MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU . 1
CHƯƠNG 1- CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ĐỊNH GIÁ TÀI SẢN VÀ
XÁC ĐỊNH LỢI NHUẬN TRÊN BÁO CÁO TÀI CHÍNH . 7
1.1 BÁO CÁO TÀI CHÍNH VÀ NHU CẦU THÔNG TIN. 8
1.1.1 Vai trò của kế toán và nhu cầu của người sử dụng thông tin . 8
1.1.2 Báo cáo tài chính và thông tin cần thiết của các đối tượng sử
dụng thông tin. 10
1.2 TÀI SẢN VÀ VIỆC ĐỊNH GIÁ TÀI SẢN GHI NHẬN
TRÊN BÁO CÁO TÀI CHÍNH . 16
1.2.1 Định nghĩa Tài sản . 16
1.2.2 Phương pháp định giá tài sản . 18
1.3 LỢI NHUẬN VÀ VIỆC XÁC ĐỊNH LỢI NHUẬN
TRÊN BÁO CÁO TÀI CHÍNH . 20
1.3.1 Khái niệm lợi nhuận . 20
1.3.2 Xác định lợi nhuận . 22
1.4 MỐI QUAN HỆ GIỮA VIỆC ĐỊNH GIÁ TÀI SẢN VÀ
XÁC ĐỊNH LỢI NHUẬN. . 27
1.5 CƠ SỞ LẬP VÀ TRÌNH BÀY BÁO CÁO TÀI CHÍNH THEO ỦY
BAN CHUẨN MỰC KẾ TOÁN QUỐC TẾ VÀ ỦY BAN CHUẨN MỰC
ĐỊNH GIÁ QUỐC TẾ. . 29
1.5.1 Khuôn mẫu lý thuyết của Ủy ban chuẩn mực kế toán quốc tế. 29
1.5.2 Các chuẩn mực thẩm định giá của Ủy ban chuẩn mực định giá
quốc tế . 38
1.5.3 Xu hướng hội tụ giữa các chuẩn mực kế toán quốc tế và
các chuẩn mực định giá quốc tế. . 41
1.6 ĐỊNH GIÁ TÀI SẢN TRÊN BÁO CÁO TÀI CHÍNH THEO
ỦY BAN CHUẨN MỰC KẾ TOÁN QUỐC TẾ VÀ THỰC TẾ TẠI
MỘT SỐ QUỐC GIA. 42
1.7 TÁC ĐỘNG CỦA LẠM PHÁT ĐỐI VỚI CÁC CHỈ TIÊU TRÊN
BÁO CÁO TÀI CHÍNH 46
1.7.1 Giá trị tài sản và sự tác động của lạm phát. . 47
1.7.2 Lợi nhuận và sự tác động của lạm phát. 48
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 49
CHƯƠNG 2- THỰC TRẠNG HỆ THỐNG KẾ TOÁN VIỆT NAM
VÀ VẤN ĐỀ ĐỊNH GIÁ TÀI SẢN- XÁC ĐỊNH LỢI NHUẬN TRÊN
CÁC BÁO CÁO TÀI CHÍNH . 51
2.1 ĐẶC ĐIỂM CỦA HỆ THỐNG KẾ TOÁN VIỆT NAM VÀ VẤN ĐỀ
ĐỊNH GIÁ TÀI SẢN- XÁC ĐỊNH LỢI NHUẬN . 51
2.1.1 Trước năm 1986 . 51
2.1.2 Trong nền kinh tế thị trường . 51
2.1.3 Hệ thống kế toán Việt nam đang được áp dụng hiện nay. . 57
2.1.4 Vai trò của kế toán trong doanh nghiệp. 59
2.2 THỰC TRẠNG ĐỊNH GIÁ TÀI SẢN VÀ XÁC ĐỊNH LỢI NHUẬN
TRONG HỆ THỐNG BÁO CÁO TÀI CHÍNH CỦA VIỆT NAM. . 60
2.2.1 Việc định giá tài sản trên Bảng cân đối kế toán 60
2.2.2 Việc xác định lợi nhuận trên bảng kết quả hoạt động
kinh doanh. 66
2.3 CÁC MẶT HẠN CHẾ LIÊN QUAN ĐẾN VIỆC ĐỊNH GIÁ TÀI
SẢN VÀ XÁC ĐỊNH LỢI NHUẬN TRONG HỆ THỐNG BÁO CÁO
TÀI CHÍNH CỦA VIỆT NAM. 74
2.3.1 Định giá tài sản trên bảng cân đối kế toán. . 74
2.3.2 Xác định lợi nhuận trên bảng kết quả hoạt động kinh doanh . 80
2.3.3 Thuyết minh báo cáo tài chính . 87
2.3.4 Mối quan hệ giữa định giá và xác định lợi nhuận 90
2.4 HẠN CHẾ CỦA CÁC THÔNG TIN ĐÁP ỨNG TRÊN BÁO CÁO
TÀI CHÍNH 91
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 92
CHƯƠNG 3- ĐỊNH GIÁ TÀI SẢN VÀ XÁC ĐỊNH LỢI NHUẬN
TRÊN CÁC BÁO CÁO TÀI CHÍNH . 94
3.1 MỤC TIÊU CỦA VIỆC HOÀN THIỆN . 94
3.1.1 Tăng cường tính hữu dụng của thông tin trên báo cáo
tài chính . 94
3.1.2 Nâng cao tính phù hợp giữa hệ thống chuẩn mực kế toán
Việt nam và các quy định pháp lý hiện hành có liên quan. 96
3.1.3 Nâng cao tính phù hợp của thông tin kế toán với các thông lệ
quốc tế về kế toán và nhu cầu hội nhập. 96
3.2 PHƯƠNG PHÁP HOÀN THIỆN VIỆC ĐỊNH GIÁ TÀI SẢN
VÀ XÁC ĐỊNH LỢI NHUẬN TRÊN HỆ THỐNG BÁO CÁO
TÀI CHÍNH 97
3.2.1 Việc định giá tài sản trên Bảng cân đối kế toán. . 98
3.2.2 Xác định lợi nhuận trên bảng kết quả hoạt động kinh doanh. 114
3.2.3 Thuyết minh báo cáo tài chính . 127
3.3 KIẾN NGHỊ VÀ BIỆN PHÁP ÁP DỤNG. . 128
3.3.1 Trình bày một số các vấn đề cần sửa đổi bổ sung liên quan
đến các đề xuất. 128
3.3.2 Các kiến nghị khác có liên quan. . 133
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 137
KẾT LUẬN . 138
Danh mục công trình của tác giả
Tài liệu tham khảo
Phụ lục
LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Cùng với sự phát triển của các hoạt động kinh doanh trong nền kinh
tế thị trường, kế toán - ngôn ngữ của kinh doanh - cũng từng bước thay đổi
nhằm phù hợp và trở thành công cụ thiết yếu phục vụ cho công việc quản
lý vi mô cũng như vĩ mô trong nền kinh tế.
Hệ thống kế toán Việt Nam ban hành ngày 01 tháng 11 năm 1995
theo quyết định 1141 TC/CĐKT của Bộ tài chính với mục tiêu đặt ra là
“xây dựng và vận hành một hệ thống kế toán phù hợp với nền kinh tế thị
trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa, đồng thời hòa nhập với hệ thống
kế toán các nước trong khu vực cũng như trên thế giới, trên cơ sở vận dụng
có sáng tạo những nguyên tắc, chuẩn mực kế toán quốc tế và mô hình kế
toán của các nước có nền kinh tế thị trường phát triển tương xứng với nền
kinh tế thị trường nước ta”. Về cơ bản, hệ thống kế toán hiện hành đã và
đang được xây dựng theo xu hướng phù hợp với các thông lệ kế toán quốc
tế nhằm tạo dựng khuôn khổ pháp lý về kế toán, kiểm toán trong môi
trường pháp lý chung của nền kinh tế Việt nam và góp phần thúc đẩy tiến
trình hội nhập của Việt nam với sự phát triển các quốc gia trong khu vực
và trên thế giới.
Thông tin trên báo cáo tài chính của các doanh nghiệp hiện nay trên
thế giới đang có nhiều thay đổi cơ bản. Sự thay đổi này xuất phát từ yêu
cầu đòi hỏi cần phải đáp ứng một cách đầy đủ và đa dạng nhu cầu thông
tin của các đối tượng sử dụng trong nền kinh tế toàn cầu. Hệ thống kế
toán Việt nam trong nền kinh tế thị trường được thiết kế và phát triển với
nhận thức mới về đối tượng sử dụng thông tin. Thông tin trên báo cáo tài
chính là căn cứ quan trọng của các quyết định quản lý, đầu tư và vay nợ,
vì thế các báo cáo tài chính cần cung cấp các thông tin cần thiết, và phù
hợp với nhu cầu thông tin của các đối tượng sử dụng đã được xác lập. Tuy
nhiên, các quy định về lập và trình bày thông tin trên các báo cáo tài chính
trong hệ thống kế toán Việt nam hiện nay vẫn còn chịu ràng buộc bởi các
quy định theo hướng đối tượng sử dụng thông tin chủ yếu là Nhà nước với
mục tiêu kiểm soát, một số các quy định vẫn chưa được xác lập một cách
rõ ràng, cụ thể để có thể đáp ứng một cách đầy đủ yêu cầu thông tin của
các đối tượng trong nền kinh tế thị trường cũng như sự phù hợp với các
chuẩn mực kế toán quốc tế.
Cụ thể, các phương pháp định giá tài sản vẫn có những quy định
chưa hoàn chỉnh trong từng trường hợp cụ thể, vẫn còn sự trùng lắp, hay
mâu thuẫn giữa các quy định gây khó khăn cho việc lập và trình bày báo
cáo tài chính.
Bên cạnh đó, việc xác định kết quả hoạt động kinh doanh của doanh
nghiệp hiện nay vẫn chịu sự chi phối trực tiếp bởi luật thuế thu nhập
doanh nghiệp, các doanh nghiệp vẫn chưa phân biệt rõ ràng giữa việc xác
định lợi nhuận theo mục tiêu tài chính và việc xác định lợi nhuận theo
mục tiêu tính thuế. Đa số các doanh nghiệp vừa và nhỏ đều cho rằng lợi
nhuận theo mục tiêu tính thuế hay lợi nhuận chịu thuế mới chính là lợi
nhuận được các đối tượng sử dụng thông tin kế toán bên ngoài doanh
nghiệp chấp nhận, còn lợi nhuận theo mục tiêu tài chính hay lợi nhuận kế
toán là thông tin chỉ sử dụng trong nội bộ doanh nghiệp.
Hệ thống báo cáo tài chính trong hệ thống kế toán Việt nam hiện
nay về cơ bản đã có những thay đổi phù hợp với nhu cầu thông tin của các
đối tượng sử dụng. Tuy nhiên, việc định giá tài sản và xác định kết quả
hoạt động kinh doanh được ghi nhận trên các báo cáo tài chính vẫn chưa
được xác lập một cách rõ ràng và cụ thể để có thể đáp ứng một cách đầy
đủ yêu cầu thông tin đa dạng của các đối tượng trong nền kinh tế thị
trường cũng như sự phù hợp với hệ thống các nguyên tắc kế toán được
chấp nhận rộng rãi và các chuẩn mực kế toán quốc tế.
Đứng trước thực trạng này, chúng tôi nhận thấy rằng việc nghiên
cứu nhằm hoàn thiện các quy định hướng dẫn cho việc lập và trình bày các
báo cáo tài chính liên quan đến vấn đề định giá phục vụ cho nhu cầu
thông tin cần thiết của các đối tượng sử dụng trong mối quan hệ với việc
xác định và phân biệt kết quả hoạt động kinh doanh theo mục tiêu tài
chính và mục tiêu tính thuế thực sự là một trong những nhu cầu cấp thiết
nhằm hoàn thiện hơn hệ thống kế toán Việt nam hiện nay cũng như trong
thời gian sắp tới. Từ nhận định đó, chúng tôi đã chọn đề tài:
“Định giá tài sản và xác định lợi nhuận trên các báo cáo tài chính.”
2. Mục tiêu, đối tượng và phạm vi nghiên cứu
* Đề tài nghiên cứu hướng đến các mục tiêu chính:
- Xác định rõ mối quan hệ giữa việc chọn lựa các phương pháp định giá tài
sản và xác định lợi nhuận trên báo cáo tài chính và nhu cầu thông tin của
các đối tượng sử dụng trong lý luận và thực tiễn.
- Hoàn thiện các nội dung trong hệ thống kế toán Việt nam liên quan đến
vấn đề định giá tài sản nhằm nâng cao chất lượng của báo cáo tài chính
đáp ứng nhu cầu của các đối tượng sử dụng.
- Xác định rõ sự khác biệt giữa lợi nhuận kế toán theo mục tiêu tài chính
và lợi nhuận kế toán theo mục tiêu tính thuế.
- Thiết lập các báo cáo kết quả kinh doanh tách biệt giữa mục tiêu tài
chính và mục tiêu tính thuế.
- Đề xuất các giải pháp và kiến nghị cụ thể có liên quan việc định giá tài
sản và xác định lợi nhuận trên báo cáo tài chính.
* Đối tượng nghiên cứu:
Luận án nghiên cứu các phương pháp định giá tài sản và xác định lợi
nhuận trên các báo cáo tài chính trong hệ thống kế toán doanh nghiệp
Việt nam để đáp ứng nhu cầu thông tin cần thiết của các đối tượng sử
dụng khác nhau trong nền kinh tế thị trường.
* Phạm vi của đề tài tập trung nghiên cứu 2 vấn đề chính:
- Việc định giá tài sản trình bày trên bảng cân đối kế toán của doanh
nghiệp. Đề tài không đi vào nghiên cứu việc đánh giá tài sản doanh
nghiệp nói chung.
- Lợi nhuận kế toán với 2 dữ liệu đầu ra là lợi nhuận theo mục tiêu tài
chính và lợi nhuận theo mục tiêu tính thuế trên báo cáo kết quả hoạt động
kinh doanh của doanh nghiệp.
3. Phương pháp nghiên cứu:
- Sử dụng phương pháp duy vật biện chứng chỉ đạo việc nghiên cứu.
- Sử dụng phương pháp quy nạp để nghiên cứu các vấn đề lý luận và trình
bày quan điểm về các vấn đề liên quan.
- Sử dụng phương pháp thống kê và phân tích để nghiên cứu các vấn đề
thực tiễn.
- Sử dụng phương pháp tổng hợp đưa ra các đề xuất theo các mục tiêu đã
định hướng.
4. Những đóng góp của luận án:
Luận án đã có những đóng góp mới như sau:
- Làm rõ cơ sở lý luận về tài sản và định giá tài sản trên báo cáo tài chính.
- Góp phần làm rõ cơ sở lý luận về lợi nhuận và xác định lợi nhuận theo
mục tiêu tài chính và theo mục tiêu tính thuế.
- Đề xuất sử dụng giá thị trường trong việc định giá tài sản trên báo cáo
tài chính, kết hợp với thuyết minh giá gốc nhằm đáp ứng nhu cầu thông tin
đa chiều của các đối tượng sử dụng.
- Tổng hợp thực trạng, chỉ ra các khiếm khuyết về vấn đề định giá tài sản
và xác định lợi nhuận trên các báo cáo tài chính trong hệ thống kế toán
hiện nay.
- Thiết lập sự tách biệt giữa bảng kết quả kinh doanh theo mục tiêu tài
chính và theo mục tiêu tính thuế.
- Đề xuất các giải pháp hoàn thiện việc định giá tài sản và xác định lợi
nhuận nhằm nâng cao chất lượng của các báo cáo tài chính và đáp ứng
một cách đầy đủ nhu cầu sử dụng thông tin trong nền kinh tế thị trường.
144 trang |
Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 2348 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Báo cáo Định giá tài sản và xác định lợi nhuận trên các tài chính, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
öôïc noäp cho cô quan Thueá
quaûn lyù thay cho “Tôø khai quyeát toaùn thueá thu nhaäp doanh nghieäp” ñính
keøm vôùi caùc baùo caùo taøi chính. Caàn phaân bieät giöõa baûng keát quaû kinh
doanh theo muïc tieâu tính thueá thu nhaäp doanh nghieäp vaø baûn “Quyeát toaùn
thueá thu nhaäp doanh nghieäp”, caùc thoâng tin keá toaùn thueá toång hôïp do
doanh nghieäp laäp seõ ñöôïc trình baøy treân baûng caùo keát quaû kinh doanh
“theo muïc tieâu tính thueá”, caùc thoâng tin keá toaùn thueá sau khi ñöôïc kieåm
tra, xeùt duyeät seõ ñöôïc trình baøy treân baûng “Quyeát toaùn thueá thu nhaâïp
doanh nghieäp”.
Nhaèm ñôn giaûn hoaù, taêng cöôøng tính linh hoaït, vaø khoâng thöôøng
xuyeân thay ñoåi khi coù caùc quy ñònh môùi, maãu baùo caùo taøi chính theo muïc
tieâu tính thueá thay cho “Tôø khai quyeát toaùn thueá thu nhaäp doanh nghieäp”
ñeà xuaát ñöôïc trình baøy trong baûng 3.7
Baûng 3.7- Baûng keát quaû kinh doanh theo muïc tieâu tính thueá
Baûng keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh
(Theo muïc tieâu tính thueá thu nhaäp doanh nghieäp)
Naêm 20xx
Ñôn vò tính:_____
STT Chæ tieâu Maõ soá Thöïc
hieän
naêm
Thueá
thu
nhaäp
ñieàu
chænh
01 Lôïi nhuaän (loã) thuaàn töø hoaït ñoäng kinh
doanh theo muïc tieâu taøi chính.
30
Ñieàu chænh taêng:
02 Caùc khoaûn chi phí khoâng ñöôïc khaáu tröø
cho muïc tieâu tính thueá
30.1
03 Caùc khoaûn thu nhaäp khoâng theå hieän treân
baùo caùo taøi chính nhöng laø thu nhaäp chòu
thueá
30.2
Ñieàu chænh giaûm
04 Caùc khoaûn chi phí khoâng theå hieän treân
baùo caùo taøi chính nhöng laø chi phí hôïp lyù
khaáu tröø thueá
30.3
05 Caùc khoaûn thu nhaäp theå hieän treân baùo
caùo taøi chính khoâng laø thu nhaäp chòu thueá
30.4
06 Lôïi nhuaän chòu thueá (loã) töø hoaït ñoäng
kinh doanh
30.0
07 Lôïi nhuaän (loã) khaùc theo muïc tieâu taøi
chính.
40
Ñieàu chænh taêng:
08 Caùc khoaûn chi phí khoâng ñöôïc khaáu tröø
cho muïc tieâu tính thueá
40.1
09 Caùc khoaûn thu nhaäp khoâng theå hieän treân
baùo caùo taøi chính nhöng laø thu nhaäp chòu
thueá
40.2
Ñieàu chænh giaûm
10 Caùc khoaûn chi phí khoâng theå hieän treân
baùo caùo taøi chính nhöng laø chi phí hôïp lyù
khaáu tröø thueá
40.3
11 Caùc khoaûn thu nhaäp theå hieän treân baùo
caùo taøi chính khoâng laø thu nhaäp chòu thueá
40.4
12 Lôïi nhuaän chòu thueá (Loã) khaùc 40.0
13 Toång lôïi nhuaän (Loã) tröôùc thueá 50
Ñieàu chænh taêng:
14 Caùc khoaûn chi phí khoâng ñöôïc khaáu tröø
cho muïc tieâu tính thueá
50.1
15 Caùc khoaûn thu nhaäp khoâng theå hieän treân
baùo caùo taøi chính nhöng laø thu nhaäp chòu
thueá
50.2
Ñieàu chænh giaûm
16 Caùc khoaûn chi phí khoâng theå hieän treân
baùo caùo taøi chính nhöng laø chi phí hôïp lyù
khaáu tröø thueá
50.3
17 Caùc khoaûn thu nhaäp theå hieän treân baùo
caùo taøi chính khoâng laø thu nhaäp chòu thueá
50.4
18 Toång lôïi nhuaän chòu thueá (Loã) 50
19 Loã naêm tröôùc chuyeån sang 60
20 Toång thu nhaäp chòu thueá sau khi chuyeån
loã
70
21 Thueá thu nhaäp doanh nghieäp 80
22 Thueá ñöôïc mieãn giaûm (neáu coù) 80.1
23 Toång soá thueá taïm noäp trong naêm 80.2
24 Soá thueá coøn laïi phaûi noäp 80.3
25 Lôïi nhuaän (loã) sau thueá 90
Phaàn giaûi thích maãu bieåu baûng keát quaû kinh doanh theo muïc tieâu
tính thueá thu nhaäp:
- Veà noäi dung baùo caùo
Trình baøy söï khaùc bieät giöõa keát quaû kinh doanh theo muïc tieâu taøi
chính vaø keát quaû kinh doanh theo muïc tieâu tính thueá vôùi caùc chæ tieâu lôïi
nhuaän hoaït ñoäng kinh doanh, lôïi nhuaän khaùc vaø toång lôïi nhuaän kinh doanh.
Taát caû caùc chæ tieâu trong phaàn naøy ñeàu trình baøy theo toång soá phaùt
sinh trong kyø baùo caùo.
- Nguoàn goác soá lieäu ñeå laäp baùo caùo
+ Caên cöù vaøo soá lieäu cuûa baûng keát quaû kinh doanh theo muïc tieâu taøi chính
+ Caên cöù vaøo soá lieäu treân soå keá toaùn trong kyø töø taøi khoaûn loaïi 5 ñeán loaïi
9.
- Noäi dung vaø phöông phaùp laäp caùc chæ tieâu
@ Coät thöïc hieän naêm
+ Lôïi nhuaän (loã) thuaàn töø hoaït ñoäng kinh doanh (Maõ soá 30):
Soá lieäu ñeå ghi vaøo chæ tieâu naøy laø soá lieäu cuûa coät luõy keá töø ñaàu naêm
cuûa chæ tieâu “lôïi nhuaän (loã) thuaàn töø hoaït ñoäng kinh doanh” (maõ soá 30) cuûa
baûng keát quaû kinh doanh theo muïc tieâu taøi chính.
+ Caùc khoaûn ñieàu chænh taêng, giaûm veà thu nhaäp vaø chi phí
(Maõ soá 30.1, 30.2, 30.3, 30.4, 40.1, 40.2, 40.3, 40.4)
Soá lieäu ñeå ghi vaøo caùc chæ tieâu naøy laø soá lieäu treân “Baùo caùo chi tieát
caùc khoaûn ñieàu chænh thu nhaäp chòu thueá” vôùi maõ soá töông öùng.
+ Lôïi nhuaän chòu thueá (Loã) töø hoaït ñoäng kinh doanh (Maõ soá 30.0)
Chæ tieâu naøy phaûn aùnh keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh
nghieäp trong kyø baùo caùo sau khi ñieàu chænh caùc khoaûn doanh thu, chi phí
theo luaät thueá thu nhaäp doanh nghieäp.
Maõ soá 30.0 = Maõ soá 30 + (Maõ soá 30.1+ Maõ soá 30.2) – (Maõ soá 30.3+Maõ soá
30.4)
+ Lôïi nhuaän chòu thueá (Loã) khaùc (Maõ soá 40.0)
Chæ tieâu naøy phaûn aùnh lôïi nhuaän (loã) khaùc cuûa doanh nghieäp trong
kyø baùo caùo sau khi ñieàu chænh caùc khoaûn thu nhaäp, chi phí theo luaät thueá
thu nhaäp doanh nghieäp.
Maõ soá 40.0 = Maõ soá 40 + (Maõ soá 40.1+ Maõ soá 40.2) – (Maõ soá 40.3+Maõ soá
40.4)
+ Toång caùc khoaûn ñieàu chænh taêng giaûm:
- Caùc khoaûn chi phí khoâng ñöôïc khaáu tröø cho muïc tieâu tính thueá:
Chæ tieâu naøy phaûn aùnh toång caùc chi phí khoâng ñöôïc khaáu tröø cho
muïc tieâu tính thueá thu nhaäp trong kyø naøy.
Maõ soá 50.1= Maõ soá 30.1 + Maõ soá 40.1
- Caùc khoaûn thu nhaäp khoâng theå hieän treân baùo caùo taøi chính theo
muïc tieâu taøi chính nhöng laø thu nhaäp chòu thueá.
Chæ tieâu naøy phaûn aùnh toång caùc khoaûn thu nhaäp khoâng theå hieän treân
keát quaû kinh doanh theo muïc tieâu taøi chính nhö laø thu nhaäp chòu thueá trong
kyø naøy.
Maõ soá 50.2 = Maõ soá 30.2 + Maõ soá 40.2
- Caùc khoaûn chi phí khoâng theå hieän treân baùo caùo taøi chính theo
muïc tieâu taøi chính nhöng laø chi phí hôïp lyù khaáu tröø thueá.
Chæ tieâu naøy phaûn aùnh toång caùc khoaûn chi phí khoâng theå hieän treân
keát quaû kinh doanh theo muïc tieâu taøi chính nhö laø chi phí hôïp lyù khaáu tröø
thueá trong kyø naøy.
Maõ soá 50.3 = Maõ soá 30.3 + Maõ soá 40.3
- Caùc khoaûn thu nhaäp theå hieän treân baùo caùo taøi chính theo muïc tieâu
taøi chính nhöng khoâng laø thu nhaäp chòu thueá.
Chæ tieâu naøy phaûn aùnh toång caùc khoaûn thu nhaäp theå hieän treân keát
quaû kinh doanh theo muïc tieâu taøi chính nhöng khoâng laø thu nhaäp chòu thueá
trong kyø naøy.
Maõ soá 50.4 = Maõ soá 30.4 + Maõ soá 40.4
+ Toång lôïi nhuaän chòu thueá (Loã):
Chæ tieâu naøy phaûn aùnh toång soá lôïi nhuaän (loã) thöïc hieän trong kyø baùo
caùo cuûa doanh nghieäp sau khi ñieàu chænh caùc khoaûn thu nhaäp, chi phí theo
luaät thueá thu nhaäp doanh nghieäp.
Maõ soá 50 = Maõ soá 30.0 + Maõ soá 40.0
+ Loã naêm tröôùc chuyeån sang:
Chæ tieâu naøy phaûn aùnh toång soá loã cuûa naêm tröôùc (neáu coù) chuyeån
sang ñöôïc xaùc ñònh theo keá hoaïch chuyeån loã cuûa cô sôû kinh doanh
+ Toång thu nhaäp chòu thueá sau khi chuyeån loã:
Maõ soá 70 = Maõ soá 50 – Maõ soá 60
+ Thueá thu nhaäp doanh nghieäp:
Chæ tieâu naøy phaûn aùnh toång soá thueá thu nhaäp doanh nghieäp phaûi noäp
trong kyø baùo caùo:
Maõ soá 80 = Maõ soá 70 * Thueá suaát thueá thu nhaäp doanh nghieäp
+ Thueá ñöôïc mieãn giaûm (neáu coù)
Cô sôû kinh doanh töï xaùc ñònh caùc ñieàu kieän ñöôïc mieãn thueá, giaûm
thueá, thueá suaát öu ñaõi, thôøi haïn aùp duïng thueá suaát öu ñaõi, möùc mieãn giaûm
thueá vaø thôøi gian mieãn giaûm thueá.
+ Soá thueá ñaõ taïm noäp trong naêm
Chæ tieâu naøy phaûn aùnh toång soá thueá ñaõ noäp theo caùc giaáy noäp tieàn
hoaëc bieân lai noäp thueá thu nhaäp doanh nghieäp trong kyø tính thueá.
+ Soá thueá coøn laïi phaûi noäp
Maõ soá 80.3 = Maõ soá 80 – Maõ soá 80.1 – Maõ soá 80.2
+ Lôïi nhuaän sau thueá (Loã):
Chæ tieâu naøy phaûn aùnh toång soá lôïi nhuaän (loã) thuaàn töø caùc hoaït ñoäng
cuûa doanh nghieäp sau khi ñieàu chænh caùc khoaûn thu nhaäp, chi phí theo luaät
thueá thu nhaäp doanh nghieäp vaø tröø thueá thu nhaäp doanh nghieäp phaûi noäp
(neáu coù) phaùt sinh trong kyø baùo caùo.
Maõ soá 90 = Maõ soá 70 – Maõ soá 80
@ Coät thueá thu nhaäp ñieàu chænh
Soá lieäu cuûa coät naøy ñöôïc laäp caên cöù vaøo coät thöïc hieän naêm cuûa doøng
töông öùng nhaân vôùi thueá suaát thueá thu nhaäp doanh nghieäp cuûa khoaûn muïc.
Doøng 21, maõ soá 80 coät thöïc hieän naêm vaø coät thueá thu nhaäp ñieàu
chænh phaûi truøng khôùp, vaø coät naøy cuõng laø cô sôû ñeå kieåm tra laïi vieäc tính
toaùn.
Tuyø theo ñaëc ñieåm cuûa töøng doanh nghieäp, caùc khoaûn ñieàu chænh
taêng, giaûm coù theå ñöôïc trình baøy chi tieát treân caùc baùo caùo chi tieát theo
baûng 3.8 khoâng baét buoäc.
Baûng3.8- Baùo caùo chi tieát caùc khoaûn ñieàu chænh thueá thu nhaäp doanh
nghieäp.
Baùo caùo chi tieát caùc khoaûn ñieàu chænh thu nhaäp chòu thueá
Naêm 20xx
Ñôn vò tính:_____
STT Chæ tieâu Maõ soá Soá tieàn
01 Caùc khoaûn ñieàu chænh taêng
Caùc khoaûn chi phí khoâng ñöôïc khaáu tröø cho muïc
tieâu tính thueá
50.1
Töø hoaït ñoäng kinh doanh 30.1
….
Töø hoaït ñoäng khaùc 40.1
….
Caùc khoaûn thu nhaäp khoâng theå hieän treân baùo
caùo taøi chính nhöng laø thu nhaäp chòu thueá
50.2
Töø hoaït ñoäng kinh doanh 30.2
….
Töø hoaït ñoäng khaùc 40.2
….
02 Caùc khoaûn ñieàu chænh giaûm
Caùc khoaûn chi phí khoâng theå hieän treân baùo caùo
taøi chính nhö laø chi phí hôïp lyù khaáu tröø thueá
50.3
Töø hoaït ñoäng kinh doanh 30.3
….
Töø hoaït ñoäng khaùc 40.3
….
Caùc khoaûn thu nhaäp theå hieän treân baùo caùo taøi
chính nhöng khoâng laø thu nhaäp chòu thueá
50.4
Töø hoaït ñoäng kinh doanh 30.4
….
Töø hoaït ñoäng khaùc 40.4
….
03 Ñieàu chænh taêng giaûm thuaàn 50
Maãu baùo caùo chi tieát khoâng caàn quy ñònh cuï theå maø tuøy theo ñaëc
ñieåm kinh doanh cuûa doanh nghieäp vaø thöïc teá phaùt sinh nghieäp vuï, doanh
nghieäp seõ keâ khai chi tieát. Caên cöù vaøo luaät thueá thu nhaäp doanh nghieäp,
doanh nghieäp seõ töï keâ khai caùc khoaûn caàn ñieàu chænh nhaèm dieãn giaûi chi
tieát caùc maõ soá 30.1, 30.2, 30.3, 30.4, 40.1, 40.2, 40.3, 40.4 treân baûng keát
quaû kinh doanh theo muïc tieâu tính thueá. Nhaèm hoã trôï thoâng tin cho caùc
nhaø quaûn lyù doanh nghieäp, baùo caùo chi tieát naøy caàn theå hieän chæ tieâu “Ñieàu
chænh taêng giaûm thuaàn” (maõ soá 70)
Ñieàu chænh taêng, giaûm thuaàn= Toång chænh taêng – Toång ñieàu chænh giaûm
Maõ soá 50.0 = (Maõ soá 50.1 + Maõ soá 50.2) – Maõ soá (50.3 + Maõ soá 50.4)
- Phaân loaïi cheânh leäch
Caên cöù vaøo baûn chaát vaø noäi dung cuûa caùc khoaûn cheânh leäch giöõa
doanh thu vaø chi phí laøm caên cöù xaùc ñònh lôïi nhuaän kinh doanh theo muïc
tieâu taøi chính vaø doanh thu vaø chi phí laøm caên cöù xaùc ñònh thu nhaäp chòu
thueá, caùc khoaûn cheânh leäch neân chia laøm hai loaïi sau:
- Cheânh leäch taïm thôøi: laø khoaûn cheânh leäch giöõa giaù trò ghi soå cuûa caùc
khoaûn muïc taøi saûn hay nôï phaûi traû trong baûng caân ñoái keá toaùn vaø cô sôû tính
thueá thu nhaäp cuûa caùc khoaûn muïc naøy. Caùc khoaûn cheânh leäch taïm thôøi seõ
laø caên cöù xaùc ñònh lôïi nhuaän chòu thueá cho thôøi kyø töông lai.
Ví duï: Cheânh leäch taïm thôøi coù theå do doanh nghieäp choïn löïa phöông phaùp
phaân boå khaùc bieät giöõa baûng keát quaû kinh doanh theo muïc tieâu taøi chính
vaø baûng keát quaû kinh doanh theo muïc tieâu tính thueá nhö phöông phaùp phaân
boå coâng cuï, duïng cuï.
- Cheânh leäch thöôøng xuyeân: laø khoaûn cheânh leäch giöõa giaù trò ghi soå cuûa
caùc khoaûn muïc taøi saûn hay nôï phaûi traû trong baûng caân ñoái keá toaùn vaø cô sôû
tính thueá thu nhaäp cuûa caùc khoaûn muïc naøy. Caùc khoaûn cheânh leäch thöôøng
xuyeân seõ khoâng laø caên cöù xaùc ñònh lôïi nhuaän chòu thueá cho thôøi kyø töông
lai. Cheânh leäch thöôøng xuyeân xuaát phaùt töø caùc khoaûn doanh thu, chi phí bò
khoáng cheá hoaëc khoâng tuaân thuû caùc quy ñònh veà thueá.
Ví duï: Caùc chi phí khoâng coù chöùng töø hôïp leä.
Caùc khoaûn ñieàu chænh taêng, giaûm thueá thu nhaäp doanh nghieäp treân
baûng keát quaû kinh doanh theo muïc tieâu tính thueá ñeà xuaát bao goàm caû
cheânh leäch thöôøng xuyeân vaø cheânh leäch taïm thôøi.
- Phöông phaùp xöû lyù cheânh leäch
Trong thöïc teá hieän nay taïi caùc doanh nghieäp, do Boä Taøi chính vöøa
ban haønh chuaån möïc keá toaùn vaø chöa coù caùc höôùng daãn coù lieân quan ñeán
vieäc xöû lyù cheânh leäch giöõa keát quaû kinh doanh cuûa baùo caùo taøi chính theo
muïc tieâu taøi chính vaø baùo caùo taøi chính theo muïc tieâu tính thueá, neân phaàn
lôùn caùc doanh nghieäp ñeàu khoâng thöïc hieän caùc xöû lyù khi phaùt sinh caùc
cheânh leäch. Nhaèm naâng cao tính höõu duïng cuûa caùc thoâng tin treân caùc baùo
caùo taøi chính, caùc khoaûn cheânh leäch giöõa keát quaû kinh doanh theo keá toaùn
vaø thueá caàn ñöôïc thöïc hieän xöû lyù nhö sau:
- Ñoái vôùi cheânh leäch taïm thôøi:
Caùc khoaûn cheânh leäch taïm thôøi seõ aûnh höôûng ñeán caên cöù tính thueá
trong töông lai, neân caùc naøy caàn ñöôïc ñieàu chænh theo nguyeân taéc ghi nhaän
laø moät khoaûn nôï phaûi traû (neáu khoaûn cheânh leäch naøy laø thu nhaäp chòu thueá
trong töông lai) hay ghi nhaän laø moät taøi saûn (neáu khoaûn cheânh leäch naøy coù
theå khaáu tröø trong töông lai).
+ Neáu cheânh leäch taïm thôøi laø caùc khoaûn thu nhaäp chòu thueá hoaõn laïi
phaûi chòu thueá thu nhaäp trong töông lai thì ñöôïc ghi nhaän laø moät khoaûn nôï
phaûi traû, ñeà xuaát taøi khoaûn xöû lyù laø taøi khoaûn “Thueá thu nhaäp hoaõn laïi phaûi
traû”.
Taøi khoaûn naøy laø taøi khoaûn caáp 3 cuûa taøi khoaûn 3334 “Thueá thu
nhaäp doanh nghieäp”. Ñaây laø taøi khoaûn ñieàu chænh taêng cuûa taøi khoaûn 3334
neân coù keát caáu töông töï taøi khoaûn 3334.
Soá dö ñaàu kyø:
Soá thueá hoaõn laïi luõy keá ñaàu kyø
Soá phaùt sinh giaûm:
Soá thueá hoaõn laïi ñaõ xöû lyù trong kyø
Soá phaùt sinh taêng:
Soá thueá hoaõn laïi phaùt sinh trong kyø
Soá dö cuoái kyø:
Soá thueá hoaõn laïi luõy keá cuoái kyø
Taøi khoaûn naøy ñöôïc môû chi tieát cho töøng noäi dung lieân quan ñeán caùc
khoaûn thueá hoaõn laïi phaûi traû.
+ Neáu cheânh leäch taïm thôøi laø caùc khoaûn taøi saûn seõ ñöôïc khaáu tröø
thueá thu nhaäp trong töông lai thì ñöôïc ghi nhaän laø moät taøi saûn, taøi khoaûn xöû
lyù laø taøi khoaûn 134 “Thueá traû tröôùc ngaén haïn” hay 234 “Thueá traû tröôùc daøi
haïn”.
Tuøy thuoäc vaøo thôøi gian maø khoaûn cheânh leäch seõ chuyeån thaønh
khoaûn thu nhaäp chòu thueá trong töông lai maø thöïc hieän caùc xöû lyù keá toaùn
vaøo taøi khoaûn 134 “Thueá traû tröôùc ngaén haïn” hay 234 “Thueá traû tröôùc daøi
haïn”.
Taøi khoaûn 134 vaø 234 laø taøi khoaûn taøi saûn coù keát caáu nhö sau:
Soá dö ñaàu kyø:
Soá thueá traû tröôùc luõy keá ñaàu kyø
Soá phaùt sinh taêng:
Soá thueá traû tröôùc phaùt sinh trong kyø
Soá phaùt sinh giaûm:
Soá thueá traû tröôùc xöû lyù trong kyø
Soá dö cuoái kyø:
Soá thueá traû tröôùc luõy keá cuoái kyø
Caùc taøi khoaûn naøy ñöôïc môû chi tieát cho töøng noäi dung lieân quan ñeán
caùc khoaûn thueá traû tröôùc.
- Ñoái vôùi cheânh leäch thöôøng xuyeân:
Caùc khoaûn cheânh leäch thöôøng xuyeân seõ khoâng aûnh höôûng ñeán caên
cöù tính thueá thu nhaäp doanh nghieäp trong töông lai, do ñoù caùc khoaûn naøy
khoâng caàn phaûi ñieàu chænh caùc doanh thu chi phí loaïi tröø hay tính theâm maø
chæ caàn ñieàu chænh soá cheânh leäch thueá thu nhaäp phaûi noäp coù lieân quan.
Vieäc thöïc hieän caùc buùt toaùn xöû lyù caùc khoaûn cheânh leäch nhö sau:
- Ñoái vôùi cheânh leäch taïm thôøi:
+ Khi chi phí keá toaùn > chi phí hôïp lyù tính thueá
* Xöû lyù chi phí nhöõng naêm ñaàu khi chi phí keá toaùn > chi phí hôïp lyù tính
thueá, laøm cho soá thueá thu nhaäp phaûi noäp > soá thueá thu nhaäp tính treân lôïi
nhuaän keá toaùn, khoaûn ñieàu chænh caàn ñöôïc thöïc hieän:
Nôï TK Thueá traû tröôùc soá cheânh leäch töøng naêm
Coù TK Thueá phaûi noäp soá cheânh leäch töøng naêm
* Xöû lyù chi phí nhöõng naêm cuoái khi chi phí keá toaùn < chi phí hôïp lyù tính
thueá:
Nôï TK Lôïi nhuaän chöa phaân phoái soá thueá traû tröôùc luõy keá
Coù TK Thueá traû tröôùc soá thueá traû tröôùc luõy keá
Nhaèm cung caáp caùc thoâng tin höõu ích hôn, caùc khoaûn thueá traû tröôùc naøy
caàn phaân loaïi thaønh thueá traû tröôùc ngaén haïn hay thueá traû tröôùc daøi haïn.
- Thueá traû tröôùc ngaén haïn: laø caùc khoaûn thueá traû tröôùc nhöng seõ ñöôïc khaáu
tröø khi xaùc ñònh thu nhaäp chòu thueá trong naêm saép tôùi.
- Thueá traû tröôùc daøi haïn: laø caùc khoaûn thueá traû tröôùc nhöng seõ ñöôïc khaáu
tröø khi xaùc ñònh thu nhaäp chòu thueá sau hôn 1 naêm.
+ Khi chi phí keá toaùn < chi phí hôïp lyù tính thueá
* Xöû lyù chi phí nhöõng naêm ñaàu khi chi phí keá toaùn < chi phí hôïp lyù tính
thueá:
Nôï TK Thueá phaûi noäp soá cheânh leäch töøng naêm
Coù TK Thueá thu nhaäp hoaõn laïi phaûi traû soá cheânh leäch töøng naêm
* Xöû lyù chi phí nhöõng naêm cuoái khi chi phí keá toaùn > chi phí hôïp lyù tính
thueá:
Nôï TK Thueá thu nhaäp hoaõn laïi phaûi traû soá thueá traû chaäm luõy keá
Coù TK Lôïi nhuaän chöa phaân phoái soá thueá traû chaäm luõy keá
- Ñoái vôùi cheânh leäch taïm thôøi:
+ Ñieàu chænh taêng thueá thu nhaäp phaûi noäp:
Nôï TK Lôïi nhuaän chöa phaân phoái
Coù TK Thueá phaûi noäp
+ Ñieàu chænh giaûm thueá thu nhaäp phaûi noäp:
Nôï TK Thueá phaûi noäp
Coù TK Lôïi nhuaän chöa phaân phoái
Tình huoáng minh hoïa cho caùc ñeà xuaát naøy ñöôïc trình baøy chi tieát
trong noäi dung cuûa phuï luïc soá 3.
3.2.3 Thuyeát minh baùo caùo taøi chính
Nhö ñaõ trình baøy, vieäc ñöa ra caùc quy ñònh dieãn giaûi chi tieát caùc noäi
dung trong thuyeát minh baùo caùo taøi chính nhö hieän nay thöôøng daãn ñeán keát
quaû laø Boä Taøi chính thöôøng xuyeân ban haønh caùc höôùng daãn, söûa ñoåi boå
sung khi coù caùc chuaån möïc keá toaùn môùi ban haønh. Beân caïnh ñoù, caùc noäi
dung quy ñònh trình baøy trong baûn thuyeát minh baùo caùo taøi chính cuõng khoù
coù theå bao quaùt ñöôïc taát caû caùc vaán ñeà lieân quan ñeán yeâu caàu trình baøy
trong caùc chuaån möïc keá toaùn.
Vì vaäy, ñeå thuyeát minh baùo caùo taøi chính mang tính bao quaùt, linh
hoaït vaø phuø hôïp trong caùc tình huoáng khi ban haønh hay söûa ñoåi caùc chuaån
möïc keá toaùn, Boä Taøi chính khoâng caàn thieát phaûi ñöa ra caùc quy ñònh höôùng
daãn chi tieát.
Theo chuaån möïc keá toaùn soá 21 “Trình baøy baùo caùo taøi chính”, thì khi
quyeát ñònh trình baøy chính saùch keá toaùn cuï theå trong baùo caùo taøi chính
doanh nghieäp caàn xem xeùt vieäc dieãn giaûi naøy coù giuùp cho ngöôøi söû duïng
hieåu ñöôïc caùch thöùc phaûn aùnh caùc nghieäp vuï giao dòch vaø caùc söï kieän
trong keát quaû hoaït ñoäng vaø tình hình taøi chính cuûa doanh nghieäp hay
khoâng. Maët khaùc, vieäc trình baøy caùc chính saùch keá toaùn moät caùch cuï theå seõ
ñöôïc quy ñònh chi tieát trong caùc chuaån möïc keá toaùn. Theo noäi dung quy
ñònh naøy, Boä taøi chính chæ caàn ban haønh maãu thuyeát minh baùo caùo taøi chính
veà caáu truùc vaø caùc noäi dung chung. Rieâng phaàn lieân quan ñeán caùc chuaån
möïc keá toaùn cuï theå, caùc doanh nghieäp caàn tuaân thuû theo caùc quy ñònh dieãn
giaûi chi tieát trong töøng chuaån möïc keá toaùn.
Beân caïnh ñoù, nhaèm cung caáp caùc thoâng tin höõu ích hôn cho ngöôøi söû
duïng, treân baùo caùo taøi chính neân thuyeát minh söï aûnh höôûng cuûa caùc tröôøng
hôïp laïm phaùt hay giaûm phaùt ñeán caùc khoaûn muïc troïng yeáu treân baùo caùo taøi
chính cuûa ñôn vò, vaø coâng boá giaù trò coù theå thöïc hieän cuûa caùc khoaûn muïc
troïng yeáu.
3.3 KIEÁN NGHÒ VAØ BIEÄN PHAÙP AÙP DUÏNG.
3.3.1 Trình baøy moät soá caùc vaán ñeà caàn söûa ñoåi boå sung lieân quan ñeán
caùc ñeà xuaát.
Nhaèm hoã trôï cho caùc ñeà xuaát mang tính khaû thi trong thöïc teá, luaän
aùn ñöa ra nhöõng kieán nghò vaø bieän phaùp aùp duïng lieân quan ñeán vieäc hoaøn
thieän vaán ñeà xaùc ñònh thu nhaäp vaø ñònh giaù taøi saûn treân caùc baùo caùo taøi
chính doanh nghieäp Vieät nam nhö sau:
3.3.1.1 Lieân quan ñeán vaán ñeà ñònh giaù taøi saûn treân baùo caùo taøi chính.
- Hoaøn thieän chuaån möïc chung.
Nhaèm taïo döïng moät khuoân khoå phaùp lyù hoaøn chænh cho vieäc ñònh giaù
caùc taøi saûn treân baùo caùo taøi chính, Boä taøi chính caàn söûa ñoåi, boå sung chuaån
möïc chung trong heä thoáng chuaån möïc keá toaùn Vieät nam caùc noäi dung:
- Ñònh nghóa taøi saûn
- Ñieàu kieän ghi nhaän caùc yeáu toá baùo caùo taøi chính
- Cô sôû xaùc ñònh giaù trò
- Nguyeân taéc troïng yeáu
Noäi dung söûa ñoåi, boå sung nhö ñaõ trình baøy trong caùc ñeà xuaát nhaèm
hoaøn thieän hôn chuaån möïc chung, vaø taïo döïng moät khuoân khoå lyù thuyeát vaø
phaùp lyù hoaøn chænh hôn trong vieäc ñònh giaù taøi saûn treân caùc baùo caùo taøi
chính. Noäi dung phaàn chuaån möïc chung sau khi chænh söûa trình baøy ôû phuï
luïc soá 6.
- Söûa ñoåi, boå sung caùc chuaån möïc, cheá ñoä keá toaùn coù lieân quan
+ Söûa ñoåi, boå sung thoâng tö 105/2002/QÑ-BTC
Vieäc ñaùnh giaù laïi ngoaïi teä cuoái kyø vaãn tuaân thuû theo chuaån möïc keá
toaùn soá 10 “AÛnh höôûng cuûa vieäc thay ñoåi tyû giaù hoái ñoaùi”, vaø söûa ñoåi, boå
sung thoâng tö höôùng daãn 105/2003/TT ban haønh ngaøy 4 thaùng 11 naêm 2003
lieân quan ñeán noäi dung höôùng daãn chuaån möïc keá toaùn soá 10 “AÛnh höôûng
cuûa vieäc thay ñoåi tyû giaù hoái ñoaùi” veà ñaùnh giaù laïi caùc khoaûn muïc tieàn teä
coù goác ngoaïi teä taïi ngaøy laäp baûng caân ñoái keá toaùn ôû thôøi ñieåm cuoái naêm taøi
chính.
+ Ban haønh chuaån möïc keá toaùn “Keá toaùn caùc khoaûn ñaàu tö”
Ban haønh chuaån möïc keá toaùn “Keá toaùn caùc khoaûn ñaàu tö” vaø caùc
höôùng daãn lieân quan ñeán caùc khoaûn chöùng khoaùn ñaàu tö vôùi caùc noäi dung:
- Phaân bieät chöùng khoaùn ñaàu tö coù nieâm yeát vaø khoâng nieâm yeát treân
thò tröôøng chöùng khoaùn.
- Quy ñònh veà phöông phaùp xaùc ñònh giaù trò caùc khoaûn ñaàu tö chöùng
khoaùn vaøo cuoái nieân ñoä keá toaùn.
- Quy ñònh veà caùc noäi dung trình baøy vaø coâng boá ñoái vôùi caùc khoaûn
ñaàu tö chöùng khoaùn.
- Höôùng daãn xöû lyù keá toaùn caùc cheânh leäch giöõa giaù goác vaø giaù thò
tröôøng. Vieäc xöû lyù caùc cheânh leäch giöõa giaù goác vaø “giaù trò thuaàn coù theå
thöïc hieän ñöôïc” ñöôïc thöïc hieän thoâng qua caùc taøi khoaûn:
+ Taøi khoaûn chi tieát 412 “Cheânh leäch ñaùnh giaù laïi taøi saûn” .
+ Taøi khoaûn söûa ñoåi noäi dung vaø keát caáu 129 “ Taêng (giaûm) giaù caùc
khoaûn ñaàu tö ngaén haïn”.
+ Taøi khoaûn söûa ñoåi noäi dung vaø keát caáu 229 “ Taêng (giaûm) giaù caùc
khoaûn ñaàu tö daøi haïn”.
+ Söûa ñoåi thoâng tö 107/TT-BTC
Caàn söûa ñoåi caùc noäi dung trong thoâng tö 107/TT-BTC ban haønh ngaøy
31 thaùng 12 naêm 2001 lieân quan ñeán keá toaùn döï phoøng caùc khoaûn phaûi thu
vôùi caùc noäi dung:
- Xaùc ñònh baûn chaát cuûa caùc khoaûn phaûi thu khoù ñoøi laø chi phí cuûa
phöông thöùc baùn haøng traû chaäm.
- Phaân bieät roõ raøng giöõa thôøi ñieåm laäp döï phoøng vaø thôøi ñieåm xoùa soå
caùc khoaûn phaûi thu.
- Höôùng daãn laäp döï phoøng caùc khoaûn phaûi thu khoù ñoøi theo phöông
phaùp öôùc tính theo doanh thu baùn chòu thuaàn thöïc hieän trong kyø.
- Höôùng daãn söûa ñoåi, boå sung veà keá toaùn caùc nghieäp vuï kinh teá chuû
yeáu lieân quan ñeán döï phoøng caùc khoaûn phaûi thu khoù ñoøi.
+ Söûa ñoåi, boå sung chuaån möïc keá toaùn soá 2 “Haøng toàn kho”
- Söûa ñoåi, boå sung chuaån möïc keá toaùn soá 2 “Haøng toàn kho” vôùi caùc
noäi dung:
+ Phaân loaïi haøng toàn kho theo muïc ñích xaùc ñònh giaù trò. Haøng toàn
kho coù theå chia ra laøm 2 nhoùm: nhoùm haøng toàn kho coù giaù caû thò tröôøng
ñöôïc Nhaø nöôùc quy ñònh vaø nhoùm haøng toàn kho Nhaø nöôùc khoâng quy ñònh
veà giaù caû thò tröôøng.
+ Quy ñònh boå sung veà phöông phaùp xaùc ñònh giaù trò cuûa caùc nhoùm
haøng toàn kho.
+ Quy ñònh boå sung veà caùc noäi dung trình baøy vaø coâng boá ñoái vôùi
caùc nhoùm haøng toàn kho.
+ Boå sung noäi dung cuûa ñoaïn 08 chuaån möïc keá toaùn soá 2 “Haøng toàn
kho” lieân quan ñeán chi phí saûn xuaát chung coá ñònh phaân boå vaøo chi phí saûn
xuaát kinh doanh
- Ban haønh thoâng tö höôùng daãn xöû lyù keá toaùn caùc cheânh leäch giöõa
giaù goác vaø giaù thò tröôøng haøng toàn kho. Vieäc xöû lyù caùc cheânh leäch taêng giaù
giöõa giaù goác vaø “giaù trò coù theå thöïc hieän ñöôïc” ñöôïc thöïc hieän thoâng qua
taøi khoaûn:
+ Taøi khoaûn 632 “Giaù voán haøng baùn”.
+ Taøi khoaûn söûa ñoåi noäi dung vaø keát caáu: 159 “ Taêng (giaûm) giaù
haøng toàn kho”.
+ Söûa ñoåi, boå sung chuaån möïc keá toaùn soá 3 “ Taøi saûn coá ñònh höõu hình”,
chuaån möïc keá toaùn soá 4 “Taøi saûn coá ñònh voâ hình”
- Boå sung noäi dung trình baøy vaø coâng boá trong chuaån möïc keá toaùn soá
03 “Taøi saûn coá ñònh höõu hình” vaø noäi dung chuaån möïc keá toaùn soá 04 “Taøi
saûn coá ñònh voâ hình” lieân quan ñeán vieäc ñònh giaù laïi taøi saûn. Ñoàng thôøi ñöa
ra caùc höôùng daãn coù lieân quan ñeán vieäc ñònh giaù nhö danh muïc caùc coâng ty
thaåm ñònh giaù ñöôïc nhaø nöôùc coâng nhaän vaø caùc yeâu caàu thöøa nhaän “giaù trò
coù theå thöïc hieän ñöôïc” cuûa caùc taøi saûn sau khi ñaõ ñöôïc xaùc ñònh bôûi caùc
coâng ty thaåm ñònh giaù nhö nguoàn thoâng tin höõu ích cho caùc quyeát ñònh kinh
teá coù lieân quan nhö cho vay, ñònh giaù doanh nghieäp,…
- Boå sung caùc noäi dung trình baøy vaø coâng boá ñoái vôùi caùc taøi saûn coá
ñònh khoâng söû duïng trong chuaån möïc keá toaùn soá 3 “Taøi saûn coá ñònh höõu
hình”, vaø chuaån möïc keá toaùn soá 4 “Taøi saûn coá ñònh voâ hình”.
- Höôùng daãn xöû lyù keá toaùn caùc nghieäp vuï ñaùnh giaù laïi taøi saûn coá ñònh
khoâng söû duïng. Vieäc xöû lyù caùc cheânh leäch taêng, giaûm do ñaùnh giaù laïi taøi
saûn coá ñònh khoâng söû duïng ñöôïc thöïc hieän thoâng qua caùc taøi khoaûn:
+ Taøi khoaûn chi tieát 412 “Cheânh leäch ñaùnh giaù laïi taøi saûn”.
+ Söûa ñoåi, boå sung noäi dung chuaån möïc keá toaùn soá 5 “Baát ñoäng saûn ñaàu
tö”
- Boå sung noäi dung trình baøy vaø coâng boá trong chuaån möïc keá toaùn soá
05 “Baát ñoäng saûn ñaàu tö” lieân quan ñeán vieäc xaùc ñònh giaù trò sau khi ghi
nhaän ban ñaàu.
- Ñieàu chænh vaø boå sung ñoaïn 22 cuûa chuaån möïc lieân quan ñeán baát
ñoäng saûn ñaàu tö chôø taêng giaù.
- Boå sung veà caùc noäi dung trình baøy vaø coâng boá ñoái vôùi caùc baát ñoäng
saûn ñaàu tö ñang chôø taêng giaù.
- Ban haønh thoâng tö höôùng daãn xöû lyù keá toaùn caùc nghieäp vuï ñaùnh giaù
laïi baát ñoäng saûn ñaàu tö chôø taêng giaù. Vieäc xöû lyù caùc cheânh leäch taêng, giaûm
do ñaùnh giaù laïi caùc baát ñoäng saûn ñaàu tö chôø taêng giaù ñöôïc thöïc hieän thoâng
qua caùc taøi khoaûn:
+ Taøi khoaûn chi tieát 412 “Cheânh leäch ñaùnh giaù laïi taøi saûn”.
+ Taøi khoaûn 229 “Taêng (giaûm) giaù caùc khoaûn ñaàu tö daøi haïn”
3.3.1.2 Lieân quan ñeán vaán ñeà xaùc ñònh lôïi nhuaän.
- Thay ñoåi caùc quy ñònh veà Thueá.
Thay ñoåi ñieåm 1, muïc II, khoaûn D veà “Keâ khai thueá thu nhaäp doanh
nghieäp” trong thoâng tö 128/2003/TT-BTC höôùng daãn thi haønh Luaät thueá
thu nhaäp doanh nghieäp. Thay theá “Tôø khai quyeát toaùn thueá thu nhaäp doanh
nghieäp” maø doanh nghieäp phaûi noäp thaønh “Keát quaû kinh doanh theo muïc
tieâu tính thueá”. Cô sôû kinh doanh coù traùch nhieäm keâ khai vaø noäp baûng
“Keát quaû kinh doanh theo muïc tieâu tính thueá” cho cô quan tröïc tieáp quaûn
lyù khi keát thuùc kyø tính thueá. Caên cöù ñeå keâ khai laø döïa vaøo keát quaû saûn
xuaát, kinh doanh haøng hoùa, dòch vuï treân baùo caùo taøi chính theo muïc tieâu
taøi chính vaø caùc ñieàu chænh taêng, giaûm doanh thu, chi phí theo Luaät thueá
thu nhaäp doanh nghieäp do cô sôû kinh doanh töï xaùc ñònh.
Caùc cô sôû kinh doanh caàn noäp ñính keøm theo baûng “Keát quaû kinh
doanh theo muïc tieâu tính thueá”, baûng “Baùo caùo chi tieát caùc ñieàu chænh thu
nhaäp chòu thueá” nhaèm giaûi trình caùc caên cöù ñieàu chænh vaø xaùc ñònh soá thueá
thu nhaäp phaûi noäp trong naêm.
Baûng “Keát quaû kinh doanh theo muïc tieâu tính thueá”: noäi dung, keát
caáu vaø phöông phaùp laäp nhö ñeà xuaát vaø boå sung theâm phaàn II vaø phaàn III
trong quyeát ñònh 167/2000/BTC ban haønh ngaøy 25/10/2000. Maãu bieåu baùo
caùo trình baøy ôû phuï luïc soá 4.
- Thay ñoåi caùc quy ñònh veà keá toaùn.
- Boä Taøi chính caàn ban haønh thoâng tö höôùng daãn chuaån möïc keá toaùn
soá 17 “Thueá thu nhaäp doanh nghieäp” vaø caùc thoâng tö höôùng daãn chi tieát.
- Noäi dung cuûa thoâng tö höôùng daãn chuaån möïc keá toaùn soá 17“Thueá
thu nhaäp doanh nghieäp” caàn bao goàm caùc noäi dung chuû yeáu:
+ Phaân bieät cheânh leäch taïm thôøi vaø cheânh leäch thöôøng xuyeân lieân
quan ñeán söï khaùc bieät giöõa lôïi nhuaän keá toaùn vaø lôïi nhuaän chòu thueá.
+ Höôùng daãn caùc xöû lyù keá toaùn lieân quan ñeán caùc khoaûn cheânh leäch.
Vieäc thöïc hieän xöû lyù caùc khoaûn cheânh leäch taïm thôøi ñöôïc thöïc hieän qua
caùc taøi khoaûn:
- Boå sung taøi khoaûn “Thueá thu nhaäp hoaõn laïi phaûi traû” laø taøi khoaûn
caáp 3 cuûa taøi khoaûn 3334 “Thueá thu nhaäp doanh nghieäp”. Taøi khoaûn naøy
ñöôïc môû chi tieát cho töøng noäi dung lieân quan ñeán caùc khoaûn thueá thu nhaäp
traû chaäm.
- Boå sung taøi khoaûn 134 “Thueá traû tröôùc ngaén haïn” vaø 234 “Thueá
traû tröôùc daøi haïn”. Caùc taøi khoaûn naøy ñöôïc môû chi tieát cho töøng noäi dung
lieân quan ñeán caùc khoaûn thueá traû tröôùc.
3.3.1.3 Söûa ñoåi, boå sung caùc baùo caùo taøi chính
- Lieân quan ñeán caùc baûng caân ñoái keá toaùn
Trong baûng caân ñoái keá toaùn, boå sung caùc chæ tieâu “Thueá traû tröôùc
ngaén haïn”, “Thueá traû tröôùc daøi haïn”, “Thueá thu nhaäp hoaõn laïi phaûi traû”
[phuï luïc soá 7]
- Lieân quan ñeán caùc baûng keát quaû kinh doanh
Thay ñoåi, boå sung cheá ñoä baùo caùo taøi chính vôùi baûng “Keát quaû kinh
doanh” theo muïc tieâu taøi chính: maãu bieåu, noäi dung, vaø phöông phaùp laäp
nhö höôùng daãn boå sung, söûa ñoåi “Baùo caùo keát quaû kinh doanh” cuûa thoâng
tö 89/2002/TT-BTC ban haønh ngaøy 9 thaùng 10 naêm 2002, tuy nhieân baûng
keát quaû kinh doanh seõ boå sung taùch bieät phaàn “AÛnh höôûng cuûa söï thay ñoåi
caùc chính saùch keá toaùn”. [phuï luïc soá 5]
- Lieân quan ñeán thuyeát minh baùo caùo taøi chính
- Thay ñoåi maãu thuyeát minh baùo caùo taøi chính theo ñeà xuaát [phuï luïc
soá 8] vôùi caùc quy ñònh yeâu caàu thöïc hieän theo caùc quy ñònh veà trình baøy vaø
coâng boá ñaõ ñöôïc höôùng daãn trong caùc chuaån möïc keá toaùn cuï theå.
- Boå sung söï trình baøy söï aûnh höôûng cuûa laïm phaùt ñeán caùc khoaûn
muïc troïng yeáu treân baùo caùo taøi chính.
- Boå sung söï coâng boá giaù trò coù theå thöïc hieän ñöôïc cuûa caùc khoaûn
muïc troïng yeáu treân caùc baùo caùo taøi chính.
3.3.2 Caùc kieán nghò khaùc coù lieân quan.
3.3.2.1 Veà phía Nhaø nöôùc
- Veà lónh vöïc thueá, nhaèm muïc tieâu thöïc hieän caûi caùch haønh chính
thueá, hieän ñaïi hoùa coâng taùc quaûn lyù thueá, vaø phaùt huy tính töï chuû, yù thöùc töï
giaùc thöïc hieän phaùp luaät veà thueá, Boä Taøi chính cuøng vôùi Toång cuïc Thueá
caàn thöïc hieän vaø phaùt trieån cô cheá cô sôû saûn xuaát kinh doanh töï khai, vaø töï
noäp thueá.
Cô sôû kinh doanh caàn töï keâ khai thueá, töï xaùc ñònh soá thueá phaûi noäp,
vaø noäp baûng keát quaû kinh doanh theo muïc tieâu tính thueá cho cô quan thueá.
Cô sôû kinh doanh chòu traùch nhieäm tröôùc phaùp luaät veà tính trung thöïc, vaø
chính xaùc cuûa caùc soá lieäu treân baûng keát quaû kinh doanh theo muïc tieâu tính
thueá.
Ñeå thöïc hieän cô cheá naøy, Boä Taøi chính caàn tieáp tuïc thay ñoåi caùc thuû
tuïc haønh chính moät caùch ñoàng boä, aùp duïng caùc thuû tuïc keâ khai, noäp thueá
ñôn giaûn vaø thuaän lôïi hôn. Ñoàng thôøi môû caùc lôùp taäp huaán hay phaùt trieån
caùc dòch vuï tö vaán thueá höôùng daãn nhöõng thay ñoåi veà thuû tuïc keâ khai thueá
vaø quyeát toaùn thueá thu nhaäp doanh nghieäp nhaèm taïo thuaän lôïi hôn cho caùc
cô sôû kinh doanh hieåu roõ quyeàn haïn vaø traùch nhieäm, töï giaùc tuaân thuû caùc
nghóa vuï thueá theo quy ñònh.
- Veà lónh vöïc keá toaùn-kieåm toaùn, ngoaøi vieäc ban haønh caùc chuaån
möïc keá toaùn-kieåm toaùn môùi, caùc höôùng daãn coù lieân quan vaø söûa ñoåi, boå
sung caùc chuaån möïc keá toaùn-kieåm toaùn hieän haønh, thì trong thôøi gian tröôùc
maét Boä taøi chính caàn xem xeùt, thöïc hieän caùc noäi dung chuû yeáu sau:
+ Xaùc ñònh khung phaùp lyù cuûa caùc vaên baûn phaùp quy veà keá toaùn-
kieåm toaùn. Tieáp tuïc hoaøn thieän caùc vaên baûn höôùng daãn Luaät keá toaùn ñeå
taïo haønh lang phaùp lyù vöõng chaéc cho söï phaùt trieån cuûa heä thoáng keá toaùn
Vieät nam.
+ Hoaøn thieän heä thoáng chuaån möïc keá toaùn Vieät nam ñoàng thôøi ban
haønh nhöõng quy ñònh boå sung phuø hôïp vôùi caùc noäi dung ñaõ ban haønh trong
caùc boä luaät khaùc nhö Luaät keá toaùn, Luaät thueá, Luaät chöùng khoaùn, …Caùc
thoâng tö, vaên baûn höôùng daãn chæ neân döøng laïi ôû möùc giaûi thích nhaèm cuï
theå hoùa caùc yeâu caàu cuûa caùc chuaån möïc, khoâng neân ñöa ra caùc noäi dung
môùi, maâu thuaãn vôùi chuaån möïc ñaõ ban haønh.
+ Xem xeùt caùc noäi dung trong caùc chuaån möïc keá toaùn môùi saép ban
haønh vaø caùc höôùng daãn söûa ñoåi boå sung caùc chuaån möïc keá toaùn-kieåm toaùn
hieän haønh. Qua caùc chuaån möïc ban haønh vaø caùc thoâng tö höôùng daãn cho
thaáy vieäc soaïn thaûo caùc chuaån möïc cuõng nhö thoâng tö höôùng daãn ñöôïc
phaân coâng theo töøng nhoùm, toå soaïn thaûo, ñieàu naøy daãn ñeán söï khoâng nhaát
quaùn trong caùch söû duïng thuaät ngöõ cuõng nhö noäi dung giöõa caùc chuaån möïc
khaùc nhau cuõng nhö giöõa chuaån möïc vaø thoâng tö höôùng daãn chuaån möïc.
Trong quy trình xaây döïng chuaån möïc, noäi dung cuûa caùc chuaån möïc döï thaûo
caàn thieát phaûi ñöôïc xem xeùt trong moái töông quan vôùi noäi dung Luaät keá
toaùn, noäi dung cuûa chuaån möïc chung vaø noäi dung cuûa caùc chuaån möïc keá
toaùn, kieåm toaùn ñaõ ban haønh vaø seõ ban haønh.
- Veà moái lieân quan giöõa keá toaùn-thueá, caàn ban haønh vaên baûn höôùng
daãn roõ raøng cho caùc doanh nghieäp söï khaùc bieät giöõa lôïi nhuaän keá toaùn vaø
lôïi nhuaän chòu thueá moät caùch ñoàng boä giöõa caùc vaên baûn höôùng daãn veà thueá
vaø keá toaùn.
- Veà moái lieân quan giöõa kieåm toaùn-thueá, theo nghò ñònh
105/2004NÑ-CP ban haønh ngaøy 30/03/2004 veà kieåm toaùn ñoäc laäp, moät
trong nhöõng lónh vöïc hoaït ñoäng maø caùc coâng ty kieåm toaùn ñoäc laäp coù theå
thöïc hieän laø “kieåm toaùn baùo caùo taøi chính vôùi muïc ñích thueá vaø dòch vuï
quyeát toaùn thueá”. Tuy nhieân cuõng theo nghò ñònh treân, giaù trò cuûa keát quaû
kieåm toaùn chæ laø “caên cöù tin caäy ñeå cô quan nhaø nöôùc, ñôn vò caáp treân
quaûn lyù, ñieàu haønh theo chöùc naêng, nhieäm vuï ñöôïc giao” vaø khoâng ñeà caäp
ñeán giaù trò cuûa kieåm toaùn baùo caùo taøi chính vôùi muïc ñích thueá ñoái vôùi cô
quan thueá. Beân caïnh ñoù, luaät thueá thu nhaäp doanh nghieäp vaø caùc vaên baûn
höôùng daãn coù lieân quan cuõng chöa ñeà caäp ñeán giaù trò cuûa keát quaû kieåm
toaùn baùo caùo taøi chính vôùi muïc ñích thueá vaø dòch vuï quyeát toaùn thueá coù
ñöôïc cô quan thueá chaáp nhaän hay khoâng. Ñeå thöïc hieän cô cheá cô sôû kinh
doanh töï keâ khai thueá, Boä Taøi chính neân ban haønh caùc höôùng daãn veà giaù
trò cuûa keát quaû kieåm toaùn baùo caùo taøi chính vôùi muïc ñích tính thueá ñoái vôùi
cô quan Thueá. Tröôùc maét, neân baét buoäc caùc cô sôû kinh doanh ñöôïc choïn thí
ñieåm töï keâ khai, töï noäp thueá thöïc hieän kieåm toaùn baùo caùo taøi chính theo
muïc tieâu tính thueá vaø cô quan thueá seõ chaáp nhaän keát quaû naøy nhö moät caên
cöù tính thueá.
3.3.2.2 Veà phía doanh nghieäp
Caùc nhaø quaûn lyù doanh nghieäp caàn thay ñoåi nhaän thöùc veà lôïi nhuaän,
lôïi nhuaän keá toaùn vaø caû lôïi nhuaän chòu thueá ñeàu laø lôïi nhuaän “hôïp phaùp”.
Caùc doanh nghieäp khoâng neân môû 2 heä thoáng soå saùch keá toaùn maø chæ neân
söû duïng 1 heä thoáng soå saùch keá toaùn vôùi 2 baùo caùo keát quaû kinh doanh theo
muïc tieâu taøi chính vaø theo muïc tieâu tính thueá. Caàn nhaän thöùc raèng, cô quan
thueá chæ caên cöù vaøo lôïi nhuaän keá toaùn thöïïc hieän caùc ñieàu chænh ñeå xaùc
ñònh lôïi nhuaän chòu thueá chöù khoâng phaûi nghieâm caám caùc doanh nghieäp
khoâng ñöôïc pheùp ñöa caùc nghieäp vuï khoâng coù “chöùng töø hôïp leä” vaøo soå
saùch keá toaùn. Beân caïnh ñoù, thöïc teá hieän nay, phaàn lôùn caùc nhaân vieân keá
toaùn taïi caùc doanh nghieäp ñieàu khoâng coù ñieàu kieän nghieân cöùu, tieáp caän
vôùi caùc vaên baûn phaùp quy môùi veà taøi chính keá toaùn neân thöôøng hieåu sai
hay khoâng aùp duïng caùc quy ñònh môùi veà keá toaùn, thueá. Do ñoù, nhaèm tuaân
thuû caùc chuaån möïc keá toaùn, caùc cheá ñoä keá toaùn, caùc vaên baûn quy ñònh veà
thueá trong vieäc laäp vaø trình baøy caùc baùo caùo taøi chính, caùc doanh nghieäp
caàn taïo ñieàu kieän huaán luyeän caùc nhaân vieân keá toaùn hieåu bieát caùc chuaån
möïc keá toaùn, caùc cheá ñoä keá toaùn môùi, caùc quy ñònh veà thueá hieän haønh vaø
ñoùng goùp caùc yù kieán veà söï aûnh höôûng cuûa vieäc aùp duïng caùc vaên baûn phaùp
quy veà keá toaùn trong thöïc teá taïi doanh nghieäp thoâng qua caùc hieäp hoäi, toå
chöùc ngheà nghieäp.
3.3.2.3 Veà phía caùc toå chöùc giaùo duïc, caùc hieäp hoäi ngheà nghieäp
Hieän nay, soá nguoàn löïc chuyeân gia chuyeân ngaønh keá toaùn taïi caùc
tröôøng Ñaïi hoïc, cao ñaúng, caùc Vieän nghieân cöùu vaãn chöa ñöôïc söû duïng
moät caùch ñuùng möùc trong vieäc hoã trôï xaây döïng heä thoáng chuaån möïc keá
toaùn Vieät nam, trong khi quyeát ñònh soá 489/QÑ-BTC ban haønh ngaøy 10
thaùng 05 naêm 2000 veà “Quy trình xaây döïng, ban haønh vaø coâng boá chuaån
möïc keá toaùn, chuaån möïc kieåm toaùn Vieät nam” quy ñònh böôùc thöù 2 trong
trình töï trao ñoåi, xin yù kieán laø “Toå chöùc caùc cuoäc trao ñoåi roäng raõi xin yù
kieán tham gia cuûa caùc chuyeân gia keá toaùn, kieåm toaùn, chuyeân gia taøi chính
ôû caùc cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc, caùc tröôøng ñaïi hoïc vaø trung hoïc,….” Vì
vaäy, quy trình xaây döïng, ban haønh vaø coâng boá caùc chuaån möïc keá toaùn,
chuaån möïc kieåm toaùn Vieät nam raát caàn söï hoã trôï cuûa caùc chuyeân gia am
hieåu chuaån möïc keá toaùn quoác teá vaø ñieàu kieän neàn kinh teá Vieät nam vaø caùc
toå chöùc giaùo duïc, caùc hieäp hoäi ngheà nghieäp caàn phaûi trôû thaønh moät trung
taâm hoã trôï cho vieäc nghieân cöùu vaø soaïn thaûo caùc chuaån möïc keá toaùn cuõng
nhö caùc vaên baûn phaùp quy veà keá toaùn. Vì vaäy, caàn môû roäng phaïm vi vaø
chöùc naêng cuûa caùc toå chöùc giaùo duïc, caùc hieäp hoäi ngheà nghieäp trong vieäc
giaùm saùt vaø ñoùng goùp yù kieán lieân quan ñeán vieäc ban haønh cuõng nhö thöïc
hieän caùc quy ñònh veà taøi chính, keá toaùn, thueá.
Beân caïnh ñoù, caùc toå chöùc giaùo duïc caàn thieát keá laïi chöông trình
giaûng daïy, bieân soaïn taøi lieäu giaûng daïy keá toaùn phuø hôïp vaø caäp nhaäp
thöôøng xuyeân vôùi caùc chuaån möïc keá toaùn ban haønh. Caùc tröôøng ñaïi hoïc,
cao ñaúng, caùc trung taâm chuyeân ngaønh,… caàn trôû thaønh moät caàu noái giöõa
caùc doanh nghieäp vaø vieäc aùp duïng caùc vaên baûn phaùp quy môùi veà keá toaùn
trong vai troø höôùng daãn vaø thu thaäp caùc yù kieán ñoùng goùp töø phía caùc doanh
nghieäp.
KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 3
Hoaøn thieän vieäc ñònh giaù taøi saûn vaø xaùc ñònh lôïi nhuaän treân caùc baùo
caùo taøi chính coù yù nghóa quan troïng trong vieäc taêng cöôøng tính höõu duïng
cuûa caùc thoâng tin treân baùo caùo taøi chính, phuø hôïp vôùi caùc thoâng leä quoác teá
veà keá toaùn, vaø ñaùp öùng nhu caàu hoäi nhaäp khu vöïc vaø theá giôùi.
Caùc thoâng tin veà giaù trò taøi saûn caàn höôùng ñeán muïc tieâu cung caáp
thoâng tin höõu ích, ñaày ñuû cho caùc ñoái töôïng söû duïng phuø hôïp vôùi caùc quyeát
ñònh coù lieân quan. Vieäc xaùc laäp vaø laøm roõ moái quan heä giöõa lôïi nhuaän keá
toaùn (lôïi nhuaän theo muïc tieâu taøi chính) vaø lôïi nhuaän chòu thueá (lôïi nhuaän
theo muïc tieâu tính thueá) nhaèm xaây döïng moät thay ñoåi nhaän thöùc sai leäch
cuûa ña soá ngöôøi laäp, trình baøy cuõng nhö söû duïng caùc thoâng tin treân baùo caùo
taøi chính nhaèm hoaøn thieän heä thoáng thoâng tin keá toaùn theo phöông chaâm
minh baïch, vaø coâng khai.
Beân caïnh ñoù, caùc vaán ñeà hoaøn thieän caàn phaûi ñöôïc giaûi quyeát thoâng
qua caùc quy ñònh söûa ñoåi caàn thieát treân caùc baùo caùo taøi chính theo muïc tieâu
taøi chính cuõng nhö caùc quy ñònh veà thueá coù lieân quan. Vaán ñeà thöïc hieän
hoaøn thieän laø caû moät quaù trình vaø khoâng chæ laø traùch nhieäm rieâng cuûa Nhaø
nöôùc, maø coøn laø traùch nhieäm töø phía doanh nghieäp vaø caùc toå chöùc, caù nhaân
coù lieân quan. Vieäc giaûi quyeát moät caùch ñoàng boä caùc vaán ñeà seõ taïo ñoäng
löïc phaùt trieån cho heä thoáng keá toaùn Vieät nam theo ñuùng ñònh höôùng, vôùi heä
thoáng thoâng tin keá toaùn cung caáp deã hieåu, minh baïch, coâng khai vaø ñaày ñuû.
4 KEÁT LUAÄN
Trong neàn kinh teá thò tröôøng, vôùi yeâu caàu ñoøi hoûi ngaøy caøng cao veà söï
trung thöïc vaø ñoä tin caäy cuûa caùc thoâng tin do keá toaùn cung caáp nhaèm laøm
cô sôû cho caùc quyeát ñònh kinh teá, Nhaø nöôùc ñaõ khoâng can thieäp vaø ñieàu
haønh hoaït ñoäng cuûa caùc doanh nghieäp baèng bieän phaùp haønh chính maø qua
caùc chính saùch vaø coâng cuï kinh teá. Trong thôøi gian qua, moâi tröôøng phaùp
lyù veà thueá, keá toaùn vaø kieåm toaùn ñaõ ñöôïc cuûng coá trong thôøi gian qua vôùi
söï ra ñôøi cuûa caùc Luaät thueá môùi, Luaät keá toaùn vaø caùc chuaån möïc keá toaùn
vaø kieåm toaùn taïo ñieàu kieän ñoùng goùp quan troïng trong vieäc naâng cao khaû
naêng quaûn lyù, giaùm saùt vaø taêng cöôøng tính coâng khai, minh baïch cuûa neàn
kinh teá.
Tuy nhieân, quaù trình thöïc hieän cho thaáy caùc quy ñònh veà maët phaùp lyù
hieän nay vaãn chöa ñuû ñeå höôùng daãn caùc hoaït ñoäng veà thueá keá toaùn, kieåm
toaùn mang laïi hieäu quaû cao nhaát. Nhöõng haønh vi thieáu minh baïch trong
tieán trình cung caáp thoâng tin taøi chính taïi caùc doanh nghieäp Nhaø nöôùc, caùc
coâng ty coå phaàn hay vieäc kinh doanh khoâng hôïp phaùp, troán thueá taïi caùc
doanh nghieäp ngoaøi quoác doanh ñaõ gaây ra nhöõng toån haïi lôùn cho neàn kinh
teá quoác gia. Do ñoù, tính minh baïch trong caùc thoâng tin taøi chính cung caáp
thaät söï laø cô sôû ñeå taïo laäp moät moâi tröôøng thoâng tin höõu duïng cho caùc
quyeát ñònh veà caùc hoaït ñoäng kinh teá taøi chính.
Vieäc phaân bieät roõ caùc khoaûn lôïi nhuaän vaø xaùc ñònh lôïi nhuaän ñaït
ñöôïc cuûa doanh nghieäp cuõng nhö choïn löïa caùc phöông phaùp xaùc ñònh giaù
trò cuûa taøi saûn laø nhaèm giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà lieân quan ñeán caùc nhu caàu
thoâng tin ña chieàu cuûa caùc ñoái töôïng söû duïng thoâng tin keá toaùn.
Caùc noäi dung lyù thuyeát trình baøy cho thaáy coù nhieàu phöông phaùp xaùc
ñònh lôïi nhuaän cuõng nhö ñònh giaù taøi saûn treân caùc baùo caùo taøi chính, song
yeâu caàu cuûa thöïc teá chæ cho pheùp choïn moät. Vieäc löïa choïn vaán ñeà nghieân
cöùu maø luaän aùn trình baøy laø nhaèm phuø hôïp vôùi neàn kinh teá thò tröôøng cuûa
Vieät nam hieän nay, maø chuû yeáu laø nhu caàu thoâng tin cuûa caùc ñoái töôïng söû
duïng.
Moät khi giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà veà thoâng tin ña chieàu vaän haønh phuø
hôïp vôùi neàn kinh teá thò tröôøng thì ñoù seõ laø moät trong nhöõng noäi dung thieát
yeáu nhaèm höôùng ñeán caùc muïc tieâu chung:
- Taïo ra moät coâng cuï cung caáp thoâng tin phuø hôïp, ñoàng boä naâng cao
hieäu quaû cung caáp thoâng tin cuûa heä thoáng keá toaùn Vieät nam.
- Vaø goùp phaàn hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn Vieät nam phuø hôïp vôùi söï
phaùt trieån cuûa neàn kinh teá thò tröôøng.
DANH MUÏC COÂNG TRÌNH CUÛA TAÙC GIAÛ
ÑAÕ COÂNG BOÁ COÙ LIEÂN QUAN ÑEÁN LUAÄN AÙN
1/ Xaùùc laääp moäät khuoâân khoåå lyùù thuyeáát cho vieääc xaâây döïïng heää thoááng chuaåån
möïïc keáá toaùùn Vieäät nam.
(Taïïp chí Phaùùt trieåån kinh teáá soáá 122, thaùùng 12 naêêm 2000).
2/ YÙÙ kieáán veàà quy ñònh trong chuaåån möïïc chung cuûûa heää thoááng chuaåån möïïc
keáá toaùùn Vieäät nam.
(Taïïp chí Keáá toaùùn soáá 44 thaùùng 10 naêêm 2003).
3/ Veàà khaùùi nieääm caùùc yeááu toáá cuûûa baùùo caùùo taøøi chính trong chuaåån möïïc
chung.
(Taïïp chí Keáá toaùùn soáá 49 thaùùng 08 naêêm 2004).
4/ Vieääc ñònh giaùù taøøi saûûn treâân baùùo caùùo taøøi chính vaøø nhu caààu thoââng tin trong
neààn kinh teáá thò tröôøøng.
(Taïïp chí Phaùùt trieåån kinh teáá soáá 182, thaùùng 12 naêêm 2005)
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
Tieáng Vieät
1. AASC (2002), Chuaån möïc keá toaùn doanh nghieäp Coäng Hoaø Nhaân
daân Trung Hoa.
2. Ban Vaät Giaù Chính Phuû (2002), Chuyeân san thaåm ñònh giaù vaø thò
tröôøng, NXB TPHCM.
3. Ban Vaät Giaù Chính Phuû (2003), Nhöõng tieâu chuaån thaåm ñònh giaù
quoác teá naêm 2000, NXB TPHCM.
4. Boä Moân Keá toaùn Taøi chính (2004), Khoa Keá toaùn-Kieåm toaùn,
Tröôøng Ñaïi Hoïc Kinh Teá TPHCM, Keá toaùn Taøi Chính, NXB
Thoáng keâ.
5. Boä Taøi Chính (1995), Heä thoáng keá toaùn Vieät nam.
6. Boä Taøi Chính (2001-2005), Heä thoáng chuaån möïc keá toaùn Vieät nam.
7. Chính phuû (2004), Nghò ñònh 105/2004/NÑ-CP ngaøy 30/03/2004 veà
Kieåm toaùn ñoâïc laäp.
8. Toång Cuïc Thueá (2003), Heä thoáng caùc vaên baûn phaùp luaät veà thueá thu
nhaäp doanh nghieäp (söûa ñoåi), NXB Thoáng keâ.
9. Buøi Vaên Döông, Voõ Vaên Nhò, Haø Xuaân Thaïch (1999), Keá toaùn taøi
chính, NXB Thoáng keâ.
10. Dunckley, John (2002), Xu höôùng hoäi tuï vaø phaân kyø giöõa caùc tieâu
chuaån thaåm ñònh giaù vaø tieâu chuaån keá toaùn, Chuyeân san thaåm ñònh
giaù vaø thò tröôøng, NXB TPHCM.
11. Phuøng Thò Ñoan (2003), Thueâ Taøi saûn-Nhìn töø goùc ñoä chuaån möïc keá
toaùn Vieät nam môùi ban haønh, Taïp chí keá toaùn 1-2003.
12. Nguyeãn Ñình Ñoã, Ngoâ Theá Chi, Tröông Thò Thuûy (2002), Thoâng leä
vaø chuaån möïc keá toaùn quoác teá, NXB Xaây döïng.
13. EURO-Tap Viet (2000), Noäi dung toùm taét 39 chuaån möïc keá toaùn
quoác teá, NXB Taøi chính.
14. John Ditty (2004), Ñeå heä thoáng keá toaùn Vieät nam ñöôïc quoác teá coâng
nhaän, Taïp chí keá toaùn 01-2004
15. Buøi Vaên Mai (2003), Nhöõng neùt môùi trong döï thaûo Luaät Keá toaùn Vieät
nam, Taïp chí keá toaùn, 1-2003.
16. Huøng Maïnh (1998), Keá toaùn quaûn lyù, NXB Thoáng keâ
17. Meigs, Water B., Meigs, Robert F. (1994), Keá toaùn- cô sôû cuûa caùc
quyeát ñònh kinh doanh, NXB Chính Trò Quoác gia.
18. Ngaân Haøng Theá Giôùi (2000), Taøi lieäu höôùng daãn thöïc haønh caùc
chuaån möïc keá toaùn quoác teá, NXB Chính Trò Quoác Gia.
19. Voõ Vaên Nhò, Mai Hoaøng Minh (2001), Keá toaùn vaø Thueá trong doanh
nghieäp, NXB Thoáng Keâ.
20. Quoác Hoäi (2004), Luaät keá toaùn, Luaät thueá thu nhaäp doanh nghieäp.
21. Nguyeãn Haûi Saûn (1999), Ñaùnh giaù doanh nghieäp, NXB Taøi chính.
22. Traàn Vaên Taù (2003), Keá toaùn, kieåm toaùn Vieät nam trong tieán trình
hoäi nhaäp kinh teá, Taïp chí keá toaùn, 1-2003.
23. Traàn Thò Giang Taân, Phaïm Quoác Thuaàn (2004), Xöû lyù cheânh leäch
thueá thu nhaäp-chuaån möïc keá toaùn caàn ñöôïc ban haønh, Taïp chí keá
toaùn 8-2004.
24. Ñaëng Vaên Thanh (2003), Coâng cuoäc ñoåi môùi heä thoáng keá toaùn Vieät
nam. Thaønh coâng vaø trieån voïng, Taïp chí keá toaùn, 10-2003.
25. Ñoaøn Xuaân Tieân (2003), Ñoåi môùi coâng taùc keá toaùn, kieåm toaùn trong
tieán trình caûi caùch kinh teá vaø hoäi nhaäp quoác teá, Taïp chí keá toaùn, 1-
2003.
26. Phuøng Vaên Tieán, Leâ Ngoïc Taùnh (1990), Toå chöùc keá toaùn vaø kieåm tra
keá toaùn doanh nghieäp, NXB Ñaïi hoïc vaø Giaùo duïc chuyeân nghieäp.
27. Leâ Vaên Tö, Nguyeãn Quoác Khanh (2000), Moät soá vaán ñeà veà chính
saùch tæ giaù hoái ñoaùi cho muïc tieâu phaùt trieån kinh teá Vieät nam, NXB
Thoáng Keâ.
28. Vieän Nghieân Cöùu Khoa Hoïc Ngaân haøng(2003), Xaây döïng cô cheá
quaûn lyù ngoaïi hoái phuø hôïp tieán trình hoäi nhaäp kinh teá theá giôùi,
NXB Thoáng Keâ.
29. Nguyeãn Vieät (2000), Keá toaùn trong neàn kinh teá toaøn caàu, Taïp chí
phaùt trieån kinh teá, 12-2000.
Tieáng Anh
30. Ahmed Riahi Belkaoui (1993), Accounting Theory, Harcourt Brace,
3rd Edition.
31. Anthony, Robert N., David F. Hawkins, Kenneth A .Merchant
(2003), Accounting Text and Cases, McGrawHill, 11th Edition.
32. Christopher Notes, Robert Parker (1995), Comparative International
Accounting, Prentice Hall, 4th Edition.
33. Gerald I. White, Ashwinpaul C.Sondhi, Dov Fried (2003), The
Analysis and use of Financial Statements, Wiley, 3rd Edition.
34. Glautier M.W.E, B. Underdown (1997), Accounting Theory and
Practice, Pitman, 6th Edition.
35. Henderson Scott, Peirson Graham (1992), Issues in Financial
Accounting, Longman, 5th Edition
36. International Accounting Standards Board (2003), Framework and
International Accounting Standards.
37. International Valuation Standards Committee (2003), International
Valuation Standards.
38. Meigs, Williams, Haka, Bettner (2001), Financial Accounting,
McGraw Hill
39. Roberts Clare, Weetman Pauline, Gordon Paul (1998), International
Financial Accounting, A Comparative Approach, Pitman.
40. Zeff, Stephen A., Bala G.Dharan (1994), Readings and Notes on
Financial Accounting, McGraw Hill, 4th Edition.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- Định giá tài sản và xác định lợi nhuận trên các báo cáo tài chính.pdf