Đặc điểm của các địa danh thuộc huyện Võ Nhai (Thái Nguyên) từ góc độ văn hoá

ịnh danh chỉ vị trí, nhƣ: xã Lâu Thượng, xã Phú Thượng, xã Thượng Nung, xóm Cao Lầm (PT), bản Nưa (bản ở trên) (NT). Qua những địa danh này, có thể nhận thấy rằng ngƣời dân miền núi Võ Nhai có thói quen chọn nơi cƣ trú, sinh sống làm ăn là thƣờng ƣa vị trí trên cao. Vị trí trên cao giúp họ tránh đƣợc thú dữ, lại dễ đối phó với thời tiết khắc nghiệt ở miền núi. Nghề nghiệp chủ yếu của cƣ dân Võ Nhai là nông nghiệp, nên phần đa các địa danh có sự chuyển hoá thành tố chung “nà‟, “na” vào địa danh –tên riêng, chẳng han nhƣ tên các xóm: Nà Kháo (DT), Nà Lưu (TX), Nà Canh (PG), Nà Sọc (BL), Na Đồng, Na Ca, Na Mấy, Na Rang (VC)… Địa danh có chứa yếu tố “sơn” cũng chiếm số lƣợng khá lớn, nhƣ: xóm Hùng Sơn (ĐC), Xóm Kim Sơn, Ngọc Sơn (TS), Trường Sơn (CĐ)… Trong ĐDĐVDC có 13 địa danh chứa yếu tố này. Cách định danh này biểu hiện rõ nét đặc điểm địa hình Võ Nhai là núi đồi bao bọc các làng bản thôn xóm và phản ánh đúng thực tế tên gọi Võ Nhai (vùng có nhiều sƣờn / vách núi cao có lợi thế về quân sự). b) Văn hoá sinh hoạt thể hiện qua các địa danh gắn với những giả thiết về nguồn gốc và những nét văn hoá làng xã. Xét về nguồn gốc địa danh Võ Nhai, phần đa là những địa danh có nguồn gốc bản địa, ngoài ra do kết quả của những cuộc thiên di nên có một số địa danh đƣợc phán đoán có nguồn gốc từ nơi khác. Ví dụ: Làng Lai (LH) là làng có nhiều dân tộc sinh sống, ban đầu chủ yếu là dân tộc thiểu số nhƣng sau đó do quá trình di dân nên thêm dân tộc Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 92 Kinh; xóm Tân Thành (TX) là xóm mới đƣợc tách ra từ xóm Na Mọ cũ; xóm Đoàn Kết (DT) có nguồn gốc từ Hƣng Yên, từ năm 1962 đồng bào Hƣng Yên lên khai hoang và có tên gọi này. Địa danh xã Thần Sa có hai cách hiểu về nguồn gốc tên gọi: thứ nhất, hai chữ “thần sa” nói lên một vùng đất có nhiều sa khoáng bởi đây là một trong những điểm khai thác vàng lớn nhất cả nƣớc. Thứ hai, tên gọi Thần Sa đƣợc gắn với câu chuyện lịch sử, theo dân gian kể lại là Vua Dƣơng Tự Minh rƣớc thần từ đền Đuổm ( Phú Lƣơng- Thái Nguyên) đến Võ Nhai, qua địa phận này do sơ xuất đánh rơi bát hƣơng xuống suối và từ đó địa danh này có tên gọi Thần Sa. Thần sa không chỉ nổi tiếng với những di chỉ khảo cổ học mà còn là nơi “rừng vàng”. Nét đặc trƣng trong địa hình Thần Sa là núi đá với những mỏ khai thác vàng lớn, vì vậy yếu tố “sơn” và “kim” đƣợc xuất hiện trong địa danh của tất cả các xóm, đó là: Trung Sơn, Kim Sơn, Hạ Sơn Dao, Ngọc Sơn 1, Ngọc Sơn 2, Tân Kim, Xuyên Sơn, Hạ Sơn Tày, Hạ Kim. Nhƣ vậy chọn đặc trƣng tiêu biểu là “sơn” và “kim” là nét văn hoá đặc sắc trong địa danh Thần Sa Võ Nhai. 3.2.3.2. Các phương diện văn hoá sản xuất Đến với Võ Nhai là đến với một vùng non xanh nƣớc biếc “sơn thuỷ hữu tình”, là đến với một vùng núi đá vôi đẹp hùng vĩ, đan xen với núi đồi là ruộng đồng sông suối. Ngƣời dân nơi đây chủ yếu sống bằng nghề trồng lúa nƣớc và nghề rừng. Do đó ở phƣơng diện văn hoá sản xuất, các địa danh Võ Nhai cũng có những dấu hiệu khác nhau. a) Văn hoá sản xuất được thể hiện qua các dấu hiệu của nền văn minh lúa nước Qua các địa danh Võ Nhai có thể nhận thấy dấu hiệu của nền văn minh lúa nƣớc. Số lƣợng địa danh này khá lớn, 87 địa danh, ngoài ra là những địa danh ghi lại công trình dẫn thuỷ tƣới tiêu phục vụ cho nghề trồng lúa là: 97 ao Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 93 hồ sông suối, 15 đập. Các công trình thuỷ lợi đan xen với ruộng đồng kênh mƣơng tạo nên dấu hiệu nền văn minh lúa nƣớc trong cảnh quan Võ Nhai. Các yếu tố gắn với các loại cây trồng trong ĐDĐHTN cũng mang dấu hiệu của nền văn minh nông nghiệp, nhƣ đồi Chuối, đồi Sim, đồi Cây Đa… Do nghề nghiệp chủ yếu là nông nghiệp nên trong các loại hình địa danh yếu tố “nà”, “na”, “đồng” “ruộng” có tần số xuất hiện cao, nó đã chuyển hoá vào tên riêng trong các loại hình địa danh.Theo thống kê, có 48 địa danh có yếu “nà”, “ruộng”, “đồng” chuyển hoá vào nội bộ địa danh và tập trung chủ yếu ở loại hình ĐDĐVDC. Ví dụ: xóm Nà Kháo (PT), xóm Na Đồng (VC), xóm Đồng Quán (DT)… b) Phương diện văn hoá sản xuất được thể hiện qua ước vọng cuộc sống giàu có, hưng thịnh, đức tính cần mẫn trong lao động sản xuất Võ Nhai là huyện miền núi, kinh tế kém phát triển, giao thông đi lại khó khăn. Đặc biệt Võ Nhai đã trải qua nhiều cuộc chiến tranh lớn nhỏ của dân tộc nên ngƣời dân nơi đây luôn mong ƣớc một cuộc sống yên bình, giàu có, hƣng thịnh, và có đức tính cần mẫn trong lao động sản xuất. Điều này cũng đƣợc thể hiện trong rất nhiều các địa danh, đặc bệt là trong hầu hết các địa danh chỉ đơn vị dân cƣ. Ví dụ: xóm Tiền Phong (ĐC) thể hiện ý chí mạnh mẽ, dẫn đầu trong mọi phong trào; xóm Hùng Sơn (ĐC) là xóm có nhiều anh hùng; xã Phú Thượng thể hiện mong ƣớc về sự giàu có; xóm Ba Nhất (PT) là xóm luôn đứng đầu trong một số hoạt động; xóm Ngọc Mỹ (LM) thể hiện ý nghĩa về cái đẹp cao quý; xã Liên Minh thể hiện tinh thần đoàn kết hợp tác; xã Dân Tiến, xóm Dân Tiến mang nét nghĩa chỉ ngƣời dân nơi đây có tƣ tƣởng mới mẻ, tiến bộ. 3.2.3.3. Sự thể hiện của phương diện văn hoá quân sự a) Phương diện văn hoá vũ trang qua dấu ấn lịch sử Võ Nhai là mảnh đất gắn với nhiều sự kiện lịch sử của dân tộc. Những sự kiện lịch sử đó thƣờng để lại dấu ấn trong địa danh ở nhiều thời kì khác Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 94 nhau. Ví dụ: đỉnh Cột Cờ (LT) là ngọn đồi mà thời chiến tranh ngƣời ta cắm cờ trên đó; đồi K1 (TX) là nơi thành lập đội quân K1 trong chiến tranh; đồi Thông Tin (TX) là đồi đội Cứu Quốc quân II đóng trại giao liên chỉ huy chiến đấu giữa các vùng; đồi Quan Sát (ĐC): Thời đánh Mĩ tại đây có bố trí tổ quan sát để bắn máy bay Mĩ; đồi Chòi Tây (LM): là đồi mà xƣa kia ngƣời ta làm chòi để canh ngƣời Pháp đi càn… Võ Nhai là vùng có nhiều núi, đặc trƣng này tạo cho nơi đây có rất nhiều hang động ăn sâu vào núi. Nhiều hang động đã gắn với những dấu ấn của lịch sử, nhƣ hang Trung Quốc (LH): năm 1979 quân đội Trung Quốc tràn vào miền Bắc Việt Nam và đóng tại đây, địa danh này thuộc xóm Đất Đỏ Lâu Thƣợng; hang Huyện (TX): hang rộng có thể chứa đƣợc số lƣợng ngƣời của cả huyện . Trong kháng chiến chống Pháp, có đến một huyện ngƣời ẩn nấp tại đó. Có hai ngƣời do bị bắt và tra tấn dã man, họ đã phải khai ra cái hang này. Giặc Pháp đã dùng khói hun chết cả huyện ngƣời trú trong hang và từ đó nơi đây có tên hang Huyện. Võ Nhai có một di tích lích sử cấp Quốc gia đó là Rừng Khuân Mánh (TX) . Rừng Khuân Mánh trƣớc đây thuộc thôn Ngọc Mỹ tổng Tràng Xá. Đến năm 1953, tổng Tràng Xá đƣợc chia thành 3 xã: Tràng Xá, Liên Minh, Dân Tiến. Hiện nay địa điểm thuộc di tích lịch sử là nơi thành lập đội cứu Quốc quân II ở tại rừng Khuân Mánh thuộc xóm Đồng Ruộng (TX). Rừng Khuân Mánh rất rộng và hiểm trở, từng là nơi hoạt động của cán bộ cách mạng và du kích trong thời kì bí mật, là nơi ẩn náu của đồng bào ta để tránh những cuộc truy lùng khủng bố của thực dân Pháp trong những năm kháng chiến. Ngày 15 tháng 9 năm 1941 giữa Rừng Khuân Mánh đội Cứu Quốc quân II đƣợc thành lập. Đó là mốc son đánh dấu một thời kì lịch sử đấu tranh cách mạng kiên cƣờng của Đảng và nhân dân ta trong sự nghiệp giải phóng dân tộc. Lúc đầu đội có 36 cán bộ chiến sĩ, nhƣng vài ngày sau quân số lên tới 46 ngƣời, đƣợc biên chế thành 5 tiểu đội.Trang bị chủ yếu là vũ khí thô Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 95 sơ: súng kíp, lƣỡi lê, giáo mác …Buổi lễ thành lập diễn ra nhanh gọn khoảng 30 phút, sau đó các tiểu đội đƣợc phân công tản đi các cơ sở tiếp tục cuộc đấu tranh chống địch khủng bố. Sự ra đời của đội Cứu Quốc quân II có ý nghĩa lớn lao trong lịch sử, nó không những làm tăng cƣờng lực lƣợng cho phong trào cách mạng chống địch khủng bố thắng lợi, bảo vệ cơ sở Đảng, giữ vững và mở rộng vùng căn cứ địa, mà còn duy trì đƣợc tiếng súng võ trang Bắc Sơn, cổ vũ phong trào cách mạng cả nƣớc, gây niềm tin tƣởng cho quần chúng nhân dân vào sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc [34]. Dấu ấn lịch sử: Có những nhân danh còn đƣợc lƣu lại trong các địa danh: Ví dụ: phố Thái Long: Thái Long tên thật là Nông Văn Cún, anh là một trong những thanh niên đầu tiên ở Thái Nguyên đƣợc kết nạp vào Đoàn thanh niên dân chủ, trở thành ngƣời giúp việc tích cực và tin cậy của đồng chí phái viên xứ ủy trong suốt quá trình công tác tại địa phƣơng nhằm đánh thông và mở rộng con đƣờng liên lạc trên tuyến phía Bắc.Năm 1939, anh bị bắt và bị tra tấn dã man, nhƣng vẫn không hề khai báo và giữ trọn khí tiết của ngƣời đoàn viên thanh niên, ngƣời đảng viên Đảng cộng sản Đông Dƣơng. Anh nổi tiếng với câu nói “Tôi hiểu và tán thành chủ nghĩa ấy” (chủ nghĩa Cộng sản); hang Chu Văn Tấn: Chu Văn Tấn là đảng viên Đảng cộng sản Việt Nam từ 1937, năm 1934 ông tham gia phong trào cách mạng và chỉ đạo phong trào chiến tranh du kích Võ Nhai, trung đội trƣởng Đội Cứu quốc Quân II. Sau này ông giữ nhiều chức vụ quan trong của Đảng và Nhà nƣớc Việt Nam. Những địa danh mang dấu ấn lịch sử đều phản ánh văn hoá vũ trang trong quá trình dựng nƣớc và giữ nƣớc ở từng thời kì khác nhau của Võ Nhai. Dấu ấn của các địa danh đã nói lên phần nào mảnh đất Võ Nhai là vùng quê hƣơng cách mạng, nơi đã ghi dấu nhiếu sự kiện lịch sử trọng đại của dân tộc. Bởi Võ Nhai có địa thế hiểm trở, nhiều núi cao, nhiều hang động, nên đƣợc coi là nơi dụng binh hiểm yếu “tiến khả dĩ công, thoái khả dĩ thủ”. Điều này Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 96 hoàn toàn phù hợp với lí do của tên gọi Võ Nhai: đây là vùng có nhiều sƣờn / dãy núi cao có lợi thế quân sự”. b) Phương diện văn hoá vũ trang qua sự phản ánh mong ước một cuộc sống bình yên không có chiến tranh Mơ ƣớc giản dị của mỗi ngƣời dân nói chung, cũng nhƣ ngƣời dân Võ Nhai nói riêng, là có một cuộc sống đầy đủ, no ấm, yên bình, không có chiến tranh. Điều này đƣợc thể hiện khá rõ trong cách định danh của huyện Võ Nhai. Các yếu tố „yên”, “bình”, “hoà”, “an”…trong các địa danh ở Võ Nhai đã thể hiện mong ƣớc nguyện của con ngƣời nơi đây về một cuộc sống yên bình, không có chiến tranh. Ví dụ: núi Yên Lạc (NT) phản ánh mong muốn có một cuộc sống yên bình, vui vẻ, lạc quan; xóm Xuân Hoà (LH) biểu hiện mong ƣớc về một cuộc sống hoà thuận yên ổn; xã Phú Thượng: phản ánh ƣớc mơ có cuộc sống giàu có, sung sƣớng cho quê hƣơng; xóm An Long, Bình An, xã Bình Long: thể hiện mong muốn cuộc sống yên ấm, thanh bình. Nhƣ vậy phƣơng diện văn hoá vũ trang đƣợc phản ánh trong địa danh không chỉ phản ánh mong ƣớc quê hƣơng mình giàu có tƣơi đẹp, sống hoà thuận mà còn biểu hiện mơ ƣớc về cuộc sống hoà bình yên ổn không có chiến tranh. Đây chính là nét văn hoá trong cách định danh huyện Võ Nhai. Ba phƣơng diện văn hoá sản xuất, văn hoá sinh hoạt, văn hoá vũ trang đều bộc lộ rõ trong địa danh Võ Nhai. Chúng có mối quan hệ gắn bó chặt chẽ với nhau, cộng hƣởng và giao thoa lẫn nhau, phản ánh nét văn hoá độc đáo trong địa danh Võ Nhai. Tất cả đều thể hiện nét riêng trong cuộc sống sinh hoạt, trong những mơ ƣớc giản dị mà ngƣời dân Võ Nhai gửi gắm vào quê hƣơng mình. 3.3. MỘT VÀI NHẬN VỀ ĐẶC ĐIỂM CỦA ĐỊA DANH VÕ NHAI SO VỚI BẮC KẠN Võ Nhai và Bắc Kạn có ranh giới tự nhiên giáp nhau nên địa hình có nhiều nét chung, tiếng nói và phong tục tập quán cũng có nhiều điểm chung, Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 97 do đó cách định danh của hai địa phƣơng này cũng có rất nhiều nét tƣơng đồng với nhau. Đó là trong các địa danh của Võ nhai và Bắc Kạn thƣờng sử dụng các yếu tố cấu tạo có nguồn gốc ngôn ngữ Tày- Nùng nhƣ: “nà” (ruộng), “khuổi” (suối), “cốc” (gốc), “khau”,”khâu” (núi), “pò” (đồi), “bó” (nguồn), “vài” (trâu)… Những yếu tố này có tần số xuất hiện cao và vốn là những thành tố chung chỉ loại hình đối tƣợng địa lí đã đƣợc chuyển hóa thành những yếu tố trong tên riêng. So với Võ Nhai, các yếu tố Tày- Nùng này trong địa danh hành chính tỉnh Bắc Kạn có tần số xuất hiện cao hơn: “nà ” (ruộng): 412 lần, “khuổi”(suối): 237 lần, “cốc” (gốc): 45 lần, “khau”,”khâu”(núi): 31 lần, “pò” (đồi): 13 lần, “bó” (nguồn): 10 lần, “vài” (trâu): 7 lần xất hiện [24, tr38]. Có rất nhiều địa danh ở Võ Nhai trùng tên với địa danh hành chính tỉnh Bắc Kạn. Ví dụ các tên gọi: Na Cà (ruộng cỏ tranh), Nà Lẹng (ruộng hạn), Nà Pài (ruộng dốc), Cốc Lùng (gốc đa), Khuổi Luông (suối to), Nà Phầy (ruộng lửa)… Đây là hệ quả của việc cƣ dân Tày- Nùng đƣợc phân bố ở hai địa phƣơng tuy có sự phân chia về địa dƣ hành chính, nhƣng về địa lí tự nhiên thì lại cạnh nhau và có nhiều đặc điểm giống nhau. Chính vì vậy các yếu tố đƣợc phản ánh trong địa danh Võ Nhai cũng nhƣ Bắc Kạn đã phản ánh rõ rệt tính đa dạng các loại hình đối tƣợng địa lí và cảnh quan nơi đây. Hầu hết các thành tố chung đƣợc chuyển hóa vào trong tên riêng đều thuộc ngôn ngữ các dân tộc thiểu số. Chúng phản ánh cấu trúc địa hình với những hình dáng, kích thƣớc khác nhau. Ví dụ: “Phiêng” là vùng đất cao, rộng, bằng phẳng có cây mọc tự nhiên. “Nà” là mảnh đất hẹp dùng để trồng trọt, có thể là ở địa hình cao hay thấp. “Tổng” là vùng đất rộng, màu mỡ, bằng phẳng, ở dƣới thấp dùng để trồng trọt hoa màu. “Khƣa” là chỗ đất nhỏ, trũng, có nƣớc khi mƣa. “Lủng” là vùng đất trũng, bốn bề là núi, có nhiều cây mọc hoang… Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 98 Nhìn chung, các thành tố chung đã đƣợc chuyển hóa vào tên riêng chỉ cấu trúc địa hình đặc trƣng của Bắc Kạn đều có khả năng miêu tả, gợi hình ảnh và sự liên tƣởng cao. Đó là một mạch nƣớc trong vắt có nguồn (bó), một dòng chảy hẹp ở địa hình không dốc lắm, có thể cạn theo mùa (khe); một dòng chảy mạnh, ở địa hình dốc, bọt tung trắng xóa (hát); dòng chảy nhỏ hơn ở địa hình dốc (tát); một khúc sông suối sâu, nƣớc lặng, màu xanh ngọc (vằng); một vùng đất trũng chạy dọc theo các khe núi (lũng); vùng đất cao khô cằn (pò); vùng núi cao đƣợc kiến tạo bằng đá vôi (phja)… Địa danh hành chính tỉnh Bắc Kạn phản ánh khá rõ nét bức tranh cấu trúc địa hình của tỉnh này. Đó là một vùng đất đồi núi trùng điệp, nhiều nếp lồi, lõm, nhiều khe suối, tạo nên sự đa dạng và phong phú của núi, sông, khe, suối… Do đó có rất nhiều sơn danh, thủy danh đã đƣợc chuyển hóa vào địa danh hành chính. Cƣ dân Bắc Kạn chủ yếu là ngƣời Tày, chủ nhân của nghề trồng lúa nƣớc. Đất canh tác ít, họ phải tận dụng đất ven sông suối, thậm chí cả đất đồi, đất đá để trồng trọt. 412 địa danh có mang yếu tố nà (ruộng) đã làm hiện lên một bức tranh cảnh quan đặc sắc nơi đây. Ở trên đồi, núi có: ruộng núi đá, ruộng đồi, ruộng dốc, ruộng hạn, đá… Ruộng cỏ tranh (Nà Cà) xuất hiện 17 lần (cỏ tranh chỉ mọc ở những nơi đất cằn cỗi). Ở dƣới nƣớc, có: ruộng bột, ruộng trũng, ruộng thụt, ruộng mềm… Hình dáng của ruộng cũng đa dạng: ruộng con, ruộng ƣỡn, ruộng còng, ruộng nghiêng, ruộng thẳng… Trên ruộng, các động vật, thực vật của núi rừng Bắc Kạn cũng hiện lên thật sinh động: cây nhội, cây chò chỉ, cây hoành, bồ quân, me rừng, hồng rừng, rau má, rau bóp…; con vật trên cạn có: trăn gió, hƣơu, cây hồi, rắn, chim, gà, trâu, bò, dê, chó… dƣới nƣớc có: dái cá, niềng niễng, ba ba, ốc… và nhiều loại cá. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 99 Qua 257 địa danh mang yếu tố Khuổi (suối), có thể thấy hiện lên bức tranh phong cảnh thật đẹp. Có đủ các loại suối: Suối cạn, suối khô, suối ngập, suối lội… với đủ màu sắc: Suối đen, suối đỏ, suối xanh… Đặc biệt hệ động thực vật ở đây cũng phong phú. Động vật gồm có: Vƣợn mặt đỏ, con dũi, kiến, chim, vẹt, ong, dái cá, ngựa, dê, gà… Hệ thực vật cũng rất đa dạng: nứa, sậy, hèo, hóp, chò nâu, trám đen, trám trắng, dâu, mít, muỗm, nhót, vải, nho, chàm mít…[ 24, 66] Nhƣ vậy, bức tranh thiên nhiên trên điạ bàn Bắc Kạn hiện lên thật sống động qua các địa danh. Các địa danh này có khả năng gợi hình ảnh, gợi liên tƣởng và có khả năng miêu tả cao. Những đặc điểm này chứng tỏ có rất nhiều nét tƣơng đồng với địa danh Võ Nhai. Nhƣ vậy có thể nhận định trong quy trình định danh của ngƣời dân Võ Nhai cũng nhƣ Bắc Kạn, họ chủ yếu đã lựa chon những đặc trƣng “đập vào mắt” vốn có của các đối tƣợng địa lí, nhất là các đối tƣợng thuộc địa hình tự nhiên, để làm cơ sở định danh. Các đặc trƣng ấy trở thành hình thái bên trong của các địa danh phản ánh kiểu tƣ duy cụ thể, trực quan sinh động của cƣ dân Võ Nhai và Bắc Kạn. Do đó, phần lớn các địa danh nơi đây đều có lí do và phản ánh bức tranh cảnh quan vùng này thật rõ nét 3.4. TIỂU KẾT CHƢƠNG 3 Địa danh của một địa phƣơng có khả năng phản ánh những nét đặc sắc về những di sản văn hoá vật thể và di sản văn hoá phi vật thể của địa phƣơng này. Tìm hiểu địa danh dƣới góc độ ngôn ngữ - văn hoá sẽ giúp thấy rõ những ảnh hƣởng của văn hoá đối với ngôn ngữ nói chung, đối với địa danh nói riêng qua nội dung ý nghĩa, cách thức lựa chọn đặc trƣng để định danh các đối tƣợng địa lí. Võ Nhai đƣợc coi là một trong những cái nôi của cộng đồng ngƣời Nguyên thuỷ. Kết quả của những quá trình di dân và tiếp xúc với nền văn hoá Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 100 khác nhau của cƣ dân bản địa Võ Nhai đã khiến cho Võ Nhai có sự đa dạng, phong phú về màu sắc văn hoá – nhƣ văn hoá Việt, văn hoá Hán và văn hoá các dân tộc thiểu số kết hợp hài hoà với nhau trong địa danh Võ Nhai. Các phƣơng diện văn hoá sinh hoạt, văn hoá sản xuất, văn hoá quân sự gắn bó với nhau, đƣợc lƣu giữ trong địa danh và phản ánh những thông tin về văn hoá vật chất và văn hoá tinh thần của một cộng đồng dân tộc nói chung, cộng đồng cƣ dân nói riêng, trong đó có cộng đồng cƣ dân Võ Nhai. Chính vì vậy địa danh Võ Nhai đã phản ánh những yếu tố địa lí, lịch sử, tín ngƣỡng, tôn giáo, tâm lí ứng xử của con ngƣời nơi đây. Qua hệ thống địa danh Võ Nhai có thể nhận thấy đặc trƣng tƣ duy của ngƣời dân Võ Nhai là lựa chọn những đặc trƣng tiêu biểu của đối tƣợng địa lí để định danh, Các đặc trƣng đƣợc chọn làm cơ sở đặt địa danh này gắn với các phƣơng diện văn hoá khác nhau của Võ Nhai. Cụ thể là về mặt địa lí tự nhiên thì biểu hiện rõ nét nhất là những đặc trƣng của vùng đất có nhiều núi non, nhiều sa khoáng mà ít nơi nào có đƣợc… Về kinh tế thì là nghề trồng lúa và trồng rừng. Về tâm lí tinh thần là những mơ ƣớc giản dị của cƣ dân nông nghiệp miền núi về một cuộc sống trù phú, thanh bình, không có chiến tranh. Võ Nhai và Bắc Kạn có ranh giới tự nhiên giáp nhau nên địa hình có nhiều nét chung, tiếng nói và phong tục tập quán cũng có nhiều điểm chung, nên cách định danh của hai địa phƣơng này cũng có rất nhiều nét giống nhau. Xét về đặc điểm cấu tạo, nguồn gốc ngôn ngữ thì cả hai hệ thống địa danh đều sử dụng khá nhiều yếu tố ngôn ngữ dân tộc thiểu số (chủ yếu là Tày - Nùng). Có rất nhiều địa danh ở Võ Nhai trùng tên với địa danh hành chính tỉnh Bắc Kạn. Chƣa kể đến địa danh Sảng Mộc trƣớc đây thuộc Bắc Kạn đến tận năm 1949 mới đƣợc tách về Võ Nhai. Đây là hệ quả của việc cƣ dân Tày- Nùng đƣợc phân bố ở hai địa phƣơng tuy có sự phân biệt về địa dƣ hành chính, nhƣng về địa lí tự nhiên thì lại cạnh nhau và có nhiều đặc điểm giống nhau. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 101 Trong quy trình định danh của cƣ dân ở Võ Nhai cũng nhƣ Bắc Kạn, họ chủ yếu đã lựa chon những đặc trƣng “đập vào mắt” vốn có của các đối tƣợng địa lí, nhất là các đối tƣợng thuộc địa hình tự nhiên, để làm cơ sở định danh. Do đó, phần lớn các địa danh thuộc hai địa phƣơng nơi đây đều có lí do và phản ánh bức tranh cảnh quan vùng này thật rõ nét. Các đặc trƣng định danh ấy làm thành hình thái bên trong của các địa danh và phản ánh đặc trƣng tƣ duy cụ thể, trực quan sinh động của cƣ dân Võ Nhai và Bắc Kạn nói riêng, của ngƣời Việt nói chung. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 102 KẾT LUẬN Qua việc tìm hiểu, phân tích những đặc điểm địa danh Võ Nhai có thể bƣớc đầu rút ra những kết luận nhƣ sau: 1. Định danh và địa danh học đã đƣợc nhiều học giả trong và ngoài nƣớc nghiên cứu từ lâu. Nghiên cứu địa danh cần có sự kết hợp của nhiều nghành khoa học. Chính vì vậy trong luận văn chúng tôi đã vận dụng kiến thức tổng hợp của nhiều lĩnh vực khác nhau nhƣ: Lịch sử, Ngôn ngữ, văn hoá…để khảo sát hệ thống địa danh Võ Nhai 2. Mỗi địa danh bao giờ cũng tồn tại một phức thể gồm hai bộ phận là thành tố chung và địa danh-tên riêng. Hai bộ phận này có sự gắn bó với nhau theo quan hệ giữa cái đƣợc hạn định và cái hạn định. Thành tố chung là cái đƣợc hạn định còn địa danh - tên riêng là cái hạn định để giới hạn tên gọi của một đối tƣợng địa lí cụ thể. Trong các loại hình địa danh, thành tố chung có khả năng chuyển hoá vào trong địa danh – tên riêng, điều này tạo nên tính đa dạng, phong phú cho địa danh cả về ý nghĩa lẫn cấu tạo. 3. Võ Nhai là địa bàn phức tạp, đa dân tộc đa ngôn ngữ, đa dạng về văn hoá và đa dạng về đối tƣợng địa lí. Sự phức tạp này tạo nên tín đa tầng, tính phức hợp trong địa danh. Huyện Võ Nhai có 617 địa danh, chiếm đa phần là các địa danh chỉ địa hình tự nhiên: Địa hình tự nhiên(54,457%), địa danh chỉ đơn vị dân cƣ(30,633%), địa danh chỉ các công trình nhân tạo(14,910%). Các địa danh Võ Nhai chủ yếu là thuần Việt, tiếp theo là các địa danh thuộc ngôn ngữ dân tộc thiểu số trong vùng (chủ yếu là Tày-Nùng) - những cƣ dân chủ thể lâu đời của vùng lãnh thổ này. Các địa danh đƣợc vay mƣợn từ tiếng Hán hoặc đƣợc cấu tạo bằng các yếu tố Hán Việt chiếm tỉ lệ ít nhất. Đây là những địa danh chủ yếu đƣợc đặt cho các đơn vị dân cƣ – hành chính cần Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 103 sắc thái trang trọng. Do sự tiếp xúc giữa tiếng Việt với các ngôn ngữ khác trong vùng mà trong hệ thống địa danh Võ Nhai có những đơn vị đƣợc cấu tạo hỗn hợp bằng các yếu tố: thuần Việt, Hán Việt, ngôn ngữ dân tộc thiểu số. Võ Nhai có 172 đơn vị định danh trực tiếp, chiếm 27,9%. Các địa danh này đƣợc đặt ra với nghĩa gốc đầu tiên chỉ đối tƣợng địa lí nào đó. Đây thƣờng là những từ ngữ thuần Việt. Các địa danh là những đơn vị định danh gián tiếp là chủ yếu, thƣờng do sự chuyển nghĩa theo ẩn dụ một đơn vị từ vựng có sẵn tạo nên. Võ Nhai có 180 địa danh đƣợc cấu tạo theo lối hoà kết – tức là có dạng từ đơn tiết (29,17%). Các địa danh đơn tiết chỉ các hiện tƣợng tự nhiên đã có từ rất lâu đời ở Võ Nhai. Chúng đặc trƣng cho cảnh quan của địa phƣơng nơi đây. Có 438 địa danh là từ ghép, nghĩa là đƣợc cấu tạo theo lối phân tích (70,874%). Đặc điểm loại hình ngôn ngữ đơn lập, phân tích tính đã chi phối đặc điểm cấu tạo của địa danh Võ Nhai. Phƣơng thức ghép từ đã đặc trƣng cho đặc điểm cấu tạo của địa danh Võ Nhai, trong đó các địa danh có kiểu cấu tạo theo quan hệ chính phụ chiếm đa số. Cũng chính vì vậy, tính có lí do (hay nói cho đúng hơn là tính rõ lí do) của các địa danh thuộc huyện Võ Nhai là khá điển hình. Các địa danh ấy có thể rõ lí do tuyệt đối (hay đầy đủ hoàn toàn) khi đƣợc tạo ra bằng cách chọn đặc trƣng khách quan của đối tƣợng địa lí để làm cơ sở cho sự định danh. Trong tổng số 617 địa danh có 270 địa danh rõ lý do tuyệt đối, chiếm 43,76 %. Các địa danh ấy có thể rõ lí do tƣơng đối (hay chỉ rõ lí do một phần) nhờ dựa vào ý nghĩa của những đơn vị làm thành phần cấu tạo của chúng. Loại này có 347 địa danh, chiếm 56,24 %. Để làm cơ sở cho việc đặt địa danh ở Võ Nhai, các đặc trƣng thƣờng đƣợc chọn là: hình thức, vị trí, công dụng / chức năng, đặc trƣng vật lý, kích thƣớc/kích cỡ... Các đặc trƣng hình thức và đặc trƣng màu sắc đƣợc chọn nhiều hơn các đặc trƣng khác, trong đó đặc trƣng hình thức là đứng đầu. Kết Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 104 quả nghiên cứu hoàn toàn phù hợp đặc điểm tri nhận chung của nhân loại khi định danh sự vật. Những đặc trƣng đƣợc chọn để định danh các đối tƣợng địa lí ở Võ Nhai mang những nét đặc sắc của một vùng quê miền núi,Tất cả tạo nên nét đặc sắc và độc đáo trong cách đặt các địa danh của huyện Võ Nhai mà ít vùng miền nào có đƣợc. Cũng nhƣ mọi địa danh ở các địa phƣơng khác nói chung, ở Võ Nhai mỗi địa danh đều là một phức thể gồm hai bộ phận là thành tố chung và tên riêng (hay địa danh- tên riêng). Trong tổng số 617 phức thể địa danh Võ Nhai, có thể tập hợp khái quát và phân thành 22 loại hình đối tƣợng địa lý với 22 thành tố chung, trong đó có 18 thành tố chung đơn yếu tố. Loại thành tố chung có cấu tạo phức, gồm 2 hoặc 3 yếu tố chỉ có: thị trấn, quốc lộ, danh thắng, khu di tích. Các địa danh Võ Nhai có thể đƣợc tạo ra theo phƣơng thức cấu tạo mới hoặc theo phƣơng thức chuyển hoá. Trong đó phƣơng thức cấu tạo mới là phƣơng thức định danh chiếm vị trí chủ yếu. Phƣơng thức cấu tạo mới đã tạo ra cho Võ Nhai 2 loại địa danh phức xét về thành phần cấu tạo, trong đó chiếm số lƣợng nhiều nhất là loại có cấu tạo thuần chỉ gồm các yếu tố gốc Hán hoặc thuần Việt và loại có cấu tạo hỗn hợp: gốc Hán, thuần Việt và ngôn ngữ dân tộc thiếu số. Đây là hệ quả của sự vay mƣợn và tiếp xúc ngôn ngữ của cƣ dân Võ Nhai. Cách tạo ra địa danh bằng phƣơng thức chuyển hóa một địa danh có sẵn diễn ra theo hai cách, hoặc là lấy tên gọi của đối tƣợng địa lí này để gọi tên cho một đối tƣợng địa lí khác theo lối ẩn dụ về hình thức, hoặc là chuyển hóa giữa các loại hình địa danh khác nhau theo lối hoán dụ (chẳng hạn, xã La Hiên và cầu La Hiên…). 5. Địa danh của Võ Nhai đã phản ánh những nét đặc sắc về di sản văn hoá vật thể và phi vật thể của địa phƣơng này. Các phƣơng diện văn hoá sinh Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 105 hoạt, văn hoá sản xuất, văn hoá quân sự gắn bó với nhau, đƣợc lƣu giữ trong địa danh và phản ánh những thông tin về văn hoá vật chất và văn hoá tinh thần của cộng đồng cƣ dân Võ Nhai - chủ yếu là ngƣời Tày - Nùng cổ.. Chính vì vậy địa danh Võ Nhai đã phản ánh những yếu tố địa lí, lịch sử, tín ngƣỡng, tôn giáo, tâm lí ứng xử của con ngƣời nơi đây. Qua hệ thống địa danh Võ Nhai có thể nhận thấy đặc trƣng tƣ duy của ngƣời dân Võ Nhai là lựa chọn những đặc trƣng tiêu biểu của đối tƣợng địa lí để định danh, Các đặc trƣng đƣợc chọn làm cơ sở đặt địa danh này gắn với các phƣơng diện văn hoá khác nhau của Võ Nhai. Cụ thể là về mặt địa lí tự nhiên thì biểu hiện rõ nét nhất là những đặc trƣng của vùng đất có nhiều núi non, nhiều sa khoáng mà ít nơi nào có đƣợc… Về kinh tế thì là nghề trồng lúa và trồng rừng. Về tâm lí tinh thần là những mơ ƣớc giản dị của cƣ dân nông nghiệp miền núi về một cuộc sống trù phú, thanh bình, không có chiến tranh. 6. Võ Nhai và Bắc Kạn có ranh giới tự nhiên giáp nhau nên địa hình có nhiều nét chung, tiếng nói và phong tục tập quán cũng có nhiều điểm chung, nên cách định danh của hai địa phƣơng này cũng có rất nhiều nét giống nhau. Xét về đặc điểm cấu tạo, nguồn gốc ngôn ngữ thì cả hai hệ thống địa danh đều sử dụng khá nhiều yếu tố ngôn ngữ dân tộc thiểu số (chủ yếu là Tày-Nùng). Có rất nhiều địa danh ở Võ Nhai trùng tên với địa danh hành chính tỉnh Bắc Kạn. Đây là hệ quả của việc cƣ dân Tày- Nùng đƣợc phân bố ở hai địa phƣơng tuy có sự phân biệt về địa dƣ hành chính, nhƣng về địa lí tự nhiên thì lại cạnh nhau và có nhiều đặc điểm giống nhau. Trong quy trình định danh của cƣ dân ở Võ Nhai cũng nhƣ Bắc Kạn, họ chủ yếu đã lựa chon những đặc trƣng “đập vào mắt” vốn có của các đối tƣợng địa lí, nhất là các đối tƣợng thuộc địa hình tự nhiên, để làm cơ sở định danh. Do đó, phần lớn các địa danh thuộc hai địa phƣơng nơi đây đều có lí do và phản ánh bức tranh cảnh quan vùng này thật rõ nét. Các đặc trƣng định danh Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 106 ấy làm thành hình thái bên trong của các địa danh và phản ánh đặc trƣng tƣ duy cụ thể, trực quan sinh động của cƣ dân Võ Nhai và Bắc Kạn nói riêng, của ngƣời Việt nói chung. Tóm lại qua việc tìm hiểu về địa danh Võ Nhai chúng ta đã phần nào thấy đƣợc những nét riêng trong cách định danh, trong cấu tạo và đặc điểm văn hoá của vùng đất này. Tất cả tạo nên bức tranh cảnh quan Võ Nhai sống động – vùng đất của những ngƣời nguyên thuỷ xa xƣa, nơi ghi dấu những sự kiện lịch sử của dân tộc, và đặc biệt là nơi có rất nhiều điểm du lịch hấp dẫn với nhiều hang động, sông suối, núi rừng trùng điệp. Võ Nhai là mảnh đất hứa hẹn nhiều công trình nghiên cứu tiếp theo ở nhiều lĩnh vực khác nhau. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 107 BÀI BÁO CỦA TÁC GIẢ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN ĐÃ ĐƢỢC CÔNG BỐ PGS –TS Nguyễn Đức Tồn, Trƣơng Thị Mỵ, (2009) “Thử tìm hiểu ý nghĩa địa danh Võ Nhai (Thái Nguyên)”, Tc.Ngôn ngữ số 6 (241), tr.1- 4. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 108 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Đào Duy Anh(2008), Hán Việt từ điển, Nxb KHXH, Hà Nội. 2. Nguyễn Văn Âu (1993), Địa danh Việt Nam, Nxb Giáo dục, Hà Nội. 3. Nguyễn Văn Âu (2003), Một số vấn đề về địa danh học Việt Nam, Nxb Đại học Quốc gia, Hà Nội. 4. Ban chỉ huy quân sự huyện Võ Nhai (2005), Võ Nhai lịch sử đấu tranh vũ trang cách mạng chống quân xâm lược và xây dựng bảo vệ Tổ quốc, trung tâm Giáo dục huyện Võ Nhai, Thái nguyên. 5. Ban nghiên cứu lịch sử Đảng bộ tỉnh Bắc Thái, Lịch sử Đảng bộ tỉnh Bắc Thái ( tập 1), Xí nghiệp in Bắc Thái. 6. Diệp Quang Ban, Hoàng Văn Thung (2006), Ngữ pháp tiếng Việt (tập1), Nxb Giáo dục, Hà Nội. 7. Diệp Quang Ban (2006), Ngữ Pháp tiếng Việt (tập 2), Nxb Giáo dục, Hà Nội. 8. Nguyễn Tài Cẩn (1975), Từ loại trong danh từ tiếng Việt hiện đại, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội. 9. Nguyễn Tài Cẩn (1996), Ngữ pháp tiếng Việt, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội. 10. Đỗ Hữu Châu (1998), Các bình diện của từ và từ tiếng Việt, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội. 11. Đỗ Hữu Châu (1998), Cơ sở ngữ nghĩa học từ vựng, Nxb Giáo dục, Hà Nội. 12. Hoàng Thị Châu (1989), “Tiếng Việt trên các miền đất nước (Phƣơng ngữ học)”, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội 13. Mai Ngọc Chừ, Vũ Đức Nghiệu, Hoàng Trọng Phiến (2000), Cơ sở ngôn ngữ học và tiếng Việt, Nxb Giáo dục, Hà Nội. 14. Trần Trí Dõi (200), Ngôn ngữ và sự phát triển văn hoá xã hội, Nxb Văn hoá thông tin, Hà Nội. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 109 15. Nguyễn Dƣợc, Trung Hải (2001), Sổ tay địa danh Việt Nam, Nxb Giáo Dục, Hà Nội. 16. Phạm Đức Dƣơng (2000), Văn hoá Việt Nam trong bối cảnh Đông Nam á, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội. 17. Hoàng Văn Định (2005), Hoàng Việt nhất thống dư địa chí, Nxb Thuận Hoá trung tâm ngôn ngữ văn hoá Đông Tây, Hải Phòng. 18. Nguyễn Thiện Giáp (1986), Từ và nhận diện từ tiếng Việt, Nxb Giáo dục, Hà Nội. 19. Nguyễn Thiện Giáp ( chủ biên)- Đoàn Thiện Thuật- Nguyễn Minh Thuyết (1997), Dẫn luận ngôn ngữ học, Nxb Giáo dục, Hà Nội. 20. Lê Trung Hoa (1991), Địa danh thành phố Hồ Chí Minh, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội. 21. Lê Trung Hoa (2000), “Nghĩ về công việc của người nghiên cứu địa danh và biên soạn từ điển địa danh”, T/c Ngôn ngữ số 8, Tr1-6. 22. Lê Trung Hoa (2002), Các phương pháp cơ bản trong việc nghiên cứu địa danh”, T/c Ngôn ngữ số 7, Tr 8- 11. 23. Lê Trung Hoa (2006), Địa danh học Việt Nam, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội. 24. Hà Thị Hồng (2008), Khảo sát địa danh hành chính tỉnh Bắc Kạn, Luận văn Thạc sĩ Ngôn ngữ học, Trƣờng ĐH Sƣ phạm Thái Nguyên. 25. Huyện uỷ Võ Nhai (1993), Lịch sử Đảng bộ huyện Võ Nhai (tập1), Nhà máy in Quân đội, Bắc Thái. 26. Huyện uỷ Võ Nhai (2004), Lịch sử Đảng bộ huyện Võ Nhai (tập2), Nhà máy in Quân đội, Thái Nguyên. 27. Từ Thu Mai (2004) Nghiên cứu địa danh tỉnh Quảng Trị, Luận án Tiến sĩ ngữ văn, ĐHKHXH và NV, Hà Nội. 28. Hoàng Phê chủ biên (2006) Từ điển tiếng Việt, Trung tâm từ điển học, Hà Nội - Đà Nẵng. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 110 29. Fedinand De Saussre (1973), Giáo trình ngôn ngữ học đại cương, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội. 30. Superanskaja A.V. (2002), Địa danh là gì, Matxcơva (Đinh Lan Hƣơng dịch, Nguyễn Xuân Hoà hiệu đính), Hà Nội. 31. Phƣơng Đình Nguyễn Văn Siêu (1997), Đại Việt địa dư toàn biên, Viện Sử học và Nxb Văn hoá, Hà Nội. 32. Quốc sử quán triều Nguyễn (1971), Đại Nam nhất thống chí, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội. 33. Sở Giáo dục và đào tạo Bắc Thái (1995), Văn học Bắc Thái, Xí nghiệp in Bắc Thái. 34. Sở văn hoá thông tin Thái Nguyên (2003), Thái Nguyên đất và người, Công ty in Thái Nguyên. 35. Lí Toàn Thắng (2005), Ngôn ngữ học tri nhận - Từ lí thuyết đại cƣơng đến thực tiễn tiếng Việt, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội. 36. Đoàn Thiện Thuật (1999), Ngữ âm tiếng Việt, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội. 37. Hà Văn Thƣ - Lã Văn Lô (1984), Văn hoá Tày Nùng, Nxb văn hoá, Hà Nội. 38. Nguyễn Văn Tân (1998), Từ điển địa danh lịch sử văn hoá Việt Nam, Nxb Văn hoá thông tin, Bắc Thái. 39. Vƣơng Toàn, Mấy nhận xét về địa danh ở Lạng sơn, tạp chí Ngôn ngữ, số 7, năm 2009, tr. 8 40. Nguyễn Đức Tồn (2002) “Tìm hiểu đặc trưng văn hoá – Dân tộc và tư duy của người Việt (trong sự so sánh với những dân tộc khác)”, Nxb Đại học Quốc gia, Hà Nội. 41. Nguyễn Đức Tồn ( 2006), Từ đồng nghĩa tiếng Việt, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 111 42. Nguyễn Đức Tồn ( 2008), Đặc trưng văn hoá dân tộc của ngôn ngữ và tư duy, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội. 43. Nguyễn Đức Tồn&Trƣơng Thị Mỵ- Thử tìm hiểu ý nghĩa của địa danh Võ Nhai(Thái Nguyên), TC Ngôn ngữ, số 6, 2009, tr. 1-4 44. Phạm Thị Thu Trang (2008), Khảo sát địa danh quận Ba Đình - Hà Nội, Luận văn Thạc sĩ ngôn ngữ học, ĐH KHXH và NV, Hà Nội. 45. Nguyễn Trãi (1960), ức trai di tập- Dư địa chí, Phan Huy Tiếp dịch – Hà Văn Tấn hiệu đính và chú thích, Nxb Sử học, Hà Nội. 46. Nguyễn Kiên Trƣờng (1996), Những đặc điểm chính của địa danh Hải Phòng. Sơ bộ so sánh với một số vùng khác, Luận án PTS Khoa học ngữ Văn, ĐHKHXH và NV, Hà Nội. 47. Uỷ ban mặt trận tổ Quốc huyện Võ Nhai (2008), Báo cáo của Uỷ ban Mặt trận tổ Quốc huyện Võ Nhai khoá XIV tại đại hội MTTQ huyện khoá XV nhiệm kì 2008-2013”. 48. Đinh Xuân Vịnh (2002), Sổ tay địa danh Việt Nam, Xƣởng in Tin học và đời sống, Hà Nội. 49. Trần Quốc Vƣợng chủ biên (2000) Cơ sở văn hoá Việt Nam, Nxb Giáo dục, Hà Nội. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 112 BẢN ĐỒ HÀNH CHÍNH HUYỆN VÕ NHAI Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 113 PHỤ LỤC THỐNG KÊ ĐỊA DANH VÕ NHAI A. Địa danh địa hình thiên nhiên I. Sơn danh 1. Đồi: 81 địa danh TT Địa danh Vị trí tồn tại 41 Khau Trăng Nghinh Tƣờng 1 Ao Dời La Hiên 42 Khau Tƣa Sảng Mộc 2 Bãi Cháy Tràng Xá 43 Khe Tâm Choong Thần Sa 3 Bãi Lim Lâu Thƣợng 44 Khuổi Sà Nghinh Tƣờng 4 Bảy Mẫu Dân Tiến 45 Kúc Lùng Lâu Thƣợng 5 Cây Chổi Phƣơng Giao 46 Lầm Thăng Cúc Đƣờng 6 Cây Đa La Hiên 47 Lâm Trƣờng La Hiên 7 Chiềm Trâu Nghinh Tƣờng 48 Lân Mi Sảng Mộc 8 Chín Mẫu Dân Tiến 49 Làng Quân Phƣơng Giao 9 Chòi Tây Liên Minh 50 Lô Cốt Cúc Đƣờng 10 Chông Co Phƣờng Vũ Chấn 51 Nà Xạ Nghinh Tƣờng 11 Chuối Phú Thƣợng 52 Năm Mẫu Tràng Xá 12 Chuối La Hiên 53 Ông Páo La Hiên 13 Co Khọ Thần Sa 54 Ông Tấn Phú Thƣợng 14 Co Lùng Thƣợng Nung 55 Pắc Khuổi Nghinh Tƣờng 15 Co Lùng Thần Sa 56 Pât Cáy Vũ Chấn 16 Co Phay Cúc Đƣờng 57 Phai Kéo Thần Sa 17 Co Phay Sảng Mộc 58 Phúc Minh Cúc Đƣờng 18 Co Tin Nghinh Tƣờng 59 Pò Cáo Thƣợng Nung 19 Cột Cờ Lâu Thƣợng 60 Pò Chè Thƣợng Nung 20 Dẻ Lâu Thƣợng 61 Pò Co Chè Thần Sa Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 114 21 Dốc Nhọn La Hiên 62 Pò Dà Khang Thần Sa 22 Đá Dựng La Hiên 63 Pò Mò Sảng Mộc 23 Đá Mài Đình Cả 64 Pò Trang Thƣợng Nung 24 Đất Đỏ La Hiên 65 Quan Sát Đình Cả 25 Đồng Bông Phú Thƣợng 66 Rừng Phong Vũ Chấn 26 Đung Pàu Dân Tiến 67 Sa Hon Nghinh Tƣờng 27 Gò Lai Lâu Thƣợng 68 Sim La Hiên 28 Gò Tròn Tràng Xá 69 Sim Phƣơng Giao 29 Hai Oắt Phú Thƣợng 70 Tắc Kè Phƣơng Giao 30 K1 Tràng Xá 71 Thân Lâu Thƣợng 31 Khau Âu Sảng Mộc 72 Thông Tin Tràng Xá 32 Khau Căm Tèo Sảng Mộc 73 Tranh Lâu Thƣợng 33 Khau Hân Vũ Chấn 74 Tranh Liên Minh 34 Khau Khà Vũ Chấn 75 Trọc Lâu Thƣợng 35 Khau Khen Thần Sa 76 Trọc La Hiên 36 Khau Khuất La Hiên 77 Trung Vũ Chấn 37 Khau Khuông Cúc Đƣờng 78 Vũng Đằm Bình Long 38 Khau Ma Thần Sa 79 Xa Han Sảng Mộc 39 Khau Mã Thƣợng Nung 80 Yên Ngựa La Hiên 40 Khau Mèng Ten Vũ Chấn 81 Yên Ngựa Bình Long Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 115 2. Núi: 71 địa danh TT Tên địa danh Vị trí tồn tại 36 Lân Đẳng Vũ Chấn 1 Ái Vì Đình Cả 37 Lân Giang Tràng Xá 2 Bà Đầm Bình Long 38 Lân Thia Cúc Đƣờng 3 Ba Mộc Vũ Chấn 39 Lân Xã Nghinh Tƣờng 4 Cây Đa Lâu Thƣợng 40 Lảy Cà Lâu Thƣợng 5 Chùa Phƣơng Giao 41 Lều Tràng Xá 6 Cốc Lải Sảng Mộc 42 Lở Bình Long 7 Con Bò Bình Long 43 Lò Sén Nghinh Tƣờng 8 Con Ngựa Tràng Xá 44 Ma Hƣn Phú Thƣợng 9 Con Rồng Phú Thƣợng 45 Mèo Khuyên Sảng Mộc 10 Dù Bình Long 46 Một Phú Thƣợng 11 Đá Vôi La Hiên 47 Một Bình Long 12 Đan Đeng Thần Sa 48 Mũ Quan Phú Thƣợng 13 Đán Đeng Vũ Chấn 49 Ngọn Bút Thần Sa 14 Đán Guồng Thƣợng Nung 50 Nguyên Sinh Lâu Thƣợng 15 Đán Khao Cúc Đƣờng 51 Nhẵng Bình Long 16 Đan Khƣa Mu Thần Sa 52 Ông Hổ La Hiên 17 Đán Lân Kheém Vũ Chấn 53 Pà Đao Choong Thần Sa 18 Đán Lân Tô Vũ Chấn 54 Pén Vũ Chấn 19 Đan Ma Khao Sảng Mộc 55 Pỏ Phúng Cúc Đƣờng 20 Đan Mèo Thần Sa 56 Pu Đeng Cúc Đƣờng 21 Đan Nậm Rất Thần Sa 57 Quỷ Phú Thƣợng 22 Đan Ngƣơm Thần Sa 58 Sơn Đẩm Tràng Xá 23 Đỏ Thần Sa 59 Tắc Kè Phú Thƣợng 24 Gò Cao Phƣơng Giao 60 Tam Tu Thần Sa 25 Hang Nghè La Hiên 61 Táu Tràng Xá 26 Khau Âu Sảng Mộc 62 Thẳm Doòng Cúc Đƣờng Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 116 27 Khau Cốc Nhá Sảng Mộc 63 Thắm Khoáng Vũ Chấn 28 Khau Lân Mi Sảng Mộc 64 Thần Tiên Phƣơng Giao 29 Khau Nao Nghinh Tƣờng 65 Thèng Đố Nghinh Tƣờng 30 Khau Pản Vũ Chấn 66 Tò Vò Tràng Xá 31 Khau Quắc Vũ Chấn 67 Vàng Bình Long 32 Khau Saác Tứa Vũ Chấn 68 Voi Phú Thƣợng 33 Khau Vàng Sảng Mộc 69 Vuông Phƣơng Giao 34 Khau Vàng Nghinh Tƣờng 70 Xa Troong Thƣợng Nung 35 Lân Đăm La Hiên 71 Yên Lạc Nghinh Tƣờng 3. Hang: 17 địa danh TT Tên địa danh Vị trí 9 Phƣợng Hoàng Phú Thƣợng 1 Chu Văn Tấn La Hiên 10 Thẳm Báu Vũ Chấn 2 Cô Tiên Thần Sa 11 Thẳm Choong Thần Sa 3 Dơi Phú Thƣợng 12 Thẳm Goài Vũ Chấn 4 Gió Bình Long 13 Thẳm Ông Vũ Chấn 5 Hang Huyện Tràng Xá 14 Thần La Hiên 6 Nà Kháo Phú Thƣợng 15 Tối Phƣơng Giao 7 ốc Bình Long 16 Trâu Bình Long 8 Phiêng Tung Thần Sa 17 Trung Quốc La Hiên 4. Di tích: 2 địa danh STT Tên địa danh Vị trí tồn tại 1 Mái Đá Ngƣờm Thần Sa 2 Rừng Khuân Mánh Tràng Xá 5. Danh thắng: 1 địa danh STT Tên địa danh Vị trí tồn tại 1 Thác Mƣa Rơi Thần Sa Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 117 II. Thủy danh 1. Sông, suối: 73 địa danh TT Địa danh Vị trí tồn tại 37 Khuổi Pác Nhài Sảng Mộc 1 Bắc Tác Phƣơng Giao 38 Khuổi Pác Tao Sảng Mộc 2 Bể Nƣớc La Hiên 39 Khuổi Sàu Vũ Chấn 3 Bến Phiên Nghinh Tƣờng 40 Khuổi Xóm Sảng Mộc 4 Bó Ngƣợc Cúc Đƣờng 41 Khuổi Xỏm Vũ Chấn 5 Bƣởi Phƣơng Giao 42 Khuông Nghinh Tƣờng 6 Cạn Lâu Thƣợng 43 Khuyết La Hiên 7 Cạn Phƣơng Giao 44 Kim Thần Sa 8 Cầu Phƣơng Giao 45 Lòng Hin Phƣơng Giao 9 Cây Sung Phƣơng Giao 46 Lòng Thuyền La Hiên 10 Chám Liên Minh 47 Lũ Phú Thƣợng 11 Co Muồi Thƣợng Nung 48 Luông Cúc Đƣờng 12 Cốc Mị Nghinh Tƣờng 49 Mè Già Nghinh Tƣờng 13 Dây Luồng Phƣơng Giao 50 Mỏ Gà Phú Thƣợng 14 Dõm Nghinh Tƣờng 51 Nà Ca Nghinh Tƣờng 15 Dong Phú Thƣợng 52 Nghinh Tƣờng Nghinh Tƣờng 16 Dƣờng Liên Minh 53 Nguồn Rồng Thƣợng Nung 17 Đá Chằng La Hiên 54 Nƣớc ấm La Hiên 18 Đào Đình Cả 55 Ông Hĩ Tràng Xá 19 Đát La Hiên 56 Pác Ma Cúc Đƣờng 20 Đầu Nguồn Nghinh Tƣờng 57 Pác Mấy Vũ Chấn 21 Goằng Mần Thƣợng Nung 58 Pha Nghinh Tƣờng 22 Goằng Muối Vũ Chấn 59 Quằng Lép Thần Sa 23 Goằng Sà Vũ Chấn 60 Quằng Liền Thần Sa 24 Hai Luồng Phú Thƣợng 61 Quằng Tháp Thần Sa 25 Hai Nguồn Tràng Xá 62 Sa Khao Đình Cả Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 118 26 Hang Lâu Thƣợng 63 Sông Bậu Bình Long 27 Khe Rịa Vũ Chấn 64 Suối Cái Vũ Chấn 28 Khuân Mánh Tràng Xá 65 Tháp Mƣời Tràng Xá 29 Khuổi Bó Thần Sa 66 Thuồng Luồng La Hiên 30 Khuổi Caáo Vũ Chấn 67 To Phú Thƣợng 31 Khuổi Đeng Sảng Mộc 68 Vàng Kheo Tràng Xá 32 Khuổi Kheo Dân Tiến 69 Voi Đầm Dân Tiến 33 Khuổi Long Ngƣớc Sảng Mộc 70 Vực Nàng Tràng Xá 34 Khuổi Luông Thần Sa 71 Vực xanh Phú Thƣợng 35 Khuổi Mìu Vũ Chấn 72 Vực Xanh Phƣơng Giao 36 Khuổi Nọi Thần Sa 73 Xa Ngàn Liên Minh 2. Ao, hồ: 5 địa danh TT Địa danh Vị trí tồn tại 3 Hồ Nƣớc Cúc Đƣờng 1 Ao Dời La Hiên 4 Nà Ràng Tầm Vũ Vhấn 2 Ao Mỏ Lâu Thƣợng 5 Hồ Sen Lâu Thƣợng III. Địa danh các vùng đất nhỏ phi dân cƣ Ruộng đồng: 87 địa danh TT Địa danh Vị trí tồn tại 44 Nà Da Bành Sảng Mộc 1 An Vạ Bình Long 45 Nà Dài Sảng Mộc 2 Ao Đông Bình Long 46 Nà Kháo Thần Sa 3 Ba Chân Lâu Thƣợng 47 Nà Khau Sảng Mộc 4 Bàn Cờ Cúc Đƣờng 48 Nà Khoan Phƣơng Giao 5 Bậu Bình Long 49 Nà Khu Vũ Chấn 6 Bon Ngà Bình Long 50 Nà Lầm Thần Sa 7 Bƣ Tràng Xá 51 Nà Lạnh Lâu Thƣợng 8 Buốc Bình Long 52 Nà Lầu Sảng Mộc Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 119 9 Cả Phƣơng Giao 53 Nà Lay Sảng Mộc 10 Cây Thị La Hiên 54 Nà Lẹng Thƣợng Nung 11 Chân Chim Tràng Xá 55 Nà Lép Thƣợng Nung 12 Cháy La Hiên 56 Nà Lịn Sảng Mộc 13 Chiêm Liên Minh 57 Nà Lộc Vũ Chấn 14 Cọ Tràng Xá 58 Nà Má ít Sảng Mộc 15 Cổ Cò Lâu Thƣợng 59 Nà Pá Sao Sảng Mộc 16 Co Deng Thƣợng Nung 60 Nà Pay Thần Sa 17 Co Hông Cúc Đƣờng 61 Na Phầy Phú Thƣợng 18 Co Vƣờng Thƣợng Nung 62 Nà Phú Thần Sa 19 Đá Mài Tràng Xá 63 Nà Phƣờng Phƣơng Giao 20 Đình Phú Thƣợng 64 Nà Pùng Sảng Mộc 21 Đình Cúc Đƣờng 65 Nà Quang Phƣơng Giao 22 Đồng Đình La Hiên 66 Nà Ràng Vũ Chấn 23 Đồng Mạ Lâu Thƣợng 67 Nà Riềng Lâu Thƣợng 24 Gốc Mai Lâu Thƣợng 68 Nà Sãi Thần Sa 25 Gốc Nhội La Hiên 69 Nà Táo Vũ Chấn 26 Hiếm Liên Minh 70 Nà Thâm Vũ Chấn 27 Hố Bom Đình Cả 71 Nà Thôông Vũ Chấn 28 Lân Nguộc Cúc Đƣờng 72 Nà Thôông Thần Sa 29 Làng Bình Long 73 Nà Vàng Lâu Thƣợng 30 Làng Hội Lâu Thƣợng 74 Nà Yêng Sảng Mộc 31 Mạ Phú Thƣợng 75 Pác Mƣơng Cúc Đƣờng 32 Mẫu Tràng Xá 76 Phắng Tin Đán Cúc Đƣờng 33 Mỏ Yên Dân Tiến 77 Phƣơng Bá Dân Tiến 34 Nà áng Thần Sa 78 Sa Liên Minh 35 Nà Bó Thƣợng Nung 79 Tam Kha Thƣợng Nung 36 Nà Ca Thƣợng Nung 80 Te Cúc Đƣờng Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 120 37 Nà Ca Thƣợng Nung 81 Tha Mạ Cúc Đƣờng 38 Nà Canh Phƣơng Giao 82 Thả Mon Phú Thƣợng 39 Nà Cây Thần Sa 83 Thoi Thuyết Vũ Chấn 40 Nà Chang Vũ Chấn 84 Thôông Héo Cúc Đƣờng 41 Nà Chanh Lâu Thƣợng 85 Trũng Dân Tiến 42 Nà Châu Thƣợng Nung 86 Tủng Đình Dân Tiến 43 Nà Cốc Sảng Mộc 87 Vàng La Hiên B. Địa danh đơn vị dân cƣ I. Địa danh đơn vị dân cƣ do chính quyền hành chính đặt 1. Huyện: 1 địa danh STT Huyện Tỉnh 1 Võ Nhai Thái Nguyên 2. Thị trấn: 1 địa danh STT Thị trấn Huyện 1 Đình Cả Võ Nhai 1. Xã: 14 địa danh STT Xã Huyện 1 Bình Long Võ Nhai 2 Cúc Đƣờng Võ Nhai 3 Dân Tiến Võ Nhai 4 La Hiên Võ Nhai 5 Lâu Thƣợng Võ Nhai 6 Liên Minh Võ Nhai Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 121 7 Nghinh Tƣờng Võ Nhai 8 Phú Thƣợng Võ Nhai 9 Phƣơng Giao Võ Nhai 10 Sảng Mộc Võ Nhai 11 Thần Sa Võ Nhai 12 Thƣợng Nung Võ Nhai 13 Tràng Xá Võ Nhai 14 Vũ Chấn Võ Nhai 4. Khu phố: 2 địa danh STT Khu phố Xã, Thị trấn 1 Đình Cả Đình Cả 2 Thái Long Đình Cả 2. Địa danh đơn vị dân cƣ có từ thời phong kiến: 171 địa danh TT Xóm Xã, Thị Trấn 86 Là Mè Phƣơng Giao 1 An Long Bình Long 87 La Phài Phú Thƣợng 2 An Thành Thƣợng Nung 88 La Thê La Hiên 3 Ba Nhất Phú Thƣợng 89 Lam Sơn Cúc Đƣờng 4 Ba Phiêng Dân Tiến 90 Làng áng Lâu Thƣợng 5 Bắc Phong Dân Tiến 91 Làng Chẽ Dân Tiến 6 Bãi Lai Đình Cả 92 Làng Chiềng Lâu Thƣợng 7 Bản Phƣơng Giao 93 Làng Cũ Phƣơng Giao 8 Bản Cái Nghinh Tƣờng 94 Làng Đèn Tràng Xá 9 Bản Chấu Sảng Mộc 95 Làng Giai La Hiên 10 Bản Chƣơng Sảng Mộc 96 Làng Hang Lâu Thƣợng 11 Bản Nhàu Nghinh Tƣờng 97 Làng Hang Phƣơng Giao Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 122 12 Bản Nƣa Nghinh Tƣờng 98 Làng Kèn La Hiên 13 Bản Rãi Nghinh Tƣờng 99 Làng Lai La Hiên 14 Bản Trang Nghinh Tƣờng 100 Làng Lƣờng Lâu Thƣợng 15 Bậu Bình Long 101 Làng Mƣời Dân Tiến 16 Bình An Bình Long 102 Làng Phật Phú Thƣợng 17 Bình Sơn Cúc Đƣờng 103 Làng Tràng Tràng Xá 18 Bứa Bình Long 104 Lò Gạch Tràng Xá 19 Cao Phƣơng Giao 105 Long Thành Bình Long 20 Cao Biền Phú Thƣợng 106 Lục Thành Thƣợng Nung 21 Cao Lầm Phú Thƣợng 107 Lũng Cà Thƣợng Nung 22 Cao Sơn Vũ Chấn 108 Lũng Hoài Thƣợng Nung 23 Cầu Nhọ Tràng Xá 109 Lũng Luông Thƣợng Nung 24 Cây Bòng La Hiên 110 Mìn Phƣơng Giao 25 Cây Hồng Lâu Thƣợng 111 Mỏ Bễn Tràng Xá 26 Cây Thị La Hiên 112 Mỏ Chì Cúc Đƣờng 27 Cây Trôi Bình Long 113 Mỏ Đinh Tràng Xá 28 Chiến Thắng Bình Long 114 Mỏ Gà Phú Thƣợng 29 Chịp Bình Long 115 Na Bả Phƣơng Giao 30 Chợ Bình Long 116 Na Cà Vũ Chấn 31 Chòi Hồng Tràng Xá 117 Na Cà Sảng Mộc 32 Chùa Bình Long 118 Nà Canh Phƣơng Giao 33 Cổ Rồng Đình Cả 119 Nà Châu Nghinh Tƣờng 34 Đại Long Bình Long 120 Na Đồng Vũ Chấn 35 Đất Đỏ Lâu Thƣợng 121 Nà Giàm Nghinh Tƣờng 36 Đèo Ngà Bình Long 122 Nà Hấu Nghinh Tƣờng 37 Đoàn Kết Dân Tiến 123 Nà Kháo Phú Thƣợng 38 Đồng Bài Tràng Xá 124 Nà Lay Sảng Mộc 39 Đồng Bản Bình Long 125 Nà Lẹng Nghinh Tƣờng Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 123 40 Đồng Chăn Lâu Thƣợng 126 Nà Lƣu Tràng Xá 41 Đồng Chuối Dân Tiến 127 Na Mấy Vũ Chấn 42 Đồng Danh Tràng Xá 128 Nà Pheo Phú Thƣợng 43 Đồng Đình La Hiên 129 Na Rang Vũ Chấn 44 Đồng Đình Vũ Chấn 130 Nà Sọc Bình Long 45 Đồng Dong La Hiên 131 Nác Liên Minh 46 Đồng Dong Phƣơng Giao 132 Nghinh Tác Sảng Mộc 47 Đồng ẻn Tràng Xá 133 Ngọc Mỹ Liên Minh 48 Đồng Mó Phú Thƣợng 134 Ngọc Sơn 1 Thần Sa 49 Đồng Mỏ Tràng Xá 135 Ngọc Sơn 2 Thần Sa 50 Đồng Quán Dân Tiến 136 Nhâu Liên Minh 51 Đồng Rã Dân Tiến 137 Nho Liên Minh 52 Đồng Ruộng Tràng Xá 138 ót Giải Bình Long 53 Đồng Tác Tràng Xá 139 Phố La Hiên 54 Đông Tiến Bình Long 140 Phố Bình Long 55 Đồng Vòi Dân Tiến 141 Phú Cốc Sảng Mộc 56 Giữa Phƣơng Giao 142 Phƣơng Bá Dân Tiến 57 Hạ Kim Thần Sa 143 Phƣơng Đông Phƣơng Giao 58 Hạ Lƣơng Nghinh Tƣờng 144 Phƣợng Hoàng Phú Thƣợng 59 Hạ Sơn Dao Thần Sa 145 Phƣơng Thịnh Dân Tiến 60 Hạ Sơn Tày Thần Sa 146 Suỗi Cạn Phú Thƣợng 61 Hang Hon La Hiên 147 Tân Đào Tràng Xá 62 Hiên Bình La Hiên 148 Tân Kim Thần Sa 63 Hiên Minh La Hiên 149 Tân Lập Sảng Mộc 64 Hùng Sơn Đình Cả 150 Tân Sơn Cúc Đƣờng 65 Kẹ Liên Minh 151 Tân Thanh Thƣợng Nung 66 Kẽn Phƣơng Giao 152 Tân Thành Tràng Xá 67 Khe Cái Vũ Chấn 153 Tân Tiến Dân Tiến Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 124 68 Khe Nọi Vũ Chấn 154 Thâm Liên Minh 69 Khe Rạc Vũ Chấn 155 Thâm Thạo Nghinh Tƣờng 70 Khe Rịa Vũ Chấn 156 Thành Tiến Tràng Xá 71 Khuân Đã Liên Minh 157 Thịnh Khánh Dân Tiến 72 Khuân Nang Liên Minh 158 Thƣợng Lƣơng Nghinh Tƣờng 73 Khuân Ruộng Tràng Xá 159 Tiền Phong Đình Cả 74 Khuân Vạc La Hiên 160 Trại Dẽo Bình Long 75 Khuổi Chạo Sảng Mộc 161 Trúc Mai La Hiên 76 Khuổi Mèo Sảng Mộc 162 Trúc Mai Lâu Thƣợng 77 Khuổi Uốn Sảng Mộc 163 Trung Sơn Thần Sa 78 Kim Sơn Thần Sa 164 Trung Thành Thƣợng Nung 79 Là Bo Tràng Xá 165 Trƣờng Sơn Cúc Đƣờng 80 La Đồng La Hiên 166 Vang Liên Minh 81 Là Đông Tràng Xá 167 Vẽn Bình Long 82 Là Dƣơng Lâu Thƣợng 168 Xuân Hoà La Hiên 83 La Hoá Lâu Thƣợng 169 Xuất Tác Phƣơng Giao 84 Là Khoan Phƣơng Giao 170 Xuyên Sơn Thần Sa 85 La Mạ Lâu Thƣợng 171 Yên Ngựa Lâu Thƣợng C. ĐỊA DANH CÁC CÔNG TRÌNH NHÂN TẠO I. Địa danh các công trình giao thông 1. Đƣờng, quốc lộ: 40 địa danh TT Tên địa danh Vị trí tồn tại 21 Khe Cái Vũ Chấn 1 Bản Cái Nghinh Tƣờng 22 Khe Noi Vũ Chấn 2 Bản Chấu Sảng Mộc 23 Khe Rạc Vũ Chấn 3 Bản Chƣơng Sảng Mộc 24 Khe Rịa Vũ Chấn 4 Bản Đài Nghinh Tƣờng 25 Khuân Mánh Tràng Xá 5 Cái Cả Phƣơng Giao 26 Mèo La Hiên Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 125 6 Cao Sơn Vũ Chấn 27 Mỏ Đinh Tràng Xá 7 Cấp Phối Cúc Đƣờng 28 Mới La Hiên 8 Cây Gạo Phƣơng Giao 29 Nà Ca Sảng Mộc 9 Cũ La Hiên 30 Nà Kháo Lâu Thƣợng 10 Cụt Tràng Xá 31 Nà Lay Sảng Mộc 11 Đèo Bụt La Hiên 32 Nà Lẹng Nghinh Tƣờng 12 Đèo Bụt Phƣơng Giao 33 Nghinh Tác Sảng Mộc 13 Đèo Cây Nhội Phƣơng Giao 34 Nƣớc Hai Thần Sa 14 Đèo Đá Phƣơng Giao 35 Quốc Lộ 1B Võ Nhai 15 Đèo Nhâu Liên Minh 36 Tân Lập Sảng Mộc 16 Đông Bo Tràng Xá 37 Thàng Khau Tƣa Sảng Mộc 17 Đồng Bứa Bình Long 38 Tỉnh 265 Dân Tiến 18 Đồng Đình Vũ Chấn 39 To Thần Sa 19 Đồng Quýnh Dân Tiến 40 Yên Ngựa Lâu Thƣợng 20 Khau Vàng Sảng Mộc 2. Cầu: 36 địa danh TT Tên địa danh Vị trí tồn tại 19 Phùng Lâu Thƣợng 1 Bác Bén Tràng Xá 20 Quýt La Hiên 2 Cúc Phung Dân Tiến 21 Rắn Đình Cả 3 Cúc Tri Phú Thƣợng 22 Sông Đào Đình Cả 4 Đá Phú Thƣợng 23 Suối Đá Dân Tiến 5 Đồng Đình La Hiên 24 Suối Lũ Tràng Xá 6 Khuổi Phát Sảng Mộc 25 Tân Thành Thƣợng Nung 7 Khuổi Sà Vũ Chấn 26 Trắng La Hiên 8 Khuổi Thày Sảng Mộc 27 Treo Tràng Xá 9 La Hiên La Hiên 28 Treo Thần Sa 10 Làng Lai La Hiên 29 Treo Phƣơng Bá Dân Tiến Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 126 11 Léo Quang Sảng Mộc 30 Treo Vẽn BL Bình Long 12 Lọ Hoài Thần Sa 31 Vầy Phú Thƣợng 13 Mỏ Gà Phú Thƣợng 32 Vẽ Phú Thƣợng 14 Nà Mao Nghinh Tƣờng 33 Võng Phú Thƣợng 15 Nà Ruộc Thần Sa 34 Woằng Hin Vũ Chấn 16 Nà Trang Đình Cả 35 Woằng Mần Thƣợng Nung 17 Nƣớc Hai Thần Sa 36 Woằng Then Cúc Đƣờng 18 Phố Bình Long II. CÔNG TRìNH XÂY DỰNG Đập TT Địa danh Vị trí tồn tại 8 Đập Nà Ràng Tầm Vũ Chấn 1 Đập Bản Chƣơng Sảng Mộc 9 Đập Tràn Tràng Xá 2 Đập Bùn Tràng Xá 10 Đập Tràn Sảng Mộc 3 Đập Cây Hồng Lâu Thƣợng 11 Hồ Nƣớc Cúc Đƣờng 4 Đập Đồng Vòi Bình Long 12 Hồ Quán Chẽ Dân Tiến 5 Đập Gieng Vũ Chấn 13 L Phài Phú Thƣợng 6 Đập Mỏ Mòng Bình Long 14 Nà Khù Thần Sa 7 Đập Mỏ Vùng Lâu Thƣợng 15 Xuyên Sơn Thần Sa