Xuất khẩu thuỷ sản ở Việt Nam

lêi më ®Çu Trong nh÷ng n¨m qua, tõ sau khi ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ, tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch hãa tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc, kinh tÕ ®Êt n­íc ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn v­ît bËc. Cïng víi chiÕn l­îc kinh tÕ héi nhËp vµ ph¸t triÓn do Nhµ n­íc ®Æt ra, th­¬ng m¹i quèc tÕ trë thµnh mét bé phËn quan träng cã vai trß quyÕt ®Þnh ®Õn sù ph¸t triÓn cña quèc gia. V× vËy viÖc ®Èy m¹ng giao l­u th­¬ng m¹i quèc tÕ nãi chung vµ xuÊt khÈu hµng ho¸ dÞch vô nãi riªng lµ môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ®Çu cña n­íc ta. §èi víi mét n­¬c ®ang ph¸t triÓn, cã sù khan hiÕm vÒ vèn ®Ó tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc th× viÖc ph¸t triÓn c¸c ngµnh kinh tÕ tËn dông ®­îc lîi thÕ vèn cã cña quèc gia lµ mét ®iÒu v« cïng quan träng. Trong nh÷ng n¨m qua ngµnh thuû s¶n n­íc ta ®· kh¼ng ®Þnh ®­îc lîi thÕ vµ vÞ trÝ cña m×nh trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Víi viÖc ®ßi hái vèn ®Çu t­ kh«ng lín, tËn dông ®­îc ®iÒu kiÖn tù nhiªn x· héi ®Êt n­íc, ngµnh thuû s¶n ®· cã sù ph¸t triÓn to lín, hµng n¨m ®em vÒ cho ®Êt n­íc mét nguån ngo¹i tÖ lín phôc vô t¸i ®Çu t­ thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. XuÊt khÈu - thµnh c«ng lín nhÊt cña ngµnh thñy s¶n. XuÊt khÈu thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña lÜnh vùc khai th¸c, nu«i trång, chÕ biÕn vµ c¸c dÞch vô hËu cÇn kh¸c cña ngµnh. Nh­ vËy xuÊt khÈu ®ãng mét vai trß rÊt quan träng ®èi víi ngµnh thuû s¶n. §Ó hiÓu râ h¬n vÒ xuÊt khÈu thuû s¶n nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc. Th«ng qua viÖc nghiªn cøu vµ ph©n tÝch c¸c tµi liÖu vµ sè liÖu thèng kª cña ngµnh thuû s¶n vµ xuÊt khÈu thuû s¶n ®Ó thÊy ®­îc thùc tr¹ng cña ngµnh tõ ®ã cã nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m ph¸t triÓn vµ n©ng cao vai trß cña xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam. §Ò tµi: "XuÊt khÈu thuû s¶n ë viÖt nam "Néi dung I. Tæng quan vÒ ngµnh thuû s¶n ë ViÖt Nam 1. §iÒu kiÖn tù nhiªn ®Ó ph¸t triÓn ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam n»m trog khu vùc nhiÖt ®íi giã mïa Èm, cã ®­êng bê biÓn dµi h¬n 3260 km tõ Mãng C¸i (Qu¶ng Ninh) ®Õn Hµ Tiªn (Kiªng Giang), diÖn tÝch vïng néi thuû vµ l·nh h¶i réng h¬n 226.00 km2, cã diÖn tÝch vïng ®Æc quyÒn kinh tÕ réng trªn 1.000.000 km2, trong vïng biÓn ViÖt Nam cã trªn 400 hßn ®¶o lín nhá, lµ n¬i cã thÓ cung cÊp c¸c dÞch vô hËu cÇn c¬ b¶n, trung chuyÓn s¶n phÈm khai th¸c, ®¸nh b¾t, ®ång thêi lµm n¬i neo ®Ëu cho tµu thuyÒn trong nh÷ng chuyÕn ra kh¬i. BiÓn ViÖt Nam cßn cã nhiÒu vÞnh, ®Çm phµ, cöa s«ng (trong ®ã h¬n 10.000 ha ®ang quy ho¹ch nu«i trång thuû s¶n) vµ trªn 400.000 ha rõng ngËp mÆn. §ã lµ tiÒm n¨ng ®Ó ViÖt Nam ph¸t triÓn ho¹t ®éng khai th¸c vµ nu«i trång thuû h¶i s¶n. Cïng ®ã trong ®Êt liÒn cßn cã kho¶ng 7 triÖu ha diÖn tÝch mÆt n­íc, cã thÓ nu«i trång thuû s¶n trong ®ã cã 120.000 ha hå ao nhá, m­¬n v­ên, 244.000 ha hå chøa mÆt n­íc lín, 446.000 ha ruéng óng tròng, nhiÔm mÆn, cÊy lóa 1 hoÆc 2 vô bÊp bÖnh, vµ 635.000 ha vïng triÒu. KhÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa Èm vµ mét sè vïng cã khÝ hËu «n ®íi. Tµi nguyªn khÝ hËu ®· gióp cho ngµnh thuû s¶n ph¸t triÓn mét c¸ch thuËn lîi. Chñng lo¹i sinh vËt ®a d¹ng vµ phong phó víi kho¶ng 510 loµi c¸ trong ®ã cã nhiÒu loµi cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao. Tuy nhiªn bªn c¹nh nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi còng cã nh÷ng khã kh¨n do ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh vµ thuû vùc phøc t¹p, hµng n¨m cã nhiÒu m­a b·o, lò, vµo mïa kh« l¹i hay vÞ h¹n h¸n vµ g©y khã kh¨n vµ c¶ nh÷ng thæn thÊt to lín cho ngµnh thuû s¶n. 2. §iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi ®Ó ph¸t triÓn ngµnh thuû s¶n NghÒ khai th¸c thuû s¶n ®· ®­îc h×nh thµnh tõ l©u. Nguån lao ®éng cã kinh nghiÖm ®¸nh b¾t vµ nu«i trång, gi¸ nh©n c«ng thÊp h¬n so víi khu vùc vµ thÕ giíi. HiÖn nay Nhµ n­íc ®ang coi thuû s¶n lµ ngµnh kinh tÕ mòi nhän do ®ã cã nhiÒu chÝnh s¸ch ®Çu t­ khuyÕn khÝch ®Ó ®Èy m¹nh sù ph¸t triÓn cña ngµnh. Tuy nhiªn bªn c¹nh ®ã vÉn cßn nhiÒu khã kh¨n vµ v­íng m¾c ®Æt ra cho ngµnh thuû s¶n n­íc ta ®ã lµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt vÉn cßn mang tÝnh tù cÊp, tù tóc, c«ng nghÖ s¶n xuÊt th« s¬, l¹c hËu, s¶n phÈm t¹o ra chÊt l­îng ch­a cao. Nguån lao ®éng tuy ®«ng nh­ng tr×nh ®é v¨n ho¸ kü thuËt kh«ng cao, lùc l­îng ®­îc ®µo t¹o chiÕm tû lÖ nhá, hÇu hÕt chØ dùa vµo kinh nghiÖm do ®ã khã theo kÞp sù thay ®æi cña ®iÒu kiÖn tù nhiªn vµ nhu cÇu thÞ tr­êng. Cuéc s«ng cña lao ®éng trong nghÒ vÉn cßn nhiÒu vÊt v¶, bÊp bªnh do ®ã kh«ng t¹o ®­îc sù g¾n bã víi nghÒ. Nh­ng vÒ c¬ b¶n cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng ViÖt Nam cã tiÒm n¨ng dåi dµo ®Ó ph¸t triÓn ngµnh thuû s¶n thµnh mét ngµnh kinh tÕ quan träng. 3. VÞ trÝ cña ngµnh thuû s¶n trong nÒn kinh tÕ quèc doanh Hoµ chung víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc, ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam ®· cã nh÷ng ®ãng gãp ®¸ng kÓ cho ®Êt n­íc vµ cã nh÷ng b­íc tiÕn nh¶y vät , sím trë thµnh ngµnh kinh tÕ mòi nhän vµ then chèt trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. N¨m 2001, tæng s¶n l­îng thuû s¶n ®¹t 2.226.900 tÊn; trong ®ã s¶n l­îng khai th¸c thuû s¶n ®¹t 1.347.800 tÊn, s¶n l­îng nu«i trång thuû s¶n vµ khai th¸c néi ®Þa ®¹t 879.100 tÊn, gi¸ trÞ kim ng¹ch thuû s¶n xuÊt khÈu ®¹t 1.775,5 triÖu USD, gi¶i quyÕt viÖc lµm cho h¬n 3,4 triÖu lao ®éng trong c¶ n­íc. §©y lµ thµnh tùu quan träng cña mét thêi gian dµi ph¸t triÓn kh«ng ngõng, t¨ng tr­ëng c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng cña ngµnh thuû s¶n. Thuû s¶n lµ mét ngµnh kinh tÕ mòi nhän trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Trong suèt nh÷ng n¨m qua, ngµnh thuû s¶n ®· cã nh÷ng b­íc chuyÓn biÕn râ rÖt, sau nh÷ng n¨m cïng toµn d©n téc võa x©y dùng miÒn b¾c XHCN võa ®Êu tranh chèng Mü cøu n­íc, giµnh ®éc lËp d©n téc, thèng nhÊt ®Êt n­íc, råi sau ®ã b­íc vµo mét giai ®o¹n thêi kú suy tho¸i, ngµnh ®· cã nh÷ng b­íc tiÕn râ rÖt, tõ chç chØ lµ mét bé phËn kh«ng lín cña kinh tÕ n«ng nghiÖp, tr×nh ®é c«ng nghÖ l¹c hËu ®Õn nay ngµnh ®· cã quy m« ngµy cµng lín, tèc ®é ph¸t triÓn ngµy cµng cao, chiÕm 4-5% GDP (nÕu chØ tÝnh thuû s¶n gåm cã nu«i trång vµ khai th¸c) vµ trªn 10% kim ng¹ch xuÊt khÈu, s¶n phÈm thuû s¶n ViÖt Nam ®· cã mÆt trªn 80 quèc gia ®­a ViÖt Nam thµnh quèc gia ®øng thø 7 vÒ xuÊt khÈu thuû s¶n vµ Nhµ n­íc hiÖn t¹i ®· x¸c ®Þnh thuû s¶n sÏ lµ ngµnh kinh tÕ mòi nhän cña ®Êt n­íc trong giai ®o¹n tíi. II.thùc tr¹ng xuÊt khÈu thuû s¶n ë ViÖt Nam 1. Nh÷ng thµnh c«ng trong viÖc xuÊt khÈu thuû s¶n ë ViÖt Nam a. Tèc ®é t¨ng tr­ëng cao vµ ®ãng gãp lín vµo GDP c¶ n­íc XuÊt khÈu thuû s¶n cã thÓ coi lµ thµnh qu¶ lín nhÊt cña ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam, xuÊt khÈu thuû s¶n ®· gãp phÇn x¸c ®Þnh vÞ trÝ quan träng cña ngµnh thuû s¶n ®èi víi nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc vµ trªn thÞ tr­êng quèc tÕ, tõng b­íc ®­a thuû s¶n trë thµnh ngµnh kinh tÕ mòi nhän cña ViÖt Nam. Kim ng¹ch xuÊt khÈu cã nh÷ng b­íc tiÕn râ rÖt trong nh÷ng n¨m qua, n¨m 1986 gi¸ trÞ xu©t khÈu lµ 0,102 tû USD, n¨m 1992 lµ 0,37 tû USD vµ t¨ng lªn 1,479 tû USD vµo n¨m 2000 vµ 2,397 tû USD n¨m 2004. Trong suèt nhiÒu n¨m liÒn xuÊt khÈu thuû s¶n ®øng vÞ trÝ thø ba vÒ gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña c¶ n­íc, riªng n¨m 2004 tôt xuèng thø t­ sau ngµnh giÇy da, tû träng xuÊt khÈu thuû s¶n so víi tæng kim ng¹ch c¶ n­íc ë møc cao trªn d­íi 10%. Nh­ vËy hµng n¨m xuÊt khÈu thuû s¶n cã ®ãng gãp lín vµo kim ng¹ch xuÊt khÈu c¶ n­íc. Bµng 1: Gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña thuû s¶n so víi kim n¹ch xuÊt khÈu c¶ n­íc. §¬n vÞ: TriÖu USD N¨m 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 GTXKTS 670 776 858,6 1478,6 177,5 2014 2014 2199 2400 TØ lÖ t¨ng so víi n¨m tr­íc (%) 21,8 15,8 10,6 13,1 20,2 13,3 13,3 9,2 9,1 KN XK c¶ n­íc 7255,9 9185 9360 11541 15029 16706 16706 10173 26003 TS so víi c¶ n­íc (%) 9,23 8,44 9,16 8,41 11,83 12,05 12,05 10,90 9,2 b. C¬ cÊu s¶n phÈm cã sù thay ®æi tÝch cùc ViÖc ®æi míi c«ng nghÖ ®· gióp cho c¸c doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn ®a d¹ng ho¸ c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu, c¬ cÊu s¶n phÈm xuÊt khÈu ®· cã nh÷ng thay ®æi tÝch cùc. Con t«m vèn ®­îc coi lµ s¶n phÈm xuÊt khÈu chñ ®¹o cña ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam. C¸c lo¹i t«n nh­: T«m hïm, t«m só ®en, t«m só tr¾ng vµ c¸c lo¹i t«m kh¸c chiÕm gÇn mét nöa kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n cña ®Êt n­íc. Trong n¨m 2003 ViÖt Nam ®· xuÊt khÈu ®­îc 12.489.749 tÊn t«m c¸c lo¹i, t¨ng 9,8% so víi n¨m 2002. XuÊt khÈu t«m chiÕm 47.7% tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu hµng thuû s¶n, chiÕm 10% kim ng¹ch xuÊt khÈu t«m trªn toµn thÕ giíi. N¨m 2004 gi¸ trÞ xuÊt khÈu t«m chiÕm 52% t¨ng 17,3% vÒ gi¸ trÞ vµ 11,8% vÒ khèi l­îng. XuÊt khÈu c¸ chiÕm vÞ trÝ thø hai trong c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam. Tû lÖ t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu c¸ ®¹t thµnh tÝch cao nhÊt trong c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu n¨m 2004 gi¸ trÞ xuÊt khÈu c¸ chiÕm 22,8% trong c¬ cÊu mÆt hµng thuû s¶n xuÊt khÈu t¨ng 16,2% vÒ gi¸ trÞ, t¨ng 35,5% vÒ khèi l­îng so víi n¨m 2003. Sù nh¶y vät nµy lµ do viÖc gia t¨ng xuÊt khÈu s¶n phÈm c¸ tra vµ c¸ basa, c¸ ngõ vµo thÞ tr­êng Mü. Riªng c¸ tra vµ c¸ basa chiÕm 12,5% trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu toµn ngµnh, s¶n l­îng xuÊt khÈu t¨ng 55% vµ t¨ng 53,75% vÒ gi¸ trÞ so víi n¨m 2003. C¸c mÆt hµng kh¸c nh­ mùc vµ b¹ch tuéc gi¸ trÞ xuÊt khÈu chiÕm 6,7% trong kim ng¹ch xuÊt khÈu toµn ngµnh, t¨ng 40,2% vÒ gi¸ trÞ vµ 32,1% vÒ khèi l­îng so víi cïng kú. S¶n phÈm thuû s¶n kh« chiÕm 4,2% trong kim ng¹ch xuÊt khÈu, t¨ng 32,2% vÒ gi¸ trÞ, t¨ng 52% vÒ s¶n l­îng so víi cïng kú n¨m tr­íc. C¸c mÆt hµng kh¸c gi¶m c¶ vÒ sè l­îng vµ gi¸ trÞ. B¶ng 2: Tû träng c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cña thuû s¶n ViÖt Nam §¬n vÞ: % 1997 2000 2001 2002 2003 2004 T«m ®«ng l¹nh 54 45 44 47,8 47,7 52 C¸ ®«ng l¹nh 14 16 17 22,9 21,0 22,8 Hµng kh« 8 13 11 6,8 3,3 4,2 C¸c ®éng vËt th©n mÒm 15 7 7 7,1 5,1 6,7 C¸c s¶n phÈm kh¸c 9 19 21 15,4 22,8 13,4 (TÝnh to¸n dùa vµo sè liÖu cña Trung tam tin häc - Bé Thuû s¶n) c. ThÞ tr­êng xuÊt khÈu ®­îc më réng Nhê qu¸ tr×nh ®æi míi c«ng nghÖ thiÕt bÞ, ®a d¹ng ho¸ c¬ cÊu s¶n phÈm vµ n©ng cao chÊt l­îng, thÞ tr­êng xuÊt khÈu cña thuû s¶n ViÖt Nam ®· ®­îc më réng h¬n. Trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t h¬n th× vÊn ®Ò thÞ tr­êng ®­îc c¸c doanh nghiÖp quan t©m h¬n lóc nµo hÕt, b»ng nh÷ng biÖn ph¸p xóc tiÕn th­¬ng m¹i, hcñ ®éng t×m kiÕm b¹n hµng vµ thÞ tr­êng míi thay v× thô ®éng ngåi chê kh¸ch hµng ®· gióp c¸c doanh nghiÖp më réng thÞ tr­êng míi, ®ång thêi duy tr× vµ ph¸t triÓn c¸c thÞ tr­êng truyÒn thèng. §Õn nay s¶n phÈm thuû s¶n cña ViÖt Nam ®· cã mÆt t¹i 80 n­íc vµ vïng l·nh thæ. B¶ng 3: Gi¸ trÞ xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam theo c¸c thÞ tr­êng §¬n vÞ: USD Ch©u ¸ Ch©u ¢u Mü NhËt B¶n ThÞ tr­êng kh¸c Tæng 2000 412396176 71782420 301303916 469472915 223654122 1478609549 2001 475502919 90745293 489034965 465900792 256301785 1777485754 2002 497803341 73719852 654977324 537459466 258860933 2022820916 2003 290925817 116739138 777656159 582837870 431417822 2199576806 2004 413861348 231527515 60296450 772194720 380228081 2400781114 Nguån: Tæng hîp b¸o c¸o gi¸ trÞ xuÊt khÈu c¸c n¨m cña Trung t©m tin häc - Bé Thuû s¶n 2. Nh÷ng mÆt tån t¹i cÇn kh¾c phôc cña xuÊt khÈu thuû s¶n Nh×n vµo thùc tÕ xuÊt khÈu thuû s¶n chóng ta cã thÓ thÊy ®­îc nh÷ng thµnh c«ng, nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc gãp phÇn æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. Tuy nhiªn bªn c¹nh ®ã xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam vÉn cßn tån t¹i nhiÒu h¹n chÕ, khã kh¨n nhÊt ®Þnh, trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn: Thø nhÊt, ®ã lµ thiÕu nguån nguyªn liÖu ®¶m b¶o chÊt l­îng cho ho¹t ®éng chÕ biÕn. ChÕ biÕn thuû s¶n cho xuÊt khÈu phô thuéc rÊt lín vµo nguån nguyªn liÖu, chÊt l­îng nguån nguyªn liÖu cã cao th× míi ®¶m b¶o chÊt l­îng s¶n phÈm chÕ biÕn ®¹t yªu cÇu xuÊt khÈu. Chñng lo¹i thuû s¶n xuÊt khÈu cßn nghÌo nµn, ch­a phong phó, chñ yÕu lµ t«m, mùc ®«ng l¹nh, c¸ tra vµ c¸c ba sa d­íi d¹ng th«, míi chØ qua s¬ chÕ v× vËy mµ gi¸ trÞ xuÊt khÈu thÊp, tÝnh c¹nh tranh cña s¶n phÈm kh«ng cao, viÖc xuÊt khÈu c¸ s¶n phÈm cao cÊp cã phÇn ch­a ®­îc chó träng. Tr×nh ®é c«ng nghÖ vµ kü thuËt s¶n xuÊt, chÕ biÕn vµ b¶o qu¶n tuy cã ®­îc c¶i tiÕn nh­ng vÉn ë tr×nh ®é thÊp so víi c¸c n­íc cïng xuÊt khÈu kh¸c nh­: Th¸i Lan, In®«nªxia, Trung Quèc… Cïng víi ®ã tr×nh ®é c¸n bé qu¶n lý doanh nghiÖp cßn nhiÒu h¹n chÕ c¶ vÒ kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ ®· lµm gi¶m lîi thÕ so s¸nh cña xuÊt khÈu thñy s¶n ViÖt Nam. Kh¶ n¨ng ph¸t triÓn thÞ tr­êng cho xuÊt khÈu thuû s¶n còng cßn nhiÒu yÕu kÐm. C«ng t¸c dù b¸o nhu cÇu, nghiªn cøu kü ®Æc ®iÓm, nhu cÇu, truyÒn thèng v¨n ho¸,yªu cÇu tiªu chuÈn kü thuËt cña thÞ tr­êng cßn bÞ bá ngá lµm h¹n chÕ tèc ®é më réng thÞ tr­êng. Bªn c¹nh ®ã kinh nghiÖm trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c vô kiÖn vµ tranh chÊp th­¬ng m¹i còng cßn nhiÒu h¹n chÕ. VÊn ®Ò thÞ tr­êng vÉn lµ vÊn ®Ò khã kh¨n cho xuÊt khÈu thuû s¶n n­íc ta, lµm sao ®Ó kh«ng bÞ mÊt thÞ phÇn vµ ph¸t triÓn më réng ®ã lµ bµi to¸n lín ®Æt ra víi c¸c doanh nghiÖp nãi riªng vµ toµn ngµnh thuû s¶n nãi chung. Do khã kh¨n xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng Mü mµ 2 n¨m liªn tiÕp 2003 - 2004 xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam kh«ng ®¹t môc tiªu ®Ò ra, n¨m 2004 kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n chØ ®¹t 93% kÕ ho¹ch mÆc dï ®· t¨ng 9,2% so víi n¨m 20003. ViÖc x©y dùng, ph¸t triÓn vµ qu¶ng b¸ th­¬ng hiÖu lµ mét ®iÓm yÕu lín cña thuû s¶n ViÖt Nam. §©y lµ mét vÊn ®Ò mang tÝnh chiÕn l­îc vµ cÇn ®­îc ®Çu t­ l©u dµi nh­ng c¸c doanh nghiÖp l¹i ch­a cã kÕ ho¹ch vµ ch­¬ng tr×nh xóc tiÕn th­¬ng m¹i trªn thÞ tr­êng n­íc ngoµi. Vµ viÖc mÊt th­¬ng hiÖu lµ ®iÒu rÊt dÔ x¶y ra (®iÓn h×nh lµ n­íc m¾m Phó Quèc). C¸c doanh nghiÖp cßn Ýt tham gia vµo c¸c héi chî triÓn l·m ®Ó chñ ®éng t×m kiÕm kh¸ch hµng do ®ã nhiÒu khi ®Ó mÊt hîp ®ång xuÊt khÈu vµo tay c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. §iÒu nµy cÇn ®­îc nhanh chãng kh¾c phôc ®Ó kh¼ng ®Þnh th­¬ng hiÖu thuû s¶n ViÖt Nam vµ ph¸t triÓn më réng thÞ tr­êng. III. Mét sè gi¶i ph¸p ®Ó ngµnh xuÊt khÈu thuû s¶n ph¸t triÓn 1. N©ng cao chÊt l­îng vµ ®a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm Cïng víi viÖc më réng thÞ tr­êng viÖc ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm còng lµ h­íng quan träng t¹o thÕ gäng k×m cho ngµnh thuû s¶n xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng thÕ giíi. §Çu tiªn ph¶i ®a d¹ng ho¸ c¸c mÆt hµng, ®a d¹ng ho¸ vÒ ph­¬ng thøc chÕ biÕn, ®iÒu nµy ®ßi hái hiÓu biÕt rÊt kÜ vÒ c«ng nghÖ chÕ biÕn, ®Æc ®iÓm phong tôc tËp qu¸n, vÒ nhu cÇu cña tõng thÞ tr­êng. TiÕp theo ®ã sÏ lµ ®a d¹ng ho¸ vÒ nguyªn liÖu chÕ biÕn, t¹o tiÒn ®Ò cho viÖc m¬ réng vµ thay ®æi mét c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu phï hîp h¬n víi nhu cÇu thÞ tr­êng. T¹o ra mét nguån nguyªn liÖu cã chÊt l­îng cao. Cã thÓ nãi chÊt l­îng nguyªn liÖu thuû s¶n cÇn ®­îc ®¶m b¶o ngay tõ kh©u ®¸nh b¾t nu«i trång. Muèn vËy, tr­íc hÕt ph¶i x©y dùng hÖ thèng dÞch vô kü thuËt, tuyÓn chän, båi d­ìng nguån nh©n lùc gióp ng­êi nu«i trång cã gièng chÊt l­îng tèt, s¹ch bÖnh, ®¹t hiÖu qu¶ cao. KÕ tiÕp, kh©u nu«i trång thuû s¶n ph¶i theo ®óng quy tr×nh, tr¸nh dÞch bÖnh, tr¸nh sö dông c¸c lo¹i thuèc kh¸ng sinh kh«ng cho phÐp, ®¶m b¶o d­ l­îng kh¸ng sinh cho phÐp khi thu ho¹ch T¨ng c­êng sù liªn kÕt chÆt chÏ, h×nh thµnh mèi quan hÖ gi÷a c¸c thnµh phÇn tõ ng­êi khai th¸c nu«i trång ®Õn c¸c nhµ chÕ biÕn, th­¬ng m¹i, ®Ó gi¶m c¸c chi phÝ, b»ng c¸ch ®Çu t­ cho nghiªn cøu khoa häc, trî gióp c¸c hé nu«i trång vèn vµ kü thuËt, vµ khi ®ã c¸c nhµ chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu sÏ cã ®­îc nguån nguyªn liÖu æn ®Þnh chÊt l­îng cao th«ng qua c¸c hîp ®ång bao tiªu s¶n phÈm. Ngoµi viÖc phÊn ®Êu gi¶m gi¸ thµnh, ®Ó cã ­u thÕ trong xuÊt khÈu, viÖc ®¶m b¶o chÊt l­îng vµ vÖ sinh an toµn thùc phÈm theo ®óng tiªu chuÈn HACCC cã tÇm quyÕt ®Þnh tíi sù sèng cßn cña c¸c doanh nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp cÇn tù hoµn thiÖn n¨ng lùc qu¶n lý, tù gi¸c kiÓm tra vµ thùc hiÖn vÖ sinh an toµn thùc phÈm, chØ cã nh­ thÕ míi ®¶m b¶o cho sù ph¸t triÓn cña mçi doanh nghiÖp xuÊt khÈu hµng thuû s¶n nãi riªng vµ toµn ngµnh nãi chung. 2. N©ng cao chÊt l­îng nguån nh©n lùc vµ tr×nh ®é s¶n xuÊt TÝch luü vèn, ®Çu t­ ®æi míi trang thiÕt bÞ m¸y mãc, n©ng cao chÊt l­îng ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm lµ tiªu ®Ò cho xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp B¾t ®Çu víi xuÊt ph¸t ®iÓm thÊp h¬n c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi do ®ã tr×nh ®é nguån lao ®éng vµ tr×nh ®é qu¶n lý cßn yÕu kÐm. CÇn tÝch cùc ®µo t¹o kü thuËt canh t¸c, nu«i trång th«ng qua c¸c líp tËp huÊn trùc tiÕp cho bµ con n«ng d©n, cö c¸c kü s­ xuèng tËn n¬i h­íng dÉn kü thuËt. N©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý cho c¸c nhµ qu¶n lý vµ c¸n bé thÞ tr­êng, t¹o c¬ héi tiÕp cËn häc tËpc¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, tõ ®ã n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng, cung cÊp th«ng tin thÞ tr­êng chÝnh x¸c nhÊt, ®em l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt cho xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam. Mçi doanh nghiÖp nãi riªng vµ toµn bé ngµnh ph¶i cã ®­îc chiÕn l­îc cô thÓ ®Ó t¨ng c­êng xóc tiÕn th­¬ng m¹i, giíi thiÖu s¶n phÈm ®Õn c¸c kh¸ch hµng trªn toµn thÕ giíi. §ång thêi ph¶i x©y dùng vµ qu¶ng b¸ th­¬ng hiÖu tr¸nh c¸c tr­êng hîp bÞ ®¸nh c¾p th­¬ng hiÖu nh­ tr­êng hîp ®· x¶y ra víi nø¬c m¾m Phó Quèc. Th­¬ng hiÖu sÏ lµ vò khÝ quan träng trong cuéc chiÕn c¹nh tranh v« cïng gay g¾t hiÖn nay. kÕt luËn Qua ph©n tÝch cã thÓ thÊy ®­îc ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam ®· cã nhiÒu ph¸t triÓn to lín, lµ ngµnh cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh, do cã lîi thÕ vÒ nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn, nguån nh©n c«ng rÎ. Tuy nhiªn, c¸c yÕu tè nh­ c¬ së h¹ tÇng, tr×nh ®é n¨ng lùc s¶n xuÊt vµ qu¶n lý kÐm ®· lµm gi¶m søc c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm thuû s¶n ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. ThÞ tr­êng thuû s¶n thÕ giíi ®ang ph¸t triÓn vµ më réng, c¬ héi ph¸t triÓn cho ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam lµ rÊt lín nh­ng bªn c¹nh ®ã th¸ch thøc cung rÊt nhiÒu. Sù c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t ®ßi hái Nhµ n­íc, ngµnh vµ c¸c doanh nghiÖp cÇn cã sù kÕt hîp ®Ó n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, tËn dông tèi ®a lîi thÕ so s¸nh cña ViÖt Nam, më réng thÞ tr­êng thÕ giíi. Qua bµi viÕt nµy cña m×nh, em ®· nªu ra thùc tr¹ng, nh÷ng thuËn lîi khã kh¨n, th¸ch thøc víi xuÊt khÈu thñy s¶n ViÖt Nam vµ c¸c gi¶i ph¸p c¬ b¶n ®Ó ph¸t huy lîi thÕ, kh¾c phôc khã kh¨n nh»m tËn dông c¬ héi, v­ît qua th¸ch thøc ®­a thuû s¶n ViÖt Nam ph¸t triÓn h¬n trong giai ®o¹n tíi. tµi liÖu tham kh¶o 1. Thuû s¶n ViÖt Nam - Ph¸t triÓn vµ héi nhËp 2. ThÞ tr­êng xuÊt nhËp khÈu thñy s¶n - PGS.TS. NguyÔn V¨n Nam 3. T¹p chÝ Thuû s¶n c¸c sè n¨m 2002 - 2005. 4. T¹p chÝ Kinh tÕ ph¸t triÓn, c¸c sè n¨m 2004 - 2005. 5. VnExpress - Tin nhanh ViÖt Nam - 6. Bé Thuû s¶n - http:// wwww.fistenet.gov.ViÖt Nam Môc lôc Lêi nãi ®Çu 1 Néi dung 2 I. Tæng quan vÒ ngµnh thuû s¶n ë ViÖt Nam 2 1. §iÒu kiÖn tù nhiªn ®Ó ph¸t triÓn ngµnh thuû s¶n 2 2. §iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi ®Ó ph¸t triÓn ngµnh thñy s¶n 2 3. VÞ trÝ cña ngµnh thuû s¶n trong nÒn kinh tÕ quèc doanh 3 II. Thùc tr¹ng xuÊt khÈu thuû s¶n ë ViÖt Nam 4 1. Nh÷ng thµnh c«ng trong vÞªc xuÊt khÈu thuû s¶n ë ViÖt Nam 4 2. Nh÷ng mÆt tån t¹i cÇn kh¾c phôc cña xuÊt khÈu thuû s¶n 7 III. Mét sè biÖn ph¸p ®Ó ngµnh xuÊt khÈu thuû s¶n ph¸t triÓn 8 1. N©ng cao chÊt l­îng vµ ®a d¹ng ho¸ c¸c s¶n phÈm 8 2. N©ng cao chÊt l­îng nguån nh©n lùc vµ tr×nh ®é s¶n xuÊt 9 KÕt luËn 10