Chế độ hưu trí đời sống người về hưu ở huyện Thanh Oai - Tỉnh Hà Tây

Lêi nãi ®Çu ***** Chóng ta ®ang sèng trong thêi ®¹i mµ cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt vÜ ®¹i ch­a tõng cã trong lÞch sö ®ang d­îc ph¸t triÓn víi nh÷ng tèc ®é mong muèn, sù tiÕn bé trong tÊt c¶ c¸c c¸c lÜnh vùc khoa häc. Sè l­îng tri thøc t¨ng lªn, kü thuËt ngµy cµng trë lªn tinh vi vµ phøc t¹p. KÕt qu¶ lµ loµi ng­êi ®· b­íc sang mét kû nguyªn míi – kû nguyªn cña tri thøc khoa häc vµ kü thuËt. Trong ®iÒu kiÖn XHCN, c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt cµng cã triÓn väng ph¸t triÓn réng lín. NÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cã ®Þnh h­íng ®¶m b¶o cho sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña khoa häc kü thuËt vµ viÖc øng dông n©ng cao ®êi sèng cho ng­êi lao ®éng vµ gãp phÇn x©y dùng ®Êt n­íc thªm giÇu m¹nh. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt §¶ng vµ nhµ n­íc ta ®· quan t©m ®Õn ®êi sèng cña ng­êi lao ®éng nhÊt lµ ng­êi lao ®éng l©u n¨m vÒ nghØ h­u. Bëi v× chÝnh hä lµ nh÷ng ng­êi ®Æt nÒn mãng cho viÖc x©y dùng vµ ph¸t triÓn tæ quèc trong nh÷ng n¨m qua. §¶ng vµ nhµ n­íc ta ®· tõng b­íc hoµn chØnh hÖ thèng BHXH trong ®è cã quy ®Þnh vÒ chÕ ®é chî cÊp h­u trÝ cho ng­êi lao ®éng ®· vÒ h­u. §Æc biÖt nhµ n­íc t¹o mäi ®iÒu kiÖn cho ng­êi vÒ h­u cã cuéc sèng tèt nhÊt. Qu¸n triÖt t­ t­ëng vµ chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ nhµ n­íc, BHXH Hµ T©y lu«n lµm trßn tr¸ch nhiÖm cña m×nh, chØ ®¹o c¸c phßng ban cÊp d­íi thi hµnh. Phßng BHXH Thanh Oai n»m d­íi sù chØ ®¹o cña BHXH Hµ T©y lu«n ®i ®Çu h­ëng øng vµ lµm trßn ch¸ch nhiÖm cña m×nh trong viÖc thùc hiÖn chÕ ®é h­u trÝ vµ ®¶m b¶o ®êi sèng tinh thÇn vµ vËt chÊt cho nh÷ng ng­êi vÒ h­u trong huyÖn. PhÇn I Kh¸i qu¸t chung vÒ BHXH I. Vai trß cña BHXH ®èi víi ng­êi lao ®éng vµ ng­êi sö dông lao ®éng trong c¬ chÕ thÞ tr­êng BHXH lµ mét trong nh÷ng lo¹i h×nh b¶o hiÓm ra ®êi kh¸ sím vµ ®· ®­îc thùc hiÖn ë tÊt c¶ c¸c n­íc trªn thÕ giíi. Tõ khi ra ®êi BHXH ®· thÓ hiÖn ®­îc vai trß cña m×nh ®èi víi ng­êi lao ®éng vµ ng­êi sö dông lao ®éng. 1. BHXH ®èi víi ng­êi lao ®éng Trong XH khi nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn xuÊt hiÖn sù thuª m­ín lao ®éng . X· héi cµng ph¸t triÓn th× sù ph©n c«ng lao ®éng cµng s©u s¾c ë diÖn réng ; trong qu¸ tr×nh thuª m­ín lao ®éng ph¸t sinh mét lo¹t vÊn ®Ò cã liªn quan. Con ng­êi muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn th× ph¶i ¨n ë, ®i l¹i … §Ó tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu ®ã con ng­êi ph¶i lao ®éng ®Ó lµm ra nh÷ng s¶n phÈm cÇn thiÕt phôc vô cho XH. Nh­ng trong qu¸ tr×nh lao ®éng con ng­êi kh«ng chØ qÆp thuËt lîi mµ ®«i khi cßn gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n bÊt lîi; Ýt nhiÒu ngÉu nhiªn ph¸t sinh lµm cho ng­êi ta bÞ gi¶m hoÆc mÊt thu nhËp hoÆc c¸c ®iÒu kiÖn sinh sèng kh¸c. Ch¼ng h¹n bÊt ngê bÞ èm ®au hay bÞ tai n¹n trong lao ®éng, mÊt viÖc lµm hay khi tuæi giµ kh¶ n¨ng lao ®éng vµ kh¶ n¨ng tù phôc vô bÞ suy gi¶m …Khi r¬i vµo nh÷ng tr­êng hîp nµy c¸c nhu cÇu cÇn thiÕt trong cuéc sèng kh«ng v× thÕ mµ mÊt ®i, tr¸i l¹i cã c¸i cßn t¨ng lªn , thËm trÝ cßn xuÊt hiÖn mét sè nhu cÇu míi nh­: cÇn ®­îc kh¸m ch÷a bÖnh, cÇn ph¶i cã ng­êi ch¨m sãc nu«i d­ìng… V× vËy ®Ó tån t¹i vµ æn ®Þnh cuéc sèng cña m×nh ng­êi lao ®éng ®· tham gia ®ãng BHXH vµ hä ®­îc h­ëng rÊt nhiÒu quyÒn lîi tõ BHXH. BHXH thay thÕ hoÆc bï ®¾p mét phÇn thu nhËp cho ng­êi lao ®éng khi kh«ng may hä gÆp nh÷ng rñi ro bÊt ch¾c trong cuéc sèng. Ngoµi ra khi ng­êi lao ®éng hÕt tuæi lao ®éng vÒ h­u mµ cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn ®­îc BHXH trî cÊp l­¬ng h­u ®Ó æn ®Þnh cho cuéc soãng tuæi giµ. BHXH gãp phÇn kÝch thÝch ng­êi lao ®éng tham gia h¨ng say s¶n xuÊt ®Ó t¶o ra cña c¶i vËt chÊt cho XH tõ ®ã lµm t¨ng n¨ng xuÊt lao ®éng c¸ nh©n vµ t¨ng n¨ng xuÊt lao ®éng XH. Qua ®©y ta thÊy râ BHXH cã vai trß rÊt to lín ®èi víi ng­êi lao ®éng vµ ®èi vãi sù ph¸t triÓn cña XH. 2. BHXH ®èi víi ng­êi sö dông lao ®éng Tr­íc kia khi ch­a cã BHXH ng­êi lao ®éng kh«ng may bÞ gÆp rñi ro,bÊt ch¾c…kh«ng thÓ lµm viÖc ®­îc th× hä ph¶i nghØ mét thêi gian.Trong thêi gian nghØ viÖc ®ã ng­êi lao ®éng kh«ng ®­îc giíi chñ (ng­êi sö dông lao ®éng) tr¶ l­¬ng. Ng­êi lao ®éng ®· khã kh¨n l¹i cµng khã kh¨n h¬n. Nh÷ng nhu cÇu cña hä kh«ng nh÷ng kh«ng gi¶m mµ l¹i cßn t¨ng thªm.Trong khi ®ã tiÒn l­¬ng l¹i kh«ng ®­îc h­ëng. Tõ ®ã dÉn ng­êi lao ®éng vµo con ®­êng cïng cùc. V× thÕ m©u thuÉn chñ thî ngµy cµng diÔn ra gay g¾t. giíi thî liªn kÕt ®Êu tranh ®ßi ®­îc h­ëng quyÒn lîi trî cÊp khi kh«ng may khÆp rñi ro… Nh÷ng cuéc ®Êu tranh nµy g©y ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn s¶n xuÊt lµm gi¶m n¨ng xuÊt vµ chÊt l­îng cña s¶n phÈm. Do vËy nhµ n­íc ®· ®øng ra lµm trung gian ®iÒu hoµ m©u thuÉ nµy b»ng c¸ch b¾t buéc chñ vµ thî mçi bªn ®Òu ph¶i ®ãng gãp mét phÇn tiÒn vµo quü BHXH ®Ó trî cÊp cho ng­êi lao ®éng ®Ó hä æn ®Þnh cuéc sèng, yªn t©m c«ng t¸c. Tõ khi cã BHXH m©u thuÉn gi÷a giíi chñ vµ thî ®· ®­îc ®iÒu hoµ. Giíi chñ kh«ng ph¶i lo l¾ng ng­êi lao ®éng biÓu t×nh b·i c«ng. Tõ ®ã ng­êi lao ®éng sÏ yªn t©m lµm viÖc víi n¨ng xuÊt chÊt l­îng cao. T¹o ra nhiÒu cña c¶i vËt chÊt cho giíi chñ. Lîi nhuËn mµgiíi chñ kiÕm ®­îc sÏ ngµy mét nhiÒu h¬n II. B¶n chÊt cña BHXH B¶n chÊt cña BHXH ®­îc thÓ hiÖn râ ë nh÷ng néi dung sau: BHXH lµ nhu cÇu kh¸ch quan vµ ®a d¹ng, phøc t¹p cña XH, nhÊt lµ trong XH mµ s¶n xuÊt hµng ho¸ ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, mèi quan hÖ thuª m­ín lao ®éng ph¸t triÓn ®Õn mét møc ®é nµo ®ã. Kinh tÕ cµng ph¸t triÓn th× BHXH cµng ®a d¹ng vµ hoµn thiÖn. V× thÕ cã thÓ nãi kinh tÕ lµ nÒn t¶ng cña BHXH hay BHXH kh«ng v­ît qu¸ tr¹ng th¸i kinh tÕ cña mçi quóc gia. Mèi quan hÖ gi÷a c¸c bªn trong BHXH ph¸t sinh trªn c¬ së quan hÖ lao ®éng vµ diÔn ra gi÷a ba bªn: Bªn tham gia BHXH, bªn BHXH vµ bªn ®­îc BHXH. Bªn tham gia BHXH cã thÓ chØ lµ ng­êi lao ®éng hoÆc c¶ ng­êi lao ®éng vµ ng­êi sö dông lao ®éng. Bªn BHXH th«ng th­êng lµ c¬ quan chuyªn tr¸ch do nhµ n­íc lËp ra vµ b¶o trî. Bªn ®­îc BHXH lµ ng­êi lao ®éng vµ gia ®×nh hä cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn dµng buéc cÇn thiÕt. Nh÷ng biÕn cè lµm gi¶m hoÆc mÊt kh¶ n¨ng lao ®éng mÊt viÖc lµm trong BHXH cã thÓ lµ nh÷ng rñi ro ngÉu nhiªn tr¸i víi ý muèn chñ quan cña con ng­êi nh­: èm ®au, tai n¹n lao ®éng, bÖnh nghÒ nghiÖp hoÆc cã thÓ lµ nh÷ng tr­êng hîp x¶y ra kh«ng hoµn toµn ngÉu nhiªn nh­ tuæi giµ, thai s¶n… §ång thêinh÷ng biÕn cè ®ã diÔn ra c¶ trong vµ ngoµi qu¸ trinh lao ®éng. PhÇn thu nhËp cña ng­êi lao ®éng bÞ gi¶m hoÆc mÊt ®i khi gÆp ph¶i nh÷ng biÕn cè rñi ro sÏ ®­îc bï ®¾p hoÆc thay thÕ tõ mét nguån quü tiÒn tÖ tËp chung ®­îc tån tÝch l¹i. Nguån quü nµy do bªn tham gia BHXH ®ãng gãp lµ chñ yÕu, ngoµi ra cßn ®­îc sù hç trî tõ phÝa nhµ n­íc. Môc tiªu cña BHXH lµ nh»m tho¶ m·n nh÷ng nhu cÇu thiÕt yÕu cña ng­êi lao ®éng trong tr­êng hîp bÞ gi¶m hoÆc mÊt thu nhËp, mÊt viÖc lµm. Môc tiªu nµy ®· ®­îc tæ chøc lao ®éng quèc tÕ (ILO) cô thÓ ho¸ nh­ sau: §Òn bï cho ng­êi lao ®éng nh÷ng kho¶n thu nhËp bÞ mÊt ®Ó ®¶m b¶o nhu cÇu sinh sèng thiÕt yªu cña hä. Ch¨m sãc søc khoÎ vµ chèng bÖnh tËt. X©y dùng ®iÒu kiÖn sèng ®¸p øng c¸c nhu cÇu cña d©n c­ vµ c¸c nhu cÇu ®Æc biÖt cña ng­êi giµ, ng­êi tµn tËt vµ trÎ em. Víi nh÷ng môc tiªu ®ã BHXH ®· trë thµnh mét trong nh÷ng quyÒn con ng­êi vµ ®­îc ®¹i héi ®ång Liªn hîp quèc thõa nhËn vµ ghi vµo tuyªn ng«n nh©n quyÒn ngµy 10-12-1948 trong ®ã ghi r»ng: “ TÊt c¶ mäi ng­êi víi t­ c¸ch lµ thµnh viªn cña XH cã quyÒn h­ëng BHXH, quyÒn ®ã ®­îc ®Æt c¬ së trªn sù tho¶ m·n c¸c quyÒn vÒ kinh tÕ, v¨n ho¸ vµ XH, nhu cÇu cho nh©n c¸ch vµ sù tù do ph¸t triÓn con ng­êi”. Xem xÐt b¶n chÊt cña BHXH chóng ta hiÓu ®­îc vai trß vµ chøc n¨ng to lín cña BHXH trong cuéc sèng cña ng­êi lao ®éng nãi riªng vµ cña toµn XH nãi chung. III. ChÕ ®ä h­u trÝ trong hÖ thèng c¸c chÕ ®é BHXH ChÕ ®é h­u trÝ lµ mét trong chÕ ®é n»m trong hÖ thèng c¸c chÕ ®é BHXH ®­îc ®Æt ra vµ ®­îc coi lµ chÕ ®é chñ yÕu ®­îc quan t©m trong hÑ thèng c¸c chÕ ®é BHXH. V× khi ®Ðn tuæi ph¶i nghØ viÖc ng­êi lao ®éng sÏ ®­îc nhËn mét phÇn tiÒn ®­îc gäi lµ l­¬ng h­u ®Ó trä cÊp cho hä æn ®Þnh vµ sinh sèng b×nh th­êng. BHXH ViÖt Nam ra ®êi tõ 1946 ngay sau khi c¸ch m¹ng th¸ng t¸m n¨m 1945 thµnh c«ng vµ ®· tr¶i qua nhiÒu lÇn ®iÒu chØnh vµ söa ®æi. N¨m 1946 chÝnh phñ ®· ban hµnh mét l¹ot c¸c s¾c lÖnh quy ®Þnh vÒ c¸c chÕ ®é trî cÊp èm ®au, tai n¹n, h­u trÝ cho c«ng nh©n viªn chøc nhµ n­íc (s¾clÖnh 29/SL ngµy 11-3-1947, s¾c lÖnh 76/SL ngµy 20-5-1950, s¾c lÖnh 77/SL ngµy 22-5-1950) c¬ së ph¸p lý tiÕp theo cña BHXH ®­îc thÓ hiÖn trong hiÕn ph¸p n¨m 1959, hiÕn ph¸p nµy ®· thõa nhËn c«ng nh©n viªn chøc cã quyÒn ®­îc h­ëng trî cÊp BHXH quyÒn nµy ®­îc cô thÓ ho¸ trong ®iÒu lÖ t¹m thêi vÌ BHXH ®èi víi c«ng nh©n viªn chøc nhµ n­íc ban hµnh kÌm theo nghÞ ®inh 218/CP ngµy 27-12-1961 vµ ®iÒu lÖ ®·i ngé qu©n nh©n ban hµnh kÌm theo nghi ®Þnh 161/CP ngµy 30-10-1964. Trong suèt nh÷ng n¨m kh¸ng chiÕn chèng s©m l­îc chÝnh s¸ch BHXH n­íc ta ®· gãp phÇn æn ®Þnh vÒ mÆt thu nhËp, æn ®Þnh cuéc s«ng cho c«ng nh©n viªn chøc, qu©n nh©n vµ gia ®×nh hä, gãp phÇn rÊt lín trong viÖc ®éng viªn søc ng­êi søc cña cho th¾ng lîi cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng qu©n s©m l­îc. Tõ n¨m 1986 ViÖt Nam tiÕn hµnh c¶i c¸ch kinh tÕ vµ chuyÓn ®ái nÒn kinh tÕ tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp chung sang c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc. Sù thay ®æi míi vÒ c¬ chÕ kinh tÕ ®ßi hái cã nh÷ng thay ®ái t­¬ng øng vÒ chisnh s¸ch XH nãi chung vµ chÝnh s¸ch BHXH nãi riªng. HiÕn ph¸p n¨m 1992 cã ghi r»ng: “Nhµ n­íc thùc hiÖn chÕ ®é BHXH ®èi víi c«ng chøc nhµ n­íc vµ ng­êi lµm c«ng ¨n l­¬ng. KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c h×nh thøc BHXH kh¸c ®èi víi ng­êi lao ®éng”. Trong v¨n kiÖn ®¹i héi VII cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam ®· chØ râ cÇn ®ái míi chÝnh s¸ch BHXH theo h­íng mäi ng­êi lao ®éng vµ c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ thuéc c¸c thµnh phµan kinh tÕ ®Òu cã nghÜa vô ®ãng BHXH. Thèng nhÊt t¸ch quü BHXH ra khái ng©n s¸ch nhµ n­íc. V¨n kiÖn ®¹i héi §¶ng VIII cã ghi: “ Më réng chÕ ®é BHXH ®èi víi ng­êi lao ®éng thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ”. C¸c v¨n b¶n trªn cña §¶ng vµ nhµ n­íc lµ nh÷ng c¬ së ph¸p lý quan träng cho viÖc ®æi míi chÝnh s¸ch BHXH n­íc ta theo c¬ chÕ thÞ tr­êng. Ngay sau khi bé luËt lao ®éng cã hiÖu lùc tõ ngµy 1-1-1995 chÝnh phñ ®· ban hµnh nghÞ ®Þnh 12CP ngµy 26-1-1995 vÒ ®iÒu lÖ BHXH ®èi víi ng­êi lao ®éng trong c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. NghÞ ®Þnh cã quy ®Þnh c¸c ®iÒu kho¶n vÒ chÕ ®é h­u trÝ ®èi víi ng­êi vÒ h­u. Néi dung cña c¸c ®iÒu kho¶n ®­îc thÓ hiÖn nh­ sau: 1. Ng­êi lao ®éng ®­îc h­ëng chÕ ®é h­u trÝ hµng th¸ng khi nghØ viÖc cã mét trong c¸c ®iÒu kiÖn sau: - Nam ®ñ 60 tuæi, N÷ ®ñ 55 tuæi vµ cã thêi gian ®ãng BHXH ®ñ 20 n¨m trë lªn. - Nam ®ñ 55 tuæi, N÷ ®ñ 50 tuæi vµ cã ®ñ 20 n¨m ®ãng BHXH trë lªn mµ 20 n¨m ®ã cã thêi gian lµm viÖc thuéc mét trong c¸c tr­êng hîp sau ®©y: + §ñ 15 n¨m lµm nghÒ hoÆc c«ng viÖc nÆng nhäc ®éc h¹i. + §ñ 15 n¨m lµm viÖc ë n¬i cã phô cÊp khu vùc hÖ sè tõ 0,7 trë lªn. + §ñ 15 n¨m c«ng t¸c ë miÒn nam, ë Lµo tr­íc ngµy 30-4-1975 hoÆc ë Campuchia tr­íc ngµy 31-8-1989. 2. Ng­êi lao ®éng ®­îc h­ëng chÕ ®é h­u trÝ hµng th¸ng víi møc l­¬ng h­u thÊp h¬n chÕ ®é h­u trÝ quy ®Þnh t¹i néi dung trªn khi cã mét trong c¸c ®iÒu kiÖn sau: - Nam ®ñ 60 tuæi, N÷ ®ñ 55 tuæi vµ cã thêi gian ®ãng BHXH ®ñ 15 n¨m ®Õn d­íi 20 n¨m. - Nam ®ñ 50 tuæi, N÷ ®ñ 45 tuæi vµ cã thêi gian ®ãng BHXH ®ñ 20 n¨m trë lªn mµ bÞ suy gi¶m kh¶ n¨ng lao ®éng tõ 61% trë lªn. - Ng­êi lao ®éng cã Ýt nhÊt 15 n¨m lµm c«ng viÖc ®Æc biÖt nÆng nhäc, ®Æc biÖt ®éc h¹i ®· ®ãng BHXH ®ñ 20 n¨m trë lªn mµ bÞ suy gi¶m kh¶ n¨ng lao ®éng tõ 61% trë lªn (kh«ng phô thuéc vµo tuæi ®êi) danh môc nghÒ hoÆc c«ng viÖc nÆng nhäc, ®éc h¹i, ®Æc biÖt nÆng nhäc,®Æc biÖt ®éc h¹i do Bé Lao ®éng Th­¬ng binh –XH vµ Bé Y tÕ ban hµnh. 3. Quy ®Þnh quyÒn lîi cña ng­êi lao ®éng khi ®­îc h­ëng h­u trÝ hµng th¸ng a. L­¬ng h­u hµng th¸ng tÝnh theo sè n¨m ®ãng BHXH vµ møc b×nh qu©n cña tiÒn l­¬ng th¸ng lµm c¨n cø ®ong BHXH n¨m sau: - Ng­êi lao ®éng cã thêi gian ®ãng BHXH ®Õn 15 n¨m tÝnh b»ng 45% møc b×nh qu©n tiÒn l­¬ng th¸ng lµm c¨n cø ®ãng BHXH, sau ®ã cø thªm 1n¨m ®ong BHXH tÝnh thªm 2%. Møc l­¬ng h­u hµng th¸ng tèi ®a b»ng 75% møc b×nh qu©n cña tiÒn l­¬ng th¸ng lµm c¨n cø ®ãng BHXH. - §èi víi ng­êi lao ®éng h­ëng chÕ ®é h­u trÝ hµng th¸ng víi møc l­¬ng h­u thÊp h¬n theo quy ®Þnh t¹i néi dung cña ®iÒu kho¶n 2 th× c¸ch tÝnh l­¬ng h­u nh­ quy ®Þnh t¹i ®iÓm thø nhÊt cña ®iÒu kho¶n nµy, nh­ng cø mçi n¨m nghØ viÖc h­ëng l­¬ng h­u tr­íc tuæi so víi quy ®Þnh t¹i môc thø nhÊt vµ thø hai cña ®iÒu kho¶n 1 th× gi¶m 2% møc b×nh qu©n cña tiÒn l­¬ng hµng th¸ng lµm c¨n cø ®ãng BHXH. Møc l­¬ng h­u thÊp nhÊt còng b»ng møc tiÒn l­¬ng tèi thiÓu. b. Ngoµi l­¬ng h­u hµng th¸ng ®èi víi ng­êi lao ®éng cã thêi gian ®ãng BHXH trªn 30 n¨m khi nghØ h­u ®­îc trî cÊp mét lÇn theo c¸ch tÝnh nh­ sau: Tõ n¨m thø 31 trë lªn mèi n¨m 12 th¸ng ®ãng BHXH ®­îc nhËn b»ng mét nöa møc b×nh qu©n cña tiÒn l­¬ng th¸ng lµm c¨n cø ®ãng BHXH nh­ng tèi ®a kh«ng qu¸ n¨m th¸ng. c. Ng­êi lao ®éng h­ëng l­¬ng h­u hµng th¸ng ®­îc h­ëng b¶o hiÓm y tÕ do quü BHXH tr¶. d. Ng­êi lao ®éng h­¬ng l­¬ng h­u hµng th¸ng khi chÕt gia ®×nh ®­îc h­ëng chÕ ®é tö tuÊt. 4. Ng­êi lao ®éng nghØ viÖc nh­ng ch­a ®ñ tuæi ®êi ®Ó h­ëng chÕ ®é h­u trÝ hµng th¸ng theo quy ®Þnh t¹i néi dung thø nhÊt vµ thø 2 cña ®iÒu lÖ th× ®­îc h­ëng trî cÊp mét lÇn cø mçi n¨m ®ãng BHXH ®­îc tÝnh b»ng mét th¸ng møc b×nh qu©n cña tiÒn l­¬ng th¸ng lµm c¨n cø ®ãng BHXH hoÆc cã thÓ chê ®Õn khi ®ñ tuæi ®êi th× ®­îc h­ëng chÕ ®é h­u trÝ hµng th¸ng. 5. C¸ch tÝnh møc b×nh qu©n tiÒn l­¬ng th¸ng lµm c¨n cø ®ãng BHXH ®Ó lµm c¬ së tÝnh l­¬ng h­u th¸ng, trî cÊp mét lÇn khi nghØ h­u quy ®Þnh t¹i néi dung thø ba vµ thø t­ cña ®iÒu lÖ nµy quy ®Þnh nh­ sau: - Ng­êi lao ®éng ®ãng BHXH theo c¸c møc tiÒn l­¬ng th¸ng trong c¸c hÖ thèng thang l­¬ng, b¶ng l­¬ng do nhµ n­íc quy dÞnh th× tÝnh b×nh qu©n ra quyÒn c¸c møc tiÒn th¸ng lµm c¨n cø ®ãng BHXH trong 5 n¨m cuèi tr­íc khi nghØ h­u. - Ng­ßi võa cã thêi gian ®èng BHXH theo tiÒn l­¬ng tong c¸c hÖ th«ng thang l­¬ng, b¶ng l­¬ng do nhµ n­íc quy dÞnh võa cã thêi gian ®ãng BHXH kh«ng theo c¸c møc l­¬ng trong c¸c hÖ thèng thang l­¬ng, b¶ng l­¬ng do nhµ n­íc quy ®Þnhth× tÝnh b×nh qu©n ra quyÒn c¸c møc tiÒn l­¬ng th¸ng lµm c¨n cø ®ãng BHXH chung cña c¸c thêi gian. 6. Ng­êi lao ®éng ®ang h­ëng l­¬ng h­u mµ ë l¹i n­íc ngoµi hîp ph¸p th× uû nhiÖm cho nh©n th©n ë trong n­íc nhËn l­¬ng h­u hµng th¸ng (giÊy uû nhiÖm cã gi¸ trÞ trong 6 th¸ng vµ ph¶i cã x¸c nhËn cña sø qu¸n N­íc Céng hoµ X· héi Chñ nghÜa ViÖt Nam t¹i n­íc mµ ng­êi ®ã c­ tró) Nh÷ng néi dung trªn ®· ®­îc c¸c c¬ quan BHXH ¸p dông khi tÝnh l­¬ng h­u cho ng­êi lao ®éng vµ xÐt ®Ó ng­êi lao ®éng ®­îc h­ëng trî cÊp l­¬ng h­u hµng th¸ng. PhÇn 2 ChÕ ®é h­u trÝ vµ ®êi sèng ng­êi vÒ h­u ë huyÖn thanh oai i. Vµi nÐt vÒ BHXH huyÖn thanh oai 1. Thanh Oai lµ mét huyÖn cña tØnh Hµ T©y víi diÖn tÝch 142km2, d©n 19 v¹n ng­êi (trong ®ã cã trªn 10 v¹n lao ®éng). Thanh Oai n»m ë phÝa t©y nam thñ ®« Hµ Néi nªn rÊt thuËn tiÖn cho viÖc giao l­u kinh tÕ VH-XH. Ngµy ay d­íi ®­êng nèi l·nh ®¹o ®óng ®¾n cña §¶ng vµ nhµ n­íc, ®Æc biÖt lµ sù lç lùc phÊn ®Êu trong viÖc x©y dùng vµ ph¸t triÓn huyÖn nhµ cña nh©n d©n. Thanh Oai ®· trë thµnh mét huyÖn cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn m¹nh cña tØnh Hµ T©y. §i ®«i víi viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ lµ chÝnh s¸ch vÒ XH ®Ó con ng­êi vµ XH cïng ph¸t triÓn. Mét trong nh÷ng chÝnh s¸ch ®ã lµ chÝnh s¸ch vÒ BHXH cho ng­êi lao ®éng. §· tõ l© chÝnh s¸ch nµy ®­îc huyÖn uû rÊt quan t©m bëi v× lo cho ®êi s«ng cña ng­êi lao ®éng trong huyÖn còng chÝnh lµ ch¨m lo cho nguån lùc cña huyÖn. BHXH Thanh Oai lµ c¬ quan thùc thi nhiÖm vô trªn. Chóng ta hiÓu r»ng BHXH lµ n¬i ®Î ng­êi lao ®éng göi g¾m quyÒn lîi cña hä. QuyÒn trong viÖc h­ëng chÕ dé trî cÊp èm ®au, thai s¶n, chÕ ®é h­u trÝ… V× vËy BHXH Thanh Oai hiÓu r»ng m×nh ®ang gi÷ mét trong tr¸ch quan träng, lµm sao cho ng­êi lao ®éng ®­îc h­ëng chÕ dé kÞp thêi ®óng ng­êi ®óng lóc ®Ó ng­êi lao ®éng ®¶m b¶o cuéc sèng cña hä vµ gia ®×nh hä. Nh÷ng c¸n bé nh©n viªn trong phßng lu«n nªu cao tinh thÇn tr¸ch nhiÖm ®èi víi c«ng viÖc m×nh ®ang lµm. BHXH Thanh Oai lu«n lu«n lÊy khÈu hiÖu “Giái nghiÖp vô, øng xö v¨n minh, tiÕp d©n lÞch sù” lµ hµng ®éng hµng ngµy cña c¸n bé vµ nh©n viªn trong phßng. 2. Ho¹t ®éng cña BHXH Thanh Oai trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y: Phßng BHXH Thanh Oai n»m d­íi sù chØ ®¹o cña BHXH cña tØnh Hµ T©y nªn ho¹t ®éng theo sù chØ ®¹o cña BHXH Hµ T©y.Tõ khi ho¹t ®éng BHXH Thanh Oai lu«n lµm trßn tr¸ch nhiÖm cña m×nh ®èi víi ng­êi lao ®éng vµ ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ ®angs kÓ trong c«ng t¸c thu,chi BHXH . 2.1. C«ng t¸c thu,cÊp vµ ghi sæ BHXH : a. C«ng t¸c thu BHXH BHXH Thanh Oai lu«n lu«n x¸c ®Þnh c«ng t¸c thu BHXH lµ mét c«ng t¸c träng t©m, bëi v× cã thu míi cã chi míi ®¶m b¶o t¨ng tr­ëng quü BHXH cho x· héi vµ gi¶i quyÕt cho ng­êi lao ®éng ®­îc h­ëng c¸c chÕ ®é ®óng, ®ñ,kÞp thêi .V× vËy BHXH Thanh Oai cã nhiÒu biÖn ph¸p thùc hiÖn tèt c«ng t¸c thu, do ®ã viÖc thu BHXH ®· ®¹t ®­îc kÕt qu¶ cao. N¨m 2001 tæng sè cã 136 ®¬n vÞ víi 4334 lao ®éng tham gia BHXH ,so víi n¨m 2000 t¨ng thªm mét ®¬n vÞ vµ 362 lao ®éng . Trong ®ã: +C¬ quan hµnh chÝnh sù nghiÖp cã 98 ®¬n vÞ vµ 2646 lao ®éng . +Doanh nghiÖp Nhµ n­íc cã 8 ®¬n vÞ vµ 1160 lao ®éng . +Doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh cã 25 ®¬n vÞ vµ 100 lao ®éng . +X·,thÞ trÊn cã 25 ®¬n vÞ víi 428 lao ®éng . -N¨m 2001 tØnh giao chØ tiªu thu 4477 triÖu ®ång , ®· thu ®­îc 4734 triÖu ®ång,so víi kÕ ho¹ch t¨ng 5,7%. -C¸c ®¬n vÞ thùc hiÖn tèt c«ng t¸c thu lµ: khãi c¸c tr­êng häc (tiÓu häc, trung häc c¬ së vµ phæ th«ng trung häc, trung t©m h­íng nghiÖp ®¹y nghÒ, trung t©m chÝnh trÞ), trung t©m y tÕ, v¨n phßng huyÖn uû, v¨n phßng UBND huyÖn, xÝ nghiÖp giÇy Phó Hµ, C«ng ty Gièng VËt nu«i Hµ T©y, Trung t©m Thuû s¶n Thanh Thuú, UBND x· Cù Khª, Tam H­ng Xu©n D­¬ng, B×nh Minh… b. C«ng t¸c cÊp vµ ghi sæ BHXH N¨m 2001 BHXH Thanh Oai ®· tæ chøc cÊp sæ cho 410 lao ®éng, tÝnh ®Õn nay ®· cã 3904 lao ®éng ®­îc cÊp sæ b»ng 90%. TiÕn hµnh ghi sæ cho ng­êi lao ®éng khi cã thay ®æi vÒ l­¬ng, phô cÊp, chuyÓn c¬ quan lµm viÖc ®­îc ®óng ®ñ kÞp thêi. Cßn 430 lao ®éng ch­a ®­îc cÊp sæ BHXH chñ yÕu do míi ®­îc tuyÓn dông, míi lµm hîp ®ång. 2.2 C«ng t¸c chi BHXH a N¨m 2001 BHXH Thanh Oai v·n gi÷ v÷ng vµ ph¸t huy truyÒn thèng lµ ®¬n vÞ cã c«ng t¸c chi tr¶ tèt cña tØnh Hµ T©y. C«ng t¸c chi ®· ®¶m b¶o: ®ñ sè, tËn tay, kÞp thêi, ®óng ®èi t­îng, ®óng chÕ dé chÝnh s¸ch vµ tuyÖt ®èi an toµn, chÊp hµnh ®óng nguyªn t¾c quy ®Þnh vÒ kÕ to¸n tµi chÝnh. - Thùc hiÖn tèt chøc n¨ng nhiÖm vô cña kÕ to¸n cÊp huyÖn. - Cã ®µy ®ñ hÖ thèng, sæ s¸ch biÓu mÉu ghi chÐp, cËp nhËt kÞp thêi, sã liÖu chÝnh x¸c ®óng quy ®Þnh. - Thanh quyÕt to¸n víi c¬ së vµ tØnh b¶o ®amr thêi gian quy ®Þnh vµ cã chÊt l­îng cao. - Thùc hiÖn tèt c«ng t¸c qu¶n lý vèn, tiÒn mÆt, tµi s¶n. b. KÕt qu¶ c«ng t¸c chi Tæng sè BHXH Thanh Oai ®· chi n¨m 2001 cho 50700 l­ît ng­êi b»ng 16190 triÖu ®ång. Trong ®ã : - Chi ng©n s¸ch Nhµ n­íc cho 46890 l­ît ng­êi b»ng 14467 triÖu ®ång. - Chi quü BHXH cho 3810 l­ît ng­êi b»ng 1723 triÖu ®ång. - Trong tæng sè tiÒn ®· chi lµ 16190 triÖu ®ång th× : + Chi th­êng xuyªn lµ 46555 l­ît ng­êi b»ng 15277 triÖu ®ång . + Chi mét lÇn lµ 3172 ng­êi b»ng 400 triÖu ®ång. + Chi èm ®au 642 ng­êi b»ng 81 triÖu ®ång. + Chi thai s¶n 283 ng­êi b»ng 416 triÖu ®ång. + Chi d­ìng søc 48 ng­êi b»ng 16 triÖu ®ång. 2.3 C«ng t¸c qu¶n lý chÕ ®é, chÝnh s¸ch BHXH Thùc hiÖn chÕ ®é chÝnh s¸ch ®èi víi ng­êi lao ®éng ®ang lµm viÖc, víi c¸c ®èi t­îng ®· nghØ h­ëng chÕ ®é l­¬ng h­u, mÊt søc lao ®éng, trî cÊp BHXH th­êng xuyªn hµng th¸ng lµ mét c«ng viÖc hÕt søc quan träng thÓ hiÖn b¶n chÊt tèt ®Ñp cña chÝnh s¸ch XH cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta, cña chÕ ®é ta. V× VËy BHXH Thanh Oai ®· tËp trung thùc hiÖ tèt c«ng t¸c qu¶n lý chÕ ®é, chÝnh s¸ch BHXH. Cã ®Çy ®ñ hå s¬ ®Ó qu¶n lý ®èi t­îng h­ëng chÕ ®é th­êng xuyªn hµng th¸ng lµ 3909 ng­êi. Tæ chøc triÓn khai ®Çy ®ñ, kÞp thêi c¸c chÕ ®é, chÝnh s¸ch míi®Ó cho c¸c ®èi t­îng h­ëng ®óng ®ñ vµ kÞp thêi. Thùc hiÖn quy tr×nh c¶i tiÕn hµnh chÝnh “mét cöa” trong viÖc gi¶ quyÕt h­ëng c¸c chÕ ®é BHXH cho ng­êi lao ®éng thuËn tiÖn nhanh chãng. 2.4 C«ng t¸c kiÓm tra KiÓm tra lµ mét c«ng t¸c quan träng ®Î thùc hiÖn ttãt chÕ ®é, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc. Qua c«ng t¸c kiÓm tra gióp cho c¸c ®¬n vÞ kÓ c¶ BHXH huyÖn kh¾c phôc nh÷ng thiÕu sãt, nh­îc ®iÓm, ch¸nh vi ph¹m chÝnh s¸ch ph¸p luËt, c¸c quy ®Þnh nh»m hoµn thµnh suÊt s¾c c«ng t¸c BHXH. V× vËy BHXH Thanh Oai rÊt c«i träng lµm tèt c«ng t¸c kiÓm tra th­êng xuyªn còng nh­ ®ét suÊt nªn ®¹t ®­îc kÕt qu¶ cao. X©y dùng ch­¬ng tr×nh kÕ hoÆch kiÓm tra n¨m 2001 vµ cô thÓ tõng th¸ng quý trong n¨m. KiÓm tra thu : tiÕn hµnh ®Õn ®¬n vÞ kiÓm tra sæ s¸ch, biÓu mÉu, chøng tõ ®Ó thùc hiÖn thu ®óng, thu ®ñ vµ kÞp thêi nªn c¸c ®¬n vÞ ®· chÊp hµnh tèt viÖc thu BHXH. Th­êng xuyªn kiÓm tra c«ng t¸c ghi sæ nªn n¨m 2001 ch­a cã vi ph¹m. Th­êng xuyªn hµng th¸ng ®i kiÓm tra viÖc cÊp tiÒn chi tra cho c¸c ®èi t­îng h­ëng hµng th¸ng ë c¸c x·, thÞ trÊn, qua kiÓm tra c¸c ®¬n vÞ thùc hiÖn tèt kh«ng cã vi phËm ph¶i xö lý. II. t×nh h×nh thùc hiÖn chÕ ®é h­u trÝ ë BHXH Thanh Oai §­îc sù chØ ®¹o vµ h­íng dÉn cña BHXH Hµ T©y. Trong nh÷ng n¨m qua BHXH Thanh Oai lu«n ®i ®Çu hoµn thµnh nhiÖm vô trªn giao vµ lµm trßn tr¸ch nhiÖm ®èi víi ng­êi lao ®éng. C¸c chÕ ®é mµ ng­êi lao ®éng ®­îc h­ëng ®Æc biÖt lµ chÕ ®é h­u trÝ ®èi víi ng­êi lao ®éng vÒ nghØ h­u lu«n ®­îc c¸n bé nh©n viªn BHXH Thanh Oai quan t©m chó träng thùc hiÖn. V× BHXH Thanh Oai lu«n lu«n coi r»ng nh÷ng ng­êi lao ®éng ®· ®ñ tuæi vÒ h­u lµ nh÷ng ng­êi ®· cèng hiÕn tuæi trÎ, tuæi thanh xu©n vµ søc trÎ cña m×nh cho sù nghiÖp x©y dùng, b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn ®Êt n­íc. Nªn khi hÕt tuæi lao ®éng vÒ nghØ h­u hä ph¶ ®­îc h­ëng sù ­u tiªn cña XH, ®­îc h­ëng mét phÇn trî cÊp hµng th¸ng xøng ®¸ng víi c«ng lao cña hä. Qu¸n triÖt t­ t­ëng nµy c¸n bé vµ nh©n viªn trong phßng BHXH Thanh Oai lu«n nªu cao tinh thÇn tr¸ch nhiÖm trong viÖc xÐt duyÖt hå s¬ ®Ó khi ng­êi lao ®éng vÒ nghØ h­u ®­îc nhËn sæ h­u nhanh chãng, kÞp thêi ®­îc h­ëng quyÒn lîi cña m×nh. Mäi thñ tôc xÐt duyÖt hå s¬ cña ng­êi lao ®éng liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh c«ng t¸c, lµm viÖc, ®ãng BHXH ®­îc c¸n bé nh©n viªn trong phßng BHXH Thanh Oai thu thËp nhanh chãng, chÝnh x¸c, gän nhÑ ®Ó tr¸ch phiÒn hµ ®i l¹i nhiÒu cho ng­êi lao ®éng. BHXH Thanh Oai lu«n lu«n coi tränh sù chÝnh x¸c tinh tÕ trong c«ng viÖc lµ hµng ®Çu nªn viÖc xÐt duyÖt ®óng ng­êi, ®ung chÕ ®é ®Ó ng­êi lao ®éng ®­îc h­ëng l­¬ng h­u kÞp thêi. Ngoµi viÖc xÐt duyÖt ®Ó thùc hiÖn chÕ ®é h­u trÝ cho ng­êi lao ®éng, BHXH Thanh Oai lu«n thùc hiÖn tè c«ng viÖc chi tr¶ l­¬ng h­u hµng th¸ng cho ng­êi lao ®éng ®óng thêi gian quy ®Þnh, ®óng ng­êi ®­îc an toµn. HiÖn nay trªn ®Þa bµn huyÖn cã 1658 ®èi t­îng vÒ nghØ h­u. Trong ®ã: Bao gåm 25 x· vµ thÞ trÊn (cã 1609 ®èi t­îng nghØ h­u). 1 c¬ quan huyÖn (cã 49 ®èi t­îng nghØ h­u). Víi sè tiÒn chi tr¶ l­¬g hµng th¸ng lµ: 657 463 306 ®ång. Trong ®ã: - Sè tiÒn chi tr¶ l­¬ng h­u do Nhµ n­íc ®¶m nhËn lµ: 587 292 506 ®ång. - Sè tiÒn chi tr¶ l­¬ng h­u do BHXH ®¶m nhËn lµ: 70 170 800 ®ång Víi sè tiÒn chi tr¶ hµng th¸ng rÊt lín nh­ vËy ®ßi hái ng­êi c¸n bé lµm chÝnh s¸ch ph¶i cã tÝnh trung thùc, tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao. Tõ khi cã nghÞ ®inh 12CP cña chÝnh phñ vµ th«ng tin h­íng dÉn thi hµnh ®iÒu lÖ BHXH trong ®ã cã ®iÒu lÖ vÒ chÕ ®é h­u trÝ ®èi víi ng­êi lao ®éng. Ng­êi vÒ h­u rÊt phÊn khëi v× tõ nay hä ®­îc h­ëng quyÒn lîi cña m×nh theo luËt ®Þnh. BHXH Thanh Oai lu«n c¨n cø vµo luËt ®Þnh cña chÝnh phñ vÒ BHXH ®Ó thùc hiÖn chÕ ®é h­u trÝ cho ng­êi lao ®éng. V× vËy c¬ quan BHXH Thanh Oai lu«n ®­îc ng­êi lao ®éng tin yªu, kÝnh träng. Trong nh÷ng n¨m qua kh«ng cã mét ®¬n vÞ nµo khyÕu l¹i vÒ viÖc thùc hiÖn chÕ ®é h­u trÝ cho ng­êi lao ®éng. Cã nh÷ng thµnh tÝch nh­ vËy nªn nhiÒu n¨m liÒn BHXH Thanh Oai ®­îc tÆng b»ng khen, danh hiÖu lµ l¸ cê ®Çu trong nghµnh BHXH cña tØnh. NhiÒu lÇn ®­îc BHXH ViÖt Nam vÒ th¨m vµ tÆng b»ng khen. III. §êi sèng ng­êi vÒ h­u cña huyÖn Thanh Oai 1. §êi sèng vËt chÊt lu«n ®ãng vai trß quan träng ®¶m b¶o sù duy tr×, tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña con ng­êi. §êi sèng vËt chÊt lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh tinh thÇn. a. VÊn ®Ò thu nhËp cña ng­êi vÒ h­u §êi sèng vËt chÊt bao gåm: ¨n, mÆc, ®i l¹i… TÊt c¶ nh÷ng nhu cÇu ®ã ®Òu rÊt cÇn thiÕt, muèn tho¶ m·n nã con ng­êi ph¶i cã tiÒn b»ng c¸ch ho¹t ®éng lao ®éng s¶n xuÊt. Víi ng­êi vÒ h­u hä ®· cèng hiÕn søc trÎ cña m×nh cho c«ng viÖc tõ thêi cßn trÎ trung. Nay vÒ h­u tuæi cao søc yÕu hoÆt déng lao ®éng s¶n xuÊt ®ªt t¹o ra cña c¶i vËt chÊt cho XH cña hä chØ lµ thø yÕu. Thu nhËp chÝnh hµng th¸ng cña hä lµ tõ l­¬ng h­u. Thanh Oai lµ huyÖn lµm n«ng nghiÖp lµ chñ yÕu nªn ng­êi lao ®éng ë huyÖn Thanh Oai khi vÒ nghØ h­u hä th­êng lµm thªm c«ng viÖc nh­: chång v­ên hoa, c©y c¶nh, ch¨n nu«i ( gµ, lîn, c¸…) c«ng viÖc nµy ®em l¹i thu nhËp thªm ®¸ng kÓ cho hä. §iÓn h×nh ë x· B×nh Minh cã b¸c NguyÔn V¨n T©m lµ c¸n bé Nhµ n­íc ®· vÒ nghØ h­u víi th©m niªn c«ng t¸c l©u n¨m, b¸c ®­îc h­ëng trî cÊp hµng th¸ng lµ 650 ngµn ®ång, víi sè tiÒn ®ã chi tr¶ hµng th¸ng cho viÖc häc hµnh, sinh ho¹t cña gia ®×nh 7 nh©n khÈu th× qu¶ lµ thiÕu thèn, kh«ng chÞu bã tay víi sù thiÕu thèn ®ã b¸c ®· ®øng ra cïng vµi anh em vÒ h­u trong x· vay vèn ng©n hµng ®Çu t­ thÇu ®Çm c¸ cña x·. Lµ ng­êi n¨ng ®éng h¨ng say lµm viÖc, chÞu t×m tßi v× vËy hå c¸ cña b¸c hµng n¨m cho thu ho¹ch víi s¶n l­îng rÊt cao, víi thu nhËp mçi n¨m hµng chôc triÖu ®ång. Nhê ®ã mµ gia ®×nh b¸c tho¸t khái c¶nh thiÕu thèn vµ cã cña ¨n cña ®Ó, tr«ng nhµ b¸c ch¼ng kh¸c g× nhµ thµnh phè, ng«i nhµ khang chang 3 tÇng víi ®Çy ®ñ tiÖn nghi sinh ho¹t (ti vi, tñ l¹nh, video …), mäi ng­êi ai còng ®Òu kÝnh nÓ vµ kh©m phôc b¸c. Qua g­¬ng lµm giÇu cña b¸c T©m chóng ta hiÓu r»ng thÕ hÖ võa vÒ h­u ngµy nay hä kh«ng ph¶i lµ nh÷ng ng­êi giµ cçi, nh÷ng ng­êi chØ biÕt ngåi ch¬i ®Ó cuèi th¸ng nhËn tiÒn trî cÊp mµ hä cßn biÕt lµm kinh tÕ gia ®×nh giái. b. VÊn ®Ò chi tiªu trong gia ®×nh ng­êi vÒ h­u Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y víi sù t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn æn ®Þnh cña nÒn kinh tÕ n­íc ta vµ chÝnh s¸ch ­u tiªn cu¶ Nhµ n­íc ®èi víi ng­êi lao ®éng lªn møc thu nhËp cña ng­êi lao ®éng ngµy cµng cao. Do vËy l­¬ng h­u cña ng­êi vÒ h­u còng rÊt cao lªn ®êi sèng sinh ho¹t cña gia ®×nh hä rÊt æn ®Þnh. Theo b¸o c¸o cña c¸n bé ®iÒu tra XH häc cña huyÖn th× trªn ®Þa bµn huyÖn th× sè hé gia ®×nh ng­êi vÒ h­u chi tiªu nh­ sau: Chi tiªu cho ¨n uèng chiÕm 45%. Chi tiªu cho häc hµnh chiÕm 25%. Chi tiªu cho y tÕ chiÕm 9,7%. Chi tiªu cho c¸c kho¶n kh¸c chiÕm 20,3%. Qua sè liÖu trªn ®· cho ta thÊy viÖc chi tiªu cho ¨n uèng trong gia ®×nh ng­êi vÒ h­u lµ chiÕm phÇn lín 45%, ®iÒu nµy còng dÔ hiÓu v× b­a ¨n hµng ngµy lµ quan träng nh»m t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng cña con ng­êi. Ng­êi vÒ h­u rÊt quan t©m ®Õn viÖc häc hµnh cña con c¸i nªn hä ®Çu t­ kinh phÝ cho viÖc häc hµnh cña con. Møc chi tiªu cho viÖc häc hµnh lµ t­¬ng ®ãi lín nã chiÕm 25% trong tæng sè chi tiªu. Ng­êi vÒ h­u lµ nh÷ng ng­êi ®· cã tuæi, tr¸i n¾ng trë trêi ¶nh h­ëng ®Õn søc khoÎ cña hä, viÖc ch¨m sãc y tÕ th­êng xuyªn lµ cÇn thiÕt ®èi víi ng­êi vÒ h­u, hä ®· sö dông mét phÇn thu nhËp cña m×nh cho viÖc kh¸m ch÷a bÖnh, thuèc thang nh»m æn ®Þnh søc khoÎ tuæi giµ. Ngoµi nh÷ng kho¶n chi tiªu cÇn thiÕt ®ã th× cßn cã nh÷ng kho¶n chi tiªu kh¸c nh­ chi tiªu cho quan hÖ XH hiÕu, hØ, th¨m hái hä hµng èm ®au… Víi cuéc sèng s«i ®éng hiÖn nay th× sè tiÒn chi tiªu cho nh÷ng kho¶n nµy còng rÊt quan träng vµ kh«ng nhá. §ã lµ viÖc lµm cÇn thiÕt cña mçi gia ®inh, nã thÓ hiÖn ®êi sèng t×nh c¶m cña d©n téc ta. Qua nghiªn cøu kh¶o s¸t cho thÊy hiÖn nay trªn 80% sè hé gia ®×nh h­u trÝ cã møc thu nhËp cao h¬n møc chi tiªu nh­ vËy. C¸c kho¶n chi tiªu cÇn thiÕt cho cuéc sèng hµng ngµy lu«n ®­îc ®¶m b¶o, khi thu nhËp t¨ng lªn th× nhu cÇu vÒ chi tiªu còng t¨ng lªn t¹o cho ®êi sèng cña ng­êi vÒ h­u ngµy mét n©ng cao. c. TiÖn nghi sinh ho¹t vµ nh÷ng ph­¬ngtiÖn ®i l¹i cña gia ®×nh ng­êi vÒ h­u §Ó phôc vô cho ®êi sèng hµng ngµy cña con ng­êi th× con ng­êi ph¶i cã ph­¬ng tiÖn ®i l¹i, tiÖn nghi sinh ho¹t trong gia ®×nh, nh÷ng thø ®ã cho ta thÊy møc sèng vµ tµi s¶n cña gia ®×nh ng­êi vÒ h­u. Qua ®iÒu tra 498 gia ®×nh h­u trÝ trong huyÖn ta cã kÕt qu¶ nh­ sau : §¬n vÞ tÝnh TiÖn nghi sinh ho¹t Ph­¬ng tiÖn ®i l¹i §µi Ti vi Video Xe ®¹p Xe m¸y C¸i (chiÕc) 490 450 120 498 270 TØ lÖ % 98.4 90.4 24 100 60 Nh×n b¶ng trªn ta thÊy hµu nh­ gia ®×nh nµo còng cã ti vi ®iÒu nµy dÔ hiÓu v× ®©y lµ ph­¬ng tiÖn chuyÒn th«ng, gi¶i trÝ quan tränh trong tõng gia ®×nh. C¸c ph­¬ng tiÖn tham gia vµo qu¸ t×nh lao ®éng s¶n xuÊt vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña con ng­êi. Con ng­êi cÇn ph¶i ®i l¹i v× vËy nh÷ng ph­¬ng tiÖn ®i l¹i nh­ xe m¸y, xe ®¹p lµ rÊt cÇn thiÕt. Xe ®¹p chiÕm 100% trong c¸c gia ®×nh ng­êi vÒ h­u, xe m¸y chiÕm 60%. Qua kh¶o s¸t sè liÖu trong b¶ng b¸o c¸o tæng kÕt cña BHXH Thanh Oai ta thÊy thu nhËp cña ng­êi vÒ h­u lµ rÊt cao. C¶ phÇn thu nhËp ngoµi l­¬ng h­u vµ l­¬ng h­u cña hä chung b×nh tõ 500 ngµn ®ång trë lªn. d. VÊn ®Ò nhµ ë cña ng­êi vÒ h­u Nhµ ë lµ nhu cÇu cÇn thiÕt vµ tèi thiÓu cña mçi gia d×nh nãi chung vµ ng­êi vÒ h­u nãi riªng. Mäi sinh ho¹t ¨n, ngñ, nghØ… cña con ng­êi ®Òu diÔn ra trong ng«i nhµ cña m×nh. ë ®©y chÊt l­îng vµ quy m« nhµ ë la tiªu chÝ ®¸nh gi¸ ®êi sèng vËt chÊt cña mçi gia ®×nh ng­êi vÒ h­u. Nh×n chung ®a sè hé gia ®×nh ng­êi vÒ h­u cã nhµ ë khang trang s¹ch ®Ñp, nhiÒu gia ®×nh cã thu nhËp cao ®· x©y dùng ®­îc nhµ cao tÇng víi kiÓu c¸ch kiÕn tróc rÊt hiÖn ®¹i. Qua ngiªn cøu vÒ ®êi sèng vËt chÊt cña ng­êi vÒ h­u trong huyÖn ta cã thÓ thÊy d»ng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y cïng víi sù thay da ®ái thÞt cña ®Êt n­íc th× ®êi sèng cña ng­êi vÒ h­u cµng ®­îc n©ng cao. §iÒu ®ã mét phÇn nhê vµo sù quan t©m cña §¶ng vµ Nhµ n­íc trong viÖc ®Ò ra nh÷ng chÝnh s¸ch XH ­u tªn ®èi víi ng­êi lao ®éng khi vÒ nghØ h­u, ®iÒu ®ã ®· gióp hä cã niÒm tin vµo sù l·nh ®¹o cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, tin vµo ®­êng lèi mµ §¶ng vµ B¸c Hå ®· lùa chän. 2. §êi sèng tin thÇn cña ng­êi vÒ h­u trong huyÖn §êi sèng tinh thÇn ®­îc hiÓu lµ nh÷ng vÊn ®Ò nh­ häc tËp, vui ch¬i, gi¶i trÝ… C¸c ho¹t ®éng trong c¸c tæ chøc XH ®em l¹i sù vui vÎ vÒ t©m t­ t×nh c¶m cña con ng­êi. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y nÒn kinh tÕ cña n­íc ta cã b­íc ph¸t triÓn nhanh chãng, æn ®Þnh vµ víi sù quan t©m cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta nªn ®êi sèng tinh thÇn cña ng­êi vÒ h­u ë n­íc ta nãi chung vµ ng­êi vÒ h­u ë huyÖn Thanh Oai nãi riªng lµ rÊt cao. Trong t©m t­ t×nh c¶m cña m×nh ng­êi vÒ h­u lu«n muèn dµnh phÇn cßn l¹i cña cuéc ®êi m×nh ®Ó phôc vô cã Ých cho XH. Hä kh«ng muèn r»ng khi hä vÒ h­u th× hä lµ kÎ ¨n b¸m XH vµ hä sÏ kh«ng chÞu ®­îc sù buån tÎ khi ph¶i ngåi ch¬i x¬i n­íc. HiÓu ®­îc t©m lý nµy cña ng­êi vÒ h­u §¶ng bä vµ chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng lu«n ch¨m no t¹o mäi ®iÒu kiÖn tè nhÊt ®Ó ng­êi vÒ h­u tham gia vµo c¸c phong trµo cña ®Þa ph­¬ng. NhiÒu x· trong huyÖn ®· thµnh lËp c©u l¹c bé cña nh÷ng ng­êi vÒ h­u (c©u l¹c bé h­u trÝ) mçi tuÇn häp mét lÇn trong nh÷ng buæi häp cã to¹ ®µm vÒ t×nh h×nh kinh tÕ, chÝnh trÞ XH cña ®Þa ph­¬ng, ®Êt n­íc vµ trªn ThÕ Giíi. Ngoµi ra ng­êi vÒ h­u ë c¸c x· cßn cã c©u l¹c bé th¬ v¨n nhiÒu ng­êi ®· trë thµnh céng t¸c viªn tÝch cùc cña b¸o Hµ T©y. Hµng th¸ng c©u l¹c bé th¬ v¨n sinh ho¹t mét lÇn vµ cã ch­¬ng tr×nh b×nh th¬ thu hót nhiÒu ng­êi ®Õn nghe. Trong lÜnh vùc ho¹t ®énh thÓ dôc thÎ thao ng­êi vÒ h­u còng tham gia tÝch cùc. Cã nhiÒu c©u l¹c bé cÇu l«ng, bãng bµn ra ®êi, hµng th¸ng tæ chøc thi ®Êu ®Ó giao l­u. Nh÷ng ho¹t ®éng ®ã chØ lµ mét phÇn trong ®êi sèng tinh thÇn cña ng­êi vª h­u trong huyÖn Thanh Oai. Thó vui chñ yÕu cña ng­êi vÌ h­u trng huyÖn lµ ch¬i c©y c¶nh, non bé. Nh÷ng c¸n bé h­u trÝ trong huyÖn th«ng qua häi n«ng d©n cña huyÖn lËp ra héi nh÷ng ng­êi lµm v­ên, hµng th¸ng hä häp l¹i ®Ó bµn luËn, trao ®æi king nghiÖm vÒ c«ng viÖc vña m×nh. S½n cã bé ãc hiÓu biÕt vµ t­ duy trõu t­îng cao mµ nh÷ng s¶n phÈm c©y c¶nh, non bé cña ng­êi vÒ h­u mang d¸ng dÊp võa hiÖn ®¹i võa cã tÝnh d©n téc cao. Nh×n nh÷ng c©y thÕ, chËu c¶nh cña hä ta liªn t­ëng nh­ ®ang ®­îc sèng trong mét ThÕ Giíi cña nh÷ng c©y cæ thô thu nhá víi c©y ®a, giÕng n­íc, m¸i ®×nh… Trong sç ng­êi vÒ nghØ h­u trong huyÖn nhiÒu ng­êi lµ ®¶ng viªn nªn khi vÒ nghØ h­u hä kh«ng quªn tr¸ch nhiÖm cña m×nh ®èi víi ®Êt n­íc. NhiÒu ng­êi khi vÒ ®Þa ph­¬ng hä ®­îc tham gia vµo tæ chøc chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng, cïng víi chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng ®­a ®­êng lèi t­ t­ëng cña §¶ng. Do vËy ng­êi vÒ h­u ®· ®ãng mét vai trß quan träng ë ®Þa ph­¬ng. Ngoµi XH ®· vËy cßn trong gia ®×nh ng­êi vÒ h­u hä d¹y b¶o con c¸i hä häc tËp lµm viÖc theo hiÕn ph¸p, ph¸p luËt cña Nhµ n­íc, gia ®×nh cña nh÷ng ng­êi vÒ h­u lu«n sèng cã t×nh c¶m, cã tr­íc cã sau nªn ®­îc mäi ng­êi xung quanh kÝnh nÓ. Ch¼ng cã niÒm vui nµo b¨ng niÒm vui ®­îc sèng cïng víi ng­êi th©n trong gia ®×nh ®Ó chia sÎ niÒm vui lçi buån. Ng­êi vÌ h­u ®· cã mét thêi son trÓ cña m×nh cèng hiÕn cho sù nghiÖp b¶o vÖ, x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®Êt n­íc, nay hÕt tuæi lµm viÖc vÒ nghØ h­u ngµy ngµy ®­îc qu©y quÇn bªn con ch¸u ®ã lµ niÒm vui lín nhÊt cña ®êi hä, Hä cßn biÕt ­íc ao g× h¬n thÕ. §a sè con c¸i cña nh÷ng ng­êi vÒ h­u ®Òu thµnh ®¹t trong cuéc sèng. Bëi v× hä ®· ®­îc h­ëng sù gi¸o dôc cña truyÒn thèng gia ®×nh. Hä ®· ®­îc cha mÑ m×nh t¹o mäi ®iÒu kiÖn tèt nhÊt cho häc tËp. Qua ®ã ta thÊy r»ng ng­êi vÒ h­u lu«n quan t©m ®Õn viÖc häc tËp trau dåi tri thøc cho con c¸i hä, hä coi tri thøc lµ ch×a kho¸ ®Ó më c¸nh cöa b­íc vµo thÕ kû 21 ®Çy tù tin v÷ng vµng. Kh«ng chØ lo cho con c¸i häc tËp mµ ng­êi vÒ h­u còng kh«ng ngõng n©ng cao hiÓu biÕt cña m×nh vÒ XH. Hµng ngµy hä ®äc b¸o, nghe ®µi, xem ti vi ®Ó n¾m b¾t thong tin vÒ t×nh h×nh ®Êt n­íc còng nh­ trªn ThÕ Giíi. Mçi x· trong huyÖn ®· cã th­ viÖn riªng gåm nhiÒu ®Çu s¸ch vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n ho¸ t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi vÒ h­u ®Õn ®äc. Chóng ta cã thÓ thÊy r»ng so víi ThÕ Giíi th× n­íc ta cßn nghÌo nh­ng §¶ng vµ Nhµ n­íc ta lu«n cã truyÒn thèng “uèng n­íc nhí nguån” nªn viÖc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch XH lµ mét ®iÒu cÇn thiÕt. D©n c­ cã æn ®Þnh th× ®Êt n­íc míi m¹nh giÇu. NH×n chung ®¹i bé phËn ng­êi vÒ h­u ë n­íc ta cã møc sèng cao vµ æn ®Þnh nhÊt. PhÇn 3 KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ 1. kÕt luËn Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y viÖc thùc hiÖn chÕ ®é chÝnh s¸ch ë ViÖt Nam nãi chung vµ ë huyÖ Thanh Oai nãi riªng lµ rÊt tèt vµ ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh qu¶ tÝch cùc. §iÒu ®ã thÓ hiÖn chÝnh s¸ch ®óng ®¾n cña §¶ng vµ Nhµ n­íc cïng víi sù lç lùc phÊn ®Êu trong lao ®éng s¶n xuÊt cña b¶n th©n gia ®×nh ng­êi vÒ h­u ®· lµm cho cuéc sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña gia ®×nh ng­êi vÒ h­u ngµy cµng phong ¬hó h¬n. Môc tiªu t¹o cho ng­êi vÒ h­u “®Çy ®ñ vÒ vËt chÊt, yªn æn vÒ tinh thÇn” cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· dÇn dÇn trë thµnh hiÖn thùc. Do thêi gian kiÕn tËp ng¾n ngñi cïng víi sù h¹n chÕ vÒ kinh nghiÖm, ch¾c ch¾n bµi viÕt cña em kh«ng ch¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. V× vËy em rÊt mong ®­îc sù gãp ý ch©n thµnh cña thÇy c« vµ b¹n bÌ. Cuèi cïng em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì, h­íng dÉn tËn t×nhcña thÇy gi¸o TS: NguyÔn V¨n §Þnh – Khoa Kinh tÕ B¶o hiÓm – Tr­êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n, cïng c¸c c« chó c¸n bé nh©n viªn phßng BHXH huyÖn Thanh Oai ®· t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì ch¸u hoµn thµnh tèt ®Ò tµi b¸o c¸o nµy. 2. kiÕn nghÞ Qua nghiªn cøu em cÇn thÊy ®­a ra mét sè kiÕn nghÞ sau ®Ó thùc hiÖn chÕ ®é ®èi víi ng­êi vÒ h­u ë huyÖn Thanh Oai ®­îc tèt h¬n. §Èy m¹nh viÖc tuyªn truyÒn vÒ BHXH trong c¸c doanh nghiÖp, c¬ quan Nhµ n­íc… §Ó hä hiÓu t¸c dông cña BHXH ®èi víi ng­êi lao ®éng sau nµy khi hä vÒ nghØ h­u. Khi ng­êi lao ®éng ®ãng BHXH trong c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®­îc ghi chÐp ®Çy ®ñ tõng th¸ng, tõng n¨m. Tr¸nh sai sãt vÒ thêi gian v× nã ¶nh h­ëng ®Õn viÖc ®­îc h­ëng l­¬ng h­u sau nµy cña ng­êi lao ®éng. KÕt hîp hµi hoµchÝnh s¸ch kinh tÕ víi chÝnh s¸ch XH trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chÕ ®ä h­u trÝ. Bé m¸y qu¶n lý vÒ BHXH ph¶i cã sù ®æi míi b»ng c¸ch ®µo t¹o c¸n bé chuyªn tr¸ch ®Ó n©ng cao tr×nh ®ä chuyªn m«n, hiÓu biÕt c¸c ®iÒu luËt cña Nhµ n­íc cã liªn quan tíi viÖc xÐt duyÖt chÕ ®é ®Ó hä ¸p dônh vµo c«ng viÖc mét c¸ch nhanh chãng vµ chÝnh x¸c h¬n. §Ó ®¶m b¶o c«ng t¸c qu¶n lý hå s¬ ë BHXH huyÖn tèt h¬n ®Ò nghÞ c¬ quan cÊp trªn trang bÞ thªm c¬ së vËt chÊt nh­ ph­¬ng tiÖn lµm viÖc: m¸y tÝnh, tñ ®ùng hå s¬… Muèn cho ®êi sèng tinh thÇn cña ng­êi vÒ h­u ngµy cµng ®­îc n©ng cao Nhµ n­íc cÇn t¹o ®iÒu kiÖn vÒ c¬ së vËt chÊt cho ng­êi vÒ h­u sinh ho¹t t¹i ®Þa ph­¬ng. ******* Môc lôc Trang Lêi nãi ®Çu………………………………………………… 1 PhÇn 1: Kh¸i qu¸t chung vÒ BHXH 2 I. Vai trß cña BHXH ®èi víi ng­êi lao ®éng vµ ng­êi sö dông lao ®éng 1. BHXH ®èi víi ng­êi lao ®éng 2. BHXH ®ãi víi ng­êi sö dông lao ®éng II. TÝnh chÊt cña BHXH 4 III. ChÕ ®é h­u trÝ trong hÖ thèng c¸c chÕ ®é BHXH ë ViÖt Nam 5 PhÇn 2: ChÕ ®é h­u trÝ vµ ®êi sèng ng­êi vÒ h­u ¬ huyÖn Thanh Oai 9 I. Vµi nÐt vÒ BHXH Thanh Oai 1. Vµi nÐt vÒ huÖn Thanh Oai 2. Ho¹t ®éng cña BHXH tØnh Thanh Oai 11 II. T×nh h×nh thùc hiÖn chÕ ®é h­u trÝ ë huyÖn Thanh Oai 12 III. §êi sèng ng­êi vÒ h­u ë huyÖn Thanh Oai 14 1. §êi sèng vËt chÊt 2. §êi sèng tinh thÇn 17 PhÇn 3: KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ 20 1. KÕt luËn 2. KiÕn nghÞ