LờI Mở ĐầU
Xu hướng quốc tế hoá đời sống kinh tế thế giới là kết quả của quá trình phân công lao động xã hội mở rộng trên phạm vi toàn thế giới đã lôi kéo tất cả các nước và vùng lãnh thổ từng bước hội nhập với nền kinh tế thế giới.Trong xu thế đó, chính sách đóng cửa biệt lập với thế giới là không thể tồn tại. Nó chỉ là kìm hãm quá trình phát triển của xã hội. Một quốc gia khó có thể tách biệt khỏi thế giới vì những thành tựu của khoa học và kinh tế đã kéo con người xích lại gần nhau hơn và dưới tác động quốc tế buộc các nước phải mở cửa.
Mặt khác trong xu hướng mở cửa, các nước đều muồn thu hút được nhiều nguồn lực từ bên ngoài để phát triển kinh tế đặc biệt là nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI : vì thế các nước đều muốn tạo ra những điều kiện hết sức ưu đãi để thu hút được nhiều nguồn về mình.
Nhận thức được vấn đề này Chính phủ Hoàng gia Cămpuchia đã thực hiện đường lối đổi mới theo hướng mở cửa với bên ngoài. Kể từ khi thực hiện đường lối mới đến này, Cămpuchia đã thu được những thành tựu đáng kể cả trong phát triển kinh tế cũ cũng như trong thu hút nguồn vốn(FDI) từ bên ngoài.Hàng năm nguồn vốn FDI từ bên ngoài vào trong nước tăng nhanh cả về số lượng dự án lẫn quy mô nguồn vốn.Tuý nhiên việc thu hút nguồn vốn FDI của Cămpuchia vẫn thuộc loại thấp so với các nước trong khu vực và chưa thể hiện được hết tiềm năng của mình trong việc thu hút vồn FDI để đáp ứng nhu cầu phát triển .Chính vì vậy việc nghiên cứu tình hình thực tiễn về môi trường và kết quả đầu tư trực tiếp của Cămpuchia là việc quan trọng và không thể thiếu để có thể đưa ra giải pháp và hướng giải quyết mới nhằm nâng cao khả năng thu hút nguồn vốn FDI dể phát triển kinh tế.
Trong thời gian thực tập tại Uỷ ban phát triển Cămpuchia, dưới sự hướng dẫn của giáo viên Đỗ Đức Bình và sự giúp đỡ của cơ quan, với kiến thức đã được tích luỹ tại nhà trường của mình, em đã nghiên cứu đề tài “Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào Cămpuchia; thực trạng và giải pháp”
Mục đích của đề tài là nghiền cứu thực trạng tình hình đầu tư nước ngoài tại Cămpuchia và đưa ra một số giải pháp về thu hút vốn FDI để phát triển kinh tế xã hội của Cămpuchia. Đề tài được trình bày như sau:
Chương I: Cơ sở lý luận và thực tiễn về đầu từ trực tiếp nước ngoài (FDI)
ChươngII: Thực trạng hoạt động đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Cămpuchia
ChươngIII: Một số giải pháp nhằm tăng cường thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài.
75 trang |
Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 2384 | Lượt tải: 3
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào Cămpuchia: Thực trạng và giải pháp, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
¸c c©y cÇu råi gi÷a Pnom Penh ®Õn Batambong vµ Pnom Penh ®Õn Shihanoukvill ®Ó t¹o ra hÖ th«ng vËn t¶i víi gi¸ re h¬n,thËm chØ chÝnh phñ còng cè g¨ng thu hót vèn ®Çu t nhiÒu h¬n vµo giao th«ng vËn t¶i ;chung ta cã thÓ 5 dù ¸n tõ n¨m 1994-2004 víi v«n 61,852,360$.
2. C¸c ®èi t¸c ®Çu t cña ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi(FDI) vµo C¨mpuchia
+ §Çu t trong khu vùc tõ nh©n mét phÇn cña tæng ®Çu t cè ®Þnh trong níc ®¹t ®îc 68.9% n¨m 2003,nh÷ng con sè nµy cÇn ®îc xem xÐt thÊt träng vf nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi vÉn ph¶i ®èi mÆt díi nhiÒu vÊn ®Ò nghiªm träng vÒ cæ phÇn hãa c¸c tµi s¶n, do vËy nh÷ng con sè nµy cña k hu vùc ®Çu t trong níc ngoµi cã xu híng t ¨ng qu¸ møc.Uû b¶n ph¸t triÓn C¨mpuchia(CDC) cho biÕt r¨ng ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi(FDI) chiÕm 72% cña vèn ®¸ng kÓ n¨m2002, dùa trªn nh÷ng sù phª chuÈn tõ ®Çu t trùc t iÕp níc ngoµi FDI chiÕm 79% trong th¸ng 8 n¨m2000 ®Õn th¸ng 6 n¨m 2003,Malaysia lµ níc ®Çu t dÉn vµo víi tû lÖ4 40%, sau ®ã lµ Mü 8% ,Ph¸p 7%.Tïy nhiªn nÕu dù ¸n vÒ lu lÞch cña Malaysia trÞ gi¸ 1,2tû USD kh«ng thµnh c «ng , vèn FDI cña Malaysia sÏ gi¶m tõ 1.7 tû USD xuèng 0.5 tû USD chØ chiÕm 16% cña vèn ®Çu t.
Dßng tiÒn vµo dù ¸n FDI theo kÕ ho¹ch ®· khuyÕn khÝch t¨ng trëng cña ngµnh du lÞch vµ c¸c ngµnh khuyÕn khÝch lao ®éng nh m¸y mãc vµ chÕ biªn gç, vèn níc ngoµi FDI ®· tham gia ®Çu t vµo sù qu¶n lý së h÷u toµn diÖn vÒ ngµnh c«ng nghiÖp n¨ng lùc , phÇn phèi x¨ng dÇu vµ dung y tÕ trong th¸ng 8 n¨m 2000 ®Õn th¸ng 6 n¨m 2003.PhÇn vèn ®Çu t níc ngoµi chØ chiÕm Ýt h¬n 50% trong ngµnh phôc vô lµm ruéng b¨ng bß vµ tr©u(cattle farming), ngµnh lùc lîng dÞch vô , n«ng nghiÖp ,c«ng nghiÕp kü s vµ cung cÊp y tÕ. Vèn cña C¨mpuchia chØ së h÷u t oµn diÖn vÒ lÜnh vùc cun g cÊp y tÕ vµ mechinics.
NÕu dù ¸n du lÞch cña Malaysia t hÊt b¹i bÞ lo¹i trõ ,chÕ biªn gç sÏ thu ®îc phÇn ®Çut nhiÒu nhÊt tro ng gi¶i ®o¹n th¸ng 8 n¨m 2000 ®Õn th¸ng 6 n¨m 2003, sau ®ã lµ ngµnh x©y dùng , kh¸ch s¹n , du lÞch ,trång trät vµ m¸y mãc.Trong khi x©y dùng kh¸ch s¹n vµ du lÞch kh«ng ph¶i thuéc ngo¹i th¬ng quèc tÕ, chÕ biªn gç ,®ån ®iÖn vµ ngµnh m¸y mãc lµ ngµnh xuÊt khÈu chÝnh cña C¨mpôchia , trong ®ã chØ ngµnh m¸y mãc lµ phô thuéc vµo c¸c ®Çu t vµo nhËp k hÈu nh sîi vµ v¶i.
§Çu t t nh©n cã xu híng ®îc t¸n t hµnh c hØ ra r»ng s¶n xuÊt cung cÊp nhiÒu viÖc lµm h¬n c¸c ngµnh kh¸c trong giai ®o¹n tõ th¸ng 8 n¨m 2000 ®Õn th¸ng 6 n¨m 2003, c¸ dù ¸n dùa trªn ®îc t¸n thµnh chØ ra s¶n xuÊt ®· t¹o ra h¬n 75% viÖc lµm míi.M¸y mãc lµ ngµnh t¹o ra n«ng nghiÖp chØ t¹o 10% viÖc lµm míi, trong ngµnh m¸y mãc trong th¸ng 6 tõ th¸ng 1 ®Õn th¸ng 6 n¨m 2003 cßn cao h¬n ®¹t ®îc 61%.Ngµnh giÇy da còng lµ ngµnh cung cÊp viÖc lµm lín thø 2 cung nh m¸y mãc, nã còng khuyÕn khÝch lao ®éng.N«ng nghiÖp chØ t¹o ra 2% viÖc lµm míi trong s¸u th¸ng tõ th¸ng 1 ®Õn th¸ng6 n¨m2003.ThËm chÝ nÕu tÝnh to¸n xuèng ®Õn ë møc qua ®· nhËn thùc tÕ, vÝ dô trong kho¶ng 20% ®Õn 30% cña dù ¸n ®îc th«ng qua ®· nhËn xÐt r»ng c«ng nghiÖp híng xuÊt khÈu liªn quan ®Õn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi cã thÓ gãp phÇn cung cÊp 20% c«ng viÖc lµm míi, mét nguån cung cÊp lín lao ®éng rÎ tiÒn còng nh GSP vµ sù miÔn thuÕ réng r·i còng khuyÕn khÝch FDI vµo c¸c ngµnh xuÊt khÈu nhiÒu lao ®éng trong nh÷ng n¨m 90 vµo C¨mpuchia.
Nguån lîi lín tõ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®· gióp ®îc chuyÓn ®æi c¬ cÇu th¬ng m¹i cña C¨mpuchia,xuÊt khÈu vµ nhËp k hÈu chÝnh thùc t¨ng tõ 15triÖuUSD vµ 180 triÖuUSD, n¨m 1999 lªn 330 triÖu USD vµ 660 triÖu USD n¨m 2003 lµ kÕt qu¶ chÝnh cña ®a d¹ng ho¸ s¶n xuÊt hµng hãa hçn hîp chiÕm 58.5% xuÊt khÈu 2001, nh÷ng phÇn cña nã gi¶m xuèng 44.6% n¨m 1999.Nguyªn liªu vµ s¶n phÈm gç còng gi¶m ®¸ng kÓ phÇn xuÊt khÈu cña nã gi¶m tõ 17.1% n¨m 2001 xuèng 9.7% n¨m 2002,gi¶m xuèng 42% s¶n phÈm qu©n ¸o vµ ®å phôc tïng kh¸c t¨ng tû lÖ xuÊt k hÈu tõ 6.4% n¨m 2001 lªn 20.2% n¨m 2002 vµ 52.55% n¨m 2003 s¶n xuÊt gç vµ nguyªn liÖu ®¹t møc t¨ng tõ 2% n¨m 2001 lªn 7.7% n¨m 2002.
ThÞ trêng xuÊt k hÈu truyÒn thèng cña C¨mpuchia còng thay ®æi, sù phô thuéc ban ®Çu vµo ViÖt nam vµ c¸c níc x· héi chñ nghÜa tríc khi chuyÓn ®æi sang nÒn kinh t Õ thÞ trêng vµ nh÷ng n¨m 1996, víi ngo¹i th¬ng lín h¬n víi c¸c níc kinh tÕ ASEAN.Th¸i lan vÉn gi÷ lµ th Þ trêng xuÊt khÈu chÝnh , mÆc dï thÞ phÇn cña n ¬ gi¶m 42% tro ng n¨m 2001 xuèng 27% n¨m 2002 vµ 26.2% n¨m 2003,Th¸i lan lu«n lµ mét ®èi t¸c th¬ng m¹i quan träng víi C¨mpuchai, thËm chÝ trong xuÊt khÈu chiªn tranh l¹nh tuú mét sè viÖc trao ®æi th¬ng m¹i ®ã ®îc thùc hiÖn kh«ng hîp ph¸p.
Singapore lµ thÞ trêng xuÊt k hÈu lín thø hai, xuÊt khÈu cña nã t¨ng tõ 25.5% n¨m 2001 lªn 26.2% n¨m 2002 nh÷ng gi¶m lín xuèng 14.7% n¨m 2003 c¸c níc c h©u ©u còng dù ®Þnh më réng phÇn cña hä trong xuÊt khÈu tõ C¨mpuchia kho¶ng 6.2% n¨m 2001 lªn 14% n¨m 2003, trong khi phÇn ASEAN gi¶m tõ 72.8% xuèng cßn 50.3% trong cïng kú, sù héi nhËp cña C¨mpuchia vµo ASEAN c¶ chÝnhthøc lÉn kh«ng sau khi sù xÊp nhËp cña nã ®· trë nªn cã ý nghÜa quan träng viÖc toµn cÇu ho¸.Ph¸p lµ mét níc thèng trÞ C¨mpuchia tríc ®©y ,b©y gií lµ thÞ trêng xuÊt khÈu chÝnh n¨m 2002 trong EU vµo C¨mpuchai tû lÖ cña nã lµ tõ 2.1% n¨m 2001 lªn 9.9% vµo n¨m 2002.Nhng l¹i gi¶m xuèng cßn 1,9% n¨m 2003 cã sù thay ®æi trong c¬ cÇu nhËp khÈu cña C¨mpuchia tõ giai ®o¹n thêi ký hiÖn nay. X¨ng dÇu , xe cé , dÖt m¸y. v¶i vãc, m¸y mãc cho c¸c ngµnh dÖt m¸y vµ ®îc mÆt hµng nhËp khÈu lín nhÊt n¨m 2002 ,®· chiÕm t¬ng ¬ng tõ 11.3% , 7.9%, 4.5%. 3.5% vµ 3.6% n¨m 2001 ®Õn 14%, 13.8%,6.3%, 5.7% vµ 5% n¨m 2002.Ngoµi sù chiÕn ®æi tõ chiÕn tranh l¹nh ra kh«ng cso nhiÒu sù thay ®æi tû lÖ nhËp khÈu gi÷a c¸c níc vµo tro ng thêi ký 90s .Singapore chiÕm phÇn nhËp khÈu lín nhÊt vµo C ¡MPUCHIA n¨m 2001, dÕn 2002 tiÕp theo lµ Th¸i lan vµ ViÖt nam tû lÖ nhËp khÈu cña Singapore gi¶m tõ 17.4% n¨m 2001 xuèng 16.5% n¨m 2002 vµ 10.3% n¨m 2003 , nhËp k hÈu tõ Th¸i lan ®· vît qua Singapore n¨m 2003 do sù gi¶m mÊt gi¸ cña ®ång bath(TH¸i lan) so víi ®ång ®« la cña Singapore lµ cho nhËp khÈu tõ Th¸i lan rÎ h¬n, tû lÖ nhËp khÈu tõ ASEAN vÉn hín 40% trong giai ®o¹n 2001 ®Õn 2003 sù t¨ng nhËp khÈu nguyªn liÖu dÇu vµ ph¬ng tiÖn ®¬ng bé cho t hÊy sù t¨ng trëng c¶u nh÷ng yªu cÇu hiÖu qu¶ trong nÒn kinh tÕ cña C¡MPUCHIA.Sù t¨ng trëng trong nhËp khÈu dÖt m¸y chñ yÕu cho khu vùc may mÆt ®Þnh híng xuÊt khÈu do níc ngoµi s¬ h÷u rÊt nhiÒu nhµ m¸y xuÊt khÈu dïng sîi dÖt vµ v¶i nhËp khÈu trong khi sù ph¸t triÓn cña ngµnh s¶n xuÊt m¸y mãc kh«ng thÓ hiÖn yªu cÇu ph¸t triÓn cë së h¹ tÇng vµ x©y dùng mµ cßn s¶n xuÊt sù thay ®æi trong c¬ cÇu tæng nhËp khÈu thÓ hiÖn trong sù tr¸i qua c«ng nghiÖp sím cña C¨mpuchia ,gîi ý râ r¨ng sù chyÓn ®æi c¬ cÇu tõ s¶n xuÊt hµng ho¸ thiÕt yÕu.
XuÊt khÈu s¶n phÈm cña C¨mpuchia còng t¨ng ®¸ng kÓ lµ mét phÇn cña tæng lîng xuÊt khÈu may mãc vµ chÕ biÕn gç t¨ng t¬ng íng tõ 6.6% vµ 18.9% vµo n¨m 2001 lªn 30.8% vµ 20.1% n¨m 2003, s¶n xuÊt may mÆc cã vèn ®Çu t níc ngoµi(FDI) t¨ng m¹nh n¨m 1990s, mang l¹i khuyªn khÝch lao ®éng l¬ng thÊp cña viÖc s¶n xuÊt may mÆc vµ nhu cÇu thay ®æi viÖc thµnh lËp luËt ph¸p vÒ lao ®éng lµ vÊn ®Ò quan träng ®Ó n¨m b¶o hiÖu qu¶ trong viÖc qu¶n lý b¶o vÖ.
Trong khi n«ng nghiÖp vÉn lµ ngµnh dÉn ®Çu , hµng xuÊt khÈu trë nªn quan träng , sù thiÕu vèn trong níc nh lµ sù ph¶n ¶nh vª møc tiÕt kiÖm thÊp ®· ®îc ®¸p øng víi dßng FDI .Trong khi sù t¨ng trëng nhµnh trong ®Çu t vµ th¬ng m¹i t¹o ra sù t¨ng trëng nhanh trong GDP vµ n¨m thêi ký 90 , mét sè trong nhiÒu vÊn ®Ò vÒ vÜ m« còng ®ang bao ®éng t¨ng trëng nhanh cïng víi sù t¨ng trëng tµi kho¸n hiÖn hµnh , tµi chÝnh chÝnh phñ vµ tiÕt kiÖm ®Çu t thÊm hót.
B¶ng1: Sù ph©n tÝch vèn ®Çu t FDI vµo C¨mpuchia
Dù ¸n ®· th«ng qu¶ tõ 01.01.2002 ®Õn 31.12.2002
Khuvùc
Vån FDI($)
Tµi s¶n cæ ®Þnh($)
PhÇn tr¨m(%)
Canada
2,200,000
3,178,080
1.34
ASEAN
ViÖt Nam
Malaysia
Singapore
Cambodia
14,000,000
3,000,000
1,000,000
10,000,000
20,680,000
26,171,755
24,165,095
1,006,660
1,000,000
93,064,570.80
11.01
10.17
0.42
0.42
39.16
EUROPE
Netherland
Anh
10,450,000
10,000,000
450,000
1,564,525
1,000,000
564,525
0.66
0.42
0.24
ASIA
Han Quèc
Trung Quèc
§ai Loan
NhËt B¶n
H«ng K«ng
23,578,000
7,608,000
8,800,000
4,970,000
1,200,000
1,000,000
113,680,031.20
78,970,035.50
24,080,130.50
6,825,330.20
2,190,000
1,614,490
47.83
33.23
10.13
2.87
0.92
0.68
Tõ CDC/CIB
B¶ng 2: Sù phÇn tÞch vån theo FDI
Dù ¸n ®· th«ng qu¸ tõ 01.01.2003 ®Õn 31.12.2003
Khu vùc
Vån FDI($)
T¸i s¶n cè ®Þnh($)
PhÇn tr¨m(%)
ASEAN
- Th¸i Lan
Malaysia
Singapore
10,050,000
3,100,000
3,650,000
3,330,000
15,706,047.25
6,868,512
5,132,485.25
3,705,05
6.28
2.75
2.05
1.48
EROUPE
Ph¸p
Anh
Uc
2,837,000
1,747,000
500,000
590,000
2,837,000
1,747,000
500,000
590,000
2.77
2.27
0.2
0.27
ASIA and Other
- Trung Quèc
- H«ng K«ng
- H¸n Quèc
- §ai Loan
17,230,000
14,180,000
1,000,000
1,050,000
1,000,000
42,136,807
32,927,692
5,450,000
2,418,915
1,340,200
16.85
13.17
2.18
0.97
0.54
Tõ CDC/CIB
B¶ng 3: Vèn FDI nhiÒu nhÊt vµo C¨mpuchia
Tõ n¨m 1995-2003 theo th«ng tin CDC
Sè
Níc
Vèn FDI($)
PhÇn tr¨m(%)
1
Malaysia
1,862,432,052
29.94
2
§ai Loan
500,659,618
8.05
3
Mü
434,201,401
6.98
4
Trung Quèc
292,535,287
4.7
5
H¸n Quèc
287,678,974
4.62
6
H«ng K«ng
237,190,703
3.81
7
Singapore
225,592,946
3.63
8
Th¸i Lan
198,674,735
3.19
9
Ph¸p
192,764,329
3.1
B¶ng 4: Sù ph©n biÖt ®Çu t FDI vµo C¨mpuchia
(th«ng qua tõ ngµy 01.08 n¨m 1999 ®Õn 31.01.2003
Khu vùc
Vån FDI($)
PhÇn tr¨m(%)
Americas
Mü
Canada
Argentina
97,295,900
42,771,000
54,224,900
300,000
8.02
6.98
1.03
0
Asean
- Malaysia
Singapore
Th¸i Lan
Indonesia
ViÖt Nam
Phillinpine
1,887,333,423
1,530,132,473
166,437,100
130,852,350
54,485,500
4,126,000
1,300,000
38.24
29.95
3.63
3.19
1.05
0.41
0.02
Europe
Ph¸p
Anh
Netherland
Thuysü
Swizeland
Portugal
Nga
Bulgary
Norway
§øc
187,613,950
34,115,050
121,630,100
13,100,000
8,000,000
8,000,000
5,550,000
1,500,000
250,000
350,000
118,800
5.35
3.10
1.52
0.23
0.19
0.19
0.07
0.03
0.01
0
0
Other and other asia
§ai loan
Trung quèc
H¸n quèc
H«ng k«ng
óc
NhËt b¶n
Macau
Israel
In®é
Srilanka
Newzeland
801,980,080
349,529,000
186,409,678
98,576,000
113,463,252
41,306,500
9,714,200
1,829,000
500,000
400,000
250,000
9,800
22.08
8.05
4.69
4.63
3.81
0.56
0.29
0.03
0.01
0.01
0
0
Nguån tõ CDC/CIB
+ FDI vµo Campuchia
ë gÇn 1/3 ng©n s¸ch Campuchia ®îc cung cÊp bëi c¸c FDI, t¹i héi nghÞ c¸c l·nh sù quan 6/2002, c¸c nhµ tµi trî quèc tÕ cam kÕt cung cÊp 635 triÖu USD vèn ODA. Trung b×nh tõ n¨m 1992, c¸c nhµ tµi trî ®· cung cÊp gi¶i ng©n, kho¶ng 75% tæng sè tiÒn cam kÕt.NhËt lµ nhµ tµi trî lín nhÊt tiÕp theo lµ EC, World bank, ADB, vµ c¸c c¬ qu¶n ®¹i diÖn UN. Nhµ tµi trî víi møc ®é võa vµ quan träng gåm australia, US, France, UK, Germany, Sweden.
C¸c quan FDI nµy nh»m gióp ®ì Campuchia x©y dùng l¹i c¬ së h¹ tÇng, dÞch vô vËn t¶i giao hµng vµ ph¸t triÓn n¨ng lùc s¶n xuÊt, nh÷ng kh¶ n¨ng duy tr× lµ khã kh¨n. C¸c nguån FDI kh«ng ph¶i lóc nµo còng cã hiÖu qu¶ vµ t¹o ra sù yÕu kÐm ®èi víi c¸c nhµ l·nh ®¹o chÝnh phñ trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn.
C¸c nhµ tµi trî ®ãng vai trß quan träng trong viÖc cung cÊp nh÷ng ý tëng ,tri thøc vµ c¸c nguån lùc ®Ó söa ®æi hÖ thèng cai trÞ vµ viÖc xo¸ ®ßi gi¶m nghÌo. Cuèi cïng c¸c nhµ tµi trî muèn t¨ng cêng tham gia trong th¶o luËt chÝnh s¸ch, ®èi khi liªn kÕt mét sè gi¶i cÊp trong ch¬ng tr×nh m«i trêng lµm viÖc ®Ó khuyÕn khÝch h¬n n÷a viÖc c¶i tè hÖ thèng cai trÞ.
C¸c héi nghÞ th¬ng niªn cña CG lµ mét c¸ch thøc qu¶n träng cho viÖc th¶o luËt gi÷a chÝnh phñ hoµng gia campuchia víi c¸c ®èi t¸c cña hä trong viÖc ph¸t triÓn t¹o chÝnh s¸ch vµ gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò ph¸t sinh. BiÖn ph¸p thùc hiÖn ®îc l©p ra bëi sù phèi hîp gi÷a c¸c nhµ tµi trî vµ chÝnh phñ cho sù gi¸m s¸t, ®iÒu chØnh th«ng qua sù tiÕn hµnh cña CG ( CG process). Qu¸ tr×nh thùc hiÖn mèt sè biÖn ph¸p lµ kh«ng cã hiÖu qu¶, thËm chÝ chÝnh phñ vµ c¸c nhµ tµi trî cßn cho r»ng hä lµ mét môc tiªu biÖn thùc trong sè nh÷ng thêi gian h¹n chÕ. Mét sè nhµ tµi trî chÝnh ®ang lµm viÖc ®Ó c¶i tiÕn sù phèi hîp trong viÖc th¶o luËt chÝnh s¸ch, chiÕn lîc ph¸t triÓn vµ viÖc thùc hiÖn ch¬ng tr×nh. Vµ óc ®ãng vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn trªn.
Sù tiÕn triÓn cña viÖc phèi hîp gi÷a chÝnh phñ vµ c¸c nhµ tµi trî lµ t¬ng ®èi thuËn lîi trong ngµnh ý tÕ vµ giao dôc. ViÖc phèi hîp Ýt cã hiÖu qu¶ ®èi víi c¸c ph¹m vi kh¸c bao gåm hÖ thèng cai trÞ, n«ng nghiÖp, vµ viÖc ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá.
+ FDI cña óc vµo campuchia
Trong thêi kú 80, óc cung cÊp FDI nh©n ®¹o chñ yÕu th«ng qua NGO( Non government organisation) vµ c¸c tæ chøc ®a ph¬ng. óc tuyªn bè trë l¹i FDI song ph¬ng cho Campuchia vµo n¨m 1992, thËp niªn tríc, sù FDI cña óc chuyÓn tõ FDI khÈn cÊp sang nh÷ng ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn dµi h¹n.
ChiÕn lîc quèc gia giai ®o¹n 1999-2001 híng vµo FDI campuchia tiÕn lªn thêi kú qu¸ ®é, lµm c¬ së chung cho sù ph¸t triÓn. Ngµnh n«ng nghiÖp lµ ngµnh chñ yÕu cña qu¸ tr×nh ®iÒu chÝnh, c¬ së quan träng cña ngµnh c«ng nghiÖp trong ®Èy m¹nh tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ chuyÓn trªn c¬ së chung. ChiÕn lîc nµy cung u tiÕn trong ý tÕ, giao dôc vµo ®µo t¹o hÖ thèng bé m¸y cai trÞ (®Æc biÖt lµ xÐt xö téi ph¸p) vµ ph¸ min.
Australia lµ níc cã vai trß quan träng trong ngµnh n«ng nghiÖp tõ khi Australia FDI cho nhãm c¸c nhµ kho¸ häc, Australia nghiªn cøu lóa g¹o quèc tÕ vµ Campuchia b¾t ®Çu 1987, IRRI (international rice research institute) FDI lËp l¹i c¸c c¬ quan nghiªn cøu vÒ lóa g¹o, vÒ ®Èy m¹nh viÖc ph¸t triÓn kho¸ häc c«ng nghÖ, t¹o ra sù FDI quan träng cho sù chuyÓn ®èi cña campuchia tõ níc nhËp khÈu sang nø¬c s¶n xuÊt thõa l¬ng thøc. Lîi thuÇn cuèi cïng ®èi víi n«ng d©n coi nh lµ Ých kÕt qu¶ sù FDI cña Australia íc kho¶ng 40 triÖu USD mü mçi n¨m. Australia cßn cã sù FDI quan träng cho viÖc ph¸t triÓn n¨ng lùc s¶n xuÊt më réng cña ngµnh n«ng nghiÖp vµ ®ang gióp ®ì viÖc thùc hiÖn chØ ®Þnh nh÷ng sù h¹n chÕ chÝnh ®èi víi ngµnh n«ng s¶n vµ thÞ trêng.
§Õn cuèi n¨m 2005, Australia sÏ dïng xÊp xØ 41 triÖu USD vµo ch¬ng tr×nh hµnh ®éng trong viÖc ph¸ min. Sù FDI th«ng qua phÝ chÝnh óc ®îc thùc hiÖn sù FDI cÊp chÝnh phñ . NGO ®ãng vai trß rÊt quan träng trong viÖc x©y dùng l¹i Campuchia, FDI tµi ®Þnh c v« cïng cÊp nhng dÞch vô cÇn thiÕt cho héi ®ång ngêi nghÌo, gióp ®Ó ®Æc biÕt cho nhng ngêi bÊt h¹i nh trÎ em ®¬ng phè vµ tµn tËt FDI ph¸t triÓn kü n¨ng. FDI cña ChÝnh phñ óc cho campuchia lµ liªn kÕt song ph¬ng, khu vùc vµ c¸c nhµ ®Çu t cung cÊp c¸c kho¶n tµi trî trong qua NGO cña óc, ch¬ng tr×nh tù nguyÖn tæng FDI cho chÝnh phñ campuchia vµo n¨m 2003-2004 íc kho¶ng 44,4 triÖu USD. Ngoµi ra cßn cã ch¬ng tr×nh FDI song ph¬ng 24,5 triÖu, chÝnh phñ cña campuchia sÏ nhËn ®îc m«t kho¶ng 19.9 USD tõ c¸c nguån kh¸c nh FDI ph¸t triÓn nh©n lùc, dù ¸n khu vùc, NGO FDI vµ tµi trî chÝnh phñ óc.
III.§¸nh gi¸ tÝnh hÝnh ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo C¨mpuchia
1. §¸nh gi¸ FDI vµo C¨mpuchia
- ChØ tiªu cho ®Çu t ®¹t ®îc 5% vµo n¨m 2003 vµ gi¶m tõ møc 18% so víi n¨m 2002 , lý do lµ sù t¨ng trëng chËm h¬n ë c¶ hai khu vùc ®Çu t c«ng céng vµ t nh©n. §Çu t c«ng céng t¨ng 5% chËm h¬n ®¸ng kÓ so víi n¨m 2002 khi møc ®¹t 24% t¨n g tráng gi¶m kh«ng liªn quan ®Õn chÝnh trÞ nh÷ng liªn quan ®Õn møc thùc hiÖn luËt chÝnh s¸ch theo luËt chÝnh s¸ch cña mçi n¨m 2001,2002,2003 ®Çu t c«ng céng ph¶i t¨ng 0.5% n¨m 2002 vµ 0.9% n¨m 2003 tû lÖ t¨ng trëng cao cña ®Çu t c«ng céng n¨m 2002 ë møc 24%. Ngyªn nh©n chÝnh lµ do viÖc sö dông chi tiªu ng©n s¸ch vµo n¨m 2001 ®îc viÖc trî tµi chÝnh tõ vån níc ngoµi FDI , chØ ®¹t ®îc 83% cña môc , mµ khi ®ã sö dông vèn n¨m 2002 ®¹t 117% møc t¨ng trëng cña ®Çu t n¨m 2003 mµ cao hín môc tiªu 0.9% bÞ t¸c ®éng cña viÖc sö dông vèn ®¹t 123% môc tiªu. Còng vËy ®Çu t t nh©n trong vµ ngoµi níc t¨ng trëng chËm h¬n g i¶m tõ 13% n¨m 2002 xuèng 10% n¨m 2003 , nguyªn nh©n chÝnh lµ do sù gi¶m vèn 152 triÖu USD n¨m 2002, cã hai lý do c¬ b¶n cho viÖc gi¶m ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi FDI vµo C¨mpuchia lµ sù håi phôc kinh tÕ chËm ch¸p cña khu vùc ®«ng n¨m ¸ mµ phÇn lín lµ c¸c ®Çu t cña C¨mpuchia ë ®©y vµ sù n©ng cao nhanh h¬n cña m«i trêng ®Çu t ë c¸c níc c¹nh tranh nh ViÖt Nam, Phillipine, Trung Quèc, Th¸i Lan, tiÕn tr×nh n©ng cao c¬ së vËt chÊt vµ m«i trêng tæ chøc ë C¨mpuchia vÉn kh«ng b»ng c¸c níc c¹nh tranh .V× dô nh ViÖt Nam ®· n©ng cao giao thèng, ®iÖn , hÖ th«ng têi tiªu vµ hÖ thèng tæ chøc c¬ quan ë mùc mµ C¨mpuchia vÉn cha ®¹t ®îc hiÖn nµy.
C¨mpuchia tôt hËu sau nh÷ng níc c¹nh tranh trong viÖc thiÕt lËp m«i trêng ®Çu t thuËn lîi h¬n, FDI hÇu nh khong thÓ t¨ng ,®iÒu nµy yªu cÇu ®ßi hái mét næ lùc to lín cña chÝnh phñ ®Ó thùc hiÖn nhiÒu chÝnh s¸ch c¶i tæ cÇn thiÕt , ®Æc biÖt nh÷ng chÝnh s¸ch liªn quan ®Õn hµnh chÝnh vµ cuéc ®Çu tranh chèng l¹i tham nhòng , mét chÝnh s¸ch kinh tÕ míi nhÊn m¹nh mét nh÷ng nhÊt ®Þnh trªn .C¸c nhµ ®Çu t t nh©n trong níc mµ s¶n xuÊt cho trong níc hoÆc cho xuÊt khÈu nªn ®îc coi lµ nh÷ng ho¹t ®éng chiÕn lîc mµ cã thÓ thóc ®Èy nh÷ng t¨ng trëng kinh tÕ bªn v÷ng.
2.Nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc cña ®Çu t níc ngoµi trong nÒn kinh tÕ C¨mpuchia
- §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®· t¹o ®iÒu kiÖn chuyÓn giao c«ng nghÖ níc ngoµi vµo V¬ng Quèc C¨mpuchia
- §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®Ó gãp phÇn khai th¸c c¸c nguån tµi nguyÒn thiªn nhiªn cña C¨mpuchia t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm vµ thu nhËp cho ngêi lao ®éng .
- §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®· gãp phÇn c¶i thiÖn c¸n c©n thµnh to¸n quèc tÕ vµ thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu
- §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi gãp phÇn hoµn thiÖn m«i trêng thÓ chÕ ë C¨mpuchia ,®Æc biÖt lµ hÖ thèng luËt ph¸p
- §Èy m¹nh ho¹t ®éng ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi lµ c¬ së ®Ó ®µo t¹o ®éi ng÷ c¸n bé qu¶n lý kinh tÕ , c¸n bé kü thuËt ,c«ng nh©n.....
- §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho nÒn kinh tÕ vµ c¸c doanh nghiÖp t¹i V¬ng Quèc C¨mpuchia , c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch qu¶n lý, còng nh ®éi ngò doanh nh©n C¨mpuchia cã dÞp thö nghiÖm vµ ®¸nh gi¸ ®îc kh¶ n¨ng thùc tÕ cña m×nh rót ra nh÷ng bµi häc cÇn thiÕt cho viÖc ®Þnh chÝnh s¸ch ®Çu t trong gi¶i ®o¹nh tiÕp theo .
3. H¹n chÕ vµ ¶nh hëng tiªu cùc cña ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi C¨mpuchia
- NhiÒu nhµ ®Çu t níc ngoµi chuyÓn giao vµo C¨mpuchia c«ng nghÖ l¹c hËu víi gi¸ c¶ cao. Trong mét sè trêng hîp do tinh h×nh chÝnh trÞ ..... viÖc nhµ ®Çu t níc ngoµi kh«ng thiÖn chÝ ®Çu t vµ lµm ¨n l©u dµi ë C¨mpuchia lµ nguyªn nh©n lµm cho c¸c dù ¸n ®Çu t kh«ng thÓ triÓn khai hoÆc triÓn kh¸i kh«ng cã kÕt qu¶.
- Mét sè chÝnh s¸ch cha ®îc x¸c ®Þnh râ nªn cha thÓ chÕ ho¸ hoÆc ®· cã chÝnh s¸ch lµm c¬ së nhng v¨n b¶n ph¸p quy ban hµnh chËm.
- Mét sè luËt kinh tÕ liªn quan ®Õn ®Çu t níc ngoµi chËm ban hµnh nh luËt lao ®éng ,luËt bÊt ®éng s¶n....
- Ph¸p luËt cha ®ång bé , hoµn chØn ,nghiÖm träng h¬n lµ viÖc thi hµnh ph¸p luËt chÝnh s¸ch nhiÒu khi kh«ng nghiÖm tóc. Anh hëng nhiÒu ®Õn ho¹t ®éng cña c¸c nhµ ®Çu t trong qu¸ tr×nh triÓn kh¸i dù ¸n , thùc hiÖn kÕ ho¹ch kinh doanh , t h¬ng m¹i vµ mét lo¹t c¸c vÇn ®Ò kh¸c liªn quan ®Õn qu¶n lý vµ sö dông lao ®éng.
TÊt c¶ nh÷ng mèi quan t©m cã tÝnh ph¸p lý trªn ®©y còng ®Òu nh»m vµo môc ®Ých cuèi cïng lµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña hiÖn tîng kinh tÕ nµy ë C¨mpuchia.
CH¦¥NG III
Mét sè gi¶i ph¸p nh»m t¨ng cêng thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi (FDI)
I. §Þnh híng thu hót FDI trong giai ®o¹n hiÖn nay
1. Quan ®iÓm cña nhµ níc C¨mpuchia vÒ thu hót FDI
C¸c quan ®iÓm cña ChÝnh phñ Hoµng gia C¨mpuchia vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt níc tíi n¨m 2010 lµ :
- Quan t©m ®Õn sù ph¸t triÓn cña khu vùc t nh©n ,coi nh lµ ®éng c¬ cña sù t¨ng trëng kinh tÕ vµ lµ ®èi t¸c chñ yÕu cña ChÝnh phñ trong viÖc ph¸t triÓn ®Êt níc .
- Thùc hiÖn chiÕn lîc (Tam gi¸c cña ChÝnh phñ Hoµng gia):
+ §iÓm thø nhÊt: b¶o ®¶m hoµ b×nh, æn ®Þnh vµ an ninh cho ®Êt níc vµ nh©n d©n- lµ ®iÓm quan träng nhÊt ®Ó ph¸t triÓn ®Êt níc .
+ §iÓm thø hai: Héi nhËp vµo trong khu vùc vµ th«ng th¬ng ho¸ quan hÖ víi céng ®ång quèc tÕ .ViÖc nµy sÏ ®¶m b¶o cho C¨mpuchia thu hót ®îc viÖc tµi trî níc ngoµi vµ FDI nhiÒu h¬n ®Ó phôc vô cho môc ®Ých ph¸t triÓn ®Êt níc .
+ §iÓm thø ba: Ph¸t triÓn ®Êt níc trªn c¬ së ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhËn ®îc tõ viÖc thùc hiÖn tèt hai ®iÓm trªn
§ång thêi, tõ viÖc nhËn thøc ®Çy ®ñ ®Æc trng quan träng cña thêi ®¹i hiÖn nµy lµ xu hêng quèc tÕ hãa ®êi sèng kinh tÕ diÔn ra m¹nh mÏ. ChÝnh phñ C¨mpuchia ®· chñ tr¬ng më cöa nÒn kinh tÕ nh»m thóc ®Èy qu¸ tr×nh liªn kÕt kinh tÕ ë trong níc vµ gi÷a trong níc ngoµi th«ng qua viÖc më réng quan hÖ kinh tÕ víi c¸c níc thÕ giíi trong ®ã cã hîp t¸c ®Çu t. Díi ®©y lµ nh÷ng quan ®iÓm c¬ b¶n cña ChÝnh phñ Hoµng gia C¨mpuchia vÒ t¸c ®éng cña FDI ®èi víi kinh tÕ x· héi.
- §¸nh gi¸ ®óng vÝ trÞ cña FDI trong nÒn kinh tÕ quèc d©n .Trong qu¸ tr×nh thu hót FDI ph¶i tr¸nh nh÷ng quan ®iÓm sai lÇm, coi nhÑ, thËm chÝ lªn ¸n FDI nh mét nh©n tè cã h¹i cho nÒn kinh tÕ ®éc lËp, tù chñ hoÆc ¶o tëng vÒ tÝnh mµu nhiÖm cña FDI, g¸n cho nã mét vai trß tÝch cùc tù nhiªn, bÊt chÊp ®iÒu kiÖn bªn trong cña ®Êt níc, t¸ch rêi nh÷ng cè g¾ng c¶i thiÖn m«i trêng ®Çu t.
- Quan ®iÓm “më” vµ” che ch¾n” trong chÝnh s¸ch thu hót FDI më cöa cho bªn ngoµi nhng kh«ng quªn nh÷ng biÖn ph¸p che ch¾n cÇn thiÕt cho an ninh chÝnh trÞ, kinh tÕ, x· héi, mÆt kh¸c, còng kh«ng thÓ chØ quan t©m tíi nh÷ng biÖn ph¸p “ che ch¾n” lµm gi¶m hoÆc triÖt tiªu søc hÊp dÉn cña chÝnh s¸ch ®èi víi FDI; réng r·i hay che ch¾n ®Òu ph¶i lµ trªn c¬ së tu©n theo ph¸p luËt .tu©n theo nguyªn t¾c b×nh ®¼ng ,còng cã lîi ,phñ hîp víi th«ng lÖ vµ tËp qu¸n quèc tÕ, hîp lý, cã søc thuyÕt phôc.
- Gi¶i quyÕt hîp lý c¸c mèi quan hÖ vÒ lîi Ých gi÷a c¸c bªn trong qu¸ trÝnh thu hót FDI.
- HiÖu qu¶ kinh tÕ – x· héi ®îc coi lµ tiªu chuÈn cao nhÊt trong hîp t¸c ®Çu t .
- §a d¹ng hãa h×nh thøc FDI, thu hót díi h×nh thøc “ hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh,xi nghiÖp liªn doanh, xÝ nghiÖp 100% vèn níc ngoµi, hîp ®ång BOT.
- Xö lý ®óng ®¾n mèi quan hÖ gi÷a qu¶n lý cña ChÝnh phñ vµ quyÒn tù chñ cña c¸c doanh nghiÖp cã FDI.
Trªn c¬ së quan ®iÓm c¬ b¶n cña ChÝnh phñ vÒ t¸c ®éng cña FDI ®èi víi nÒn kinh tÕ – x· héi C¨mpuchia , ho¹t ®éng ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi t¹i C¨mpuchia sÏ ®îc thùc hiÖn theo c¸c híng chÝnh sau ®©y:
C¸c ngµnh vµ lÜnh vùc u tiªn lµ n«ng nghiÖp ,chÕ biÕn l¬ng thùc ,®iÖn vµ ®iÖn tö, du lÞch; c¸c vïng ®îc u tiªn lµ c¸c vïng miÒn nói, vïng s©u, vïng xa, khuyÕn khÝch viÖc thµnh lËp nhiÒu khu c«ng nghiÖp ë ngo¹i thµnh hoÆc theo däc quèc lé sè 4 hoÆc c¸c tØnh cã vÞ trÝ thuËn lîi. Dµnh sù quan t©m thÝch ®¸ng ®èi víi c¸c dù ¸n cã ý nghÜa quan träng gãp phÇn thùc hiÖn chuyÓn dÞch c¬ cÇu kinh tÕ, c«ng nghiÖp hãa ®Êt níc; th«ng qua hîp t¸c ®Çu t trùc t iÕp níc ngoµi ®Ó t iÕp cËn víi c«ng nghÖ kü thuËt hiÖn ®¹i, tiÕp thu tr×nh ®é qu¶n lý vµ kü thuËt tiÕp cËn thÞ trêng. MÆt kh¸c cÇn ph¶i tiÕp nhËn chuyÓn giao c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, ®ång thêi ph¶i chó ý ®Õn nh÷ng dù ¸n ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi cã sö dông nhiÒu lao ®éng t¹i chç. VÒ ph¬ng diÖn nµy th× sù chuyÒn giao c«ng nghÖ theo kiÓu lµn sãng cã ý nghÜa nhÊt ®Þnh ®èi víi C¨mpuchia.
2. Môc tiªu vµ ®Þnh híng thu hót FDI
§¸nh gi¸ ®óng tÇm quan träng cña FDI, chÝnh phñ C¨mpuchia ®· ban hµnh chÝnh s¸ch thu hót FDI vµo môc tiªu chÝnh lµ tranh thñ nguyªn t¾c kü thuËt c«ng nghÖ, ph¬ng ph¸p qu¶n lý tiªn tiÕn, më réng thÞ trêng nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ.
Môc tiªu cô thÓ trong n¨m 5 n¨m lµ ph¶i thu hót tõ 4 tûUSD ®Õn 5 tû USD vèn FDI. Môc tiªu thu hót FDI nµy lµ xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu t¨ng tèc ®é ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ C¨mpuchia ®· tranh nguy c¬ tôt hËu so víi c¸c níc trong khu vùc §«ng Nam ¸ vµ c¨n cø vµo thùc tiÖn huy ®éng FDI trong thêi gian gÇn ®©y còng nh xu híng vèn FDI trªn thÕ giíi vµ xu híng gia t¨ng FDI vµo khu vùc §ång Nam ¸ nh÷ng n¨m qua.
Môc tiªu cô thÓ trªn lµ cã thÓ thùc hiÖn ®îc, tÝnh ®Õn cuèi n¨m 2002, hai n¨m trong kÕ ho¹ch 2002-2007 ®· ®¹t 1,8671tûUSD dù kiÕn ®Õn n¨m 2007 cã thÓ ®¹t ®îc 4 tû USD nÕu tû lÖ FDI thùc hiÖn trung b×nh 40% vèn ®¨ng ký nh tríc.
Môc tiªu cô thÓ víi thu hót FDI ®îc ®Þnh gi¸ c¬ së tÝnh to¸n kh¶ n¨ng huy ®éng nguån vèn FDI trong níc.Theo nguyªn t¾c tiÕp nhËn FDI th× C¨mpuchia ph¶i cã lîng vèn ®èi øng, nh÷ng thµnh tùu vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ còng nh trong viÖc thu hót FDI trong gi¶i ®o¹n qua kh¼ng ®Þnh sù ®óng ®¾n ®êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi mµ nhµ níc ®· ®Ò ra .T¹o tiÒn ®Ò v÷ng ch¾c cho giai ®o¹n tiÕp theo, trong chÆng tiÕp theo chóng ta sÏ tiÕp tôc ®èi míi ®êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ theo ph¬ng hãng chiÕn lîc kinh tÕ ®· ®Ó ra.Trªn c¬ së ph¬ng híng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ®ã th× huy ®éng FDI còng ®îc thùc hiÖn hiÖn nay.
II. Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n cña C¨mpuchia trong thu hót FDI
1.ThuËn lîi cña FDI
ChÝnh phñ C¨mpuchia biÕt r»ng C¨mpuchia cßn mét thêi gian dµi ®Ó b¾t kÞp víi c¸c níc l¸ng giÒng trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ. Quan träng h¬n lµ chÝnh phñ nhËn thøc r»ng nã sÏ kh«ng bao giê lµm nh vËy mµ kh«ng cã sù tham gia cña c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi vµ c¸c tæ chøc ®a ph¬ng, kh«ng cã sù mét tranh luËn trong níc nµo vÒ viÖc nÒn kinh tÕ cÇn bao nhiªu ®Çu t níc ngoµi. C¨mpuchia muèn cµng nhiÒu cµng tèt, bëi vËy nã ®ang cã bíc ®i quan träng vµ v÷ng ch¾c ®Ó t¹o cho m«i trêng ®Çu t hÊp dÉn h¬n víi c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi.ChÝnh phñ biÕt r»ng FDI gi÷ vai trß chñ ®¹o ®èi víi sù ph¸t triÓn cña C¨mpuchia ë mét tèc ®é nhanh.
Tuy nhiªn, ®iÒu quan träng ®èi víi chÝnh phñ lµ cÇn nhËn thÊy r»ng khung tæ chøc mµ sÏ FDI chÝnh phñ ®Ó thu hót ®Çu t nªn ®îc ®Æt hîp lý. Mét yÕu tè cÊu thµnh quan träng cña khung tæ chøc FDI lµ n¨ng lùc c¸c c¬ quan nhµ níc, c¶ kinh tÕ lÉn tµi chÝnh ®Ó lËp kÕ ho¹ch vµ thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch, luËt ph¸p vµ quy ®Þnh t¸c ®éng ®Õn ®Çu t níc ngoµi trong c¸c ngµnh kh¸c nhau trong nÒn kinh tÕ. Trong c¬ cÊu tæ chøc vÒ c¸c chÝnh s¸ch vµ chiÕn lîc ®Çu t cña chÝnh phñ hoµn toµn tËp trung ë héi ®ång ph¸t triÓn C¨mpuchia (CDC). Nã lµ cÊp quyÕt ®Þnh cao nhÊt trong viÖc x¸c ®Þnh khung chiÕn lîc ®Çu t vµ trong viÖc chÊp nhËn hoÆc ph¶n ®èi c¸c môc ®Ých ®Çu t trong c¸c trßng hîp cô thÓ.
Uû ban ®Çu t C¨mpuchia(CIB) nhËn ®¸nh gi¸ c¸c môc ®Þnh ®Çu t cña c¸c nhµ ®Çu t vµ gîi ý trong mét trêng hîp víi sù ®¸nh gi¸ vÒ kinh tÕ vµ kü thuËt. CIB nµy còng cã tr¸ch nhiÖm trong viÖc xóc ®Èy ®Çu t ë trong níc vµ quèc tÕ, ®Ó thu hót ®Çu t níc ngoµi nã ®· thùc hiÖn mét nghiªn cøu vÒ c¸c lîi thÓ c¹nh tranh toµn diÖn vµ còng thùc hiÖn mét chiÕn dÞch thóc ®Èy trong c¸c trung t©m kinh doanh lín vµ c¸c trung t©m lín trªn thÕ giíi th«ng qua chiÕn dÞch qu¶ng cao. Chøc n¨ng quan träng nhÊt cña uû ban nµy lµ nã thµnh lËp mét dÞch vô cho c¸c nhµ ®Çu t ®Ó cung cÊp cho hä tÊt c¶ c¸c th«ng tin cÇn thiÕt trî gióp vµ híng dÉn ®Ó hä ®¹t ®îc cµng nhanh cµng tèt sù gi¶i ph¸p ®¨ng ký cÇn thiÕt.
KÕt qu¶ nh÷ng nç lùc cña chÝnh phñ vµ CIB C¨mpuchia ®· nhanh chãng trë thµnh mét khu vùc hîp dÉn ®Ó ®Çu t víi chi phÝ thÊp, cÇn nhiÒu nh©n c«ng, s¶n xuÊt ®Þnh híng xuÊt khÈu. C¸c c«ng ty níc ngoµi liªn quan ®Õn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt sÏ cã lîi nhÊt cña c¸c ®iÒu nµy. Trong khi tham gia nh÷ng ®ang lan trµn ë mäi cÊp trong x· héi C¨mpuchia vµ thêng xuyªn lµ thùc tÕ cña c¸c cuéc sèng doanh nghiÖp ho¹t ®éng ë ®©y.
§Ó thu hót FDI ,chÝnh phñ C¨mpuchia ®· ph¸t triÓn c¸c giÊy phÐp ®Çu t mét c¸ch nhanh chãng vµ kh«ng mét tiÕn tr×nh thÊy cho c¸ dù ¸n ®· thùc hiÖn nh÷ng chñ yÕu ®Ó x¸c ®Þnh; luËt ®Çu t cung cÊp sù khuyÕn khÝch ®Çu t hµng ho¸ bao gåm thuÕ thu nhËp c«ng ty 9% vµ miÔn thuÕ lîi nhuËn 8 n¨m. Dßng ®Çu t níc ngoµi thùc tÕ ch¹y vµo C¨mpuchia t¨ng hµng n¨m, phÇn lín c¸c quy ®Þnh ®Çu t níc ngoµi tËp trung môc tiªu vµo c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ truyÒn thèng nh thuèc l¸, s¶n xuÊt bia, tµi s¶n, du lÞch vµ dÖt may.
C¸c doanh nghiÖp níc ngoµi còng tham gia vµo lÜnh vùc gç vµ ®¸ quý vµ b¾t ®Çu t×m kiÕm c¸c c¬ héi ®Ó t¹o dùng c¬ së vËt chÊt cho C¨mpuchia nh Trung Quèc, H«ng K«ng ,Th¸i Lan vµ Malaysia lµ c¸c nhµ ®Çu t dÉn ®Çu vµo C¨mpuchia .
Dßng FDI hµng n¨m vµo C¨mpuchia
N¨m
DßngFDI(§¬n vÞ triÖu USD)
1996
293.6
1997
168
1998
121
1999
135.5
2000
153
2001
120
2002
134.5
2003
267.7
02/2004
340.58
Nguån :B¸o c¸o ®Çu t thÕ giíi
2. Sù khã kh¨n cña FDI
Chóng ta biÕt ®Êt níc C¨mpuchia lµ ®Êt níc míi "ngñ dËy" tõ néi chiÕn vµ ®Êt níc ®ang ph¸t triÓn theo c¸c níc l¸ng giÒng còng nh c¸c níc trong khu vùc ASEAN, vËy lµm cho vèn ®Çu t níc ngoµi gÆp vÇn ®Ò nh sau :
- NhiÒu nhµ ®Çu t níc ngoµi chuyÓn giao vµo Campuchia c«ng nghÖ l¹c hËu víi gi¸ c¶ cao. Trong mét sè trêng hîp do t×nh h×nh chÝnh trÞ ... viÖc nhµ ®Çu t níc ngoµi kh«ng thiÖn chÝ ®Çu t vµ lµm ¨n l©u dµi ë C¨mpuchia lµ nguyªn nh©n lµm cho c¸c dù ¸n ®Çu t kh«ng thÓ triÓn khai hoÆc triÓn khai kh«ng cã kÕt qu¶.
- Mét sè chÝnh s¸ch cha ®îc x¸c ®Þnh râ nªn cha thÓ chÕ hãa hoÆc ®· cã chÝnh s¸ch lµm c¬ së nhng v¨n b¶n ph¸p quy ban hµnh chËm.
- Mét sè luËt vÒ kinh tÕ liªn quan ®Õn ®Çu t níc ngoµi chËm ban hµnh nh luËt lao ®éng, luËt bÊt ®éng s¶n......
- Ph¸p luËt cha ®ång bé hoµn chØnh nghiªm träng h¬n lµ viÖc thi hµnh ph¸p luËt ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t trong qóa tr×nh triÓn khai dù ¸n, thùc hiÖn kÕ ho¹ch kinh doanh , th¬ng m¹i vµ mét lo¹t c¸c vÊn ®Ò kh¸c liªn quan ®Õn qu¶n lý v µ sö dông lao ®éng.TÊt c¶ nh÷ng mèi quan t©m cã tÝnh ph¸p lý trªn ®©y còng ®Òu nh»m vµo môc ®Ých cuèi cïng lµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho sù v©n ®éng vµ ph¸t triÓn cña hiÖn tîng kinh tÕ nµy ë C¨mpuchia.
III. Mét sè gi¶i ph¸p nh¾m t¨ng cêng thu hót ®Çu t
1. Nhãm gi¶i ph¸p vÒ thu hót ®Çu t FDI
1.1. Nhãm gi¶i ph¸p chung cña FDI
CÇn cã sù nh©n thøc ®Çy ®ñ vµ nhÊt qu¸n vÒ néi dung, tÝnh ®Æc thï cña FDI vµ tÇm quan träng nhiÒu mÆt cña FDI ®èi víi c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ cña chóng ta hiÖn nay còng nh trong nh÷ng n¨m tíi. §Æc biÖt cÇn ®¸nh gi¸ ®óng vai trß FDI, xem ®ã lµ ®Çu nguån cña dßng th¸c FDI vµo Ch©u ¸ nãi chung vµ vµo C¨mpuchia nãi riªng.
§Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo C¨mpuchia tr¶i qua h¬n 10 n¨m thùc hiÖn nhng sù thùc vÉn lµ lÜnh vùc rÊt míi; quan niÖm cña chóng ta vÒ FDI, kinh nghiÖm tiÕp nhËn qu¶n lý FDI còng cßn nhiÒu bÊt cËp. V× vËy cÇn cã th«ng tin, tæ chøc t×m hiÓu vÒ ho¹t ®éng FDI, trong ®ã vèn FDI cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c biÖt c¬ b¶n ®èi víi c¸c h×nh thøc ®Çu t quèc tÕ kh¸c kh«ng chØ ë quyÒn ®iÒu hµnh ®èi tµi s¶n ®Çu t mµ nã cßn lµ h×nh thøc chuyÒn giao vÒ c«ng nghÖ FDI kh«ng chØ cã t¸c dông tÝch cùc víi níc ®Çu t còng nh níc nhËn ®Çu t mµ nã cßn lµ t¸c ®éng tiªu cùc, nhÊt lµ víi níc ®Çu t.§èi víi chóng ta , níc nhËn ®Çu t sÏ cã lîi nh gia t¨ng nguån vån; tiÕp nhËn ®îc c«ng nghÖ kü thuËt vµ qu¶n lý tiªn tiÕn; khai th¸c, ph¸t huy ®îc tiÒm n¨ng kinh tÕ cña c¸c vïng, ngµnh qua ®ã gi¶i quyÕt ®îc lao ®éng, t¨ng thu nhËp còng nh n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh gãp phÇn vµo c¶i thiÖn c¸n c©n thanh to¸n....... g¾n liÒn víi nã lµ nguy c¬ phô thuéc níc ngoµi vÒ c«ng nghÖ , nguån vån , chÞu sù can thiÖp cña bªn ngoµi ®èi víi c¸c quyÕt s¸ch vÒ kinh tÕ. §¸ng chó ý n÷a lµ nh÷ng t¸c ®éng vÒ v¨n hãa – x· héi cã thÓ lµm thay ®æi c¸c gi¸ trÞ chuÈn mùc x· héi, nhÊt lµ víi níc ®ang híng tíi ph¸t triÓn theo ®Þnh híng cña níc th× cµng cÇn chó ý ®Õn t¸c ®éng vÒ mÆt nµy.
NhËn thøc vÒ t¸c ®éng hai mÆt cña FDI cho phÐp ta cã nh÷ng quyÕt chÝnh s¸ch trong qu¸ tr×nh thu hót FDI, ®i cïng víi nh÷ng chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p thu hót cÇn thiÕt lËp nh÷ng bé luËt phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ ®Ó h¹n chÕ t¸c ®éng tiªu cùc. §èi víi níc C¨mpuchia FDI tõ NhËt vµ óc... lµ nhµ ®Çu t quèc tÕ hµng ®Çu trªn thÕ giíi, nguån FDI ®æ vµo khu vùc ch©u ¸ ngµy cµng lín. Chóng ta cÇn nhËn thøc râ vai trß ®Çu nguån cña dßng FDI , v× vËy; cÇn cã chÝnh s¸ch tæng thÓ trong quan hÖ dµi h¹n, chóng ta cÇn cã nh÷ng nghiªn cøu t×m hiÓu s©u vÒ c¸ch thøc lµm ¨n cña ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo C¨mpuchia trong ®ã chó ý th«ng tin vÒ thÞ trêng cña C¨mpuchia cho c¸c doanh nh©n níc ngoµi.
Trong cuéc ®iÒu tra hµng n¨m cña ng©n hµng xuÊt – nhËp khÈu cña níc ngoµi th× vÊn ®Ò c¬ së h¹ tÇng x· héi nghÌo nµn cña C¨mpuchia lµ vÊn ®Ò næi cém trong m«i trêng ®©u t cña níc ta. §Ó gia t¨ng tÝnh c¹nh tranh trong viÖc thu hót FDI nãi chung, kh«ng thÓ kh«ng tËp trung n©ng cÊp c¬ së h¹ t©ng.
HiÖn nµy, chóng ta ®· x©y dùng ®îc nh÷ng khu chÕ xuÊt , khu c«ng nghiÖp ,nhng trong s è ®ã chØ cã sè Ýt lµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ , trong viÖc x©y dùng nh÷ng khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghiÖp, trµn la n kh«ng phï hîp víi yªu cÇu cña c¸c n hµ ®Çu t , do ®ã ®· kh«ng thu hót ®îc hä. Trong ®iÒu kiÖn h¹ tÇng x· héi cßn yÕu, l¹i cha ®Òu gi÷a c¸c vïng th× cÇn cã quy ho¹ch phï hîp vÒ ph¸t triÓn ngµnh, lÜnh vùc. Kh«ng cø nhÊt thiÕt tÊt c¶ c¸c tØnh ph¶i cã ®Çu t níc ngoµi, cÇn t¹o s ù b×nh ®¼ng vÒ mäi mÆt gi÷a c¸c c«ng ty trong vµ ngoµi níc, gi÷a ngêi C¨mpuchia víi ngêi níc ngoµi, trong ®iÒu kiÖn dÞch vô kÐm chóng ta l¹i thi hµnh chÝnh s¸ch gi¸ ph©n biÖt vµ qu¸ cao ®èi víi ngoµi níc ngoµi qu¶ lµ bÊt hîp lý, kh«ng nh÷ng kh«ng khuyÕn khÝch ®îc c¸c ho¹t ®éng kinh doanh s¶n xuÊt mµ c¶ ho¹t ®éng du lÞch còng bÞ h¹n chÕ.
Trong lÜnh vùc ®µo t¹o nguån nh©n lùc cÇn cã kÕ ho¹ch ®µo t¹o lùc lîng lao ®éng phôc vô cho khu vùc FDI nãi chung vµ khu vùc FDI, trong ®ã kh«ng chØ chó ý n©ng cao tr×nh ®é kü thuËt mµ ph¶i biÕt ngo¹i ng÷, cã kiÕn thøc tèi thiÓu vÒ nÒn v¨n hãa , ®Æc biÖt trong kinh doanh cña c¸c ®èi t¸c. CÇn tiÕp tôc nghiÒn cøu söa ®æi luËt ®Çu t theo híng th«ng tho¸ng h¬n, kÕt hîp ban hµnh c¸c quy ®Þnh cã liªn quan ®Õn FDI ®Ó t¹o ra m«i trêng ph¸p lý hÊp dÉn, cã sù c¹nh tranh.Hoµn thiÖn m«i trêng ph¸p lý, ®¶m b¶o hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi b»ng nh÷ng ®iÒu kho¶n cã tÝnh chÊt u ®·i vÒ mÆt lîi Ých kinh tÕ cña hä vµ ®¶m b¶o an toµn vÒ vèn cho hä, x©y dùng mét hÖ thèng ph¸p luËt ®Çy ®ñ vµ ®ång bé, ®¶m b¶o thi hµnh ph¸p luËt nghiªm minh, cÇn cã mét c¬ chÕ gi¶i quyÕt tranh chÊp râ rµng, mét c¬ quan toµ ¸n nghiªm minh vµ c«ng b»ng.
1.2. Nhãm gi¶i ph¸p c¶i thiÖn t¨ng cêng FDI
- T¹o lËp vµ lùa chän c¸c ®èi t¸c, lùa chän h×nh thøc thu hót, thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t.
- T¹o lËp vµ lùa chän ®èi t¸c ®Çu t : vÒ l©u dµi ph¶i ®Æt träng t©m vµo c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia v× ®ã míi chÝnh lµ nh÷ng ®èi t¸c cã vèn, kü thuËt tiªn tiÕn, kinh nghiÖm qu¶n lý vµ nh×n chung träng “ danh dù ” cña nhµ bu«n b¸n, lùa chän ®èi t¸c ®Çu t cÇn chó ý tíi c¸c tiªu chuÈn sau: kiªn quyÕt lo¹i trõ c¸c ®èi t¸c cã t tëng lµm ¨n chép giËt, chän c¸c ®èi t¸c cã n¨ng lùc cÇn thiÕt vÒ tµi chÝnh, cã kh¶ n¨ng kinh nghiÖm trong lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh vµ s½n sµng chuyÓn giao c«ng nghÖ cÇn thiÕt vµo C¨mpuchia.
- Më réng c¸c h×nh thøc ®Ó thu hót ®Çu t : Më réng h×nh thøc chÝnh lµ biÖn ph¸p thu hót ®îc nhiÒu nhµ ®Çu t níc ngoµi, nh÷ng h×nh thøc thu hót cÇn më réng lµ hîp t¸c gia c«ng, xÝ nghiÖp 100% vèn níc ngoµi, xÝ nghiÖp liªn doanh, h×nh thøc BOT, thiÕt lËp c¸c khu c«ng nghiÖp (trong ®ã cã khu chÕ xuÊt ), khu mËu dÞch tù do.... nh÷ng h×nh thøc nµy hÕt søc phong phó vµ cã vai trß kh«ng gièng nhau trong thu hót ®Çu t FDI.
- ChÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t: §èi víi C¨mpuchia trong nh÷ng n¨m qua, kÓ tõ khi luËt ®Çu t ra ®êi, C¨mpuchia cã nhiÒu c¶i tiÕn vÒ chÝnh s¸ch thuÕ, gi¸ thuÕ ®Êt... song cho ®Õn nay vÉn cßn nhiÒu vÊn ®Ò ph¶i tÝnh toµn l¹i, ®Ó khuyÕn khÝch ®Çu t, ngoµi nh÷ng gi¶i ph¸p kh¸c, gi¶i ph¸p kh¸c, gi¸ thuÕ ®Êt, gi¸ dÞch vô, tû xuÊt thuÕ lîi tøc, thuÕ kinh doanh, thuÕ xuÊt nhËp khÈu, thuÕ chuyÓn lîi nhuËn vÒ níc... ph¶i ®îc xem xÐt söa ®æi cho phï hîp ®¶m b¶o ®é kÝch thÝch cao.
2. C¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu ®Ó më réng quy m« vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi FDI vµo C¨mpuchia
2.1. Gi÷ v÷ng æn ®Þnh chÝnh trÞ - x· héi
§æi víi C¨mpuchia tõ sau khi tæng tuyÓn cö (th¸ng 05/1993) thùc hiÖn ®æi míi sù æn ®Þnh chÝnh trÞ b¾t ®Çu ®îc ®¶m b¸o, tuy nhiªn vÉn cßn sù m©u thuÉn vµ sù ph¸ ho¹i cña c¸c t hÕ lùc ph¶n ®éng trong níc còng nh quèc tÕ. V× vËy, chÝnh phñ C¨mpuchia vÉn lu«n c¶nh gi¸c, ®ång thêi tiÕp tôc duy tr× vµ t¨ng cêng sù æn ®Þnh h¬n n÷a, yÕu tè quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng, ®ã lµ t¨ng cêng vai trß nhµ níc tù do, d©n chñ thùc hiÖn chÝnh s¸ch xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, kÞp thêi ng¨n chÆn mäi ©m mu ch¶u c¸c thÕ lùc ph¶n ®éng, ®¶m b¶o quèc phßng, an ninh, b¶o vÖ chu quyÒn Quèc gia, cïng víi sù æn ®Þnh chÝnh trÞ lµ chÝnh s¸ch ngo¹i giao mÒm dÎo. §¶m b¶o nguyªn t¾c t«n träng ®éc lËp chñ quyÒn, ®a ph¬ng hãa trong quan hÖ víi tÊt c¶ c¸c níc trªn thÕ giíi v× hãa b×nh, hîp t¸c vµ ph¸t triÓn.
2.2. §Èy m¹nh viÖc thùc hiÖn chiÕn lîc kinh tÕ më, ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trëng vµ thiÕt lËp thÞ trëng ®ång bé:
§Ó thùc hiÖn chiÕn lîc kinh tÕ më thu hót ®Çu t níc ngoµi cã hiÖu qu¶ C¨mpuchia tiÕp tôc ®æi míi t duy chÝnh trÞ, kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ ph¶i nhËn thøc ®Çy dñ h¬n mèi quan hÖ gi÷a ®éc lËp d©n téc, d©n chñ, víi hoµ b×nh vµ ph¸t triÓn, x©y dùng n©ng lùc néi sinh ®Ó cã thÓ hÊp thu ®îc nh÷ng yÕu tè quèc tÕ, ®Æc biÖt n¨ng lùc khoa häc c«ng nghÖ, tµi nguyªn vµ nh©n lùc.
Muèn vËy ph¶i kiªn tr× dêng lèi ®æi míi, thùc hiÖn nhÊt qu¸n chÝnh s¸ch ®a d¹ng hãa c¸c h×nh thøc së h÷u, thùc hiÖn c¶i c¸ch nÒn tµi chÝnh quèc gia, ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh cæ phÈn hãa, ®ång thêi hoµn tÊt viÖc chuÈn bÞ cë së h¹ tÇng kinh tÕ vµ luËt ph¸p, chuÈn bÞ tèt n¨ng lùc qu¶n lý, tiÕn hµnh thö nghiÖm viÖc thµnh lËp thÞ trêng chøng kho¸n ë thµnh phè lín.
2.3.X©y dùng bé m¸y nhµ níc c¸c cÊp qu¶n lý ®Çu t níc ngoµi m¹nh vÒ mäi mÆt:
§Ó thu hót ®Çu t níc ngoµi cÇn khÈn tr¬ng kiÖn toµn bé m¸y hîp t¸c ®Çu t ë cÊp cao, ®Þa phêng vµ c¸c ngµnh theo híng gän nhÑ, cã hiÖu lùc, hiÖu lùc cña c¸c cÊp chÝnh phñ ph¶i ®îc thÓ hiÖn trªn viÖc x©y dùng nh»m b¶o tån vµ ph¸t huy truyÒn thèng tèt ®Ñp ña d©n téc theo híng nhµ níc ph¸p quyÒn cña d©n, do d©n vµ v× d©n.
2.4. C¶i tiÕn c¸c thñ tôc hµnh chÝnh:
ë C¨mpuchia cung víi luËt, Thñ tíng ChÝnh phñ, c¸c bé, c¸c ngµnh ®· ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p quy nh»m cô thÓ hãa vµ híng dÉn thi hµnh luËt, tuy nhiªn vÉn cßn nhiÒu vÊn ®Ò cÇn ®îc tiÕp tôc söa ®æi bæ sung nh hÖ thæng ph¸p lý cña C¨mpuchia cha kÞp thêi ®¸p øng nhu cÇu kinh doanh, g©y nªn nh÷ng khã kh¨n cho nhµ ®Çu t , ®Ó khuyÕn khÝch ®Çu t, c¸c c¬ quan h÷u quan cÇn chuÈn bÞ cho ra ®êi luËt th¬ng m¹i, luËt kinh doanh bÊt ®éng s¶n, bæ sung hoµn thiÖn c¸c quy ®Þnh vÒ tù do, quy c hÕ ®Çu thÇu, m«i sinh, m«i trêng, chuyÓn giao c«ng nghÖ.... ®©y lµ nh÷ng v¨n b¶n luËt vµ díi luËt rÊt cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng cña vc¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi.
2.5. T¨ng cêng ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo C¨mpuchia
T¨ng cêng ho¹t ®éng xóc tiÒn ®Çu t theo híng ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc xóc tiÕn ®Çu t nh»m ®¸p øng môc tiªu æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi, ®ång thêi cñng cè xóc tiÕn ®Çu t ®ñ m¹nh vÒ ®éi ngò, tr×nh ®é, t¨ng cêng vµ cã kÕ ho¹ch ®a c¸c bé, viÖn, trêng vµ c¸c c¬ quan c«ng t¸c ®èi ngo¹i vµo ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t.
KÕt luËn
Quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ lµ mét xu híng kh¸ch quan, lµ sù ph¸t triÓn tÊt yÕu cña nÒn s¶n xuÊt x· héi, trªn c¬ së sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña lùc lîng s¶n xuÊt. Xu híng nµy ®· l«i kÐo tÊt c¶ c¸c níc trªn thÕ giíi, dï muèn hay kh«ng còng ph¶i tõng bíc héi nhËp vµo quü ®¹o cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Trong qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ quèc tÕ, ho¹t ®éng ®Çu t níc ngoµi cã vÞ trÝ vµ vai trß ngµy cµng quan träng, nã ®· vµ ®ang lµ nh©n tè c¬ b¶n cÇu thµnh vµ quy ®Þnh xu híng ph¸t triÓn c¸c quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ, mét mÆt ®Çu t níc ngoµi hiÖn lµ ho¹t ®éng c¬ b¶n cña quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ, mÆt kh¸c nã lµ nh©n tè thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ quèc tÕ thÕ giíi cña c¸c níc ®ang ph¸t triÓn.
KÓ tõ khi xuÊt hiÖn c¸ch ®©y hµng thÕ kû, tr¶i qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®Çy biÕn ®éng , mÆc dï cã nhiÒu thay ®æi nhng ho¹t ®éng ®Çu t níc ngoµi vÉn kh«ng ngõng ph¸t triÓn.Sè lîng vèn ®©u t níc ngoµi ngµy cµng t¨ng lªn m¹nh mÏ, h×nh thøc ®Çu t ngµy cµng phong phó, ®a d¹ng vµ ngµy cã nhiÒu quèc gia tham gia vµo ho¹t ®éng nµy, c¶ víi t c¸ch lµ ngêi ®Çu t vµ ngêi nhËn ®Çu t. Ban ®Çu, ho¹t ®éng ®Çu t níc ngoµi do c¸c níc chÝnh quèc tiÕn hµnh ë c¸c níc thuéc ®Þa ®Ó v¬ vÐt tµi nguyªn vµ bãc lét nh©n d©n ë thuéc ®Þa, sau ®ã dßng vèn ®Çu t quèc tÕ cã xu híng ch¶y vµo c¸c níc c«ng nghiÖp lµ chñ yÕu. HiÖn tîng ®Çu t lÉn nhau gi÷a c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn kÐo dµi m·i cho ®Õn nh÷ng thËp kû70-80 míi cã híng dÞch chuyÓn dÉn sang c¸c níc ph¸t triÓn vµ cho ®Õn thËp kû nµy xu híng ®ã míi t¨ng m¹nh. Vµ ®· xuÊt hiÖn nh÷ng hiÖn tîng míi nh hiÖn tîng “hai chiÒu”, "®a cùc vµ ®a biªn”....trong ®Çu t quèc tÕ.
Tr¶i qua mét qu¸ tr×nh lÞch sö l©u dµi vµ b»ng nh÷ng kinh nghiÖm rót ra tõ nhiÒu níc trªn thÕ giíi, cã thÓ kh¼ng ®Þnh ®îc r»ng, nh÷ng t¸c ®éng kinh tÕ cña ho¹t ®éng ®Çu t níc ngoµi ®èi víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn , n¬i cã nh÷ng tiÒm n¨ng to lín vÒ lao ®éng, tµi nguyªn nhng kh«ng cã ®iÒu kiÖn kh¸i th¸c. §èi víi c¸c níc nµy, khã kh¨n lín nhÊt ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ quèc d©n lµ thiÕu vèn vµ kü thuËt c«ng nghÖ. Sù khao kh¸t ®Çu t tõ phÝa c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ®· gÆp ®îc nhu cÇu ®Çu t ra níc ngoµi cña nhiÒu níc trªn thÕ giíi. Sù kÕt hîp hai nhu cÇu Êy l¹i víi nhau ®· mang l¹i sù “tho¶ m·n” cho c¶ hai phÝa vµ sù thËt, ho¹t ®éng ®Çu t níc ngoµi chØ ph¸t huy hiÖu qu¶ cao khi nã mang l¹i lîi Ých cho c¶ hai bªn, bªn ®Çu t t×m kiÕm ®îc lîi nhuËn, thÞ trêng... cßn bªn nhËn ®Çu t ®ã lµ vèn, c«ng nghÖ, tr×nh ®é qu¶n lý, më réng thÞ trêng ,thu tµi chÝnh vµ t¹o thªm chç lµm viÖc cho ngêi lao ®éng.
Do hoµn c¶nh ®Æc thï mµ C¨mpuchia tham gia vµo ho¹t ®éng s«i ®éng nµy cña thÕ giíi h¬i muén mét chót. Sau tæng tuyÓn cö trong c«ng quèc kh«i phôc vµ ph¸t triÓn kinh tÕ. C¨mpuchia ®· nhËn thøc ®îc vai trß lín ®Çu t níc ngoµi vµ mÆc dï cßn nhiÒu khã kh¨n trë ng¹i, lín nhÊt lµ trë ng¹i vÒ nhËn thøc, th¸ng 08 n¨m 1994 LuËt ®Çu t t¹i C¨mpuchia ®îc ban hµnh vµ ®Çu t më réng ra mét trang míi cho ho¹t ®éng ®Çu t níc ngoµi vµo C¨mpuchia. Sau s¸u n¨m kÓ tõ khi ban hµnh luËt ®Çu t.Mét kho¶ng thêi gian kh«ng dµi so víi cuéc ®êi cña mçi con ngßi, nhng C¨mpuchia ®· ®¹t ®îc nh÷ng th¾ng lîi bíc ®Çu t kh¸ quan träng, sè lîng vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo C¨mpuchia t¨ng liªn tôc qua c¸c n¨m, tèc ®é t¨ng trung b×nh h¨ng n¨m lµ 50% .TÝnh ®Õn hÕt n¨m 2003, sè vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®· ®îc thùc hiÖn kho¶ng 4345,544triÖu USD, chiÕm kho¶ng 40.08% tæng sè vèn ®Çu t trong toµn bé nÒn kinh tÕ.
Ho¹t ®éng ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®· gãp phÇn quan träng vµo sù t¨ng trëng kinh tÕ cña C¨mpuchia ®Ó cã thÓ tho¸t ra khái c¸i vßng luÈn qu¶n vµ tõng bíc héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi, tr¸nh nguy c¬ tôt hËu ph¸t triÓn so víi c¸c níc kh¸c.
Khi thùc hiÖn hîp t¸c ®Çu t níc ngoµi ,C¨mpuchia còng kh«ng tr¸nh khái nh÷ng mÊt m¸t, thiÖt h¹i. C¸i gi¸ ph¶i tr¶ cho viÖc mîn søc ngêi cã thÓ rÊt lín nÕu C¨mpuchia non kÐm vÒ tr×nh ®é hay m¾c ph¶i nh÷ng sai lÇm nghiªm träng trong qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh vÜ m«.Ngîc l¹i ,C¨mpuchia cã thÓ h¹n chÕ ®îc t¸c h¹i cña ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi, nÕu C¨mpuchia biÕt kh«n khÐo xö lý tèt c¸c t×nh huèng vµ ph¶i cã kh¶ n¨ng ®ª thùc hiÖn quan hÖ hîp t¸c ®©u t víi níc ngoµi.
§Ó t¨ng tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ liªn tôc cao vµ ®Ó biÕn C¨mpuchia thµnh mét níc c«ng nghiÖp trong t¬ng lai.ViÖc thu hót ®Çu t vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi cã ý nghÜa vµ vai trß ®Æc biÕt quan träng.C¨mpuchia ph¶i coi nhiÒu vô thu hót vµ n¨ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi lµ c«ng viÖc võa cã tÝnh cÊp b¸ch võa cã tÝnh chiÕn lîc l©u dµi.
C¬ héi thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi cña C¨mpuchia trong nh÷ng n¨m tíi lµ rÊt thuËn lîi, vÒ phÝa m×nh C¨mpuchia cã c¶ nh÷ng lîi thÕ tuyÖt ®èi vµ lîi thÕ t¬ng ®èi .Nh÷ng ®Ó thùc hiÖn thµnh c«ng chiÕn lîc thu hót vµ sö dông ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi, yªu cÇu C¨mpuchia ph¶i gi¶i quyÕt nhiÒu vÇn ®Ò bøc xóc nh viÖc c¶i thiÖn m«i trêng ph¸p lý,æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m« t¹o vµ x©y dùng hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng , n©ng cao n¨ng lùc tiÕp nhËn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi....vµ ph¶i vît qua ®îc nh÷ng th¸ch thùc ®ang ®Æt ra tríc C¨mpuchia.
B»ng sù nç lùc cña chÝnh m×nh ®ång biÕt kh¶i th¸c vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån lùc bªn ngoµi.Trong ®ã phÇn chñ yÕu lµ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi, sÏ cho phÐp C¨mpuchia thùc hiÖn thµnh c«ng nh÷ng môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi ®· ®¹t ra trong t¬ng lai.
Danh môc c¸c ch÷ c¸i viÕt t¾t
Ch÷ viÕt t¾t
Tªn tiÕng Anh
Tªn tiÕng ViÖt
AFTA
Asean Free Trade Area
Khu vùc mËu dÞch tù do Ch©u ¸
ASEAN
Association of South East Asia Nations
HiÖp héi c¸c quèc gia §«ng Nam ¸
ADB
Asean Development Bank
Ng©n hµng ph¸t triÓn
§«ng nam ¸
CDC
The council of the Development of cambodai
Uû b¶n ph¸t triÓn cña campuchia
CIB
The Cambodian investment Board
Ban ®Çu t campuchia
CRDC
The Cambodian Rehabilitation
And Development Board
Ban ph¸t triÓn vµ Phô håi
Campuchia
CFSP
Common Foreingn and
Security Policy
ChÝnh s¸ch chung vÒ An ninh vµ
§èi ngo¹i
EU
European Union
Liªn minh Ch©u ©u
EC
European Community
Céng ®ång Ch©u ©u
EEC
European Economic Community
Céng ®ång kinh tÕ Ch©u ©u
EEA
European Economic Area
Kh«ng gian kinh tÕ Ch©u ©u
EFT
European Free Trade
HiÖp héi mËu dÞch tù do Ch©u ©u
EIB
Eropean Investment Bank
Ng©n hµng ®©u t Ch©u ©u
ECSC
European Coal and Steel
Community
Céng ®ång than vµ thÐp Ch©u ©u
FDI
Foreign Direct Investment
§Çu t trùc tiÕp níc ngoµi
GSP
Generalisd System of Preference
HÖ thèng u ®·i thuÕ quan phæ cÊp
MFN
Most – favoured Nation
Quy chÕ tèi thuÖ quèc
ODA
Official Development
Assistance
FDI ph¸t triÓn chÝnh thøc
WTO
World Trade Organization
Tæ chøc Th¬ng m¹i thÕ giíi
Danh môc tµi liÖu tham kh¶o
1. Gi¸o tr×nh ®Çu t t¹i C¨mpuchia xuÊt b¶n n¨m 2003
2. Gi¸o tr×nh AFTA and the Cambodian labor market , published by Cambodian institute for cooperation and peace, issue No 3,Pnom Penh, Kindom of Cambodia ,july 2003
Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t c¨mpuchia
Bé kÕ ho¹ch vµ ph¸t triÓn n«ng th«n
Gi¸o tr×nh ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi FDI(Invesment in Cambodia)
Giao tr×nh Cambodia’s Invesment Potential ,challenges and prospects by doctor Hing Thoraxy ,Phom Penh Kindom of Cambodia 2003
Gi¸o tr×nh Cambodia’s Annual Economic Review by Kang Chandarot and Chan sopal ,september 2003
Gi¸o tr×nh The Economy and Development of Cambodia society by Hinh Thoraxy ,2003
Gi¸o tr×nh Law and Regulation on Investment in the Kindom of Cambodia
Gi¸o tr×nh §Çu t ph¸t triÓn Campuchia (Council for the development of cambodia ,Cambodian Investment Board)
Gi¸o tr×nh Cambodia Development Resourse Institute 12.08.2003
Gi¸o tr×nh Nghiªn cøu c¸c níc ®«ng nam ¸ sè 1/2003
Th«ng tin tµi chÝnh sè 14.2003
Kinh tÕ ch©u ¸ - Th¸i B×nh D¬ng xuÊt b¶n tõ n¨m 2003
Trang web .www.everyday.com.kh
Trang web. www. Moc.gov.kh
Trang web. www. Khmer .com
Trang web. www. Investment.gov.kh
Trang web. www.google.com
Môc lôc
Lêi c¶m ¬n 1
LêI Më §ÇU 2
Ch¬ng I: c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ ®Çu tõ trùc tiÕp níc ngoµI (FDI) 4
I. C¬ së lý luËn vÒ FDI 4
1. Kh¸i niÖm, b¶n chÊt , ®Æc ®iÓm vµ c¸c h×nh thøc cña FDI 4
1.1. Kh¸i niÖm 4
1.1.1.Kh¸i niÖm vÒ ®Çu t 4
1.1.2.Kh¸i niÖm vÒ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi(FDI) 5
1.1.3. Nguån gèc vµ b¶n chÊt cña FDI 5
1.2. §Æc ®iÓm cña FDI 6
1.3. C¸c h×nh thøc FDI 7
1.3.1 Doanh nghiÖp liªn doanh 7
1.3.2 Doanh nghiÖp 100% cña vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµI(FDI) 8
II. Mét sè lý thuyÕt cña FDI 8
A.1. Lý thuyÕt chu kú sèng 8
A.2. Lý luËn vÒ quyÒn lîi thÞ trêng 9
A.3. Lý thuyÕt vÒ tÝnh kh«ng hoµn h¶o cña thÞ trêng 9
B. C¸c lý luËn kh¸c vÒ FDI 10
B.1.Lý luËn vÒ chu kú s¶n phÈm 10
B.2.QuyÕt cÇu thµnh h÷u c¬ cña ®Çu t 10
B.3.Lý luËn vÒ ph©n t¸n rñi ro 10
C.Lý thuyÕt chiÕt trung 11
III. vai trß ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi FDI 11
IV. Xu híng vËn ®éng cña FDI 13
1. FDI t¨ng nhanh vµ chiÕm tû träng ngµy cµng lín trong tû träng vèn ®Çu t 13
2.Sù ph©n bè FDI kh«ng ®Òu cho c¸c khu vùc ®Þa lý 15
3.Sù chuyÓn híng ®Çu t trong thêi gian gÇn ®©y 16
4. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn më réng quy m« vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi 18
4.1. Nh÷ng xu híng chñ yÕu vÒ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi trªn thÕ giíi 18
4.2.Kinh nghiÖm thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi cña mét sè níc trong khu vùc 18
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo C¨mpuchia 20
I. §Æc ®iÓm kinh tÕ – x· héi- tiÒm n¨ng vµ triÓn väng thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo c¨mpuchia 20
1. §Æc ®iÓm kinh tÕ vµ x· héi 20
2.LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn vÒ ®©u t trôc tiÕp níc ngoµi (FDI) ë C¨mpuchia 23
3. TiÒm lùc kinh tÕ vµ khãa häc c«ng nghÖ cña ®Çu t níc ngoµi vµo C¨mpuchia 24
II.Thùc tr¹ng ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo C¨mpuchia 25
1.Kh¸i qu¸t FDI t¹i C¨mpuchia 25
1.1.Theo nhÞp ®é ®Çu t vµ t×nh h×nh thùc hiÖn 25
1.2.Theo ngµnh kinh tÕ 26
1.3.Theo h×nh thøc ®Çu t 32
2. C¸c ®èi t¸c ®Çu t cña ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi(FDI) vµo C¨mpuchia 45
III. §¸nh gi¸ tÝnh hÝnh ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo C¨mpuchia 54
1. §¸nh gi¸ FDI vµo C¨mpuchi 54
2.Nh÷ng t¸c ®éng cña ®Çu t níc ngoµi trong nÒn kinh tÕ CÆmpuchia 55
3. H¹n chÕ vµ ¶nh hëng tiªu cùc cña ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi C¨mpuchia 56
CH¦¥NG III: Mét sè gi¶i ph¸p nh¾m t¨ng cêng thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi(FDI) 57
I.§Þnh híng thu hót FDI trong giai ®o¹n hiÖn nµy 57
1. Quan ®iÓm cña nhµ níc C¨mpuchia vÒ thu hót FDI 57
2. Môc tiªu vµ ®Þnh híng thu hót FDI 59
II. Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n cña C¨mpuchia trong thu hót FDI 60
1.ThuËn lîi cña FDI 60
2. Sù khã kh¨n cña FDI 62
III. Mét sè gi¶i ph¸p nh¾m t¨ng cêng thu hót ®Çu t 63
1.Nhãm gi¶i ph¸p vÒ thu hót ®Çu t FDI 63
1.1. Nhãm gi¶i ph¸p chung cña FDI 63
1.2. Nhãm gi¶i ph¸p c¶i thiÖn t¨ng cêng FDI 65
2. C¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu ®Ó më réng quy m« vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi FDI vµo C¨mpuchia 66
2.1. Gi÷ v÷ng æn ®Þnh chÝnh trÞ - x· héi 66
2.2. §Èy m¹nh viÖc thùc hiÖn chiÕn lîc kinh tÕ më, ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng vµ thiÕt lËp thÞ trêng ®ång bé 66
2.3. X©y dùng bé m¸y nhµ níc c¸c cÊp qu¶n lý ®Çu t níc ngoµi m¹nh vÒ mäi mÆt 67
2.4. C¶i tiÕn c¸c thñ tôc hµnh chÝnh: 67
2.5. T¨ng cêng ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo C¨mpuchia 67
KÕt luËn 68
Danh môc c¸c tõ viÕt t¾t
Danh môc tµi liÖu tham kh¶o
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào Cămpuchia; thực trạng và giải pháp.doc