Đề tài Hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính đối với doanh nghiệp viễn thông ở Việt Nam theo mô hình tập đoàn kinh tế trong điều kiện phát triển và hội nhập

bé gi¸o dôc vμ ®μo t¹o bé tμi chÝnh häc viÖn tμi chÝnh -------]^------- trÇn duy h¶i hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh ®èi víi doanh nghiÖp viÔn th«ng ë viÖt namtheo m« h×nh tËp ®oµn kinh tÕtrong ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn vµ héi nhËp Chuyªn ngµnh: kinh tÕ tμi chÝnh - ng©n hμng M· sè : 62.31.12.01 tãm t¾t luËn ¸n tiÕn sÜ kinh tÕ hμ néi - 2009 c«ng tr×nh ®−îc hoμn thμnh t¹i häc viÖn tμi chÝnh Ng−êi h−íng dÉn khoa häc: 1. GS.TS Vò V¨n Ho¸ 2. TS Phan V¨n Th−êng Ph¶n biÖn 1: GS, TS NguyÔn V¨n Nam §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n Ph¶n biÖn 2: GS, TS Bïi Xu©n Phong Häc viÖn C«ng nghÖ B−u chÝnh ViÔn th«ng Ph¶n biÖn 3: PGS, TSKH §ç Nguyªn Kho¸t Tæng c«ng ty Hµng kh«ng ViÖt Nam LuËn ¸n sÏ ®−îc b¶o vÖ tr−íc Héi ®ång chÊm luËn ¸n cÊp Nhµ n−íc häp t¹i: Häc viÖn Tµi chÝnh Vµo håi: giê ngµy th¸ng n¨m 2009 Cã thÓ t×m hiÓu luËn ¸n t¹i: - Th− viÖn Quèc gia - Th− viÖn Häc viÖn Tµi chÝnh c¸c c«ng tr×nh cña t¸c gi¶ ®∙ c«ng bè cã liªn quan ®Õn luËn ¸n 1. TrÇn Duy H¶i (2007), "Mét sè vÊn ®Ò vÒ c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh cho nghiªn cøu ph¸t triÓn cña c¸c TËp ®oµn viÔn th«ng ViÖt Nam", B−u chÝnh viÔn th«ng vµ C«ng nghÖ th«ng tin, (1/7), Tr. 40 2 TrÇn Duy H¶i (2007), "§æi míi c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh ®èi víi doanh nghiÖp ViÔn th«ng khi ViÖt Nam gia nhËp Tæ chøc th−¬ng m¹i thÕ giíi", B−u chÝnh viÔn th«ng vµ C«ng nghÖ th«ng tin, (1/11), Tr. 49 Më ®Çu 1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi nghiªn cøu Tr¶i qua qua 20 n¨m (1986 - 2006), sù nghiÖp ®æi míi cña ®Êt n−íc ta ®· ®¹t ®−îc nh÷ng thµnh tùu quan träng, trong ®ã cã sù ®ãng gãp kh«ng nhá cña lÜnh vùc b−u chÝnh viÔn th«ng (BCVT) vµ c«ng nghÖ th«ng tin (CNTT). Hai m−¬i n¨m qua, BCVT ®· kh«ng ngõng ph¸t triÓn vµ thu ®−îc nh÷ng thµnh tùu hÕt søc quan träng, ®−îc §¶ng vµ Nhµ n−íc ®¸nh gi¸ lµ mét trong nh÷ng ngµnh dòng c¶m, s¸ng t¹o ®i ®Çu trong sù nghiÖp ®æi míi cña ®Êt n−íc. Tuy nhiªn, trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, ®Æc biÖt trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ ngµy cµng héi nhËp s©u vµo kinh tÕ quèc tÕ, ViÖt Nam ®· trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña Tæ chøc th−¬ng m¹i thÕ giíi WTO ®ang ®Æt ra cho doanh nghiÖp ViÔn th«ng (DNVT) ViÖt Nam nh÷ng vËn héi còng nh− nh÷ng th¸ch thøc míi, rÊt cÇn c¸c doanh nghiÖp ph¶i tù nh×n nhËn ®¸nh gi¸ l¹i nh÷ng c«ng viÖc ®· lµm ®−îc, còng nh− nh÷ng vÊn ®Ò cÇn ph¶i tiÕp tôc gi¶i quyÕt, để héi nhËp vµ c¹nh tranh thắng lîi trë thµnh nh÷ng tËp ®oµn ViÔn th«ng hµng ®Çu trong khu vùc vµ v−¬n ra thÕ giíi. C¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh víi t− c¸ch lµ mét bé phËn cÊu thµnh quan träng cña c¸c c¬ chÕ qu¶n lý trong DNVT thêi gian qua ®· cã nh÷ng thµnh c«ng nhÊt ®Þnh trong c«ng t¸c qu¶n lý, gióp cho c¸c DNVT ph¸t triÓn tèt. Bªn c¹nh ®ã, nh÷ng c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh hiÖn nay còng béc lé nh÷ng ®iÓm cßn h¹n chÕ ®ßi hái cã nh÷ng nghiªn cøu ®Ó söa ®æi, bæ sung, hoµn thiÖn cho phï hîp. Víi nh÷ng ý nghÜa ®ã, t¸c gi¶ lùa chän ®Ò tµi: "Hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh ®èi víi doanh nghiÖp ViÔn th«ng ë ViÖt Nam theo m« h×nh TËp ®oµn kinh tÕ trong ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn vµ héi nhËp" ®Ó nghiªn cøu vµ ®−a ra c¸c gi¶i ph¸p víi c¸c néi dung chñ yÕu lµ ®æi míi vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch vÒ phÝa Nhµ n−íc còng nh− c¸c c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh cña c¸c DNVT. Víi mong muèn t×m ra nh÷ng ®éng lùc míi ®Ó thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp còng nh− ngµnh dÞch vô viÔn th«ng ë ViÖt Nam. 2. Môc ®Ých cña ®Ò tµi nghiªn cøu - Nghiªn cøu c¬ së lý luËn vÒ c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh ®èi víi TËp ®oµn kinh tÕ. - Lµm s¸ng tá thùc tiÔn trªn c¬ së kh¶o s¸t thùc tr¹ng c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh cña c¸c DNVT ë ViÖt Nam hiÖn nay, nh÷ng khã kh¨n bÊt cËp trong c¬ chª qu¶n lý tµi chÝnh. §Æc biÖt lµ kh¶o s¸t thùc tÕ tõ m« h×nh qu¶n lý cña tËp ®oµn BCVT ViÖt Nam, doanh nghiÖp nhµ n−íc (DNNN) chñ lùc trong lÜnh vùc nµy. Tõ ®ã, ®èi chiÕu víi kinh nghiÖm cña mét sè tËp ®oµn ViÔn th«ng lín ë n−íc ngoµi nh»m ®óc rót nh÷ng bµi häc cÇn thiÕt. - §Ò xuÊt nh÷ng gi¶i ph¸p hoµn thiÖn vµ ®æi míi c¬ chÕ chÝnh s¸ch qu¶n lý tµi chÝnh ®èi víi DNVT tõ 2 gãc ®é: Tõ phÝa c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña Nhµ n−íc vµ tõ néi t¹i doanh nghiÖp. 3. §èi t−îng vµ ph¹m vi cña ®Ò tµi nghiªn cøu §èi t−îng nghiªn cøu cña ®Ò tµi lµ c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh cña c¸c DNVT. Ph¹m vi nghiªn cøu: §Ó tËp trung kh¸i qu¸t ho¸, gi¶i quyÕt vÊn ®Ò cÇn nghiªn cøu. LuËn ¸n chØ tËp trung nghiªn cøu trong ph¹m vi c¸c DNVT kinh doanh ®a sè c¸c lo¹i h×nh dÞch vô (bao gåm c¸c doanh nghiÖp ViÔn th«ng ®−îc phÐp thiÕt lËp h¹ tÇng m¹ng, ®−îc phÐp kinh doanh c¸c dÞch vô viÔn th«ng c¬ b¶n vµ c¸c dÞch vô gia t¨ng gi¸ trÞ). Do c¸c doanh nghiÖp trong ph¹m vi nghiªn cøu ®−îc cung cÊp hÇu hÕt c¸c lo¹i h×nh dÞch vô viÔn th«ng, nªn viÖc nghiªn cøu ë ph¹m vi nµy sÏ bao hµm ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin cÇn thiÕt phôc vô cho ®Ò tµi. §Ò tµi còng ®Æc biÖt quan t©m nghiªn cøu c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh cña tËp ®oµn BCVT Quèc gia ViÖt Nam lµ doanh nghiÖp chñ lùc trong lÜnh vùc viÔn th«ng, ®−îc Nhµ n−íc giao n¾m gi÷ hÇu hÕt c¸c c¬ së h¹ tÇng th«ng tin quèc gia víi nh÷ng lÞch sö vµ ®Æc thï riªng ®Ó cã nh÷ng gi¶i ph¸p phï hîp. 4. ý nghÜa khoa häc vµ thùc tiÔn cña ®Ò tµi nghiªn cøu LuËn ¸n nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ TËp ®oµn kinh tÕ vµ c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh ®èi víi TËp ®oµn kinh tế. Nh÷ng c¬ së ®ã gióp cho viÖc nghiªn cøu thùc tr¹ng c¸c c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh ®èi víi c¸c DNVT ®Ó rót ra nh÷ng h¹n chÕ trong c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh hiÖn t¹i. Trªn c¬ së ®ã, ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh ®èi víi DNVT ë ViÖt Nam theo m« h×nh TËp ®oµn kinh tÕ. 5. KÕt cÊu luËn ¸n Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn, luËn ¸n ®−îc chia thµnh 3 ch−¬ng: Ch−¬ng 1 nh÷ng luËn cø c¬ b¶n vÒ c¬ chÕ qu¶n lý tμi chÝnh cña tËp ®oμn kinh tÕ 1.1. Tæng quan vÒ tËp ®oμn kinh tÕ 1.1.1. Kh¸i niÖm vÒ TËp ®oµn kinh tÕ TËp ®oµn kinh tÕ lµ tæ chøc kinh tÕ cã qui m« lín, cã c¬ cÊu së h÷u, tæ chøc vµ kinh doanh ®a d¹ng, nã võa cã chøc n¨ng s¶n xuÊt kinh doanh (SXKD), võa cã chøc n¨ng liªn kÕt kinh tÕ nh»m t¨ng c−êng kh¶ n¨ng tÝch tô, tËp trung cao nhÊt c¸c nguån lùc ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. 1.1.2. C¸c h×nh thøc, ®Æc ®iÓm vµ m« h×nh cÊu tróc cña TËp ®oµn kinh tÕ Cã nhiÒu c¸ch thøc kh¸c nhau khi ph©n lo¹i c¸c TËp ®oµn kinh tÕ: * C¨n cø vµo tr×nh ®é tæ chøc vµ tªn gäi thùc tÕ: C¸c TËp ®oµn kinh tÕ cã c¸c h×nh thøc chñ yÕu nh−: Cartel; Syndicate; Trust; Consortium; Concern; Conglomerate... * C¨n cø vµo ph−¬ng thøc h×nh thµnh: C¨n cø vµo ph−¬ng thøc h×nh thµnh vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. TËp ®oµn kinh tÕ cã 3 h×nh thøc c¬ b¶n: Liªn kÕt ngang, liªn kÕt däc vµ liªn kÕt hçn hîp. * C¨n cø vµo b¶n chÊt liªn kÕt: H×nh thøc thø nhÊt, ®−îc h×nh thµnh theo nguyªn t¾c "liªn kÕt kinh tÕ" hay mét sè t¸c gi¶ gäi lµ "liªn kÕt mÒm". Theo ®ã, c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn thùc hiÖn liªn kÕt víi nhau trªn nÒn t¶ng c¸c hîp ®ång tho¶ thuËn víi nhau vÒ c¸c nguyªn t¾c chung trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh nhê x¸c ®Þnh qui m« s¶n xuÊt, sè l−îng vµ gi¸ c¶ s¶n phÈm, ph©n chia thÞ tr−êng, hîp t¸c nghiªn cøu khoa häc, c«ng nghÖ vµ trao ®æi b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ. H×nh thøc thø hai, ®−îc h×nh thµnh khi c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn trong TËp ®oµn liªn kÕt víi nhau trªn c¬ së "liªn kÕt chÆt chÏ vÒ vèn", hay cßn gäi lµ "liªn kÕt cøng". TËp ®oµn kinh tÕ cã mét sè ®Æc ®iÓm næi bËt, ®ã lµ: Mét: Cã qui m« rÊt lín vÒ vèn, lao ®éng vµ thÞ tr−êng. HÇu hÕt c¸c TËp ®oµn kinh tÕ ®Òu cã qui m« lín vµ ®Þa bµn kinh doanh réng. Hai: TËp ®oµn kinh tÕ lµ sù kÕt hîp cña nhiÒu ®¬n vÞ thµnh viªn, c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn chÞu sù chi phèi cña doanh nghiÖp mÑ. Th«ng qua viÖc doanh nghiÖp mÑ n¾m cæ phÇn chi phèi cña doanh nghiÖp thµnh viªn. Ba: Kinh doanh ®¬n ngµnh hoÆc ®a ngµnh. Bèn: TÝnh ®a d¹ng vÒ t− c¸ch ph¸p nh©n. N¨m: TËp ®oµn kinh tÕ th−êng ®a d¹ng vÒ së h÷u. 1.2. C¬ chÕ qu¶n lý tμi chÝnh ®èi víi tËp ®oμn kinh tÕ 1.2.1. Kh¸i niÖm C¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh ®èi víi TËp ®oµn kinh tÕ cã thÓ hiÓu lµ mét hÖ thèng bao gåm c¸c ph−¬ng ph¸p, h×nh thøc vµ c«ng cô qu¶n lý tµi chÝnh, ®−îc sö dông. §ång thêi, trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng tµi chÝnh cña TËp ®oµn kinh tÕ nh»m ®¹t ®−îc môc tiªu nhÊt ®Þnh. 1.2.2. Néi dung c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh ®èi víi TËp ®oµn kinh tÕ bao gåm - C¬ chÕ huy ®éng vèn - C¬ chÕ qu¶n lý sö dông vèn vµ tµi s¶n - C¬ chÕ qu¶n lý doanh thu, chi phÝ vµ ph©n phèi lîi nhuËn - C¬ chÕ h¹ch to¸n, kiÓm to¸n vµ kiÓm so¸t tµi chÝnh 1.3. Nh÷ng nh©n tè ¶nh h−ëng ®Õn c¬ chÕ qu¶n lý tμi chÝnh cña c¸c tËp ®oμn viÔn th«ng 1.3.1. Nh÷ng nh©n tè chung Nhãm c¸c nh©n tè bªn trong: Bao gåm qui m« vµ c¬ cÊu tæ chøc cña TËp ®oµn vµ ®Æc ®iÓm kinh tÕ ngµnh vµ TËp ®oµn kinh doanh; Nhãm c¸c nh©n tè bªn ngoµi: Gåm c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña Nhµ n−íc vµ quan hÖ vÒ së h÷u TËp ®oµn. 1.3.2. Nh©n tè ¶nh h−ëng do ®Æc ®iÓm kinh tÕ ngµnh ViÔn th«ng Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm, dÞch vô viÔn th«ng lµ mét d©y chuyÒn liªn tôc, khÐp kÝn vµ ph¶i cã sù tham gia tõ Ýt nhÊt cña hai ®¬n vÞ ViÔn th«ng trë lªn trong khi ®ã chØ cã mét ®¬n vÞ ®øng ra thu c−íc. Cho nªn, DNVT ph¶i ¸p dông chÝnh s¸ch h¹ch to¸n kinh tÕ toµn doanh nghiÖp. 1.4. Kinh nghiÖm cña mét sè tËp ®oμn viÔn th«ng trong khu vùc vμ trªn thÕ giíi Qua kh¶o s¸t nh÷ng tËp ®oµn ViÔn th«ng tại Trung Quèc, NhËt B¶n vµ Ph¸p, luËn ¸n ®· tæng kÕt vµ rót ra mét sè kinh nghiÖm nh− sau: - Từng bước tách và phân định rõ chức năng quản lý nhà nước về viễn thông và CNTT với chức năng trực tiếp quản lý kinh doanh viễn thông và CNTT. - Về quan hệ sở hữu: Do tính chất quan trọng của thông tin, đa số các tập đoàn Viễn thông đều bắt đầu từ những doanh nghiệp thuộc sở hữu của Nhà nước, kinh doanh độc quyền; cùng với sự phát triển của kinh tế thị trường (KTTT), các DNVT dần dần được chuyển đổi sang đa sở hữu hoạt động dưới dạng thức của các công ty cổ phần (CTCP), trong đó Nhà nước vẫn giữ một tỷ lệ sở hữu đáng kể theo từng thời kỳ, theo luật pháp từng nước và yêu cầu quản lý điều hành của từng Chính phủ trong từng giai đoạn. - Hình thành công ty mẹ, Nhà nước giữ cổ phần chi phối, giữ vai trò nòng cốt trong Tập đoàn, đảm nhiệm các chức năng chính là: quản lý và kinh doanh mạng trục quốc gia, kinh doanh các dịch vụ viễn thông cơ bản, chức năng nghiên cứu phát triển sản phẩm dịch vụ mới, đầu tư vốn vào các công ty con và hoạch định chính sách cho toàn tập đoàn. Trong từng thời kỳ, tùy theo đặc điểm của từng nước, Chính phủ quyết định ngành nghề kinh doanh chính của công ty mẹ thông qua quyền sở hữu, chi phối của mình. - Các công ty con là các doanh nghiệp do công ty mẹ sở hữu một phần vốn, kinh doanh chuyên sâu một hoặc nhiều dịch vụ gia tăng trên mạng; phát triển thị trường tại các địa bàn khác nhau trong và ngoài nước, cung cấp các giải pháp về viễn thông và CNTT trực tiếp cho khách hàng, người sử dụng dịch vụ (chuyên biệt cho từng lĩnh vực như: Cố định, di động, internet, thông tin vệ tinh...) Tổ hợp doanh nghiệp công ty mẹ - các công ty con hình thành các tập đoàn Viễn thông kinh doanh đa dịch vụ, với địa bàn hoạt động rộng xuyên quốc gia và quốc tế. - Hình thành thị trường cạnh tranh, song song với việc tái cơ cấu DNVT truyền thống, chuyển đổi thành các Tập đoàn kinh tế, Chính phủ các nước cũng đồng thời cấp phép một số doanh nghiệp mới để kinh doanh dịch vụ viễn thông, cạnh tranh với nhà khai thác truyền thống. Để quản lý thị trường cạnh tranh, Nhà nước ban hành các quy định rõ ràng về các vấn đề kết nối, quản lý cạnh tranh; Ban hành các quy định, quy chế về tài chính cho phép các DNVT và CNTT mua bán, sáp nhập, hợp nhất, chia tách doanh nghiệp theo yêu cầu của thị trường và sự điều hành quản lý của Nhà nước. - Từng bước chuyển đổi sở hữu các DNVT, cho phép các nhà đầu tư tư nhân trong nước và ngoài nước tham gia sở hữu và điều hành các DNVT và CNTT. Gắn với việc niêm yết trên TTCK để huy động vốn đầu tư. - Về nhân sự: Chính phủ quyết định bổ nhiệm nhân sự chủ chốt của Tập đoàn, các thành viên Hội đồng quản trị (HĐQT). Thông qua bộ máy nhân sự chủ chốt, và các quy định của luật pháp để chế tài các hoạt động của Tập đoàn Viễn thông, phê duyệt chiến lược, kế hoạch kinh doanh, quyết định cơ chế phân phối lợi nhuận, trích lập các Quỹ. Các công ty mẹ trong tập đoàn Viễn thông bằng cơ chế đầu tư vốn sẽ tiếp tục kiểm soát và định hướng phát triển các công ty con khai thác các dịch vụ viễn thông khác nhau. - Chuyển dần các cơ chế kinh tế từ mô trường quản lý độc quyền nhà nước sang quản lý doanh nghiệp bằng các cơ chế kinh tế trong thị trường cạnh tranh, đó là các cơ chế: Huy động vốn, cơ chế sử dụng vốn, cơ chế đánh giá và trả công người lao động, cơ chế quản lý doanh thu, chi phí và lợi nhuận, cơ chế kiểm soát tài chính. - Bưu chính và viễn thông đã được tách riêng từ nhiều năm; Về cơ bản hiện nay, các tập đoàn Viễn thông hoạt động độc lập và tách rời, không có các mối liên hệ ràng buộc về cơ chế tài chính với bưu chính như ở Việt Nam hiện nay. Tãm l¹i: qua xem xét những vấn đề cơ bản lên quan đến Tập đoàn kinh tế, có thể thấy trong nền KTTT tồn tại các doanh nghiệp lớn là các Tập đoàn kinh tế. Với các hình thức, đặc điểm và cấu trúc riêng của từng Tập đoàn kinh tế, các doanh nghiệp hoạt động trong Tập đoàn có thể làm tăng khả năng kinh tế của cả Tập đoàn và từng doanh nghiệp thành viên, tham gia đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế, hạn chế việc thiếu vốn, thừa vốn cục bộ trong các doanh nghiệp đơn lẻ, tạo điều kiện cho phép tổ chức nghiên cứu và ứng dụng các thành tựu khoa học, kỹ thuật và công nghệ vào SXKD với hiệu quả cao. Đối với các nước có nền công nghiệp đi sau, thì việc hình thành và phát triển các Tập đoàn kinh tế là điều kiện tiền đề để tiếp nhận chuyển giao công nghệ tiên tiến từ nước ngoài, góp phần quan trọng trong việc tiến kịp các quốc gia phát triển về kinh tế. Để đáp ứng các yêu cầu quản lý kinh tế, các Tập đoàn sử dụng hệ thống cơ chế quản lý tài chính với các nội dung cơ bản như: Cơ chế huy động vốn, cơ chế quản lý sử dụng vốn và tài sản, cơ chế quản lý doanh thu, chi phí và lợi nhuận; cơ chế hạch toán, kế toán và kiểm soát phù hợp với từng loại hình Tập đoàn kinh tế và các ngành kinh tế khác nhau. Phần cuối của chương 1 là những kinh nghiệm rút ra sau khi nghiên cứu quá trình chuyển đổi và những giải pháp cơ bản trong quản lý tài chính của một số tập đoàn Viễn thông trong khu vực và trên thế giới, đặc biệt là những vấn đề thay đổi trong cơ chế sở hữu các tập đoàn Viễn th«ng. Ch−¬ng 2 thùc tr¹ng c¬ chÕ qu¶n lý tμi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp viÔn th«ng viÖt nam trong giai ®o¹n 1996 – 2006 2.1. kh¸i qu¸t vÒ ngμnh viÔn th«ng viÖt nam 2.1.1. ViÔn th«ng lµ mét ngµnh kinh tÕ kü thuËt, dÞch vô quan träng thuéc kÕt cÊu h¹ tÇng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n Lµ mét ngµnh kinh tÕ quan träng, ®Õn n¨m 2006, viÔn th«ng ViÖt Nam lµ mét ngµnh kinh tÕ kü thuËt cã qui m« rÊt lín. LÜnh vùc dÞch vô ®ãng gãp 40,52% trong tæng s¶n phÈm quèc d©n. Trong ®ã, lÜnh vùc vËn t¶i vµ viÔn th«ng chiÕm 4,37% (sè liÖu −íc tÝnh s¬ bé cña Tæng côc Thèng kª). Riªng lÜnh vùc dÞch vô viÔn th«ng −íc tÝnh ®ãng gãp trªn 3% gi¸ trÞ tæng s¶n phÈm trong n−íc (GDP). Sè lao ®éng trong lÜnh vùc viÔn th«ng kho¶ng 60.000 ng−êi, chiÕm xÊp xØ 1,5/1000 tæng sè lao ®éng cña c¶ n−íc. Doanh thu dÞch vô viÔn th«ng hµng n¨m ®¹t trªn 40.000 tû ®ång. Tæng vèn ®Çu t− vµo viÔn th«ng hµng n¨m tõ 6.000 ®Õn 8.000 tû ®ång. Tæng gi¸ trÞ tµi s¶n lÜnh vùc viÔn th«ng hiÖn nay −íc tÝnh kho¸ng 60.000 tû ®ång (ch−a tÝnh gi¸ trÞ tµi s¶n do th−¬ng hiÖu, th−¬ng quyÒn vµ mét sè tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh kh¸c). 2.1.2. ViÔn th«ng lµ ngµnh phôc vô cã ý nghÜa x· héi quan träng ViÔn th«ng lµ ngµnh phôc vô quan träng ®¸p øng nhu cÇu trao ®æi th«ng tin, giao l−u v¨n ho¸, kinh tÕ x· héi cña mäi ng−êi d©n, mäi tæ chøc trong x· héi, t¹o ra sù liªn kÕt gi÷a c¸c c¸ nh©n, c¸c tæ chøc, gi÷a c¸c vïng miÒn, gi÷a c¸c quèc gia, gi¶m kho¶ng c¸ch gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n, n©ng cao ®êi sèng, v¨n ho¸, tinh thÇn cña ng−êi d©n. 2.1.3. T−¬ng quan gi÷a ngµnh ViÔn th«ng víi mét sè ngµnh dÞch vô - ViÔn th«ng lµ c¬ së h¹ tÇng quan träng cña ®Êt n−íc. - ViÔn th«ng lµ mét ngµnh kinh tÕ dÞch vô quan träng vµ cã t¸c dông chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ - x· héi cña ViÖt Nam. - Ph¸t triÓn viÔn th«ng hiÖn ®¹i gãp phÇn më réng hîp t¸c quèc tÕ, thùc hiÖn th¾ng lîi sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc.ViÔn th«ng gãp phÇn ph¸t triÓn v¨n ho¸, x· héi vµ b¶o vÖ m«i tr−êng. 2.2. qu¸ tr×nh h×nh thμnh vμ ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp viÔn th«ng viÖt nam * TËp ®oµn B−u chÝnh ViÔn th«ng ViÖt Nam (VNPT): Lµ TËp ®oµn kinh tÕ nhµ n−íc ®−îc thµnh lËp trªn c¬ së c¬ cÊu l¹i Tæng c«ng ty BCVT ViÖt Nam tr−íc ®©y. Lµ doanh nghiÖp chñ lùc cña Nhµ n−íc trong lÜnh vùc BCVT vµ CNTT. * Tæng c«ng ty ViÔn th«ng Qu©n ®éi (Viettel): Lµ doanh nghiÖp nhµ n−íc thuéc Bé Quèc phßng. * C«ng ty cæ phÇn (CTCP) dÞch vô BCVT Sµi Gßn (SPT): Lµ CTCP ®−îc thµnh lËp n¨m 1995, ®©y lµ CTCP nhµ n−íc gåm c¸c cæ ®«ng s¸ng lËp lµ c¸c ®¬n vÞ thuéc Thµnh uû vµ Uû ban nh©n d©n TP Hå ChÝ Minh. * C«ng ty ViÔn th«ng §iÖn lùc (EVN Telecom): Lµ DNNN h¹ch to¸n ®éc lËp cña tËp ®oµn §iÖn lùc ViÖt Nam. * C«ng ty ViÔn th«ng Hµ Néi (Hanoi Telecom): Lµ CTCP cã vèn ®Çu t− t− nh©n, ®−îc thµnh lËp víi 56,25% vèn cña HiÖp héi viÔn th«ng vµ c«ng nghÖ cao, 25% vèn cña c«ng ty §iÖn tö Hµ Néi, 6,25% vèn cña CTCP Ph¸t triÓn c«ng nghÖ cao Hµ Néi, vµ 12,5% vèn cña CTCP Nhùa Hanel. * C«ng ty ViÔn th«ng Hµng h¶i (VISHIPPEL): Lµ doanh nghiÖp c«ng Ých thuéc Côc Hµng h¶i - Bé Giao th«ng vËn t¶i. * C«ng ty cæ phÇn ViÔn th«ng FPT (FPT Telecom): Lµ CTCP cã 51,5% vèn cña Nhµ n−íc, c¸c cæ ®«ng lµ CTCP Ph¸t triÓn ®Çu t− c«ng nghÖ vµ mét sè c¸ nh©n kh¸c. * Tæng c«ng ty TruyÒn th«ng ®a ph−¬ng tiÖn (VTC): Lµ Tæng c«ng ty nhµ n−íc, ho¹t ®éng theo m« h×nh c«ng ty mÑ - c«ng ty con, trùc thuéc Bé Th«ng tin vµ TruyÒn th«ng. 2.3. thùc tr¹ng chuyÓn ®æi cƠ chÕ qu¶n lý tμi chÝnh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp viÔn th«ng trong giai ®o¹n 1996 - 2006 2.3.1. VÒ huy ®éng vèn ®Çu t− Giai ®o¹n ®Çu nh÷ng n¨m ®æi míi, ho¹t ®éng trong thÕ bÞ bao v©y, cÊm vËn, ngo¹i tÖ khã kh¨n, h×nh thøc huy ®éng vèn chñ yÕu lµ c¸c hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh vµ hîp t¸c víi c¸c h·ng n−íc ngoµi ®Ó thµnh lËp c¸c liªn doanh. C¸c DNVT trong thêi kú nµy còng sö dông linh ho¹t c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn kh¸c nh−: VNPT ®· cïng 4 ng©n hµng Th−¬ng m¹i quèc doanh vµ ng©n hµng Nhµ n−íc ®ång tr×nh lªn ChÝnh phñ vµ ®−îc ChÝnh phñ cho phÐp vay vèn ®Ó ®Çu t− v−ît 15% vèn tù cã cña c¸c ng©n hµng (n¨m 2000); CTCP ViÔn th«ng FPT niªm yÕt tại sở Giao dịch chøng kho¸n TP Hå ChÝ Minh (n¨m 2006)... Tõ n¨m 1998, sau khi më thªm dÞch vô tiÕt kiÖm b−u ®iÖn th× VNPT còn đảm nhận việc huy ®éng vèn cho c¸c dù ¸n c«ng Ých cña Nhµ n−íc. 2.3.2. VÒ sö dông vèn ®Çu t− Ph−¬ng ch©m ®Çu t− lµ ®i th¼ng vµo c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, tiªn tiÕn trªn thÕ giíi. §Çu t− tõng b−íc, phï hîp víi nhu cÇu cña thÞ tr−êng vµ kh¶ n¨ng h¹n hÑp vÒ nguån vèn vµ t¹o lËp c¬ cÊu hîp lý gi÷a ®Çu t− tËp trung vµ ph©n cÊp cho c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn ®Ó võa gi÷ ®−îc tÝnh thèng nhÊt trong qu¶n lý m¹ng l−íi viÔn th«ng, võa ®¶m b¶o rót ng¾n ®−îc thêi gian ®Çu t− ®Ó ph¸t triÓn c¸c hÖ thèng m¹ng ngo¹i vi ë c¸c ®¬n vÞ. 2.3.3. VÒ qu¶n lý vèn, tµi s¶n Do ®Æc thï cña kinh tÕ ngµnh BCVT, vèn cè ®Þnh chiÕm tû träng rÊt lín trong tæng sè vèn cña doanh nghiÖp. Do ®ã, qu¶n lý vèn cè ®Þnh chiÕm vÞ trÝ quan träng trong c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Do tÝnh chÊt ®Çu t− tËp trung ®ång bé cña m¹ng l−íi. MÆt kh¸c, cÇn cã nguån vèn ®Ó trang tr¶i vèn vay, c¸c DNVT ®Òu qui ®Þnh toµn bé khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh ph¶i ®−îc qu¶n lý tËp trung. 2.3.4. VÒ qu¶n lý doanh thu, chi phÝ vµ ph©n phèi lîi nhuËn XuÊt ph¸t tõ ®Æc thï s¶n phÈm viÔn th«ng, c¸c doanh nghiÖp ®Òu sö dông c¬ chÕ h¹ch to¸n tËp trung doanh thu, chi phÝ vµ ph©n phèi lîi nhuËn 2.3.5. Nh÷ng kÕt qu¶ ®· ®¹t ®−îc Mét lµ: C¸c DNVT ViÖt Nam, trong ®ã tËp ®oµn BCVT ViÖt Nam lµ doanh nghiÖp chñ lùc ®· hÕt søc linh ho¹t trong viÖc huy ®éng c¸c nguån vèn ®Ó ®Çu t− ®æi míi c«ng nghÖ víi ph−¬ng ch©m "®i t¾t - ®ãn ®Çu" ®i th¼ng vµo c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, tiªn tiÕn trªn thÕ giíi. Hai lµ: Ph¸t huy néi lùc trªn c¬ së ngo¹i lùc, ®æi míi vµ x¸c lËp c¬ cÊu ®Çu t− hîp lý, b¶o toµn vµ ph¸t triÓn ®−îc vèn Nhµ n−íc giao. Ba lµ: VËn dông s¸ng t¹o c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña Nhµ n−íc trong tõng thêi kú, kÕt hîp víi nh÷ng ®Æc ®iÓm kinh tÕ ngµnh ®Ó ban hµnh c¸c qui chÕ, c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh linh ho¹t phï hîp víi t×nh h×nh thùc tiÔn ®· t¹o ®−îc ®ßn bÈy ®Ó ph¸t triÓn vµ t¨ng tr−ëng trong lÜnh vùc viÔn th«ng nãi riªng, BCVT vµ CNTT nãi chung. Bèn lµ: TÝch cùc t¸i c¬ cÊu, lµnh m¹nh ho¸ t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp, bao gåm c¸c c«ng viÖc: ChuyÓn tæng c«ng ty BCVT ViÖt Nam thµnh lËp tập ®oµn BCVT ViÖt Nam; thµnh lËp tæng c«ng ty ViÔn th«ng Qu©n ®éi, tổng c«ng ty TruyÒn th«ng ®a ph−¬ng tiÖn. §Èy m¹nh c«ng t¸c cæ phÇn ho¸ c¸c DNVT vµ h×nh thµnh c¸c CTCP khai th¸c c¸c dÞch vô viÔn th«ng. Trong n¨m 2006 vµ c¸c n¨m tíi sÏ tiÕp tôc cæ phÇn ho¸ c¸c c«ng ty cã møc vèn vµ qui m« lín h¬n (c¸c c«ng ty th«ng tin di ®éng). 2.4.2. Nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra trong viÖc h×nh thµnh c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh míi 2.4.2.1. Thùc tr¹ng cña ngµnh dich vô viÔn th«ng ViÖt Nam so víi c¸c n−íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi Tuy ®· ®¹t ®−îc mét sè kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh vµ lµ mét trong nh÷ng ngµnh cã tèc ®é ph¸t triÓn nhanh trong suèt 20 n¨m qua. Nh−ng theo xÕp h¹ng kinh doanh viÔn th«ng cña tæ chøc Business Monitor International, trong khu vùc Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D−¬ng, ViÖt Nam vÉn chØ ®−îc xÕp vµo nhãm cã møc ®é c¹nh tranh thÊp, c¸c chØ tiªu ph¸t triÓn ch−a cao vµ cßn thiÕu tiÒm n¨ng, n¨ng suÊt lao ®éng cßn thÊp h¬n so víi nhiÒu n−íc trong khu vùc. C¸c chØ sè vÒ doanh thu ®ù¬c b×nh qu©n trªn mét nh©n viªn, sè ®−êng d©y ®iÖn tho¹i b×nh qu©n trªn mét nh©n viªn ViÖt Nam còng kh¸ thÊp so víi c¸c n−íc trong khu vùc. 2.4.2.2. Nh÷ng ®iÓm h¹n chÕ cña c¸c doanh nghiÖp ViÔn th«ng ViÖt Nam trong ®iÒu kiÖn héi nhËp quèc tÕ C¸c DNVT ViÖt Nam phÇn lín lµ c¸c DNNN (hoÆc CTCP nhµ n−íc). Do ®ã, cã nh÷ng tån t¹i chung cña c¸c DNNN cÇn ph¶i kh¾c phôc khi tham gia c¹nh tranh quèc tÕ. §ã lµ qui m« cña c¸c DNVT ViÖt Nam cßn nhá, n¨ng suÊt lao ®éng thÊp vµ h¹n chÕ kinh nghiÖm kinh doanh quèc tÕ, kh¶ n¨ng qu¶n trÞ ch−a cao. 2.4.2.3. Nh÷ng khã kh¨n bÊt cËp trong qu¸ tr×nh ®æi míi vµ hoµn thiÖn c¬ chÕ tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp ViÔn th«ng * Trong qu¸ tr×nh hoµn thiÖn c¬ chÕ tµi chÝnh, c¸c DNVT ®Òu vÊp ph¶i nh÷ng bÊt æn trong m« h×nh tæ chøc qu¶n lý, ®Æc biÖt lµ m« h×nh tæ chøc qu¶n lý cña VNPT, ®ã lµ: - Ho¹t ®éng SXKD cña VNPT dùa theo m« h×nh ®¬n vÞ hµnh chÝnh nhµ n−íc. - C¬ chÕ qu¶n lý cña VNPT ch−a thùc sù t¹o ®éng lùc ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh, ch−a qu¶n lý ®−îc tõng s¶n phÈm b−u ®iÖn theo ®Æc thï riªng cña tõng s¶n phÈm. - Ch−a t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó tÝnh chÝnh x¸c gi¸ thµnh s¶n phÈm dÞch vô trªn cïng mét m¹ng. - Ranh giíi gi÷a môc tiªu c«ng Ých vµ môc tiªu kinh doanh khã ph©n ®Þnh. - C¸c nguån lùc tµi chÝnh cña tËp ®oµn BCVT cßn ph©n t¸n, ch−a cã c¬ chÕ qu¶n lý vµ g¾n kÕt c¸c kho¶n ®Çu t− tµi chÝnh ra ngoµi TËp ®oµn * Quy chÕ tµi chÝnh cña c¸c DNVT hiÖn cßn thiÕu c¸c c¬ chÕ ho¹t ®éng theo m« h×nh TËp ®oµn kinh tÕ, ®ã lµ: Mét, vÒ quan hÖ së h÷u: Trong sè c¸c DNVT ®−îc kh¶o s¸t th× cã tíi 5 doanh nghiÖp lín nhÊt vÉn ®ang thuéc së h÷u nhµ n−íc 100%. Do ®ã, sÏ ho¹t ®éng theo c¸c qui ®Þnh cña luËt DNNN vµ c¸c v¨n b¶n d−íi luËt. §iÒu nµy ¶nh h−ëng lín ®Õn c¸c ph−¬ng thøc huy ®éng vèn, sö dông vèn, vµ kh«ng thùc hiÖn ®−îc c¸c gi¶i ph¸p ph¸t hµnh cæ phiÕu, niªm yÕt nh− ®èi víi c¸c CTCP trªn TTCK còng nh− kh«ng thùc hiÖn ®−îc viÖc thuª, ký hîp ®ång víi c¸c Gi¸m ®èc chuyªn nghiÖp. Hai, mèi quan hÖ tµi chÝnh víi c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn: Trong c¸c DNVT hiÖn cã VNPT ®· cã quyÕt ®Þnh cña ChÝnh phñ chuyÓn sang ho¹t ®éng theo m« h×nh TËp ®oµn kinh tÕ. Tuy nhiªn, c¸c c¬ chÕ kinh tÕ, qui ®Þnh c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ vÉn chñ yÕu dùa trªn c¸c quan hÖ giao vèn, thanh quyÕt to¸n tËp trung, ch−a x©y dùng ®−îc c¸c c¬ chÕ ®Çu t− vèn ®Ó n¾m gi÷ cæ phÇn t¹i c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn. Ba, vai trß cña c¸c trung gian tµi chÝnh cßn mê nh¹t, ®a sè c¸c DNVT sö dông bé m¸y tµi chÝnh cña c¬ quan cÊp trªn ®Ó qu¶n lý vèn vµ tµi s¶n còng nh− ®iÒu hoµ vèn gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn. §iÒu nµy, cã thÓ lµm n¶y sinh nh÷ng xung ®ét quyÒn lîi gi÷a doanh nghiÖp cÊp trªn vµ c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn. Bèn, ®Æc thï cña c¸c DNVT lµ ngµnh kü thuËt cao, c«ng nghÖ thay ®æi nhanh. Tuy nhiªn, trong c¸c qui chÕ tµi chÝnh cña c¸c DNVT hiÖn nay ch−a cã nhiÒu qui ®Þnh vÒ sö dông tµi s¶n, còng nh− c¸c ®Þnh møc cÇn thiÕt tèi thiÓu vèn l−u ®éng... lµ nh÷ng vÊn ®Ò hÕt søc cÇn thiÕt trong c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh cña c¸c tËp ®oµn DNVT. N¨m, ch−a cã c¬ chÕ tµi chÝnh ®Ó x¸c lËp hÖ thèng gi¸m s¸t cã hiÖu qu¶ vµ c¬ chÕ ®Ó ®éng viªn vËt chÊt cho Ban gi¸m ®èc vÇ bé m¸y qu¶n lý nh»m ng¨n ngõa l·ng phÝ, tiªu cùc. C¬ chÕ tµi chÝnh cña c¸c DNVT hiÖn nay còng ch−a ®¸nh gi¸ ®−îc hiÖu qu¶ ®iÒu hµnh, kÕt qu¶ lao ®éng cña nh÷ng lao ®éng giái, cã tr×nh ®é tay nghÒ cao, còng ch−a cã c¬ chÕ ®¸nh gi¸ nh÷ng nç lùc cña Ban l·nh ®¹o vµ ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý. V× thÕ ch−a cã c¬ chÕ tr¶ c«ng, tr¶ l−¬ng vµ th−ëng xøng ®¸ng ®Ó h¹n chÕ nh÷ng tiªu cùc cã thÓ ph¸t sinh. * Nh÷ng bÊt cËp vÒ hµnh lang ph¸p lý cña Nhµ n−íc, gåm cã nh÷ng bÊt cËp trong chÝnh s¸ch qu¶n lý vÒ gi¸ c−íc, vÒ chÝnh s¸ch tr¶ l−¬ng vµ tiÒn c«ng, tiÒn th−ëng cña Nhµ n−íc, những vấn đề chưa rõ ràng về địa vị pháp lý trong các quy định hiện hành của nhà nước về Tập đoàn kinh tế. * Nh÷ng bÊt cËp tõ thùc tiÔn qu¶n lý tµi chÝnh cña c¸c DNVT, bao gåm: - NhiÒu doanh nghiÖp ch−a ®a d¹ng ho¸ tèi ®a c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn. - C¬ chÕ kiÓm so¸t néi bé, c¬ chÕ gi¸m s¸t kiÓm tra ch−a t−¬ng xøng víi ph©n cÊp vµ uû quyÒn quyÕt ®Þnh chi phÝ vµ ®Çu t−. - Ch−a tËp chung cho ®Çu t− ®æi míi khoa häc c«ng nghÖ R&D. Tãm l¹i: Trong những năm qua thị trường viễn thông ở Việt Nam đã chuyển từ độc quyền nhà nước, độc quyền doanh nghiệp sang cạnh tranh khá quyết liệt ở hầu hết các dịch vụ. Việc phân tích thực trạng chuyển đổi cơ chế quản lý của các DNVT trong thời gian qua trong môi trường cạnh tranh cho thấy bức tranh toàn cảnh, và chi tiết về cơ chế tài chính đã được các DNVT áp dụng trong thời gian qua; vừa bám sát các quy định của Nhà nước, vừa cố gắng vận dụng trong thực tiễn SXKD trong sự biến động, thay đổi thường xuyên của các quy định quản lý của Nhà nước. Qua đó cũng cho thấy còn rất nhiều vấn đề cần phải tiếp tục nghiên cứu trong việc hình thành cơ chế quản lý tài chính mới đối với các tập đoàn Viễn thông ở Việt Nam. Nhiều hạn chế và bất cập đối với các DNVT, nhất là các vấn đề về mô hình tổ chức, thiếu các cơ chế để hoạt động theo mô hình Tập đoàn, cùng với những bất cập từ phía hành lang pháp lý của Nhà nước đòi hỏi cần được giải quyết một cách đồng bộ và kịp thời. Riêng đối với VNPT, là DNVT đầu tiên đã chính thức hoạt động theo mô hình Tập đoàn kinh tế, cũng là DNNN lớn nhất về bưu chính, viễn thông và CNTT còn có những khó khăn riêng do mô hình tổ chức, do lịch sử để lại vẫn chưa giải quyết được, nhất là các vấn đề đặt ra khi tách biệt giữa chức năng quản lý nhà nước và chức năng trực tiếp quản lý kinh doanh (1995), chia tách giữa bưu chính và viễn thông (2007) còn nhiều những cơ chế cần tiếp tục hoàn thiện. Ch−¬ng 3 Nh÷ng gi¶i ph¸p hoμn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý tμi chÝnh cña doanh nghiÖp viÔn th«ng viÖt nam theo m« h×nh tËp ®oμn kinh tÕ trong ®iÒu kiÖn PHÁT TRIỂN VÀ HỘI NHẬP 3.1. ®Þnh h−íng ph¸t triÓn ngμnh viÔn th«ng ®Õn n¨m 2020 3.1.1. Néi dung c¬ b¶n cña chiÕn l−îc ph¸t triÓn viÔn th«ng Theo “ChiÕn l−îc ph¸t triÓn BCVT ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 vµ ®Þnh h−íng ®Õn n¨m 2020” víi nh÷ng néi dung chñ yÕu sau: - Ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng m¹ng l−íi viÕn th«ng tin häc. - Ph¸t triÓn dÞch vô. - Ph¸t triÓn thÞ tr−êng. - Ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ, xu h−íng ph¸t triÓn c«ng nghÖ cña ViÖt Nam sÏ theo xu h−íng ph¸t triÓn c«ng nghÖ tiªn tiÕn trªn thÕ giíi nh−: C«ng nghÖ chuyÓn m¹ch; C«ng nghÖ truyÒn dÉn; Th«ng tin di ®éng; Héi tô c«ng nghÖ viÔn th«ng, ph¸t thanh truyÒn h×nh vµ Intenet. 3.1.2. M«i tr−êng quèc tÕ vµ xu h−íng toµn cÇu ho¸ Më cöa c¸c thÞ tr−êng cho c¹nh tranh: LÞch sö ph¸t triÓn cña viÔn th«ng trªn thÕ giíi ë tÊt c¶ c¸c quèc gia trªn thÕ giíi ®Òu tr¶i qua thêi kú mçi n−íc chØ cã mét c¬ quan nhµ n−íc cung cÊp c¸c dÞch vô th«ng tin liªn l¹c phôc vô cho sù chØ ®¹o ®iÒu hµnh cña Nhµ n−íc. §©y chÝnh lµ giai ®o¹n ®éc quyÒn tù nhiªn cña BCVT. Do sù ph¸t triÓn cña KTTT, sù ph¸t triÓn bïng næ vÒ khoa häc kü thuËt cïng víi xu h−íng toàn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ quèc tÕ (KTQT) nªn ®· buéc c¸c n−íc ph¶i tõng b−íc më cöa thÞ tr−êng, thóc ®Èy c¹nh tranh trong lÜnh vùc viÔn th«ng. Tr×nh tù −u tiªn më cöa thÞ tr−êng vµ c¹nh tranh lµ: Internet - di ®éng - truyÒn sè liÖu - sau cïng míi ®Õn c¸c dÞch vô tho¹i cè ®Þnh c¬ b¶n. VÊn ®Ò kÕt nèi: Qu¸ tr×nh chuyÓn tõ ®éc quyÒn tù nhiªn, ®éc quyÒn DNNN sang më cöa thÞ tr−êng liªn quan mËt thiÕt ®Õn viÖc kÕt nèi cña c¸c nhµ khai th¸c míi vµo m¹ng cña nhµ khai th¸c truyÒn thèng. C¸c nhµ khai th¸c truyÒn thèng n¾m gi÷ hÇu hÕt m¹ng l−íi vµ thÞ phÇn nªn th−êng cã xu h−íng ¸p ®Æt quyÒn thèng trÞ b»ng c¸ch t¹o ra nh÷ng khã kh¨n trong qu¸ tr×nh kÕt nèi, hoÆc ¸p ®Æt gi¸ c−íc kÕt nèi cao lµm t¨ng chi phÝ cña c¸c ®èi thñ míi. Xu h−íng cña c¸c n−íc trªn thÕ giíi ®Òu ph¶i can thiÖp ®Ó t¹o ra sù c¹nh tranh b×nh ®¼ng b»ng c¸c biÖn ph¸p kh¸c nhau như: X©y dùng quy chÕ kÕt nèi mÉu dùa trªn c¸c nguyªn t¾c, luËt lÖ vÒ c−íc kÕt nèi và thỏa thuËn c−íc kÕt nèi Xu h−íng thay ®æi quyÒn së h÷u: Tõ ®Çu nh÷ng n¨m 80, c¸c quèc gia ®· b¾t ®Çu cæ phÇn ho¸ mét sè c«ng ty khai th¸c cña m×nh, b¸n cæ phÇn cho nhµ ®Çu t− t− nh©n trong n−íc vµ n−íc ngoµi. Qu¸ tr×nh nµy lµm thu hót vèn ®Çu t− vµo lÜnh vùc viÔn th«ng, c¶i thiÖn c¬ së h¹ tÇng, ®¸p øng tèt h¬n nhu cÇu cña thÞ tr−êng, tõ ®ã gia t¨ng lîi nhuËn vµ hÊp dÉn trë l¹i víi c¸c nhµ ®Çu t−. 3.1.3. Xu h−íng më cöa cña thÞ tr−êng vµ hợp t¸c kinh tÕ quèc tÕ Sau khi chÝnh thøc gia nhËp WTO, ViÖt Nam cam kÕt mét sè néi dung sau vÒ dÞch vô viÔn th«ng: - Trong lÜnh vùc dÞch vô viÔn th«ng c¬ b¶n (nh− dÞch vô ®iÖn tho¹i cè ®Þnh vµ di ®éng,...) bªn n−íc ngoµi chØ ®−îc phÐp ®Çu t− d−íi h×nh thøc liªn doanh víi nhµ khai th¸c ViÖt Nam ®· ®−îc cÊp phÐp, vèn gãp tèi ®a lµ 49% vèn ph¸p ®Þnh cña liªn doanh. - Cung cÊp dÞch vô viÔn th«ng kh«ng cã h¹ tÇng m¹ng: Trong 3 n¨m ®Çu sau khi gia nhËp WTO, bªn n−íc ngoµi chØ ®−îc phÐp ®Çu t− d−íi h×nh thøc liªn doanh víi nhµ khai th¸c ViÖt Nam ®· ®−îc cÊp phÐp, vèn gãp tèi ®a lµ 51% vèn ph¸p ®Þnh cña liªn doanh. Ba n¨m sau khi gia nhËp, bªn n−íc ngoµi míi ®−îc phÐp tù do lùa chän ®èi t¸c khi thµnh lËp liªn doanh vµ ®−îc phÐp n©ng møc vèn gãp lªn møc 65%. - Cung cÊp dÞch vô viÔn th«ng qua biªn giíi : §èi víi dÞch vô h÷u tuyÕn vµ di ®éng mÆt ®Êt, nhµ cung cÊp dÞch vô viÔn th«ng ë n−íc ngoµi ph¶i th«ng qua tho¶ thuËn th−¬ng m¹i víi ph¸p nh©n ®−îc thµnh lËp t¹i ViÖt Nam vµ ®−îc phÐp cung cÊp dÞch vô viÔn th«ng quèc tÕ t¹i ViÖt Nam ®Ó tiÕp cËn kh¸ch hµng t¹i ViÖt Nam. 3.1.4. TËp ®oµn B−u chÝnh viÔn thông Quèc gia ViÖt Nam - X©y dùng tËp ®oµn BCVT thµnh doanh nghiÖp hµng ®Çu trong lÜnh vùc BCVT vµ CNTT, t¹o sù g¾n kÕt: SXKD - Nghiªn cøu ph¸t triÓn, kinh doanh ®a ngµnh, ®a lÜnh vùc trong ®ã BCVT vµ CNTT lµ chñ ®¹o; t¹o tiÒn ®Ò cho sù t¨ng tr−ëng ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi; ®¸p øng yªu cÇu an ninh, quèc phßng, gi÷ v÷ng ®éc lËp chñ quyÒn quèc gia trong qu¸ tr×nh héi nhËp KTQT. - Ph¸t triÓn m¹ng l−íi ®ång bé, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, chÊt l−îng cao, dung l−îng lín, tæ chøc m¹ng hîp lý ®Ó t¹o ra c¬ së h¹ tÇng th«ng tin quèc gia hiÖn ®¹i, lµm nÒn t¶ng cho viÖc ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô BCVT vµ c«ng nghÖ th«ng tin phôc vô cho sù nghiÖp CNH, H§H ®Êt n−íc. - Khai th¸c mét c¸ch cã hiÖu qu¶ c¬ së h¹ tÇng hiÖn cã ®Ó ®¶m b¶o cung cÊp cho x· héi víi c¸c dÞch vô ®a d¹ng, phong phó víi chÊt l−îng cao; thóc ®Èy c¸c ho¹t ®éng kinh doanh, cïng c¸c doanh nghiÖp kh¸c ®Èy m¹nh c¸c ho¹t ®éng ®Ó më réng, ph¸t triÓn ngµnh B−u chÝnh, ViÔn th«ng vµ CNTT ViÖt Nam. 3.2. C¸c gi¶i ph¸p hoμn thiÖn c¬ chÕ tμi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp viÔn th«ng viÖt nam theo m« h×nh tËp ®oμn kinh tÕ 3.2.1. Nh÷ng gi¶i ph¸p vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña Nhµ n−íc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÔn th«ng 3.2.1.1. Ban hµnh chÝnh s¸ch sö dông chung c¬ së h¹ tÇng viÔn th«ng vµ Internet 3.2.1.2. ChÝnh s¸ch gi¸ c−íc, phÝ vµ lÖ phÝ - Gi¸ c−íc kÕt nèi ®−îc x©y dùng trªn c¬ së gi¸ thµnh, ph©n tÝch mét c¸ch hîp lý theo c¸c bé phËn cÊu thµnh m¹ng hoÆc theo c«ng ®o¹n dÞch vô, kh«ng ph©n biÖt gi÷a c¸c lo¹i h×nh dÞch vô. CÇn x¸c ®Þnh râ phÇn ®ãng gãp cho viÖc cung cÊp dÞch vô viÔn th«ng c«ng Ých trong gi¸ c−íc kÕt nèi. Thùc hiÖn c©n ®èi l¹i gi¸ c−íc theo h−íng ®iÒu chØnh c−íc ®iÖn tho¹i néi h¹t trªn c¬ së gi¸ thµnh. C−íc thuª kªnh trong n−íc vµ quèc tÕ ®−îc ®iÒu chØnh dùa trªn c¬ së gi¸ thµnh hoÆc t−¬ng ®−¬ng víi møc b×nh qu©n c¸c n−íc trong khu vùc. §iÒu chØnh møc c−íc thanh to¸n quèc tÕ ®Õn møc trung b×nh trong khu vùc ®Ó ®¶m b¶o tÝnh c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ. - Thùc hiÖn kiÓm so¸t ®éc quyÒn, ng¨n ngõa c¸c hµnh vi b¸n ph¸ gi¸, Ðp gi¸; xo¸ bá c¬ chÕ bao cÊp chÐo gi÷a c¸c dÞch vô viÔn th«ng. 3.2.1.3. ChÝnh s¸ch hç trî dÞch vô viÔn th«ng c«ng Ých Dïng Quü viÔn th«ng c«ng Ých ®Ó hç trî cho c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn cung cÊp dÞch vô viÔn th«ng cho c¸c vïng s©u, vïng xa, biªn giíi, h¶i ®¶o, c¸c vïng khã kh¨n. 3.2.1.4. Cã chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p b¶o vÖ quyÒn lîi ng−êi sö dông dÞch vô viÔn th«ng vµ Internet §−îc tù do lùa chän DNVT mét c¸ch thuËn lîi dÔ dµng; thùc hiÖn chÝnh s¸ch gi÷ nguyªn sè thuª bao khi ng−êi sö dông chuyÓn m¹ng gi÷a c¸c doanh nghiÖp cung cÊp dÞch vô viÔn th«ng vµ chÝnh s¸ch chän tr−íc nhµ khai th¸c ®−êng dµi trong n−íc vµ quèc tÕ. 3.2.1.5. Thóc ®Èy c¸c h×nh thøc b¸n l¹i dÞch vô viÔn th«ng vµ Internet Nh»m huy ®éng mäi nguån lùc nhµn rçi trong x· héi ®Ó ph¸t triÓn thÞ tr−êng dÞch vô viÔn th«ng vµ Internet. Ban hµnh gi¸ c−íc b¸n bu«n c¸c dÞch vô viÔn th«ng vµ Internet vµ c¸c qui ®Þnh vÒ b¸n l¹i dÞch vô. 3.2.1.6. Huy ®éng nguån vèn ®Çu t− Bao gồm tõ c¸c nguån vèn trong n−íc, vèn ®Çu t− trùc tiÕp tõ n−íc ngoµi vµ nguån vèn ODA. Khuyến khích và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp niêm yết trên TTCK trong và ngoài nước. 3.2.2. Nhãm c¸c gi¶i ph¸p vÒ c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp ViÔn th«ng 3.2.2.1. Nhãm c¸c gi¶i ph¸p vÒ ®æi míi, s¾p xÕp tæ chøc H×nh thµnh c¸c c«ng ty nßng cèt lµ nh÷ng c«ng ty cã søc m¹nh ®ñ chi phèi ®−îc c¸c c«ng ty kh¸c trong néi bé TËp ®oµn. Nhµ n−íc cÇn cã chÝnh s¸ch qu¶n lý thèng nhÊt chung c¸c DNVT vÒ: C¬ së h¹ tÇng dïng chung; chiÕn l−îc, qui ho¹ch, kÕ ho¹ch dµi h¹n cña toµn ngµnh; thèng nhÊt vÒ qui ho¹ch d¶i tÇn sè, tªn miÒn Internet; thèng nhÊt khung gi¸, møc gi¸, c−íc phÝ c¸c lo¹i dÞch vô;... 3.2.2.2. H×nh thµnh chøc danh Gi¸m ®èc tµi chÝnh ë c¸c tËp ®oµn Doanh nghiÖp viÔn th«ng 3.2.2.3 Nhãm c¸c gi¶i ph¸p vÒ vèn * C¸c gi¶i ph¸p vÒ huy ®éng vèn: Mét: §æi míi c¬ chÕ huy ®éng vèn tõ chñ së h÷u (Nhµ n−íc) tõ h×nh thøc giao vèn sang h×nh thøc Nhµ n−íc ®Çu t− vèn vµo doanh nghiÖp. Hai: Më réng c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn tõ bªn ngoµi th«ng qua viÖc ¸p dông c¸c kü thuËt tÝnh to¸n ®Ó lùc chän h×nh thøc huy ®éng vèn. TiÕn hµnh niªm yÕt trªn thÞ tr−êng chøng kho¸n ®Ó t¨ng hiÖu qu¶ cña viÖc huy ®éng vèn, tr¸nh ph¸t hµnh khÐp kÝn trong doanh nghiÖp dÔ ph¸t sinh c¸c tiªu cùc. Ba: TiÕp tôc ®Èy m¹nh c¸c h×nh thøc gäi vèn qua hîp t¸c quèc tÕ. Bèn: Thùc hiÖn ph©n cÊp vÒ quyÒn sö dông vèn. N¨m: Ban hµnh c¸c qui chÕ vay tr¶ nî trong néi bé TËp ®oµn doanh nghiÖp viÔn th«ng víi l·i suÊt −u ®·i hîp lý, cã t¸c dông nh− mét kªnh dÉn vèn tíi c¸c lÜnh vùc cÇn −u tiªn ®Çu t− ph¸t triÓn. * Gi¶i ph¸p vÒ c¬ chÕ sö dông vèn vµ tµi s¶n: TËp trung tèi ®a c¸c nguån vèn huy ®éng ®−îc cho ®Çu t− nghiªn cøu ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ, nghiªn cøu s¶n xuÊt s¶n phÈm míi. §èi víi viÖc ®Çu t− mua m¸y mãc thiÕt bÞ ch−a s¶n xuÊt ®−îc, cÇn qu¶n lý tËp trung c¸c dù ¸n ®Çu t− dµi h¹n vÒ viÔn th«ng theo tõng lÜnh vùc c«ng nghÖ. * Gi¶i ph¸p ®Ó b¶o toµn vèn: lËp Quü ®Ó ®Ò phßng rñi ro 3.2.2.3. Nhãm c¸c gi¶i ph¸p vÒ c¬ chÕ qu¶n lý doanh thu, chi phÝ trong néi bé c«ng ty mÑ, TËp ®oµn vµ trong toµn TËp ®oµn doanh nghiÖp viÔn th«ng Thùc hiÖn chÝnh s¸ch gi¸ kÕt nèi b×nh ®¼ng gi÷a c¸c ®¬n vÞ trong TËp ®oµn víi c¸c tËp ®oµn ViÔn th«ng kh¸c trªn c¬ së qui ®Þnh cña Nhµ n−íc. Trong néi bé c«ng ty mÑ, xem xÐt gi¶i ph¸p kho¸n chi phÝ cho c¸c chi nh¸nh h¹ch to¸n phô thuéc. 3.2.2.4. Hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý lîi nhuËn Ph©n phèi lîi nhuËn sÏ do chñ së h÷u quyÕt ®Þnh trªn c¬ së møc ®é së h÷u vÒ vèn, ®¶m b¶o hµi hoµ ba lîi Ých (Nhµ n−íc, chñ së h÷u vµ tËp thÓ ng−êi lao ®éng), khuyÕn khÝch dµnh phÇn lín lîi nhuËn sau thuÕ ®Ó tÝch tô vèn cho TËp ®oµn. 3.2.2.5. Gi¶i ph¸p vÒ c¬ chÕ tµi chÝnh cho viÖc më réng thÞ tr−êng néi ®Þa vµ c¹nh tranh quèc tÕ ThiÕt lËp qui chÕ −u tiªn ®Çu t− cho nghiªn cøu, chuyÓn giao, mua b¸n c¸c c«ng nghÖ tiªn tiÕn, c¸c xu thÕ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, tiÕp tôc t¨ng c−êng søc m¹nh vÒ khoa häc c«ng nghÖ. Cã qui ®Þnh c¸c tû lÖ ph©n chia doanh thu gi÷a c¸c nhµ khai th¸c khác kÕt nèi vµo m¹ng ®−êng trôc vµ m¹ng quèc gia, qui ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña c¸c nhµ khai th¸c míi trong lÜnh vùc phôc vô c«ng Ých. 3.2.2.6. Ban hµnh c¬ chÕ tµi chÝnh trong viÖc khuyÕn khÝch vËt chÊt ®èi víi nh÷ng lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n, tay nghÒ cao; Ban Gi¸m ®èc vµ c¸n bé qu¶n lý giái 3.2.2.7. C¬ chÕ h¹ch to¸n, b¸o c¸o tµi chÝnh Ban hµnh h−íng dÉn kÕ to¸n hîp nhÊt néi bé TËp ®oµn ®Ó lËp b¸o c¸o tµi chÝnh hîp nhÊt cña TËp ®oµn tõ b¸o c¸o cña c«ng ty mÑ vµ c¸c c«ng ty cã vèn gãp cña c«ng ty mÑ. 3.2.2.8. ThiÕt lËp hÖ thèng gi¸m s¸t néi bé m¹nh ®Ó ng¨n chÆn, chèng tham nhòng tµi s¶n cña TËp ®oµn 3.2.2.9. ¸p dông c¸c kü thuËt ®Þnh gi¸ hiÖn ®¹i ®Ó mua b¸n cæ phiÕu, tr¸i phiÕu vµ c¸c chøng quyÒn kh¸c, trªn c¬ së ®ã ®Þnh gi¸ ®−îc doanh nghiÖp ®Ó phôc vô cho môc tiªu s¸p nhËp, hîp nhÊt c¸c doanh nghiÖp 3.2.3. C¸c gi¶i ph¸p riªng cho VNPT 3.2.3.1. C¬ chÕ vÒ huy ®éng vµ sö dông vèn * Nghiªn cøu c¬ chÕ ®Ó tËp trung søc m¹nh tµi chÝnh cña c¸c ®¬n vÞ c«ng ty DÞch vô tiÕt kiÖm B−u ®iÖn, NHTM cæ phÇn Hµng h¶i, c«ng ty Tµi chÝnh B−u ®iÖn, CTCP B¶o hiÓm B−u ®iÖn theo h−íng ph¸t triÓn thµnh mét tæ hîp ng©n hµng - tµi chÝnh dùa trªn nh÷ng øng dông tiªn tiÕn cña CNTT, viÔn th«ng. * TËp trung c¸c nguån tµi chÝnh nhµn rçi trong néi bé c«ng ty mÑ, TËp ®oµn vµ c¸c c«ng ty cã tiÒm lùc nh−: Th«ng tin di ®éng, c¸c c«ng ty dÞch vô gi¸ trÞ gia t¨ng. §Ó thùc hiÖn vÊn ®Ò nµy, tr−íc hÕt cÇn ban hµnh ®Þnh møc vèn l−u ®éng cho c¸c ®¬n vÞ, sau ®ã sÏ tiÕn hµnh qu¶n lý tËp trung tiÒn mÆt, ®¬n vÞ ban hµnh ®Þnh møc tån Quü tiÒn mÆt th−êng xuyªn tèi thiÓu ë c¸c chi nh¸nh vµ ®¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc . * C¬ chÕ tµi chÝnh ®èi víi c¸c ®¬n vÞ lµm c«ng t¸c nghiªn cøu, ph¸t triÓn (R&D) - Cã ®Þnh h−íng râ rµng, cã môc tiªu cho ho¹t ®éng nghiªn cøu ph¸t triÓn trong TËp ®oµn. Trªn c¬ së ®Þnh h−íng ®ã sÏ giµnh tû lÖ thÝch ®¸ng trong kÕ ho¹ch tµi chÝnh cña TËp ®oµn cho ho¹t ®éng nghiªn cøu ph¸t triÓn, ®µo t¹o nguån nh©n lùc - Cã c¬ chÕ thu nhËp tho¶ ®¸ng cho ®éi ngò lµm c«ng t¸c nghiªn cøu khoa häc, ®¶m b¶o æn ®Þnh ®êi sèng cho b¶n th©n vµ gia ®×nh ng−êi lµm c«ng t¸c nghiªn cøu. §Æc biÖt víi nh÷ng nghiªn cøu, s¸ng t¹o hoÆc ph¸t minh, s¸ng kiÕn cã gi¸ trÞ cÇn cã c¬ chÕ ®Æc thï ®Ó chi tr¶ ngang gi¸, kh«ng phu thuéc vµo chÕ ®é qu¶n lý tµi chÝnh cña Nhµ n−íc. * Thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p tµi chÝnh ®Ó gióp cho B−u chÝnh ViÖt Nam héi nhËp vµ ph¸t triÓn. Trong ®ã, ®Æc biÖt chó träng viÖc tËp trung c¸c nguån lùc tµi chÝnh ®Ó ph¸t triÓn c¸c dÞch vô b−u chÝnh cã triÓn väng, cã l·i. §èi víi c¸c dÞch vô b−u chÝnh c¹nh tranh cÇn chuyÓn sang m« h×nh c«ng ty kinh doanh chñ dÞch vô, ph¸t triÓn m¹nh c¸c dÞch vô tµi chÝnh b−u chÝnh, th−¬ng m¹i ®iÖn tö, b−u chÝnh ®iÖn tö. * §æi míi c¬ chÕ h¹ch to¸n gi¸ thµnh s¶n phÈm: X©y dùng các ®Þnh møc tiªu hao nguyªn, nhiªn vËt liÖu, ®Þnh møc söa ch÷a tµi s¶n vµ c¸c ®Þnh møc kh¸c phï hîp víi tõng lo¹i s¶n phÈm dÞch vô vµ lùa chän ph−¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm phï hîp, nhÊt lµ viÖc ph©n bæ c¸c chi phÝ chung cho c¸c dÞch vô cung cÊp trªn cïng mét m¹ng, ®−îc khai th¸c t¹i cïng mét ®iÓm giao dÞch. 3.3. ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn tèt nhÊt nh÷ng gi¶i ph¸p trªn 3.3.1. T¨ng c−êng vai trß chñ së h÷u cña doanh nghiÖp nhµ n−íc Ban hành các quy định phân công, phân cấp và giám sát hoạt động rõ ràng, minh bạch và có đầu mối quản lý thống nhất. 3.3.2. §æi míi ph−¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ doanh nghiÖp nhµ n−íc Tránh đánh giá cứng nhắc và không thể áp dụng một phương pháp cho tất cả các doanh nghiệp thuộc các lĩnh vực khác nhau, quy mô khác nhau. 3.3.3. Doanh nghiÖp nhµ n−íc cÇn ph¶i tù chñ thùc sù Chủ sở hữu là Nhà nước chỉ nên xem xét kết quả cuối cùng là lợi nhuận, không can thiệp vào các quyết định của doanh nghiệp. 3.3.4. §Ò nghÞ Nhµ n−íc cho thèng nhÊt qu¶n lý c¸c vÊn ®Ò sau vÒ Bé Th«ng tin vµ TruyÒn th«ng Nh©n sù chñ chèt; ®Þnh h−íng ph¸t triÓn, chiÕn l−îc, quy ho¹ch, kÕ ho¹ch SXKD; Ng©n hµng d÷ liÖu B−u chÝnh, ViÔn th«ng, CNTT; Thanh tra chuyªn ngµnh; Tæ chøc C«ng ®oµn. 3.3.5. Ban hµnh c¸c danh môc, c¸c dÞch vô viÔn th«ng còng nh− c¸c dÞch vô b−u chÝnh c«ng Ých vµ cho ®iÒu chØnh gi¸ mét sè dÞch vô b−u chÝnh trong VNPT cho phï hîp víi mÆt b»ng gi¸ trong nước vµ quèc tÕ 3.3.6. Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc Đưa năng suất lao động đạt mức bình quân khu vực. 3.3.7. N©ng cao hiÖu lùc, hiÖu qu¶ qu¶n lý nhµ n−íc Có chính sách quản lý bình đẳng các tài nguyên quốc gia, tạo lập thị trường cạnh tranh lành mạnh, bình đẳng 3.3.8. Qu¶n lý kÕt nèi Được quyền kết nối với mạng của doanh nghiệp khác bình đẳng, trên cơ sở sử dụng hiệu quả tài nguyên viễn thông. 3.3.9. Qu¶n lý tiªu chuẩn chÊt l−ợng thiÕt bÞ vµ dÞch vô Theo chuẩn quốc gia công bố theo từng loại thiết bị, dịch vụ. 3.3.10. Qu¶n lý hÖ thèng ®−êng trôc viÔn th«ng quèc gia Nhà nước thống nhất quản lý theo quy hoạch và chiến lược phát triển từng thời kỳ. Tãm l¹i: Với những định hướng phát triển các DNVT Việt Nam theo mô hình TËp ®oµn kinh tÕ dựa theo chiến lược phát triển BCVT đến 2020 của Nhà nước và các xu thế cải tổ viễn thông trên thế giới, các xu hướng mở cửa thị trường .., lộ trình mở cửa, cạnh tranh và hội nhập trong lÜnh vùc viÔn th«ng khi ViÖt Nam gia nhËp Tæ chøc th−¬ng m¹i quèc tÕ WTO và đặc biệt là định hướng phát triển TËp ®oµn BCVT Việt Nam - một TËp ®oµn kinh tÕ thí điểm của Nhà nước với các mục tiêu x©y dùng thµnh doanh nghiÖp hµng ®Çu trong lÜnh vùc BCVT vµ CNTT. Chương 3 của Luận án đã tập trung vào các giải pháp hoµn thiÖn c¬ chÕ tµi chÝnh cña c¸c DNVT ViÖt Nam theo m« h×nh TËp ®oµn kinh tÕ, trong ®ã cã nhãm gi¶i ph¸p vÒ chÝnh s¸ch cña Nhà n−íc đối với các DNVT, nhãm c¸c gi¶i ph¸p về cơ chế tài chính chung cho các DNVT và nhãm c¸c gi¶i ph¸p cña TËp ®oµn BCVT ViÖt Nam. kÕt luËn chung Víi ®Ò tµi: "Hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh ®èi víi doanh nghiÖp ViÔn th«ng ë ViÖt Nam theo m« h×nh TËp ®oµn kinh tÕ trong ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn vµ héi nhËp". T¸c gi¶ luËn ¸n ®· cè g¾ng nghiªn cøu trªn c¬ së vËn dông c¸c ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu duy vËt biÖn chøng, duy v©t lÞch sö, ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch thèng kª vµ qu¸ tr×nh kh¶o s¸t thùc tiÔn t¹i c¸c DNVT (8 doanh nghiÖp cã h¹ tÇng m¹ng), ®Æc biÖt lµ kh¶o s¸t t¹i doanh nghiÖp chñ lùc VNPT vµ c¸c c¬ quan qu¶n lý cã liªn quan ®Õn ®Ò tµi nghiªn cøu, kÕt hîp víi nh÷ng ®Þnh h−íng ph¸t triÓn ngµnh ViÔn th«ng ®Õn n¨m 2020, xu thÕ toµn cÇu ho¸ vµ nh÷ng xu thÕ ®æi míi viÔn th«ng trªn thÕ giíi còng nh− nh÷ng ®Þnh h−íng, quan ®iÓm ph¸t triÓn cña §¶ng vµ Nhµ n−íc, trªn c¬ së luËn gi¶i, ph©n tÝch chi tiÕt vµ ph©n tÝch tæng hîp. LuËn ¸n ®· cã nh÷ng cè g¾ng ®ãng gãp mét sè ý t−ëng míi thÓ hiÖn qua nh÷ng ®iÓm chñ yÕu nh− sau: 1. Ph©n tÝch nh÷ng luËn cø c¬ b¶n vÒ c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh cña Tập đoàn kinh tế, trong ®ã lµm râ nh÷ng vÊn ®Ò vÒ lÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c Tập đoàn kinh tế còng nh− nh÷ng c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh c¬ b¶n cña mét Tập đoàn kinh tế. §©y lµ nh÷ng lý luËn c¬ b¶n ®Ó tõ ®ã liªn hÖ víi thùc tiÔn h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c¸c DNVT ViÖt Nam theo m« h×nh Tập đoàn kinh tế, nh÷ng vÊn ®Ò ®−îc, ch−a ®−îc trong ph¸t triÓn viÔn th«ng ë ViÖt Nam. 2. Trªn c¬ së nh÷ng lý luËn vÒ c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh ®èi víi TËp ®oµn kinh tÕ, luËn ¸n tËp trung nghiªn cøu thùc tr¹ng c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh cña c¸c DNVT trong suèt nh÷ng n¨m ®æi míi tõ 1986 ®Õn 2006 ®Ó t×m ra nh÷ng h¹n chÕ trong c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh hiÖn t¹i. §©y sÏ lµ nh÷ng c¬ së quan träng ®Ó t×m ra nh÷ng gi¶i ph¸p trong tiÕn tr×nh hoµn thiÖn vµ ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh DNVT ë ViÖt Nam. 3. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®Þnh h−íng ph¸t triÓn ngµnh ViÔn th«ng ViÖt Nam ®Õn 2020, nh÷ng xu thÕ c¶i tæ viÔn th«ng trªn thÕ giíi, lé tr×nh héi nhËp quèc tÕ vµ ®Þnh h−íng cña Nhµ n−íc. LuËn ¸n ®· ®−a ra 4 nhãm gi¶i ph¸p lín ®Ó hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh ®èi víi DNVT ë ViÖt Nam theo m« h×nh Tập đoàn kinh tế gåm: - Nhãm c¸c gi¶i ph¸p vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña Nhµ n−íc ®èi víi c¸c DNNN nãi chung - Nhãm c¸c gi¶i ph¸p vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña Nhµ n−íc ®èi víi c¸c DNVT. - Nhãm c¸c gi¶i ph¸p vÒ c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh cña c¸c DNVT. - C¸c gi¶i ph¸p riªng cho VNPT. Ngoµi ra ®Ó thùc hiÖn thµnh c«ng c¸c gi¶i ph¸p, t¸c gi¶ ®−a ra 10 ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn tèt nhÊt 4 nhãm gi¶i ph¸p trªn. Tãm l¹i: Hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh cña c¸c DNVT ViÖt Nam theo m« h×nh Tập đoàn kinh tế lµ mét chñ ®Ò míi, víi viÖc kh¶o s¸t ®a d¹ng c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp trong viÔn th«ng. T¸c gi¶ luËn ¸n hy väng kÕt qu¶ nghiªn cøu cña luËn ¸n sÏ h÷u Ých cho thùc tiÔn ho¹t ®éng cña c¸c DNVT hiÖn nay. §Æc biÖt lµ ®èi víi VNPT lµ doanh nghiÖp chñ lùc cña Nhµ n−íc trong lÜnh vùc b−u chÝnh, viÔn th«ng vµ CNTT trong bèi c¶nh ViÖt Nam ®· trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña Tæ chøc th−¬ng m¹i thÕ giíi WTO. T¸c gi¶ rÊt mong nhËn ®−îc sù quan t©m ®ãng gãp cña c¸c nhµ khoa häc, c¸c nhµ qu¶n lý vµ ®éc gi¶ ®Ó cã thÓ hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý cña c¸c DNVT ViÖt Nam ngµy mét tèt h¬n.