Đề tài Một số giải pháp phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam

Ch­¬ng 1 lý luËn vÒ c«ng ty cæ phÇn vµ thùc tr¹ng cña nã. Công ty cổ phần là doanh nghiệp, trong đó: Vốn điều lệ được chia thành nhiều phần bằng nhau gọi là cổ phần; Cổ đông có thể là tổ chức, cá nhân; số lượng cổ đông tối thiểu là ba và không hạn chế số lượng tối đa; Cổ đông chỉ chịu trách nhiệm về các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác của doanh nghiệp trong phạm vi số vốn đã góp vào doanh nghiệp; Cổ đông có quyền tự do chuyển nhượng cổ phần của mình cho người khác, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 81 và khoản 5 Điều 84 của Luật này. Công ty cổ phần có tư cách pháp nhân kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh. Công ty cổ phần có quyền phát hành chứng khoán các loại để huy động vốn. Theo điều 78 Luật Doanh nghiệp 2005 (của Việt Nam), các loại cổ phần bao gồm: Công ty cổ phần phải có cổ phần phổ thông. Người sở hữu cổ phần phổ thông là cổ đông phổ thông. Công ty cổ phần có thể có cổ phần ưu đãi. Người sở hữu cổ phần ưu đãi gọi là cổ đông ưu đãi. Cổ phần ưu đãi gồm các loại sau đây: Cổ phần ưu đãi biểu quyết; Cổ phần ưu đãi cổ tức; Cổ phần ưu đãi hoàn lại; Cổ phần ưu đãi khác do Điều lệ công ty quy định. Trong các loại cổ phần ưu đãi trên thì cổ phần ưu đãi biểu quyết chịu một số ràng buộc như: chỉ có tổ chức được Chính phủ uỷ quyền và cổ đông sáng lập được quyền nắm giữ cổ phần ưu đãi biểu quyết. Ưu đãi biểu quyết của cổ đông sáng lập chỉ có hiệu lực trong ba năm, kể từ ngày công ty được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh. Sau thời hạn đó, cổ phần ưu đãi biểu quyết của cổ đông sáng lập chuyển đổi thành cổ phần phổ thông. Người được quyền mua cổ phần ưu đãi cổ tức, cổ phần ưu đãi hoàn lại và cổ phần ưu đãi khác do Điều lệ công ty quy định hoặc do Đại hội đồng cổ đông quyết định. Các cổ phần còn lại (ưu đãi cổ tức, ưu đãi hoàn lại và ưu đãi khác) thường tuân theo các quy tắc do Đại hội đồng cổ đông quyết định. tạo cho người sở hữu nó các quyền, nghĩa vụ và lợi ích ngang nhau. Ngoài ra, cổ phần phổ thông không thể chuyển đổi thành cổ phần ưu đãi; trong khi cổ phần ưu đãi có thể chuyển thành cổ phần phổ thông theo quyết định của Đại hội đồng cổ đông. Mỗi cổ phần của cùng một loại đều Ch­¬ng 2 C¬ së lý luËn vÒ thÞ tr­êng chøng kho¸n. I. ThÞ tr­êng chøng kho¸n. 1. Kh¸i niÖm. ThÞ tr­êng chøng kho¸n lµ thÞ tr­êng cã tæ chøc, lµ n¬i mµ c¸c chøng kho¸n ®­îc mua b¸n theo c¸c qui t¾c ®· ®­îc Ên ®Þnh. 2. Ph©n lo¹i. a. C¨n cø theo tÝnh chÊt ph¸p lý cã thÞ tr­êng chøng kho¸n chÝnh thøc vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n phi chÝnh thøc. ThÞ tr­êng chøng kho¸n chÝnh thøc hay cßn gäi lµ Së giao dÞch chøng kho¸n lµ n¬i mua b¸n lo¹i chøng kho¸n ®­îc niªm yÕt cã ®Þa ®iÓm vµ thêi biÓu mua b¸n râ rÖt, gi¸ c¶ ®­îc x¸c ®Þnh theo h×nh thøc ®Êu gi¸ hoÆc ®Êu lÖnh. ThÞ tr­êng chøng kho¸n phi chÝnh thøc hay cßn gäi lµ thÞ tr­êng OTC lµ n¬i mua b¸n chøng kho¸n bªn ngoµi Së giao dÞch, kh«ng cã ngµy giê nghØ hay thñ tôc quyÕt ®Þnh mµ do tho¶ thuËn gi÷a ng­êi mua vµ ng­êi b¸n. b. C¨n cø vµo qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn chøng kho¸n cã thÞ tr­êng ph¸t hµnh vµ thÞ tr­êng giao dÞch. ThÞ tr­êng ph¸t hµnh hay cßn gäi lµ thÞ tr­êng s¬ cÊp lµ n¬i c¸c chøng kho¸n ®­îc ph¸t hµnh lÇn ®Çu bëi c¸c nhµ ph¸t hµnh ®­îc b¸n cho c¸c nhµ ®Çu t­. c. C¨n cø vµo ph­¬ng thøc giao dÞch cã thÞ tr­êng giao ngay vµ thÞ tr­êng t­¬ng lai. ThÞ tr­êng giao ngay lµ thÞ tr­êng mua b¸n chøng kho¸n theo gi¸ cña ngµy giao dÞch nh­ng viÖc thanh to¸n vµ chuyÓn giao chøng kho¸n sÏ diÔn ra tiÕp theo sau ®ã vµi ngµy theo qui ®Þnh. ThÞ tr­êng t­¬ng lai lµ thÞ tr­êng mua b¸n chøng kho¸n theo mét lo¹t hîp ®ång ®Þnh s½n, gi¸ c¶ ®­îc tho¶ thuËn trong ngµy giao dÞch nh­ng viÖc thanh to¸n vµ chuyÓn giao chøng kho¸n sÏ diÔn ra trong mét ngµy kú h¹n nhÊt ®Þnh trong t­¬ng lai. d. C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n cã thÞ tr­êng tr¸i phiÕu, thÞ tr­êng cæ phiÕu vµ thÞ tr­êng ph¸t sinh. * ThÞ tr­êng tr¸i phiÕu lµ n¬i mua b¸n c¸c tr¸i phiÕu. * ThÞ tr­êng cæ phiÕu lµ n¬i mua b¸n c¸c cæ phiÕu. * ThÞ tr­êng ph¸t sinh lµ n¬i mua b¸n c¸c c«ng cô cã nguån gèc chøng kho¸n. 3. Vai trß cña thÞ tr­êng chøng kho¸n. a. §èi víi chÝnh phñ. ThÞ tr­êng chøng kho¸n cung cÊp c¸c ph­¬ng tiÖn ®Ó huy ®éng vèn vµ sö dông c¸c nguån vèn mét c¸ch cã hiÖu qu¶ cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. ChÝnh phñ huy ®éng vèn b»ng viÖc b¸n tr¸i phiÕu vµ dïng sè tiÒn ®ã ®Ó ®Çu t­ vµo c¸c dù ¸n cÇn thiÕt cña m×nh. ThÞ tr­êng chøng kho¸n cßn gãp phÇn thùc hiÖn qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸. ChÝnh thÞ tr­êng chøng kho¸n cã thùc míi cã thÓ tuyªn truyÒn sù cÇn thiÕt cña thÞ tr­êng chøng kho¸n mét c¸ch tèt nhÊt. Tõ ®ã khuyÕn khÝch viÖc cæ phÇn ho¸ nhanh lªn c¸c doanh nghiÖp quèc doanh. ThÞ tr­êng chøng kho¸n lµ n¬i ®Ó thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. L·i suÊt thÞ tr­êng cã thÓ t¨ng lªn hoÆc gi¶m xuèng do viÖc chÝnh phñ mua hoÆc b¸n tr¸i phiÕu. Ngoµi ra thÞ tr­êng chøng kho¸n lµ n¬i thu hót c¸c nguån vèn ®Çu t­ gi¸n tiÕp tõ n­íc ngoµi qua viÖc n­íc ngoµi mua chøng kho¸n. b. §èi víi c¸c doanh nghiÖp. ThÞ tr­êng chøng kho¸n gióp c¸c c«ng ty tho¸t khái c¸c kho¶n vay kh cã chi phÝ tiÒn vay cao ë c¸c ng©n hµng. C¸c doanh nghiÖp cã thÓ ph¸t hµnh cæ phiÕu hoÆc tr¸i phiÕu. HoÆc chÝnh thÞ tt­êng chøng kho¸n t¹o ra tÝnh thanh kho¶n ®Ó cho c«ng ty cã thÓ b¸n chøng kho¸n bÊt kú lóc nµo ®Ó cã tiÒn. Nh­ vËy, thÞ tr­êng chøng kho¸n gióp c¸c doanh nghiÖp ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn vµ ®Çu t­. ThÞ tr­êng chøng kho¸n lµ n¬i ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ cña doanh nghiÖp vµ cña c¶ nÒn kinh tÕ mét c¸ch tæng hîp vµ chÝnh x¸c (kÓ c¶ gi¸ trÞ h÷u h×nh vµ v« h×nh) th«ng qua chØ sè gi¸ chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng. Tõ ®ã t¹o ra mét m«i tr­êng c¹nh tranh lµnh m¹nh nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn, kÝch thÝch ¸p dông c«ng nghÖ míi, c¶i tiÕn s¶n phÈm. ThÞ tr­êng chøng kho¸n cßn lµ n¬i gióp c¸c tËp ®oµn ra m¾t c«ng chóng. ThÞ tr­êng chøng kho¸n chÝnh lµ n¬i qu¶ng c¸o Ýt chi phÝ vÒ b¶n th©n doanh nghiÖp. c. §èi víi nhµ ®Çu t­. ThÞ tr­êng chøng kho¸n lµ n¬i mµ c¸c nhµ ®Çu t­ cã thÓ dÔ dµng t×m kiÕm c¸c c¬ héi ®Çu t­ ®Ó ®a d¹ng ho¸ ®Çu t­, gi¶m thiÓu rñi ro trong ®Çu t­. 4. Nh­îc ®iÓm cña thÞ tr­êng chøng kho¸n. a. YÕu tè ®Çu c¬. §Çu c¬ lµ yÕu tè cã tÝnh to¸n cña ng­êi chÊp nhËn rñi ro. Hä cã thÓ mua cæ phiÕu ngay víi hy väng gi¸ cæ phiÕu sÏ t¨ng trong t­¬ng lai vµ thu håi ®­îc lîi nhuËn trong tõng th­¬ng vô. YÕu tè nµy g©y ¶nh h­ëng lan truyÒn lµm cho gi¸ cæ phiÕu cã thÓ t¨ng gi¶ t¹o. Tuy nhiªn thÞ tr­êng kh«ng cÊm yÕu tè nµy. b. Mua b¸n néi gi¸n. Mua b¸n néi gi¸n lµ viÖc mét c¸ nh©n nµo ®ã lîi dông vÞ trÝ c«ng viÖc cña m×nh, n¾m ®­îc nh÷ng th«ng tin néi bé cña ®¬n vÞ ph¸t hµnh ®Ó mua hoÆc b¸n cæ phiÕu cña ®¬n vÞ ®ã mét c¸ch kh«ng b×nh th­êng nh»m thu lîi cho m×nh vµ lµm ¶nh h­ëng tíi gi¸ cña cæ phiÕu trªn thÞ tr­êng. §©y lµ hµnh vi phi ®¹o ®øc th­¬ng m¹i vµ bÞ cÊm ë c¸c n­íc. c. Phao tin ®ån kh«ng chÝnh x¸c hay th«ng tin lÖch l¹c. §©y lµ viÖc ®­a ra c¸c th«ng tin sai sù thËt vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh, t×nh h×nh néi bé cña c«ng ty hay vÒ m«i tr­êng kinh doanh cña c«ng ty nh»m t¨ng hay gi¶m gi¸ cæ phiÕu ®Ó thu lîi nhuËn cho c¸ nh©n. d. Mua b¸n cæ phiÕu ngÇm. Mua b¸n cæ phiÕu ngÇm lµ viÖc mua b¸n kh«ng qua thÞ tr­êng chøng kho¸n. §iÒu nµy cã thÓ g©y ¸p lùc cho c¸c nhµ ®Çu t­ kh¸c ®­a tíi viÖc khèng chÕ hay thay thÕ l·nh ®¹o. ViÖc phao tin ®ån kh«ng chÝnh x¸c vµ mua b¸n cæ phiÕu ngÇm ®Òu bÞ cÊm ë c¸c n­íc. 5. C¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n vÒ ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n. a. Nguyªn t¾c trung gian. Trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n, c¸c giao dÞch th­êng ®­îc thùc hiÖn th«ng qua tæ chøc trung gian vµ m«i giíi lµ c¸c c«ng ty chøng kho¸n. Trªn thÞ tr­êng s¬ cÊp, c¸c nhµ ®Çu t­ th­êng kh«ng mua trùc tiÕp cña nhµ ph¸t hµnh mµ mua tõ c¸c nhµ b¶o l·nh ph¸t hµnh. Trªn thÞ tr­êng thø cÊp, th«ng qua nghiÖp vô m«i giíi kinh doanh c¸c c«ng ty chøng kho¸n mua chøng kho¸n gióp c¸c nhµ ®Çu t­, hoÆc mua chøng kho¸n cña nhµ ®Çu t­ nµy ®Ó mua vµ b¸n cho c¸c nhµ ®Çu t­ kh¸c. Nguyªn t¾c nµy nh»m ®¶m b¶o c¸c lo¹i chøng kho¸n ®­îc giao dÞch lµ chøng kho¸n thùc vµ gióp thÞ tr­êng ho¹t ®éng lµnh m¹nh, b¶o vÖ quyÒn lîi cña c¸c nhµ ®Çu t­. b. Nguyªn t¾c ®Þnh gi¸. ViÖc ®Þnh gi¸ chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng phô thuéc hoµn toµn vµo c¸c nhµ trung gian m«i giíi. Mçi nhµ trung gian m«i giíi ®Þnh gi¸ mçi lo¹i chøng kho¸n t¹i mét thêi ®iÓm tuú theo sù xÐt ®o¸n vµ tïy vµo sè cung cÇu chøng kho¸n cã trªn thÞ tr­êng. ViÖc ®Þnh gi¸ chøng kho¸n ®­îc thùc hiÖn th«ng qua cuéc th­¬ng l­îng gi÷a nh÷ng ng­êi trung gian m«i giíi cÇn mua vµ cÇn b¸n. Gi¸ c¶ ®­îc x¸c ®Þnh khi hai bªn ®· thèng nhÊt. TÊt c¶ c¸c thµnh viªn cã liªn quan trªn thÞ tr­êng kh«ng ai cã thÓ can thiÖp vµo sù t¸c ®éng qua l¹i cña sè cung cÇu chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng vµ còng kh«ng ai cã quyÒn ®Þnh gi¸ chøng kho¸n mét c¸ch ®éc ®o¸n. V× thÕ thÞ tr­êng chøng kho¸n ®­îc coi lµ thÞ tr­êng tù do nhÊt trong c¸c thÞ tr­êng. c. Nguyªn t¾c c«ng khai ho¸. TÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n ®Òu ®­îc c«ng khai ho¸ vÒ c¸c lo¹i chøng kho¸n ®­îc ®­a ra mua b¸n trªn thÞ tr­êng, còng nh­ t×nh h×nh tµi chÝnh vÒ kÕt qu¶ kinh doanh cña c«ng ty ph¸t hµnh vµ sè l­îng chøng kho¸n vµ gi¸ c¶ tõng lo¹i ®Òu ®­îc c«ng khai trªn thÞ tr­êng vµ trong c¸c b¸o c¸o. Khi kÕt thóc mét cuéc giao dÞch sè l­îng chøng kho¸n ®­îc mua b¸n, gi¸ c¶ tõng lo¹i ®Òu ®­îc lËp tøc th«ng b¸n ngay. Nguyªn t¾c nµy nh»m ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ng­êi mua vµ ng­êi b¸n chøng kho¸n kh«ng bÞ hí trong mua b¸n chøng kho¸n vµ ng­êi mua chøng kho¸n dÔ dµng chän lo¹i chøng kho¸n theo së thÝch cña m×nh. . Chøng kho¸n. 1. Kh¸i niÖm. Chøng kho¸n lµ nh÷ng giÊy tê cã gi¸ x¸c ®Þnh sè vèn ®Çu t­ vµ nã x¸c nhËn quyÒn ®ßi nî hay quyÒn së h÷u vÒ tµi s¶n, bao gåm nh÷ng ®iÒu kiÖn vÒ thu nhËp trong mét kho¶ng thêi gian nµo ®ã vµ cã kh¶ n¨ng chuyÓn nh­îng. 2. Ph©n lo¹i. a. C¨n cø theo tiªu thøc ph¸p lý cã chøng kho¸n v« danh vµ chøng kho¸n kÝ danh. Chøng kho¸n v« danh lµ lo¹i chøng kho¸n kh«ng ghi râ hä tªn chñ së h÷u. ViÖc chuyÓn nh­îng lo¹i nµy rÊt dÔ dµng, kh«ng cÇn thñ tôc ®¨ng ký r­êm rµ. Chøng kho¸n ký danh lµ lo¹i chøng kho¸n ghi râ hä tªn chñ së h÷u. ViÖc chuyÓn nh­îng lo¹i nµy ®­îc thùc hiÖn b»ng thñ tôc ®¨ng ký t¹i c¬ quan ph¸t hµnh. b. C¨n cø theo tÝnh chÊt thu nhËp cã chøng kho¸n cã thu nhËp æn ®Þnh, chøng kho¸n cã thu nhËp kh«ng æn ®Þnh vµ chøng kho¸n hçn hîp. Chøng kho¸n cã thu nhËp æn ®Þnh lµ c¸c tr¸i phiÕu thu nhËp cña nã kh«ng phô thuéc vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. Chøng kho¸n cã thu nhËp kh«ng æn ®Þnh lµ c¸c cæ phiÕu th­êng, thu nhËp cña nã phô thuéc vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty vµ chÝnh s¸ch tr¶ cæ tøc. Chøng kho¸n hçn hîp lµ cæ phiÕu ­u ®·i, cã mét phÇn thu nhËp lµ kh«ng phô thuéc vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. c. C¨n cø theo chñ thÓ ph¸t hµnh cã chøng kho¸n ChÝnh phñ vµ chøng kho¸n c«ng ty. Chøng kho¸n ChÝnh phñ lµ c¸c chøng kho¸n do c¸c c¬ quan cña ChÝnh phñ trung ­¬ng hay chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng ph¸t hµnh nh­ tr¸i phiÕu kho b¹c, tr¸i phiÕu c«ng tr×nh, tr¸i phiÕu ChÝnh phñ, c«ng tr¸i Nhµ n­íc. Chøng kho¸n c«ng ty lµ chøng kho¸n do c¸c doanh nghiÖp, c«ng ty cæ phÇn ph¸t hµnh nh­ tr¸i phiÕu, cæ phiÕu vµ c¸c c«ng cô cã nguån gèc chøng kho¸n. 3. Tr¸i phiÕu. a. §Æc ®iÓm. Tr¸i phiÕu lµ giÊy tê cã gi¸ x¸c ®Þnh sè vèn ®Çu t­ vµ x¸c nhËn quyÒn ®ßi nî bao gåm nh÷ng ®iÒu kiÖn vµ thu nhËp trong mét kho¶ng thêi gian nµo ®ã vµ cã kh¶ n¨ng chuyÓn nh­îng. Tõ kh¸i niÖm trªn ta thÊy tr¸i phiÕu cã ®Æc ®iÓm lµ cã thu nhËp æn ®Þnh, cã kh¶ n¨ng chuyÓn nh­îng, cã thêi gian ®¸o h¹n. §ång thêi tr¸i chñ kh«ng cã quyÒn tham gia bÇu cö, øng cö vµo Héi ®ång qu¶n trÞ. Nh­ng tr¸i phiÕu ®em l¹i cho tr¸i chñ quyÒn ®­îc ­u tiªn trong ph©n chia lîi nhuËn còng nh­ thanh lý tµi s¶n khi c«ng ty ph¸ s¶n. b.Mét vµi lo¹i tr¸i phiÕu. Tr¸i phiÕu cã l·i suÊt cè ®Þnh lµ tr¸i phiÕu cho l·i suÊt cè ®Þnh ngay t¹i thêi ®iÓm ph¸t hµnh. Tr¸i phiÕu cã l·i suÊt th¶ næi lµ tr¸i phiÕu cho l·i suÊt ®­îc ®iÒu chØnh theo tõng thêi kú. Tr¸i phiÕu kh«ng cã l·i lµ tr¸i phiÕu kh«ng cho l·i suÊt th­êng kú, nã ®­îc mua víi gi¸ thÊp so víi mÖnh gi¸. Toµn bé tiÒn lêi vµ gi¸ trÞ t¨ng thªm sÏ b»ng ®óng mÖnh gi¸ vµo ngµy ®¸o h¹n. Tr¸i phiÕu thu nhËp lµ tr¸i phiÕu ®­îc ph¸t hµnh bëi c¸c c«ng ty ®ang trong thêi kú tæ chøc l¹i. C«ng ty ph¸t hµnh høa sÏ tr¶ sè gèc khi tr¸i phiÕu hÕt h¹n nh­ng chØ høa tr¶ l·i nÕu c«ng ty cã ®ñ thu nhËp. Tr¸i phiÕu cã thÓ thu håi lµ tr¸i phiÕu cho phÐp c«ng ty cã thÓ mua l¹i tr¸i phiÕu vµo mét thêi gian nµo ®ã. Tuy nhiªn tr¸i phiÕu kh«ng thÓ thu håi mét vµi n¨m sau khi chóng ®­îc ph¸t hµnh. Tr¸i phiÕu cã thÓ chuyÓn ®æi lµ tr¸i phiÕu cho phÐp ng­êi gi÷ nã ®­îc chuyÓn ®æi sang mét sè l­îng cæ phiÕu nhÊt ®Þnh víi gi¸ x¸c ®Þnh. Tr¸i phiÕu phiÕu kÌm giÊy b¶o ®¶m lµ tr¸i phiÕu cho phÐp, ng­êi gi÷ nã cã quyÒn mua thªm mét sè l­îng cæ phiÕu nhÊt ®Þnh cña ®¬n vÞ ph¸t hµnh ë mét gi¸ x¸c ®Þnh (mét giÊy b¶o ®¶m ë gãc tr¸i phiÕu b»ng mét cæ phiÕu). Tr¸i phiÕu Euro lµ tr¸i phiÕu ph¸t hµnh b»ng ®ång tiÒn cña n­íc ph¸t hµnh t¹i mét n­íc kh¸c. Tr¸i phiÕu Dollar lµ tr¸i phiÕu ph¸t hµnh b»ng ®ång §«la Mü ë c¸c n­íc ngoµi n­íc Mü. Tr¸i phiÕu Yankee lµ tr¸i phiÕu cña c¸c c«ng ty vµ ChÝnh phñ n­íc ngoµi ph¸t hµnh b»ng §«la Mü vµ ®­îc giao dÞch ë thÞ tr­êng Mü. 4. Cæ phiÕu. a. Kh¸i niÖm Cæ phiÕu lµ nh÷ng giÊy tê cã gi¸ x¸c ®Þnh sè vèn ®Çu t­ vµ nã x¸c nhËn quyÒn së h÷u vÒ tµi s¶n vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn vÒ thu nhËp trong mét kho¶ng thêi gian nµo ®ã vµ cã kh¶ n¨ng chuyÓn nh­îng. Cã hai lo¹i cæ phiÕu lµ cæ phiÕu th­êng vµ cæ phiÕu ­u ®·i. b. Cæ phiÕu th­êng. Cæ phiÕu th­êng lµ cæ phiÕu kh«ng cã thêi gian ®¸o h¹n, kh«ng cã thu nhËp æn ®Þnh mµ thu nhËp cña nã phô thuéc vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh hay chÝnh s¸ch chi tr¶ cæ tøc cña c«ng ty. Cæ phiÕu th­êng cã kh¶ n¨ng chuyÓn nh­îng dÔ dµng. Ng­êi n¾m gi÷ cæ phiÕu th­êng cã quyÒn tham gia bÇu cö vµo Héi ®ång qu¶n trÞ nh­ng kh«ng ®­îc ­u tiªn trong ph©n chia lîi nhuËn còng nh­ thanh lý tµi s¶n khi c«ng ty ph¸ s¶n. Ngoµi ra cæ phiÕu th­êng cßn ®em l¹i quyÒn ®Æt mua cæ phiÕu míi cho c¸c cæ ®«ng. c. Cæ phiÕu ­u ®·i. Cæ phiÕu ­u ®·i lµ lo¹i cæ phiÕu cã sù ­u tiªn h¬n cæ phiÕu th­êng trong viÖc ph©n chia lîi nhuËn còng nh­ chi tr¶ cæ tøc vµ thanh lý tµi s¶n khi c«ng ty ph¸ s¶n. Cæ phiÕu ­u ®·i còng nh­ cæ phiÕu th­êng lµ nã kh«ng cã thêi gian ®¸o h¹n. Nã tån t¹i ë sù tån t¹i cña c«ng ty. Nã còng cã kh¶ n¨ng chuyÓn nh­îng nh­ng ph¶i thªm mét sè ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh. Cæ tøc cña cæ phiÕu ­u ®·i lÉn cæ phiÕu th­êng ®Òu kh«ng ph¶i lµ nî cña c«ng ty do ®ã kh«ng cã thu nhËp æn ®Þnh trong ®iÒu kiÖn b×nh th­êng vµ nã cã thÓ ®­îc mua l¹i bëi nhµ ph¸t hµnh. Cæ phiÕu ­u ®·i cßn cã mét sè ®iÒu kho¶n kÌm theo. Thø nhÊt, cæ phiÕu ­u ®·i cã tÝnh chÊt tham dù trong ph©n chia lîi nhuËn khi c«ng ty lµm ¨n cã l·i, v­ît mét møc nµo ®ã. Thø hai, cæ phiÕu ­u ®·i cã tÝnh chÊt bá phiÕu. Trong ®iÒu kiÖn b×nh th­êng, cæ phiÕu ­u ®·i kh«ng cã tÝnh chÊt bá phiÕu. Nh­ng khi c«ng ty lµm ¨n thua lç, cæ phiÕu ­u ®·i sÏ cã tÝnh chÊt bá phiÕu. Thø ba, cæ phiÕu ­u ®·i cã tÝnh chÊt tÝch luü hay kh«ng tÝch luü tøc lµ do c«gn ty lµm ¨n kh«ng hiÖu qu¶, c«ng ty sÏ kh«ng tr¶ cæ tøc. Nh­ng khi c«ng ty lµm ¨n cã l·i c«ng ty cã thÓ tr¶ cæ tøc cho nh÷ng n¨m bÞ thua lç tr­íc ®ã hoÆc kh«ng tr¶ cæ tøc cña nh÷ng n¨m ch­a tr¶ ®­îc. 5. C¸c c«ng cô ph¸t sinh. a. Kh¸i niÖm. C«ng cô ph¸t sinh lµ nh÷ng c«ng cô ®­îc ph¸t hµnh trªn c¬ së nh÷ng c«ng cô ®· cã nh­ cæ phiÕu nh»m nhiÒu môc tiªu kh¸c nhau nh­ ph©n t¸n rñi ro, b¶o vÖ lîi nhuËn hoÆc t¹o lîi nhuËn. b. Mét sè c«ng cô ph¸t sinh lµ quyÒn lùa chän vµ hîp ®ång t­¬ng lai. QuyÒn lùa chän lµ mét c«ng cô cho phÐp ng­êi n¾m gi÷ nã ®­îc mua (nÕu lµ quyÒn chän mua) hoÆc b¸n (nÕu lµ quyÒn chän b¸n mét khèi l­îng nhÊt ®Þnh hµng ho¸ víi mét møc gi¸ x¸c ®Þnh vµ trong mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh. C¸c hµng ho¸ nµy cã thÓ lµ cæ phiÕu, tr¸i phiÕu hay hîp ®ång t­¬ng lai. Hîp ®ång t­¬ng l¹i lµ mét tho¶ thuËn trong ®ã mét ng­êi mua vµ mét ng­êi b¸n chÊp thuËn thùc hiÖn mét giao dÞch t¹i mét thêi ®iÓm x¸c ®Þnh trong t­¬ng lai víi mét møc gi¸ ®­îc Ên ®Þnh vµo ngµy h«m nay. Hîp ®ång t­¬ng lai ®­îc niªm yÕt trªn së giao dÞch, nã xo¸ bá rñi ro tÝn dông v× nã ®­îc c«ng ty thanh to¸n bï trõ phôc vô nh­ lµ mét trung gian trong tÊt c¶ c¸c giao dÞch. Ng­êi b¸n vµ ng­êi mua ®Òu b¸n mua qua c«ng ty thanh to¸n bï trõ. Hîp ®ång t­¬ng lai ®Òu ®­îc tiªu chuÈn hoÊ vÒ viÖc giao nhËn mét khèi l­îng cô thÓ cña mét hµng ho¸ cô thÓ ®¸p øng c¸c tiªu chuÈn chÊt l­îng tèi thiÓu, theo mét thêi h¹n ®­îc Ên ®Þnh tr­íc. Hîp ®ång t­¬ng lai cßn ®­îc chuyÓn giao theo gi¸ thÞ tr­êng tøc lµ bÊt kú mãn lîi nµo còng ®­îc giao nhËn hµng ngµy. Cô thÓ lµ nÕu gi¸ cña hµng ho¸ c¬ së biÕn ®éng kh¸c víi gi¸ ®· tho¶ thuËn (gi¸ thùc hiÖn hîp ®ång) th× bªn bÞ thiÖt h¹i do sù thay ®æi gi¸ nµy ph¶i tr¶ tiÒn cho bªn ®­îc lîi tõ sù thay ®æi gi¸ ®ã. ViÖc thanh to¸n nh­ thÕ ®­îc tiÕn hµnh hµng ngµy. Ch­¬ng 3Thùc tr¹ng thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam hiÖn nay. I. M« h×nh thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam. 1. VÒ c¬ quan qu¶n lý thÞ tr­êng chøng kho¸n. §èi víi ViÖt Nam, Uû ban chøng kho¸n Nhµ n­íc ®· ®­îc thµnh lËp ®Ó qu¶n lý vµ gi¸m s¸t thóc ®Èy cho thÞ tr­êng ph¸t triÓn theo ®Þnh h­íng XHCN vµ b¶o vÖ quyÒn lîi cho c¸c nhµ ®©u t­. §©y lµ b­íc ®i ®óng phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña ViÖt Nam vµ xu h­íng quèc tÕ. 2. VÒ trung t©m giao dÞch chøng kho¸n. Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh ®· ®­îc thµnh lËp. Cßn trung t©m giao dÞch chøng kho¸n t¹i Hµ Néi ®ang ®­îc xem xÐt thµnh lËp. HÖ thèng giao dÞch cña trung t©m tù ®éng ho¸ víi tr¹m lµm viÖc cã c«ng suÊt nhá. 3. VÒ së giao dÞch chøng kho¸n. a. H×nh thøc së h÷u. §èi víi ViÖt Nam, Së giao dÞch chøng kho¸n sÏ do Nhµ n­íc sö h÷u, ®Ó ®¶m b¶o an toµn, c«ng b»ng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. ViÖc thµnh lËp, ®×nh chØ ho¹t ®éng hoÆc gi¶i thÓ Së giao dÞch chøng kho¸n do Thñ t­íng chÝnh phñ quyÕt ®Þnh theo ®Ò nghÞ cña Uû ban chøng kho¸n Nhµ n­íc. Së giao dÞch chøng kho¸n ViÖt Nam lµ mét tæ chøc ho¹t ®éng kh«ng v× lîi nhuËn ®Æt d­íi sù qu¶n lý trùc tiÕp cña Uû ban chøng kho¸n Nhµ n­íc. b. Sè l­îng Së giao dÞch chøng kho¸n. §Ó tr¸nh nh÷ng bÊt lîi cña viÖc tån t¹i nhiÒu Së giao dÞch chøng kho¸n mµ c¸c n­íc ®ang gÆp ph¶i, chóng ta còng chØ nªn x©y dùng mét Së giao dichj chøng kho¸n thèng nhÊt víi c¸c sµn giao dÞch t¹i mét, hai thµnh phè ®­îc nèi m¹ng víi nhau. c. §Þa ®iÓm thiÕt lËp Së giao dÞch chøng kho¸n. Së giao dÞch chøng kho¸n ®­îc ®Æt ë thµnh phè Hå ChÝ Minh v× hiÖn nay thµnh phè Hå ChÝ Minh lµ trung t©m th­¬ng m¹i tµi chÝnh lín nhÊt trong n­íc vµ ®Ó cho Së giao dÞch ph¸t triÓn. Víi hÖ thèng giao dÞch ®iÖn tö, c¸c c«ng ty m«i giíi t¹i Hµ Néi vÉn cã thÓ dÔ dµng sÏ ®­îc tiÕp cËn thÞ tr­êng. d. Giao dÞch ngoµi Së. §èi víi ViÖt Nam, ®Ó c«ng khai ho¸ tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng giao dÞch, Nhµ n­íc ®ang xem xÐt thµnh lËp Së giao dÞch chøng kho¸n tËp trung cho tÊt c¶ c¸c chøng kho¸n (kÓ c¶ c«ng ty vµ vµ nhá) cã ®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt, hay kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt ®­îc mua b¸n t¹i Së giao dÞch chøng kho¸n. Tuy nhiªn, viÖc giao dÞch nh÷ng chøng kho¸n cña c«ng ty lín (®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt) t¸ch biÖt víi khu vùc giao dÞch nh÷ng chøng kho¸n cña nh÷ng c«ng ty võa vµ nhá kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt. e. HÖ thèng giao dÞch. ViÖt Nam ¸p dông hÖ thèng ghÐp lÖnh. HÖ thèng nµy ®¬n gi¶n cho phÐp cã ®­îc gi¸ c¶, c¹nh tranh tèt nhÊt nªn ®ang ®­îc nhiÒu n­íc míi næi ¸p dông. ë ViÖt Nam trong thêi gian ®Çu khi thÞ tr­êng ch­a ph¸t triÓn, khèi l­îng giao dÞch cßn nhá, nªn ¸p dông ph­¬ng thøc ghÐp lÖnh tõng ®ît ®Ó gi¶m bít sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶. g. Møc ®é tù ®éng ho¸. Trong ®iÒu kiÖn chi phÝ cho hÖ thèng tù ®éng ho¸ ngµy cµng cã xu h­íng gi¶m th× ViÖt Nam cÇn thiÕt vµ sö dông ch­¬ng tr×nh tù ®éng ho¸ ngay tõ ®Çu. NÕu b¾t ®Çu b»ng giao dÞch thñ c«ng, sau ®ã l¹i thay thÕ b»ng hÖ thèng tù ®éng th× sÏ tèn kÐm. §Ó tiÕt kiÖm chi phÝ cho thêi gian ®Çu ë ViÖt Nam chØ l¾p ®Æt thiÕt bÞ víi c«ng suÊt xö lý thÊp. C¸c thiÕt bÞ l¾p ®Æt ë tr¹ng th¸i më ®Ó khi khèi l­îng giao dÞch t¨ng lªn cã thÓ l¾p ®Æt thªm nh»m mæ réng c«ng suÊt xö lý cña hÖ thèng. 4. VÒ lÜnh vùc ®¨ng ký, thanh to¸n - bï trõ vµ l­u gi÷ chøng kho¸n. HÖ thèng ®¨ng ký, thanh to¸n - bï trõ vµ l­u gi÷ chøng kho¸n. C¸c chøc n¨ng ®¨ng ký, thanh to¸n, bï trï vµ l­u gi÷ ®­îc kÕt hîp vµo mét trung t©m duy nhÊt trong c¶ n­íc. C¸c c«ng ty chøng kho¸n vµ c¸c ng©n hµng ®­îc cho phÐp trë thµnh c«ng ty l­u ký. 5. VÒ c¸c tæ chøc trung gian. ë ViÖt Nam, c¸c ng©n hµng chØ ®­îc phÐp kinh doanh chøng kho¸n d­íi h×nh thøc thµnh lËp c¸c c«ng ty ®éc lËp, ho¹t ®éng t¸ch rêi víi kinh doanh tiÒn tÖ. Bªn c¹nh ®ã, Nhµ n­íc còng cho phÐp c¶ c¸c c«ng ty chøng kho¸n ®éc lËp h×nh thµnh tõ c¸c c«ng ty tµi chÝnh, c¸c tæng c«ng ty lín. ë ViÖt Nam c¸c c«ng ty chøng kho¸n ®­îc phÐp thùc hiÖn tÊt c¶ c¸c h×nh thøc nh­ : b¶o l·nh ph¸t hµnh chøng kho¸n, m«i giíi chøng kho¸n, t­ doanh chøng kho¸n, t­ vÊn chøng kho¸n vµ qu¶n lý quü ®Çu t­. Riªng h×nh thøc qu¶n lý quü ®Çu t­, yªu cÇu ph¶i ho¹t ®éng t¸ch rêi d­íi h×nh thøc mét c«ng ty ®éc lËp nh»m b¶o vÖ lîi Ých cña nh÷ng cæ ®«ng cña quü. Ngoµi ra hiÖn nay, Nhµ n­íc cßn cho phÐp hai lo¹i doanh nghiÖp tham gia kinh doanh chøng kho¸n lµ c«ng ty cæ phÇn vµ doanh nghiÖp liªn doanh. Trªn thÕ giíi cã hai lo¹i quü ®Çu t­ chøng kho¸n chñ yÕu lµ quü ®ãng, vaf quü më. Trong thêi gian ®Çu ViÖt Nam dù kiÕn ¸p dông h×nh thøc quü ®Çu t­ chøng kho¸n d¹ng quü ®ãng (quü kh«ng mua l¹i cæ phÇn cña cæ ®«ng muèn rót vèn) ®Ó ®¶m b¶o an toµn trong ®iÒu kiÖn kh¶ n¨ng thanh to¸n cña thÞ tr­êng cßn thÊp. 6. VÒ sù tham gia cña bªn n­íc ngoµi. ViÖt Nam cho phÐp bªn n­íc ngoµi ®­îc së h÷u mét tû lÖ phÇn tr¨m nhÊt ®Þnh vµ cho phÐp c«ng ty chøng kho¸n n­íc ngoµi ®­îc liªn doanh víi c«ng ty chøng kho¸n trong n­íc theo mét tû lÖ liªn doanh nhÊt ®Þnh. II. Mét sè h¹n chÕ cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt hiÖn nay.Nam hiÖn nay. ThÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam míi ra ®êi cho nªn kh«ng tr¸nh khái cã nh÷ng h¹n chÕ. ThÞ tr­êng chøng kho¸n cã tÇm quan träng vèn cã cña nã cho nÒn thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam sÏ ®­îc quan t©m mét c¸ch ®¸ng kÓ ®Ó ph¸t triÓn mét c¸ch hoµn thiÖn. ThÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam ®ang cã Ýt chøng kho¸n ®­îc giao dÞch c¶ vÒ sè l­îng vµ gi¸ trÞ. HiÖn cã n¨m cæ phiÕu cña SAM, REE, TMS, HAP vµ LAFOOCO vµ tr¸i phiÕu cña Ng©n hµng ®Çu t­ ph¸t triÓn cïng víi tr¸i phiÕu chÝnh phñ ®ang ®­îc giao dÞch. ViÖc cã Ýt lo¹i chøng kho¸n ®­îc giao dÞch lµ do cã Ýt doanh nghiÖp cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó niªm yÕt trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n lµm cho trªn thÞ tr­êng lu«n xuÊt hiÖn t×nh tr¹ng cÇu lín h¬n cung, gi¸ c¶ v­ît qu¸ gi¸ trÞ thùc cña chøng kho¸n. H¬n n÷a, c¸c lý do cßn lµ c¸c doanh nghiÖp kh«ng cã nhu cÇu vèn ®Ó më réng s¶n xuÊt kinh doanh hay nÕu ph¸t hµnh cæ phiÕu míi th× tØ lÖ n¾m gi÷ cæ phiÕu sÏ gi¶m vµ gi¶m vÞ trÝ trong Héi ®ång qu¶n trÞ hay do viÖc ®Þnh gi¸ gÆp ph¶i khã kh¨n v× do tæ ®Þnh gi¸ cña Bé tµi chÝnh tiÕn hµnh hay do Ban l·nh ®¹o thÝch vay ng©n hµng h¬n. §ã cßn lµ do qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc chËm hay ch­a cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. HiÖn nay c¸c c«ng ty chøng kho¸n ®ang bÞ thua lç v× cã qu¸ Ýt chøng kho¸n giao dÞch c¶ vÒ sè l­îng vµ gi¸ trÞ. §ã lµ v× khu«n khæ ph¸p lý ch­a ®­îc níi réng ®Ó c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi cã thÓ tham gia mua b¸n chøng kho¸n. Th«ng t­ cña Uû ban chøng kho¸n Nhµ n­íc tõ 29/11/2000 qui ®Þnh phÝ dÞch vô m«i giíi mua, b¸n chøng kho¸n nhá h¬n hoÆc b»ng 0,5% gi¸ trÞ gi¸o dÞch cæ phiÕu lµm cho viÖc ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n cµng khã kh¨n h¬n do phÝ gi¶m ®i trong khi cã Ýt chøng kho¸n ®­îc giao dÞch trªn thÞ tr­êng. L·i suÊt cña tr¸i phiÕu chÝnh phñ ch­a hÊp dÉn so víi l·i suÊt tiÒn göi tiÕt kiÖm lµ nguyªn nh©n lµm cho tr¸i phiÕu Ýt ®­îc giao dÞch (l·i suÊt cña tr¸i phiÕu chÝnh phñ lµ 6,5%/n¨m cña ®ît ph¸t hµnh thø nhÊt vµ 6,6%/n¨m cña ®ît ph¸t hµnh thø hai). ThÞ tr­êng chøng kho¸n phi chÝnh thøc lµ n¬i giao dÞch c¸c chøng kho¸n cña c¸c c«ng ty cæ phÇn v­µ vµ nhá kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt trªn thÞ tr­êng chøng thøc. ThÞ tr­êng chøng kho¸n phi chÝnh thøc sÏ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n chÝnh thøc. ThÕ nh­ng ë ViÖt Nam vÉn ch­a cã thÞ tr­êng chøng kho¸n phi chÝnh thøc ®Ó c¸c c«ng ty võa vµ nhá tham gia. ë ViÖt Nam do thÞ tr­êng chøng kho¸n n­íc ta ra ®êi cho nªn cßn thiÕu nhiÒu ®éi ngò cã kiÕn thøc s©u vÒ thÞ tr­êng chøng kho¸n ®Ó c«ng t¸c tèt trong viÖc qu¶n lý Nhµ n­íc, trong c«ng t¸c kinh doanh chøng kho¸n, t­ vÊn kinh doanh chøng kho¸n vµ s½n sµng chÊp nhËn rñi ro tham gia thÞ tr­êng. §Ó thÞ tr­êng chøng kho¸n ho¹t ®éng lµnh m¹nh l©u dµi th× cÇn thiÕt ph¶i cã c¸c qui ®Þnh ph¸p luËt ®óng ®¾n vÒ lÜnh vùc chøng kho¸n. Nh­ng ë ViÖt Nam, hÖ thèng ph¸p luËt vÒ thÞ tr­êngchøng kho¸n ch­a ®­îc hoµn thiÖn v× ch­a cã sù gãp ý cña c¸c c«ng ty ph¸t hµnh vµ c¸c c«ng ty chøng kho¸n ®Ó ban hµnh ra hµnh lang ph¸p lý trªn lÜnh vùc chøng kho¸n. Víi c¸c h¹n chÕ chñ yÕu trªn, trong nh÷ng n¨m tíi, thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam cÇn ®­îc thay ®æi ®Ó trë thµnh mét thÞ tr­êng chøng kho¸n lín vµ s«i ®éng. Ch­¬ng 4Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam hiÖn nay. I. §Þnh h­íng ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam. Nhµ n­íc gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc x©y dùng, qu¶n lý, khuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho thÞ tr­êng ph¸t triÓn theo ®óng ®­êng lèi vµ ®Þnh h­íng cña §¶ng vµ chÝnh phñ. Uû ban chøng kho¸n Nhµ n­íc lµ c¬ quan nhµ n­íc qu¶n lý thèng nhÊt, nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho thÞ tr­êng ho¹t ®éng th«ng suèt, hiÖu qu¶ vµ an toµn. ViÖt Nam sÏ x©y dùng mét thÞ tr­êng chøng kho¸n cã tæ chøc, ho¹t ®éng c«ng b»ng, hiÖu qu¶ an toµn, b¶o vÖ lîi Ých cña nhµ ®Çu t­, phï hîp víi ®iÒu kiÖn vµ hoµn c¶nh cô thÓ cña ®Êt n­íc, tõng b­íc héi nhËp víi thÞ tr­êng chøng kho¸n cña c¸c n­íc trong khu vùc vµ thÕ giíi. ViÖt Nam sÏ x©y dùng vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n tõ qui m« nhá ®Õn qui m« lín, tõ ch­a hoµn thiÖn ®Õn hoµn thiÖn phï hîp víi ®iÒu kiÖn vµ t×nh h×nh cô thÓ cña ®Êt n­íc. II. Mét sè gi¶i ph¸p ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam. ThÞ tr­êng chøng kho¸n lµ phong vò biÓu cña nÒn kinh tÕ, c¸c mèi quan hÖ vÒ huy ®éng vµ lu©n chuyÓn vèn trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n ®­îc h×nh thµnh vµ biÕn ®æi trªn c¬ së ph¶n ¸nh cña c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ vÜ m«. ChÝnh v× vËy, c¸c chÝnh s¸ch nh»m ®¶m b¶o tÝnh v÷ng ch¾c vµ æn ®Þnh cña nÒn kinh tÕ cã tÇm quan träng rÊt lín ®èi víi sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n. Sù æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m« vµ sù nhÊt qu¸n trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn, vai trß cña hÖ thèng qu¶n lý cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®èi víi sù thµnh b¹i cña mét thÞ tr­êng. V× vËy, chóng ta cÇn sím xem xÐt c¸c v¨n b¶n ph¸p quy hiÖn hµnh ®Ó ®iÒu chØnh mét c¸ch ®ång bé, phï hîp c¸c m©u thuÉn trong c¸c v¨n b¶n ph¸p qui ®ã. §iÒu thùc sù cÇn thiÕt khi so¹n ra c¸c v¨n b¶n ph¸p qui lµ c¸c c¬ quan qu¶n lý nªn tham kh¶o ý kiÕn cña c¸c c«ng ty ph¸t hµnh, c¸c c«ng ty chøng kho¸n hay cña c¸c chuyªn gia trªn lÜnh vùc chøng kho¸n. Sù ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n vµ ch­¬ng tr×nh cæ phÇn ho¸ cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. Do ®ã, cÇn ®Èy nhanh tèc ®é cæ phÇn ho¸ ®Ó lùa chän mét sè doanh nghiÖp cã thÓ ph¸t hµnh cæ phiÕu vµ tr¸i phiÕu. §Ó ®Èy nhanh tèc ®é cæ phÇn ho¸ th× chóng ta cÇn ph¶i cã c¸c v¨n b¶n ph¸p lý ®ñ m¹nh ®Ó lµm c¨n cø buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i cæ phÇn ho¸. Ngoµi ra, Nhµ n­íc cßn ph¶i t¹o ra m«i tr­êng kinh doanh thuËn lîi, “b×nh ®¼ng”, cã hcÝnh s¸ch ­u ®·i thuÕ cho c¸c c«ng ty cæ phÇn ®Ó c¸c c«ng ty nµy cã thÓ ph¸t triÓn ®­îc. H¬n n÷a, Nhµ n­íc phØa cã thªm c¸c gi¶i ph¸p nh­ gióp ®ì ng­êi lao ®éng vay vèn ®Ó mua cæ phÇn, xo¸ bá qui ®Þnh h¹n chÕ mua cæ phÇn, t¨ng c­êng kiÓm tra tiÕn ®é cæ phÇn ho¸ vµ t¨ng c­êng tuyªn truyÒn ­u ®iÓm cña cæ phÇn ho¸. Chóng ta kh«ng chØ cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc mµ cßn nªn xóc tiÕn viÖc cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. ThÞ tr­êng tiÒn tÖ vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n ®Òu lµ c¸c thÞ tr­êng ®­îc sö dông ®Ó thùc hiÖn viÖc huy ®éng vµ lu©n chuyÓn c¸c nguån vèn, hai thÞ tr­êng nµy mang tÝnh chÊt c¹nh tranh vµ bæ sung lÉn nhau. ChÝnh v× vËy, muèn x©y dùng thÞ tr­êng chøng kho¸n lín m¹nh th× ph¶i cã c¸c chÝnh s¸ch t¸c ®éng ®Õn thÞ tr­êng tiÒn tÖ vµ tËn dông c¸c c¬ së s½n cã cña thÞ tr­êng tiÒn tÖ ®Ó ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n theo mét sè h­íng ®iÒu chØnh linh ho¹t l·i suÊt huy ®éng vµ cho vay trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc huy ®éng vèn th«ng qua nh÷ng c«ng cô chøng kho¸n, khuyÕn khÝch c¸c tæ chøc ho¹t ®éng trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ, tham gia vµo thÞ tr­êng chøng kho¸n trªn c¬ së cã sù qu¶n lý chÆt chÏ cña Nhµ n­íc vµ viÖc ph©n ®Þnh râ chøc n¨ng vµ ph¹m vi ho¹t ®éng. BÊt kú mét thÞ tr­êng nµo muèn ho¹t ®éng ®­îc th× cÇn ph¶i cã cung vµ cÇu ®èi víi hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng. Do ®ã trong thêi kú ®Çu míi ra ®êi thÞ tr­êng chøng kho¸n, chóng ta cÇn tËp trung ®Èy m¹nh c¸c nguån cung vÒ chøng kho¸n theo h­íng khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp cã ®ñ ®iÒu kiÖn ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng (c¶ vÒ ph¸t hµnh lÇn ®Çu vµ ph¸t hµnh thªm cæ phiÕu míi). Chóng ta cÇn thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p hç trî, ­u ®·i, cho c¸c doanh nghiÖp huy ®éng vèn th«ng qua ph¸t hµnh chøng kho¸n. §Ó ®Èy m¹nh cÇu chøng kho¸n, chóng ta cÇn khuyÕn khÝch c¸c tæ chøc, c¸ nh©n tham gia mua chøng kho¸n trªn c¬ së c¸c biÖn ph¸p ph¸t triÓn kinh tÕ nhanh, bÒn v÷ng, kiÓm so¸t l¹m ph¸t, n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n nh»m t¨ng tr­ëng møc tiÕt kiÖm trong d©n c­. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch dÇn dÇn më cöa thÞ tr­êng mét c¸ch thÝch hîp ®Ó khuyÕn khÝch ®Çu t­ n­íc ngoµi, viÖc ph¸t triÓn hÖ thèng trung gian tµi chÝnh ho¹t ®éng trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n, hÖ thèng gi¸m s¸t cã hiÖu qu¶, t¨ng c­êng phæ biÕn, phæ cËp kiÕn thøc vÒ thÞ tr­êng chøng kho¸n. Thªm vµo ®ã, cÇn ph¶i xóc tiÕn nhanh viÖc thµnh lËp thÞ tr­êng phi chÝnh thøc vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n t¹i Hµ néi hay c¸c tr¸i phiÕu cÇn cã l·i suÊt hÉp dÉn h¬n l·i suÊt tiÒn göi tiÕt kiÖm. C¸c c¬ quan chøc n¨ng Nhµ n­íc ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ c¸c tiªu chuÈn ph¸t hµnh, ®¶m b¶o chøng kho¸n ph¸t hµnh ph¶i lµ chøng kho¸n cã chÊt l­îng, ban hµnh chÕ ®é kÕ to¸n, kiÓm to¸n thèng nhÊt ®Ó n©ng cao chÊt l­îng cña c¸c th«ng tin vÒ thÞ tr­êng chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c nhµ ®Çu t­ cã thÓ hiÓu ®­îc c¸c th«ng tin ®ã vµ ra quyÕt ®Þnh ®Çu t­ chÝnh x¸c. Thùc hiÖn chÕ ®é c«ng bè th«ng tin b¾t buéc, xö lý nghiªm minh c¸c vi ph¹m trong ph¸t hµnh vµ giao dÞch chøng kho¸n. Nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch t¹o nguån nh©n lùc cho thÞ tr­êng chøng kho¸n qua viÖc më c¸clíp ®µo t¹o t¹i c¸c tr­êng, trªn truyÒn h×nh, ®µi, b¸o vÒ c¸c kiÕn thøc tõ c¬ b¶n ®Õn chuyªn s©u vÒ chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n. Trong ho¹t ®éng ®ã, chóng ta cã thÓ lùa chän nh÷ng ng­êi cã tµi thùc sù ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n. KÕt luËn ThÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam ®ang chËp ch÷ng b­íc ®i nh÷ng b­íc ®Çu tiªn. Víi vai trß, tÇm quan träng vèn cã cña nã ®èi víi nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc, thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam sÏ gãp phÇn ®­a nÒn kinh tÕ ViÖt Nam tiÕn ®Õn c¸c tÇm cao míi. Cho dï hiÖn nay thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam cßn nhiÒu khuyÕt tËt, chóng ta vÉn hy väng vµo sù l·nh ®¹o cña §¶ng, sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc sÏ gióp thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam ph¸t triÓn hiÖu qu¶. ThÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam ph¸t triÓn sÏ gãp phÇn ®¶m b¶o nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ph¸t triÓn theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Tµi liÖu tham kh¶o 1. TËp bµi gi¶ng vÒ thÞ tr­êng chøng kho¸n cña Tr­êng §¹i häc KTQD. 2. TËp tµi liÖu vÒ chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n cña Trung t©m nghiªn cøu vµ båi d­ìng nghiÖp vô chøng kho¸n. 3. T¹p chÝ Tµi chÝnh. 4. T¹p chÝ Kinh tÕ Sµi Gßn. 5. T¹p chÝ §Çu t­ chøng kho¸n.  Môc lôc 1 Ch­¬ng 1:lý luËn vÒ c«ng ty cæ phÇn vµ thùc tr¹ng cña nã 1 Ch­¬ng 2:C¬ së lý luËn vÒ thÞ tr­êng chøng kho¸n 3 I/ ThÞ tr­êng chøng kho¸n 3 II/ Chøng kho¸n 7 Ch­¬ng 3Thùc tr¹ng thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam hiÖn nay 12 I/ M« h×nh thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam 12 II/ Mét sè h¹n chÕ cña thÞ tr­êngchøng kho¸n ViÖt Nam hiÖn nay 14 Ch­¬ng 4 Mét sè gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam 17 I/ §Þnh h­íng ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam 17 II/ Mét sè gi¶i ph¸p ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam 17 KÕt luËn 20 Tµi liÖu tham kh¶o 21