Đề tài Dịch vụ giám định hàng hoá xuất nhập khẩu và các giải pháp nhằm hoàn thiện, phát triển dịch vụ giám định hàng hoá xuất nhập khẩu ở Việt Nam

ăn cứ vào biểu thuế để đưa ra kết luận. Tình trạng trên là do cơ quan giám định non tay cũng như thiết bị kỹ thuật còn hạn chế. Thực tế, hiện nay các công ty kinh doanh dịch vụ giám định đua nhau ra đời trong khi lực lượng cán bộ chuyên nghiệp và máy móc không đảm bảo, nhiều đơn vị đã trở thành ”cò” hoặc làm trung gian trong loại dịch vụ khá béo bở này. Tuy đã cố gắng cải tiến nhưng cơ cấu tổ chức, thủ tục hành chính trong quản lí điều hành công việc nhất là trong kinh doanh vẫn còn cồng kềnh, hiệu Chương III: Các biện pháp nhằm hoàn thiện, phát triển dịch vụ giám định Nguyễn Tuyết Thanh - A3 -K37 73 quả chưa cao như mong muốn, chưa thực sự đáp ứng với những đòi hỏi mới ngày càng cao của nền kinh tế thị trường. Việc kiểm soát chất lượng dịch vụ trên hồ sơ, giấy tờ đã có điều kiện để làm tốt hơn song việc kiểm tra, kiểm soát hoạt động của giám định viên ngoài hiện trường, việc kiểm tra kết quả giám định thực tế ngoài hiện trường vẫn là một vấn đề rất khó khăn. Một điều nhiều năm nay chúng ta mong muốn là đặt được một vài cơ quan đại diện của các công ty giám định Việt Nam tại nước ngoài nhưng vẫn chưa thực hiện được vì nhiều lí do khác nhau. Một bộ phận đội ngũ cán bộ, giám định viên còn có những hạn chế về chuyên môn, tuổi lại cao do lịch sử để lại, trong khi giám định viên trẻ còn thiếu kinh nghiệm. Nhìn chung trình độ giám định viên chưa đáp ứng được những nhiệm vụ lâu dài. Ở hầu hết các công ty giám định đều có những vụ giám định bị khách hàng kêu ca hoặc bị khiếu nại do cấp kết quả sai hoặc giám định viên có thái độ không đúng mực. Thậm chí có những vụ cán bộ, giám định viên bị cơ quan pháp luật điều tra, xem xét và phải ra hầu toà, có những vụ đặc biệt nghiêm trọng như: vụ giám định than, vụ giám định chè, giám định sắt thép, vụ việc liên quan đến giám định xăng dầu, giám định gạo, giám định ô tô…và gần đây nhất là vụ giám định tinh dầu tại Vinh, Nghệ An liên quan đến vụ án chiếm đoạt tiền hoàn thuế VAT lớn nhất Hà Nội13. Theo cáo trạng ngày 10/6/2002 (lập trên cơ sở kết luận điều tra bổ sung ngày 24/5/2002 của Cảnh sát điều tra Bộ Công an), trách nhiệm chính trong vụ án vẫn thuộc về ông Nguyễn Thừa Hùng, Trạm trưởng trạm Vinacotrol tại Vinh (Nghệ An). Ông đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn, không thực hiện đúng quy trình, cấp chứng thư giám định chất lượng hàng cho Nguyễn Viết Thìn (Giám đốc Công ty tinh dầu, là chủ hàng)- Tên này đã cùng đồng bọn lập bộ chứng từ hợp đồng bán khống hơn 280 tấn tinh dầu xả, quế…trị giá 72,3 tỉ đồng để xin hoàn thuế VAT và đã rút được hơn 7,2 tỉ đồng từ Ngân sách Nhà nước. Nguyên nhân của những vụ việc nói trên là do trình độ chuyên môn, nghiệp Chương III: Các biện pháp nhằm hoàn thiện, phát triển dịch vụ giám định Nguyễn Tuyết Thanh - A3 -K37 74 vụ của giám định viên còn yếu kém, không nghiêm chỉnh chấp hành các quy định, quy trình, phương pháp giám định, coi thường kỷ cương, thiếu đạo đức nghề nghiệp, chạy theo những nhu cầu cá nhân ích kỷ, các công ty giám định và Nhà nước còn chưa kiên quyết thi hành kỷ luật. Những vụ vi phạm kỷ luật nói trên xảy ra đã thể hiện công tác quản lý, giáo dục cán bộ còn lỏng lẻo, sơ hở và chưa đầy đủ. Hậu quả của những vụ việc đó là rất lớn, làm giảm uy tín của công ty giám định, làm mất khách hàng, mất nhiều thời gian để xử lí và giải quyết. Tình trạng cùng một mặt hàng nhưng các cơ quan giám định cho các kết quả khác nhau, thậm chí cùng một cơ quan kết quả của hai lần giám định cũng ngược nhau. Tình trạng này khiến nhiều doanh nghiệp thiệt đơn thiệt kép, vừa tốn công sức, vừa tiền mất tật mang. Một doanh nghiệp nhập rượu etylic đã chế biến, dùng làm nguyên liệu, nhưng cơ quan giám định kết luận đây là rượu etylic nguyên chất, doanh nghiệp phải chịu thêm thuế tiêu thụ đặc biệt. Không đồng ý, doanh nghiệp yêu cầu giám định lại và được xác định là rượu đã biến tính, chỉ sử dụng làm nguyên liệu sản xuất. Đơn vị giám định này sau đó đã lên tiếng xin lỗi doanh nghiệp do có sai sót. “Cơ quan giám định có thể sửa sai, Hải quan có thể điều chỉnh nhưng thiệt hại cho doanh nghiệp thì không sao kể hết”, Giám đốc một doanh nghiệp xuất nhập khẩu than thở. Máy móc thiết bị phục vụ công tác còn thiếu và lạc hậu, trang thiết bị của phòng thí nghiệm còn nghèo nàn và lạc hậu, chỉ đáp ứng được một phần yêu cầu trước mắt, chính vì vậy mà hiện nay trung bình mỗi công ty giám định còn khoảng 40%14 giá trị phân tích phải gửi cộng tác viên, hạn chế tính kịp thời trong việc cung cấp kết quả phân tích và đặc biệt là đôi khi thiếu độ tin cậy đối với kết quả giám định, vụ giám định Ampicilin do Bộ y tế nhập 13 Nguồn: 14 Nguồn: Bộ Thương mại: Tổng kết hoạt động giám định trong điều kiện kinh tế thị trường (giai đoạn 1989-2001) – 06/2002 Chương III: Các biện pháp nhằm hoàn thiện, phát triển dịch vụ giám định Nguyễn Tuyết Thanh - A3 -K37 75 khẩu của Ấn Độ năm 1993 vẫn còn là một bài học đắt giá không chỉ cho Vinacontrol mà còn cho tất cả các công ty giám định. Mặc dù các công ty đã chú ý đầu tư nhưng trang thiết bị cầm tay phục vụ cho công việc ở hiện trường còn rất thiếu, chưa thoả mãn được yêu cầu của khách hàng khi giám định ở một số lĩnh vực đòi hỏi kĩ thuật cao vì chưa có đủ quy trình, phương pháp, tiêu chuẩn, chưa có tài liệu để tham khảo, trình độ giám định viên cũng còn rất hạn chế. Mẫu phân tích do khách hàng yêu cầu ngày càng đa dạng và phức tạp, không dự báo được đầu vào về số lượng, chủng loại mặt hàng nên nhiều khi làm cho cả công ty giám định và cộng tác viên bị động, lúng túng vì không có phương pháp thử hoặc trang thiết bị phù hợp. Bên cạnh đó vẫn có một số trang thiết bị vì nhiều lí do mà vẫn chưa phát huy hết tác dụng của nó. Có những chương trình kinh tế lớn của Nhà nước (như đầu tư xây dựng khu công nghiệp Dung Quất…) hứa hẹn rất nhiều cho giám định kĩ thuật cao hoạt động nhưng các công ty giám định của ta ở vào tình trạng “lực bất tòng tâm”, chỉ đảm nhận những loại hình đơn giản do chúng ta không có năng lực về cán bộ và trang thiết bị. Trong một thời gian dài, hoạt động đào tạo về giám định ở nước ta ở trong tình trạng thụ động, chắp vá, không theo kế hoạch nên hiệu quả thấp. Có những trường hợp chọn không đúng đối tượng nên sau khi đào tạo xong không sử dụng được hoặc cán bộ bỏ sang phục vụ ngành khác. Việc đào tạo giám định viên thuộc các loại hình giám định có kĩ thuật cao chưa được nhiều, chưa được mở rộng. Bên cạnh đào tạo kiến thức chuyên môn, các công ty giám định chưa quan tâm đầy đủ đến việc đào tạo, giáo dục về chính trị, đạo đức nghề nghiệp cho cán bộ, giám định viên vì vậy còn xảy ra những việc làm trái lương tâm trong một bộ phận đội ngũ cán bộ, giám định viên. Hoạt động cạnh tranh thu hút khách hàng của các công ty giám định Việt Nam còn mang tính bị động, chưa thực sự có bài bản. Việc nắm bắt và cung Chương III: Các biện pháp nhằm hoàn thiện, phát triển dịch vụ giám định Nguyễn Tuyết Thanh - A3 -K37 76 cấp thông tin về khách hàng, nguồn hàng từ các cơ quan quản lí Nhà nước còn chậm và ít. Do chưa lập được văn phòng đại diện ở nước ngoài và chưa cử được nhiều đoàn đi khai thác ở bên ngoài nên việc khai thác khách hàng, nguồn hàng từ nước ngoài thu được rất ít, uy tín, tiếng tăm của các công ty giám định Việt Nam ở thị trường nước ngoài còn hết sức khiêm tốn. Mặt khác, các công ty giám định Việt Nam chưa có đánh giá phân tích cụ thể, chi tiết về mối quan hệ hợp tác với từng tổ chức giám định đồng nghiệp quốc tế nên cũng chưa có những chính sách cụ thể đối với từng đối tác để đưa quan hệ hợp tác đạt hiệu quả cao hơn. II. XU HƯỚNG VỀ THỊ TRƯỜNG VÀ DỊCH VỤ GIÁM ĐỊNH HIỆN NAY Theo dự kiến của Nhà Nước thì kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hoá trong những năm tới vẫn tăng so với năm 2001. Dự kiến năm 2002 xuất khẩu tăng 9,4%, nhập khẩu tăng 11%; năm 2003 xuất khẩu tăng 8,6%, nhập khẩu tăng 9,8%15. Đây là điều kiện tốt cho hoạt động giám định hàng hoá phát triển, đặc biệt là các mặt hàng chủ lực của Việt Nam như: gạo, than đá, dầu thô, dệt may, giày dép, hải sản, cà phê, chè, hạt điều, lạc, cao su, khoáng sản,… sẽ là những mặt hàng giám định chính trên thị trường giám định. Không những thế, chủ trương của Nhà Nước ta là khuyến khích Đầu tư nước ngoài vào Việt Nam vì vậy sẽ tạo điều kiện cho hoạt động giám định các loại máy móc thiết bị nhập khẩu phát triển. Đây là loại hình giám định mang lại hiệu quả kinh tế cao, phí lớn và đảm bảo việc làm trong một thời gian dài nên tất cả các công ty giám định hiện nay đều đặt chiến lược phát triển lâu dài loại hình giám định này. Bên cạnh đó, nhu cầu giám định đối với khá nhiều mặt hàng sẽ giảm do sự thay đổi trong chính sách của Nhà Nước , của các tổ chức kinh tế quốc tế hoặc của khách hàng. Ví dụ, Hải quan giảm trưng cầu giám định để tạo sự thông thoáng, EU chỉ định người đại diện của mình kiểm tra hàng hoá ngay Chương III: Các biện pháp nhằm hoàn thiện, phát triển dịch vụ giám định Nguyễn Tuyết Thanh - A3 -K37 77 trên dây chuyền sản xuất. Mặt khác, các nhà nhập khẩu nước ngoài lại thường chỉ định các tổ chức quốc tế lớn (SGS, BV,…) giám định một số mặt hàng xuất khẩu chủ lực của ta như gạo, than, lạc, hàng công nghiệp nhẹ,…nên thị trường giám định các mặt hàng này đối với các công ty giám định trong nước sẽ bị thu hẹp lại. Do khoa học kĩ thuật phát triển nên một số loại hình giám định truyền thống sẽ giảm và thay vào đó sẽ là các loại hình giám định mới. Cụ thể như: - Loại hình giám định về quy cách phẩm chất sẽ giảm do hầu hết các công ty sản xuất đều áp dụng hệ thống quản lí chất lượng ISO 9000 nên thay vì kiểm tra chất lượng sản phẩm người ta kiểm tra các giấy tờ liên quan đến chất lượng hàng hoá. - Loại hình giám định về số, khối lượng cũng sẽ giảm do ngày nay khoa học kĩ thuật phát triển, hàng hoá được đóng, xếp vào bao, kiện đều bằng máy thay vì đóng thủ công như trước kia nên thường là đủ. Vì vậy mà trước kia khi giám định khối lượng phân bón, giám định viên phải cân kiểm tra 10% nhưng nay chỉ còn cân đại diện 1-2% tổng số khối lượng hàng hoá. Do còn nhiều cách hiểu không thống nhất về tên hàng, đặc biệt là giữa cơ quan quản lí Nhà Nước với chủ hàng, đồng thời biểu thuế của Việt Nam còn nhiều điều bất cập (như việc áp mã thuế cứng nhắc dựa vào mục đích sử dụng của hàng hoá …) nên loại hình giám định tên hàng, công dụng,… vẫn sẽ tăng. Thương mại gia tăng cùng vối việc xuất hiện nhiều phương thức vận tải mới đã tạo điều kiện để hình thành những loại hình, mặt hàng giám định mới. Loại hình giám định hàng hoá sẽ giảm, thay vào đó là giám định các vấn đề có liên quan đến phương tiện vận tải, giám định công trình xây dựng, giám định về môi trường, thẩm định giá, tư vấn về quản lí chất lượng, giám định container,… 15 Nguồn: SGS: Kế hoạch phát triển dịch vụ giám định hàng hoá của SGS thời kì 2001-2005 Chương III: Các biện pháp nhằm hoàn thiện, phát triển dịch vụ giám định Nguyễn Tuyết Thanh - A3 -K37 78 Ngày nay, gia công sản phẩm ngày càng phát triển kéo theo các loại hình giám định mới phát triển như: giám định quá trình sản xuất, giám định đảm bảo chất lượng,… Khoa học kĩ thuật phát triển, các loại hình giám định đòi hỏi kĩ thuật cao, hiệu quả lớn sẽ phát triển hơn nữa, trong đó đặc biệt chú ý là các loại hình giám định: giám định kiểm tra không phá huỷ, giám định về an toàn phương tiện vận tải, lai dắt tàu, xà lan, kiểm tra cẩu, giám định lường bồn… Thương mại phát triển, khoa học kĩ thuật áp dụng trong vận tải ngày càng hiện đại thì nguy cơ rủi ro đối với hàng hoá trong quá trình vận chuyển càng cao do đó loại hình giám định truyền thống là giám định tổn thất sẽ vẫn còn phát huy tác dụng. Việt Nam đang trên đà phát triển, đang trong quá trình CNH-HĐH đất nước nên có rất nhiều khu công nghiệp, khu chế xuất và các công trình kinh tế xã hội trọng điểm được xây dựng như: KCN Dung Quất, KCN Thăng Long, cảng Cái Lân, Khí Điện Đạm Cà Mau, các công trình thuỷ điện, các nhà máy lọc dầu, các dự án, công trình lớn về xi măng,…nên tại các khu vục có các công trình lớn này sẽ tập trung rất nhiều công ty giám định và hoạt động giám định tại các khu vực này sẽ rất nhộn nhịp. Tóm lại: Dự báo trong tương lai không xa, các loại hình, mặt hàng giám định truyền thống như: giám định số, khối lượng, tình trạng, giám định mặt hàng nông sản thực phẩm, giám định mặt hàng khoáng sản, giám định mặt hàng công nghiệp nhẹ, hàng tiêu dùng, giám định phục vụ quản lí Nhà Nước,..sẽ vẫn được các công ty giám định chú ý nhưng có chiều hướng thu hẹp lại. Bên cạnh đó, xu hướng giám định các lĩnh vực đòi hỏi kĩ thuật cao sẽ tăng như: - Giám định xăng, dầu thô và các sản phẩm dầu mỏ - Giám định máy móc thiết bị, dây truyền sản xuất - Giám định các phương tiện vận tải Chương III: Các biện pháp nhằm hoàn thiện, phát triển dịch vụ giám định Nguyễn Tuyết Thanh - A3 -K37 79 - Giám định container - Hun trùng - Giám định an toàn con tàu trước khi phá dỡ, sửa chữa - Giám định con tàu trước khi cho thuê và nhận lại - Thẩm định giá - Giám định về kĩ thuật và an toàn lai dắt tàu, xà lan - Giám định và tư vấn về xây dựng, giám sát quá trình lắp ráp, thi công công trình - Giám định về môi trường - Giám định về nước thải công nghiệp - Giám định lường bồn, xi téc - Giám định không phá huỷ - Các dịch vụ tư vấn đầu tư, tư vấn thương mại,… III. CÁC GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN, PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ GIÁM ĐỊNH Ở VIỆT NAM HIỆN NAY 1. GIẢI PHÁP TỪ PHÍA NHÀ NƯỚC 1.1. Tránh trồng chéo, mâu thuẫn trong các văn bản pháp luật Các quy định về công tác giám định trong luật là cơ sở, nền tảng cho dịch vụ giám định hoạt động. Các quy định đó tạo điều kiện cho dịch vụ giám định hoạt động dễ dàng. Tuy nhiên, đến nay mới chỉ có một số ít các văn bản pháp luật về quản lí dịch vụ giám định ra đời như: Luật Thương mại ngày 10/5/1997, Nghị định số 20/1999/NĐ-CP ngày 12/4/1999, Thông tư số 33/1999/TT-BTM ngày 18/11/1999 của Bộ Thương mại, Thông tư số 1907/1999/TT-BKHCNMT ngày 28/10/1999, Thông tư số 44/2001/TT- BKHCNMT ngày 25/7/2001, và Thông tư số 45/2001/TT-BKHCNMT ngày Chương III: Các biện pháp nhằm hoàn thiện, phát triển dịch vụ giám định Nguyễn Tuyết Thanh - A3 -K37 80 25/7/2001… mà đã có rất nhiều sự mâu thuẫn, chồng chéo làm cho các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ giám định hàng hoá lúng túng. Thứ nhất, theo Điều 2 và 3 trong Nghị định số 20/1999/NĐ-CP thì chỉ có các thương nhân là doanh nghiệp được thành lập theo các quy định của pháp luật mới được kinh doanh dịch vụ giám định và cấp chứng thư giám định. Nghĩa là ngoài các doanh nghiệp nói trên thì các tổ chức khác không phải là doanh nghiệp không được kinh doanh dịch vụ giám định và cấp chứng thư giám định hàng hoá. Tuy nhiên, trong Thông tư số 44/2001/TT-BKHCNMT và Thông tư số 45/2001/TT-BKHCNMT đã hướng dẫn không phù hợp với các quy định tại Nghị định số 20/1999/NĐ-CP, không làm minh bạch và không phân biệt rõ cơ quan quản lí Nhà nước với tổ chức kinh doanh, cụ thể là vẫn hướng dẫn các tổ chức sự nghiệp kĩ thuật trực thuộc các Bộ quản lí chuyên ngành (như các Trung tâm Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng khu vực I, II, III…) thực hiện việc giám định hàng hoá như các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ giám định là trái với các quy định trong Luật Thương mại, Nghị định 20 và Thông tư 33. Điều này khiến cho các doanh nghiệp kinh doanh xuất nhập khẩu vẫn phải chịu cảnh “một cổ hai tròng” như một số các phương tiện thông tin đại chúng đã nêu. Thứ hai, về các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền yêu cầu giám định hàng hoá và các cơ quan được yêu cầu giám định hàng hoá là hoàn toàn thuộc thẩm quyền quy định của Chính phủ, do vậy việc xác định “cơ quan trưng cầu” và “cơ quan được trưng cầu” tại các Mục 3 và 4 của Thông tư số 44 là không đúng thẩm quyền của Bộ KHCNMT. Mặt khác, trong Thông tư số 45, lại đặt ra các điều kiện, tiêu chuẩn về các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ giám định hàng hoá nói chung (Mục 1 và 3 Phần II) là trái với các quy định của pháp luật vì kinh doanh dịch vụ giám định hàng hoá không thuộc loại ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Đặc biệt, thông tư đưa ra các điều kiện, tiêu chuẩn bắt buộc về phòng thí nghiệm, các phương tiện kĩ thuật thử nghiệm là không phù hợp với cơ chế thị trường, gây lãng phí. Chương III: Các biện pháp nhằm hoàn thiện, phát triển dịch vụ giám định Nguyễn Tuyết Thanh - A3 -K37 81 Thứ ba, Thông tư số 44 (Mục 9) và Thông tư số 45 (Khoản 3 Mục V) đều đặt ra vấn đề lấy ý kiến Bộ, Ngành quản lí chuyên ngành làm kết luận cuối cùng trong trường hợp kết quả giám định không thống nhất là hoàn toàn trái với quy định tại Điều 11 Nghị định số 20 của Chính phủ và lẫn lộn giữa kĩ thuật với hành chính. Thứ tư, Thông tư số 44 (Mục 10) và Thông tư số 45 (Khoản 4 Mục V) đều đặt ra vấn đề phí kiểm tra và phí giám định theo quy định của Nhà nước là không phù hợp với Điều 6 và Điều 15 Nghị định số 20/1999/NĐ-CP về phí giám định vì “phí giám định” là “giá dịch vụ giám định”, và khi đã là “giá” thì nguyên tắc là do các bên thoả thuận. Cơ quan Nhà nước không có thẩm quyền và cũng không thể quy định mức giá này được. Các hiện tượng cạnh tranh không lành mạnh của các doanh nghiệp về vấn đề này sẽ được giải quyết theo các văn bản pháp luật khác. Thứ năm, theo quy định tại Khoản 3, Điều 11 Nghị định số 20/1999/NĐ- CP thì “nếu tổ chức giám định ban đầu hoặc bên yêu cầu giám định lại không thừa nhận kết quả của chứng thư giám định lại thì bên yêu cầu giám định lại có quyền yêu cầu tổ chức Trọng tài chỉ định một tổ chức khác giám định lại. Kết quả giám định của tổ chức giám định do Trọng tài chỉ định có giá trị cuối cùng”. Quy định này mâu thuẫn với các văn bản pháp luật khác trong lĩnh vực Trọng tài ở điểm sau: Một trong các nguyên tắc tố tụng Trọng tài quan trọng nhất là Trọng tài chỉ có thể nhận đơn yêu cầu giải quyết các tranh chấp kinh tế khi các bên đương sự thoả thuận đưa ra Trọng tài giải quyết. Nguyên tắc này thể hiện rõ tại tất cả các văn bản pháp luật trên như: Khoản 2 Điều 3 Nghị định 116/CP, Khoản 2 Điều 3 Điều lệ Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam ban hành kèm theo Quyết định 204/TTg, Điều 1 Quyết định 114/TTg. Nếu vi phạm nguyên tắc tố tụng trọng tài này thì quyết định giải quyết tranh chấp của trọng tài sẽ bị vô hiệu toàn bộ. Như vậy nếu chỉ có bên yêu cầu giám định lại có quyền yêu cầu tổ chức trọng tài xử lý mà không có sự thoả thuận của các Chương III: Các biện pháp nhằm hoàn thiện, phát triển dịch vụ giám định Nguyễn Tuyết Thanh - A3 -K37 82 bên có liên quan thì việc vi phạm nguyên tắc tố tụng trên là điều không thể tránh khỏi, và như vậy phán quyết của trọng tài sẽ không có hiêu lực. Thứ sáu, Chính phủ có quy định “tổ chức giám định phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về kết quả giám định của mình. Hải quan cửa khẩu căn cứ vào kết quả giám định để xử lý”. Thế nhưng theo quy định của Tổng cục Hải quan thì “mã số mà các cơ quan giám định ghi vào kết quả giám định chỉ có giá trị tham khảo”. Chính những bất cập này khiến trong những trường hợp một mặt hàng mà có hai kết quả khác nhau thì Hải quan sẽ áp dụng phương pháp an toàn là áp mã số thuế suất cao trước, sau đó mới “hạ hồi phân giải”. Điều này đã làm cản trở hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp xuất nhập khẩu bởi “được vạ thì má đã sưng”, doanh nghiệp phải tốn nhiều thời gian, công sức đi lại, gõ nhiều cửa. Thực tế, có một số vụ khiếu nại liên quan đến lĩnh vực giám định, doanh nghiệp phải chờ 7-8 tháng mới được giải quyết. Thứ bảy, Quyết định 177 của Bộ KHCNMT quy định một số nhóm hàng buộc phải qua giám định bắt buộc để kiểm tra chất lượng Nhà nước nhưng nhiều mặt hàng trong Quyết định 177 lại không thống nhất với quy định trong biểu thuế xuất nhập khẩu nên đã gây khó khăn cho cả doanh nghiệp lẫn cơ quan Hải quan khi thực hiện. Vì vậy các văn bản liên quan đến hoạt động giám định cần có giải thích, định nghĩa rõ ràng về thuật ngữ, tránh việc hiểu và áp dụng khác nhau do ngôn ngữ không rõ ràng, vừa gây mất thời gian, thiệt hại cho doanh nghiệp cũng như khó khăn cho cơ quan quản lí Nhà nước. Mặc dù những quy định trong lĩnh vực giám định hàng hoá đã được luật hoá tại các văn bản pháp luật, tạo ra một hành lang pháp lí điều chỉnh hoạt động của các chủ thể trong lĩnh vực giám định hàng hoá. Nhưng những quy định tại các văn bản pháp luật này đã bộc lộ những điểm hạn chế trong thực tiễn áp dụng gây ảnh hưởng không nhỏ tới hiệu quả của công tác giám định hàng hoá ở Việt Nam. Chính vì vậy, các cơ quan Nhà nước cần xem xét lại Chương III: Các biện pháp nhằm hoàn thiện, phát triển dịch vụ giám định Nguyễn Tuyết Thanh - A3 -K37 83 những quy định này nhằm tránh chồng chéo, mâu thuẫn, tạo điều kiện cho hoạt động giám định hàng hoá được tiến hành thuận lợi. 1.2. Có biện pháp quán lí chặt chẽ các tổ chức kinh doanh dịch vụ giám định Trong khi các cơ quan quản lí Nhà nước chỉ chú trọng vào việc ban hành các thông tư, nghị định về kinh doanh dịch vụ giám định hàng hoá thì công tác quản lí đối với hoạt động của các tổ chức giám định dường như lại không dược các cơ quan chức năng quan tâm một cách đúng mực. Theo trách nhiệm đã được Chính phủ giao, Bộ Thương mại là cơ quan chịu trách nhiệm quản lí Nhà nước đối với hoạt động này. Nhưng họ lại thừa nhận rằng họ không biết chính xác hiện nay có bao nhiêu tổ chức giám định đang chính thức hoạt động ở Việt Nam. Hơn nữa, Thông tư 33 của Bộ Thương mại quy định: định kì 6 tháng một lần vào trước ngày 15/7 và trước ngày 15/1 năm sau, tổ chức kinh doanh dịch vụ giám định hàng hoá có trách nhiệm gửi báo cáo tình trạng hoạt động cho sở Thương mại tỉnh, thành phố nơi tổ chức giám định đặt trụ sở chính để tổng hợp báo cáo cho Bộ Thương mại. Như vậy, nếu doanh nghiệp giám định có vi phạm trong quá trình giám định mà không báo cáo hoặc báo cáo không hết thì liệu các cơ quan quản lí có thể biết và điều chỉnh kịp thời được không, trong khi Bộ ở xa còn cấp sở lại không được giao nhiệm vụ. Thêm vào đó, khi tổ chức giám định có vi phạm (chưa tới mức xử lí hình sự) thì cũng không thể xử lí vì thiếu những chế tài cần thiết. Mặt khác, trong Khoản 7 Điều 6 Nghị định số 20/1999/NĐ-CP quy định: nếu giám định sai thì phải trả tiền phạt theo mức doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ giám định hàng hoá và bên yêu cầu giám định đã thoả thuận nhưng không quá 10 lần phí giám định. Điều này trong nhiều trường hợp gây nhiều thiệt thòi cho doanh nghiệp xuất nhập khẩu vì thực tế, có những thiệt hại do những tổ chức giám định gây ra lớn gấp nhiều lần tiền đền bù phí giám định do hậu quả giám định sai gây nên. Có trường hợp giám định sai làm thất thu thuế hàng trăm triệu đồng hoặc làm ảnh hưởng đến uy tín và cơ hội làm ăn Chương III: Các biện pháp nhằm hoàn thiện, phát triển dịch vụ giám định Nguyễn Tuyết Thanh - A3 -K37 84 của các doanh nghiệp , gây tổn thất không nhỏ thì liệu 10 lần phí giám định có bồi thường đủ không? Vì vậy đã đến lúc các cơ quan quản lí Nhà nước phải quản lí số lượng và chất lượng của các tổ chức giám định chặt chẽ hơn nữa và cần phải có các biện pháp nghiêm khắc sử lí việc cấp chứng thư giám định sai như: + Tổ chức giám định phải chịu hoàn toàn trách nhiệm trước pháp luật về kết quả giám định của mình. + Yêu cầu tổ chức giám định phải chịu hoàn toàn phần thất thu thuế nếu kết quả giám định là nguyên nhân dẫn đến thất thu thuế. + Bồi thường hợp lí những mất mát, tổn thất cho các doanh nghiệp có liên quan. + Nếu có sai sót nghiêm trọng, Nhà nước không cho phép tổ chức giám định đó hoạt động bằng cách thu hồi giấy phép kinh doanh. Muốn làm được điều này, cơ chế chính sách của Chính phủ phải đầy đủ, các chế tài đối với tổ chức giám định cần chặt chẽ hơn nhằm nâng cao trách nhiệm của các tổ chức giám định cũng như có quy định rõ ràng, cụ thể về việc thành lập một tổ chức trọng tài để xử lí các tranh chấp phát sinh khi có các ý kiến khác nhau trong chứng thư giám định của các tổ chức giám định về việc giám định một lô hàng. 1.3. Nâng cao giá trị pháp lí của chứng thư giám định Ta biết rằng chứng thư giám định là văn bản xác định tình trạng thực tế của hàng hoá về số lượng, chất lượng, quy cách, bao bì, giá trị hàng hoá, tổn thất, vệ sinh và các yêu cầu khác được một tổ chức kinh doanh dịch vụ giám định hàng hoá độc lập cấp theo yêu cầu của bên yêu cầu giám định. Chứng thư giám định là chứng cứ pháp lí quan trọng trong tranh chấp, khiếu nại và tố tụng về hàng hoá xuất nhập khẩu. Điều đó đồng nghĩa với việc chứng thư giám định phải có giá trị ràng buộc đối với các bên liên quan đến hàng hoá như: người bán, người mua, người vận tải, người bảo hiểm và các cơ quan Chương III: Các biện pháp nhằm hoàn thiện, phát triển dịch vụ giám định Nguyễn Tuyết Thanh - A3 -K37 85 Nhà nước (thuế, hải quan…). Thế nhưng trong Điều 10 Chương III Nghị định số 20/1999/NĐ-CP quy định: - Chứng thư giám định chỉ có giá trị đối với hàng hoá được yêu cầu giám định. - Chứng thư giám định có giá trị ràng buộc đối với bên yêu cầu giám định nếu bên yêu cầu giám định không chứng minh được rằng kết quả giám định không khách quan, không trung thực hoặc sai về kĩ thuật, nghiệp vụ giám định. - Chứng thư giám định có giá trị ràng buộc trách nhiệm đối với tổ chức kinh doanh dịch vụ giám định về những kết quả và kết luận trong chứng thư giám định. Điều này có nghĩa là chứng thư giám định chỉ có giá trị ràng buộc đối với người yêu cầu giám định và tổ chức giám định mà thôi. Việc quy định như trên đã làm giảm hẳn ý nghĩa của hoạt động giám định hàng hoá. Điều này gây khó khăn cho rất nhiều các doanh nghiệp xuất nhập khẩu mà vụ việc của công ty sản xuất dịch vụ thương mại Đức Tiến dưới đây là một ví dụ: Ngày 26/3/1999 Cục Hải quan Hải Phòng ra quyết định tạm giữ lô hàng nhập khẩu giấy in dạng cuộn đã gia keo bề mặt của công ty sản xuất dịch vụ thương mại Đức Tiến do nghi vấn lô hàng này thuộc diện phải xin giấy phép nhập khẩu. Cục Hải quan Hải Phòng đã trưng cầu giám định để xác minh lô giấy nhập khẩu trên đã gia công bề mặt chưa; có thuộc loại giấy in chất lượng cao hay không; có thuộc mặt hàng phải xin giấy phép nhập khẩu không? Theo kết quả của Trung tâm kĩ thuật khu vực I: Bề mặt giấy có gia keo tinh bột (nhưng không phải lớp tráng phấn); mẫu giấy là loại giấy in. Kết quả giám định của chi cục đo lường chất lượng Hải Phòng: Mẫu giấy bề mặt có gia keo tinh bột, do chưa đủ tài liệu kĩ thuật nên chưa kết luận được mẫu giấy trên đã gia công bề mặt hay chưa. Theo Thông tư số 03/1999/TT-BTM ngày 15/1/1999 quy định chi tiết cơ chế điều hành xuất nhập khẩu năm 1999 thì: Giấy viết, giấy in thông thường chưa gia công bề mặt, định lượng từ 50g/m2 – 80g/m2 khi nhập khẩu phải xin Chương III: Các biện pháp nhằm hoàn thiện, phát triển dịch vụ giám định Nguyễn Tuyết Thanh - A3 -K37 86 giấy phép của Bộ Thương mại. Theo quy định này, lô hàng do công ty Đức Tiến nhập không thuộc diện phải xin giấy phép nhập khẩu vì giấy đã gia công. Vì vậy với kết quả giám định trên đáng lẽ Hải quan Hải Phòng phải trả hàng và bồi thường những thiệt hại cho công ty Đức Tiến do việc giữ hàng gây nên. Nhưng bất chấp kết quả giám định, Cục Hải quan Hải Phòng vẫn tiếp tục giữ hàng của công ty Đức Tiến. Lí lẽ của Cục Hải quan Hải Phòng đưa ra: khái niệm gia công bề mặt giấy phải bao gồm đủ các quy trình tráng, phủ, gia keo, cán láng, làm bóng,…bề mặt giấy để thay đổi tính chất và mục đích của loại giấy ban đầu đưa vào gia công. Để làm sáng tỏ vấn đề giấy đã gia keo bề mặt có phải là giấy đã gia công bề mặt hay không, công ty Đức Tiến đã trưng cầu ý kiến của nhà khoa học hàng đầu về ngành giấy GS TS Đỗ Văn Bá (hiện là giảng viên Trường Đại học Bách Khoa – Hà Nội).Theo GS TS Đỗ Văn Bá: gia keo tinh bột bề mặt giấy là quá trình tráng lên bề mặt giấy một lớp tinh bột. Giấy đã gia keo bề mặt là một trường hợp giấy đã gia công bề mặt. Trong công văn số 906/CV- VP gửi Bộ Công nghiệp về vấn đề này, Tổng công ty Giấy Việt Nam đã khẳng định: gia keo cũng là một công việc của gia công bề mặt giấy. Viện Công nghiệp Giấy và Xenluylo cũng đã khẳng định: gia công bề mặt giấy bao gồm các công việc: tráng phủ, gia keo, cán láng, làm bóng bề mặt giấy. Để khẳng định thêm tính khoa học của các kết quả giám định trước, công ty Đức Tiến đã tiếp tục trưng cầu giám định tại Trung tâm giám định Kĩ thuật-Công nghệ và Hàng hoá. Kết quả giám định mẫu giấy yêu cầu giám định của công ty Đức Tiến là giấy trên bề mặt có tráng một lớp tinh bột và đã được gia công bề mặt. Tuy nhiên khi công ty Đức Tiến có đầy đủ cơ sở khoa học để khẳng định lô hàng của mình không thuộc diện phải xin giấy phép nhập khẩu của Bộ Thương mại thì Tổng cục Hải quan,Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao vẫn quyết định giao cho Cục Hải quan Hải Phòng, Viện Kiểm sát Nhân dân Thành phố Hải Phòng thụ lí vụ án và xử công ty Đức Tiến đã có hành vi gian lận thương Chương III: Các biện pháp nhằm hoàn thiện, phát triển dịch vụ giám định Nguyễn Tuyết Thanh - A3 -K37 87 mại. Sự việc này không dừng lại ở đó, công ty Đức Tiến còn phải tiếp tục trưng cầu giám định ở nhiều tổ chức giám định khác nhau để chứng minh mình không có hành vi gian lận thương mại. Tất cả các chứng thư giám định đều có cùng một kết luận nhưng Hải quan Hải Phòng vẫn không thừa nhận. Sau hơn một năm, ngày 28/4/2000 Chính phủ mới ra quyết định cho Hải quan Hải Phòng đình chỉ việc điều tra vụ công ty Đức Tiến và trả lô hàng đã tạm giữ. Thiệt hại của công ty Đức Tiến sau hơn một năm hàng bị tạm giữ lên đến hàng tỉ đồng bao gồm tiền phạt lưu kho, lưu bãi (khoảng 1triệu đồng/ngày), tiền phí trưng cầu giám định của các công ty giám định, chi phí theo hầu toà hàng năm trời, toàn bộ sản xuất của công ty Đức Tiến bị đình trệ do không có nguyên liệu, công nhân không có việc làm, bỏ lỡ cơ hội kinh doanh giấy vụ 1999,… Thông qua vụ việc trên ta thấy rằng nếu chứng thư giám định không ràng buộc các bên có liên quan (đặc biệt là Hải quan,Công an, Toà án,…) thì gây rất nhiều thiệt hại cho các doanh nghiệp. Như vậy các cơ quan chức năng cần sửa đổi lại những quy định đã ban hành, cần đưa ra một pháp chế cao hơn về giá trị pháp lí của chứng thư giám định nhằm làm cho chứng thư giám định có giá trị ràng buộc đối với tất cả các bên liên quan đến hàng hoá nếu các bên này không chứng minh được rằng bên kia phạm phải ít nhất là 1 trong trong 3 trường hợp sau đây : . Không trung thực, có hành vi man trá, lừa đảo,… . Phát hiện ra hoặc chứng minh được là hàng hoá có ẩn tì, nội tì hoặc có tính chất đặc biệt. . Chứng minh được những thiếu sót, khiếm khuyết của chứng thư giám định. Và đồng thời Nhà nước cần có những chế tài nghiêm khắc đối với các tổ chức, cá nhân cố tình làm sai, coi thường pháp luật, gây phiền hà cho các doanh nghiệp kinh doanh hàng hoá xuất nhập khẩu. Chương III: Các biện pháp nhằm hoàn thiện, phát triển dịch vụ giám định Nguyễn Tuyết Thanh - A3 -K37 88 2. GIẢI PHÁP TỪ PHÍA DOANH NGHIỆP KINH DOANH DỊCH VỤ GIÁM ĐỊNH 2.1. Tập trung đào tạo nguồn nhân lực Con người là yếu tố quan trọng nhất, có tính quyết định tới sự thành bại trong mọi hoạt động của một tổ chức, vì vậy các công ty giám định phải có đội ngũ cán bộ lãnh đạo, cán bộ quản lí, giám định viên có năng lực, có đạo đức tốt, tâm huyết với nghề, có trách nhiệm với công việc …Muốn được như vậy, các công ty giám định phải chú trọng vào việc đào tạo, đào tạo lại, đào tạo bổ sung kiến thức cho đội ngũ cán bộ, giám định viên một cách thường xuyên, bài bản và hiệu quả. Đặc biệt chú ý đào tạo và xây dựng đội ngũ giám định viên đầu ngành để làm nòng cốt cho các lĩnh vực giám định chủ lực của công ty. 2.2. Đầu tư cơ sở vật chất kĩ thuật Các công ty giám định cần quan tâm đầu tư về cơ sở vật chất kĩ thuật , đầu tư có trọng tâm, trọng điểm đặc biệt chú ý và quan tâm đúng mức vào việc đầu tư trang thiết bị phục vụ ngoài hiện trường, các thiết bị cầm tay cũng như hiện đại hoá phương tiện làm việc cho giám định viên. Đặc biệt chú ý đầu tư nâng cấp trang thiết bị, máy móc cho các trung tâm thí nghiệm để có đủ năng lực giám định phần lớn các loại mặt hàng giám định trên phạm vi toàn quốc. Trước mắt cần đầu tư đầy đủ những thiết bị cầm tay, bổ sung những máy móc, dụng cụ thiết yếu để phục vụ cho những loại hình giám định mới. Bên cạnh đó ưu tiên đầu tư trang thiết bị cho những lĩnh vực mũi nhọn, mặt hàng, loại hình giám định chủ lực có tiềm năng kinh tế và có thể phát triển ổn định, lâu dài, đem lại hiệu quả kinh tế lớn. Ngoài việc bổ sung và mua sắm thêm máy móc, trang thiết bị cho các phòng thí nghiệm, các công ty giám định cần bổ sung, xây dựng mới các quy trình, phương pháp giám định phù hợp cho từng loại hình, mặt hàng giám định. 2.3. Nâng cao chất lượng dịch vụ giám định Chương III: Các biện pháp nhằm hoàn thiện, phát triển dịch vụ giám định Nguyễn Tuyết Thanh - A3 -K37 89 Chất lượng dịch vụ là chính sách quan trọng nhất trong hoạt động kinh doanh của các công ty, nó tri phối mọi giải pháp cạnh tranh. Muốn có nhiều đơn hàng, khách hàng, muốn giữ gìn uy tín của công ty lâu dài, muốn kinh doanh đạt hiệu quả cao thì chất lượng dịch vụ phải được mọi cấp từ lãnh đạo đến giám định viên đặc biệt quan tâm. Chất lượng dịch vụ được thể hiện ở nhiều mặt, nhưng nó phải được tóm gọn lại trong phương châm phục vụ khách hàng là “chính xác, trung thực, kịp thời”. Để thực hiện được phương châm đặt ra như trên, ngoài việc phải quan tâm đến yếu tố về tổ chức, con người, cơ sở vật chất-kĩ thuật…Các công ty giám định cần phải duy trì thật tốt và không ngừng cải tiến hệ thống quản lí chất lượng, quản lí nghiệp vụ giám định, phải coi đây là nền tảng tạo ra những dịch vụ có chất lượng để tự giác và nghiêm túc thực hiện. 2.4. Thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động thị trường/khai thác giám định Công tác thị trường/khai thác nguồn hàng giám định là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của các công ty giám định. Để có nhiều yêu cầu giám định, tăng doanh thu, các công ty giám định phải tập trung vận dụng có hiệu quả chính sách “4P” của Marketing trong hoạt động của mình:  Production (Chính sách sản phẩm): Chứng thư giám định.  Price (Chính sách giá cả): Phí giám định.  Place (Chính sách địa điểm): Địa điểm giám định/Khách hàng.  Promotion (Chính sách hỗ trợ cổ động kinh doanh): Khai thác, quảng cáo. Từ những chính sách trên, các công ty giám định phải căn cứ vào nhu cầu khách hàng (người yêu cầu giám định), tình hình khả năng xuất nhập khẩu để đề ra những biện pháp cụ thể cho mỗi yếu tố. 2.4.1. Production (Chính sách sản phẩm): Chứng thư giám định Chứng thư giám định là sản phẩm cuối cùng của một công ty giám định, yêu cầu cơ bản của chứng thư giám định là đáp ứng và thoả mãn nhu cầu chính đáng của khách hàng. Do đó muốn tạo ra sản phẩm mới, công ty giám Chương III: Các biện pháp nhằm hoàn thiện, phát triển dịch vụ giám định Nguyễn Tuyết Thanh - A3 -K37 90 định phải thường xuyên nắm thông tin từ khách hàng để thay đổi hoặc bổ sung nội dung của các loại hình giám định nhằm đáp ứng nhu cầu của khách hàng. Nói một cách khác sản phẩm mới của công ty giám định chính là loại hình giám định mới. Trước khi cho ra đời một loại hình giám định mới, công ty giám định phải tuân thủ những nguyên tắc chính của Marketing là nghiên cứu xem loại hình giám định mới này có phù hợp với mục tiêu và khả năng của công ty hay không, nhu cầu của khách hàng về loại hình giám định mới này như thế nào, khả năng tồn tại của loại hình giám định này ra sao?…Song song với việc nghiên cứu, phát triển thị trường, các công ty phải thực hiện đa dạng hoá mặt hàng, loại hình giám định, đồng thời phải đặc biệt quan tâm đến phát triển những loại hình, loại hàng có kĩ thuật cao, hứa hẹn nguồn thu lớn. Bên cạnh việc tập trung vào chính sách sản phẩm mới, các công ty giám định phải luôn chú ý cải tiến sản phẩm cũ. Muốn vậy, các công ty giám định phải thường xuyên nắm thông tin từ khách hàng để xác định xem nội dung của chứng thư giám định có đáp ứng được yêu cầu hiện tại của khách hàng hay không, từ đó thay đổi nội dung các loại hình giám định để đưa sản phẩm phù hợp với nhu cầu. Ví dụ trước đây khi giám định hàng xuất khẩu, các công ty giám định chỉ giám định tại kho. Nhưng nay do đòi hỏi của người nhập khẩu và người xuất khẩu Việt Nam cũng muốn hàng xuất khẩu của mình có quy cách phẩm chất phù hợp với hợp đồng, nên ngày nay các công ty giám định không những tiến hành giám định tại kho bãi mà sau đó còn giám sát cho đến khi hàng hoá được xếp lên phương tiện vận tải. Riêng lí thuyết vòng đời sản phẩm trong Marketing, các công ty giám định chỉ nên tập trung vào nghiên cứu ý nghĩa thực tiễn của nó để sử dụng các giai đoạn trong việc phân phối giữa chất lượng và quảng cáo hay quảng cáo và chất lượng trong chính sách sản phẩm của mình. 2.4.2. Price (Chính sách giá cả): Phí giám định Các công ty giám định đều đã xây dựng riêng cho mình một bảng phí giám định, nhưng các công ty cần nghiên cứu những nhân tố ảnh hưởng đến Chương III: Các biện pháp nhằm hoàn thiện, phát triển dịch vụ giám định Nguyễn Tuyết Thanh - A3 -K37 91 phí như những nhân tố ảnh hưởng đến giá cả trong Marketing đó là: lượng cầu, tính cạnh tranh của thị trường, tình hình nền kinh tế,…ngoài ra còn phải quan tâm đến những quy định về chất lượng hàng xuất nhập khẩu của Nhà nước. Tuy nhiên giá cả ở đây cũng được áp dụng linh hoạt chứ không phải cứng nhắc, tuỳ theo những dịch vụ giám định cụ thể và những khách hàng cụ thể mà công ty nên đưa ra chính sách “giá hớt váng” hay chính sách “giá tấn công”. Bên cạnh đó, công ty nên có chính sách hoa hồng mềm dẻo, thu hút và phù hợp với quy định của Nhà nước. 2.4.3. Chính sách khách hàng. Trong hoạt động của mình các công ty giám định phải luôn quan tâm đến việc tạo điều kiện thuận lợi nhất cho khách hàng trong khâu làm thủ tục yêu cầu giám định cũng như phải luôn duy trì thái độ phục vụ đúng mực, tạo mối thiện cảm đối với khách hàng. Các công ty cần đưa ra một quy chế cụ thể để áp dụng xử lí những trường hợp vi phạm trong quan hệ với khách hàng đồng thời nên thiết lập một đường dây điện thoại nóng để tiếp nhận những phản ánh của khách hàng, giúp cho công ty sửa chữa kịp thời những mặt còn hạn chế. Mặt khác các công ty cần nghiên cứu phát triển hệ thống phân phối hàng hoá trong Marketing, cụ thể là thành lập nhiều chi nhánh, trạm giám định ở tất cả những điểm giao nhận hàng hoá như ở các cảng chính, các cửa khẩu ... để thu thập thông tin cần thiết giúp công ty lập kế hoạch kinh doanh và phổ biến thông tin về khả năng của mình đến khách hàng, tạo điều kiện thuận lợi cho công tác giám định nhanh chóng, kịp thời. Bên cạnh đó, khách hàng có thể yêu cầu giám định trực tiếp hoặc thông qua telephone, fax, telex....Ngoài ra các công ty phải tập trung vào việc khai thác khách hàng và thị trường nước ngoài vì đây là một trong những nguồn thu ngoại tệ lớn của công ty. Tăng cường hợp tác quốc tế, thường xuyên liên lạc và đẩy mạnh hơn nữa mối quan hệ sẵn có với các đồng nghiệp nước ngoài, đồng thời mở rộng quan hệ với các tổ chức giám định mới tại các thị trường lớn như Mỹ, Nga, EU, Chương III: Các biện pháp nhằm hoàn thiện, phát triển dịch vụ giám định Nguyễn Tuyết Thanh - A3 -K37 92 Trung Quốc và các nước khu vực ASEAN,…trên cơ sở các bên cùng có lợi; có thể liên doanh, kí kết các hợp đồng hợp tác kinh doanh với các tổ chức giám định nước ngoài này. Tham khảo ý kiến của Cục xúc tiến thương mại, Bộ Thương mại để tìm hiểu khả năng đặt văn phòng đại diện tại nước ngoài, vừa thực hiện nhiệm vụ khai thác giám định vừa để thực hiện các dịch vụ cụ thể. 2.4.4. Promotion (Chính sách cổ động hỗ trợ kinh doanh): Khai thác, quảng cáo Tình hình cạnh tranh trên thị trường giám định ngày càng trở nên khốc liệt, do vậy việc khai thác thị trường để tăng lượng yêu cầu giám định là chính sách ưu tiên của các công ty giám định. Thông qua việc khai thác kinh doanh của mình nhằm: - Tạo uy tín cho công ty - Thông tin khả năng, lợi ích của chứng thư giám định - Thông tin cho khách hàng những loại hình giám định đặc biệt là những loại hình mới mà công ty thực hiện được. - Làm vũ khí cạnh tranh. - Tăng tài sản vô hình của công ty Các chính sách hỗ trợ kinh doanh của công ty nên là những hình thức như quảng cáo, tuyên truyền, in lịch, đăng báo, đặc biệt là hàng năm nên tổ chức hội nghị khách hàng trong và ngoài nước để nắm thông tin về chất lượng chứng thư giám định, đồng thời cũng để biết nhu cầu của khách hàng, qua đó tìm biện pháp phù hợp để nâng cao vị trí của mình trên thị trường giám định. Trên quy định chung của công ty, các đơn vị, phòng ban nên chủ động quy định cụ thể về chế độ khen thưởng cho những người có công trong khai thác, về chi phí phục vụ cho khai thác…vừa đảm bảo quản lí tốt về mặt tài chính, vừa kích thích khai thác trong cơ chế thị trường đạt hiệu quả. 2.5. Có biện pháp xử lí kịp thời các sai phạm trong giám định Chương III: Các biện pháp nhằm hoàn thiện, phát triển dịch vụ giám định Nguyễn Tuyết Thanh - A3 -K37 93 Do có những vi phạm về kĩ thuật nghiệp vụ và đạo đức của một bộ phận cán bộ, giám định viên nên đã để xảy ra nhiều vụ giám định không có chất lượng thậm trí làm trái ngược hoàn toàn hoặc làm bậy, làm ẩu vì động cơ cá nhân đến mức bị pháp luật can thiệp. Những vi phạm đó đã ảnh hưởng rất xấu đến hình ảnh của ngành giám định, đặc biệt có những vụ hết sức nghiêm trọng đã bị đưa trên các phương tiện thông tin đại chúng - đó là điều tối kị đối với các doanh nghiệp. Để giải quyết những vi phạm nêu trên, bên cạnh việc tìm mọi biện pháp hạn chế dư luận, các công ty giám định phải xử lí nghiêm minh những cán bộ, giám định viên đã gây ra những sai phạm đó. Việc xử lí nghiêm các sai phạm vừa đảm bảo thực hiện đúng các quy định đã ban hành, vừa có tác dụng răn đe đối với các trường hợp khác. Bên cạnh đó các công ty giám định cũng phải kịp thời tổ chức rút kinh nghiệm và tìm biện pháp phòng ngừa hữu hiệu. 2.6. Duy trì mối quan hệ tốt với các cơ quan quản lí Nhà nước Ngoài việc tăng cường mối quan hệ chặt chẽ và có thái độ đúng mực với khách hàng kinh doanh xuất nhập khẩu, các công ty giám định phải chú ý duy trì mối quan hệ thân thiện, thường xuyên với các cơ quan quản lí Nhà nước ở cả địa phương lẫn Trung ương. Quan hệ chặt chẽ thân thiện với các cơ quan quản lí Nhà nước sẽ giúp các công ty giải quyết được nhiều vấn đề thuộc về chính sách, đồng thời sẽ nhận được sự ủng hộ và lợi thế cho công ty trong khai thác giám định (ví dụ: quan hệ với Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng để phát triển dịch vụ tư vấn ISO 9000; với Hải quan để giám định hàng thông quan; với Bộ Kế hoạch và Đầu tư để giám định các dự án…) 3. GIẢI PHÁP TỪ PHÍA DOANH NGHIỆP KINH DOANH HÀNG HOÁ XUẤT NHẬP KHẨU Doanh nghiệp kinh doanh hàng hoá xuất nhập khẩu với tư cách là một chủ thể trong hợp đồng giám định, là người có quyền lợi liên quan trực tiếp đến chứng thư giám định và cũng là người sử dụng trực tiếp sản phẩm của các tổ chức giám định. Do đó các doanh nghiệp xuất nhập khẩu phải có thái độ nghiêm khắc hơn nữa đối với chất lượng sản phẩm của các tổ chức giám định và phải luôn đòi hỏi chất lượng phục vụ ngày càng cao. Bên cạnh đó, để đảm Chương III: Các biện pháp nhằm hoàn thiện, phát triển dịch vụ giám định Nguyễn Tuyết Thanh - A3 -K37 94 bảo quyền lợi chính đáng của mình trong trường hợp có tranh chấp về kết quả giám định, các công ty xuất nhập khẩu phải đưa thêm các điều khoản ràng buộc trách nhiệm pháp lý cũng như trách nhiệm vật chất đối với các công ty giám định vào hợp đồng giám định, phải luôn đòi hỏi được sử dụng loại dịch vụ cạnh tranh lành mạnh, chất lượng tương xứng với đồng tiền mà mình đã bỏ ra. Một mặt hết sức giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho các công ty giám định hoạt động nhưng đồng thời cũng cần phải mạnh dạn, thẳng thắn lên tiếng tố cáo các giám định viên cũng như các công ty giám định cố tình làm sai, tiêu cực. Không bao che, tiếp tay cho các hành vi trái pháp luật. Khoá luận tốt nghiệp Nguyễn Tuyết Thanh - A3 -K37 93 Kết luận Hiện nay lĩnh vực giám định rất đa dạng và phong phú, hầu như bao trùm toàn bộ các mặt của đời sống xã hội. Các tổ chức giám định không chỉ đảm nhận việc giám định các sản phẩm hàng hoá mà còn giám định các khâu trong quá trình sản xuất hàng hoá và các lĩnh vực liên quan đến hàng hoá theo yêu cầu của khách hàng nhằm đảm bảo chất lượng của các sản phẩm sản xuất ra. Bên cạnh đó do quá trình hội nhập và mở cửa giao lưu quốc tế nên tại Việt Nam ngoài các loại hình giám định truyền thống còn ra đời nhiều loại hình giám định mới như: giám định thông tin, giám định thiết kế, thẩm định giá,…cũng đang phát triển mạnh. Đặc biệt thị trường giám định Việt Nam hiện nay quá lộn xộn, phức tạp với các thành phần tham gia giám định, chính vì thế các nhà kinh doanh cần sáng suốt lựa chọn cho mình một đối tác giám định có hiệu quả và độ an toàn cao nhất. Cũng do nhiều thành phần tham gia như vậy nên đã có sự cạnh tranh không lành mạnh gây khó khăn cho các tổ chức giám định làm ăn chân chính, tuân thủ pháp luật. Thực trạng giám định hàng hoá trong những năm qua đã chứng minh rằng nguyên nhân chính dẫn đến những sai sót của các tổ chức giám định hàng hoá xuất nhập khẩu và những vướng mắc của các doanh nghiệp kinh doanh trong và ngoài nước đều xuất phát từ việc thiếu các tiêu chuẩn cũng như các quy định, sự trồng chéo của các văn bản pháp luật cùng với sự quản lý lỏng lẻo của các cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền. Vì vậy trong bối cảnh nhu cầu giám định hàng hoá xuất nhập khẩu tăng mạnh, rất cần có sự đổi mới của tất cả các tổ chức giám định nói riêng và lĩnh vực giám định của Việt Nam nói chung. Đồng thời Nhà nước cần nhanh chóng ban hành các văn bản pháp luật phù hợp, cập nhật, rõ ràng nhằm tạo hành lang pháp lý vững chắc cho lĩnh vực dịch vụ giám định hoạt động cũng như tạo niềm tin cho các doanh nghiệp kinh doanh trong và ngoài nước. Tất cả nước đang thực hiện Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá, phát triển kinh tế hướng mạnh vào xuất khẩu, vì vậy cần sự nỗ lực của tất cả các ngành, Khoá luận tốt nghiệp Nguyễn Tuyết Thanh - A3 -K37 94 nghề trong đó có cả ngành giám định hàng hoá xuất nhập khẩu. Ngành giám định hãy chuyển mình để cùng Việt Nam tiến bước trên con đường hội nhập. Khoá luận tốt nghiệp NguyÔn TuyÕt Thanh - A3 -K37 Tài liệu tham khảo [1]. Luật Thương mại Việt Nam ban hành ngày 10 tháng 5 năm 1997 [2]. Luật Đầu tư nước ngoài tại Việt Nam ngày 9 tháng 6 năm 2000 [3]. Nghị định số 20/1999/NĐ-CP ngày 12 tháng 4 năm 1999 [4]. Thông tư số 33/1999/TT-BTM ngày 18 tháng 11 năm 1999 [5]. Thông tư số 1907/TT-BKHCNMT ngày 28 tháng 10 năm 1999 [6]. Thông tư số 44/2001/TT-BKHCNMT ngày 25 tháng 7 năm 2001 [7]. Thông tư số 45/2001/TT-BKHCNMT ngày 25 tháng 7 năm 2001 [8]. Công văn số 3537 TM-PC của Bộ Thương mại gửi văn phòng Chính phủ ngày 6 tháng 9 năm 2001 [9]. Sổ tay giám định – Nhà xuất bản Khoa học kỹ thuật – 2002 [10]. Vinacontrol: Các phương pháp giám định – 2002 [11]. SGS: Các phương pháp giám định cơ bản – 1999 [12]. Vinacontrol: Tài liệu đào tạo nghiệp vụ giám định – Hà Nội, 2002 [13]. Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam: Tài liệu giám định hàng hoá xuất nhập khẩu – 2001 [14]. Nguyễn Đình Trọng - Davicontrol: Những điều cần biết về hoạt động giám định hàng hoá xuất nhập khẩu - 2001 [15]. Bộ Thương Mại: Tổng kết hoạt động giám định trong điều kiện kinh tế thị trường (giai đoạn 1989 - 2001) – 06/2002. [16]. Bộ Thương mại: Báo cáo tóm tắt hội nghị chuyên đề về giám định hàng hoá - 08/2001 [17]. Vinacontrol: Tổng kết tình hình thực hiện kế hoạch năm 2001 và phương hướng nhiệm vụ công tác năm 2002, tháng 2/2002 [18]. SGS: Kế hoạch phát triển dịch vụ giám định hàng hoá của SGS thời kỳ 2001-2005 Khoá luận tốt nghiệp NguyÔn TuyÕt Thanh - A3 -K37 [19]. FTDC: Biên bản buổi đối thoại lần 2 giữa Doanh nghiệp và Tổng cục Hải quan về giám định hàng hoá xuất nhập khẩu do Trung tâm phát triển Đầu tư và Ngoại thương (FTDC) tổ chức ngày 15/5/2002 [20]. Viện nghiên cứu hợp tác Khoa học kỹ thuật Châu Á-Thái Bình Dương: Hướng dẫn thực hiện công tác xuất nhập khẩu của doanh nghiệp đúng pháp luật, đúng nghiệp vụ, đúng nguyên tắc quản lý theo cơ chế thị trường ở nước ta [21]. Viện nghiên cứu và đào tạo về quản lý (VIM): Tài liệu tập huấn khoá học “Các thông tin, chính sách cập nhật liên quan tới hoạt động kinh doanh, dịch vụ hàng hoá xuất nhập khẩu” – HN, 2001 [22]. Phòng kỹ thuật tổng hợp – Vinacontrol: Các báo cáo, tài liệu về công tác giám định [23]. Các tài liệu, thông tin trên các website: [24]. Các văn bản pháp luật khác [25]. Các thông tin, tài liệu trên các báo và tạp chí khác… Khoá luận tốt nghiệp NguyÔn TuyÕt Thanh - A3 -K37 Phụ Lục [1]. Giấy yêu cầu giám định [2]. Giấy nhận yêu cầu giám định [3]. Chứng thư giám định về quy cách phẩm chất [4]. Chứng thư giám định về số lượng – Tình trạng [5]. Chứng thư giám định về số lượng, chủng loại [6]. Chứng thư giám định về số lượng, chủng loại, tình trạng [7]. Chứng thư giám định về chủng loại và chất lượng [8]. Chứng thư giám định về số lượng, chủng loại, tính đồng bộ, phạm vi sử dụng [9]. Chứng thư giám định về số lượng, chủng loại, tình trạng, tỷ lệ % chất lượng còn lại và sự đồng bộ [10]. Chứng thư giám định về tên hàng và công dụng [11]. Certificate of weight and analysis [12]. Survey report on quality during the guarantee period [13]. Chứng thư giám định về phẩm chất trong thời gian bảo hành Khoá luận tốt nghiệp NguyÔn TuyÕt Thanh - A3 -K37