Đề tài Một số vấn đề kế toán cho vay ngoài quốc doanh tại Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Quảng Bình

, gióp viÖc cho Gi¸m ®èc theo m« h×nh cña NHNo ViÖt Nam. S¸u Ng©n hµng huyÖn trùc thuéc Ng©n hµng tØnh, mçi NH huyÖn cã 2 phßng nghiÖp vô lµ kÕ to¸n - ng©n quü, kinh doanh vµ 1 tæ hµnh chÝnh nh©n sù. 12 chi nh¸nh Ng©n hµng lo¹i 4 nhËn kho¸n theo c¬ chÕ 946, trong ®ã cã 4 chi nh¸nh trùc thuéc héi së NHNo tØnh, 8 chi nh¸nh trùc thuéc NHNo huyÖn. VÒ c¬ cÊu chÊt l­îng c¸n bé: C¬ cÊu c¸n bé: NHNo Qu¶ng B×nh víi biªn chÕ 294 c¸n bé ®­îc ph©n bæ c¸c nghiÖp vô chñ yÕu lµ: TÝn dông trùc tiÕp cho vay 117 ng­êi, chiÕm 40% KÕ to¸n 44 ng­êi, chiÕm 15% Ng©n quü 35 ng­êi, chiÕm 12% Qu¶n lý doanh nghiÖp gåm Gi¸m ®èc, Phã Gi¸m ®èc NHNo tØnh 4 ng­êi, chiÕm 1,36% L·nh ®¹o gåm tr­ëng, phã phßng NHNo tØnh, ch¸nh phã gi¸m ®èc, tr­ëng phã phßng NHNo huyÖn, gi¸m ®èc NH lo¹i 4 : 50 ng­êi, chiÕm 17,6% Vi tÝnh 10 ng­êi, chiÕm 3,4% Gi¸m ®Þnh viªn 11 ng­êi, chiÕm 3,74% VÒ chÊt l­îng: Tr×nh ®é chuyªn m«n: Trªn §¹i häc: 2 ng­êi, chiÕm 0,68% §¹i häc: 70 ng­êi, chiÕm 23,8% Cao ®¼ng: 2 ng­êi, chiÕm 0,68% Cao cÊp nghiÖp vô bæ tóc sau trung häc: 16 ng­êi, chiÕm 5,44% Trung cÊp: 153 ng­êi, chiÕm 52% trong ®ã ®ang häc §¹i häc 23 ng­êi. §éi ngò c¸n bé qu¶n lý vµ l·nh ®¹o ®· ®­îc th­êng xuyªn xem xÐt kiÖn toµn nªn hÇu hÕt cã phÈm chÊt ®¹o ®øc, cã n¨ng lùc tæ chøc thùc hiÖn tèt nghiÖp vô. 2.1.2.2 C«ng t¸c huy ®éng vèn: HiÓu râ tÇm quan träng sèng cßn cña vèn ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh Ng©n hµng ®Ó ®¸p øng kÞp thêi nhu cÇu tÝn dông cho nÒn kinh tÕ Ng©n hµng n«ng nghiÖp Qu¶ng B×nh rÊt coi träng nghiÖp vô nguån vèn mµ chñ yÕu lµ c«ng t¸c huy ®éng vèn. Thùc hiÖn c¸c quy chÕ dù tr÷ b¾t buéc, quy chÕ ®¶m b¶o an toµn trong ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i) §ång thêi th­êng xuyªn x©y dùng kÕ ho¹ch vµ qu¶n lý ®iÒu hµnh vèn kinh doanh cña m×nh (hµng th¸ng , quý, n¨m) uy tÝn cña Ng©n hµng n«ng nghiÖp Qu¶ng B×nh ngµy cµng t¨ng. Chi nh¸nh NH n«ng nghiÖp Qu¶ng B×nh trªn ®µ ®æi míi vµ ph¸t triÓn cïng víi qu¸ tr×nh ®æi míi cu¶ ®Êt n­íc. Cô thÓ: B¶ng 1:C«ng t¸c huy ®éng tõ n¨m 1998 ®Õn 1999 §vt: Tû ®ång TT ChØ tiªu 1998 1999 + + % I Tæng nguån vèn ho¹t ®éng 139,357 181,810 42,453 30,46 1 Ho¹t ®éng tõ c¸c CTKT 33,019 38,745 5,726 17,34 2 Huy ®éng tõ d©n c­ 94,715 105,226 10,511 9,01 3 Ho¹t ®éng tiÒn göi kh¸c 11,623 37,839 26,216 225,5 Nguån sè liÖu lÊy tõ b¸o c¸o tæng kÕt 1998-1999 NhËn xÐt qua biÓu trªn ta thÊy. Vèn ho¹t ®éng 1999 t¨ng lªn nhiÒu so víi 1998. B»ng c¸c nghiÖp vô huy ®éng vèn nh­: Huy ®éng vèn trªn TKTG c¸c ®¬n vÞ vµ tæ chøc kinh tÕ th«ng qua më réng ph¸t triÓn h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt, ®­a ra c¸c h×nh thøc huy ®éng tiÒn göi tiÕt kiÖm, linh ho¹t, hÊp dÉn cïng víi viÖc ph¸t hµnh kú phiÕu VN§ khi cÇn thiÕt theo yªu cÇu ®¸p øng nhu cÇu vèn cho nÒn kinh tÕ nh»m thu hót tiÒn nhµn rçi t¹m thêi tõ c¸c doanh nghiÖp, tõ trong d©n c­... Do vËy trong hai n¨m ( 1998- 1999) c«ng t¸c ho¹t ®éng vèn cña chi nh¸nh Ng©n hµng t¨ng tr­ëng ®¸ng kÓ. * KÕt cÊu huy ®éng vèn t¹i Ng©n hµng n«ng nghiÖp Qu¶ng B×nh. KÕt cÊu nguån vèn huy ®éng t¹i chi nh¸nh cã sù biÕn ®éng t¨ng, gi¶m do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau. Trong nguån vèn huy ®éng kú phiÕu chiÕm tû träng bÐ vµ ngµy cµng gi¶m, t¨ng nhanh vµ chiÕm tû träng lín lµ tiÒn göi tiÕt kiÖm thÓ hiÖn ë b¶ng sau: B¶ng 2: KÕt cÊu nguån vèn huy ®éng §VT: Tû ®ång Nguån vèn 31/12/1998 31/12/1999 Sè L­îng % Sè l­îng % * Tæng nguån huy ®éng vèn 139,357 100 181,810 100 1- TiÒn göi cña c¸c TCKT 33,019 32,69 38,745 21,31 2- TiÒn göi tiÕt kiÖm 38,069 59,61 103,602 56,98 3- TiÒn göi KP- TD 11,646 8,35 1,624 0,89 4- TiÒn göi kh¸c 11,623 8,35 37,839 20,81 Nguån lÊy tõ b¸o c¸o tæng kÕt n¨m 1998-1999 + Nguån vèn tiÒn göi tiÕt kiÖm lu«n chiÕm tû träng chñ yÕu trong tæng nguån vèn huy ®éng víi 59,61% (1998) gi¶m tû träng 56,98% nh­ng t¨ng sè tuyÖt ®èi 20,533 tû chøng tá r»ng Ng©n hµng n«ng nghiÖp Qu¶ng B×nh ®· trë thµnh ng­êi b¹n ®¸ng tin cËy vµ phôc vô tËn t×nh chu ®¸o, gi÷ ®­îc uy tÝn víi kh¸ch hµng. + Nguån tiÒn göi kú phiÕu - tr¸i phiÕu cã sù gi¶m râ rÖt n¨m 1998 ®¹t 11,646 tû, n¨m 1999: 1,624 tû chÕm tû träng kh«ng ®¸ng kÓ trong tæng nguån vèn huy ®éng. KÕt qu¶ ®¹t ®­îc vµ mét sè tån t¹i trong c«ng t¸c huy ®éng vèn t¹i Ng©n hµng n«ng nghiÖp Qu¶ng b×nh. KÕt qu¶ ®¹t ®­îc: Tr¶i qua 2 n¨m chi nh¸nh ®· thu ®­îc nhiÒu thµnh qu¶ to lín vµ nhiÒu bµi häc kinh nghiÖm quý b¸u trªn tÊt c¶ mäi mÆt, chi nh¸nh ®· kh¬i t¨ng nguån vèn ®a d¹ng ho¸ c¸c nghÜa vô kinh doanh vµ dÞch vô Ng©n hµng, t¨ng tr­ëng tÝn dông ®Ó ®¶m b¶o an toµn vèn trong kinh doanh, cã l·i, lµm trßn nghÜa vô ng©n s¸ch cu¶ nhµ n­íc vµ thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. Víi nh÷ng tiÕn bé v­ît bËc Ng©n hµng n«ng nghiÖp Qu¶ng B×nh ®· tõng b­íc kh¼ng ®Þnh vai trß cña m×nh vµ chi nh¸nh ®· trë thµnh ng­êi b¹n tin cËy cña mäi tæ chøc kinh tÕ, mäi tÇng líp d©n c­ trong tØnh Qu¶ng B×nh vµ c¸c tØnh b¹n. Trong thêi gian qua, thùc hiÖn ph­¬ng ch©m " Vay ®Ó cho vay" chi nh¸nh Ng©n hµng n«ng nghiÖp Qu¶ng B×nh ®· chñ ®éng linh ho¹t c¸c møc l·i suÊt huy ®éng. §ång thêi tÝch cùc thu håi c¸c kho¶n nî ®Õn h¹n, qu¸ h¹n nh»m t¸i t¹o nguån vèn, t¨ng nhanh vßng quay vèn, ®¸p øng nhu cÇu vÒ vèn cho mäi thµnh phÇn trong nÒn kinh tÕ. §Æc biÖt chi nh¸nh Ng©n hµng n«ng nghiÖp Qu¶ng B×nh lµ mét trong nh÷ng ®¬n vÞ ¸p dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i trong thanh to¸n, n©ng cao kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh gän, chÝnh x¸c ®¶m b¶o an toµn, mÆc dï trong nh÷ng n¨m qua l·i suÊt tiÒn göi cã lóc h¹ nh­ng nhê tÝch cùc chñ ®éng ®iÒu hµnh lu©n chuyÓn c¸c h×nh thøc vµ biÖn ph¸p huy ®éng Ng©n hµng n«ng nghiÖp Qu¶ng B×nh ®· t¨ng 26,8 tû, tèc ®é t¨ng 140% so víi n¨m 1998. Mét sè tån t¹i trong c«ng t¸c huy ®éng vèn vµ nguyªn nh©n cña nã: - VÒ nguån vèn ®Çu t­ trung vµ dµi h¹n cã sù chuyÓn biÕn tÝch cùc nh­ng cßn chiÕm tû lÖ thÊp, vèn huy ®éng cña Ng©n hµng chñ yÕu lµ vèn ng¾n h¹n. §iÒu nµy chøng tá chÝnh s¸ch huy ®éng vèn trung vµ dµi h¹n ch­a ®­îc hÊp dÉn, gi¸ c¶ cßn biÕn ®éng nªn ng­êi d©n ch­a thùc sù tin t­ëng vµo sù æn ®Þnh cña thÞ tr­êng tiÒn tÖ. Lµ mét Ng©n hµng th­¬ng m¹i n»m trªn ®Þa bµn thÞ x· §ång Híi - trung t©m kinh tÕ cña tØnh nh­ng nguån vèn ®¸p øng chñ yÕu lµ ng¾n h¹n cßn nguån vèn trung vµ dµi h¹n cßn rÊt Ýt. Muèn cã vèn cho vay trung vµ dµi h¹n chñ ®éng th× th­êng ph¶i ph¸t hµnh kú phiÕu víi l·i suÊt cao. §iÒu nµy ®ang lµ vÊn ®Ò khã kh¨n ®èi víi chi nh¸nh Ng©n hµng n«ng nghiÖp Qu¶ng B×nh. - ChÝnh s¸ch, biÖn ph¸p, h×nh thøc huy ®éng vèn cßn mang tÝnh "Cæ truyÒn" chñ yÕu c¸c h×nh thøc huy ®éng th«ng th­êng nh­ tiÒn göi tiÕt kiÖm, kú phiÕu... c¸c h×nh thøc göi tiÒn kh¸c nh­ më TK tiÒn göi t­ nh©n, göi mét n¬i lÊy nhiÒu n¬i, h×nh thøc thanh to¸n hiÖn ®¹i nh­ thÎ tÝn dông ch­a ®­îc sö dông réng r·i vµ phæ biÕn. - Khung l·i suÊt cña c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i cßn ®ang bÞ khèng chÕ bëi l·i suÊt cho vay cña Ng©n hµng nhµ n­íc, do ®ã ch­a t¹o ®­îc m«i tr­êng c¹nh tranh gi÷a c¸c Ng©n hµng trªn ®Þa bµn. - Trong hoµn c¶nh c¬ chÕ thÞ tr­êng, mét tØnh nghÌo, thiªn tai th­êng xuyªn x¶y ra dÉn ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh Ng©n hµng lu«n bÞ ®e do¹ "rñi ro", nh­ng hiÖn nay n­íc ta ch­a cã quy chÕ h×nh thµnh quü b¶o hiÓm tiÒn göi. Nh÷ng tån t¹i trªn ¶nh h­ëng lín ®Õn c«ng t¸c huy ®éng vèn vµ sö dông cña Ng©n hµng n«ng nghiÖp Qu¶ng B×nh. 2.1.2.3 C«ng t¸c sö dông vèn Ng©n hµng n«ng nghiÖp Qu¶ng B×nh thùc hiÖn ph­¬ng ch©m "§i vay ®Ó cho vay" víi môc ®Ých ®­a ®ång vèn ®Õn kh¸ch hµng ®Ó hä ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh, æn ®Þnh ®êi sèng gãp phÇn thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ trªn ®Þa bµn. Trªn c¬ së thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ chiÕn l­îc huy ®éng nguån lùc t¹i chç, Ng©n hµng n«ng nghiÖp Qu¶ng B×nh ®· ®Çu t­ më réng cho vay nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ më réng vay tiªu dïng vµ hé s¶n xuÊt kinh doanh ®¹t hiÖu qu¶ cao. B¶ng 3: Tæng d­ nî ®­îc thay ®æi qua c¸c n¨m nh­ sau: §¬n vÞ: Tû ®ång N¨m ChØ tiªu 1998 1999 - Tæng d­ nî cho vay 126,5 212,5 - Tèc ®é t¨ng so víi n¨m tr­íc (%) 168% Trong ®ã: - Kinh tÕ quèc doanh 10,8 19,1 Tû lÖ (%) trong tæng doanh nghiÖp 8,54% 9% - Kinh tÕ ngoµi quèc doanh 115,7 193,5 Tû lÖ (%) trong tæng doanh nghiÖp 91,46% 91% Nguån lÊy tõ b¸o c¸co tæng kÕt n¨m 1998-1999 Qua b¶ng sè liÖu cho ta thÊy: Tæng d­ nî cho vay n¨m 1999 t¨ng h¬n so víi n¨m tr­íc. Bªn c¹nh viÖc cho vay kinh tÕ quèc doanh chiÕm tû träng nhá 13,9% (Trong ®ã cã 14,2 tû cho vay ®Æt cäc nhµ m¸y mÝa ®­êng), ®Çu t­ trùc tiÕp ®Õn hé s¶n xuÊt, cho vay tiªu dïng chiÕm tû träng cao (86,1%). Võa cñng cè n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông, võa më réng tÝn dông, võa më réng ®èi t­îng ®Çu t­ - Ng©n hµng n«ng nghiÖp Qu¶ng B×nh ®· tËp trung ®Çu t­ phôc vô tèt c¸c dù ¸n lín cña tØnh, vèn uû th¸c cña trung ­¬ng, vèn kh¾c phôc thiªn tai n©ng tû lÖ ®Çu t­ trung, dµi h¹n nh­ vèn IFAD cña tØnh, vèn KFW " Xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo", vèn "Ph¸t triÓn n«ng th«n", vèn kh¾c phôc thiªn tai. Tû lÖ cho vay trung vµ dµi h¹n cuèi n¨m 1999 ®¹t 71,6%, diÔn biÕn qua c¸c n¨m nh­ sau: B¶ng 4: c«ng t¸c cho vay qua c¸c n¨m (§¬n vÞ: Tû ®ång) N¨m ChØ tiªu 1998 1999 D.sè % D.sè % -Cho vay ng¾n h¹n 43,4 34,3 40,1 28,4 -Cho vay trung vµ dµi h¹n 83,1 65,7 101 71,6 Tæng 126,5 100 212 100 Nguån lÊy tõ b¸o c¸o tæng kÕt n¨m 1998-1999 §èi víi hé s¶n xuÊt, viÖc cho vay ®­îc Ng©n hµng më réng xuèng c¸c vïng néi ngo¹i thÞ x· cho hµng ngµn hé vay vèn ®Ó ph¸t triÓn ch¨n nu«i, trång trät vµ kinh tÕ phô gia ®×nh. Th«ng qua c«ng t¸c cho vay, hé s¶n xuÊt ë c¸c ph­êng x· g¾n bã h¬n trong viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô kinh doanh còng nh­ nhiÖm vô chÝnh trÞ cña tØnh. N¨m 1999 Ng©n hµng n«ng nghiÖp Qu¶ng B×nh ®· gi¶i quyÕt cho vay 10.800 hé víi sè tiÒn 93,9 tû ®ång gãp phÇn gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm vµ n©ng cao ®êi sèng cho nh©n d©n. Nh×n chung vÒ c«ng t¸c tÝn dông, mÆc dÇu nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng chËm nhê cã chÝnh s¸ch hç trî 1 phÇn l·i suÊt tiÒn vay cho ng­êi n«ng d©n cïng víi quyÕt ®Þnh 67/919 cña Thñ t­íng chÝnh phñ " vÒ mét sè chÝnh s¸ch tÝn dông ng¾n h¹n phôc vô ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n" vµ c¸c v¨n b¶n chØ ®¹o, h­íng dÉn thùc hiÖn cña Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ n­íc vµ Tæng gi¸m ®èc Ng©n hµng n«ng nghiÖp ViÖt Nam, Ng©n hµng n«ng nghÖp tØnh vÒ nh÷ng biÖn ph¸p th¸o gì v­íng m¾c, nhê ®ã Ng©n hµng ®· t¹o ®­îc chuyÓn biÕn nhËn thøc ®Ó më réng ®Çu t­ tÝn dông. §¹t ®­îc nh­ vËy lµ do nç lùc phÊn ®Êu cña c¸n bé ®­îc giao nhiÖm vô b¸m s¸t c¬ së cña ban l·nh ®¹o ®iÒu hµnh. * ChÊt l­îng tÝn dông: B¶ng 5: T×nh h×nh c«ng t¸c sö dông vèn cña chi nh¸nh. §VT: Tû ®ång ChØ tiªu 1998 1999 + + % - Tæng doanh sè cho vay 66,410 93,914 +26,8 +40 % - Tæng doanh sè thu nî 90,239 85,162 -5,1 -5,6 - Tæng d­ nî cho vay 126,487 137,064 +10,6 +8,3 Nguån lÊy tõ c©n ®èi n¨m 1998-1999 - Tæng doanh sè cho vay t¨ng 26,8 tû so víi n¨m 1998 t¨ng 40% - Tæng doanh sè thu nî gi¶m 5,1 tû ®ång so víi n¨m 1998 gi¶m 5,6% - Tæng d­ nî t¨ng 10,6 tû so víi n¨m 1998 t¨ng 8,3% Tæng d­ nî qu¸ h¹n ®Õn n¨m 1999 lµ 10,4 tû chiÕm 7,6% trong tæng d­ nî cho vay, nî qu¸ h¹n gi¶m dÇn so víi n¨m 1998 lµ 4,2 tû ( gi¶m 28,7%) so víi n¨m 1998. B¶ng 6: DiÔn biÕn nî qu¸ h¹n tõ n¨m 1998- 1999 §¬n vÞ tû ®ång. N¨m ChØ tiªu 1988 1999 Sè tiÒn % Sè tiÒn % - Nî qu¸ h¹n 14,6 10,5 10,4 7,6 Nguån lÊy tõ b¸o c¸o tæng kÕt n¨m 1998-1999 Nh×n vµo b¶ng sè liÖu ta thÊy tû lÖ nî qu¸ h¹n ngµy cµng gi¶m. Nh÷ng n¨m tr­íc ®©y do ch¹y theo phÊn ®Êu t¨ng D­ nî. Mét sè hé sö dông sai môc ®Ých lµm cho nî qu¸ h¹n t¨ng lªn ®Õn n¨m 1999 Ng©n hµng chØ cßn 7,6% trong tæng d­ nî, gi¶m so víi n¨m 1998 lµ 3,9% ( Sè tiÒn = 4,2 tû)...MÆc dï cã sù cè g¾ng rÊt nhiÒu nh­ng ®©y lµ vÊn ®Ò tån ®äng mµ Ng©n hµng ®ang t×m h­íng gi¶i quyÕt. §¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ trªn c¬ së nguån vèn ®· huy ®éng ®­îc chi nh¸nh Ng©n hµng n«ng nghiÖp Qu¶ng B×nh thùc hiÖn cho c¸c ph¸p nh©n vµ c¸ nh©n ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh theo ph¸p luËt ViÖt Nam, ®­îc vay vèn khi cã nhu cÇu theo ®óng c¸c thÓ lÖ tÝn dông ng¾n h¹n ®· ban hµnh theo quyÕt ®Þnh 198 Q§-NH1 ngµy 16/9/1994 cña Thèng ®èc Ng©n hµng nhµ n­íc, thÓ lÖ tÝn dông trung vµ dµi h¹n ban hµnh sè 367- NH ngµy 21/12/1995 cña Thèng ®èc Ng©n hµng nhµ n­íc ViÖt Nam. C¸c quy chÕ vÒ thÕ chÊp, cÊm cè, b¶o l·nh vay vèn Ng©n hµng. Do chó träng ®Õn chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ tÝn dông, coi ®ã lµ ®iÒu c¬ b¶n quan träng nhÊt, lÊy hiÖu qu¶ cña kh¸ch hµng lµm môc ®Ých kinh doanh cña m×nh, tõ n¨m 1998 ®Õn nay huy ®éng cho vay ®· quyÕt ®Þnh mét phÇn lín kÕt qu¶ kinh doanh cña chi nh¸nh Ng©n hµng n«ng nghiÖp Qu¶ng B×nh, cô thÓ b¶ng sau: Tæng doanh sè thu nî cã sù t¨ng râ rÖt, tæng d­ nî cho vay n¨m 1999 t¨ng 8,3% so víi n¨m 1998. Ho¹t ®éng cho vay cña chi nh¸nh Ng©n hµng n«ng nghiÖp Qu¶ng B×nh trong 2 n¨m nh×n chung cã sù t¨ng tr­ëng c¶ vÒ cho vay vµ thu nî thÓ hiÖn næ lùc cña Ban Gi¸m ®èc vµ CBCNV trong chi nh¸nh. Tæng doanh sè cho vay n¨m 1998 so víi n¨m 1999 t¨ng 26,8 t¨ng (40%). So víi tæng doanh sè cho vay ta thÊy sù tÝch cùc ®Èy m¹nh thu håi nî cña chi nh¸nh Ng©n hµng n«ng nghiÖp Qu¶ng B×nh. 2.1.2.4 C¸c ho¹t ®éng kh¸c: Ngoµi ra cßn cho vay theo nguån vèn uû th¸c ®Çu t­: a, Dù ¸n IFAD d­ nî 5,74 tû/chØ tiªu th«ng b¸o 6,9 tû ®¹t 82,2% kÕ ho¹ch. b, Cho vay xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo d­ nî 6,675 triÖu/KH 12,1 tû ®¹t 55% kÕ ho¹ch. c, Dù ¸n vÒ PTTDNT d­ nî 7,4 tû ®¹t 93% kÕ ho¹ch. d, Dù ¸n ADB: 6,2 tû ®¹t 88% kÕ ho¹ch. Ng©n hµng n«ng nghiÖp Qu¶ng B×nh ®· thùc hiÖn theo quy ®Þnh 180Q§/H§QT Ng©n hµng n«ng nghiÖp ViÖt Nam cã quy ®Þnh. §iÒu kiÖn vay vèn: 1, Cã n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù, n¨ng lùc hµnh vi d©n sù vµ chÞu tr¸ch nhiÖm d©n sù theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Cô thÓ: a, Ph¸p nh©n ph¶i cã n¨ng lùc ph¸p luËt d©n sù. b, C¸ nh©n vµ chñ DN t­ nh©n ph¶i cã n¨ng lùc ph¸p luËt vµ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù. c, §¹i diÖn cña hé gia ®×nh ph¶i cã n¨ng lùc ph¸p luËt vµ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù. d, §¹i diÖn cña tæ hîp t¸c ph¶i cã n¨ng lùc ph¸p luËt vµ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù. 2. Cã kh¶ n¨ng tµi chÝnh ®¶m b¶o tr¶ nî trong thêi h¹n cam kÕt. 3. Môc ®Ých sö dông vèn hîp ph¸p. 4. Cã dù ¸n ®Çu t­ hoÆc ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh kh¶ thi cã hiÖu qu¶. 5. Thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o ®¶m tiÒn vay theo quy ®Þnh cña chÝnh phñ. Nguyªn t¾c cho vay: 1. Sö dông vèn vay ®óng môc ®Ých ®· tho¶ thuËn trong hîp ®ång TD. 2. Ph¶i hoµn tr¶ gèc vµ l·i tiÒn vay ®óng h¹n ®· tho¶ thuËn trong H§TD 3. ViÖc ®¶m b¶o tiÒn vay ph¶i thùc hiÖn ®óng quy ®Þnh Cña chÝnh phñ. 2.2 T×nh h×nh thùc hiÖn kÕ to¸n cho vay ngoµi quèc doanh t¹i NHNo & PTNT Qu¶ng B×nh 2.2.1 V¨n b¶n thùc hiÖn cho vay t¹i Ng©n hµng n«ng nghiÖp Qu¶ng B×nh: Thùc hiÖn nghÞ ®Þnh 14/CP cña chÝnh phñ vÒ viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp n«ng th«n ngµy 2/9/1993, Tæng gi¸m ®èc Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ViÖt Nam ban hµnh quy ®Þnh 499A/NHNo Qu¶ng B×nh "VÒ cho vay ®èi víi hé s¶n xuÊt n«ng - L©m- Ng­ nghiÖp". §èi víi cho vay DN nhµ n­íc th× ¸p dông v¨n b¶n 198 cña thèng ®èc Ng©n hµng nhµ n­íc. Tõ ho¹t ®éng ®ã cho vay cña hÖ thèng Ng©n hµng nãi chung vµ Ng©n hµng n«ng nghiÖp Qu¶ng B×nh nãi riªng thùc hiÖn theo quy ®Þnh nµy g¾n víi thêi kú ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng ®ang ph¶i tu©n thñ theo ph¸p lÖnh Ng©n hµng. Sau khi luËt Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ luËt TCTD ra ®êi cã hiÖu lùc thi hµnh tõ 1/10/1998 ®· më ra mét b­íc ngoÆt míi cho ho¹t ®éng Ng©n hµng. §©y lµ m«i tr­êng ph¸p lý cho ho¹t ®éng Ng©n hµng ®¶m b¶o an toµn. Ngµy 30/9/1998 thèng ®èc Ng©n hµng nhµ n­íc ban hµnh quy chÕ cho vay cña TCTD ®èi víi kh¸ch hµng kÌm theo quyÕt ®Þnh sè 324/1998/Q§NH ®Ó thay thÕ c¸c quy ®Þnh ®· ban hµnh tr­íc ®ã 15/10/1998 vÒ lÜnh vùc nµy. §Ó cô thÓ ho¸ ho¹t ®éng viÖc ®Çu t­ vèn kinh tÕ nãi chung vµ trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp, ngµy 15/12/1998, chñ tÞch héi ®ång qu¶n trÞ Ng©n hµng n«ng nghiÖp ViÖt Nam ®· ban hµnh quyÕt ®Þnh sè 180/Q§ H§QT kÌm quy chÕ cho vay ®èi víi kh¸ch hµng. §©y lµ v¨n b¶n ph¸p lý ®Çu tiªn thùc hiÖn luËt TCTD. Tõ khi ¸p dông quy chÕ cho vay míi, Ng©n hµng n«ng nghiÖp Qu¶ng B×nh triÓn khai kÞp thêi vµ ngiªm tóc, ®· thùc hiÖn viÖc më réng ®èi t­îng cho vay. Cã thÓ nãi kh«ng mét tæ chøc hay c¸ nh©n nµo trªn ®Þa bµn mµ Ng©n hµng n«ng nghiÖp kh«ng tham gia ®Çu t­ vèn nÕu hä cã nhu cÇu vay, ®ñ ®iÒu kiÖn vay theo quy ®Þnh vµ biÕt lµm ¨n cã hiÖu qu¶ tr¶ ®­îc gèc vµ l·i cho Ng©n hµng. Tæng d­ nî cho vay ®Õn 31/12/1999: 212,5 tû, trong ®ã: - D­ nî trung h¹n: 101 tû chiÕm 71,6%. - Ng¾n h¹n: 40 tû chiÕm 28,4%. - Cho vay Doanh nghiÖp Nhµ n­íc 19 tû gi¶m so víi ®Çu n¨m 6,1 tû. - TÝn dông hé s¶n xuÊt d­ nî 121,2 tû t¨ng so víi ®Çu n¨m 15,2 tû (T¨ng 14,1%). - TÝn dông HTX d­ nî 200 triÖu. - Thêi h¹n vay vèn 2 lo¹i: * Cho vay ng¾n h¹n ®­îc x¸c ®Þnh phï hîp víi chu kú s¶n xuÊt nh­ng tèi ®a ®Õn 12 th¸ng. * Cho vay trung vµ dµi h¹n: Thêi h¹n cho vay ®­îc x¸c ®Þnh phï hîp víi thêi gian thu håi vèn cña dù ¸n ®Çu t­, kh¶ n¨ng tr¶ nî cña kh¸ch hµng vµ tÝnh chÊt nguån vèn cho vay cña Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n. + Thêi h¹n cho vay trung h¹n tõ 12 th¸ng ®Õn 60 th¸ng. + Thêi h¹n cho vay dµi h¹n trªn 60 th¸ng nh­ng kh«ng qu¸ thêi h¹n huy ®éng cßn l¹i theo quyÕt ®Þnh thµnh lËp nh­ng kh«ng qu¸ 15 n¨m. - Bé hå s¬ cho vay: Tïy theo tõng lo¹i h×nh kh¸ch hµng, ph­¬ng thøc cho vay, bé hå s¬ vay bao gåm: + Hå s¬ ng©n hµng lËp, hå s¬ do kh¸ch hµng vµ ng©n hµng cïng lËp, hå s¬ kh¸ch hµng lËp cung cÊp. - §èi víi ph¸p nh©n vµ doanh nghiÖp t­ nh©n: + Hå s¬ ph¸p lý (khi thiÕt lËp quan hÖ vay vèn) + Hå s¬ kinh tÕ + Hå s¬ vay vèn (cho mçi lÇn vay hoÆc hîp ®ång tÝn dông) - §èi víi hé gia ®×nh, c¸ nh©n, tæ hîp t¸c. + Hå s¬ ph¸p lý + Hå s¬ vay vèn 2.2.2 VÊn ®Ò l­u tr÷ hå s¬: Hå s¬ kÕ to¸n l­u gi÷ gåm: Hå s¬ ph¸p lý; hå s¬ vay vèn do kh¸ch hµng lËp vµ hîp ®ång tÝn dông kiªm khÕ ­íc nhËn tiÒn. Bé phËn kÕ to¸n cho vay t¹i ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n Qu¶ng B×nh ®· l­u tr÷ hå s¬ vay vèn an toµn, c¸c hå s¬ l­u tr÷ xÕp theo tõng lo¹i riªng, lo¹i vay hé tiªu dïng, hé vay tµi s¶n thÕ chÊp, vay doanh nghiÖp t­ nh©n ... 2.2.3 ViÖc t«n träng tÝnh ph¸p lý cña chøng tõ kÕ to¸n cho vay: Bé chøng tõ ®Ó rót vèn vay gåm cã chøng tõ gèc, chøng tõ ghi sæ vµ c¸c chøng tõ liªn quan kh¸c. - VÒ phÝa ®¬n vÞ vay: ch÷ ký thñ tr­ëng ®¬n vÞ vay hoÆc ng­êi ®­îc ñy quyÒn, ch÷ ký kÕ to¸n tr­ëng hoÆc ng­êi ñy quyÒn. C¸c ch÷ ký nµy ®· ®­îc ®¨ng ký ë ng©n hµng trong bé hå s¬ xin më tµi kho¶n. - VÒ phÝa ng©n hµng: §èi víi nh÷ng kho¶n vay trong møc ph¸n quyÕt ph¶i cã ch÷ ký cña c¸n bé tÝn dông, tr­ëng hoÆc phã phßng tÝn dông, gi¸m ®èc ng©n hµng N«ng nghiÖp hoÆc ng­êi ®­îc ñy quyÒn. §èi víi nh÷ng kho¶n vay vèn trªn møc ph¸n quyÕt ngoµi nh÷ng ch÷ ký trªn ph¶i cã sù phª duyÖt cña tæng gi¸m ®èc ng©n hµng th­¬ng m¹i trung ­¬ng. 2.2.4 KÕ to¸n giai ®o¹n ph¸t tiÒn vay: Bé phËn kÕ to¸n cho vay sau khi nhËn ®­îc hå s¬ vay vèn, kiÓm so¸t tÝnh hîp lÖ, hîp ph¸p, h­íng dÉn kh¸ch hµng lËp c¸c chøng tõ ®Ó ph¸t tiÒn vay vµo sæ ®Ó theo dâi. KÕ to¸n ghi ngµy vµ sè tiÒn rót vèn lªn khÕ ­íc vay tiÒn vµ h¹ch to¸n nh­ sau: Nî TK: cho vay cña ®¬n vÞ (hoÆc c¸ nh©n) Cã TK: tiÒn mÆt (nÕu cho vay b»ng tiÒn mÆt) Tµi kho¶n cña ng­êi thô h­ëng (nÕu vay b»ng chuyÓn kho¶n) §èi víi c¸c ®¬n vÞ ngoµi quèc doanh vay cã tµi s¶n thÕ chÊp cÇm cè th× trong tõng lÇn thùc hiÖn kÕ to¸n ghi nhËp vµo tµi kho¶n ngo¹i b¶ng “tµi s¶n thÕ chÊp cÇm cè”. T¹i ng©n hµng n«ng nghiÖp Qu¶ng B×nh, chñ yÕu ph¸t tiÒn vay b»ng tiÒn mÆt. §a sè kh¸ch hµng vay lµ hé t­ nh©n, c¸ thÓ, mãn vay nhá, chñ yÕu vay dïng ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh, phôc vô ®êi sèng nªn kh«ng cã tµi kho¶n tiÒn göi t¹i Ng©n hµng, h¬n n÷a khi dïng tiÒn mÆt th× kh¸ch hµng ®­îc tù do h¬n trong viÖc sö dông vèn vay. Khi kh¸ch hµng rót vèn vay b»ng tiÒn mÆt th× sÏ thuËn tiÖn cho kh¸ch hµng trong viÖc sö dông vèn vay, nh­ng h×nh thøc ph¸t tiÒn vay b»ng tiÒn mÆt, ng©n hµng sÏ gÆp khã kh¨n trong viÖc kiÓm so¸t sö dông vèn vay ®óng môc ®Ých. XuÊt ph¸t chøc n¨ng “t¹o tiÒn” cña ng©n hµng th­¬ng m¹i ®ã lµ kh¶ n¨ng më réng tiÒn göi nhiÒu lÇn. Tõ mét kho¶n tiÒn göi ban ®Çu vµo mét ng©n hµng, th«ng qua cho vay b»ng chuyÓn kho¶n trong hÖ thèng ng©n hµng th­¬ng m¹i th× sè tiÒn ban ®Çu sÏ t¨ng lªn gÊp béi, nh­ng khi cã mét kh¸ch hµng nµo ®ã vay b»ng tiÒn mÆt th× kh¶ n¨ng t¹o tiÒn sÏ gi¶m ®i v× chØ cã phÇn thanh to¸n b»ng chuyÓn kho¶n míi cã thÓ t¹o ra tiÒn göi míi. Nh­ vËy kh¶ n¨ng më réng tiÒn göi cña ng©n hµng th­¬ng m¹i ph¶i ®­îc thùc hiÖn trªn c¬ së sù kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a nghiÖp vô cho vay vµ thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. Trong mçi ng©n hµng, tiÒn göi thanh to¸n ®ã lµ c¸c kho¶n tiÒn göi kh«ng kú h¹n tr­íc hÕt ®­îc sö dông ®Ó tiÕn hµnh thanh to¸n, chi tr¶ cho c¸c ho¹t ®éng hµng hãa, dÞch vô vµ c¸c kho¶n chi tr¶ kh¸c ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh kinh doanh mét c¸ch th­êng xuyªn, an toµn vµ thuËn tiÖn. Tuy nhiªn trong thùc tÕ do cã sù kh«ng phèi hîp nhÞp nhµng gi÷a xuÊt vµ nhËp trªn mçi tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n cña doanh nghiÖp hay gi÷a c¸c tµi kho¶n cña c¸c doanh nghiÖp lµm cho nhËp lín h¬n xuÊt, t¹o nªn tµi kho¶n mµ ng©n hµng ®­îc phÐp sö dông mét phÇn lµm vèn kinh doanh. Do vËy, ®ßi hái ng©n hµng ph¶i khuyÕn khÝch kh¸ch hµng më tµi kho¶n c¸ nh©n, tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n qua ng©n hµng, t¹o thuËn lîi cho c¶ ng©n hµng vµ kh¸ch hµng trong viÖc thanh to¸n, chi tr¶, cho vay..., t¹o thãi quen trong viÖc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt cho kh¸ch hµng mµ thanh to¸n th«ng qua ng©n hµng. MÆc dï vËy, trong n¨m 1999, t¹i chi nh¸nh ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n Qu¶ng B×nh khèi l­îng c«ng viÖc giao dÞch hµng ngµy ë kÕ to¸n cho vay rÊt lín nh­ng ®Òu ®­îc thùc hiÖn kÞp thêi, ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c. Mçi nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh ®Òu ph¶i lËp chøng tõ gèc hoÆc chøng tõ ghi sæ (phiÕu thu, chi, chuyÓn kho¶n...). Sau khi chøng tõ ®· qua nhiÒu kh©u, nhiÒu ngµnh kiÓm tra, kiÓm so¸t vµ ký theo thÈm quyÒn, th× chøng tõ gèc ®ã lµm c¨n cø ®Ó ghi chÐp, ph¶n ¸nh trªn sæ s¸ch kÕ to¸n, trªn khÕ ­íc l­u ë kÕ to¸n cho vay. Tæng doanh sè cho vay kinh tÕ ngoµi quèc doanh trong n¨m 1998 vµ 1999 nh­ sau: B¶ng 7: Doanh sè cho vay kinh tÕ ngoµi quèc doanh n¨m 1998 vµ 1999. §¬n vÞ: tû ®ång N¨m Chi tiªu 1998 1999 Sè tiÒn Tû lÖ % Sè tiÒn Tû lÖ % S doanh sè cho vay kinh tÕ ngoµi quèc doanh - Cho vay ng¾n h¹n - Cho vay trung vµ dµi h¹n 66,41 22,8 43,61 100 34,3 65,7 93,914 27,23 66,684 100 29 71 Nguån lÊy tõ c©n ®èi n¨m 1998-1999 2.2.5 KÕ to¸n giai ®o¹n thu nî, thu l·i: 2.2.5.1 KÕ to¸n giai ®o¹n thu nî gèc: Theo ®iÒu 13 vµ ®iÒu 29, quyÕt ®Þnh 180/Q§/H§ QT ngµy 15/12/1998 cña héi ®ång qu¶n trÞ Ng©n hµng n«ng nghiÖp ViÖt nam vÒ viÖc “quy ®Þnh cho vay ®èi víi kh¸ch hµng”: “Thu nî cho vay theo tháa thuËn trong hîp ®ång tÝn dông, khi ®Õn kú h¹n tr¶ nî hoÆc kÕt thóc thêi h¹n cho vay, nÕu kh¸ch hµng kh«ng tr¶ ®­îc nî th× sè nî ®Õn h¹n ph¶i chuyÓn sang nî qu¸ h¹n vµ kh¸ch hµng ph¶i chÞu l·i suÊt nî qu¸ h¹n ®èi víi sè tiÒn chËm tr¶”. Tr­êng hîp nî ®Õn h¹n nh­ng kh¸ch hµng ch­a tr¶ ®­îc nî do nguyªn nh©n kh¸ch quan nh­: thiªn tai, dÞch bÖnh, gi¸ c¶ biÕn ®éng kh«ng cã lîi cho tiªu thô s¶n phÈm, vµ c¸c nguyªn nh©n bÊt kh¶ kh¸ng kh¸c, kh¸ch hµng ph¶i cã giÊy ®Ò nghÞ gia h¹n nî göi ®Õn ng©n hµng n«ng nghiÖp n¬i cho vay tr­íc ngµy ®Õn h¹n 10 ngµy ®Ó ng©n hµng n«ng nghiÖp xem xÐt, quyÕt ®Þnh. Thêi h¹n gia h¹n nî ®èi víi nî vay ng¾n h¹n tèi ®a b»ng thêi gian cho vay ®· tháa thuËn hoÆc b»ng mét chu kú s¶n xuÊt kinh doanh nh­ng kh«ng qu¸ 12 th¸ng. Thêi gian gia h¹n nî vay trung, dµi h¹n tèi ®a b»ng 1/2 thêi h¹n cho vay ®· tháa thuËn trong hîp ®ång tÝn dông. ViÖc h¹ch to¸n cho vay, thu nî trung vµ dµi h¹n t¹i Chi nh¸nh ng©n hµng n«ng nghiÖp Qu¶ng B×nh thùc hiÖn theo ph­¬ng ph¸p th«ng th­êng gièng nh­ h¹ch to¸n cho vay thu nî ng¾n h¹n. §Õn h¹n tr¶ nî, kh¸ch hµng trùc tiÕp tíi ng©n hµng nép tiÒn hoÆc ng©n hµng trÝch tõ tµi kho¶n cña kh¸ch hµng ®Ó thu nî. Khi ng­êi vay tr¶ nî kÕ to¸n viªn c¨n cø vµo chøng tõ ®Ó h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n thÝch hîp. NÕu tr¶ b»ng tiÒn mÆt h¹ch to¸n: Nî TK: tiÒn mÆt (1011): phÇn gèc Cã TK: cho vay cña ng­êi vay: phÇn gèc NÕu ®¬n vÞ tr¶ b»ng chuyÓn kho¶n, h¹ch to¸n: Nî TK: tiÒn göi cña ng­êi vay: phÇn gèc. Cã TK: cho vay cña ng­êi vay: phÇn gèc. NÕu kh¸ch hµng tr¶ hÕt nî, kÕ to¸n tiÕn hµnh tÊt to¸n khÕ ­íc vµ l­u cïng nhËt ký chøng tõ, ®­îc b¶o qu¶n l©u dµi theo chÕ ®é nhµ n­íc quy ®Þnh nh»m phôc vô cho c«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm so¸t mäi ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ. Tr­êng hîp ®Õn h¹n tr¶ nî mµ kh¸ch hµng vÉn ch­a tr¶ hÕt nî vµ kh«ng ®­îc ng©n hµng xem xÐt cho gia h¹n nî th× kÕ to¸n tiÕn hµnh chuyÓn sang qu¸ h¹n vµ kÕ to¸n h¹ch to¸n: Nî TK: nî qu¸ h¹n (cña kh¸ch hµng) Cã TK: tiÒn vay cña kh¸ch hµng §ång thêi chuyÓn khÕ ­íc hoÆc hîp ®ång tÝn dông sang tËp nî qu¸ h¹n vµ ghi ngµy chuyÓn nî qu¸ h¹n cña khÕ ­íc hoÆc hîp ®ång ®ã. Tr­êng hîp ®­îc ®Ò nghÞ tr¶ nî tr­íc h¹n hoÆc ®¬n vÞ sö dông vèn sai môc ®Ých... kÕ to¸n sÏ tiÕn hµnh thu nî tr­íc h¹n theo quy ®Þnh, l·i ph¶i thu ®­îc tÝnh theo sè ngµy thùc tÕ mµ ®¬n vÞ sö dông sè tiÒn vay ®ã. Qua kh¶o s¸t thùc tÕ cho thÊy, viÖc thùc hiÖn kÕ to¸n cho vay t¹i Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n Qu¶ng B×nh rÊt tèt nªn mÆc dï sè l­îng kh¸ch hµng ®Õn giao dÞch ®«ng, mãn vay nhiÒu nh­ng c¸n bé kÕ to¸n cho vay vÉn theo dâi, ghi chÐp c¸c kho¶n cho vay, thu nî, chuyÓn qu¸ h¹n mét c¸ch ®Çy ®ñ, kÞp thêi vµ chÝnh x¸c, lµm tèt c«ng t¸c cung cÊp th«ng tin cho c¸n bé tÝn dông kÞp thêi. Tæng doanh sè thu nî n¨m 1999 lµ: 85,2 tû. Doanh sè thu nî ®Õn h¹n lµ: 74,7 tû. Doanh sè thu nî qu¸ h¹n lµ: 10,5 tû. 2.2.5.2 KÕ to¸n giai ®o¹n thu l·i: T¹i Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n Qu¶ng B×nh, ®èi víi thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh, c¸c mãn vay ®­îc ¸p dông tÝnh l·i theo th¸ng, viÖc tr¶ l·i ®­îc tiÕn hµnh hµng th¸ng. Khi gèc ch­a ®Õn h¹n vµ tr¶ gèc vµ l·i ®ång thêi khi ®Õn h¹n: C«ng thøc tÝnh l·i theo th¸ng (l·i ®¬n). Sè l·i ph¶i thu = c x t x n 30 Trong ®ã: + c: Sè d­ nî tÝnh l·i + t: L·i suÊt cho vay tÝnh theo th¸ng + n: Sè ngµy vay tÝnh tõ ngµy vay hoÆc ngµy tr¶ l·i gÇn nhÊt * §èi víi cho vay trung vµ dµi h¹n (ngoµi quèc doanh): L·i tÝnh theo ph­¬ng ph¸p tÝch sè. TÝch sè tÝnh l·i = Sè d­ tµi kho¶n tiÒn vay x Sè ngµy sö dông tiÒn vay C«ng thøc tÝnh nh­ sau: Sè tiÒn l·i = Tæng tÝch sè x l·i xuÊt (th¸ng) 100 x 30 ngµy Tr­êng hîp l·i suÊt n¨m tÝnh theo c«ng thøc sau: Sè tiÒn l·i = S tÝch sè x L·i suÊt n¨m 100 x 360 ngµy Sau khi tÝnh l·i kÕ to¸n lËp phiÕu thu tiÒn (nép b»ng tiÒn mÆt) hoÆc lËp phiÕu chuyÓn kho¶n (nÕu b»ng chuyÓn kho¶n) kÕ to¸n h¹ch to¸n: Nî TK: tiÒn göi ®¬n vÞ vay (nÕu b»ng chøng kho¸n) Tµi kho¶n tiÒn mÆt (nÕu nép b»ng tiÒn mÆt) Cã TK: thu nhËp cña ng©n hµng chia sè tiÒn l·i. PhiÕu thu l·i hay phiÕu chuyÓn kho¶n thu l·i ®­îc lËp 2 liªn: 1 liªn phiÕu tÝnh l·i lµm chøng tõ h¹ch to¸n, 1 liªn lµm giÊy bªn nî hoÆc chuyÓn tr¶ cho ng­êi vay khi thu l·i xong. Tr­êng hîp sè l·i ®Õn h¹n kh¸ch hµng kh«ng tr¶ ®­îc th× kÕ to¸n sau khi tÝnh l·i sÏ h¹ch to¸n ngo¹i b¶ng: NhËp tµi kho¶n “l·i ch­a thu” vµ theo dâi khi nµo kh¸ch hµng cã tiÒn sÏ thu håi. Khi thu håi kÕ to¸n h¹ch to¸n: xuÊt tµi kho¶n “l·i ch­a thu”, ®ång thêi ghi: Nî TK: tiÒn göi cña kh¸ch hµng: sè tiÒn l·i hoÆc Tµi kho¶n tiÒn mÆt (nÕu kh¸ch hµng tr¶ b»ng tiÒn mÆt) Cã TK: thu nhËp ng©n hµng. ViÖc thu l·i t¹i ng©n hµng ®­îc thùc hiÖn nghiªm tóc theo nguyªn t¾c thu l·i tr­íc, thu nî gèc sau. Do ®ã, doanh sè cho vay lín nh­ng kÕ to¸n cho vay vÉn lµm tèt ®¸p øng yªu cÇu cña c«ng t¸c tÝn dông kh«ng ®Ó xÈy ra sai sãt. Thu l·i cho vay t¹i Ng©n hµng n«ng nghiÖp tØnh Qu¶ng B×nh trong 2 n¨m 1998 vµ 1999 lµ: N¨m 1998: 16,190 triÖu ®ång. N¨m 1999: 16,533 triÖu ®ång. ViÖc h¹ch to¸n sè l·i ch­a thu ®­îc vµo tµi kho¶n “l·i ch­a thu” lµ ®óng ®¾n, song cã vÊn ®Ò ®Æt ra lµ khi h¹ch to¸n vµo ®©y th× khi nµo sÏ thu. VÊn ®Ò nµy trong chÕ ®é ch­a nãi cô thÓ. Trong thÓ lÖ tÝn dông ®èi víi c¸c tæ chøc kinh tÕ míi quy ®Þnh “nÕu ®¬n vÞ vay ch­a tr¶ ®­îc l·i khi ®Õn h¹n th× TCTD tÝnh vµ h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n ngo¹i b¶ng ®Ó thu dÇn, kh«ng nhËp l·i vµo gèc”. Thùc hiÖn quy ®Þnh trªn t¹i Ng©n hµng n«ng nghiÖp Qu¶ng B×nh, khi kh¸ch hµng ®Õn tr¶ nî, ng©n hµng tËp trung thu l·i tr­íc, gèc sau. NÕu vÉn ch­a thu ®ñ l·i th× nhËp sè l·i cßn l¹i vµo tµi kho¶n ngo¹i b¶ng “l·i ch­a thu” vµ sè nî gèc chuyÓn sang nî qu¸ h¹n. Nguyªn nh©n cña viÖc kh¸ch hµng kh«ng tr¶ kÞp thêi ®Çy ®ñ cho ng©n hµng th× cã nhiÒu nh­ng, mét nguyªn nh©n quan träng lµ ng©n hµng ch­a cã biÖn ph¸p cô thÓ ®Ó xö lý vÊn ®Ò nµy nªn kh¸ch hµng ®Æc biÖt lµ ®¬n vÞ kinh tÕ ngoµi quèc doanh cã ý “chÇy ú’ trong viÖc tr¶ l·i cho ng©n hµng, ®©y chÝnh lµ mét tån t¹i mµ ng©n hµng ph¶i xem xÐt gi¶i quyÕt. T×nh h×nh thu nî c¸c ®¬n vÞ ngoµi quèc doanh cña ng©n hµng NN&PTNT Qu¶ng B×nh n¨m 1998 & 1999. B¶ng 8: Doanh sè thu nî cña NHNN &PTNT Qu¶ng B×nh n¨m 1998 - 1999 §¬n vÞ: tû ®ång N¨m Chi tiªu 1998 1999 Doanh sè thu nî ngoµi QD T§: - Thu nî ng¾n h¹n - Thu nî dµi h¹n 68,4 45,6 22,8 85,2 53,3 31,9 Nguån lÊy tõ c©n ®èi tµi kho¶n n¨m 1998-1999 Nh×n vµo b¶ng sè liÖu trªn cho ta thÊy c«ng t¸c thu nî ngoµi quèc doanh cña Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n Qu¶ng B×nh n¨m 1999 t¨ng so víi n¨m 1998 lµ 16,8 tû (tû lÖ t¨ng 24,6%), chiÕm 95% trong tæng doanh thu nî toµn ®¬n vÞ. Trong ®ã: Doanh sè thu nî ng¾n h¹n ®Õn n¨m 1999 lµ: 53,3 tû ®ång, t¨ng so víi n¨m 1998 lµ: 7,7 tû ®ång (chiÕm 16,9%). Doanh sè thu nî trung, dµi h¹n n¨m 1999 lµ 31,9 tû ®ång, t¨ng so víi n¨m 1998 lµ 9,1 tû ®ång (tû lÖ 39,9%). Tr­êng hîp kh¸ch hµng kh«ng cã tiÒn ®Ó tr¶ c¶ l·i vµ gèc th× kÕ to¸n tÝnh l·i vµ nhËp vµo tµi kho¶n ngo¹i b¶ng “l·i ch­a thu” nî gèc chuyÓn qua nî qu¸ h¹n. Trong chÕ ®é kh«ng quy ®Þnh khi kh¸ch hµng ®Õn tr¶ nî qu¸ h¹n vµ l·i ch­a thu th× kÕ to¸n sÏ thu kho¶n nµo tr­íc. T¹i Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n Qu¶ng B×nh sÏ thu “l·i ch­a thu” tr­íc, sau ®ã míi thu ®Õn nî qu¸ h¹n. Së dÜ kÕ to¸n thu nh­ trªn lµ xuÊt ph¸t tõ chç “l·i ch­a thu” kh«ng tÝnh l·i suÊt, do vËy kÕ to¸n thu “l·i ch­a thu” tr­íc lµ ®Ó gi¶m thiÖt h¹i cho ng©n hµng. Tån t¹i cô thÓ ®èi víi thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh: viÖc thu l·i kh«ng ®óng nh­ trªn ®· x¸c ®Þnh trong hîp ®ång vay vèn, tøc lµ kh¸ch hµng tr¶ l·i kh«ng ®óng nh­ ngµy ®· x¸c ®Þnh trong hîp ®ång vay vèn. Chóng ta xem xÐt vÊn ®Ò nµy nh­ sau: Tr­êng hîp 1: kh¸ch hµng ®Õn tr¶ l·i cho ng©n hµng, nh­ng v× lý do nµo ®ã mµ chØ tr¶ trong vßng mét sè ngµy nhÊt ®Þnh, cã thÓ tr­íc hoÆc sau ngµy ®· ®Þnh trong hîp ®ång. Do ®ã thêi ®iÓm h¹ch to¸n thu l·i cho vay kh«ng phï hîp víi l·i ph¸t sinh thùc tÕ mµ ®Õn ngµy ®ã ®¸ng ra ng©n hµng thu ®­îc. Tr­êng hîp 2: kh¸ch hµng ®Õn tr¶ l·i ng©n hµng kh«ng theo hîp ®ång ®· cam kÕt cã thÓ chËm 1 th¸ng, hoÆc 2 th¸ng nh­ng ®óng vµo ngµy ®· x¸c ®Þnh trong hîp ®ång. Trong c¶ 2 tr­êng hîp trªn th× tæng sè l·i ng©n hµng thu ®­îc lµ kh«ng ®æi nh­ng tÝnh t¹i c¸c thêi ®iÓm cô thÓ th× l·i cho vay thùc tÕ thu ®­îc, kh«ng phï hîp víi l·i ®¸ng ra thu ®­îc theo doanh sè cho vay vµ ngµy tr¶ l·i ®­îc quy ®Þnh hµng th¸ng trong H§TD. Kh«ng nh÷ng thÕ, thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh phÇn lín ch­a cã tµi kho¶n tiÒn göi t¹i ng©n hµng, do ®ã viÖc thu l·i cña thµnh phÇn kinh tÕ nµy kh«ng gièng nh­ phÇn lín c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ thu l·i trªn tµi kho¶n tiÒn göi mµ hoµn toµn phô thuéc vµo kh¸ch hµng. V× vËy, vÊn ®Ò ®Æt ra ë ®©y lµ cÇn cã biÖn ph¸p xö lý ®èi víi nh÷ng kh¸ch hµng tr¶ l·i chËm kh«ng ®óng víi cam kÕt, nh»m t¸c ®éng ®Õn kh¸ch hµng ph¶i quan t©m tèt viÖc sö dông vèn vay cã hiÖu qu¶ ®Ó tr¶ nî, tr¶ l·i ®óng h¹n ®ång thêi gi¶m thiÖt h¹i cho ng©n hµng. * §iÒu chØnh sai lÇm trong h¹ch to¸n kÕ to¸n cho vay - thu nî: Kh«ng ph¶i viÖc h¹ch to¸n cho vay - thu nî lóc nµo kÕ to¸n còng gÆp nh÷ng thuËn lîi mµ ®«i khi vÉn x¶y ra nh÷ng sai sãt ®ã lµ: + Sai lÇm trong viÖc më tµi kho¶n cho vay cña kh¸ch hµng kÕ to¸n ghi sè hiÖu tµi kho¶n cã sù nhÇm lÉn. NÕu khi cho vay sè liÖu cña 2 kh¸ch hµng trïng nhau th× sÏ lµm cho sè d­ nî cña tµi kho¶n t¨ng lªn, ng­îc l¹i khi thu nî sÏ lµm cho tµi kho¶n cã sè d­ cã t¨ng lªn. §Ó ®iÒu chØnh sai lÇm nµy cho ®óng, cho hîp lý kÕ to¸n ph¶i lËp 2 liªn - phiÕu chuyÓn kho¶n 1 liªn ®á, 1 liªn ®en ®Ó ®iÒu chØnh l¹i. Mét liªn ®á dïng cho tr­êng hîp më sai; 1 liªn ®en dïng cho tr­êng hîp më ®óng. + Sai lÇm trong khi tÝnh l·i: khi tÝnh l·i cho kh¸ch hµng, kÕ to¸n cã thÓ tÝnh l·i thõa hoÆc thiÕu do nhÇm lÉn ngµy vay hoÆc c¸c nguyªn nh©n kh¸c, kÕ to¸n sÏ ®iÒu chØnh b»ng c¸ch: - Sai thu thiÕu: kÕ to¸n lËp 2 liªn phiÕu thu: liªn 1 giao cho bé phËn kiÓm so¸t ghi nhËt ký quü (nÕu thu b»ng tiÒn mÆt) ®Ó tiÕn hµnh thu tiÒn (sè tiÒn nhÇm lÉn thiÕu), liªn 2 giao cho kh¸ch hµng ®Ó lµm chøng tõ h¹ch to¸n t¹i ®¬n vÞ vay. - Sai thu thõa: T­¬ng tù kÕ to¸n còng lËp 2 liªn phiÕu chi ®Ó tho¸i chi. 2.2.6 VÊn ®Ò tr¶ nî gèc tr­íc h¹n ®èi víi cho vay tõng lÇn: Nh­ ë phÇn ®Çu ch­¬ng nµy ®· ph©n tÝch huy ®éng vèn vµ sö dông vèn lµ 2 ho¹t ®éng chñ yÕu cña ng©n hµng th­¬ng m¹i. C«ng t¸c huy ®éng vèn thùc hiÖn tèt sÏ t¹o cho ng©n hµng c¬ së tµi chÝnh v÷ng ch¾c ®Ó thùc hiÖn vai trß vµ chøc n¨ng cña m×nh trong nÒn kinh tÕ, ®ång thêi t¹o thÕ chñ ®éng cña ng©n hµng kh«ng chØ dõng l¹i ë nh÷ng con sè vÒ nguån vèn, bëi huy ®éng ®­îc vèn mµ ng©n hµng kh«ng chØ dõng l¹i ë nh÷ng con sè vÒ nguån vèn, bëi huy ®éng ®­îc vèn mµ ng©n hµng kh«ng cã nh÷ng biÖn ph¸p sö dông vèn hîp lý sÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng ø ®äng vèn, g©y rñi ro vÒ l·i suÊt. Trong khi ®ã ng©n hµng vÉn ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô víi ng©n s¸ch vµ vÉn ph¶i tr¶ l·i tiÒn göi cho kh¸ch hµng. Bªn c¹nh vÊn ®Ò nî qu¸ h¹n, nguyªn nh©n chñ yÕu dÉn ®Õn t×nh tr¹ng ø ®äng vèn th× hiÖn t­îng tr¶ nî gèc tr­íc h¹n còng lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n g©y mÊt c©n ®èi vèn t¹i ng©n hµng. §èi víi tr­êng hîp tr¶ nî tr­íc h¹n, kÕ to¸n cho vay kh«ng ph¶i ®«n ®èc tr¶ nî gèc céng l·i mµ kh¸ch hµng tù mang ®Õn tr¶ nî cho ng©n hµng. §èi víi c¸n bé tÝn dông th× viÖc tr¶ nî tr­íc h¹n cña kh¸ch hµng t¹o ®­îc ®iÒu kiÖn cho hä thu håi vèn nhanh ®¹t ®­îc chØ tiªu thu nî, tr¸nh rñi ro cã thÓ x¶y ra, song vÒ phÝa ng©n hµng th× bÊt lîi lµ trong tr­êng hîp kh¸ch hµng ®Õn tr¶ nî tr­íc h¹n cho ng©n hµng ®óng vµo thêi ®iÓm ng©n hµng kh«ng cho vay ra ®­îc, ®èi víi nÒn kinh tÕ sÏ lµ nguyªn nh©n lµm mÊt c©n ®èi vèn t¹i ng©n hµng. Trong khi ®ã ng©n hµng ph¶i tr¶ l·i cho viÖc huy ®éng vèn ®ã, ¶nh h­ëng ®Õn tæng d­ nî b×nh qu©n cña ng©n hµng v× gi¶m l·i dÉn ®Õn thu nhËp cña ng©n hµng gi¶m. H¬n n÷a c©n ®èi vèn trong c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng lµ vÊn ®Ò chiÕn l­îc cña chÝnh s¸ch tÝn dông ®èi víi mçi ng©n hµng. 2.2.7 Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc cña c«ng t¸c kÕ to¸n cho vay ngoµi quèc doanh Mét mãn vay kÓ tõ khi c¸n bé tÝn dông thùc hiÖn tõng b­íc thÈm ®Þnh xÐt duyÖt cho vay ®Õn khi kÕ to¸n cho vay thùc hiÖn ph¸t tiÒn vay vµ theo dâi thu nî, thu l·i cña kh¸ch hµng lµ c¶ mét qu¸ tr×nh cã sù liªn quan chÆt chÏ víi nhau. Sù phèi kÕt hîp gi÷a kÕ to¸n cho vay vµ c¸n bé tÝn dông ®­îc hiÖn nh­ sau: - ViÖc xö lý th«ng tin khi quyÕt ®Þnh cho vay hay tõ chèi mét kho¶n vay, c¸n bé tÝn dông ph¶i ®iÒu tra, thu thËp, tæng hîp ph©n tÝch c¸c nguån th«ng tin vÒ kh¸ch hµng. Ngoµi nh÷ng th«ng tin do kh¸ch hµng cung cÊp, c¸n bé tÝn dông ®· ®iÒu tra c¸c quan hÖ kh¸ch hµng liªn quan. Muèn cã nhøng th«ng tin cÇn thu thËp ®ã, c¸n bé tÝn dông ph¶i th«ng qua c¸n bé cho vay. - ThÓ hiÖn th«ng qua viÖc theo dâi ®«n ®èc tr¶ nî. C¸n bé tÝn dông kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kh¸ch hµng chÝnh x¸c th× viÖc theo dâi thu nî cña nh©n viªn kÕ to¸n cµng ®­îc thùc hiÖn tèt, thu nî, thu l·i ®Çy ®ñ vµ ®óng thêi h¹n. Ng­îc l¹i, kÕ to¸n cho vay theo dâi viÖc tr¶ nî, tr¶ l·i cña kh¸ch hµng theo kú h¹n nî mét c¸ch khoa häc sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸n bé tÝn dông thùc hiÖn viÖc ®«n ®èc kh¸ch hµng tr¶ nî gèc, l·i kÞp thêi vµ nghiªm tóc h¬n. - Thùc hiÖn th«ng qua viÖc xö lý nî qu¸ h¹n vµ l·i treo. Sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¸n bé kÕ to¸n cho vay vµ tÝn dông ®· th«ng b¸o kÞp thêi cho c¸n bé tÝn dông ®Ó ®«n ®èc tr¶ nî, l·i kÞp thêi tr¸nh rñi ro tÝn dông, hoÆc tr­êng hîp khi 1 kho¶n nî ®Õn h¹n, do gÆp nhiÒu khã kh¨n kh¸ch quan th× tÝn dông cïng kÕ to¸n cho vay th«ng b¸o cho nhau vµ cã biÖn ph¸p xö lý kÞp thêi. Do sù phèi hîp chÆt chÏ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tÝn dông Ng©n hµng n«ng nghiÖp Qu¶ng B×nh ngµy cµng ®­îc n©ng cao, c«ng t¸c øng dông tin häc ®· ®­îc ®­a vµo c«ng t¸c kÕ to¸n cho vay ngoµi quèc doanh. HiÖn nay, t¹i c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i nãi chung vµ ng©n hµng n«ng nghiÖp Qu¶ng B×nh nãi riªng, ®Ó gi¶m bít c«ng viÖc h¹ch to¸n, ghi chÐp lËp chøng tõ vµ ¸p dông nh÷ng c«ng nghÖ thanh to¸n tiªn tiÕn tin häc vµo c¸c nghiÖp vô ng©n hµng. §èi víi nghiÖp vô kÕ to¸n cho vay ngoµi quèc doanh, nhê c«ng nghÖ míi mµ mäi phÇn viÖc tõ qu¸ tr×nh l­u tr÷ hå s¬ vay vèn, qu¸ tr×nh h¹ch to¸n cho vay, thu nî, sao kª cuèi th¸ng, cuèi quý ®¶m b¶o an toµn, tr¸nh ®­îc nh÷ng sai sãt do viÖc h¹ch to¸n b»ng thñ c«ng g©y ra. HiÖn nay kÕ to¸n cho vay ngoµi quèc doanh t¹i Ng©n hµng n«ng nghiÖp Qu¶ng B×nh ®· thùc hiÖn c«ng viÖc hÇu hÕt trªn m¸y vi tÝnh vµ ®­îc nèi m¹ng trong toµn phßng kÕ to¸n ®Ó tiÖn cho viÖc theo dâi toµn bé ho¹t ®éng kÕ to¸n giao dÞch cña ng©n hµng víi kh¸ch hµng trong tõng ngµy go¹t ®éng. Mçi khi c¬ quan cho vay ph¸t sinh, kÕ to¸n nhËn chøng tõ, kiÓm tra chøng tõ råi h¹ch to¸n trªn m¸y. C¸c c«ng viÖc nh­ lËp chøng tõ, h¹ch to¸n... còng ®Òu ®­îc thùc hiÖn b»ng m¸y. Tãm l¹i: ViÖc h¹ch to¸n kÕ to¸n cho vay thu nî ngoµi quèc doanh, l­u tr÷ hå s¬ vay vèn, ¸p dông tin häc vµo ng©n hµng ®Òu ®­îc dùa trªn c¬ së lý thuyÕt chung. Nh­ng trong thùc tÕ ho¹t ®éng cã nh÷ng phÇn hµnh trong kÕ to¸n cho vay buéc ph¶i thùc hiÖn thñ c«ng, ®Æc biÖt lµ nh÷ng kh©u liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh cho vay vµ thu nî cña ng©n hµng. Nh×n chung chÕ ®é kÕ to¸n ®­îc chÊp hµnh vµ lu«n b¶o ®¶m ®óng chÕ ®é cña kÕ to¸n - tµi chÝnh do Bé Tµi chÝnh vµ Ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt nam quy ®Þnh. Ch­¬ng III Mét sè kiÕn nghÞ nh»m n©ng cao c«ng t¸c kÕ to¸n cho vay ngoµi quèc doanh t¹i Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n Qu¶ng B×nh. Qua kh¶o s¸t thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n cho vay t¹i chi nh¸nh ng©n hµng n«ng nghiÖp Qu¶ng B×nh, T«i thÊy bªn c¹nh nh÷ng ­u ®iÓm, cßn cã nh÷ng tån t¹i cÇn kh¾c phôc. Sau ®©y t«i xin m¹nh d¹n ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c kÕ to¸n cho vay t¹i Ng©n hµng n«ng nghiÖp Qu·ng B×nh. 3.1 Thùc hiÖn ®«n ®èc thu håi nî vµ l·i phï hîp víi thùc tr¹ng tõng kho¶n vay. Trªn c¬ së kÕt qu¶ c«ng t¸c kiÓm tra qu¶n lý tÝn dông, Ng©n hµng n«ng nghiÖp Qu·ng B×nh cÇn tiÕn hµnh ph©n lo¹i chÊt l­îng c¸c kho¶n vay ®Ó tõ ®ã cã biÖn ph¸p thu nî vµ l·i cho phï hîp, cô thÓ: - §èi víi c¸c kho¶n vay cã chÊt l­îng tèt, ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thu håi vèn vay ®óng h¹n th× chØ chó ý ®«n ®èc viÖc tr¶ nî khi thêi ®iÓm ®¸o h¹n s¾p ®Õn. - §èi víi c¸c kho¶n nî vay cã dÊu hiÖu bÞ “®e däa” kh«ng ®­îc hoµn tr¶ ®óng h¹n do nh÷ng khã kh¨n ph¸t sinh tõ ®iÒu kiÖn kh¸ch quan ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp th× cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p ®iÒu chØnh t×nh huèng kÞp thêi ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thu håi ®­îc nî, tr¸nh nî qu¸ h¹n ph¸t sinh. Sau ®©y lµ mét sè biÖn ph¸p xö lý: + C¸n bé ng©n hµng cã thÓ cho lêi khuyªn hoÆc cè vÊn cho doanh nghiÖp vÒ c¸c vÊn ®Ò b¸n s¶n phÈm, thu nî, tiÕp tôc s¶n xuÊt kinh doanh... hoÆc mêi chuyªn gia vÒ t­ vÊn cho doanh nghiÖp, th¸o gì khã kh¨n, t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp thu håi vµ b¶o toµn vèn ®¶m b¶o kh¶ n¨ng tr¶ nî Ng©n hµng ®óng h¹n. + Gi¶i quyÕt khã kh¨n vÒ vèn cho doanh nghiÖp b»ng c¸ch ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p thu håi c¸c ho¸ ®¬n chËm tr¶ gióp doanh nghiÖp, gióp hä thanh to¸n hµng tån kho hoÆc gi¶m bít dù tr÷ qu¸ møc hoÆc sö dông ®Ó vay tÝn chÊp, vay cÇm cè. + S¾p xÕp, kÕt cÊu l¹i c¸c kho¶n nî cho ng­êi vay b»ng c¸ch kÐo dµi kú h¹n nî, rót bít møc chi tr¶ ®Þnh kú trong mét thêi gian nÕu cã thÓ ®­îc. + Gia t¨ng khèi l­îng cña kho¶n vay ®èi víi c¸c ®iÒu kiÖn do ng©n hµng Ên ®Þnh thªm nÕu nh­ thÊy ®­îc kh¶ n¨ng ng­êi vay sÏ phôc håi ®­îc s¶n xuÊt kinh doanh. Hay nãi c¸ch kh¸c “lÊy nî nu«i nî” víi ®iÒu kiÖn ph­¬ng ¸n kinh doanh hay th­¬ng vô ®ã doanh nghiÖp ph¶i ®­îc thÈm ®Þnh ch¾c ch¾n, cã kh¶ thi vµ doanh nghiÖp ph¶i hoµn toµn thiÖn chÝ trong viÖc tr¶ nî ng©n hµng. - §èi víi c¸c kh¸ch hµng cã sù vi ph¹m hîp ®ång tÝn dông mét c¸ch nghiªm träng hoÆc cã nguy c¬ thua lç, ph¸ s¶n trong kinh doanh dÉn ®Õn kh¶ n¨ng thu håi nî vay rÊt khã kh¨n, Ng©n hµng buéc ph¶i tuyªn bè nî ®Õn h¹n vµ t×m mäi c¸ch thu nî ngay c¶ trong tr­êng hîp kho¶n vay ch­a ®Õn thêi ®iÓm ®¸o h¹n nh­ ®· quy ®Þnh. 3.2 Ph­¬ng ph¸p cho vay: Ng©n hµng cÇn xem xÐt vµ bæ sung thªm vÒ ph­¬ng thøc cho vay. Ngoµi ph­¬ng thøc cho vay tõng lÇn nh­ hiÖn nay ®ang ¸p dông phæ biÕn t¹i ng©n hµng, nªn më réng thªm ph­¬ng thøc cho vay theo h¹n møc ®èi víi nh÷ng kh¸ch hµng cã quan hÖ giao dÞch th­êng xuyªn víi kh¸ch hµng, cã uy tÝn víi ng©n hµng. Ph­¬ng thøc nµy cho vay trªn tµi kho¶n v·ng lai (tµi kho¶n nµy cã thÓ d­ nî hoÆc d­ cã). §iÒu nµy t¹o thuËn lîi cho kh¸ch hµng trong viÖc vay vèn. Kh¸ch hµng mçi lÇn vay vèn sÏ kh«ng ph¶i lµm l¹i c¸c thñ tôc, giÊy tê nh­ lÇn vay ®Çu tiªn gièng nh­ trong cho vay tõng lÇn . . . 3.3 KhuyÕn khÝch kh¸ch hµng vay chuyÓn kho¶n qua ng©n hµng: Th«ng qua viÖc khuyÕn khÝch kh¸ch hµng më tµi kho¶n c¸ nh©n t¹i ng©n hµng. Lµm ®­îc ®iÒu nµy sÏ thóc ®Èy viÖc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt, t¨ng doanh sè thanh to¸n cho ng©n hµng. Ng©n hµng sÏ thu ®­îc nh÷ng kho¶n phÝ qua nghiÖp vô thanh to¸n cho kh¸ch hµng, t¨ng thu dÞch vô ®em l¹i lîi nhuËn cho ng©n hµng, thùc hiÖn theo xu h­íng kinh doanh ®a n¨ng. 3.4 BiÖn ph¸p xö lý nî, nî qu¸ h¹n t¹i ng©n hµng n«ng nghiÖp Qu¶ng B×nh: T¹i Ng©n hµng n«ng nghiÖp Qu¶ng B×nh, mÆc dï ®· cã nhiÒu biÖn ph¸p tÝch cùc ®«n ®èc, thu håi nî qu¸ h¹n, nªn nî qu¸ h¹n cã gi¶m dÇn qua c¸c n¨m, nh­ng so víi quy ®Þnh chung th× nî qu¸ h¹n vÉn chiÕm tû lÖ cao trong tæng d­ nî. ®©y lµ vÊn ®Ò cßn tån t¹i ®ßi hái ng©n hµng n«ng nghiÖp Qu¶ng B×nh nhanh chãng ®­a ra biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó xö lý vÊn ®Ò nµy lµm lµnh m¹nh ho¸ ho¹t ®éng ng©n hµng, cô thÓ lµ: + Nh÷ng kho¶n nî qu¸ h¹n khã ®ßi cÇn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸c ®¬n vÞ tr¶ gèc tr­íc, tr¶ l·i sau, nh­ng ®¬n vÞ nµo tÝch cùc tr¶ gèc ®­îc xem xÐt gi¶m mét phÇn l·i. + L·i suÊt nî qu¸ h¹n hiÖn nay quy ®Þnh ph¹t l·i suÊt qu¸ h¹n tèi ®a b»ng 150% møc l·i suÊt trong h¹n. Thùc tÕ cho thÊy kh«ng cßn t¸c dông r¨n ®e ®èi víi ng­êi vay cã tÝnh chµy ú, nh­ng l¹i cã khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp ch©n chÝnh v× lý do kh¸ch quan ®Ó nî qu¸ h¹n hoÆc ®èi víi kh¸ch hµng thùc sù kh«ng thÓ tr¶ ®­îc l·i nî qu¸ h¹n víi l·i suÊt theo møc cao. §Ò nghÞ kh«ng nhÊt nhÊt ¸p dông mét møc l·i suÊt cøng ®Òu lµ tÝnh ph¹t l·i suÊt qu¸ h¹n b»ng 150% mµ nghiªn cøu h­íng chia ra nhiÒu møc l·i suÊt nî qu¸ h¹n phï hîp víi thêi gian vµ th¸i ®é thiÖn chÝ víi kh¸ch hµng trong viÖc tr¶ nî, thay v× chØ cã mét møc cè ®Þnh hiÖn nay. 3.5 Ph¹t chËm tr¶ ®èi víi kho¶n “l·i ch­a thu” Nh­ ®· ph©n tÝch ë ch­¬ng II t×nh tr¹ng (l·i ch­a thu) x¶y ra khi phæ biÕn t¹i c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i hiÖn nay ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc l·i nµy chiÕm tû lÖ cao, tõ ®ã Ýt nhiÒu ¶nh h­ëng ®Õn thu nhËp cña ng©n hµng. §Ó thùc hiÖn nhanh h¬n vµ tèt h¬n n÷a trong qu¸ tr×nh thu nî, thu l·i cho ng©n hµng, h¹n chÕ thiÖt h¹i cho ng©n hµng, t«i xin ra ý kiÕn lµ ¸p dông kû luËt ph¹t ®èi víi nh÷ng kho¶n l·i tiÒn vay mµ kh¸ch hµng kh«ng tr¶ cho ng©n hµng ®óng quy ®Þnh nh­ sau: Kho¶n “l·i ch­a thu” ®­îc coi nh­ mét kho¶n nî míi ph¸t sinh, ®©y lµ kho¶n kh¸ch hµng ®· cam kÕt trong hîp ®ång tÝn dông lµ tr¶ mµ ch­a tr¶ ®­îc, do vËy cÇn ph¶i ¸p dông mét tû lÖ ph¹t thÝch hîp ®èi víi kho¶n nµy. ViÖc tÝnh ph¹t kho¶n “l·i ch­a thu” kh«ng nh÷ng phÇn nµo lµm thiÖt h¹i cho ng©n hµng mµ nã cã t¸c dông ®Èy kh¸ch hµng nhanh chãng tr¶ l·i cho ng©n hµng ®óng thêi h¹n bëi nÕu kh¸ch hµng cµng chËm trÓ trong viÖc tr¶ l·i th× kho¶n ph¹t ®ã cµng cã xu h­íng t¨ng. §©y lµ biÖn ph¸p nh»m ®«n ®èc kh¸ch hµng ph¶i thùc hiÖn ®Çy ®ñ, nghiªm tóc c¸c ®iÒu kho¶n ®· ký kÕt trong hîp ®ång tÝn dông gi÷a ng©n hµng vµ kh¸ch hµng trong qu¸ tr×nh quan hÖ tÝn dông vµ gãp phÇn lµm gi¶m thiÖt h¹i cho ng©n hµng. VÒ tû lÖ ph¹t, ¸p dông theo l·i suÊt tiÒn göi kh«ng kú h¹n ë thêi ®iÓm cã ph¸t sinh l·i ch­a thu. Thêi gian ph¹t: tÝnh tõ ngµy ghi nhËp vµo tµi kho¶n ngo¹i b¶ng “l·i ch­a thu” ®Õn khi ng­êi vay hoµn tr¶ l·i. * VÝ dô: - Sè l·i ghi nhËp tµi kho¶n ngo¹i b¶ng “l·i ch­a thu”: 4,5 triÖu ®ång - Ngµy ghi nhËp tµi kho¶n ngo¹i b¶ng: 1/7/1999 - Ngµy ng­êi vay tr¶ l·i: 26/7/1999 - L·i suÊt tiÒn göi kh«ng kú h¹n: 0,2%/th¸ng Nh­ vËy, sè tiÒn ph¹t lµ: 4.500.000® (0,2%) x (26 ngµy) = 7.800® 30 Sau khi tÝnh to¸n xong sÏ h¹ch to¸n: XuÊt tµi kho¶n ngo¹i b¶ng “l·i ch­a thu” 4.500.000 ®ång Nî: Tµi kho¶n tiÒn mÆt t¹i quü: 4.507.800 ®ång HoÆc tµi kho¶n tiÒn göi cña ng­­o× vay: 4. 507.800 ®ång Cã: Tµi kho¶n thu nhËp cña ng©n hµng: 4.507.800 ®ång TiÓu kho¶n thu l·i cho vay: 4.500.000 TiÓu kho¶n thu kh¸c: 7.800 3.6 ¸p dông tin häc trong kÕ to¸n cho vay HiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ ng©n hµng ®ang lµ vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt cÊp b¸ch kh«ng chØ ®èi víi Ng©n hµng n«ng nghiÖp Qu¶ng B×nh mµ cßn ®èi víi tÊt c¶ Ng©n hµng kh¸c, ®Æc biÖt lµ c¸c Ng©n hµng Th­¬ng m¹i. Th«ng qua hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ Ng©n hµng sÏ lµm gi¶m bít nh÷ng c«ng viÖc thñ c«ng hiÖn nay ®ang cßn thùc hiÖn, nhÊt lµ trong lÜnh vùc kÕ to¸n, gãp phÇn gi¶m nhÑ c«ng viÖc cho tõng nh©n viªn Ng©n hµng ®¶m b¶o nghiÖp vô thùc hiÖn mét c¸ch chÝnh x¸c, kÞp thêi, nhanh chãng, gi¶i phãng mét l­îng kh¸ch hµng lín th­êng xuyªn ph¶i chê ®îi ë quÇy giao dÞch, t¹o ®iÒu kiÖn an toµn, thuËn cho kh¸ch hµng. KÕt qu¶ nµy ®­îc thùc hiÖn trong c¸c ho¹t ®éng thanh to¸n liªn hµng, thanh to¸n bï trõ... T×nh tr¹ng sai lÇm còng nh­ thêi gian lu©n chuyÓn chøng tõ so víi tr­íc ®©y ( khi ch­a cã m¹ng m¸y tÝnh) ®· gi¶m nhiÒu, nã ®­îc thùc hiÖn nhanh h¬n vµ chÝnh x¸c h¬n nhiÒu lÇn. MÆc dï vËy tin häc øng dông trong c¸c nghiÖp vô kÕ to¸n hiÖn nay t¹i Ng©n hµng N«ng nghiÖp Qu¶ng B×nh vÉn cßn ch­a ®­îc hoµn h¶o, nhÊt lµ ®èi víi kÕ to¸n cho vay, thu nî, ®iÒu nµy ®· g©y ra mét sè trë ng¹i cho kÕ to¸n trong viÖc sö lý nghiÖp vô kü thuËt hµng ngµy vµ theo dâi thêi h¹n tr¶ nî, tr¶ l·i c«ng viÖc tÝnh l·i cña tõng mãn vay. Tõ tån t¹i ®ã T«i xin nªu kiÕn nghÞ vÒ viÖc ¸p dông tin häc trong kÕ to¸n cho vay nh­ sau: §­a vµo ch­¬ng tr×nh vi tÝnh ngµy tr¶ nî gèc vµ møc tr¶ nî mçi lÇn ®èi víi tõng kh¸ch hµng. ViÖc thùc hiÖn theo dâi tr¶ l·i vµ tr¶ nî gèc sÏ ®­îc kÕ to¸n cho vay trùc tiÕp thùc hiÖn, hµng th¸ng ®Þnh ra mét ngµy nhÊt ®Þnh (vÝ dô ngµy 25 hµng th¸ng ) kÕ to¸n cho vay in ra hai b¶n, (mét b¶n ®­a cho c¸c bé tÝn dông) danh sach c¸c mãn ®Õn h¹n trong th¸ng vµ gÇn ®Õn h¹n tr¶ nî ( vÝ dô trong vßng kho¶ng 10 ngµy gäi lµ lÇn ®Õn h¹n). Thùc hiÖn ®­îc c«ng viÖc trªn sÏ ®em l¹i cho Ng©n hµng nhiÒu mÆt lîi. Thø nhÊt, c¸c mãn gÇn ®Õn h¹n sÏ ®­îc th«ng b¸o kÞp thêi cho kh¸ch hµng biÕt tr­íc trong thêi gian cÇn thiÕt, v× c¸n bé tÝn dông ®­îc th«ng b¸o tõ cuèi th¸ng nªn hä cã thÓ bè trÝ c«ng viÖc tr­íc sao cho cã hiÖu qu¶ nhÊt. Thø hai, thay v× t×m sao khÕ ­íc, kÕ to¸n cho vay chØ viÖc lÊy th«ng tin qua b¶n danh s¸ch ®ã th× cã thÓ lÊy ngay mét c¸ch chÝnh x¸c, kÞp thêi vµ kh«ng bÞ bá sãt c¸c mãn ®Õn h¹n ®­îc. V× cuèi th¸ng nµy, th«ng qua b¶n danh s¸ch ®ã kÕ to¸n cho vay cã thÓ biÕt tÊt c¶ nh÷ng th«ng tin vÒ h¹n nî, møc tr¶ nî cña tõng mãn vay cña mçi kh¸ch hµng trong th¸ng sau. Vµ cuèi cïng viÖc ¸p dông ch­¬ng tr×nh nµy vµo nghiÖp vô kÕ to¸n cho vay cßn thuËn tiÖn cho viÖc kiÓm tra trong bÊt cø thêi gian nµo khi thÊy cÇn thiÕt. H¬n n÷a viÖc th«ng b¸o tr­íc cho kh¸ch hµng biÕt sè tiÒn s¾p ph¶i tr¶ vµ ngµy tr¶ cho Ng©n hµng sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho kh¸ch hµng ®Þnh sö dông vèn vay vµo môc ®Ých kh¸c. ViÖc ¸p dông tin häc vµo kÕ to¸n cho vay sÏ n©ng cao ®­îc hiÖu qu¶ ho¹t ®éng c«ng t¸c kÕ to¸n cho vay t¹i Ng©n hµng. 3.7 N©ng cao tr×nh ®é ®éi ngò nh©n viªn ng©n hµng ®Ó ®¸p øng yªu cÇu kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ tr­êng Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng hiÖn nay, h×nh ¶nh cña ng©n hµng lµ mét yÕu tè v« cïng quan träng. Nã quyÕt ®Þnh phÇn nµo ®Õn sù thµnh b¹i cña ng©n hµng. V× vËy n©ng cao tr×nh ®é cho ®éi ngò nh©n viªn ng©n hµng kh«ng nh÷ng gióp cho c¸c mÆt ho¹t ®éng cña ng©n hµng ®­îc tiÕn hµnh tr«i ch¶y, cã hiÖu qu¶ mµ nã cßn t¹o nªn mét h×nh ¶nh tèt ®Ñp trong lßng kh¸ch hµng, tõ ®ã kh¸ch hµng t×m ®Õn quan hÖ giao dÞch víi ng©n hµng nhiÒu h¬n vµ gãp phÇn thóc ®Èy c¸c mÆt ho¹t ®éng cña ng©n hµng ph¸t triÓn. T¹o lßng tin cña kh¸ch hµng ®èi víi ng©n hµng cã nhiÒu viÖc ph¶i lµm trong ®ã cã viÖc båi d­ìng n©ng cao tr×nh ®é cho KÕt luËn §Ó ®¶m b¶o sù an toµn vµ h¹n chÕ møc rñi ro thÊp nhÊt cho nguån vèn tÝn dông trong ho¹t ®éng kinh doanh tiÒn tÖ cña ng©n hµng, nghiÖp vô kÕ to¸n cho vay ®èi víi thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh ®· cã sù phï hîp vÒ nghiÖp vô trong c«ng t¸c cho vay thu nî nh»m ®¹t ®­îc møc tèi ®a hãa lîi nhuËn cña ng©n hµng. NghiÖp vô kÕ to¸n cho vay ngoµi quèc doanh cña ng©n hµng n«ng nghiÖp Qu¶ng B×nh thùc sù ®· trë thµnh tay hßm ch×a kho¸”, theo dâi chÆt chÏ tµi s¶n, tiÒn vèn cña ng©n hµng vµ cña kh¸ch hµng ®Õn giao dÞch gãp phÇn thùc hiÖn tèt chÕ ®é kÕ to¸n - tµi chÝnh trong c«ng t¸c sö dông vèn. Ng©n hµng n«ng nghiÖp Qu¶ng B×nh cïng víi c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i trong giai ®o¹n hiÖn nay ®· phôc vô ®Çy ®ñ, kÞp thêi vµ cã hiÖu qu¶ nhu cÇu vèn, t¹o m«i tr­êng thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp, c¸c c¸ nh©n ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh. KÕ to¸n cho vay nãi chung, kÕ to¸n cho vay c¸c ®¬n vÞ ngoµi quèc doanh nãi riªng ®Òu h­íng tíi môc ®Ých ®¶m b¶o an toµn tµi s¶n cña ng©n hµng vµ gióp ng©n hµng ngµy mét ph¸t triÓn h¬n. N©ng cao hiÖu qu¶ kÕ to¸n cho vay thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh ®Ó tõ ®ã n©ng cao chÊt l­îng cña tÝn dông ng©n hµng. Tõ lý thuyÕt ®Õn sù vËn dông thùc tÕ ®Ó phï hîp víi t×nh h×nh kinh tÕ trªn ®Þa bµn vµ t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh, ng©n hµng n«ng nghiÖp Qu¶ng B×nh ®· ®æi míi c¸c nghiÖp vô. Trong ®ã, c«ng t¸c kÕ to¸n cho vay ngoµi quèc doanh cïng víi c¸c nghiÖp tÝn dông, ®­a ®ång vèn ng©n hµng ®Õn tay ng­êi cÇn vèn, ®­a ®ång vèn ng©n hµng ®Õn víi mäi ngµnh kinh tÕ trong x· héi t¹o ®­îc lùc ®Èy m¹nh mÏ cho sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ. §ång thêi g©y dùng ®­îc lßng tin cho kh¸ch hµng, thùc sù gãp phÇn ®­a ng©n hµng trë l¹i víi vai trß trung t©m cña nÒn kinh tÕ, ®Ó ng©n hµng trë thµnh “Ng©n hµng cña mäi ng­êi, cña mäi nhµ”. Tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh h¹ch to¸n kÕ to¸n vµ xö lý th«ng tin trong hÖ thèng ng©n hµng cña Trung t©m ®µo t¹o vµ nghiªn cøu khoa häc ng©n hµng. 2. Gi¸o tr×nh h¹ch to¸n kÕ to¸n trong c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i NXB Thµnh phè Hå ChÝ Minh. 3. C¸c tµi liÖu néi bé cña NHNo & PTNT ViÖt Nam 4. B¸o c¸o tæng kÕt vµ ho¹t ®éng cña NHNo & PTNT Qu¶ng B×nh n¨m 1998-1999 5. C¸c v¨n b¶n thÓ lÖ tÝn dông hiÖn hµnh