. Ph¸t triÓn c¸c h×nh thøc hîp t¸c ®a d¹ng trong nhiÒu lÜnh vùc: giao th«ng vËn t¶i, x©y dùng chÕ biÕn n«ng l©m h¶i s¶n… Më réng c¸c h×nh thøc kinh tÕ hîp t¸c nhng ph¶i triÖt ®Ó theo ®óng nguyªn t¾c tù nguyÖn, b×nh ®¼ng d©n chñ vµ viÖc tæ chøc c¸c hîp t¸c x· nµy ph¶i theo ®óng luËt hîp t¸c míi ban hµnh n¨m 1997. Nhµ níc cã nh÷ng biÖn ph¸p cÇn thiÕt hç trî, gióp ®ì c¸c hîp t¸c x· vÒ vèn, vÒ nh©n lùc, vÒ tiªu thô s¶n phÈm.
Thµnh phÇn kinh tÕ c¸ thÓ.
Kh¸i niÖm: ®©y lµ thµnh phÇn kinh tÕ dùa trªn së h÷u t nh©n vÒ t liÖu s¶n xuÊt dùa trªn lao ®éng cña b¶n th©n ngêi s¶n xuÊt nªn kh«ng cã hiÖn tîng bãc lét lao ®éng. Thµnh phÇn nµy chÞu sù t¸c ®éng cña quy luËt gi¸ trÞ vµ t¸c ®éng cña thÞ trêng.
§Æc ®iÓm: do lµm chñ vÒ t liÖu s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng nªn thµnh phÇn nµy cã thÓ nãi lµ hä rÊt n¨ng ®éng, linh ho¹t dÔ thÝch nghi víi thÞ trêng, v× vËy thµnh phÇn nµy cã thÓ khai th¸c triÖt ®Ó c¸c thÕ m¹nh vÒ vèn, vÒ lao ®éng, vÒ tay nghÒ cña tõng c¸ nh©n, tõng gia ®×nh hoÆc tõng céng ®ång ®Ó lµm ra nhiÒu hµng ho¸ trong x· héi.
VÞ trÝ: trong suèt thêi kú qu¸ ®é th× thµnh phÇn nµy gi÷ mét vÞ trÞ rÊt quan träng nã cïng víi mét sè ngµnh c«ng nghiÖp nhÑ kh¸c cung cÊp nh÷ng mÆt hµng tiªu dïng thiÕt yÕu cho nh©n d©n: l¬ng thùc, thùc phÈm, ®å dïng gia ®×nh…
Thùc tr¹ng ph¸t triÓn: tríc n¨m 1986 thµnh phÇn nµy bÞ ph©n biÖt ®èi xö do ®ã kh«ng ®îc ph¸t triÓn. Sau n¨m 1986 thµnh phÇn nµy ®îc coi träng vµ ®îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn víi tÒn gäi lµ kinh tÕ gia ®×nh.
Thµnh phÇn kinh tÕ t b¶n t nh©n
Kh¸i niÖm: ®©y lµ thµnh phÇn kinh tÕ dùa trªn chÕ ®é t h÷u t b¶n vÒ t liÖu s¶n xuÊt cã thuª mín lao ®éng nªn cã hÖ thèng bãc lét lao ®éng lµm thuª: C¸c xÝ nghiÖp t nh©n cña ngêi ViÖt Nam, c¸c xÝ nghiÖp t nh©n cña ngêi ViÖt Nam vµ ngêi níc ngoµi cïng céng t¸c, c¸c c«ng ty vµ c¸c tæ chøc lµm dÞch vô.
ThÕ m¹nh: qu¸ nhiÒu ph¬ng ph¸p linh ho¹t ®Ó huy ®éng vèn phôc vô s¶n xuÊt kinh doanh. Nã cã kh¶ n¨ng sö dông khoa häc kü thuËt c«ng nghÖ míi vµ ®æi míi nhanh c¸c thiÕt bÞ. Nã cã tr×nh ®é qu¶n lý cao, cã kinh nghiÖm trong viÖc ®iÒu hµnh s¶n xuÊt v× vËy cã thÓ nãi thµnh phÇn nµy cã vai trß lín trong viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt.
Nhîc ®iÓm: do ch¹y theo lîi nhuËn tèi ®a nªn nhiÒu doanh nghiÖp t b¶n t nh©n cã viÖc lµm tr¸i ph¸p luËt: bãc lét c«ng nh©n qu¸ møc, b¾t c«ng nh©n lµm qu¸ giê, t¨ng ca. Hä kinh doanh nh÷ng mÆt hµng tr¸i víi ®¨ng ký trong giÊy phÐp, trèn thuÕ, gian lËn trong th¬ng m¹i.
Th¸i ®é cña nhµ níc ta: Mét mÆt vÉn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn nhng mÆt kh¸c cÇn ph¶i t¨ng cêng kiÓm so¸t, gi¸m s¸t nh÷ng hµnh ®éng cña thµnh phÇn nµy ®a c¸c thµnh phÇn nµy theo con ®êng chñ nghÜa t b¶n nhµ níc.
Thµnh phÇn kinh tÕ t b¶n nhµ níc
Kh¸i niÖm: ®©y lµ thµnh phÇn kinh tÕ ®îc ra ®êi dùa trªn lý luËn vÒ chñ nghÜa t b¶n nhµ níc cña Lªnin.
Sù h×nh thµnh: ®îc h×nh thµnh trªn c¬ së nhµ níc vµ c¸c t b¶n cïng gãp vèn kinh doanh vµ nã tån t¹i díi c¸c d¹ng sau:
C¸c xÝ nghiÖp c«ng ty hîp doanh tån t¹i ë níc ta sau n¨m 1954 ë MiÒn B¾c vµ sau 1975 ë MiÒn Nam.
C¸c liªn doanh níc ngoµi: s¶n xuÊt « t«, l¾p r¸p xe m¸y, s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng ®iÖn tö.
Nhµ níc cho thuª tµi s¶n: cho thuª ®Êt.
Vai trß vµ t¸c dông: trong thêi kú qu¸ ®é ë níc ta thµnh phÇn nµy gi÷ vai trß lµ nh÷ng h×nh thøc kinh tÕ gi÷ sinh ra ®Ó chuyÓn biÕn tõ nh÷ng thµnh phÇn kinh tÕ phi XHCN thµnh thµnh phÇn kinh tÕ XHCN: nã t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm, lµm t¨ng thªm s¶n phÈm x· héi vµ nã lµ ®iÒu kiÖn ®Ó chóng ta tiÕp xóc víi c«ng nghÖ míi, c¸ch thøc qu¶n lý míi vµ qua ®©y ta hoµ nhËp ®îc víi thÕ giíi.
ii. tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan ph¶i ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn ë níc ta
§¹i héi VI §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam ®· x¸c ®Þnh: "cÇn cã chÝnh s¸ch sö dông vµ c¶i t¹o c¸c thµnh phÇn kinh tÕ …§ã lµ gi¶i ph¸p cã ý nghÜa chiÕn lîc, lµ sù vËn dông quan ®iÓm cña Lªnin coi nÒn kinh tÕ cã c¬ cÊu nhiÒu thµnh phÇn lµ mét ®Æc trng cña thêi kú qu¸ ®é". Héi nghÞ lÇn thø 6, §¶ng ta x¸c ®Þnh râ h¬n: "chÝnh s¸ch kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn cã ý nghÜa chiÕn lîc l©u dµi cã tÝnh quy luËt tõ s¶n xuÊt nhá ®i lªn XHCN…" Tíi §¹i héi toµn quèc lÇn thø VII qua thùc tiÕn 5 n¨m ®æi míi, §¶ng ta kh¼ng ®Þnh: "Ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh híng XHCN, vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc" coi ®ã lµ mét trong nh÷ng ph¬ng híng mµ §¶ng vµ nhµ níc ta n¾m v÷ng trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc.Tæng kÕt 10 n¨m ®æi míi, t¹i §¹i héi §¶ng lÇn thø VIII, §¶ng ta mét lÇn n÷a l¹i kh¼ng ®Þnh: "tiÕp tôc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc theo ®Þnh híng XHCN"
NÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn tån t¹i vµ ph¸t triÓn ë níc ta lµ tÊt yÕu kh¸ch quan bëi v×: nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn lµ mét c¸i tån t¹i kh¸ch quan cña lÞch sö vµ trong thêi kú qu¸ ®é th× cã nh÷ng thµnh phÇn kinh tÕ vÉn cã lîi cho sù ph¸t triÓn ®Êt níc: kinh tÕ c¸ thÓ. Ph¸t triÓn nh vËy nh»m thùc hiÖn nhu cÇu cña quy luËt mµ lµ quan hÖ s¶n xuÊt ph¶i phï hîp víi tÝnh chÊt vµ sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. Ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ë níc ta lµ nh»m cho s¶n xuÊt ph¸t triÓn liªn tôc kh«ng bÞ gi¸n ®o¹n. Ph¸t triÓn nh vËy lµ nh»m t¹o ra sù c¹nh tranh gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong c¬ chÕ thÞ trêng hiÖn nay
1. Do yªu cÇu cña viÖc ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt vµ thùc chÊt cña nã lµ chuyÓn tõ s¶n xuÊt nhá lªn s¶n xuÊt lín (XHCN).
VÒ ph¬ng diÖn kinh tÕ, cã thÓ kh¸i qu¸t r»ng lÞch sö ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ ®êi sèng x· héi cña nh©n lo¹i ®· vµ ®ang tr¶i qua hai kiÓu tæ chøc kinh tÕ thÝch øng víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt vµ ph©n c«ng lao ®éng x· héi, hai thêi ®¹i kinh tÕ kh¸c h¼n nhau vÒ chÊt. §ã lµ thêi ®¹i kinh tÕ tù nhiªn, tù cung, tù cÊp; vµ thêi ®¹i kinh tÕ hµng ho¸.
Kinh tÕ tù nhiªn lµ kiÓu tæ chøc kinh tÕ x· héi ®Çu tiªn cña nh©n lo¹i. §ã lµ ph¬ng thøc sinh ho¹t kinh tÕ ë tr×nh ®é thÊp ban ®Çu lµ sö dông nh÷ng tÆng vËt cña tù nhiªn vµ sau ®ã ®îc thùc hiÖn th«ng qua nh÷ng t¸c ®éng trùc tiÕp vµo tù nhiªn ®Ó t¹o ra nh÷ng gi¸ trÞ sö dông trong viÖc duy tr× cña con ngêi. Nã ®îc bã hÑp trong mçi quan hÖ tuÇn hoµn khÐp kÝn gi÷a con ngêi vµ tù nhiªn. kinh tÕ tù nhiªn lÊy quan hÖ trùc tiÕp gi÷a con ngêi vµ tù nhiªn mµ tiªu biÓu lµ gi÷a lao ®éng vµ ®Êt ®ai lµm nÒn t¶ng. Ho¹t ®éng kinh tÕ ®ã g¾n liÒn víi x· héi sinh tån, víi kinh tÕ n«ng nghiÖp, tù cung, tù cÊp. Nã ®· tån t¹i vµ thèng trÞ trong c¸c x· héi: Céng s¶n nguyªn thuû, n« lÖ, phong kiÕn vµ tuy kh«ng cßn gi÷ ®Þa vÞ kinh tÕ. Kinh tÕ tù nhiªn, hiÖn vËt,sinh tån, tù cung, tù cÊp, g¾n liÒn víi kÐm ph¸t triÓn vµ l¹c hËu. Kinh tÕ hµng ho¸ b¾t ®Çu b»ng kinh tÕ hµng ho¸ ®¬n gi¶n, ra ®êi tõ khi chÕ ®é c«ng s¶n nguyªn thuû, dùa trªn hai tiÒn ®Ò c¬ b¶n ®ã lµ cã sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi vµ cã sù t¸ch biÖt vÒ kinh tÕ do chÕ ®é së h÷u kh¸c nhau vÒ t liÖu s¶n xuÊt. ChuyÓn tõ kinh tÕ tù nhiªn, tù cung, tù cÊp sang kinh tÕ hµng ho¸ lµ ®¸nh dÊu bíc ph¸t triÓn rÊt lín cña lùc lîng s¶n xuÊt, bíc chuyÓn sang thêi ®¹i kinh tÕ cña sù ph¸t triÓn, thêi ®¹i v¨n minh cña nh©n lo¹i.
Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña kinh tÕ hµng ho¸ lµ qu¸ tr×nh kinh tÕ kh¸ch quan. Nã b¾t ®Çu khi kinh tÕ tù nhiªn ph¸t triÓn víi tr×nh ®é lµm xuÊt hiÖn nh÷ng tiÒn ®Ò cña kinh tÕ hµng ho¸. Trong lÞch sö nh÷ng quan hÖ hiÖn vËt, tù nhiªn vµ quan hÖ hµng ho¸ tån t¹i ®an xen vµ m©u thuÉn víi nhau. Sù xuÊt hiÖn cña kinh tÕ hµng ho¸ còng chÝnh lµ sù xuÊt hiÖn tiÒn ®Ò phñ ®Þnh kinh tÕ tù nhiªn vµ kh¼ng ®Þnh kinh tÕ hµng ho¸. Mçi bíc ph¸t triÓn cña kinh tÕ hµng ho¸ lµ mét bíc ®Èy lïi kinh tÕ tù nhiªn. Nh vËy, trong qu¸ tr×nh vËn ®éng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ ®· phñ ®Þnh dÇn kinh tÕ tù nhiªn nh vËy trong qu¸ tr×nh vËn ®éng vµ ph¸t triÓn, kinh tÕ hµng ho¸ ®· phñ ®Þnh dÇn kinh tÕ tù nhiªn vµ kh¼ng ®Þnh m×nh lµ mét kiÓu tæ chøc kinh tÕ x· héi ®éc lËp. Qu¸ tr×nh xuÊt hiÖn, vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña kinh tÕ hµng ho¸ diÔn ra víi sù t¸c ®éng m¹nh mÏ cña nh÷ng tiÒn ®Ò sau: ph©n c«ng lao ®éng x· héi, sù ®éc lËp t¬ng ®èi vÒ kinh tÕ gi÷a mäi ngêi, lu th«ng hµng ho¸ vµ lu th«ng tiÒn tÖ, hÖ thèng th«ng tin vµ giao th«ng vËn t¶i.
2. Do níc ta hiÖn nay tån t¹i nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ.
NÒn kinh tÕ níc ta tríc §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI g¾n liÒn víi viÖc thùc thi chÝnh s¸ch c«ng céng ho¸, hiÖn vËt ho¸ trong c¬ chÕ qu¶n lý hµnh chÝnh tËp trung. Cïng víi thêi gian, tÝnh chÊt vµ c¬ chÕ qu¶n lý ®ã ngµy cµng béc lé thªm nhiÒu khuyÕm khuyÕt. V× vËy, ®Õn §¹i héi VII, quan ®iÓm ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn ®îc thùc hiÖn trªn thùc tÕ trong chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ ®æi míi. §êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn tÊt yÕu ®a ®Õn sù cÊu tróc l¹i nÒn kinh tÕ, tõng bíc chuyÓn nÒn kinh tÕ thuÇn khiÕt chñ yÕu víi hai thµnh phÇn kinh tÕ lµ nhµ níc vµ tËp thÓ sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng hçn hîp gåm nhiÒu thµnh phÇn, nhiÒu khu vùc kinh tÕ vµ nhiÒu h×nh thøc së h÷u tån t¹i ®an xen lÉn nhau.
Së dÜ níc ta hiÖn nay tån t¹i nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ v×: hiÖn nay ë níc ta cßn tån t¹i nhiÒu tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt: hiÖn ®¹i cã, th« s¬ cã, nöa c¬ khÝ cã v× vËy viÖc thiÕt lËp quan hÖ së h÷u víi t liÖu s¶n xuÊt còng ph¶i ®a d¹ng do ®ã ë níc ta cßn nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ. Trong qu¸ tr×nh x©y dùng nÒn kinh tÕ míi th× cã thÓ xuÊt hiÖn thªm mét sè thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c: kinh tÕ nhµ níc, kinh tÕ t b¶n nhµ níc. ë níc ta hiÖn nay, quan hÖ, h×nh thøc, quy m« së h÷u ®èi víi t liÖu s¶n xuÊt lu«n lµ c¨n cø cho viÖc ph©n ®Þnh c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau. ë d¹ng tæng qu¸t nhÊt, cã thÓ nãi r»ng trong nÒn kinh tÕ níc ta ®ang tån t¹i 3 h×nh thøc së h÷u c¬ b¶n: së h÷u nhµ níc (toµn d©n), së h÷u t nh©n vµ së h÷u hçn hîp (gåm gi÷a nhµ níc víi níc ngoµi, gi÷a nhµ níc víi t nh©n níc ngoµi vµ trong níc, gi÷a nhµ níc vµ t nh©n trong níc, gi÷a t nh©n víi t nh©n, gi÷a nhµ níc vãi t nh©n vµ ngêi lao ®éng..). Tõ ba h×nh thøc së h÷u t b¶n ®ã ®· h×nh thµnh nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vµ nh÷ng lo¹i h×nh doanh nghiÖp ®a d¹ng vµ phong phó.
3. Ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn ë níc ta nã ®ßi hái ph¶i n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n:
MÆc dï nÒn kinh tÕ níc ta ®ang n»m trong t×nh tr¹ng l¹c hËu vµ kÐm ph¸t triÓn nhng khi níc ta chuyÓn sang ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸, kinh tÕ thÞ trêng th× thÕ giíi ®· chuyÓn sang giai ®o¹n kinh tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹i. Bëi vËy chóng ta kh«ng thÓ vµ kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i tr¶i qua giai ®o¹n kinh tÕ hµng ho¸ gi¶n ®¬n vµ giai ®o¹n kinh tÕ thÞ trêng tù do mµ ®i th¼ng vµo ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹i. §©y lµ néi dung vµ sù yªu cÇu cña sù ph¸t triÓn rót ng¾n. MÆt kh¸c thÕ giíi vÉn ®ang n»m trong thêi ®¹i qóa ®é tõ CNTB lªn CNXH, cho nªn sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi níc ta ph¶i theo ®Þnh híng XHCN lµ cÇn thiÕt, kh¸ch quan vµ còng lµ néi dung, yªu cÇu cña sù rót ng¾n. Sù nghiÖp "d©n giÇu, níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng vµ v¨n minh" võa lµ môc tiªu, võa lµ néi dung nhiÖm vô cña viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc, theo ®inh híng XHCN ë níc ta. §¶ng vµ nhµ níc khuyÕn khÝch mäi ngêi d©n trong x· héi lµm giÇu mét c¸ch hîp ph¸p. D©n cã giÇu th× níc míi m¹nh, nhng d©n giÇu ph¶i lµm cho níc m¹nh, ®¶m b¶o ®éc lËp, tù chñ vµ toµn vÑn l·nh thæ cña quèc gia.
Nhµ níc ta qu¶n lý nªn kinh tÕ lµ nhµ níc ph¸p quyÒn XHCN lµ nhµ níc cña d©n do d©n vµ v× d©n. Thµnh tè quan träng mang tÝnh quyÕt ®Þnh trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ vËn hµnh trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹i lµ nhµ níc tham gia vµo c¸c qu¸ tr×nh kinh tÕ. Nhng kh¸c víi nhµ níc cña nhiÒu nÒn kinh tÕ trªn thÕ giíi, nhµ níc ta lµ nhµ níc cña d©n, do d©n vµ v× d©n, nhµ níc c«ng n«ng. Nhµ níc cña ®¹i ®a sè nh©n d©n lao ®éng, ®Æt díc sù l·nh ®¹o cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam. Nã cã ®ñ bµn lÜnh, kh¶ n¨ng vµ ®ang ®æi míi ®Ó b¶o ®¶m vµ gi÷ v÷ng ®Þnh híng XHCN trong viÖc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹i ë níc ta. Sù kh¸c biÖt vÒ b¶n chÊt nhµ níc lµ mét néi dung vµ lµ mét ®iÒu kiÖn, mét tiÒn ®Ò cho sù kh¸c biÖt vÒ m« h×nh kinh tÕ thÞ trêng ë níc ta so víi nhiÒu m« h×nh kinh tÕ thÞ trêng kh¸c hiÖn cã trªn thÕ giíi.
Më cöa, héi nhËp nÒn kinh tÕ trong níc víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi trªn c¬ së gi÷ v÷ng ®éc lËp, tù chñ vµ toµn vÑn l·nh thæ cña quèc gia lµ mét néi dung quan träng cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng ë níc ta. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña nã ®i liÒn víi x· héi ho¸ nÒn s¶n xuÊt x· héi. TiÕn tr×nh x· héi ho¸ trªn c¬ së ph¸t triÓn cña kinh tÕ thÞ trêng ®i liÒn víi x· héi ho¸ nÒn s¶n xuÊt x· héi. TiÕn tr×nh x· héi ho¸ trªn c¬ së cña ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ kh«ng cã biªn giíi quèc gia vÒ ph¬ng diÖn kinh tÕ. Mét trong nh÷ng ®Æc trng quan träng cña kinh tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹i lµ viÖc më réng giao lu kinh tÕ víi níc ngoµi. Xu híng quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ víi nh÷ng khu vùc ho¸ vµ toµn cÇu ho¸ ®ang ngµy cµng ph¸t triÓn vµ trë thµnh xu thÕ tÊt yÕu trong thêi ®¹i cña cuéc c¸ch m¹nh khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn nay. TÊt c¶ c¸c níc trªn thÕ giíi, dï muèn hay kh«ng muèn ph¶i Ýt nhiÒu ®Òu bÞ l«i cuèn, thu hót vµo c¸c quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ. Tranh thñ thuËn lîi vµ c¬ héi, tr¸nh nguy c¬ tôt hËu xa h¬n vµ vît qua th¸ch thøc lµ yªu cÇu nhÊt thiÕt ph¶i thùc hiÖn. §Ó ph¸t triÓn trong ®iÒu kiÖn cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹i. ViÖt Nam kh«ng thÓ ®ãng cöa, khÐp kÝn nÒn kinh tÕ trong tr¹ng th¸i tù cung, tù cÊp mµ ph¶i më cöa, héin nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Sù më cöa, héi nhËp ®îc thùc hiÖn trªn 3 néi dung chÝnh lµ: th¬ng m¹i, ®Çu t vµ chuyÓn giao khoa häc c«ng nghÖ. Tuy nhiªn, sù më cöa héi nhËp kh«ng cã nghÜa lµ sù hoµ tan, ®¸nh mÊt m×nh mµ ph¶i trªn c¬ së ph¸t huy lîi thÕ so s¸nh vµ kh«ng ngõng n©ng cao søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ, gi÷ v÷ng ®éc lËp, tù chñ vµ toµn vÑn l·nh thæ quèc gia.
III -Nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ ViÖt Nam
1-Néi dung cña kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa
ChuyÓn nÒn kinh tÕ níc ta sang nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng, cã sù qu¶n lý cña nhµ níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa lµ yªu cÇu kh¸ch quan, ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt x· héi. Qu¸ tr×nh ®ã phï hîp víi xu thÕ cña thêi ®¹i vµ phï hîp víi nguyÖn väng cña nh©n d©n ta. Qu¸ tr×nh chuyÓn nÒn kinh tÕ níc ta sang kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn theo c¬ chÕ thÞ trêng, theo ®inh híng x· héi chñ nghÜa tÊt yÕu ®ßi hái ph¶i nghiªn cøu nh÷ng ®Æc trng cña m« h×nh kinh tÕ híng tíi qu¸ tr×nh h×nh thµnh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng, theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë níc ta lµ mét quan hÖ phøc t¹p, cã nhiÒu khã kh¨n, kh«ng nªn quan niÖm gi¶n ®¬n vµ nãng véi, cÇn ph¶i tu©n thñ nh÷ng tÝnh quy luËt cña qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng. Qu¸ tr×nh ®ã tr¶i qua c¸c giai ®o¹n sau ®©y:
-Giai ®o¹n qu¸ ®é chuyÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë níc ta .
VÒ mÆt lÞch sö giai ®o¹n nµy ®îc b¾t ®Çu tõ n¨m 1979 víi mèc lÞch sö rÊt quan träng lµ nghÞ quyÕt héi nghÞ BCH trng ¬ng lÇn thø VI ( kho¸ VI ) th¸ng 9 n¨m 1979. VÒ mÆt logic, giai ®o¹n nµy b¾t ®Çu tõ viÖc h×nh thµnh vµ cñng cè nh÷ng ®¬n vÞ s¶n xuÊt hµng ho¸ theo ®óng nghÜa nh»m t¹o ra mèi quan hÖ võa tù chñ, võa lÖ thuéc lÉn nhau gi÷a c¸c chñ thÓ s¶n xuÊt.
Néi dung chñ yÕu cña giai ®o¹n nµy lµ kh¾c phôc tÝnh hiÖn vËt cña quan hÖ trao ®æi, h×nh thµnh quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ trªn thÞ trêng .
Néi dung trªn ®îc thùc hiÖn víi nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu sau:
Mét lµ: H×nh thµnh vµ cñng cè nh÷ng ®¬n vÞ s¶n xuÊt hµng ho¸ nh»m chuyÓn quan hÖ trao ®æi cã tÝnh hiÖn vËt sang quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ. C¶ vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn ®Òu cho thÊy kh«ng thÓ cã ®îc nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nÕu nh kh«ng cã ®¬n vÞ s¶n xuÊt hµng ho¸. Nh÷ng tëng kinh tÕ quan träng cña héi nghÞ TW VI ( kho¸ VI ) cã liªn quan tíi gi¶i ph¸p trªn lµ:
Thõa nhËn thµnh phÇn kinh tÕ t nh©n vµ thÞ trêng tù do lµ bé phËn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ cña thÞ trêng x· héi .
B¶o ®¶m quyÒn tù chñ vÒ tµi chÝnh cho c¸c c¬ së kinh tÕ. Nhµ níc ®Ó nh÷ng c¬ së nµy ®îc chñ ®éng ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸.
NhÊn m¹nh lîi Ých c¸ nh©n ngêi lao ®éng vµ lîi Ých cña c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt c¬ së.
B·i bá chÕ ®é giao nép n«ng s¶n ®èi víi n«ng d©n, chuyÓn sang chÕ ®é thu mua n«ng s¶n theo hîp ®ång 2 chiÒu.
Thùc hiÖn nghÞ quyÕt héi nghÞ Trung ¬gn VI s¶n xuÊt ®îc bung ra kÓ c¶ s¶n xuÊt cña quèc doanh, tËp thÓ, t nh©n. Tuy nhiªn trong lÜnh vùc lu th«ng hµng ho¸ vÉn cha cã nh÷ng thay ®æi ®¸ng kÓ.
Hai lµ: §Èy m¹nh ph©n c«ng lao ®éng x· héi nh»m më réng thÞ trêng
Ba lµ: ChuyÓn quan hÖ së h÷u cã tÝnh ®¬n nhÊt sang quan hÖ së h÷u cã tÝnh ®a d¹ng víi nhiÒu h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau.
Quan hÖ së h÷u vÒ TLSX ®îc coi lµ mét ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ thiÕu ®îc cña ®iÒu kiÖn tån t¹i vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸. ë níc ta ®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng v« chñ, l·i gi¶, lç thËt trong c¸c doanh nghiÖp nhµ níc, ®Ó t¹o ra sù tù do kinh tÕ vµ h×nh thµnh nhiÒu nhµ kinh doanh giái thÝch øng víi c¬ chÕ thÞ trêng, tÊt yÕu ph¶i ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u. Nã b¾t nguån tõ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt x· héi vµ xu híng chung cña thÕ giíi. Trong ®iÒu kiÖn cña níc ta chóng ta ®· ®iÒu chØnh c¬ cÊu së h÷u theo nh÷ng híng sau:
Ph¸t huy h×nh thøc kinh tÕ hé n«ng d©n, thî thñ c«ng b»ng c¸ch t¹o thÞ trêng cho chóng, tríc hÕt lµ thÞ trêng n«ng th«n réng lín.
X©y dùng khu vùc kinh tÕ c«ng céng víi chøc n¨ng lµ b¶o ®¶m sù æn ®Þnh vµ lµ c¬ së cho sù ph¸t triÓn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. Kh vùc kinh tÕ c«ng céng tËp trung nh÷ng ngµnh kinh tÕ then chèt: n¨ng lîng, dÇu khÝ, hÖ thèng giao th«ng vËn t¶i, th«ng tin, an ninh quèc gia, b¶o vÖ m«i trêng… c¬ cÊu cña khu vùc kinh tÕ nµy kh«ng ph¶i lµ cè ®Þnh, nhng nã ph¶i lu«n lu«n cã tr×nh ®é c«ng nghÖ tiªn tiÕn vµ tr×nh ®é qu¶n lÝ tèt.
H×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c c«ng ty cæ phÇn. §©y lµ xu thÕ kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng. ë níc ta h×nh thøc c«ng ty cæ phÇn cßn ph¸t sinh tõ qu¸ tr×nh ®iÒu chØnh khu vùc kinh tÕ nhµ níc.
Bèn lµ: §æi míi chÝnh s¸ch kinh tÕ nh»m chuyÓn c¸c quan hÖ kinh tÕ theo chiÒu däc sang c¸c quan hÖ kinh tÕ theo chiÒu ngang.
Trong c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ chóng ta ®· ®Æc biÖt quan t©m chÝnh s¸ch gi¸ c¶, ®· tõng bíc thùc hiÖn tù do ho¸ gi¸ c¶. Thùc chÊt cña viÖc ®iÒu chØnh gi¸ c¶ á níc ta trong nh÷ng n¨m 80 lµ thay c¬ chÕ 2 gi¸ b»ng c¬ chÕ 1 gi¸, c¬ chÕ 2 gi¸ thùc chÊt lµ 2 c¬ chÕ xö lý gi¸ c¶: Mét lµ, c¬ chÕ xö lý gi¸ c¶ trªn c¬ së tËp trung tÝnh to¸n gi¸ c¶ vµ ®iÒu chØnh gi¸ theo luËt hµnh chÝnh. Hai lµ, c¬ chÕ sö lý gi¸ c¶ trong quan hÖ h¹ch to¸n theo nguyªn t¾c tho¶ thuËn trªn thÞ trêng. C¶ hai c¬ chÕ ®ã ®Òu ®¹t ®îc môc tiªu lµm chñ gi¸ c¶. Nhng chóng kh¸c nhau vÒ c¸ch thùc hiÖn. C¬ chÕ ®ã dùa vµo quyÒn lùc hµnh chÝnh lµ chñ yÕu, cßn c¬ chÕ thø hai l¹i dùa vµo quan hÖ thÞ trêng lµ chñ yÕu. Môc ®Ých cña viÖc ®iÒu chØnh gi¸ c¶ lµ nh»m tõ bá c¬ chÕ cò chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng. §©y lµ kh©u quan träng t¹o tiÒn ®Ò cho ®æi míi c¬ chÕ trong c¸c lÜnh vùc kh¸c nh tµi chÝnh tiÒn tÖ, tiÒn l¬ng, qu¶n lý thÞ trêng. ViÖc tù do ho¸ gi¸ c¶ lµm cho s¶n xuÊt thÝch øng nh¹y c¶m víi nhu cÇu thÞ trêng vµ ®em l¹i søc sèng míi cho s¶n xuÊt.
-Giai ®o¹n ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh híng XHCN:
§¹i héi VI cña ®¶ng n¨m 1986 ®· ®Æt nÒn mãng v÷ng ch¾c cho quan ®iÓm ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh híng XHCN ë níc ta quan ®iÓm nµy ®îc t¸i kh¶ng ®Þnh râ h¬n ë ®¹i héi lÇn thø VII vµ lÇn thø VIII cña ®¶ng ta. Néi dung chñ yÕu cña giai ®o¹n ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh híng XHCN ë níc ta lµ: Ph¸t triÓn vµ më réng quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ t¹o tiÒn ®Ò cho kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn.
- Giai ®o¹n h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng XHCN:
Néi dung chñ yÕu cña giai ®o¹n nµy lµ tiÒn tÖ ho¸ c¸c quan hÖ kinh tÕ t¹o lËp c¬ së kinh tÕ cho c¸c quy luËt kinh tÕ cña kinh tÕ thÞ trêng ph¸t huy t¸c dông mét c¸ch ®Çy ®ñ, ph¸t triÓn kinh tÕ trong níc vµ hoµ nhËp ví kinh tÕ thÕ giíi. Néi dung nµy ®îc thùc hiÖn víi nh÷ng gi¶i ph¸p then chèt sau ®©y:
+ Ph¸t triÓn c¬ cÊu kinh tÕ më nh»m hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ quèc d©n. ®©y lµ gi¶i ph¸p cã tÝnh thêi ®¹i. CÇn lùa chän c¸c dù ¸n ®Çu t níc ngoµi trªn c¸c mÆt: kinh tÕ, m«i trêng, c«ng nghÖ theo híng b¶o ®¶m lîi thÕ so s¸nh vµ chñ quyÒn cña níc ta.
+ Hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng c¸c yÕu tè s¶n xuÊt nh»m ®¸p øng nhu cÇu vÒ vèn, vÒ søc lao ®éng vµ c¸c ®iÒu kiÖn vËt chÊt kh¸c cho s¶n xuÊt; CÇn t¹o c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó t¨ng nhanh tÝnh c¬ ®éng cña c¸c nguån nh©n lùc. Nhµ níc chñ ®éng ®iÒu tiÕt vµ kiÓm so¸t c¸c nguån nh©n lùc th«ng qua kÕ ho¹ch ®µo t¹o vµ c¸c quy chÕ vÒ tiÒn l¬ng, vÒ thuÕ thu nhËp vµ luËt lao ®éng. CÇn h×nh thµnh nhanh chãng thÞ trêng tiÒn vèn.
+ Lùa chän chÝnh s¸ch khoa häc c«ng nghÖ v× môc tiªu ph¸t triÓn. CÇn quan niÖm khoa häc vµ c«ng nghÖ lµ biÕn sè cã ý nghÜa chiÕn lîc cña sù ph¸t triÓn. Tiªu chuÈn quan träng ®Ó lùa chän c¬ cÊu c«ng nghÖ lµ phï tÝnh phï hîp vµ tÝnh hiÖu qu¶. Híng c«ng nghÖ ®îc lùa chän ë tÇm quèc gia lµ c«ng nghÖ ®iÖn tö, tin häc, c«ng nghÖ sinh häc vµ gia c«ng vËt liÖu. Híng c«ng nghÖ nµy sÏ kh¾c phôc sù khan hiÕm c¸c nguån lùc vµ ®a nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn theo chiÒu s©u trong ®ã lao ®éng trÝ tuÖ trë thµnh ®Æc trng næi bËt.
2. Thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ hµng ho¸ cña níc ta hiÖn nay.
Khi chuyÓn sang kinh tÕ thÞ trêng, chóng ta ®øng tríc mét thùc tr¹ng lµ: ®Êt níc ®· vµ ®ang tõng bíc qu¸ ®é lªn CNXH tõ mét x· héi vèn lµ théc ®Þa nöa phong kiÕn víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt x· héi rÊt thÊp. ®Êt níc l¹i tr¶i qua hµng trôc n¨m chiÕn tranh, hËu qu¶ ®Ó l¹i rÊt nÆng nÒ, nh÷ng tµn d thùc d©n phong kiÕn cßn nhiÒu, l¹i chÞu ¶nh hëng nÆng nÒ cña c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp.
Víi nh÷ng ®iÓm xuÊt ph¸t nh trªn cã thÓ thÊy r»ng: NÒn kinh tÕ níc ta kh«ng cßn kh«ng cßn hoµn toµn lµ kinh tÕ tù nhiªn, tù cÊp, tù tóc nhng vÉn cha ph¶i lµ kinh tÕ hµng ho¸ theo nghÜa ®Çy ®ñ. MÆt kh¸c, do cã sù ®æi míi vÒ mÆt kinh tÕ cho nªn cho nªn nÒn kinh tÕ níc ta cµng kh«ng cßn lµ nÒn kinh tÕ chØ huy. Cã thÓ nãi thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ níc ta khi chuyÓn sang kinh tÕ thÞ trêng lµ nÒn kinh tÕ hµng ho¸ kÐm ph¸t triÓn cßn mang nÆng tÝnh chÊt tù tóc, tù cÊp vµ chÞu ¶nh hën nÆng nÒ cña c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp. Thùc tr¹ng ®ã ®îc biÓu hiÖn ë c¸c mÆt sau ®©y.
- Kinh tÕ hµng ho¸ cßn kÐm ph¸t triÓn, nÒn kinh tÕ cßn mang nÆng tÝnh chÊt tù cÊp, tù tóc. Sù yÕu kÐm cña kinh tÕ hµng ho¸ níc ta ®îc thÓ hiÖn ë nh÷ng dÊu hiÖu cã tÝnh ®iÓn h×nh díi ®©y:
+ Tr×nh ®é c¬ së vËt chÊt, kü thuËt vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt cßn thÊp kÐm.
+ HÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng dÞch vô s¶n xuÊt vµ dÞch vô x· héi cha dñ ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng ë trong níc vµ cha cã kh¶ n¨ng ®Ó má réng giao lu víi thÞ trêng quèc tÕ.
+ C¬ cÊu kinh tÕ cßn mÊt c©n ®èi vµ kÐn hiÖu qu¶. Tõ ®iÓm xuÊt ph¸t thÊp, nÒn kinh tÕ cßn phæ biÕn lµ s¶n xuÊt nhá cho nªn c¬ cÊu kinh tÕ níc ta cßn mang nÆng ®Æc trng cña métt c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp. HiÖn tîng ®éc canh c©y lóa vÉn cßn tån t¹i. Ngµnh nghÒ cha ph¸t triÓn. Tõ §¹i héi lÇn thø VI cña §¶ng ®Õn nay, tuy c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh vµ c¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ ®· cã nhiÒu thay ®æi, nhng vÉn cha h×nh thµnh ®îc mét c¬ cÊu kinh tÕ míi hîp lý vµ cã hiÖu qu¶.
Mét c¬ cÊu kinh tÕ ®îc coi lµ hîp lý vµ cã hiÖu qu¶ khi nã ph¶n ¸nh ®óng yªu cÇu cña quy luËt kh¸ch quan, khi nã cho phÐp khai th¸c mäi n¨ng lùc cña ®Êt níc vµ thùc hiÖn ®îc sù ph©n c«ng, hîp t¸c quèc tÕ.
+ Cha cã thÞ trêng theo ®óng nghÜa cña nã:
NÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn ë níc ta ®· ®îc h×nh thµnh vµ ®ang ph¸t triÓn, v× vËy thÞ trêng ë níc ta còng ®ang ®îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. Xem xÐt mét c¸ch kh¸i qu¸t vÒ thÞ trêng ë níc ta trong nh÷ng n¨m võa qua th× thÊy thÞ trêng ë níc ta cßn lµ thÞ trêng ë tr×nh ®é thÊp, tÝnh chÊt cña nã cßn hoang s¬. Dung lîng thÞ trêng cßn thiÕu vµ cã phÇn rèi lo¹n. chóng ta míi tõng bíc cã thÞ trêng hµng ho¸ nãi chung, tríc hÕt lµ thÞ trêng hµng tªu dïng th«ng thêng víi hÖ gi¸ c¶ vµ quan hÖ mua b¸n b×nh thêng theo c¬ chÕ thÞ trêng. VÒ c¬ b¶n níc ta vÉn cha cã thÞ trêng søc lao ®éng hoÆc chØ míi cã thÞ trêng nµy ë khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh víi h×nh thøc thuª mín cßn th« s¬. Trong khu vùc kinh tÕ níc ngoµi vÒ c¬ b¶n cßn sè ®«ng chÕ ®é lao ®éng theo biªn chÕ. Chóng ta vÉn cha cã thÞ trêng tiÒn tÖ vµ thÞ trêng tiÒn vèn hoÆc chØ cã thÞ trêng ë khu vùc ngoµi quèc doanh víi h×nh thøc thuª mín cßn th« s¬. Khu vùc kinh tÕ nhµ níc vÉn sö dông l·i suÊt, trÞ gi¸ vµ quan hÖ tc tiÒn tÖ do nhµ níc quy ®Þnh. Cha cã l·i suÊt, tû gi¸ vµ tÝn dông thùc sù theo c¬ chÕ thÞ trêng.
Thùc tr¹ng trªn cña thÞ trêng níc ta lµ hËu qu¶ cña nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau:
- VÒ mÆt kh¸ch quan ®ã lµ do tr×nh ®é ph¸t triÓn cña phÇn c«ng lao ®éng x· héi cßn thÊp. NÒn kinh tÕ con mang nÆng tÝnh tù cÊp, tù tóc.
- VÒ mÆt chñ quan lµ do nh÷ng nhËn thøc cha ®óng ®¾n vÒ nÒn kinh tÕ XHCN, do sù ph©n biÖt duy ý chÝ gi÷a thÞ trêng cã tæ chøc vµ thÞ trêng tù do. Mét thêi gian kh¸ dµi ë níc ta ®· tån t¹i quan niÖm cho r»ng nh÷ng t liÖu s¶n xuÊt lu chuyeern trong néi bé c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh lµ nh÷ng hµng ho¸ ®Æc biÖt. Nã kh«ng ®îc mua b¸n mét c¸ch tù do vµ së dÜ nh vËy lµ v× vai trß ®Æc biÖt quan träng cña nh÷ng t liÖu s¶n xuÊt. NÕu TLSX r¬i vµo t nh©n nã sÏ trë thµnh ph¬ng tiÖn n« dÞch lao ®éng cña ngêi kh¸c. Sè lao ®éng thÞ trêng vèn cïng ®îc quan niÖm kh«ng ph¶i lµ hµng ho¸, MÆt kh¸c, do qu¶n lý theo chiÒu däc, theo chøc n¨ng kinh doanh cña tõng ngµnh (c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp vËn t¶i, néi th¬ng, ngo¹i th¬ng) mét c¸ch m¸y mãc, cho nªn ®· dÉn tíi hiÖn tîng cöa quyÒn, c¾t ®øt mèi liªn hÖ tù nhiªn gi÷a c¸c ngµnh dÉn tíi thÞ trêng bÞ chia c¾t vµ manh món. §iÒu cÇn thiÕt ph¶i rót ra tõ thùc tr¹ng cña thÞ trêng trªn ®©y lµ: víi tÊt c¶ tÝnh phøc t¹p vµ c¸c mÆt tiªu cùc ®· x¶y ra trªn thÞ trêng, viÖc chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng vÉn cha tíi bíc tiÕn bé vÒ mÆt kü thuËt h¬n h¼n tríc ®©y vµ t¹o ra kh¶ n¨ng dÉn tíi bíc ngoÆt quyÕt ®Þnh. NhiÖm vô ®Æt ra hiÖn nay lµ ph¶i tiÕp tôc thóc ®Èy qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thèng nhÊt trªn ph¹m vi c¶ níc, g¾n thÞ trêng trong níc víi thÞ trêng thÕ giíi.
+ N¨ng suÊt L§X· HÉI vµ thu nhËp quèc d©n tÝnh theo ®Çu ngêi cßn thÊp.
PhÇn nµy ph¶n ¸nh tæng hîp thùc tr¹ng kinh tÕ hµng ho¸ cßn kÐm ph¸t triÓn. Do c¬ së vËt chÊt kü thuËt vµ c«ng nghÖ cßn thÊp, kÕt cÊu h¹ tÇng dÞch vô s¶n xuÊt vµ dÞch vô x· héi cßn kÐm, c¬ cÊu kinh tÕ cßn mÊt c©n ®èi, thÞ trêng trong níc cha ph¸t triÓn cho nªn n¨ng suÊt lao ®éng x· héi vµ thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi ë níc ta tÊt yÕu vÉn cßn thÊp. Theo sè liÖu thèng kª cña Ng©n hµng thÕ giíi n¨m 1991 th× møc thu nhËp b×nh qu©n tÝnh theo ®Çu ngêi cña níc ta so víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ë §«ng Nam ¸ vµo lo¹i thÊp nhÊt. Theo sù tÝnh to¸n cña c¸c nhµ kinh tÕ ViÖt Nam th× møc GDP/ngêi cña níc ta hiÖn nay lµ trªn 200 USD. Trong khi ®ã GDP/ngêi cña Trung Quèc lµ 370 USD, Th¸i Lan: 1420 USD, Malayxia: 2320 USD, Nam triÒu tiªn 5400 USD.
- Do nhËn thøc chñ quan duy ý chÝ vÒ nÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa cho nªn trong nhiÒu thËp kû võa qua ë níc ta ®· tån t¹i m« h×nh kinh tÕ chØ huy víi c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp. Thùc tiÔn ho¹t ®éng kinh tÕ ®· chøng minh m« h×nh nµy cã nhiÒu. Nã gÇn nh ®èi lËp víi kinh tÕ hµng ho¸ vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng.
3. C¸c gi¶i ph¸p cô thÓ
§Ó thùc hiÖn ®îc néi dung nãi trªn, chóng ta ®· vµ ®ang thùc hiÖn nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu díi ®©y:
Thø nhÊt: ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Yªu cÇu cña viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ lµ:
ViÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ph¶i b¶o ®¶m cho nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn, b¶o ®¶m sù æn ®Þnh cña hÖ thèng kinh tÕ quèc d©n còng nh sù æn ®Þnh vÒ mÆt chÝnh trÞ x· héi, b¶o ®¶m c«ng b»ng x· héi vµ sù v÷ng bÒn cña m«i trêng.
ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ph¶i b¶o ®¶m sù ph¸t triÓn, t¨ng trëng ®ång bé vµ c©n ®èi, t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy nh÷ng ngµnh träng ®iÓm mòi nhän nh»m t¹o ra tÝch luü tõ néi bé nÒn kinh tÕ.
ViÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ph¶i dÉn tíi sù gi¶i phãng søc s¶n xuÊt x· héi, khai th¸c cã hiÖu qu¶ nh÷ng tiÒm n¨ng cña ®Êt níc, thu hót ®îc nguån vèn ®Çu t tõ bªn ngoµi ®Ó t¹o ra nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng.
ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ph¶i ®¸p øng tèi ®a nhu cÇu cña thÞ trêng trong vµ ngoµi níc, ®ång thêi h¹n chÕ sù ph¸t triÓn tù ph¸t dÉn theo lîi nhuËn tríc m¾t ph¸ huû m«i trêng sinh th¸i trong qu¸ tr×nh kinh doanh.
ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn thùc hiÖn nÒn kinh tÕ më, tranh thñ nh÷ng thµnh tùu míi cña khoa häc kü thuËt c«ng nghÖ hiÖn ®¹i nh»m ®a l¹i n¨ng xuÊt, chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cao.
§Ó b¶o ®¶m thùc hiÖn nh÷ng yªu cÇu nãi trªn, viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ®· ®îc thùc hiÖn c¶ vÒ c¬ cÊu ngµnh, c¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ, c¬ cÊu vïng kinh tÕ vµ c¬ cÊu kinh tÕ híng ngo¹i.
Thø hai: Chñ ®éng t¹o ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó x©y dùng ®ång bé c¸c yÕu tè cña thÞ trêng, ph¸t huy nh÷ng u thÕ vµ ®éng lùc cña thÞ trêng, ®ång thêi h¹n chÕ nh÷ng mÆt tiªu cùc cña c¬ chÕ thÞ trêng. Tr×nh ®é ph¸t triÓn cña kinh tÕ hµng ho¸ ®îc ph¶n ¸nh qua tr×nh ®é ph¸t triÓn cña c¸c quan hÖ thÞ trêng. Sù ph¸t triÓn cña thÞ trêng l¹i thóc ®Èy hµng ho¸ ph¸t triÓn h¬n. ThÞ trêng võa lµ ®iÒu kiÖn, võa lµ m«i trêng cña s¶n xuÊt. Mét mÆt nã cung cÊp c¸c yÕu tè cho s¶n xuÊt, mÆt kh¸c nã tiªu thô nh÷ng s¶n phÈm do s¶n xuÊt t¹o ra. Do vËy thÞ trêng thóc ®Èy qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt. HiÖn nay ë thÞ trêng ®Çu ra cña s¶n xuÊt, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng néi ®Þa cßn kÐm. V× vËy cÇn chó ý gi¶i quyÕt 2 vÊn ®Ò: n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm hµng ho¸ vµ phÊn ®Êu gi¶m gi¸ c¶ hµng ho¸. Tõ ®ã t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng néi ®Þa. ë thÞ trêng ®Çu vµo cña s¶n xuÊt, cÇn h×nh thµnh nhanh chãng thÞ trêng tiÒn vèn vµ thÞ trêng søc lao ®éng.
Thø ba: Hoµn thiÖn vµ t¨ng cêng vËn dông c¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh vµ tiÒn tÖ nh»m t¹o nguån vèn vµ thùc hiÖn viÖc ®Çu t vèn theo môc tiªu ph¸t triÓn, ph©n phèi vµ ph©n phèi l¹i thu nhËp quèc d©n t¹o lËp sù æn ®Þnh tiÒn tÖ, vÒ gi¸ c¶ vµ tû gi¸ hèi ®o¸i, qua ®ã t¹o m«i trêng thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng ho¸ phï hîp víi c¬ chÕ thÞ trêng.
Thø t: Båi dìng vµ ®µo t¹o c¸n bé qu¶n lÝ kinh doanh theo yªu cÇu cña kinh tÕ thÞ trêng. Gi¶i ph¸p nµy cã liªn quan ®Õn nh©n tè con ngêi, ®éng lùc cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Chóng ta ®· kÕt hîp gi÷a viÖc më réng quy m« ®µo t¹o vµ n©ng cao d©n trÝ víi viÖc coi träng chÊt lîng nh»m ®µo t¹o nh©n tµi. ViÖc ®µo t¹o nh÷ng c¸n bé qu¶n lÝ kinh doanh kh«ng chØ chó ý ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu cña khu vùc kinh tÕ nhµ níc, mµ cßn ph¶i quan t©m tíi khu vùc ngoµi quèc doanh còng nh kinh tÕ n«ng th«n vµ miÒn nói.
Thø n¨m: T¨ng cêng vai trß qu¶n lÝ cña nhµ níc nh»m ph¸t huy nh÷ng u thÕ vµ kh¾c phôc nh÷ng khuyÕt tËt cña c¬ chÕ thÞ trêng. X©y dùng nhµ níc ph¸p quyÒn, ®Èy m¹nh viÖc c¶i c¸ch, hoµn chØnh, gi¶m bít thñ tôc trong kinh doanh.
KÕt luËn
Ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh híng XHCN lµ gi¶i ph¸p c¬ b¶n ®Ó chuyÓn tõ s¶n xuÊt nhá sang s¶n xuÊt lín ë níc ta hiÖn nay.
Héi nghÞ lÇn thø VI ban chÊp hµnh trung ¬ng kho¸ VI §¶ng ®· x¸c ®Þnh râ: ChÝnh s¸ch kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn cã ý nghÜa chiÕn lîc l©u dµi cã tÝnh quy luËt tõ s¶n xuÊt nhá ®i lªn CNXH. Tíi §¹i héi toµn quèc lÇn thø VII qua thùc tiÔn 5 n¨m ®æi míi ®¶ng ta kh¶ng ®Þnh: Ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh híng XHCN, vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc. §¶ng vµ nhµ níc ta coi ®ã lµ mét ph¬ng híng quan träng trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc. ®Ó chuyÓn tõ s¶n xuÊt nhá lªn s¶n xuÊt lín th× níc ta ph¶i ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh híng XHCN ®©y lµ ®iÒu tÊt yÕu kh¸ch quan ®èi víi mäi quèc gia nÕu nh muèn ®a nÒn kinh tÕ tiÕn lªn. §Ó thùc hiÖn ®iÒu ®ã ®¶ng ®· ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn víi c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ quèc d©n ®Ó ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt, ®a níc ta thµnh níc c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i. V× vËy ph¶i ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®inh híng XHCN lµ gi¶i ph¸p c¬ b¶n ®Ó chuyÓn tõ s¶n xuÊt nhá sang s¶n xuÊt lín ë níc ta hiÖn nay.
Tõ sù nhËn thøc vÒ sù tån t¹i kh¸ch quan cã nhiÒu h×nh thøc së h÷u vµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. §Ó tõ ®ã cã chÝnh s¸ch phï hîp khuyÕn khÝch s¶n xuÊt hµng ho¸ t¹o m«i trêng cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn lµnh m¹nh.
Ph¶i biÕt khai th¸c thÕ m¹nh cña s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Ó gi¶i phãng søc s¶n xuÊt, t¨ng NSL§ t¹o nhiÒu s¶n phÈm cho x· héi, gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm.
Nhµ níc cã chÝnh s¸ch ®óng ®¾n ®Ó qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau, thÊy ®îc xu híng ph¸t triÓn, yÕu ®iÓm cña tõng thµnh phÇn ®Ó h¹n chÕ ng¨n chÆn c¸c tiªu cùc trong x· héi.
Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh híng XHCN vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc. ë níc ta ph¶i lµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn d©n giÇu níc m¹nh, tiÕn lªn hiÖn ®¹i ho¸ trong mét x· héi nh©n d©n lµm chñ, nh©n ¸i, cã v¨n ho¸, cã kû c¬ng, xo¸ bá ¸p bøc bÊt c«ng, t¹o ®iÒu kiÖn cho mäi ngêi cã cuéc sèng Êm no, tù do, h¹nh phóc.
Tµi liÖu tham kh¶o
Gi¸o tr×nh kinh tÕ chÝnh trÞ häc M¸c Lªnin.
NXB ChÝnh trÞ Quèc gia 1999
V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng VI, VII, VIII
Gi¸o tr×nh kinh tÕ chÝnh trÞ M¸c –Lªnin §¹i häc kinh tÕ quèc d©n
NXB Gi¸o dôc 1998, tËp I, tËp II
T¹p chÝ Céng s¶n
Th«ng tin lÝ luËn
môc lôc
Trang
Lêi më ®Çu
1
I. C¬ së lý luËn cña viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn trong thêi kú qu¸ ®é ®i lªn XHCN nãi chung
2
II. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan ph¶i ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn ë níc ta
9
III. nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ ViÖt Nam
12
KÕt luËn
19
Tµi liÖu tham kh¶o
20
Các file đính kèm theo tài liệu này:
Vấn đề phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần theo định hướng XHCN là giải pháp cơ bản để chuyển từ sản xuất nhỏ lên sản xuất lớn ở nước ta .DOC
