Đề tài Điều kiện và khả năng huy động vốn trên Thị trường chứng khoán của doanh nghiệp

Lêi nãi ®Çu ThÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam míi ra ®êi ®Çu n¨m 2000. ThuËt ng÷ “ThÞ tr­êng chøng kho¸n” cßn kh¸ míi mÎ ®èi víi c«ng chóng ViÖt Nam. Trong khi ®ã ë nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi, thÞ tr­êng chøng kho¸n ®· ph¸t triÓn rÊt s«i ®éng. Vai trß quan träng nhÊt cña TTCK lµ huy ®éng vèn ®Çu t­ cho nÒn kinh tÕ. Trong nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i, TTCK trë thµnh mét kªnh huy ®éng vèn chñ yÕu ®èi víi c¸c doanh nghiÖp. TTCK á ViÖt nam quy m« cßn nhá bÐ nh­ng ®· b­íc ®Çu x©y dùng ®­îc mét hÖ thèng t­¬ng ®èi hoµn chØnh. §· cã nhiÒu doanh nghiÖp thùc hiÖn viÖc huy ®éng vèn qua kªnh nµy. §Ò ¸n nµy nghiªn cøu vÒ ®iÒu kiÖn vµ kh¶ n¨ng huy ®éng vèn cña doanh nghiÖp trªn TTCK trªn gãc ®é vÜ m«. TËp trung tr×nh bµy vÒ c¸c c¬ së lý luËn vÒ TTCK vµ c¸ch thøc huy ®éng vèn còng nh­ ®iÒu kiÖn vµ kh¶ n¨ng huy ®éng vèn cña doanh nghiÖp qua kªnh quan träng nµy §Ò tµi gåm 3 phÇn PhÇn I. C¬ së lý luËn vÒ chøng kho¸n vµ TTCK PhÇn II. §iÒu kiÖn vµ kh¶ n¨ng huy ®éng vèn trªn TTCK cña doanh nghiÖp PhÇn II. Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn TTCK ®¸p øng nhu cÇu huy ®éng vèn ®Çu t­ cña doanh nghiÖp PhÇn I C¬ së lý luËn vÒ chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n. I. ThÞ tr­êng chøng kho¸n. 1. Kh¸i niÖm. ThÞ tr­êng chøng kho¸n lµ thÞ tr­êng cã tæ chøc, lµ n¬i mµ c¸c chøng kho¸n ®­îc mua b¸n theo c¸c qui t¾c ®· ®­îc Ên ®Þnh. Chøng kho¸n ®­îc hiÓu lµ c¸c lo¹i giÊy tê cã gi¸ hay bót to¸n ghi sæ, nã cho phÐp chñ së h÷u cã quyÒn yªu cÇu vÒ thu nhËp vµ tµi s¶n cña tæ chøc ph¸t hµnh hoÆc quyÒn së h÷u. C¸c quyÒn yªu cÇu nµy cã sù kh¸c nhau gi÷ c¸c lo¹i chøng kho¸n, tuú theo tÝnh chÊt së h÷u cña chóng. ThÞ tr­êng chøng kho¸n kh«ng gièng víi thÞ tr­êng c¸c hµng ho¸ th«ng th­êng kh¸c v× hµng ho¸ cña thÞ tr­êng chøng kho¸n lµ mét lo¹i hµng ho¸ ®Æc biÖt, lµ quyÒn së h÷u vÒ t­ b¶n. Nh­ vËy, cã tthÓ nãi b¶n chÊt cña thÞ tr­êng chøng kho¸n lµ thÞ tr­êng thÓ hiÖn mèi quan hÖ gi÷a cung vµ cÇu cña vèn ®Çu t­ mµ ë ®ã, gi¸ c¶ cña chøng kho¸n chøa ®ùng nh÷ng th«ng tin vÒ chi phÝ vèn hay gi¸ c¶ cña vèn ®Çu t­. ThÞ tr­êng chøng kho¸n lµ h×nh thøc phat triÓn bËc cao cña nÒn s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸. 2. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ThÞ tr­êng chøng kho¸n ®­îc coi lµ ®Æc tr­ng c¬ b¶n, lµ biÓu t­îng cña nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i. Ng­êi ta cã thÓ ®o l­êng vµ dù tÝnh sù ph¸t triÓn kinh tÕ qua diÔn biÕn trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. H×nh thøc s¬ khai cña TTCK ®· xuÊt hiÖn c¸ch ®©y hµng tr¨m n¨m. Vµo kho¶ng thÕ kû 15, ë c¸c thµnh phè trung t©m th­¬ng m¹i cña c¸c n­íc ph­¬ng t©y, trong c¸c chî phiªn hay héi chî, c¸c th­¬ng gia th­êng tô tËp t¹i c¸c qu¸n cµ phª ®Ó th­¬ng lîng mua b¸n, trao ®æi hµng ho¸. §Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng nµy lµ c¸c th­¬ng gia chØ trao ®æi b»ng lêi nãi víi nhau vÒ c¸c hîp ®ång mua b¸n mµ kh«ng cã sù xuÊt hiÖn cña bÊt cø hµng ho¸, giÊy tê bµo. §Õn cuèi thÓ kû 15 “khu chî riªng” ®· trë thµnh thÞ tr­êng ho¹t ®éng th­êng xuyªn víi nh÷ng quy ­íc x¸c ®Þnh cho c¸c cuéc th­¬ng th­¬ng l­în. Nh÷ng quy ­íc nµy dÇn trë thµnh c¸c quy t¾c cã tÝnh chÊt b¾t buéc víi c¸c thµnh viªn tham gia. Buæi häp ®Çu tiªn diÔn ra n¨m 1453 t¹i mét l÷ qu¸n t¹i gia ®×nh Vanber t¹i tµnh phèi Bruges (BØ). Tr­îc l÷ qu¸n cã mét b¶ng hiÖu vÏ 3 tói da vµ ch÷. Ba tói da t­îng tr­ng cho ba néi dung cña thÞ tr­êng: thÞ tr­êng hµng ho¸, thÞ tr­êng ngo¹i tÖ vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n ®éng s¶n cßn ch÷ bourse cã nghÜa lµ mËu dÞch thÞ tr­êng hay cßn gäi lµ n¬i bu«n b¸n chøng kho¸n. §Õn n¨m 1547, thÞ tr­êng ë thµnh phè Bruges bÞ sôp ®æ do cöa biÓn Evin n¬i dÉn c¸c tµu thuyÒn vµo bu«n b¸n t¹i thµnh phè bÞ c¸t biÓn lÊp mÊt. Tuy nhiªn, vµo n¨m 1531 thÞ tr­êng nµy ®· ®­îc dêi tíi thµnh phè c¶ng Anvers(bØ), tõ ®ã thÞ tr­êng nµy ph¸t triÓn nhanh chãng. Mét thÞ tr­êng nh­ vËy còng ®­îc thµnh lËp ë London vµo thÕ kû 18 sau ®ã mét lo¹i thÞ tr­êng t¹i Ph¸p, §øc, ý vµ mét sè n­íc B¾c ¢u vµ Mü còng ®­îc thµnh lËp. Sau mét thêi gian ho¹t ®éng thÞ tr­êng ®· chøng tá kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña c¶ 3 giao dÞch kh¸c nhau. V× thÕ, thÞ tr­êng hµng ho¸ ®­îc t¸ch ra thµnh c¸c khu th­¬ng m¹i, thÞ tr­êng ngo¹i tÖ ®­îc t¸ch ra vµ ph¸t triÓn thµnh thÞ tr­êng hèi ®o¸i. ThÞ tr­êng chøng kho¸n ®éng s¶n trë thµnh thÞ tr­êng chøng kho¸n. Nh­ vËy, thÞ tr­îng chøng kho¸n ®­îc h×nh thµnh cïng víi thÞ tr­êng hµng ho¸ vµ thÞ tr­êng hèi ®o¸i. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ®· tr¶i qua nhiÒu b­íc th¨ng trÇm. LÞch sö ®· ghi nhËn hai ®ît khñng ho¶ng lín, ®ã lµ khi c¸c thÞ tr­êng chøng kho¸n lín ë Mü, T©u ¢u, B¾c ¢u, NhËt B¶n bÞ sôp ®æ chØ trong vµi giê vµo “ngµy thø n¨m ®en tèi”, 29/10/1929 vµ “ngµy thø hai ®en tèi” 19/10/1987. Song, tr¶i qua c¸c cuéc khñng ho¶ng, cuèi cïng thÞ tr­êng chøng kho¸n l¹i ®­îc phôc håi vµ tiÕp tôc ph¸t triÓn, trë thµnh mét thÓ chÕ tµi chÝnh kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong nÒn kinh tÕ vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng. 3. Ph©n lo¹i TTCK 3.1. C¨n cø theo tÝnh chÊt ph¸p lý cã thÞ tr­êng chøng kho¸n chÝnh thøc vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n phi chÝnh thøc. ThÞ tr­êng chøng kho¸n chÝnh thøc hay cßn gäi lµ Së giao dÞch chøng kho¸n lµ n¬i mua b¸n lo¹i chøng kho¸n ®­îc niªm yÕt cã ®Þa ®iÓm vµ thêi biÓu mua b¸n râ rÖt, gi¸ c¶ ®­îc x¸c ®Þnh theo h×nh thøc ®Êu gi¸ hoÆc ®Êu lÖnh. ThÞ tr­êng chøng kho¸n phi chÝnh thøc hay cßn gäi lµ thÞ tr­êng OTC lµ n¬i mua b¸n chøng kho¸n bªn ngoµi Së giao dÞch, kh«ng cã ngµy giê nghØ hay thñ tôc quyÕt ®Þnh mµ do tho¶ thuËn gi÷a ng­êi mua vµ ng­êi b¸n. 3.2.. C¨n cø vµo qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn chøng kho¸n cã thÞ tr­êng ph¸t hµnh vµ thÞ tr­êng giao dÞch. ThÞ tr­êng ph¸t hµnh hay cßn gäi lµ thÞ tr­êng s¬ cÊp lµ n¬i c¸c chøng kho¸n ®­îc ph¸t hµnh lÇn ®Çu bëi c¸c nhµ ph¸t hµnh ®­îc b¸n cho c¸c nhµ ®Çu t­. 3.3.. C¨n cø vµo ph­¬ng thøc giao dÞch cã thÞ tr­êng giao ngay vµ thÞ tr­êng t­¬ng lai. ThÞ tr­êng giao ngay lµ thÞ tr­êng mua b¸n chøng kho¸n theo gi¸ cña ngµy giao dÞch nh­ng viÖc thanh to¸n vµ chuyÓn giao chøng kho¸n sÏ diÔn ra tiÕp theo sau ®ã vµi ngµy theo qui ®Þnh. ThÞ tr­êng t­¬ng lai lµ thÞ tr­êng mua b¸n chøng kho¸n theo mét lo¹t hîp ®ång ®Þnh s½n, gi¸ c¶ ®­îc tho¶ thuËn trong ngµy giao dÞch nh­ng viÖc thanh to¸n vµ chuyÓn giao chøng kho¸n sÏ diÔn ra trong mét ngµy kú h¹n nhÊt ®Þnh trong t­¬ng lai. 3.4.. C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n cã thÞ tr­êng tr¸i phiÕu, thÞ tr­êng cæ phiÕu vµ thÞ tr­êng ph¸t sinh. * ThÞ tr­êng tr¸i phiÕu lµ n¬i mua b¸n c¸c tr¸i phiÕu. * ThÞ tr­êng cæ phiÕu lµ n¬i mua b¸n c¸c cæ phiÕu. * ThÞ tr­êng ph¸t sinh lµ n¬i mua b¸n c¸c c«ng cô cã nguån gèc chøng kho¸n. 4. Vai trß cña thÞ tr­êng chøng kho¸n. 4.1. §èi víi chÝnh phñ. ThÞ tr­êng chøng kho¸n cung cÊp c¸c ph­¬ng tiÖn ®Ó huy ®éng vèn vµ sö dông c¸c nguån vèn mét c¸ch cã hiÖu qu¶ cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. ChÝnh phñ huy ®éng vèn b»ng viÖc b¸n tr¸i phiÕu vµ dïng sè tiÒn ®ã ®Ó ®Çu t­ vµo c¸c dù ¸n cÇn thiÕt cña m×nh. ThÞ tr­êng chøng kho¸n cßn gãp phÇn thùc hiÖn qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸. ChÝnh thÞ tr­êng chøng kho¸n cã thùc míi cã thÓ tuyªn truyÒn sù cÇn thiÕt cña thÞ tr­êng chøng kho¸n mét c¸ch tèt nhÊt. Tõ ®ã khuyÕn khÝch viÖc cæ phÇn ho¸ nhanh lªn c¸c doanh nghiÖp quèc doanh. ThÞ tr­êng chøng kho¸n lµ n¬i ®Ó thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. L·i suÊt thÞ tr­êng cã thÓ t¨ng lªn hoÆc gi¶m xuèng do viÖc chÝnh phñ mua hoÆc b¸n tr¸i phiÕu. Ngoµi ra thÞ tr­êng chøng kho¸n lµ n¬i thu hót c¸c nguån vèn ®Çu t­ gi¸n tiÕp tõ n­íc ngoµi qua viÖc n­íc ngoµi mua chøng kho¸n. 4.2. §èi víi c¸c doanh nghiÖp. ThÞ tr­êng chøng kho¸n gióp c¸c c«ng ty tho¸t khái c¸c kho¶n vay cã chi phÝ tiÒn vay cao ë c¸c ng©n hµng. C¸c doanh nghiÖp cã thÓ ph¸t hµnh cæ phiÕu hoÆc tr¸i phiÕu. HoÆc chÝnh thÞ tt­êng chøng kho¸n t¹o ra tÝnh thanh kho¶n ®Ó cho c«ng ty cã thÓ b¸n chøng kho¸n bÊt kú lóc nµo ®Ó cã tiÒn. Nh­ vËy, thÞ tr­êng chøng kho¸n gióp c¸c doanh nghiÖp ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn vµ ®Çu t­. ThÞ tr­êng chøng kho¸n lµ n¬i ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ cña doanh nghiÖp vµ cña c¶ nÒn kinh tÕ mét c¸ch tæng hîp vµ chÝnh x¸c (kÓ c¶ gi¸ trÞ h÷u h×nh vµ v« h×nh) th«ng qua chØ sè gi¸ chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng. Tõ ®ã t¹o ra mét m«i tr­êng c¹nh tranh lµnh m¹nh nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn, kÝch thÝch ¸p dông c«ng nghÖ míi, c¶i tiÕn s¶n phÈm. ThÞ tr­êng chøng kho¸n cßn lµ n¬i gióp c¸c tËp ®oµn ra m¾t c«ng chóng. ThÞ tr­êng chøng kho¸n chÝnh lµ n¬i qu¶ng c¸o Ýt chi phÝ vÒ b¶n th©n doanh nghiÖp. 4.3. §èi víi nhµ ®Çu t­. ThÞ tr­êng chøng kho¸n lµ n¬i mµ c¸c nhµ ®Çu t­ cã thÓ dÔ dµng t×m kiÕm c¸c c¬ héi ®Çu t­ ®Ó ®a d¹ng ho¸ ®Çu t­, gi¶m thiÓu rñi ro trong ®Çu t­. 5. C¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n vÒ ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n. 5.1. Nguyªn t¾c trung gian. Trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n, c¸c giao dÞch th­êng ®­îc thùc hiÖn th«ng qua tæ chøc trung gian vµ m«i giíi lµ c¸c c«ng ty chøng kho¸n. Trªn thÞ tr­êng s¬ cÊp, c¸c nhµ ®Çu t­ th­êng kh«ng mua trùc tiÕp cña nhµ ph¸t hµnh mµ mua tõ c¸c nhµ b¶o l·nh ph¸t hµnh. Trªn thÞ tr­êng thø cÊp, th«ng qua nghiÖp vô m«i giíi kinh doanh c¸c c«ng ty chøng kho¸n mua chøng kho¸n gióp c¸c nhµ ®Çu t­, hoÆc mua chøng kho¸n cña nhµ ®Çu t­ nµy ®Ó mua vµ b¸n cho c¸c nhµ ®Çu t­ kh¸c. Nguyªn t¾c nµy nh»m ®¶m b¶o c¸c lo¹i chøng kho¸n ®­îc giao dÞch lµ chøng kho¸n thùc vµ gióp thÞ tr­êng ho¹t ®éng lµnh m¹nh, b¶o vÖ quyÒn lîi cña c¸c nhµ ®Çu t­. 5.2. Nguyªn t¾c ®Þnh gi¸. ViÖc ®Þnh gi¸ chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng phô thuéc hoµn toµn vµo c¸c nhµ trung gian m«i giíi. Mçi nhµ trung gian m«i giíi ®Þnh gi¸ mçi lo¹i chøng kho¸n t¹i mét thêi ®iÓm tuú theo sù xÐt ®o¸n vµ tïy vµo sè cung cÇu chøng kho¸n cã trªn thÞ tr­êng. ViÖc ®Þnh gi¸ chøng kho¸n ®­îc thùc hiÖn th«ng qua cuéc th­¬ng l­îng gi÷a nh÷ng ng­êi trung gian m«i giíi cÇn mua vµ cÇn b¸n. Gi¸ c¶ ®­îc x¸c ®Þnh khi hai bªn ®· thèng nhÊt. TÊt c¶ c¸c thµnh viªn cã liªn quan trªn thÞ tr­êng kh«ng ai cã thÓ can thiÖp vµo sù t¸c ®éng qua l¹i cña sè cung cÇu chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng vµ còng kh«ng ai cã quyÒn ®Þnh gi¸ chøng kho¸n mét c¸ch ®éc ®o¸n. V× thÕ thÞ tr­êng chøng kho¸n ®­îc coi lµ thÞ tr­êng tù do nhÊt trong c¸c thÞ tr­êng. 5.3. Nguyªn t¾c c«ng khai ho¸. TÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n ®Òu ®­îc c«ng khai ho¸ vÒ c¸c lo¹i chøng kho¸n ®­îc ®­a ra mua b¸n trªn thÞ tr­êng, còng nh­ t×nh h×nh tµi chÝnh vÒ kÕt qu¶ kinh doanh cña c«ng ty ph¸t hµnh vµ sè l­îng chøng kho¸n vµ gi¸ c¶ tõng lo¹i ®Òu ®­îc c«ng khai trªn thÞ tr­êng vµ trong c¸c b¸o c¸o. Khi kÕt thóc mét cuéc giao dÞch sè l­îng chøng kho¸n ®­îc mua b¸n, gi¸ c¶ tõng lo¹i ®Òu ®­îc lËp tøc th«ng b¸n ngay. Nguyªn t¾c nµy nh»m ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ng­êi mua vµ ng­êi b¸n chøng kho¸n kh«ng bÞ hí trong mua b¸n chøng kho¸n vµ ng­êi mua chøng kho¸n dÔ dµng chän lo¹i chøng kho¸n theo së thÝch cña m×nh. II. Chøng kho¸n. 1. Kh¸i niÖm. Chøng kho¸n lµ nh÷ng giÊy tê cã gi¸ x¸c ®Þnh sè vèn ®Çu t­ vµ nã x¸c nhËn quyÒn ®ßi nî hay quyÒn së h÷u vÒ tµi s¶n, bao gåm nh÷ng ®iÒu kiÖn vÒ thu nhËp trong mét kho¶ng thêi gian nµo ®ã vµ cã kh¶ n¨ng chuyÓn nh­îng. 2. Ph©n lo¹i. 2.1. C¨n cø theo tiªu thøc ph¸p lý cã chøng kho¸n v« danh vµ chøng kho¸n kÝ danh. Chøng kho¸n v« danh lµ lo¹i chøng kho¸n kh«ng ghi râ hä tªn chñ së h÷u. ViÖc chuyÓn nh­îng lo¹i nµy rÊt dÔ dµng, kh«ng cÇn thñ tôc ®¨ng ký r­êm rµ. Chøng kho¸n ký danh lµ lo¹i chøng kho¸n ghi râ hä tªn chñ së h÷u. ViÖc chuyÓn nh­îng lo¹i nµy ®­îc thùc hiÖn b»ng thñ tôc ®¨ng ký t¹i c¬ quan ph¸t hµnh. 2.2. C¨n cø theo tÝnh chÊt thu nhËp cã chøng kho¸n cã thu nhËp æn ®Þnh, chøng kho¸n cã thu nhËp kh«ng æn ®Þnh vµ chøng kho¸n hçn hîp. Chøng kho¸n cã thu nhËp æn ®Þnh lµ c¸c tr¸i phiÕu thu nhËp cña nã kh«ng phô thuéc vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. Chøng kho¸n cã thu nhËp kh«ng æn ®Þnh lµ c¸c cæ phiÕu th­êng, thu nhËp cña nã phô thuéc vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty vµ chÝnh s¸ch tr¶ cæ tøc. Chøng kho¸n hçn hîp lµ cæ phiÕu ­u ®·i, cã mét phÇn thu nhËp lµ kh«ng phô thuéc vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. 2.3. C¨n cø theo chñ thÓ ph¸t hµnh cã chøng kho¸n ChÝnh phñ vµ chøng kho¸n c«ng ty. Chøng kho¸n ChÝnh phñ lµ c¸c chøng kho¸n do c¸c c¬ quan cña ChÝnh phñ trung ­¬ng hay chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng ph¸t hµnh nh­ tr¸i phiÕu kho b¹c, tr¸i phiÕu c«ng tr×nh, tr¸i phiÕu ChÝnh phñ, c«ng tr¸i Nhµ n­íc. Chøng kho¸n c«ng ty lµ chøng kho¸n do c¸c doanh nghiÖp, c«ng ty cæ phÇn ph¸t hµnh nh­ tr¸i phiÕu, cæ phiÕu vµ c¸c c«ng cô cã nguån gèc chøng kho¸n. 3. Tr¸i phiÕu. 3.1. §Æc ®iÓm. Tr¸i phiÕu lµ giÊy tê cã gi¸ x¸c ®Þnh sè vèn ®Çu t­ vµ x¸c nhËn quyÒn ®ßi nî bao gåm nh÷ng ®iÒu kiÖn vµ thu nhËp trong mét kho¶ng thêi gian nµo ®ã vµ cã kh¶ n¨ng chuyÓn nh­îng. Tõ kh¸i niÖm trªn ta thÊy tr¸i phiÕu cã ®Æc ®iÓm lµ cã thu nhËp æn ®Þnh, cã kh¶ n¨ng chuyÓn nh­îng, cã thêi gian ®¸o h¹n. §ång thêi tr¸i chñ kh«ng cã quyÒn tham gia bÇu cö, øng cö vµo Héi ®ång qu¶n trÞ. Nh­ng tr¸i phiÕu ®em l¹i cho tr¸i chñ quyÒn ®­îc ­u tiªn trong ph©n chia lîi nhuËn còng nh­ thanh lý tµi s¶n khi c«ng ty ph¸ s¶n. 3.2.Mét vµi lo¹i tr¸i phiÕu. Tr¸i phiÕu cã l·i suÊt cè ®Þnh lµ tr¸i phiÕu cho l·i suÊt cè ®Þnh ngay t¹i thêi ®iÓm ph¸t hµnh. Tr¸i phiÕu cã l·i suÊt th¶ næi lµ tr¸i phiÕu cho l·i suÊt ®­îc ®iÒu chØnh theo tõng thêi kú. Tr¸i phiÕu kh«ng cã l·i lµ tr¸i phiÕu kh«ng cho l·i suÊt th­êng kú, nã ®­îc mua víi gi¸ thÊp so víi mÖnh gi¸. Toµn bé tiÒn lêi vµ gi¸ trÞ t¨ng thªm sÏ b»ng ®óng mÖnh gi¸ vµo ngµy ®¸o h¹n. Tr¸i phiÕu thu nhËp lµ tr¸i phiÕu ®­îc ph¸t hµnh bëi c¸c c«ng ty ®ang trong thêi kú tæ chøc l¹i. C«ng ty ph¸t hµnh høa sÏ tr¶ sè gèc khi tr¸i phiÕu hÕt h¹n nh­ng chØ høa tr¶ l·i nÕu c«ng ty cã ®ñ thu nhËp. Tr¸i phiÕu cã thÓ thu håi lµ tr¸i phiÕu cho phÐp c«ng ty cã thÓ mua l¹i tr¸i phiÕu vµo mét thêi gian nµo ®ã. Tuy nhiªn tr¸i phiÕu kh«ng thÓ thu håi mét vµi n¨m sau khi chóng ®­îc ph¸t hµnh. Tr¸i phiÕu cã thÓ chuyÓn ®æi lµ tr¸i phiÕu cho phÐp ng­êi gi÷ nã ®­îc chuyÓn ®æi sang mét sè l­îng cæ phiÕu nhÊt ®Þnh víi gi¸ x¸c ®Þnh. Tr¸i phiÕu phiÕu kÌm giÊy b¶o ®¶m lµ tr¸i phiÕu cho phÐp, ng­êi gi÷ nã cã quyÒn mua thªm mét sè l­îng cæ phiÕu nhÊt ®Þnh cña ®¬n vÞ ph¸t hµnh ë mét gi¸ x¸c ®Þnh (mét giÊy b¶o ®¶m ë gãc tr¸i phiÕu b»ng mét cæ phiÕu). Tr¸i phiÕu Euro lµ tr¸i phiÕu ph¸t hµnh b»ng ®ång tiÒn cña n­íc ph¸t hµnh t¹i mét n­íc kh¸c. Tr¸i phiÕu Dollar lµ tr¸i phiÕu ph¸t hµnh b»ng ®ång §«la Mü ë c¸c n­íc ngoµi n­íc Mü. Tr¸i phiÕu Yankee lµ tr¸i phiÕu cña c¸c c«ng ty vµ ChÝnh phñ n­íc ngoµi ph¸t hµnh b»ng §«la Mü vµ ®­îc giao dÞch ë thÞ tr­êng Mü. 4. Cæ phiÕu. 4.1. Kh¸i niÖm Cæ phiÕu lµ nh÷ng giÊy tê cã gi¸ x¸c ®Þnh sè vèn ®Çu t­ vµ nã x¸c nhËn quyÒn së h÷u vÒ tµi s¶n vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn vÒ thu nhËp trong mét kho¶ng thêi gian nµo ®ã vµ cã kh¶ n¨ng chuyÓn nh­îng. Cã hai lo¹i cæ phiÕu lµ cæ phiÕu th­êng vµ cæ phiÕu ­u ®·i. 4.2. Cæ phiÕu th­êng. Cæ phiÕu th­êng lµ cæ phiÕu kh«ng cã thêi gian ®¸o h¹n, kh«ng cã thu nhËp æn ®Þnh mµ thu nhËp cña nã phô thuéc vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh hay chÝnh s¸ch chi tr¶ cæ tøc cña c«ng ty. Cæ phiÕu th­êng cã kh¶ n¨ng chuyÓn nh­îng dÔ dµng. Ng­êi n¾m gi÷ cæ phiÕu th­êng cã quyÒn tham gia bÇu cö vµo Héi ®ång qu¶n trÞ nh­ng kh«ng ®­îc ­u tiªn trong ph©n chia lîi nhuËn còng nh­ thanh lý tµi s¶n khi c«ng ty ph¸ s¶n. Ngoµi ra cæ phiÕu th­êng cßn ®em l¹i quyÒn ®Æt mua cæ phiÕu míi cho c¸c cæ ®«ng. 4.3. Cæ phiÕu ­u ®·i. Cæ phiÕu ­u ®·i lµ lo¹i cæ phiÕu cã sù ­u tiªn h¬n cæ phiÕu th­êng trong viÖc ph©n chia lîi nhuËn còng nh­ chi tr¶ cæ tøc vµ thanh lý tµi s¶n khi c«ng ty ph¸ s¶n. Cæ phiÕu ­u ®·i còng nh­ cæ phiÕu th­êng lµ nã kh«ng cã thêi gian ®¸o h¹n. Nã tån t¹i ë sù tån t¹i cña c«ng ty. Nã còng cã kh¶ n¨ng chuyÓn nh­îng nh­ng ph¶i thªm mét sè ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh. Cæ tøc cña cæ phiÕu ­u ®·i lÉn cæ phiÕu th­êng ®Òu kh«ng ph¶i lµ nî cña c«ng ty do ®ã kh«ng cã thu nhËp æn ®Þnh trong ®iÒu kiÖn b×nh th­êng vµ nã cã thÓ ®­îc mua l¹i bëi nhµ ph¸t hµnh. Cæ phiÕu ­u ®·i cßn cã mét sè ®iÒu kho¶n kÌm theo. Thø nhÊt, cæ phiÕu ­u ®·i cã tÝnh chÊt tham dù trong ph©n chia lîi nhuËn khi c«ng ty lµm ¨n cã l·i, v­ît mét møc nµo ®ã. Thø hai, cæ phiÕu ­u ®·i cã tÝnh chÊt bá phiÕu. Trong ®iÒu kiÖn b×nh th­êng, cæ phiÕu ­u ®·i kh«ng cã tÝnh chÊt bá phiÕu. Nh­ng khi c«ng ty lµm ¨n thua lç, cæ phiÕu ­u ®·i sÏ cã tÝnh chÊt bá phiÕu. Thø ba, cæ phiÕu ­u ®·i cã tÝnh chÊt tÝch luü hay kh«ng tÝch luü tøc lµ do c«gn ty lµm ¨n kh«ng hiÖu qu¶, c«ng ty sÏ kh«ng tr¶ cæ tøc. Nh­ng khi c«ng ty lµm ¨n cã l·i c«ng ty cã thÓ tr¶ cæ tøc cho nh÷ng n¨m bÞ thua lç tr­íc ®ã hoÆc kh«ng tr¶ cæ tøc cña nh÷ng n¨m ch­a tr¶ ®­îc. 5. C¸c c«ng cô ph¸t sinh. 5.1. Kh¸i niÖm. C«ng cô ph¸t sinh lµ nh÷ng c«ng cô ®­îc ph¸t hµnh trªn c¬ së nh÷ng c«ng cô ®· cã nh­ cæ phiÕu nh»m nhiÒu môc tiªu kh¸c nhau nh­ ph©n t¸n rñi ro, b¶o vÖ lîi nhuËn hoÆc t¹o lîi nhuËn. 5.2. Mét sè c«ng cô ph¸t sinh lµ quyÒn lùa chän vµ hîp ®ång t­¬ng lai. QuyÒn lùa chän lµ mét c«ng cô cho phÐp ng­êi n¾m gi÷ nã ®­îc mua (nÕu lµ quyÒn chän mua) hoÆc b¸n (nÕu lµ quyÒn chän b¸n mét khèi l­îng nhÊt ®Þnh hµng ho¸ víi mét møc gi¸ x¸c ®Þnh vµ trong mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh. C¸c hµng ho¸ nµy cã thÓ lµ cæ phiÕu, tr¸i phiÕu hay hîp ®ång t­¬ng lai. Hîp ®ång t­¬ng l¹i lµ mét tho¶ thuËn trong ®ã mét ng­êi mua vµ mét ng­êi b¸n chÊp thuËn thùc hiÖn mét giao dÞch t¹i mét thêi ®iÓm x¸c ®Þnh trong t­¬ng lai víi mét møc gi¸ ®­îc Ên ®Þnh vµo ngµy h«m nay. Hîp ®ång t­¬ng lai ®­îc niªm yÕt trªn së giao dÞch, nã xo¸ bá rñi ro tÝn dông v× nã ®­îc c«ng ty thanh to¸n bï trõ phôc vô nh­ lµ mét trung gian trong tÊt c¶ c¸c giao dÞch. Ng­êi b¸n vµ ng­êi mua ®Òu b¸n mua qua c«ng ty thanh to¸n bï trõ. Hîp ®ång t­¬ng lai ®Òu ®­îc tiªu chuÈn hoÊ vÒ viÖc giao nhËn mét khèi l­îng cô thÓ cña mét hµng ho¸ cô thÓ ®¸p øng c¸c tiªu chuÈn chÊt l­îng tèi thiÓu, theo mét thêi h¹n ®­îc Ên ®Þnh tr­íc. Hîp ®ång t­¬ng lai cßn ®­îc chuyÓn giao theo gi¸ thÞ tr­êng tøc lµ bÊt kú mãn lîi nµo còng ®­îc giao nhËn hµng ngµy. Cô thÓ lµ nÕu gi¸ cña hµng ho¸ c¬ së biÕn ®éng kh¸c víi gi¸ ®· tho¶ thuËn (gi¸ thùc hiÖn hîp ®ång) th× bªn bÞ thiÖt h¹i do sù thay ®æi gi¸ nµy ph¶i tr¶ tiÒn cho bªn ®­îc lîi tõ sù thay ®æi gi¸ ®ã. ViÖc thanh to¸n nh­ thÕ ®­îc tiÕn hµnh hµng ngµy. PhÇn II §iÒu kiÖn vµ kh¶ n¨ng huy ®éng vèn qua ThÞ tr­êng chøng kho¸n ë viÖt nam I. M« h×nh thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam. 1. VÒ c¬ quan qu¶n lý thÞ tr­êng chøng kho¸n. §èi víi ViÖt Nam, Uû ban chøng kho¸n Nhµ n­íc ®· ®­îc thµnh lËp ®Ó qu¶n lý vµ gi¸m s¸t thóc ®Èy cho thÞ tr­êng ph¸t triÓn theo ®Þnh h­íng XHCN vµ b¶o vÖ quyÒn lîi cho c¸c nhµ ®©u t­. §©y lµ b­íc ®i ®óng phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña ViÖt Nam vµ xu h­íng quèc tÕ. 2. VÒ trung t©m giao dÞch chøng kho¸n. Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh ®· ®­îc thµnh lËp. Cßn trung t©m giao dÞch chøng kho¸n t¹i Hµ Néi ®ang ®­îc xem xÐt thµnh lËp. HÖ thèng giao dÞch cña trung t©m tù ®éng ho¸ víi tr¹m lµm viÖc cã c«ng suÊt nhá. 3. VÒ së giao dÞch chøng kho¸n. 3.1. H×nh thøc së h÷u. §èi víi ViÖt Nam, Së giao dÞch chøng kho¸n sÏ do Nhµ n­íc sö h÷u, ®Ó ®¶m b¶o an toµn, c«ng b»ng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. ViÖc thµnh lËp, ®×nh chØ ho¹t ®éng hoÆc gi¶i thÓ Së giao dÞch chøng kho¸n do Thñ t­íng chÝnh phñ quyÕt ®Þnh theo ®Ò nghÞ cña Uû ban chøng kho¸n Nhµ n­íc. Së giao dÞch chøng kho¸n ViÖt Nam lµ mét tæ chøc ho¹t ®éng kh«ng v× lîi nhuËn ®Æt d­íi sù qu¶n lý trùc tiÕp cña Uû ban chøng kho¸n Nhµ n­íc. 3.2. Sè l­îng Së giao dÞch chøng kho¸n. §Ó tr¸nh nh÷ng bÊt lîi cña viÖc tån t¹i nhiÒu Së giao dÞch chøng kho¸n mµ c¸c n­íc ®ang gÆp ph¶i, chóng ta còng chØ nªn x©y dùng mét Së giao dichj chøng kho¸n thèng nhÊt víi c¸c sµn giao dÞch t¹i mét, hai thµnh phè ®­îc nèi m¹ng víi nhau. 3.3. §Þa ®iÓm thiÕt lËp Së giao dÞch chøng kho¸n. Së giao dÞch chøng kho¸n ®­îc ®Æt ë thµnh phè Hå ChÝ Minh v× hiÖn nay thµnh phè Hå ChÝ Minh lµ trung t©m th­¬ng m¹i tµi chÝnh lín nhÊt trong n­íc vµ ®Ó cho Së giao dÞch ph¸t triÓn. Víi hÖ thèng giao dÞch ®iÖn tö, c¸c c«ng ty m«i giíi t¹i Hµ Néi vÉn cã thÓ dÔ dµng sÏ ®­îc tiÕp cËn thÞ tr­êng. 3.4. Giao dÞch ngoµi Së. §èi víi ViÖt Nam, ®Ó c«ng khai ho¸ tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng giao dÞch, Nhµ n­íc ®ang xem xÐt thµnh lËp Së giao dÞch chøng kho¸n tËp trung cho tÊt c¶ c¸c chøng kho¸n (kÓ c¶ c«ng ty vµ vµ nhá) cã ®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt, hay kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt ®­îc mua b¸n t¹i Së giao dÞch chøng kho¸n. Tuy nhiªn, viÖc giao dÞch nh÷ng chøng kho¸n cña c«ng ty lín (®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt) t¸ch biÖt víi khu vùc giao dÞch nh÷ng chøng kho¸n cña nh÷ng c«ng ty võa vµ nhá kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt. 3.5. HÖ thèng giao dÞch. ViÖt Nam ¸p dông hÖ thèng ghÐp lÖnh. HÖ thèng nµy ®¬n gi¶n cho phÐp cã ®­îc gi¸ c¶, c¹nh tranh tèt nhÊt nªn ®ang ®­îc nhiÒu n­íc míi næi ¸p dông. ë ViÖt Nam trong thêi gian ®Çu khi thÞ tr­êng ch­a ph¸t triÓn, khèi l­îng giao dÞch cßn nhá, nªn ¸p dông ph­¬ng thøc ghÐp lÖnh tõng ®ît ®Ó gi¶m bít sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶. 3.6. Møc ®é tù ®éng ho¸. Trong ®iÒu kiÖn chi phÝ cho hÖ thèng tù ®éng ho¸ ngµy cµng cã xu h­íng gi¶m th× ViÖt Nam cÇn thiÕt vµ sö dông ch­¬ng tr×nh tù ®éng ho¸ ngay tõ ®Çu. NÕu b¾t ®Çu b»ng giao dÞch thñ c«ng, sau ®ã l¹i thay thÕ b»ng hÖ thèng tù ®éng th× sÏ tèn kÐm. §Ó tiÕt kiÖm chi phÝ cho thêi gian ®Çu ë ViÖt Nam chØ l¾p ®Æt thiÕt bÞ víi c«ng suÊt xö lý thÊp. C¸c thiÕt bÞ l¾p ®Æt ë tr¹ng th¸i më ®Ó khi khèi l­îng giao dÞch t¨ng lªn cã thÓ l¾p ®Æt thªm nh»m mæ réng c«ng suÊt xö lý cña hÖ thèng. 4. VÒ lÜnh vùc ®¨ng ký, thanh to¸n - bï trõ vµ l­u gi÷ chøng kho¸n. HÖ thèng ®¨ng ký, thanh to¸n - bï trõ vµ l­u gi÷ chøng kho¸n. C¸c chøc n¨ng ®¨ng ký, thanh to¸n, bï trï vµ l­u gi÷ ®­îc kÕt hîp vµo mét trung t©m duy nhÊt trong c¶ n­íc. C¸c c«ng ty chøng kho¸n vµ c¸c ng©n hµng ®­îc cho phÐp trë thµnh c«ng ty l­u ký. 5. VÒ c¸c tæ chøc trung gian. ë ViÖt Nam, c¸c ng©n hµng chØ ®­îc phÐp kinh doanh chøng kho¸n d­íi h×nh thøc thµnh lËp c¸c c«ng ty ®éc lËp, ho¹t ®éng t¸ch rêi víi kinh doanh tiÒn tÖ. Bªn c¹nh ®ã, Nhµ n­íc còng cho phÐp c¶ c¸c c«ng ty chøng kho¸n ®éc lËp h×nh thµnh tõ c¸c c«ng ty tµi chÝnh, c¸c tæng c«ng ty lín. ë ViÖt Nam c¸c c«ng ty chøng kho¸n ®­îc phÐp thùc hiÖn tÊt c¶ c¸c h×nh thøc nh­ : b¶o l·nh ph¸t hµnh chøng kho¸n, m«i giíi chøng kho¸n, t­ doanh chøng kho¸n, t­ vÊn chøng kho¸n vµ qu¶n lý quü ®Çu t­. Riªng h×nh thøc qu¶n lý quü ®Çu t­, yªu cÇu ph¶i ho¹t ®éng t¸ch rêi d­íi h×nh thøc mét c«ng ty ®éc lËp nh»m b¶o vÖ lîi Ých cña nh÷ng cæ ®«ng cña quü. Ngoµi ra hiÖn nay, Nhµ n­íc cßn cho phÐp hai lo¹i doanh nghiÖp tham gia kinh doanh chøng kho¸n lµ c«ng ty cæ phÇn vµ doanh nghiÖp liªn doanh. Trªn thÕ giíi cã hai lo¹i quü ®Çu t­ chøng kho¸n chñ yÕu lµ quü ®ãng, vµ quü më. Trong thêi gian ®Çu ViÖt Nam dù kiÕn ¸p dông h×nh thøc quü ®Çu t­ chøng kho¸n d¹ng quü ®ãng (quü kh«ng mua l¹i cæ phÇn cña cæ ®«ng muèn rót vèn) ®Ó ®¶m b¶o an toµn trong ®iÒu kiÖn kh¶ n¨ng thanh to¸n cña thÞ tr­êng cßn thÊp. 6. VÒ sù tham gia cña bªn n­íc ngoµi. ViÖt Nam cho phÐp bªn n­íc ngoµi ®­îc së h÷u mét tû lÖ phÇn tr¨m nhÊt ®Þnh vµ cho phÐp c«ng ty chøng kho¸n n­íc ngoµi ®­îc liªn doanh víi c«ng ty chøng kho¸n trong n­íc theo mét tû lÖ liªn doanh nhÊt ®Þnh. II. §iÒu kiÖn vµ kh¶ n¨ng huy ®éng vèn trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n 1. C¸ch gäi vèn cña c«ng ty Trong luËt cña ViÖt Nam vµ Ph¸p, viÖc gäi vèn cña c«ng ty ®­îc quy ®Þnh ngay khi nã thµnh lËp. LuËt ®Ò ra lo¹i tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n nÕu gäi vèn riªng t­ vµ cæ phÇn nÕu gäi vèn c«ng chóng. Ranh giíi gäi vèn ®· ®Þnh, muèn ®æi c¸ch gäi vèn ph¶i ®èi míi c¸c h×nh thøc doanh nghiÖp. C¸ch lµm cña Mü th× kh¸c , nã kh«ng æn ®Þnh lo¹i h×nh c«ng ty lóc ®Çu mµ ®Ó c«ng ty trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng sÏ chän c¸ch gäi vèn . Vµ tõ c¸ch gäi vèn ®ã c«ng ty cã mét lo¹i h×nh. NÕu chän c¸ch gäi vèn riªng t­ th× c«ng ty kh«ng ph¶i ®¨ng ký víi uû ban giao dÞch chøng kho¸n (Securities Exchange Commission) §èi víi gäi vèn dµi h¹n b»ng c¸ch ph¸t hµnh cæ phiÕu Khi thµnh lËp, ngay trong sæ ®¨ng ký vµ ®iÒu lÖ cña c«ng ty, nh÷ng ng­êi s¸ng lËp ra c«ng ty ®· Ên ®Þnh sè vèn cña c«ng ty lµ bao nhiªu, chia ra bao nhiªu phÇn b»ng nhau gäi lµ cæ phÇn. Khi cæ phÇn ®· b¸n ®i th× nh÷ng ng­êi mua nhËn ®­îc nhËn biªn nhËn ®· tr¶ tiÒn lµ cæ phiÕu vµ hä trë thµnh cæ ®«ng. TÝnh to¸n gäi vèn b»ng c¸ch nµo lµ viÖc gi¶i bµi to¸n “vèn ®­îc gäi nhiÒu nh­ng chØ chia quyÒn qu¶n trÞ Ýt”. Cæ ®«ng cã 3 quyÒn lµ qu¶n trÞ c«ng ty, chia lêi vµ sau nµy lµ chia tµi s¶n cßn l¹i. Bá tiÒn ra, chÊp nhËn lêi ¨n, lç chÞu, cæ ®«ng th­êng muèn ®­îc qu¶n trÞ c«ng ty. Tr¸i l¹i, ng­êi lËp ra c«ng ty kh«ng muèn quyÒn qu¶n trÞ c«ng ty cña m×nh bÞ chia xÎ cho nhiÒu ng­êi. Cæ phÇn lµ c¸ch thøc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò kia. C«ng ty b¸n cæ phÇn ®Ó gäi vèn, gièng nh­ b¸n mét viªn kÑo dõa, ë møc ph¸t triÓn thÊp, c«ng ty chØ cã kÑo dõa lµm theo 2 h×nh vu«ng, cã ®Ò tªn ng­êi chñ vµ trßn, kh«ng ®Ò tªn ai. Lo¹i vu«ng kh«ng ®­îc chuyÓn cho ai cã tªn kh¸c gäi lµ cæ phiÓu ký danh; lo¹i trßn chuyÓn cho ai còng ®­îc gäi lµ cæ phiÕu v« danh. §Õn møc ph¸t triÓn cao, ng­êi lËp c«ng ty ®¸nh vµo tÝnh h¸m lîi cña c¸c cæ ®«ng. Hä ghi trong ®iÒu lÖ c«ng ty lµ sÏ b¸n cæ phiÕu ­u ®·i cho cæ ®«ng nµo kh«ng ®ßi quyÒn qu¶n trÞ c«ng ty. Gäi lµ cæ phiÕu ­u ®·i, môc ®Ých cña nã lµ thu hót ®­îc vèn nh­ng kh«ng bÞ mÊt quyÒn qu¶n trÞ c«ng ty. Cæ phiÕu nµy th­êng cã møc cæ tøc cao h¬n c¸c cæ phiÕu th­êng. §Ó huy ®éng vèn, c«ng ty sÏ b¸n cæ phiÕu cho cæ ®«ng tuú theo sè tiÒn cÇn cã. NÕu ®Þnh b¸n cho c«ng chóng, tr­íc khi b¸n c«ng ty ph¶i ®¨ng ký cæ phiÕu víi UBCKNN. Sau khi gäi vèn lÇn ®Çu, nh÷ng lÇn sau muèn t¨ng vèn, c«ng ty ph¶i b¸n nèt sè cæ phiÕu cßn gi÷ l¹i ban ®Çu, hay ph¸t hµnh mét ®ît cæ phiÕu míi, gäi lµ ph¸t hµnh míi. Lo¹i nµy, bao nhiªu th× do héi ®ång qu¶n trÞ cña c«ng ty quyÕt ®Þnh. Mçi lÇn ph¸t hµnh míi th× c«ng ty l¹i ph¶i lµm thñ tôc ®¨ng ký víi UBCK. §iÒu nµy kh¸c víi khi vay tiÒn ng©n hµng, do vËy phÝ tæn ®Ó huy ®éng vèn trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n th­êng cao h¬n. BiÖn ph¸p nµo ®Ó khuyÕn khÝch cæ ®«ng mua cæ phiÕu. NÕu ®· b¸n chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n råi, mçi lÇn ph¸t hµnh míi, c«ng ty ®Æt ra 3 c¸ch thu hót cæ ®«ng. C¸ch thø nhÊt lµ ph¸t hµnh chøng quyÒn ®èi víi nh©n viªn cña c«ng ty. §ã lµ quyÒn mua hay b¸n mét sè cæ phiÕu víi gi¸ Ên ®Þnh. C¸ch thø hai lµ Ên ®Þnh quyÒn cho ng­êi n¾m cæ phiÕu th«ng th­êng. Cã “quyÒn” hä ®­îc mua mét sè cæ phiÕu th«ng th­êng míi ph¸t hµnh víi mét gi¸ ®· Ên ®Þnh. Lo¹i thø 3 lµ lo¹i dµnh cho ng­êi n¾m cæ phiÕu ­u ®·i, hä ®­îc cÊp mét chøng quyÒn cho phÐp ®­îc mua tr­íc mét sè l­îng cæ phiÕu phæ th«ng nhÊt ®Þnh tr­íc mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh. §èi víi tr¸i phiÕu, ®Ó ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ra c«ng chóng c«ng ty còng cÇn ph¶i lµm thñ tôc xin phÐp víi UBCKNN vµ ph¶i cã ®ñ mét sè tiªu chuÈn nhÊt ®Þnh. 2. §iÒu kiÖn vµ thñ tôc ph¸t hµnh chøng kho¸n cña doanh nghiÖp Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng thu hót vèn ®Çu t­ cã vai trß rÊt quan träng ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. §èi víi c¸c kªnh huy ®éng vèn hiÖn nay huy ®éng vèn trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n lµ mét kªnh huy ®éng chñ yÕu vµ ®­îc c¸c doanh nghiÖp sö dông réng r·i. Bëi v× huy ®éng vèn qua TTCK sÏ gióp doanh nghiÖp cã ®­îc nguån vèn lín vµ æn ®Þnh. §Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c c«ng ty cæ phÇn viÖc huy ®éng vèn qua thÞ tr­êng chøng kho¸n gióp doanh nghiÖp kh«ng ph¶i phô thuéc vµo vèn vay. Muèn gäi vèn ®Çu t­ th× c¸c doanh nghiÖp ph¶i ph¸t hµnh chøng kho¸n, viÖc ph¸t hµnh chøng kho¸n ®­îc chia thµnh 2 lo¹i: ph¸t hµnh chøng kho¸n lÇn ®Çu vµ ph¸t hµnh c¸c ®ît tiÕp theo. - Ph¸t hµnh chøng kho¸n lÇn ®Çu lµ viÖc tæ chøc ph¸t hµnh chøng kho¸n lÇn ®Çu tiªn ra c«ng chóng sau khi doanh nghiÖp ®· héi tô ®ñ nh÷ng ®iÒu kiÖn theo quy ®Þnh cña nhµ n­íc víi viÖc ph¸t hµnh chøng kho¸n lÇn ®Çu. - Ph¸t hµnh chøng kho¸n c¸c ®ît tiÕp theo lµ ho¹t ®éng ph¸t hµnh nh»m môc ®Ých t¨ng thªm vèn cña tæ chøc ph¸t hµnh. C¸c doanh nghiÖp ph¸t hµnh ®ît tiÕp theo ®· cã chøng kho¸n ph¸t hµnh ®ît ®Çu. 2.1. §iÒu kiÖn ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng §èi víi ph¸t hµnh lÇn ®Çu(IPO) §iÒu kiÖn quy ®Þnh ®èi víi c¸c c«ng ty ph¶i ®¸p øng tr­íc khi ®­îc phÐp ph¸t hµnh chøng kho¸n lÇn ®Çu ra c«ng chóng ®­îc quy ®Þnh cô thÓ trong nghÞ ®Þnh sè 144/N§-CP/2003 ngµy 28 th¸ng 11 n¨m 2003 cña chÝnh phñ vÒ chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n. Theo nghÞ ®Þnh nµy ®Ó ph¸t hµnh chøng kho¸n lÇn ®Çu ra c«ng chóng c«ng ty cÇn tho¶ m·n c¸c chØ tiªu cã thÓ chia lµm 2 nhãm lµ chØ tiªu ®Þnh l­îng vµ chØ tiªu ®Þnh tÝnh. C¸c chØ tiªu ®Þnh l­îng - C«ng ty ph¶i cã mét sè vèn nhÊt ®Þnh, ®èi víi ph¸t cæ phiÕu lÇn ®Çu ra c«ng chóng th× sè vèn tèi thiÓu cña c«ng ty khi ®¨ng ký ph¸t hµnh lµ 5 tû ®ång, ®èi víi tr¸i phiÕu ph¸t hµnh lÇn ®Çu ra c«ng chóng th× sè vèn tèi thiÓu lµ 10 tû ®ång. - Sè n¨m liªn tôc ho¹t ®éng kinh doanh cã l·i ( §èi víi cæ phiÕu, tr¸i phiÕu c«ng ty lÇn ®Çu ra c«ng chóng th× ho¹t ®éng kinh doanh cña n¨m liÒn tr­íc n¨m ®¨ng ký ph¸t hµnh ph¶i cã l·i) - Sè l­îng nhµ ®Çu t­ vµ tû lÖ ph¸t hµnh ra c«ng chóng(tèi thiÓu ph¶i cã 50 nhµ ®Çu t­ vµ 80% sè l­îng chøng kho¸n ph¸t hµnh b¸n ®­îc) C¸c chØ tiªu ®Þnh tÝnh - Ph­¬ng ¸n kh¶ thi ®èi víi viÖc sö dông vèn thu ®­îc - §èi víi ph¸t hµnh tr¸i phiÕu th× b¾t buéc ph¶i cã tæ chøc b¶o l·nh ph¸t hµnh - Ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc ®¹i diÖn nguêi chñ quyÒn së h÷u ®èi víi tr¸i phiÕu ph¸t hµnh. §èi víi ph¸t hµnh c¸c ®ît tiÕp theo th× c«ng ty còng cÇn ph¶i tu©n theo c¸c quy ®Þnh nh­ lÇn ®Çu. 2.2. Thñ tôc ®¨ng ký ph¸t hµnh chøng kho¸n Tr­íc khi chuÈn bÞ hå s¬ xin phÐp ph¸t hµnh, tæ chøc ph¸t hµnh ph¶i th«ng qua néi dung ph¸t hµnh ra c«ng chóng t¹i ®¹i héi thµnh viªn hoÆc ®¹i héi cæ ®«ng. Sau ®ã lùa chän nhµ b¶o l·nh ph¸t hµnh (nÕu cÇn) vµ ký kÕt hîp ®ång b¶o l·nh. Sau ®ã lËp hå s¬ ®¨ng ký ph¸t hµnh bao gåm: §èi vãi cæ phiÕu - §¬n ®¨ng ký ph¸t hµnh - B¶n sao hîp lÖ giÊy chøng nhËn kinh doanh cña c«ng ty - §iÒu lÖ cña c«ng ty - QuyÕt ®Þnh cña ®¹i héi ®ång cæ ®«ng th«ng qua viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu ra c«ng chóng. - B¶n c¸o b¹ch - Danh s¸ch s¬ yÕu lý lÞch thµnh viªn héi ®ång qu¶n trÞ, ban gi¸m ®èc, ban kiÓm so¸t. - C¸c b¸o c¸o tµi chÝnh 2 n¨m liªn tôc tr­íc n¨m ®¨ng ký ph¸t hµnh vµ ®­îc kiÓm to¸n - Cam kÕt b¶o l·nh ph¸t hµnh nÕu cã §èi víi c¸c c«ng ty muèn ®¨ng ký ph¸t hµnh thªm cæ phiÕu th× còng ph¶i cã ®¬n vµ quyÕt ®Þnh cña ®¹i héi ®ång cæ ®«ng, danh s¸ch , cam kÕt b¶o l·nh vµ c¸c tµi liÖu bæ sung thay ®æi khi ph¸t hµnh lÇn ®Çu. §èi víi ph¸t hµnh tr¸i phiÕu - C¸c giÊy tê gièng nh­ ph¸t hµnh cæ phiÕu, tuy nhiªn ®èi víi quyÕt ®Þnh th«ng qua ph¸t hµnh tr¸i phiÕu chØ cÇn quyÕt ®Þnh cña H§QT. - Cam kÕt thùc hiÖn nghÜa vô cña tæ chøc ph¸t hµnh víi nhµ ®Çu t­. - Hîp ®ång gi÷a tæ chøc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu vµ ng­êi ®¹i diÖn së h÷u tr¸i phiÕu. - Biªn b¶n x¸c ®Þnh gi¸ trÞ tµi s¶n b¶o ®¶m hoÆc giÊy chÊp nhËn b¶o l·nh thanh to¸n cña tæ chøc b¶o l·nh trong tr­êng hîp ph¸t hµnh tr¸i phiÕu cã b¶o ®¶m. Sau khi nép hå s¬ xin phÐp ph¸t hµnh lªn UBCK nhµ n­íc. c«ng ty thùc hiÖn c¸c b­íc tiÕp theo lµ c«ng bè ph¸t hµnh vµ chµo b¸n ra c«ng chóng. 3. Niªm yÕt chøng kho¸n Sau khi ph¸t hµnh chøng kho¸n, ®Ó huy ®éng vèn ®Çu t­ doanh nghiÖp cã thÓ thùc hiÖn viÖc niªm yÕt chøng kho¸n cña m×nh trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. Niªm yÕt chøng kho¸n sÏ gióp doanh nghiÖp cã thÓ th«ng qua gi¸ chøng kho¸n cña m×nh ®Ó tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p huy ®éng vèn nÕu cÇn. V× khi niªm yÕt gi¸ cæ phiÕu vµ tr¸i phiÕu cña doanh nghiÖp sÏ do thÞ tr­êng quyÕt ®Þnh. C«ng ty cã chøng kho¸n muèn ®­îc niªm yÕt ph¶i ®­îc Uû ban chøng kho¸n nhµ n­íc cÊp giÊy phÐp. Mçi lo¹i chøng kho¸n chØ ®­îc niªm yÕt t¹i mét trung t©m giao dÞch chøng kho¸n. §Ó niªm yÕt cæ phiÕu c«ng ty cÇn cã nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh: sè vèn t¹i thêi ®iÓm xin phÐp niªm yÕt tõ 5 tû ®ång trë lªn, ho¹t ®éng kinh doanh 2 n¨m liÒn tr­íc ph¶i cã l·i. §èi víi doanh nghiÖp nhµ n­íc cæ phÇn ho¸ thÞ ho¹t ®éng n¨m liÒn tr­íc ph¶i cã l·i. Ngoµi ra, c¸c cæ ®«ng lµ thµnh viªn cña héi ®ång qu¶n trÞ, ban gi¸m ®èc, Ban KiÓm so¸t cña c«ng ty ph¶i cam kÕt n¾m gi÷ Ýt nhÊt 50% sè cæ phiÕu do m×nh së h÷u trong thêi gian 03 n¨m kÓ tõ ngµy niªm yÕt. Tèi thiÓu 20% vèn cæ phÇn ph¶i do Ýt nhÊt 50 cæ ®«ng ngoµi tæ chøc ph¸t hµnh n¾m gi÷.(Víi c«ng ty cã sè vèn 100 tû trë lªn th× 15%) §èi víi viÖc niªm yÕt tr¸i phiÕu, c«ng ty cæ phÈn c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, doanh nghiÖp nhµ n­íc cã vèn ®iÒu lÖ t¹i thêi ®iÓm xin ®¨ng ký niªm yÕt lµ 10 tû ®ång, ho¹t ®éng kinh doanh 2 n¨m liÒn cã l·i vµ cã Ýt nhÊt 50 ng­êi së h÷u tr¸i phiÕu. ViÖc ®¨ng ký niªm yÕt chøng kho¸n còng cã c¸c giÊy tê t­¬ng tù nh­ hå s¬ xin ph¸t hµnh chøng kho¸n ®ît ®Çu ngoµi ra cßn mét sè giÊy tê bæ sung sæ theo dâi cæ ®«ng, cam kÕt gi÷ sè cæ phiÕu cña thµnh viªn Ban gi¸m ®èc, H§QT… PhÇn III thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n ®¸p øng nhu cÇu vèn ®Çu t­ cña doanh nghiÖp I. Thùc tr¹ng huy ®éng vèn cña c¸c doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n viÖt nam ThÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam ®­îc thµnh lËp ®­îc 4 n¨m, nh»m t¹o mét kªnh huy ®éng vèn ngoµi nguån vèn vay gióp c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam cã thÓ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh, b»ng viÖc huy ®éng vèn ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh. MÆc dï míi ®i vµo ho¹t ®éng ch­a l©u nh­ng viÖc tæ chøc ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh c«ng ®¸ng khÝch lÖ. HiÖn nay, ®· cã 23 c«ng ty cæ phÇn niªm yÕt trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n víi tæng gi¸ trÞ cæ phiÕu niªm yÕt 1.120 tû ®ång, trong ®ã riªng n¨m 2003 ®· cã n¨m c«ng ty ph¸t hµnh thªm cæ phiÕu ®Ó t¨ng vèn víi tæng gi¸ trÞ 155 tû ®ång. Cho ®Õn cuèi n¨m 2003 thÞ tr­êng chøng kho¸n tæ chøc ®­îc gÇn 700 phiªn giao dÞch víi tæng trÞ gi¸ giao dÞch h¬n 5 ngh×n tû. §· x©y dùng ®­îc mét hÖ thèng c¸c tæ chøc trung gian ho¹t ®éng trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n, bao gåm 13 c«ng ty chøng kho¸n, mét c«ng ty qu¶n lý quü ®Çu t­ chøng kho¸n víi tæng sè vèn ®iÒu lÖ gÇn 600 tû, c¸c tæ chøc l­u ký, ng©n hµng l­u ký, ng©n hµng chØ ®Þnh thanh to¸n ®· h×nh thµnh. C¸c trung gian tµi chÝnh ®· lµm tèt vai trß m«i giíi mua b¸n chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng tËp trung; tÝch cùc tham gia b¶o l·nh ph¸t hµnh vµ t­ vÊn cho c¸c c«ng ty trong viÖc niªm yÕt vµ cung cÊp th«ng tin cho nhµ ®Çu t­; thùc hiÖn tèt viÖc thanh to¸n bï trõ c¸c giao dÞch chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng. MÆc dï ®¹t ®­îc mét sè kÕt qu¶ nh­ ®· nªu trªn, tuy nhiªn trong n¨m 2003 ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam còng ®· béc lé râ nh÷ng ®iÓm h¹n chÕ ¶nh h­ëng ®Õn thu hót vèn ®Çu t­ cña doanh nghiÖp Quy m« thÞ tr­êng nhá bÐ ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu huy ®éng vèn cña trung vµ dµi h¹n cho nÒn kinh tÕ, ch­a tæ chøc ®­îc c¸c thÞ tr­êng thø cÊp cã hiÖu qu¶. Khèi l­îng giao dÞch gi¸ chøng kho¸n vµ chØ sè Vn-index trong 9 th¸ng ®Çu n¨m 2003 vµ c¶ 2004 ®Òu suy gi¶m liªn tôc g©y t©m lý hoang mang cho nhµ ®Çu t­. C¸c c«ng ty niªm yÕt cæ phiÕu cã quy m« kh«ng lín vµ ch­a ph¶i lµ c¸c doanh nghiÖp hÊp dÉn ®èi víi nhµ ®Çu t­. Ch­a g¾n ®­îc cæ phÇn ho¸ DNNN víi ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng ®Ó niªm yÕt trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. Mét sè c«ng ty sau khi niªm yÕt ®· béc lé nh÷ng yÕu kÐm trong qu¶n trÞ kinh doanh, ®Çu t­ kh«ng cã hiÖu qu¶ ¶nh h­ëng lßng tin cña giíi ®Çu t­. C¸c c«ng ty chøng kho¸n míi chØ cã mÆt ë c¸c thµnh phè lín, chñ yÕu lµ triÓn khai nghiÖp vô m«i giíi, c¸c ho¹t ®éng nghiÖp vô kh¸c nh­ b¶o l·nh ph¸t hµnh, t­ vÊn ®Çu t­ cßn h¹n chÕ. C«ng t¸c c«ng khai ho¸ th«ng tin trªn thÞ tr­êng nãi chung vµ c«ng ty niªm yÕt nãi riªng cßn ch­a ®¸p øng mong ®îi cña nhµ ®Çu t­ ¶nh h­ëng ®Õn lßng tin cña c«ng chóng. Ph¹m vi vµ néi dung tuyªn truyÒn vµ phæ cËp kiÕn thøc vÒ chøng kho¸n vµ TTCK cßn h¹n chÕ, ch­a thùc sù phï hîp víi c¸c ®èi t­îng ®µo t¹o tuyªn truyÒn rÊt ®a d¹ng hiÖn nay. Nguyªn nh©n cña h¹n chÕ tån t¹i lµ do trong ®iÒu hµnh thùc tiÔn hÖ thèng thÞ tr­êng bÞ chia c¾t: thÞ tr­êng tiÒn tÖ do Ng©n hµng nhµ n­íc qu¶n lý, thÞ tr­êng b¶o hiÓm l¹i do Bé tµi chÝnh ®iÒu hµnh, thÞ tr­êng chøng kho¸n do UBCKNN qu¶n lý gi¸m s¸t. C¸c bé ngµnh ®Òu x©y dùng chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña ngµnh m×nh, song ch­a cã sù tæng hîp thèng nhÊt chiÕn l­îc ph¸t triÓn thÞ tr­êng tµi chÝnh nãi chung. V× vËy, ®Þnh h­íng vµ c¸c gi¶i ph¸p thùc hiÖn thiÕu ®ång bé, ch­a chó träng vµo ph¸t triÓn thÞ tr­êng vèn. C«ng t¸c x©y dùng ban hµnh v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt cßn chËm cã nguyªn nh©n kh¸ch quan lµ UBCKNN kh«ng cã chøc n¨ng ban hµnh v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt, viÖc ban hµnh do c¸c ngµnh kh¸c thùc hiÖn nªn cßn chËm. Nguyªn nh©n c¬ b¶n nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ch­a thùc sù huy ®éng vèn qua TTCK, mµ tr«ng chê û l¹i nguån vèn vay cña nhµ n­íc. NhiÒu doanh nghiÖp e ng¹i kiÓm to¸n vµ c«ng bè th«ng tin khi niªm yÕt trªn TTCK . C¸c doanh nghiÖp niªm yÕt kh«ng ph¶i lµ doanh nghiÖp lín, cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn vµ hÊp dÉn nhµ ®Çu t­. Ngoµi ra, ë mét sè c«ng ty niªm yÕt tû lÖ vèn thuéc së h÷u nhµ n­íc cßn kh¸ cao do vËy khèi l­îng cæ phiÕu thùc sù ®­a vµo giao dÞch cßn thÊp. MÆc dï t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña ViÖt Nam mÊy n¨m gÇn ®©y rÊt kh¶ quan, nh­ng nh×n chung nÒn kinh tÕ n­íc ta cßn nhiÒu khã kh¨n, thu nhËp cña ng­êi d©n cßn thÊp, ch­a cã chÝnh s¸ch phï hîp ®Ó khai th¸c nguån lùc tµi chÝnh trong d©n. II. C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao kh¶ n¨ng huy ®éng vèn cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n Theo chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña TTCK ®Õn n¨m 2010 ®· ®­îc Thñ t­íng ChÝnh phñ phª duyÖt, víi khung ph¸p lý míi lµ nghÞ ®Þnh 144 CP vµ quyÕt ®Þnh 146 cña thñ t­íng chÝnh phñ. §Ó ph¸t triÓn TTCK nh»m ph¸t huy kh¶ n¨ng huy ®éng vèn cña nÒn kinh tÕ trong thêi gian tíi cÇn thùc hiÖn mét sè gi¶i ph¸p sau: C¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn cÇn phèi hîp ®Ó tiÕp tôc ban hµnh c¸c v¨n b¶n mang tÝnh kü thuËt nghiÖp vô. Nhµ n­íc cÇn sím ban hµnh LuËt Chøng kho¸n vµ c¸c v¨n b¶n liªn quan ®Õn chøng kho¸n kh«ng niªm yÕt. Bé KÕ ho¹ch ®Çu t­ vµ ban ®æi míi doanh nghiÖp lùa chän mét sè doanh nghiÖp lín vµo niªm yÕt trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n theo h­íng g¾n cæ phÇn ho¸ víi ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng vµ niªm yÕt trªn TTCK. Bªn c¹nh viÖc ®­a cæ phiÕu vµo niªm yÕt cÇn ®Èy m¹nh viÖc ®­a tr¸i phiÕu c«ng ty vµo niªm yÕt. UBCKNN cÇn phèi hîp víi NHNN nghiªn cøu ban hµnh c¸c quy ®Þnh h­íng dÉn ®Ó thÝ ®iÓm lùa chän mét sè ng©n hµng th­¬ng m¹i cæ phÇn tham gia niªm yÕt trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n vµ thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p hç trî ph¸t triÓn th«ng qua c¸c dÞch vô trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. Nghiªn cøu ban hµnh chÝnh s¸ch thuÕ ®Ó khuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®èi víi c¸c ®èi t­îng tham gia TTCK. KhÈn tr­¬ng x©y dùng c¬ së vËt chÊt-kü thuËt, hÖ thèng giao dÞch chuÈn bÞ bé m¸y nh©n sù ®Ó sím ®­a TTGDCK Hµ Néi vµo ho¹t ®éng. Më réng m¹ng l­íi quy m«, ph¹m vi ho¹t ®éng, n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n. Thµnh lËp mét sè c«ng ty qu¶n lý quü, vµ quü ®Çu t­ chøng kho¸n ph¸t hµnh chøng chØ ra c«ng chóng, niªm yÕt trªn TTCK. Hoµn thiÖn tõng b­íc c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña thÞ tr­êng b»ng c¸ch n©ng cÊp, hiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng giao dÞch vµ gi¸m s¸t thÞ tr­êng cña TTGDCK, tù ®éng ho¸ l­u ký vµ thanh to¸n bï trõ. T¨ng c­êng qu¶n lý gi¸m s¸t thÞ tr­êng th«ng qua viÖc tæ chøc vµ hoµn thiÖn c¸c ho¹t ®éng theo dâi. KiÓm tra thanh tra c¸c ho¹t ®éng trªn thÞ tr­êng, ®Ó kÞp thêi ban hµnh chÝnh s¸ch ®iÒu chØnh phï hîp vµ xö lý c¸c hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt. T¨ng c­êng ho¹t ®éng c«ng bè th«ng tin cña c¸c ®èi t­îng tham gia trªn TTCK, ®¸p øng nhu cÇu ®Çy ®ñ th«ng tin cho c«ng chóng nhµ ®Çu t­ ®Ó cã quyÕt ®Þnh hîp lý. XuÊt ph¸t tõ nhu cÇu kh¸ch quan vÒ vèn ®Çu t­ trung vµ dµi h¹n cña doanh nghiÖp vµ nÒn kinh. Trªn c¬ së ChiÕn l­îc ph¸t triÓn TTCK ®Õn n¨m 2010, d­íi sù chØ ®¹o s¸t sao cña chÝnh phñ vµ sù phèi hîp cña c¸c bé ngµnh ®Ó tõng b­íc ®­a TTCK trë thµnh mét kªnh huy ®éng vèn chñ yÕu còng nh­ ®ãng vai trß trong viÖc c«ng khai th«ng tin cña doanh nghiÖp. KÕt LuËn ThÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam ®ang chËp ch÷ng b­íc ®i nh÷ng b­íc ®Çu tiªn. Víi vai trß quan träng trong viÖc huy ®éng vèn ®Çu t­ cho nÒn kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ cho c¸c doanh nghiÖp, thÞ tr­êng chøng kho¸n ®ang trë thµnh mét c«ng cô ®Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp vµ cña nÒn kinh tÕ. ViÖc huy ®éng vèn trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam hiÖn nay cßn nhiÒu bÊt cÊp. MÆc dï, TTCK ch­a trë thµnh mét kªnh huy ®éng vèn chñ yÕu nh­ng trong t­¬ng lai víi sù quan t©m cña nhµ n­íc, víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña KTTT tin r»ng TTCK ViÖt nam sÏ chøng tá vai trß cña nã. Tµi liÖu tham kh¶o 1. TS. NguyÔn B¹ch NguyÖt - Gi¸o tr×nh LËp dù ¸n ®Çu t­ - NXB khkt 2004 2. TËp tµi liÖu vÒ chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n cña Trung t©m nghiªn cøu vµ båi d­ìng nghiÖp vô chøng kho¸n. 3. §Æc san Kinh tÕ 2003 cña TBKT 4. T¹p chÝ Kinh tÕ Sµi Gßn. 5. T¹p chÝ §Çu t­ chøng kho¸n. 6. Gi¸o tr×nh thÞ tr­êng chøng kho¸n – NXBTC 2002 §¹i Häc KTQD 7. Trang Web www.stockmarket.vnn.vn