Bỏ quá chế độ tư bản chủ nghĩa lên CNXH ở Việt Nam

A. Lời mở đầu: HiÖn nay, vÊn ®Ò nhËn thøc vÒ sù lùa chän con ®­êng ph¸t triÓn x· héi chñ nghÜa, bá qua chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa, kiªn tr× phÊn ®Êu theo lý t­ëng vµ môc tiªu cña chñ nghÜa x· héi cña c¸c tÇng líp nh©n d©n cßn ch­a ®­îc ®Çy ®ñ. VÊn ®Ò nµy còng ®ang ®­îc §¶ng vµ nhµ n­íc ta quan t©m. TiÕn lªn chñ nghÜa x· héi bá qua chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa ë ViÖt Nam ®ã lµ sù ph¸t triÓn tÊt yÕu ë ViÖt Nam, ®­îc §¶ng vµ Hå ChÝ Minh v¹ch ra tõ n¨m 1930 (trong ChÝnh c­¬ng v¾n t¾t, s¸ch l­îc v¾n t¾t trong luËn c­¬ng chÝnh trÞ cña §¶ng) vµ ngµy cµng hoµn thiÖn h¬n trong c¸c ký §¹i héi §¶ng gÇn ®©y. Xuất phát từ thực tế này, em quyết định chọn đề tài “Vấn đề “bỏ qua” chế độ tư bản chủ nghĩa lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam” làm tiểu luận. Nh÷ng nghiªn cøu cña tiÓu luËn này sẽ gãp phÇn vµo sù nhËn thøc râ rµng h¬n vÒ con ®­êng mµ d©n téc ta ®ã lựa chọn. Con đường ấy xuất phát từ những điều kiện khách quan, chủ quan nào; có những thuận lợi, khó khăn gì; con đường tiến hành cũng như những thành tựu đã đạt được, sẽ được làm rõ hơn trong tiểu luận này. Lý luận của tiểu luận này xuất phát từ lý thuyÕt ®Õn thùc tiễn nhËn thøc. §ã lµ những lý luận dựa trªn c¬ së các quan ®iÓm lý luËn nguyªn lý cña chñ nghÜa M¸c Lªnin, t­ t­ëng Hå ChÝ Minh vµ quan ®iÓm cña §¶ng, c¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc. §ång thêi tiÕp thu ý kiÕn, kÕt qu¶ nghiªn cøu cña c¸c nhµ khoa häc vµo tiÓu luËn khoa häc cña m×nh B. Giải quyết vấn đề: I. Cơ sở lý luận cho vấn đề bỏ qua tư bản chủ nghĩa lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam Con đường tiến lên xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam lấy chủ nghĩa Mác – Lênin làm cơ sở lý luận. Có thể nhận thấy việc Việt Nam bỏ qua tư bản chủ nghĩa tiến lên chủ nghĩa xã hội là hoàn toàn phù hợp với lý luận của Mác – Lênin về thời kỳ quá độ 1 Quan điểm của Mác – Ăngghen: Lý luận về hình thái kinh tế- xã hội của C.Mác cho thấy sự biến đổi của các xã hội là quá trình lịch sử tự nhiên. Vận dụng lý luận đó vào phân tích xã hội tư bản, tìm ra các quy luật vận động của nó, C.Mác và Ph. Ăngghen đều cho rằng, phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa có tính chất lịch sử và xã hội tư bản tất yếu bị thay thế bằng xã hội mới- xã hội cộng sản chủ nghĩa. Đồng thời C.Mác và Ph. Ănghghen cũng “dự báo” trên những nét lớn về những đặc trưng cơ bản của xã hội mới, đó là: có lực lượng sản xuất xã hội cao; chế độ sở hữu xã hội về tư liệu sản xuất được xác lập, chế độ người bóc lột người bị thủ tiêu; sản xuất nhằm thỏa mãn nhu cầu của mọi thành viên trong xã hội, nền sản xuất được tiến hành theo một kế hoạch thống nhất trên phạm vi toàn xã hội, sự phân phối sản phẩm bình đẳng; sự đối lập giữa thành thị và nông thôn, giữa lao động trí óc và chân tay bị xóa bỏ... Để xây dựng xã hội mới có những đặc trưng như trên cần phải qua hai giai đoạn: giai đoạn thấp và giai đoạn cao. Sau này V.I.Lênin gọi giai đoạn đầu là chủ nghĩa xã hội và giai đoạn sau là chủ nghĩa cộng sản. C.Mác gọi giai đoạn đầu xã hội chủ nghĩa là thời kỳ quá độ chính trị lên giai đoạn cao của xã hội cộng sản. Vận dụng học thuyết C.Mác vào công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô trước đây, V.I.Lênin đã phát triển lý luận về thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. 2. Nội dung cơ bản của lý luận của V.I.Lênin về thời kỳ quá độ: a) Thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội là tất yếu khách quan, bất cứ quốc gia nào đi lên chủ nghĩa xã hội đều phải trải qua, kể cả các nước có nền kinh tế rất phát triển. Tất nhiên, đối với các nước có nền kinh tế phát triển, thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội có nhiều thuận lợi hơn, có thể diễn ra ngắn hơn so với các nước đi lên chủ nghĩa xã hội bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa có nền kinh tế lạc hậu. Thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội là thời kỳ cải biến cách mạng sâu sắc, triệt để, toàn diện từ xã hội cũ thành xã hội mới. Tính tất yếu của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội được quy định bởi đặc điểm ra đời, phát triển của cách mạng vô sản và những đặc trưng kinh tế, xã hội của chủ nghĩa xã hội. b) Đặc điểm kinh tế cơ bản nhất của thời kỳ quá độ là sự tồn tại nền kinh tế nhiều thành phần và tương ứng với nó có nhiều giai cấp, tầng lớp xã hội khác nhau nhưng vị trí, cơ cấu và tính chất của giai cấp trong xã hội đã thay đỗi một cách sâu sắc. Sự tồn tại của cơ cấu kinh tế nhiều thành phần là khách quan và lâu dài, có lợi cho sự phát triển lực lượng sản xuất, tăng trưởng kinh tế. Theo Lênin, mâu thuẩn của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội là mâu thuẩn giữa chủ nghĩa xã hội đã giành thắng lợi nhưng còn non yếu với chủ nghĩa tư bản đã bị đánh bại nhưng vẫn còn khả năng khôi phục. Vì vậy, thời kỳ quá độ là thời kỳ diễn ra cuộc đấu tranh “ai thắng ai” giữa chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa tư bản quyết liệt, quanh co, khúc khuỷu và phức tạp. c) Khả năng quá độ lên chủ nghĩa xã hội bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa Theo V.I.Lênin, điều kiện để một nước quá độ lên chủ nghĩa xã hội bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa là: Thứ nhất, điều kiện bên trong, có Đảng cộng sản lãnh đạo giành được chính quyền và sử dụng chính quyền nhà nước công, nông, trí thức liên minh làm điều kiện tiên quyết để xây dựng chủ nghĩa xã hội. Thứ hai, điều kiện bên ngoài, có sự giúp đỡ của giai cấp vô sản của các nước tiên tiến đã giành thắng lợi trong cách mạng vô sản. Các nước lạc hậu có khả năng quá độ lên chủ nghĩa xã hội bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa nhưng không phải là quá độ trực tiếp, mà phải qua con đường gián tiếp với một loạt những bước quá độ thích hợp 3. Tính quy luật của con đường quá độ lên XHCN ở Việt Nam: Lịch sử loài người cho đến nay đã trải qua 5 hình thái kinh tế - xã hội: nguyên thủy, chiếm hữu nô lệ, phong kiến, tư bản chủ nghĩa và chủ nghĩa xã hội. Xã hội biến đổi, phát triển không ngừng từ hình thái thấp đến hình thái cao hơn. Các – Mác viết: “Tôi coi sự phát triển của những hình thái kinh tế - xã hội là một quá trình lịch sử - tự nhiên” Vậy sù ph¸t triÓn rót ng¾n cã m©u thuÉn g× víi sù ph¸t triÓn theo qu¸ tr×nh lÞch sö - tù nhiªn kh«ng? C©u tr¶ lêi lµ hoµn toµn kh«ng, bëi trong thùc tÕ, tuÇn tù chØ lµ mét d¹ng thøc cña ph¸t triÓn tù nhiªn (c¸i phæ biÕn). Ngoµi tuÇn tù, sù ph¸t triÓn cña x· héi cßn bao hµm c¶ d¹ng thøc rót ng¾n (c¸i ®Æc thï). Trong "Lêi tùa viÕt cho lÇn xuÊt b¶n thø nhÊt bé T­ b¶n", chÝnh C.M¸c ®· kh¼ng ®Þnh ®iÒu nµy: “Mét x· héi, ngay c¶ khi ®· ph¸t hiÖn ®­îc quy luËt tù nhiªn trong sù vËn ®éng cña nã, còng kh«ng thÓ nµo nh¶y qua c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn tù nhiªn hay dïng s¾c lÖnh ®Ó xo¸ bá nh÷ng giai ®o¹n ®ã. Nh­ng nã cã thÓ rót ng¾n vµ lµm dÞu bít ®­îc nh÷ng c¬n ®au ®Î”. Trong thực tế đã có những bước “bỏ qua” như thế. Ví dụ, Mỹ bỏ qua phong kiến tiến lên tư bản chủ nghĩa; Nga, Ba Lan, Đức...từ nguyên thùy “bỏ qua chế độ chiếm hữu nô lệ lên chế độ phong kiến...Vì vậy, Việt Nam bỏ qua tư bản chủ nghĩa tiến lên xã hội chủ nghĩa là hoàn toàn phù hợp với quy luật, không nằm ngoài lý luận của chủ nghĩa Mác – Lênin II. CƠ SỞ THỰC TIỄN 1. Tính tất yếu khách quan của con đường quá độ lên CNXH ở Việt Nam: Qu¸ ®é lªn CNXH bá qua chÕ ®é TBCN lµ phï hîp víi ®iÒu kiÖn lÞch sö cña ®Êt n­íc ta, lµ sù lùa chän tÊt yÕu cña chÝnh lÞch sö vÒ con ®­êng gi¶i phãng d©n téc vµ ph¸t triÓn ®Êt n­íc cña nh÷ng phong trµo yªu n­íc ViÖt Nam. Ngay sau khi thùc d©n Ph¸p ®Æt ¸ch thèng trÞ trªn l·nh thæ ViÖt Nam, phong trào yêu nước của nhân dân ta nổ ra khắp nơi nhưng cuèi cïng ®Òu thÊt b¹i. Nhiều chí sĩ yêu nước như Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh tuy đã ra đi tìm con đường cứu nước tuy nhiên chưa ai tìm ra được con đường phù hợp với hoàn cảnh của dân tộc (điều kiện kinh tế, xã hội và lịch sử dân tộc). Chỉ tới khi l·nh tô NguyÔn Ái Quèc cña chóng ta sau nh÷ng n¨m b«n ba qua nhiÒu n­íc Ch©u ¢u, Ch©u Phi, khi ®­îc tiÕp xóc víi chñ nghÜa M¸c - Lªnin, đọc được “Luận cương về vấn đề dân tộc và thuộc địa” của V.I.Lênin ®· kh¼ng ®Þnh: “Muèn cøu n­íc vµ gi¶i phãng d©n téc kh«ng cã con ®­êng nµo kh¸c con ®­êng c¸ch m¹ng v« s¶n” bëi v× “chØ cã chñ nghÜa céng s¶n míi cøu nh©n lo¹i, ®em l¹i cho mäi ng­êi kh«ng ph©n biÖt chñng téc vµ nguån gèc tù do, b×nh ®¼ng, b¸c ¸i, ®oµn kÕt, Êm no trªn tr¸i ®Êt, viÖc lµm cho mäi ng­êi, niÒm vui, hoµ b×nh, h¹nh phóc”. Đây chính là mục tiêu mà Việt Nam cũng như toàn thể các dân tộc trên thế giới hướng tới Mặt khác, chủ nghĩa tư bản tuy đã có nhiều điều chỉnh về mặt lợi ích, giải quyết có hiệu quả về phát triển kinh tế cũng như một số vấn đề xã hội. Tuy nhiên, bản chất của chế độ áp bức bóc lột thì không thay đổi. Quyền lực kinh tế nằm trong tay các tập đoàn tư bản, quyền lực chính trị chỉ dành cho thiểu số. Nền kinh tế vẫn dựa trên chế độ tư hữu về tư liệu sản xuất; khoảng cách giàu nghèo vẫn tiếp tục nới rộng; nạn phân biệt chủng tộc chưa được khắc phục; nhiều tệ nạn xã hội chưa được giải quyết; khủng bố, chiến tranh vẫn đang là vấn đề nan giải...Do vậy, chủ nghĩa tư bản không phải là một xã hội mà tương lai của loài người cũng như Việt Nam hướng tới Ngoài ra, nh©n d©n ViÖt Nam ®· tõng sèng d­íi chÕ ®é phong kiÕn và chÕ ®é thùc d©n Ph¸p nên đã hiểu ®­îc b¶n chÊt cña chÕ ®é phong kiÕn vµ t­ b¶n chñ nghÜa. Do vËy, họ chÊp nhËn nh÷ng hy sinh, mÊt m¸t ®Ó giµnh ®éc lËp d©n téc vµ tiÕp ®ã tiÕn hµnh cuéc tr­êng kú kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p råi chèng Mü ®Ó b¶o vÖ chÝnh quyÒn nh©n d©n. Ngµy nay, chóng ta ph¶i gi÷ cho ®­îc chÝnh quyÒn cña giai cÊp c«ng nh©n vµ nh©n d©n lao ®éng. Muèn thùc hiÖn ®iÒu ®ã con ®­êng duy nhÊt lµ ®i lªn CNXH Bên cạnh đó, thực tiÔn c¸c n­íc XHCN tr­íc ®©y ®· t¹o ra sù ph¸t triÓn vÒ kinh tÕ, ch¨m lo tíi nhu cÇu y tÕ, gi¸o dôc, n©ng cao møc sèng cho nh©n d©n lao ®éng vµ thùc tÕ phò phµng do sù ®æ vì cña chÕ ®é XHCN ë nh÷ng n­íc nµy trong nh÷ng n¨m qua ®· ®­a l¹i mét hËu qu¶ nÆng nÒ cho nh©n d©n lao ®éng nh­: chiÕn tranh, nghÌo ®ãi, thÊt nghiÖp, mÊt an ninh… Chính điều này cµng cñng cè quyÕt t©m ®i lªn CNXH cña ViÖt Nam. Không chỉ vậy, Việt Nam còn có những điều kiện cần thiết để lựa chọn con đường lên chủ nghĩa xã hội bỏ qua chế độ tư sản đó là chúng ta đã có Đảng cộng sản lãnh đạo; Nhà nước của dân, do dân, vì dân; khối liên minh công – nông – trí thức. Chúng ta đã xây dựng được một số cơ sở kinh tế nhà nước và tập thể, nhân dân Việt Nam cần cù,yêu nước và yêu chuộng hòa bình. Trên con đường tiến lên chủ nghĩa xã hội của mình, Việt Nam luôn được các nước xã hội chủ nghĩa khác giúp đỡ, đặc biệt là Liên Xô Chính bởi tất cả các lý do trên, việc lựa chọn con đường đi lên xã hội chủ nghĩa bỏ qua tư bản chủ nghĩa ở Việt Nam là hoàn toàn phù hợp 2. Tiến hành con đường tiến lên chủ nghĩa xã hội bỏ qua tư bản chủ nghĩa ở Việt Nam 2.1. Nhận thức về “bỏ qua” chế độ tư bản chủ nghĩa lên chủ nghĩa xã hội: Chóng ta cÇn hiÓu thùc chÊt cña b­íc qu¸ ®é “bá qua” chÕ ®é TBCN, kh«ng ph¶i lµ sù “nh¶y cãc” ®èt ch¸y giai ®o¹n, phñ nhËn s¹ch tr¬n yªu cÇu kh¸ch quan cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ TBCN mµ lµ bá qua nh÷ng hËu qu¶ xÊu do x· héi nµy t¹o ra. Giai ®o¹n lµ mét nÊc thang cña sù ph¸t triÓn, chóng ta kh«ng thÓ “nh¶y cãc” bá qua c¸c nÊc thang ®ã. Thùc tÕ cuéc sèng ®· vµ ®ang cho thÊy, kh«ng thÓ tiÕn th¼ng tõ mét x· héi vèn lµ thuéc ®Þa, nöa phong kiÕn, lực l­îng s¶n xuÊt cßn rÊt thÊp lªn CNXH mµ bá qua nh÷ng kh©u trung gian, nh÷ng h×nh thøc qu¸ ®é cÇn thiÕt ®Ó ph¸t triÓn c¸c yÕu tè hîp thµnh x· héi ®¹t tr×nh ®é t­¬ng øng víi tr×nh ®é mµ giai ®o¹n TBCN cña sù ph¸t triÓn x· héi ®· ®¹t ®­îc. Kh«ng thÓ h­ v« chñ nghÜa muèn xo¸ ngay tÊt c¶ nh÷ng g× cã thÓ dÉn tíi CNTB, diÔn ra trong CNTB vµ do CNTB t¹o ra mµ kh«ng biÕt thõa kÕ, sö dông nh÷ng thµnh tùu cña TBCN đã tạo ra.Đại hội IX Đảng ta nêu rõ con đường quá độ lên CNXH bỏ qua TBCN là “bỏ qua việc xác lập vị trí thống trị của quan hệ sản xuất và kiến trúc thượng tầng TBCN, nhưng tiếp thu, kế thừa những thành tựu mà nhân loại đã đạt được dưới chế độ tư bản chủ nghĩa, đặc biệt về khoa học và công nghệ, để phát triển nhanh lực lượng sản xuất, xây dựng nền kinh tế hiện đại”. §iÒu ®ã ®ßi hái chóng ta ph¶i sö dông vµ ph¸t triÓn mäi ph­¬ng diÖn cña ®êi sèng x· héi nh­: sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, trong ®ã cã kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n, kinh tÕ t­ b¶n nhµ n­íc, sù ¸p dông c¸c h×nh thøc qu¶n lý theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, cã sù c¹nh tranh nh­ ®Êu thÇu cæ phÇn, thuª nh­îng, sö dông mét sè h×nh thøc cña ph¸p quyÒn t­ s¶n v.v 2.2 Tiến hành “bỏ qua” chế độ tư bản chủ nghĩa, tiến lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam: Theo tinh thÇn cña §¹i héi IX, quan niÖm vÒ con ®­êng ph¸t triÓn qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi bá qua chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa cÇn ®­îc hiÓu víi ba néi dung chñ yÕu, qua đó thấy được sự “bỏ qua” cũng như kế thừa của chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam so với tư bản chủ nghĩa a. Những “bỏ qua” của chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam: Về mặt kinh tế: Bỏ qua chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa lµ bá qua viÖc x¸c lËp vÞ trÝ thèng trÞ cña quan hÖ s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ, quan hÖ s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa, quan hÖ bãc lét vÉn cßn, nh­ng nã kh«ng ph¶i vµ tuyÖt nhiªn kh«ng ph¶i lµ quan hÖ thèng trÞ. §iÒu nµy hoµn toµn ®óng c¶ vÒ mÆt lý luËn, c¶ vÒ mÆt thùc tiÔn. Với nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, trong ®ã cã c¶ thµnh phÇn kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n vµ t­ b¶n nhµ n­íc th× ®­¬ng nhiªn, quan hÖ s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa, quan hÖ bãc lét t­ b¶n chñ nghÜa vÉn cßn. Song, do thµnh phân kinh tÕ nhµ n­íc cïng víi kinh tÕ hîp t¸c lµ nÒn t¶ng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, nªn quan hÖ s¶n xuÊt t­ b¶n chñ nghÜa kh«ng thÓ trë thµnh quan hÖ thèng trÞ ®­îc, mµ tr¸i l¹i, quan hÖ s¶n xuÊt x· héi chñ nghÜa ngµy cµng ®­îc cñng cè vµ ngµy cµng x¸c lËp ®Þa vÞ thèng trÞ cña m×nh. Về mặt chính trị: Bỏ qua chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa lµ bá qua viÖc x¸c lËp vÞ trÝ thèng trÞ cña kiÕn tróc th­îng tÇng t­ b¶n chñ nghÜa. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ, trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi vÉn cßn tån t¹i nh÷ng giai tÇng kh¸c nhau, thËm chÝ cã thÓ cã c¶ giai cÊp t­ s¶n, song kh«ng thÓ ®Ó hÖ t­ t­ëng t­ s¶n thèng trÞ, kh«ng thÓ thõa nhËn chuyªn chÝnh t­ s¶n, cµng kh«ng thÓ tiÕp tôc duy tr× bé m¸y quan liªu, bé m¸y c­ìng chÕ t­ b¶n chñ nghÜa; song trªn thùc tÕ, cßn cã sù thõa nhËn ph¸p quyÒn t­ s¶n vµ trong mét chõng mùc nhÊt ®Þnh, chóng ta vÉn thõa nhËn nguyªn t¾c tæ chøc, kinh nghiÖm qu¶n lý bé m¸y nhµ n­íc ph¸p quyÒn để củng cố hơn nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa; Về mặt văn hóa, tư tưởng: Bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa trên lĩnh vực này chính là bỏ qua mọi xiềng xích nô lệ về mặt tinh thần. Nhân dân được tạo mọi điều kiện kiện để hưởng thụ và sáng tạo các giá trị và xây dựng một nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc b. Những tiếp thu, kế thừa của chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam so với tư bản chủ nghĩa: Bỏ qua chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa nh­ng ph¶i tiÕp thu, kÕ thõa nh÷ng thµnh tùu mµ nh©n lo¹i ®· ®¹t ®­îc d­ãi chñ nghÜa t­ b¶n, ®Æc biÖt vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ, ®Ó ph¸t trÓn nhanh lùc l­îng s¶n xuÊt, x©y dùng nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i. Thùc ra, nh©n lo¹i ®· s¸ng t¹o ra c¶ mét nền v¨n ho¸, v¨n minh nh©n lo¹i, nh­ng qua mçi thêi kú, mỗi qu¸ tr×nh, giai cÊp ®øng ë vÞ trÝ trung t©m cña sù ph¸t triÓn l¹i ®Æt dÊu Ên cña m×nh, ®· “ch¹m kh¾c” vµo thµnh tùu chung Êy. Giai cÊp t­ s¶n còng kh«ng n»m ngoµi quy luËt chung ®ã. XÐt vÒ mét ph­¬ng diÖn nµo ®ã, giai cÊp t­ s¶n còng cã c«ng nhÊt ®Þnh trong lÞch sö tiÕn ho¸ cña nh©n lo¹i. Song, tÊt c¶ nh÷ng thµnh tùu cã ®­îc trong chñ nghÜa t­ b¶n, ®­¬ng nhiªn kh«ng ph¶i lµ riªng cã cña chñ nghÜa t­ b¶n, cña riªng giai t­ s¶n, mµ lµ cña c¶ nh©n lo¹i, Bëi vËy, ®· lµ di s¶n v¨n ho¸ cña nh©n lo¹i, chóng ta tuyÖt ®èi kh«ng ®­îc quay l­ng l¹i, thËm chÝ ngay c¶ nh÷ng g× cho dï lµ cña riªng v¨n minh t­ s¶n, th× còng kh«ng cho phÐp ta quay l­ng l¹i mµ ph¶i biÕt tiÕp thu, kÕ thõa. Kh«ng bao giê chóng ta ®­îc phÐp quªn lêi dÆn cña C.M¸c vµ Ph.¡ng ghen: "§õng v× c¨m ghÐt chñ nghÜa t­ b¶n mµ khi h¾t chËu n­íc d¬, l¹i h¾t lu«n c¶ ®øa trÎ võa ®­îc t¾m géi s¹ch sÏ". Nh÷ng kinh nghiÖm qu¶n lý vèn, c¬ së h¹ tÇng, ®Æc biÖt lµ khoa häc vµ c«ng nghÖ mµ nh©n lo¹i ®· ®¹t ®­îc trong chñ nghÜa t­ b¶n nhÊt thiÕt ph¶i ®­îc tiÕp thu vµ kÕ thõa ®Ó t¨ng thªm søc m¹nh néi lùc cho ®æi míi vµ ph¸t triÓn. C¸c yÕu tè TBCN ®­îc sö dông vµ ph¸t triÓn nh»m phôc vô cho môc tiªu x©y dùng CNXH, n»m trong quü ®¹o cña sù nghiÖp x©y dùng CNXH. Tuy nhiên, chúng ta kh«ng ¸p dông tÊt c¶ nh÷ng h×nh thøc lÞch sö, nh÷ng biÖn ph¸p, tr×nh tù, b­íc ®i víi tÊt c¶ nh÷ng ®Æc ®iÓm lÞch sñ “®Çy m¸u vµ n­íc m¾t” cña giai ®o¹n TBCN. Chóng ta kế thừa nhưng kh«ng ®Ó cho c¸c yÕu tè, c¸c thuéc tÝnh TBCN chiÕm vÞ trÝ chñ ®¹o, chi phèi ®êi sèng x· héi, mµ ph¶i lµm cho c¸c yÕu tè XHCN ngµy cµng v­¬n lªn gi÷ vai trß ®ã. Về mặt kinh tế, trong chñ nghÜa t­ b¶n, giai cÊp t­ s¶n ®· tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ. Trong ®iÒu kiÖn n­íc ta hiÖn nay, tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi bá qua chÕ ®é t­ b¶n chñ nghÜa, muèn ph¸t triÓn kinh tÕ, chóng ta kh«ng thÓ nµo không thÞ tr­êng ho¸ vµ c«ng nghiÖp ho¸. §èi víi ViÖt Nam, ®©y lµ hai qu¸ tr×nh, hai bé phËn cÊu thµnh ®iÒu kiÖn kinh tÕ b¶o ®¶m cho kinh tÕ ph¸t triÓn rót ng¾n.Con đường rút ngắn ở Việt Nam được dựa trên những điều kiện cần thiết để tiến lên chủ nghĩa xã hội chủ nghĩa bỏ qua tư bản chủ nghĩa về mặt kinh tế 3.Đánh giá thuận lợi, khó khăn trên con đường tiến lên xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam: Con ®­êng ®i lªn chñ nghÜa x· héi cña n­íc ta hiÖn nay diÔn ra trong thêi kú ®Çy biÕn ®éng, thêi c¬ lín ®Ó ph¸t triÓn ®i liÒn víi th¸ch thøc khã kh¨n. Chính vì thế, làm sao phát huy được những thuận lợi đồng thời hạn chế những khó khăn là một vấn đề cần được quan tâm khi đất nước ta quá độ lên chủ nghĩa xã hội, bỏ qua tư bản chủ nghĩa a. Khó khăn: Nước ta quá độ lên chủ nghĩa xã hội từ trạng thái còn lạc hậu về kinh tế. Đất nước trải qua hàng chục năm chiến tranh tàn phá nặng nề. Những tàn dư chế độ cũ còn nhiều. Cũng trong lúc đó, chủ nghĩa xã hội trên thế giới đang bị khủng hoảng nghiêm trọng, các thế lực thù địch tìm mọi cách bao vây, phá hoại sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và nền độc lập của dân tộc b. Những thuận lợi: Bên cạnh những khó khăn trên nước ta cũng có những mặt thuận lợi riêng. Nước ta tiến hành quá độ khi đã có Đảng cộng sản lãnh đạo; chính quyền nhân dân ngày càng được củng cố, chế độ chính trị ổn định. Nhân dân có truyền thống cần cù lao động, sáng tạo, có lòng yêu nước nồng nàn. Ngoài ra, cuộc cách mạng khoa học và công nghệ cùng xu thế Quốc tế hóa đời sống kinh tế thế giởi đang tạo ra một thời cơ thuận lợi để đẩy nhanh sự phát triển của đất nước 4. Kiên định với con đường lựa chọn bỏ qua tư bản chủ nghĩa tiến lên chủ nghĩa xã hội: Vận dụng sáng tạo những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác –Lênin về thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội vào điều kiện lịch sử cụ thể của Việt Nam Đảng ta đã đề ra mục tiêu tổng quát, phương hướng và bước đi thích hợp nhằm thực hiện sự quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta qua các Đại hội và tập trung nhất trong “Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ” do Đại hội VI thông qua và được cụ thể hóa trong các nghị quyết trung ương khóa VI và khóa VII. Cương lĩnh đã khẳng định tính tất yếu của thời kì quá độ, đề ra những phương hướng cơ bản và những định hướng lớn về chính sách kinh tế, xã hội, quốc phòng - an ninh, đối ngoại trong thời kì đó. Cương lĩnh cũng chỉ rõ, TKQĐLCNXH ở Việt Nam là quá trình lâu dài, trải qua nhiều chặng đường. Mục tiêu tổng quát phải đạt tới khi kết thúc thời kì quá độ là xây dựng xong về cơ bản những cơ sở kinh tế của chủ nghĩa xã hội, với kiến trúc thượng tầng về chính trị và tư tưởng, văn hoá… phù hợp làm cho Việt Nam trở thành một nước xã hội chủ nghĩa phồn vinh. Những thành tựu của 20 năm đổi mới đã khẳng định tính đúng đắn về sự lựa chọn con đường xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam, khẳng định bản lĩnh và trí tuệ của Đảng ta. Không chỉ nhân dân ta cảm nhận được điều đó, mà cả các quốc gia và các tổ chức quốc tế cũng thừa nhận. Trong đó, không chỉ có các bạn bè truyền thống mà cả những người bạn mới của Việt Nam. Có những quốc gia trước đây không mấy thiện cảm với nước ta, thậm chí thù nghịch, song đến nay, cũng phải thừa nhận về một nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa đáng trân trọng, thậm chí khâm phục. Bạn bè của chúng ta không chỉ thừa nhận những thành công của 20 năm đổi mới, mà còn tin tưởng cao ở tương lai phát triển của đất nước ta. Khẳng định những thành tựu, song chúng ta không phủ nhận là đã có những lúc phạm sai lầm, khuyết điểm và đó cũng là điều hết sức tự nhiên. Tuy nhiên, đánh giá một cách toàn diện mới thấy được tính đúng đắn của con đường đã lựa chọn. Chúng ta cần tiếp tục kiên định con đường phát triển đất nước theo chủ nghĩa xã hội. Không một thế lực nào có thể thay đổi được sự lựa chọn đó của dân tộc ta III. Kết luận: Trên thực tế không chỉ có Việt Nam có bước “bỏ qua” TBCN để tiến lên CNXH. Con đường mà đất nước ta đã lựa chọn là một tất yếu khách quan. Nó không chỉ phù hợp với lý luận của chủ nghĩa Mác – Lênin mà còn hoàn toàn hợp lý với hoàn cảnh đát nước ta, lµ sù lùa chän tÊt yÕu cña chÝnh lÞch sö vÒ con ®­êng gi¶i phãng d©n téc vµ ph¸t triÓn ®Êt n­íc cña nh÷ng phong trµo yªu n­íc ViÖt Nam. Con đường quá độ lên CNXH ở Việt Nam là một hành trình lâu dài với những chặng đường phức tạp. Trong quá trình thực hiện con đường quá độ tuy có những sai lầm tuy nhiên Đảng và Nhà nước ta đã rút kinh nghiệm kịp thời, đưa ra những chính sách hợp lý để sửa chữa sai lầm, đưa đất nước phát triển theo đúng định hướng CNXH. Con đường này vẫn còn tiếp tục, chính vì vậy, trên chặng đường tiếp theo Đảng và Nhà nước phải biết đúc rút kinh nghiệm từ chặng đường trước để từ đó vạch ra đường đi đúng đắn cho dân tộc ta, hướng tới cái đích cuối cùng của con đường quá độ lên CNXH ở nước ta Bài tiểu luận của em trong quá trình nghiên cứu không khỏi những thiếu sót, hi vọng nhận được sự giúp đỡ của thầy cô để có thể hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn thầy cô