Đề tài Một số vấn đề vế lãi suất và thực trạng điều hành lãi suất ở Việt Nam

Mục lục Lời nói đầu I. Những vấn đề chung về lãi suất. 1. Nguồn gốc và bản chất của lợi tức. 2. Khái niệm về lãi suất tín dụng 3. Nguyên tắc lãi suất 4. Các loại lãi suất tín dụng 5. Các yếu tố ảnh hưởng đến lãi suất tín dụng 6. ý nghĩa của lãi suất tín dụng trong nền kinh tế thị trường II. Thực trạng lãi suất tín dụng ở Việt Nam 1. Giai đoạn từ trước tháng 31989/ 2. Giai đoạn từ t tháng 31989/ đến tháng 101993/ 3. Giai đoạn từ 0101/1993/ đến 0101/1996/ 4. Giai đoạn từ 0101/1996/ đến nay III. Một số giải pháp điều hành lãi suất tín dụng ở Việt Nam 1. Định hướng điều hành lãi suất tín dụng ở Việt Nam 2. Giải pháp thực hiện định hướng đã đề ra. Kết luận Tài liệu tham khảo 1 – Giáo trình lý thuyết tiền tệ trường Đại học tài chính kế toán. 2. – Giáo trình lý thuyết tài chính tiền tệ Trường Đại học Kinh tế Quốc dân. 3.- Tạp chí ngân hàng số 3, 411. năm 1999, số 1, 2, 5 năm 2000. 4. – Tạp chí thị trường tài chính tiền tệ số 1, 2, 8 năm 2000. 5- Tập tài liệu hội thảo tự do hoá tài chính và an ninh tài chính tháng 1 năm 2001. lời mở đầu Lãi suất là một trong những vấn đề hết sức phức tạp, nó vừa là công cụ hết sức quan trọng và nhạy cảm trong việc điều hành chính sách tiền tệ, vừa là giá cả sử dụng vốn của hoạt động tín dụng. Vì vậy, nó có tác động to lớn đối với việc tăng hay giảm khối lượng tiền lưu thông, thu hẹp hay mở rộng tín dụng tạo thuận lợi hay khó khăn cho hoạt động ngân hàng. Vai trò của lãi suất ngày càng trở nên quan trọng trong giai đoạn phát triển nền kinh tế thị trường, đặc biệt trong giai đoạn đất nước tiến hành công cuộc công nghiệp hoá - hiện đại hoá. Đối với Việt Nam, lãi suất luôn luôn là một trong những mối quan tâm hàng đầu của các chuyên gia kinh tế, các nhà quản lý kinh tế và các tầng lớp dân cư. trên cơ sở những kiến thức đã học và những tài liệu thu thập được cũng như những hiểu biết thực tế của mình, em chọn nghiên cứu đè tài: “Một số vấn đề vế lói suất và thực trạng điều hành lói suất ở Việt Nam ” Do hiểu biết còn hạn hẹp, chắc rằng bài viết của em không tránh khỏi những khiếm khuyết. Em rất mong được sự góp ý phê bình của thầy cô. Em xin chân thành cảm ơn! I-/ Những vấn đề chung về lãi suất: 1-/ Nguồn gốc và bản chất của lợi tức: Những người có vốn tiền tệ nhàn rỗi nhưng chưa có nhu cầu tiêu dùng, đầu tư thì họ có thể cho người khác vay sử dụng số vốn này. tất nhiên họ vẫn là người sở hữu số vốn này. Những nguờiđi+ vay sau khi chấp nhận một cơ chế nào đó của người cho vay đặt ra, thì họ đợc vay vốn. người đi vay có toàn quyền sử dụng số vốn này trong thời gian đã thoả thuận. tuy nhiên họ không phải là người sở hữu số vốn trên. Như vậy, trong quan hệ tín dụng, quyền sở hữu và quyền sử dụng vốn đã tách rời với nhau. Do đó để đảm bảo an toàn vốn của mình, người cho vay phải “ràng buoc”^. người đi vay bằng những cơ chế tín dụng hết sức nghiêm ngặt. Người đi vay sử dụng vốn vào mục đích kinh doanh-sản suất, lợi nhuận được tạo ra trong quá trình naytầt yếu được phân chia theo một tỷ lệ thoả đáng giữa người đi vay và người cho vay, tương ứng với nguồn vốn bỏ vào sản suất kinh doanh. Phần lợi nhuận dành cho người cho vay được gọi là lợi tức. Như vậy về bản chất, lợi tức là một phần của lợi nhuận được tạo ra trong quá trình sản suất mà người đi vay phải nhượng lại cho người cho vay theo tỷ lệ vốn đã được sử dụng. Về số lượng lợi tức được xem xét từ hai phía: ã Về phía người đi vay, lợi tức là số tiền ngoài phàn vốn, mà người đi vay phải trả cho người cho vay sau một thời gian sử dụng tiền vay ã Về phía người cho vay, lợi tức là khoản chênh lệch tăng thêm giữa số tiền thu về và số tiền phát ra ban đầu, mà người sở hữu vốn thu được sau một thời gian cho vay nhất định. Nếu vốn được coi như là một loại hàng hoá, có thể mua bán trên thị trường vốn, thì lợi tức chính là giá cả được hình thành trong quá trình mua bán vốn trên thị trường. giá cả này cũng lên xuống theo quan hệ cung cầu của vốn, nhưng khác với giá cả của các loại hàng hoá thông thường hản ánh và xoay xung quanh giá trị của chúng. Giá cả của vốn hoàn toàn không phản ánh được giá trị của vốn. Nó chỉ bằng một phần rất nhỏ so với giá trị của vốn. Chính vì thegiâ' cả của vốn được coi là một loại giá cả đậc biệt Trên thực tế, nếu chỉ xem xetvế số lượng, thì lợi tức chưa phản ánh đuợchiệu+ quả của số vốn cho vay phát ra. Vì vậy, trong kinh doanh tiền tệ, lơi tức luôn luôn được so sánh với số vốn cho vay để xác định khả năng sinh lời của từng loại vốn cho vay trên thị trường. chỉ tiêu đánh giá hiệu quả này chính là lãi suất tín dụng. 2-/ Khái niệm về lãi suất tín dụng: Một trong những đặc trưng của tín dụng là sau một thời gian nhất định người sử dụng phải hoàn trả cho người chuyển nhượng một lượng giá trị lớn hơn giá trị ban đầu. phàn giá trị lớn hơn chính là lợi tức tín dụng. Lợi tức tín dụng chính là phần người đi vay phải trả cho người cho vay. Lợi tức tín dụng được coi như là một hình thái bí ẩn của giá cả vốn vay, vì nó phải trả cho giá trị sử dụng của vốn vayđớ chính là khả năng đầu tư sinh lời hoặc đáp ứng nhu cầu tiêu dùng). Lợi tức tín dụng cũng biến động theo quan hệ cung cầu trên thị trường vốn như giá cả hàng hoá thông thường. Nhưng lợi tức tín dungchị là hình thái bí ẩn của giá cả vonvấy mà theo mức đó là hình thái giá cả phi lý, vì nó chỉ phải trả cho giá trị sử dụng mà không phải là quyền sở hữu cũng không phỉ quyền sử dụng vĩnh vienmẫ chỉ là trong một thời gian nhất định hơn nữa lợi tức tín dụng cũng không phải là biểu hiện bằng tiền của giá trị vốn vay như giá cả hàng hoá thông thường mà nó độc lập tương đối hay nhỏ honnhiều+ so với giá trị vốn vay. Lợi tức tín dụng là số tuyệt đối nên để biểu hiện một cách tổng quát về lợi tức tín dụng người ta sử dụng chỉ tiêu tương đối là lãi suất tín dụng. Lãi suất tín dụng là tỷ lệ %giữa số tiền mà người đi vay phải trả cho người cho vay (lợi tức) trên tổng số tiền vay sau một thời gian nhất định sử dụng số tiền vay đó. Lãi suất tín dụng có thể được tính theo tháng hoặc năm ( ở việt năm thường công bố theo tháng còn hầu hết các nước công bố theo năm). Tuỳ theo từng hình thức tín dụng mà người ta phân biệt lãi suất tín dụng thành các loại khác nhau với những qui địng cụ thể khác nhau. Lãi suất tín dụng thương mại tính trên cơ sở giá giữa việc trả tiền ngay với việc kéo dài thời gian trả tiền. người ta thông báo cho người mua biết có thể mua chịu hoặc trả tiền ngay và néu trả tiền ngay có thể giảm giá 2%. Lãi suất tín dụng nhà nước chính là lãi suất các trái phiếu, tín phiếu theo công bố khi nhà nước phát hành trái phiếu tín phiếu. lãi suất này có thể cố định trong suốt thời gian vay.

38 trang | Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 2411 | Lượt tải: 3

Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Một số vấn đề vế lãi suất và thực trạng điều hành lãi suất ở Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

vèn. +Kh«ng khuyÕn khÝch ng©n hµng th¬ng m¹i tËp trung huy ®éng vèn ®Çu t më réng cho vay trung - dµi h¹n mµ chØ tËp trung cho vay ng¾n h¹n ®Ó tr¸nh rñi ro. Ng©n hµng th¬ng m¹i sÏ gi¶m thu l·i, t¨ng chi l·i huy ®éng vèn vµo nh÷ng th¸ng cuèi n¨m ®Ó nh»m khèng chÕ chªnh lÖch l·i suÊt díi 0,35% lµm kÕt qu¶ kinh doanh cña ng©n hµng kh«ng ®îc ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, lu©n chuyÓn vèn tÝn dông bÞ ¸ch t¾c. Do vËy h¹n chÕ tÝnh n¨ng ®éng trong ho¹t ®éng tÝn dông, g©y nªn t×nh tr¹ng khã kh¨n cho c¸c ng©n hµng, tæ chøc tÝn dông. Nh vËy viÖc khèng chÕ l·i suÊt huy ®éng b×nh qu©n vµ cho vay b×nh qu©n trong mét møc chªnh lÖch cè ®Þnh th× vai trß - c«ng dông vÒ mÆt qu¶n lý tµi chÝnh rÊt h¹n chÕ, hiÖu lùc thi hµnh kh«ng cao, kÕt qu¶ kh«ng ®¹t nh mong muèn, tr¸i l¹i nã g©y tiªu cùc ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng th¬ng m¹i. 4.2- C¬ chÕ ®iÒu hµnh l·i suÊt trÇn vµ kh«ng quy ®Þnh møc chªnh lÖch l·i suÊt tÝn dông. T¹i kú häp thø 2, th¸ng 12 - 1997, Quèc héi kho¸ IX cho phÐp bá møc chªnh lÖch l·i suÊt 0,35%/th¸ng ®ång thêi thu hÑp sù c¸ch biÖt gi÷a møc l·i suÊt cho vay ë thµnh thÞ vµ n«ng th«n, Ng©n hµng Nhµ níc quy ®Þnh c¸c møc l·i suÊt míi, rót tõ 4 trÇn l·i suÊt xuèng cßn 3 trÇn l·i suÊt: + TrÇn l·i suÊt cho vay ng¾n h¹n 1,2%/th¸ng. +TrÇn l·i suÊt cho vay trung - dµi h¹n 1,25%/th¸ng. +TrÇn l·i suÊt quü tÝn dông cho vay thµnh viªn 1,5%/th¸ng. VÖc ®iÒu hµnh theo c¬ chÕ l·i suÊt trÇn cã nhiÒu u ®iÓm nh: + Trong ph¹m vi trÇn c¸c tæ chøc tÝn dông ®îc tù do Ên ®Þnh møc l·i suÊt cho vay vµ tiÒn göi cô thÓ, linh ho¹t, phï hîp víi ®iÒu kiÖn kinh doanh, tù chñ trong kinh doanh, c¹nh tranh lµnh m¹nh tõng bíc tù do ho¸ l·i suÊt. +T¹o mÆt b»ng chung vÒ l·i suÊt chung trong c¶ níc, xo¸ bá l·i suÊt tho¶ thuËn vît qu¸ xa møc l·i suÊt do Ng©n hµng Nhµ níc quy ®Þnh. + Cã trÇn l·i suÊt sÏ b¶o vÖ lîi Ých ngêi vay tiÒn. + §¶m b¶o vai trß qu¶n lý Nhµ níc cña Ng©n hµng Nhµ níc vÒ l·i suÊt trong giai ®o¹n ®Çu míi h×nh thµnh cña thÞ trêng tiÒn tÖ trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Tuy nhiªn ®©y lµ c¸ch qu¶n lý “cøng” trong giai ®o¹n thÞ trêng cha ph¸t huy hÕt mÆt tÝch cùc, nh¹y c¶m cña nã, lîi dông møc khèng chÕ “cøng” nµy nhiÒu tæ chøc tÝn dông cho vay ngay theo møc l·i suÊt tèi ®a, ®ông trÇn ®Ó ®¹t lîi nhuËn cao. TrÇn l·i suÊt kÐm linh ho¹t, khã ®iÒu chØnh theo quan hÖ cung - cÇu vÒ vèn vµ ®iÒu kiÖn khã kh¨n hay lîi nhuËn cña tõng vïng. Trong giai ®o¹n khñng ho¶ng vµ sau giai ®o¹n khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ khu vùc vµ thÕ giíi, Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam ®· ®iÒu chØnh nhiÒu lÇn møc l·i suÊt. Cô thÓ lµ: Theo quyÕt ®Þnh sè 30/Q§ - NHNN ngµy 17/01/1998 cña Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ níc quy ®Þnh l·i suÊt cho vay néi tÖ lµ 1,2%/th¸ng (ng¾n h¹n) vµ 1,25%/th¸ng (trung vµ dµi h¹n). Đăc biÖt trong 11 th¸ng n¨m 1999, Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam (NHNNVN) ®· 5 lÇn ®iÒu chØnh trÇn l·i suÊt, trong ®ã cã 4 lÇn h¹ trÇn l·i suÊt. Ngµy 29/01/1999, Thèng ®èc NHNNVN cã chØ thÞ sè 01/CT - NHNN1 quy ®Þnh tõ ngµy 01/02/1999 mmøc trÇn l·i suÊt cho vay b»ng ®ång ViÖt Nam cña 4 ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh ®èi víi kh¸ch hµng ë khu vùc thµnh thÞ lµ 1,1%/th¸ng (ng¾n h¹n) vµ h¹ cßn 1,15%/th¸ng (trung vµ dµi h¹n). Møc l·i suÊt quü tÝn dông cho vay thµnh viªn vÉn gi÷ nguyªn ë møc 1,5%/th¸ng. §Ó kÝch cÇu thªm mét bíc vµ t¸i lËp sù b×nh ®¼ng gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n, ngµy 29/05/1999 Thèng ®èc NHNNVN ban hµnh quyÕt ®Þnh sè 189/1999/Q§ - NHNN1 vÒ viÖc ®iÒu chØnh l·i suÊt cho vay ng¾n h¹n, trung h¹n, dµi h¹n cho vay c¶ ë thµnh thÞ, n«ng th«n ®Òu ¸p dông møc l·i suÊt thèng nhÊt 1,15%/th¸ng. TiÕp ®Õn, ngµy 30/07/1999, Thèng ®èc NHNNVN ®· ban hµnh quyÕt ®Þnh sè 266/1999/Q§ - NHNN1 h¹ møc trÇn l·i suÊt cho vay b»ng ®ång ViÖt Nam tõ 1,15%/th¸ng xuèng cßn 1,05%/th¸ng. Riªng c¸c Hîp t¸c x· tÝn dông vµ Quü tÝn dông nh©n d©n gi÷ nguyªn trÇn l·i suÊt cho vay lµ 1,5%/th¸ng. Ngµy 01/09/1999, Thèng ®èc NHNNVN ra chØ thÞ sè 05/1999/CT-NHNN1 h¹ møc trÇn l·i suÊt cho vay b»ng ®ång ViÖt Nam xuèng møc 0,95%/th¸ng ë khu vùc thµnh thÞ, ®ång thêi ra quyÕt ®Þnh sè 307/1999/Q§-NHNN1 quy ®Þnh l·i suÊt t¸i cÊp vèn lµ 0,7%/th¸ng. T¹i nhiÒu ng©n hµng th¬ng m¹i nhÊt lµ c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh tiÒn göi vÉn kh«ng ngõng t¨ng lªn nhng cho vay kh«ng hÕt. C¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh ph¶i ®Çu t hµng ngh×n tû ®ång vµo tr¸i phiÕu Kho b¹c Nhµ níc thêi h¹n 1 n¨m vµ c«ng tr¸i x©y dùng Tæ Quèc thêi h¹n 5 n¨m mÆc dï l·i suÊt thÊp. Tríc t×nh h×nh ®ã, c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ®ång thêi h¹ l·i suÊt ®Ó chèng lç víi møc ®é kh¸c nhau. §Õn ®Çu th¸ng 10 n¨m 1999, l·i suÊt tiÒn göi kh«ng kú h¹n chØ cßn 0,3%/th¸ng so víi l·i suÊt 0,5%/th¸ng ®Çu n¨m 1999, tÝnh ra gi¶m 40%, l·i suÊt tiÒn göi kú h¹n 6 th¸ng chØ cßn 0,5%/th¸ng so víi 0,75%/th¸ng vµo ®Çu n¨m 1999 ®· gi¶m 34%. Ngµy 22/10/1999, Thèng ®èc NHNNVN ra quyÕt ®Þnh sè 383/1999/Q§-NHNN1 møc trÇn l·i suÊt cho vay b»ng ®ång ViÖt Nam ë khu vùc thµnh thÞ lµ 0,85%/th¸ng, khu vùc n«ng th«n lµ 1%/th¸ng. §ång thêi ra quyÕt ®Þnh sè 382/1999/Q§-NHNN1 ®iÒu chØnh l·i suÊt t¸i cÊp vèn cña Ng©n hµng Nhµ níc ®èi víi c¸c tæ chøc tÝn dông lµ 0,5%/th¸ng cã hiÖu lùc tõ ngµy 01/11/1999. Trªn c¬ së c¸c møc l·i suÊt ®ã c¸c tæ chøc tÝn dông còng quyÕt ®Þnh ®iÒu chØnh gi¶m c¸c møc tiÒn göi vµ huy ®éng vèn cña m×nh. KÓ tõ ngµy 25/10/199 møc l·i suÊt tiÒn göi cña hÖ thèng Ng©n hµng c«ng th¬ng ViÖt Nam trong toµn quèc ®iÒu chØnh gi¶m: Kh«ng kú h¹n cßn 0,15%/th¸ng, kú h¹n 3 th¸ng cßn 0,3%/th¸ng, kú h¹n 6 th¸ng lµ 0,4%/th¸ng vµ kú h¹n 12 th¸ng lµ 0,5%/th¸ng. 4.2.1- C¬ së ®iÒu chØnh: ViÖc ®iÒu chØnh l·i suÊt nhiÒu lÇn nh vËy kh«ng h¼n do ý ®Þnh chñ quan cña Ng©n hµng Nhµ níc, nã xuÊt ph¸t tõ c¬ së nh: + N¨m 1998 tû lÖ l¹m ph¸t ®ét ngét t¨ng lªn 9,2% lµm l·i suÊt huy ®éng thùc gi¶m cßn 2,2%/n¨m vÉn cao gÊp 2 lÇn so víi thÕ giíi. Tr¸i l¹i trong 6 th¸ng ®Çu n¨m 1999 l·i suÊt huy ®éng doanh nghiÖp vÉn gi÷ nguyªn ë møc 0,8%/th¸ng l·i suÊt thùc trë l¹i møc 0,5%/th¸ng hay 6%/n¨m cao gÊp 5 lÇn so víi thÕ giíi. L·i suÊt huy ®éng cao lµm l·i suÊt cho vay còng t¨ng cao, mµ l·i suÊt t¨ng cao g©y nhiÒu khã kh¨n cho ph¸t triÓn kinh tÕ, lµm ®Çu t tr× trÖ cho nªn ph¶i h¹ l·i suÊt. - H¬n n÷a l¹m ph¸t 9 th¸ng ®Çu n¨m ë møc thÊp, 7 th¸ng gÇn ®©y liªn tôc thiÓu ph¸t ë møc: - 0,7%; - 0,6%; - 0,4%; - 0,3%; vµ - 0,4%. Gi¶m ph¸t lµm cho tèc ®é t¨ng trëng chËm l¹i vµ søc mua cña thÞ trêng gi¶m sót. C¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt ®ang gÆp khã kh¨n vÒ thÞ trêng vµ vèn ®Ó ®æi míi kü thuËt, c«ng nghÖ. VÊn ®Ò mÊt c©n ®èi gi÷a hµng vµ tiÒn thùc chÊt lµ mÊt c©n ®èi gi÷a khèi lîng hµng ho¸ trªn thÞ trêng vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña nÒn kinh tÕ lµ rÊt trÇm träng. Vèn trong c¸c ng©n hµng th× ø ®äng mµ n«ng d©n vµ c¸c doanh nghiÖp l¹i thiÕu vèn cho ®Çu t s¶n xuÊt, kinh doanh. Do vËy mét biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó “kÝch cÇu” lµ h¹ l·i suÊt. - Tû gi¸ hèi ®o¸i æn ®Þnh tõ nhiÒu th¸ng nay (tõ th¸ng 10/1998) vµ kÓ c¶ viÖc thay ®æi c¬ chÕ ®iÒu hµnh tû gi¸ hèi ®o¸i th¸ng 2/1999 còng kh«ng g©y biÕn ®éng vÒ tû gi¸. - T×nh h×nh cung - cÇu vÒ vèn tÝn dông: tèc ®é t¨ng sè d tiÒn göi b»ng ®ång ViÖt Nam t¨ng nhanh h¬n tiÒn göi b»ng ngo¹i tÖ, ®Õn gi÷a th¸ng 5/1999 tèc ®é t¨ng tiÒn göi lµ 9,3% trong khi tèc ®é t¨ng d nî cho vay chØ lµ 5,2% so víi ®Çu n¨m 1999. - T×nh h×nh thùc hiÖn l·i suÊt cho vay vµ huy ®éng vèn b»ng ®ång néi tÖ cña c¸c tæ chøc tÝn dông: nh×n chung do t×nh h×nh vèn ø ®äng nªn c¸c tæ chøc tÝn dông còng ®· gi¶m l·i suÊt cho vµ tiÒn göi ®¶m b¶o c©n ®èi nªn cung - cÇu vèn tÝn dông. Vµo thêi ®iÓm th¸ng 5/1999: + L·i suÊt cho vay: phæ biÕn ë møc 1,1%/th¸ng (ng¾n h¹n) vµ 1,15%/th¸ng (trung - dµi h¹n) ë thµnh thÞ; ë n«ng th«n cho vay s¸t trÇn 1,2% vµ 1,25%/th¸ng nhng mét sè tæ chøc tÝn dông chñ yÕu lµ c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh thùc hiÖn gi¶m 10 - 15% so víi l·i suÊt trªn ®Ó ®Èy m¹nh cho vay. C¸ biÖt cã tæ chøc tÝn dông cßn cho vay 0,9%/th¸ng, cho vay xuÊt khÈu: 0,8%/th¸ng. + L·i suÊt tiÒn göi: mÆt b»ng l·i suÊt tiÒn göi h¹ xuèng ®¸ng kÓ tõ 0,1 - 0,2%/th¸ng so víi n¨m 1998 vµ quý I/1999 nh»m c©n ®èi cung - cÇu vÒ vèn. TiÒn göi kh«ng kú h¹n phæ biÕn ë møc 0,3 - 0,5%/th¸ng, kú h¹n 6 th¸ng: 0,75 - 0,8%/th¸ng, kú h¹n 12 th¸ng: 0,9 - 1%/th¸ng. Díi ®©y lµ biÓu mét sè l·i suÊt chÝnh do Ng©n hµng Nhµ níc quy ®Þnh trong thêi gian gÇn ®©y: §¬n vÞ tÝnh: % 1/7/97 21/1/98 1/2/99 1/6/99 1/8/99 4/9/99 25/10/99 Ng¾n h¹n 1,0 1,2 1,1 1,15 1,05 0,95 0,85 Trung - dµi h¹n 1,1 1,25 1,15 1,15 1,05 0,95 0,85 Khu vùc n«ng th«n 1,2 1,25 1,25 1,15 1,05 1,05 1,0 Quü tÝn dông nh©n d©n 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 1,5 L·i suÊt t¸i cÊp vèn 1,1 1,1 1,0 0,85 0,85 0,7 0,5 4.2.2- Môc ®Ých ®iÒu chØnh l·i suÊt: + §¶m b¶o tÝnh phï hîp gi÷a mÆt b»ng l·i suÊt víi t×nh h×nh l¹m ph¸t. + Gi¶m bít khã kh¨n cho ngêi vay, gãp phÇn kÝch thÝch nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, ®¶m b¶o c©n ®èi cung - cÇu vÒ vèn tÝn dông, ®Èy m¹nh cho vay vèn cña c¸c tæ chøc tÝn dông ®èi víi nÒn kinh tÕ, t¹o khu«n khæ ®ñ réng ®Ó tæ chøc tÝn dông thuéc c¸c lo¹i h×nh kh¸c nhau, n¨ng lùc tµi chÝnh kh¸c nhau, ®é rñi ro kh¸c nhau ®Þnh ra møc l·i suÊt huy ®éng cho vay vµ hîp lý. + Gi¶m bít c¸c trÇn l·i suÊt chuÈn bÞ ®iÒu kiÖn tiÕn tíi ¸p dông c¬ chÕ ®iÒu hµnh theo l·i suÊt c¬ b¶n nh LuËt Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam quy ®Þnh. 4.2.3- T¸c ®éng cña ®iÒu chØnh l·i suÊt tÝn dông thêi gian võa qua: Thø nhÊt: Ng©n hµng Nhµ níc ®· thiÕt kÕ mét mÆt b»ng l·i suÊt ¸p dông chung cho c¶ vay ng¾n h¹n, trung - dµi h¹n, t¹o sù b×nh ®¼ng gi÷a khu vùc thµnh thÞ vµ n«ng th«n. Tuy nhiªn d nî cña khu vùc n«ng th«n kh«ng lín trong ®ã c¸c kho¶n cho vay chÝnh s¸ch, cho vay theo c¸c ch¬ng tr×nh cña ChÝnh phñ chiÕm phÇn kh«ng nhá nªn mÆc dï cã t¹o ®iÒu kiÖn gi¶m chi phÝ vµ t¨ng ®Çu t ®èi víi khu vùc n«ng th«n song t¸c dông kÝch thÝch khu vùc n«ng th«n cña viÖc ®iÒu chØnh l·i suÊt tíi sù b×nh ®¼ng nh vËy còng cha m¹nh mÏ. Thªm vµo ®ã, chi phÝ ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc tÝn dông ho¹t ®éng trªn ®Þa bµn nµy vÉn cßn cao dÉn ®Õn tõ lÇn ®iÒu chØnh l·i suÊt thø t trong n¨m trë ®i, l·i suÊt trÇn, ¸p dông ®èi víi khu vùc n«ng th«n trë l¹i cao h¬n so víi møc l·i suÊt trÇn cho vay ë thµnh thÞ. VÒ viÖc thèng nhÊt trÇn l·i suÊt ®èi víi c¸c kho¶n vay cã thêi h¹n kh¸c nhau trong giai ®o¹n hiÖn nay cã thÓ nhËn ®Þnh lµ nh»m khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t ®Èy m¹nh ®Çu t trung - dµi h¹n, khuyÕn khÝch ®Çu t theo chiÒu s©u, ®Èy m¹nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt, ¸p dông c«ng nghÖ tiªn tiÕn, t¨ng cêng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho x· héi chñ nghÜa. Do møc ®é rñi ro thêng t¨ng theo thêi h¹n cña kho¶n vay nªn ®©y cha ph¶i lµ quyÕt ®Þnh hîp lý. NÕu nh tríc kia chóng ta ®· tõng kh«ng ph©n biÖt l·i suÊt cho vay c¸c thêi h¹n kh¸c nhau råi ®Õn quy ®Þnh l·i suÊt cho vay ng¾n h¹n cao h¬n l·i suÊt cho vay dµi h¹n ®· ®îc nh×n nhËn lµ kh«ng hîp lý vµ ®îc söa ®æi b»ng viÖc n©ng l·i suÊt cho vay trung - dµi h¹n lªn cao h¬n l·i suÊt cho vay ng¾n h¹n th× viÖc thèng nhÊt trÇn l·i suÊt nh hiÖn nay ph¶i ch¨ng lµ mét bíc thôt lïi ? Cã lÏ ®©y chØ lµ mét gi¶i ph¸p t×nh thÕ ®Ó ®Èy m¹nh “®Çu ra” cña tÝn dông mµ th«i, ch¾c ch¾n trong t¬ng lai chóng ta sÏ ph¶i trë l¹i nguyªn t¾c ®óng ®¾n lµ “L·i suÊt tÝn dông ng¾n h¹n < L·i suÊt tÝn dông dµi h¹n”. Thø hai: ViÖc ®iÒu chØnh l·i suÊt tÝn dông ®· g©y nªn mét sè ¶nh hëng tíi ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc tÝn dông: + Biªn ®é gi¶m trÇn l·i suÊt gi÷a c¸c lÇn ®iÒu chØnh qu¸ lín (0,1%/th¸ng; 1,2%/n¨m), kho¶ng c¸ch gi÷a hai lÇn h¹ trÇn l·i suÊt qua gÇn nhau liªn tiÕp ®· g©y ra c¸c ¶nh hëng sau: + Ho¹t ®éng cña ng©n hµng th¬ng m¹i cha kÞp æn ®Þnh qua viÖc h¹ trÇn l·i suÊt lÇn nµy ®· ph¶i ®èi phã víi viÖc h¹ trÇn l·i suÊt lÇn sau. C¸c ng©n hµng e dÌ trong huy ®éng vèn nhÊt lµ vèn dµi h¹n v× sî l·i suÊt tiÕp tôc h¹ lµm ng©n hµng lç nhiÒu h¬n. + C¸c tæ chøc tÝn dông ho¹t ®éng trªn ®Þa bµn n«ng th«n do ®Þa bµn ho¹t ®éng khã kh¨n, cho vay mãn nhá, chi phÝ lín, nguån vèn h¹n hÑp h¬n c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c. Tõ ®ã buéc c¸c tæ chøc tÝn dông nµy gi¶m chi phÝ, tiÕt kiÖm vµ n©ng cao chÊt lîng phôc vô n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n víi l·i suÊt thÊp. + Kh¸ch hµng n¶y sinh t©m lý chÇn chõ trong vay tiÒn ng©n hµng, hä chê mét møc l·i suÊt thÊp h¬n n÷a. + L·i suÊt t¸i cÊp vèn gi¶m khuyÕn khÝch c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i vay vèn tõ Ng©n hµng Nhµ níc. Thø ba: HiÖu qu¶ cña h¹ l·i suÊt víi viÖc “kÝch cÇu” nÒn kinh tÕ: KÝch cÇu lµ mét gi¶i ph¸p kÝch thÝch khuyÕn khÝch tiªu dïng vµ môc tiªu cuèi cïng lµ t¨ng tæng cÇu, tæng cung hµng ho¸ x· héi ®Ó thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ ViÖt Nam hiÖn nay nh»m gi¶i quyÕt m©u thuÉn gi÷a nhu cÇu vÒ vèn rÊt cao cña doanh nghiÖp vµ n«ng d©n víi sù d thõa cña nguån vèn tån ®äng trong hÖ thèng ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông, b»ng viÖc h¹ l·i suÊt cho vay Nhµ níc muèn khai th«ng tÝn dông tõ ®ã kÝch thÝch tiªu dïng (bao gåm tiªu dïng cho s¶n xuÊt vµ tiªu dïng cho sinh ho¹t, ®êi sèng). H¹ l·i suÊt cã liªn quan ®Õn bè trÝ l¹i c¬ cÊu ®Çu t, chi tiªu Ng©n s¸ch vµ lµ mét trong hµng lo¹t c¸c “kÝch cÇu” mµ Nhµ níc ®· ¸p dông nh: gi¶m khung thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, gi¶m thuÕ lu©n chuyÓn, bá thuÕ s¸t sinh, gi¶m mét sè thuÕ suÊt kh¸c, t¨ng u ®·i tÝn dông, ®iÒu chØnh phô cÊp l¬ng, b¶o hiÓm x· héi, tµi trî m¹nh h¬n cho ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n, t¹o viÖc lµm, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. Nhng cã lÏ h¹ l·i suÊt cha cã hiÖu qu¶ m¹nh mÏ l¾m ®Õn viÖc kÝch thÝch nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. Cã thÓ ®Ò cËp ®Õn mét sè nguyªn nh©n: + L·i suÊt gi¶m nhng do gi¶m ph¸t nªn ë c¸c c«ng ty, doanh nghiÖp hµng ho¸ tån kho nhiÒu. TÝn dông ®ang bÝ ®Çu ra, doanh nghiÖp c¹nh tranh kÐm, s¶n xuÊt tr× trÖ (riªng 17 Tæng c«ng ty 90 - 91 ®· ø ®äng 6000 tû ®ång). Trong ®iÒu kiÖn lµm ¨n thua lç, c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n nghiªm tóc kh«ng d¸m vay vèn, b¶n th©n ng©n hµng th¬ng m¹i còng kh«ng d¸m bá vèn ra ®Ó ®Çu t v× vËy chØ tr«ng chê h¹ l·i suÊt còng kh«ng më réng ®îc tÝn dông. + L·i suÊt cho vay ë n«ng th«n vÉn cao h¬n l·i suÊt thÞ trêng mµ nhu cÇu ®Çu t vµ tiªu dïng cña n«ng th«n rÊt cÊp b¸ch chØ riªng viÖc kiªn cè ho¸ kªnh m¬ng thuû lîi, ®êng giao th«ng n«ng th«n, ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i... ®· ®Æt ra yªu cÇu rÊt lín vÒ vèn vay. + L·i suÊt tiÒn göi mÆc dï gi¶m nhng nguån vèn huy ®éng vµo ng©n hµng vÉn t¨ng cao v× ë thµnh phè ngêi cã tiÒn còng kh«ng mua s¾m g× nhiÒu mµ ®Çu t bu«n b¸n th× khã t×m ra lîi nhuËn cao nªn tèt nhÊt lµ göi ng©n hµng kiÕm l·i. Cung tÝn dông t¨ng trong khi ®Çu ra kh«ng cã do vËy ®· h¹ l·i suÊt mµ hiÖu qu¶ vÉn kh«ng ®¹t nh mong muèn. + L·i suÊt tÝn dông ®· h¹ thÊp nhng ng©n hµng chØ cã thÓ cho vay nÕu kh¸ch hµng héi tô nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt, ®¶m b¶o hoµn tr¶ cã l·i ®óng thêi h¹n vay. Trªn thùc tÕ mÆc dï h¹ l·i suÊt cho vay, níi láng c¸c ®iÒu kiÖn vay vèn nhng do kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó vay nªn cã thÓ cÇn nhng kh¸ch hµng vÉn kh«ng vay ®îc vèn. Ng©n hµng cho vay tuú tiÖn sÏ t¹o ra cµng nhiÒu sù tiÒm Èn vÒ nî qu¸ h¹n gia t¨ng, kh¶ n¨ng kh«ng tr¶ nî ®îc cµng lín. Nh vËy h¹ l·i suÊt chØ lµ ®iÒu kiÖn cÇn, cha ph¶i lµ ®iÒu kiÖn ®ñ ®Ó gia t¨ng tÝn dông. Muèn tÝn dông thùc sù t¨ng trëng th× ph¶i t¨ng søc bËt cña nÒn kinh tÕ, t¨ng kh¶ n¨ng hÊp thô vèn còng nh ®é an toµn cña hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam. Mét yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu ®ã lµ cÇn cã mét hÖ thèng ph¸p luËt ®ång bé vµ cëi më h¬n. H¹ l·i suÊt cã ý nghÜa rÊt lín ®èi víi chñ tr¬ng ph¸t huy néi lùc, kÝch thÝch ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ ®Çu t, sÏ gióp nÒn kinh tÕ ViÖt Nam tho¸t khái ¶nh hëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh, tiÒn tÖ khu vùc vµ thÕ giíi, gãp phÇn ®a tÝn dông cña níc ta tiÕn tíi møc l·i suÊt cña thÕ giíi. VËy nªn mÆc dï cha ®¹t ®îc nh÷ng g× nh mong ®îi tõ viÖc h¹ l·i suÊt nhng kh¸ch quan mµ nãi th× h¹ l·i suÊt lµ mét chñ tr¬ng ®óng ®¾n. 4.3 ChÝnh s¸ch ®iÒu hµnh l·i suÊt c¬ b¶n giai ®o¹n tõ 2000 ®Õn nay cña NHNNVN Ngµy 02/08/2000 , Thèng ®èc ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam ®· ban hµnh quyÕt ®Þnh 241/2000/Q§-NHNN1 vÒ viÖc thay ®æi c¬ chÕ ®iÒu hµnh l·i suÊt cho vay cña c¸c tæ chøc tÝn dông ®èi víi kh¸ch hµng L·i suÊt c¬ b¶n lµ l·i suÊt do NHNN c«ng bè lµm c¬ së cho c¸c tæ chøc tÝn dông(TCTD) Ên ®Þnh l·i suÊt kinh doanh. L·i suÊt c¬ b¶n vÉn lµ møc l·i suÊt dîc NHNN Ên hµnh mét c¸ch hµnh chÝnh, chø kh«ng ph¶i tù h×nh thµnh trªn thÞ trêng tiÒn tÖ vµ c¸c TCTD buéc ph¶i c¨n cø vµo møc l·i suÊt nµy ®Ó x¸c ®Þnh c¸c møc l·i suÊt kinh doanh Theo quyÕt ®Þnh nµy tõ ngµy 05/08/2000 c¸c tæ chøc tÝn dông l·i suÊt cho vay b»ng ®ång ViÖt Nam ®èi víi kh¸ch hµng trªn c¬ së l·i suÊt c¬ b¶n do NHNN c«ng bè theo nguyªn t¾c l·i suÊt cho vay kh«ng vît qu¸ l·i suÊt c¬ b¶n vµ biªn ®é do thèng ®èc NHNN quy ®Þnh tõng thêi kú .NHNN c«ng bè l·i suÊt c¬ b¶n trªn c¬ së tham kh¶o møc l·i suÊt th¬ng m¹i cho vay ®èi víi kh¸ch hµng tèt nhÊt cña nhãm c¸c tæ chøc tÝn dông ®îc lùa chän theo quyÕt ®Þnh cña Thèng ®èc NHNN trong tõng thêi kú .L·i suÊt c¬ b¶n vµ biªn ®é giao ®éng ®îc c«ng bè ®Þnh kú hµng th¸ng ( trêng hîp cÇn thiÕt ,NHNN sÏ c«ng bè ®iÒu chØnh kÞp thêi ) C¸c tæ chøc tÝn dông Ên ®Þnh l·i suÊt cho vay b»ng ®«la Mü theo nguyªn t¾c l·i suÊt cho vay kh«ng vît qu¸ l·i suÊt §«la Mü trªn thÞ trêng liªn ng©n hµng Sing-ga-po ( l·i suÊt SIBOR ) kú h¹n 3 th¸ng ®èi víi cho vay ng¾n h¹n , kú h¹n 6 th¸ng ®èi víi cho vay trung h¹n ,dµi h¹n t¹i thêi ®iÓm cho vay vµ mét biªn ®é do thèng ®èc NHNN quy ®Þnh theo tõng thêi kú .§èi víi viÖc cho vay b»ng ngo¹i tÖ kh¸c tæ chøc tÝn dông ®îc phÐp Ên ®Þnh l·i suÊt cho vay trªn co së l·i suÊt thÞ trêng quèc tÕ vµ cung cÇu vèn trong níc cña tõng lo¹i ngo¹i tÖ . L·i suÊt cña quü tÝn dông nh©n d©n c¬ së ®èi víi c¸c thµnh viªn kh«ng qu¸ 1,35%/th¸ng . C¸c lo¹i l·i suÊt cho vay u ®·i thùc hÞn theo quy ®Þnh hiÖn hµnh cña chÝnh phñ vµ thèng ®èc ng©n hµng nhµ níc NHNN. T¹i c¸c quyÕt ®Þnh sè 242,243 ngµy 1/8/2000 cña thèng ®èc NHNN ®· c«ng bè møc l·i suÊt c¬ b¶n lµ 0,75%/th¸ng ®ãi víi cho vay b»ng ®ong vÖt nam vµ ®o la Mü . Theo ®ã c¸c tæ chøc tÝn dông quy ®Þnh l·i suÊt cho vay b»ng ®ång viÖt nam ®èi víi kh¸ch hµng t¹i thêi ®iÓm ký kÕt hîp ®ång tÝn dông theo l·i suÊt cho vay cè ®Þnh hoÆc l·i suÊt cho vay cã ®iÒuchinhr nhng kh«ng vît qu¸ l·i suÊt cho vay c¬ b¶n céng c¸c biªn ®« nh sau: 0,3%/th¸ng ®èi víi co vay ng¾n h¹n , 0,5%/th¸ng ®èi víi cho vay chung vµ trung vµ ng¾n h¹n . L·i suÊt cho vay b»ng ®«la Mü ®îc tæ chøc tÝn dông Ên ®Þnh nh sau: kh«ng vùpt qua l·i suÊt SIBOR kú h¹n 3 th¸ng céng víi biªn ®é dao ®éng lµ 1,0%/n¨m ®ãi víi cho vay ng¾n h¹n , kh«ng vît qu¸ l·i suÊt 6 th¸ng céng bien ®é doa ®éng lµ 2,5%/n¨m ®èi víi cho vay trung h¹n . + L·i suÊt c¬ b¶n nh×n tõ gãc ®é huy ®éng vèn Trong c¬ chÕ thÞ trêng viÖc h×nh thµnh mét chÝnh s¸ch l·i suÊt thÝch hîp lµ v« cïng phøc t¹p mµ vai trß ®ã thuéc NHNN.T¹i ®iÒu 18 LuËt NHNN ViÖt Nam quy ®Þnh “ NHNN x¸c ®Þnh vµ c«ng bè l·i suÊt c¬ b¶n vµ l·i suÊt t¸i cÊp vèn “ .Kho¶n 12 §iÒu 9 luËt NHNN ViÖt Nam gi¶i thÝch “ L·i suÊt c¬ b¶n lµ l·i suÊt do NHNN c«ng bè lµm c¬ së cho c¸c TCTD Ên ®Þnh l·i suÊt kinh doanh “. Thùc tÕ trong thêi gian qua ,NHNN ®· c«ng bè l·i suÊt c¬ b¶n vµ biªn ®é øng víi tõng lo¹i l·i suÊt cho vay.§©y lµ mét bíc tiÕn míi trong qu¸ tr×nh tiÕn tíi tù do ho¸ l·i suÊt vµ kh¼ng ®Þnh vai trß qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh l·i suÊt cña NHNN nh»m ®¶m b¶o an toµn hÖ thèng c¸c TCTD,thóc ®Èy sù æn ®Þnh vµ t¨ng trëng kinh tÕ,t¨ng tÝnh c¹nh tranh lµnh m¹nh gi÷a c¸c TCTD . §Ó n©ng cao chÊt lîng phôc vô c¸c TCTD t×m mäi c¸ch ®Ó gi¶m tèi thiÓu chi phÝ ho¹t ®éng,h¹ møc l·i suÊt cho vay trong ph¹m vi quy ®Þnh ®Ó ngµy cµng thu hót ®«ng ®¶o kh¸ch hµng vÒ phÝa m×nh .Tuy nhiªn NHNN x¸c ®Þnh l·i suÊt c¬ b¶n chØ dùa trªn mét sè NHTM lµ cha phï hîp,kh«ng mang tÝnh ®¹i diÖn; nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay,c¸c TCTD muèn l«i kÐo kh¸ch hµng vÒ m×nh th× biÖn ph¸p dïng l·i suÊt lµ mét trong c¸c biÖn ph¸p quan träng nhÊt.Bëi v× c¹nh tranh l·i suÊt bao giê còng cã tÝnh nh¹y c¶m cao.Do ®ã,c¸c TCTD t×m mäi c¸ch ®Ó h¹ l·i suÊt trong ph¹m vi cho phÐp,l·i suÊt cho vay trung dµi h¹n thÊp h¬n l·i suÊt cho vay ng¾n h¹n... §iÒu nµy chøng tá chÝnh s¸ch l·i suÊt cha thùc sù lµm cho c¸c TCTD chñ ®éng trong ph¬ng ¸n kinh doanh,phÇn nµo ¶nh hëng ®Õn sù ph¸t triÓn cña thÞ trêng tiÒn tÖ .Song ®Ó ®¹t ®îc môc tiªu ®Ò ra ®ßi hái NHNN ph¶i chñ ®éng b¸m s¸t thÞ trêng vµ c¸c chÝnh s¸ch cña nhµ níc ®Ó ®iÒu chØnh vµ x©y dùng chÝnh s¸ch l·i suÊt thÝch hîp víi tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi.§èi víi NHNN,®©y lµ c«ng cô vµ lµ chÝnh s¸ch trong qu¶n lý vÜ m«.Nhng ®èi víi c¸c TCTD th× nã lµ ph¬ng tiÖn h÷u hiÖu ®Ó thùc hiÖn môc ®Ých kinh doanh . L·i suÊt tÝn dông ®îc hiÓu lµ gi¸ c¶ tÝn dông,gi¸ c¶ nµy trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ trêng ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu : - B¶o ®¶m quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cho ngêi göi tiÒn ( tiÒn göi kh«ng bÞ mÊt gi¸ vµ cã l·i ) .NghÜa lµ tû lÖ l¹m ph¸t < L·i suÊt huy ®éng . - Møc l·i suÊt ph¶i ®¶m b¶o duy tr× vµ ph¸t triÓn ho¹t ®éng ng©n hµng.Tøc lµ NHTM kinh doanh ph¶i ®¶m b¶o ®îc l·i suÊt hîp lý ,®ãng thuÕ,®¶m b¶o bï ®¾p rñi ro vµ cã mét phÇn l·i.Do ®ã : L·i suÊt cho vay = l·i suÊt huy ®éng + chi phÝ ng©n hµng + Lîi nhuËn ng©n hµng (p), víi p > 0 .L·i suÊt ph¶i ®¶m b¶o cho ngêi vay mét lîi nhuËn,nh»m ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn lµnh m¹nh.Tøc lµ : L·i suÊt cho vay < tû suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n cña nÒn kinh tÕ. Khi x¸c ®Þnh l·i suÊt c¬ b¶n kh«ng thÓ tho¸t ly nh÷ng yªu cÇu trªn,hay nãi c¸ch kh¸c nã ph¶i n»m trong giíi h¹n nhá h¬n tû suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n cña nÒn kinh tÕ vµ lín h¬n tû lÖ l¹m ph¸t ; do ®ã , l·i suÊt c¬ b¶n cã thÓ chän l·i suÊt huy ®éng vèn hoÆc l·i suÊt cho vay.Theo t«i,l·i suÊt c¬ b¶n hîp lý nhÊt lµ l·i suÊt huy ®éng vèn,cã nh vËy míi ®¶m b¶o cho sù vËn hµnh b×nh thêng c¸c ho¹t ®éng huy ®éng vèn,nhËn tiÒn göi vµ cho vay trong nÒn kinh tÕ .Cã nghÜa lµ bÊt kú ng©n hµng nµo t×m ®îc c¬ héi tr¶ l·i tiÒn göi thÊp h¬n hoÆc b»ng l·i suÊt c¬ b¶n vµ cho vay cao h¬n hoÆc b»ng l·i suÊt c¬ b¶n th× kh«ng bÞ lç,t¹o ra kh¶ n¨ng c¹nh tranh lín h¬n gi÷a c¸c TCTD ,gi¶m thiÓu sù qu¶n lý cña Nhµ níc b»ng mÖnh lÖnh hµnh chÝnh .MÆt kh¸c, l·i suÊt huy ®éng vèn cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn nguån vèn huy ®éng,trªn c¬ së ®ã míi më réng hay thu hÑp cho vay,nhÊt lµ trong sù nghiÖp CNH-H§H ®Êt níc cÇn huy ®éng nhiÒu nguån vèn,g¾n víi sö dông cã hiÖu qu¶ ( trong ®ã nguån vèn trong níc lµ quyÕt ®Þnh nguån vèn tõ bªn ngoµi lµ quan träng ).L·i suÊt c¬ b¶n hiÓu theo c¸ch trªn cã u ®iÓm lµ t¹o ra kh¶ n¨ng c¹nh tranh lín h¬n gi÷a c¸c TCTD .Tuy nhiªn,trong l·i suÊt huy ®éng vèn cã nhiÒu møc l·i suÊt,do ®ã cÇn lùa chän møc l·i suÊt nµo chiÕm tû träng cao nhÊt lµm l·i suÊt huy ®éng vèn ng¾n h¹n vµ l·i suÊt huy ®éng vèn trung,dµi h¹n.Trong ®iÒu kiÖn thùc tÕ hiÖn nay,®ã chÝnh lµ l·i suÊt tiÒn göi tiÕt kiÖm b×nh qu©n .Theo chóng t«i nªn lÊy lµm l·i suÊt c¬ b¶n,v× nã cã møc vèn chiÕm tû träng cao nhÊt trong tæng nguån vèn huy ®éng . Do ®ã l·i suÊt cho vay ®îc x¸c ®Þnh nh sau: - L·i suÊt cho vay ng¾n h¹n = L·i suÊt tiÒn göi tiÕt kiÖm b×nh qu©n + Biªn ®é ng¾n h¹n . - L·i suÊt cho vay trung,dµi h¹n + Biªn ®é Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay,kÕt qu¶ huy ®éng vèn trung,dµi h¹n cña c¸c TCTD cßn rÊt khiªm tèn ; do ®ã l·i suÊt tiÒn göi b×nh qu©n trung,dµi h¹n cã thÓ thay b»ng l·i suÊt tiÒn göi tiÕt kiÖm b×nh qu©n ng¾n h¹n, nhng víi biªn ®é kh¸c nhau vµ ®¶m b¶o l·i suÊt tiÒn göi tiÕt kiÖm b×nh qu©n céng víi biªn ®é ph¶i nhá h¬n tØ suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n cña nÒn kinh tÕ ®Ó ®¶m b¶o cho c¸c doanh nghiÖp ®Çu t chiÒu s©u ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm,t¨ng søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ trªn thÞ trêng trong níc vµ xuÊt khÈu .V× vËy NHNN cÇn x©y dùng vµ cñng cè thÞ trêng tiÒn tÖ,ph¸t triÓn nghiÖp vô thÞ trêng më ®Ó mua b¸n c¸c chøng kho¸n ng¾n h¹n,cñng cè vµ kiÓm so¸t thÞ trêng liªn ng©n hµng ,thùc hiÖn t¸i chiÕt khÊu c¸c chøng tõ cã gi¸ cña c¸c TCTD , tiÕp tôc cñng cè më réng tµi kho¶n c¸ nh©n,thùc hiÖn vai trß cña NHT¦ lµ ngêi cho vay cuèi cïng,trªn c¬ së ®ã thùc hiÖn l·i suÊt c¬ b¶n lµ l·i suÊt tiÒn göi b×nh qu©n ®Ó tiÕn tíi tù do ho¸ l·i suÊt,phï hîp víi chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn cña §¶ng vµ Nhµ níc + L·i suÊt c¬ b¶n cña tõng NHTM ¸p dông ®èi víi kh¸ch hµng vµ dù ¸n cho vay,®Çu t kh«ng cã rñi ro hoÆc rñi ro xem nh b»ng kh«ng L·i suÊt c¬ së ( LSCS ) cña NHTM lµ l·i suÊt cho vay ¸p dông cho kh¸ch hµng kh«ng cã rñi ro ; c¸c NHTM x¸c ®Þnh LSCS cña m×nh dùa trªn l·i suÊt c¬ b¶n do NHNN c«ng bè sau khi tÝnh to¸n ®Õn c¸c yÕu tè nh : ChÝnh s¸ch tµi chÝnh - tiÒn tÖ cña ChÝnh phñ,chØ sè l¹m ph¸t,l·i suÊt trªn thÞ trêng liªn ng©n hµng,c¸c quy ®Þnh vÒ dù tr÷ b¾t buéc,dù phßng rñi ro ... Do ®ã ®Ó x¸c ®Þnh LSCS cña NHTM chóng ta cã thÓ sö dông c«ng thøc x¸c ®Þnh l·i suÊt cho vay cña ng©n hµng nh sau : L·i suÊt cho vay = L·i suÊt c¬ së + Dù phßng rñi ro kh¸ch hµng mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n + Dù phßng rñi ro kú h¹n khi kh¸ch hµng vay dµi h¹n HiÖn nay,t¹i ViÖt Nam cha hÒ cã nghiªn cøu nµo vÒ møc dù phßng rñi ro kh¸ch hµng mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ rñi ro vÒ kú h¹n còng nh vÒ rñi ro kh¸c ®Ó ®a vµo c¸c yÕu tè quyÕt ®Þnh l·i suÊt cho vay.Theo nguyªn t¾c kinh doanh ph¶i cã lîi nhuËn,c¸c NHTM quèc doanh cÇn Ên ®Þnh l·i suÊt cho vay víi l·i suÊt cao h¬n l·i suÊt c¬ së nh»m bï ®¾p nh÷ng rñi ro x¶y ra trong qu¸ tr×nh cho vay vµ ®Çu t nhng víi møc trÇn l·i suÊt cho vay hiÖn nay 10,2%/n¨m ( 0,85%/th¸ng ) sÏ lµm kÕt qu¶ kinh doanh n¨m 1999 cña c¸c NHTM quèc doanh khã ®¹t ®îc chØ tiªu lîi nhuËn,thËm chÝ chØ ®¹t møc hoµ vèn hoÆc bÞ lç nÕu kh«ng cã c¸c nguån thu tõ c¸c ho¹t ®éng kh¸c mang l¹i.Ngoµi ra,nÕu c¸c NHTM quyÕt ®Þnh l·i suÊt cho vay díi c¸c yÕu tè t¸c ®éng sau : Møc l¹m ph¸t,TØ suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n,TØ träng thu nhËp tõ l·i trong tæng thu nhËp,C¬ cÊu nguån vèn xÐt vÒ kú h¹n,C¬ cÊu nguån vèn xÐt vÒ lo¹i tiÒn,CÊu tróc l·i suÊt vèn huy ®éng,TØ träng gi÷a vèn huy ®éng vµ d nî cho vay vµ ®Çu t,Sù can thiÖp cña ChÝnh phñ qua c¸c c«ng cô nh møc dù tr÷ b¾t buéc III-/ Mét sè gi¶i ph¸p ®iÒu hµnh l·i suÊt tÝn dông ë viÖt nam: 1-/ §Þnh híng ®iÒu hµnh l·i suÊt tÝn dông ë ViÖt Nam: Vµo thËp niªn cuèi cña thÕ kû XX, vÊn ®Ò tù do ho¸ tµi chÝnh ®· trë thµnh xu thÕ tÊt yÕu cña nhiÒu quèc gia. ViÖc c¸c nÒn kinh tÕ ngµy cµng më cöa ra bªn ngoµi vµ viÖc lo¹i bá sù ®iÒu tiÕt trùc tiÕp cña nhµ níc ®· dÉn ®Õn sù ph¸t triÓn vît bËc cña trao ®æi quèc tÕ. ë c¸c níc, tù do ho¸ tµi chÝnh ®· n©ng cao ®îc hiÖu suÊt cña nÒn kinh tÕ vµ cho phÐp sö dông mét c¸ch hîp lý nhÊt c¸c nguån lùc s½n cã. §èi víi ViÖt Nam nÒn kinh tÕ ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi sang c¬ chÕ thÞ trêng vµ tõng bíc héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi, th× tù ®o ho¸ tµi chÝnh lµ cÇn thiÕt trong qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. §Ó tiÕn tíi tù do ho¸ tµi chÝnh th× vÊn ®Ò quan träng ë ViÖt Nam hiÖn nay lµ tù do ho¸ l·i suÊt. Tù do ho¸ l·i suÊt lµ viÖc ng©n hµng trung ¬ng kh«ng Ên ®Þnh c¸c møc l·i suÊt, còng kh«ng khèng chª l·i suÊt mµ l·i suÊt ®îc h×nh thµnh trªn c¬ së quan hÖ cung, cÇu vÒ vèn trªn t hÞ trêng. Tù do ho¸ l·i suÊt mang l¹i choc¸c trung gian tµi chÝnh quyÒn chñ ®éng x¸c ®Þnh l·i suÊt tiÒn göi, l·i suÊt cho vay theo tÝn hiÖu thÞ trêng. Trong thêigian qua ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam ®· kh«ng ngõng ®æi míi c¬ chÕ ®iÒu hµnh l·i suÊt. Tõ chç ¸p dông c¬ chÕ tù do ho¸ l·i suÊt tiÒn göi, quy ®Þnh tiÒn l·i suÊt cho vay, ®Õn viÖc ¸p dông c¬ chÕ l·i suÊt c¬ b¶n (tõ ngµy 5/8/2000) theo mét biªn ®é giao th«ng cho phÐp . cã thÓ nãi viÖc x¸c ®Þnh vµ ¸p dông l·i suÊt c¬ b¶n víi biªn ®é giao th«ng ®ñ réng cho thÊy yÕu tè thÞ trêng chøa ®ùng trong c¬ chÕ nµy nhiÒu h¬n c¬ chÕ trÇn l·i suÊt cho vay tríc ®ã, gi¸ c¶ ®ång vèn trªn thÞ trêng ®· g¾n nhiÒu h¬n víi cung vµ cÇu vèn trªn thÞ trêng. Nhng trong bèi c¶nh ViÖt Nam ®ang héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ, tµi chÝnh thÕ giíi, cïng víi qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ diÔn ra nhanh chãng th× viÖc thùc thi c¬ chÕ l·i suÊt c¬ b¶n theo biªn ®é nhÊt ®Þnh tá ra cha thùc sù hiÖu qu¶ trong viÖc ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, ph©n bæ nguån tÝn dông trong mét chõng møc nhÊt ®Þnh cã thÓ dÉn ®Õn suy gi¶m chøc n¨ng trung gian tÝn dông cña tæ chøc tÝn dông. Kh¾c phôc yÕu ®iÓm nµy cÇn thiÕt ph¶i ¸p dông c¬ chÕ tù do ho¸ l·i suÊt. Trong c¬ chÕ tù do ho¸ l·i suÊt, nªu nhµ níc hoµn toµn kh«ng can thiÖp ®Õn hÖ thèng l·i suÊt thÞ trêng th× ®ã lµ c¬ chÕ tù do ho¸ hoµn toµn. nÕu nhµ níc can thiÖp gi¸n tiÕp theo mét ®Þnh híng x¸c ®Þnh th× ®ã lµ c¬ chÕ tù do ho¸ l·i suÊt cã qu¶n lý. Tù do ho¸ l·i suÊt ®îc coi lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®Ó tiÕn tíi tù do ho¸ tµi chÝnh. 2. Gi¶i ph¸p thùc hiÖn ®Þnh híng ®· ®Ò ra. Tù do ho¸ l·i suÊt sÏ mang l¹i lîi Ých sau: Thø nhÊt: chóng ta ®ang sèng trong mét m«i trêng ®ang diÔn ra toµn cÇu ho¸ nhanh chãng trong ®ã toµn cÇu ho¸ tµi chÝnh lµ ®iÓn h×nh nhÊt. Trong qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ nhê sù ph¸t triÓn vît bËc cña khoa häc c«ng nghÖ, c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ®· cã nh÷ng cè g¾ng nç lùc, c¹nh tranh m¹nh mÏ ®Ó thu hót c¸c nguån vèn quèc tÕ. tù do chu chuyÓn vèn ®· n©ng cao hiÖu suÊt cña nÒn kinh tÕ vµ ch¾c ch¾n cho phÐp sö dông mét c¸ch hîp lý nhÊt c¸c nguån lùc s½n cã. Trong lÜnh vùc tµi chÝnh toµn cÇu ho¸ ®Æt ra nhiÒu c¬ héi vµth¸ch thøc míi trong ®ã mét th¸ch thøc lín lµ gi¶m hiÖu qu¶ cña viÖc kiÓm so¸t tiÒn tÖ b»ng c¸c c«ng cô trùc tiÕp nh quy ®Þnh trÇn l·i suÊt, quy ®Þnh h¹n møc tÝn dông, thay vµo ®ã lµ thùc thi c¸c c«ng cô gi¸n tiÕp ( nh nghiÖp vô thÞ trêng më, dù tr÷ b¾t buéc, t¸i chiÕt khÊu, hîp ®ång mua l¹i... ) cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng . §Ó lµm tèt vÊn ®Ò trªn ph¶i duy tr× c¬ chÕ tù do ho¸ l·i suÊt. Thø hai: Tù do ho¸ l·i suÊt lµ mét bé phËn c¬ b¶n cña tù do ho¸ tµi chÝnh. Tù do ho¸ l·i suÊt cho phÐp c¸c tæ chøc tÝn dông chñ ®éng ®a ra l·i suÊt tiÒn göi vµ l·i suÊt tiÒn vay ®èi víi nÒn kinh tÕ , tõ ®ã t¸c ®éng ®Õn doanh nghiÖp vµ d©n c khiÕn hä thay ®æi hµnh vi tiÕt kiÖm vµ ®Çu t cña m×nh theo híng cã lîi cho t¨ng trëng kinh tÕ . vèn lµ mét nguån lùc hiÕm hoi, v× thÕ ph¶i sö dông nã cã hiÖu qu¶. VÒ mÆt nµy tù do hãa l·i suÊt sÏ cho phÐp t¨ng nguån vèn nhµn rçi b»ng c¸ch huy ®éng tÝch luü trong níc. Mét hÖ thèng tµi chÝnh ng©n hµng gß bã, trong ®ã l·i suÊt cha ph¶n ¸nh s¸t tÝn hiÖu thÞ trêng th× kh«ng khuyÕn khÝch tÝch luü. L·i suÊt t¨ng nªn, mét mÆt sÏ lµm t¨ng vèn ®Çu t th«ng qua viÖc t¨ng tiÕt kiÖm trong nÒn kinh tÕ vµ do ®ã lo¹i bá t×nh tr¹ng nhu cÇu vèn qu¸ møc. MÆt kh¸c l·i suÊt cao sÏ dÉn ®Õn dù ¸n ®Çu t chØ ®îc thùc hiÖn nÕu lîi nhuËn do dù ¸n mang l¹i lµ cao. mét khi l·i suÊt ®îc tù do ho¸ th× ngêi vay kh«ng bao giê bÞ thiÕu vèn, hä chØ ph¶i c©n nh¾c gi÷a hiÖu qu¶ do viÖc sö dông vèn vay mang l¹i víi l·i suÊt do vay vèn tr¶ tæ chøc tÝn dông. Thø ba: Tù do ho¸ l·i suÊt sÏ t¹o nguån vèn cã hiÖu qu¶ cao. khi nÒn kinh tÕ cña mét quèc gia ph¸t triÓn ®Õn mét møc ®é nµo ®ã th× m« h×nh ph©n phèi cã sù chØ ®¹o trùc tiÕp cña nhµ níc sÏ béc lé nhiÒu h¹n chÕ bëi kh«ng cã mét chÝnh phñ hay ng©n hµng trung ¬ng cña quèc gia nµo cã ®ñ kh¶ n¨ng ®Ó ph©n bæ vµ kiÓm so¸t viÖc ph©n bæ nguån vèn mét c¸ch cã hiÖu qu¶ cho hµng v¹n nhu cÇu sö dông vèn kh¸c nhau, cho dï bém¸y thanh tra cña ng©n hµng cã lín bao nhiªu ch¨ng n÷a. v× vËy tù do ho¸ l·i suÊt võa t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng vèn ®Çu t, c¶i thiÖn hiÖu qu¶ ®Çu t, võa t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho luång vèn quèc tÕ ch¶y vµo trong níc. Thùc tÕ ë nhiÒu níc ®· chØ ra r»ng tr×nh ®é ph¸t triÓn cµng t¨ng th× tù do ho¸ cµng cÇn thiÕt vµ cµng cã lîi cho nÒn kinh tÕ . song tù do ho¸ l·i suÊt còng cã khÝa c¹ch bÊt lîi ®èi víi sù æn ®Þnh cña hÖ thèng tµi chÝnh nãi riªng vµ cña nÒn kinh tÕ nãi chung. Bëi sù tù do ho¸ l·i suÊt cho phÐp t¨ng nhu cÇu tiÒm tµng vÒ vèn, c¸c tæ chøc tÝn dông kh«ng ngõng më réng ho¹t ®éng cho vay, trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh gia t¨ng buéc c¸c tæ chøc tÝn dông ph¶i tÝnh to¸n kh¶ n¨ng sinh lêi cña c¸c ngu«n vèn huy ®éng b»ng c¸ch më réng ®Çu ra. Lóc nµy xuÊt hiÖn c¸ nguyªn nh©n kÝch thÝch ph¸t triÓn c¶ cung vµ cÇu vÒ tÝn dông. NÕu nh kh«ng cã sù kiÓm so¸t chÊt lîng cña c¸c rñi ro cã thÓ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng tÝch tô nhanh c¸c kho¶n cho vay kÐm chÊt lîng. Nh vËy nh÷ng yÕu kiÐm cña ngßi ®i vay sÏ ¶nh hëng tíi ng©n hµng. mÆt kh¸c tù do ho¸ l·i suÊt, nguån tÝn dông nhµn rçi trë nªn dåi dµo cã thÓ kÝch thÝch ®Çu c¬ vµo ®Êt ®ai vµ bÊt ®éng s¶n. v× thÕ ë mét sè níc ®· chøng kiÕn tù do ho¸ ®i kÌm víi t¨ng gia ®Êt ®ai, bÊt ®éng s¶n vµ c¶ trªn thÞ trêng chøng kho¸n. Do ®ã tù do ho¸ l·i suÊt kh«ng cã nghÜa lµ chÊm døt mäi quy ®Þnh hay gi¸m s¸t mµ ngîc l¹i tù do ho¸ ®ßi hái t¨ng cêng quy chÕ gi¸m s¸t cña c¸c thÓ chÕ tµi chÝnh. Nh vËy ë ViÖt Nam tù do ho¸ tµi chÝnh lµ c¸i mèc cÇn ®¹t tíi mµ tríc tiªn ph¶i thùc hiÖn tù do ho¸ l·i suÊt . tù do ho¸ lµ mét kh¸i niÖm réng vµ ®a d¹ng. v× thÕ ViÖt Nam ph¶i t¹o ra ®îc mét sè ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh cho viÖc tù do ho¸ l·i suÊt. C¸c ®iÒu kiÖn ®ã lµ: Mét lµ: tù do ho¸ l·i suÊt ph¶i ®îc tiÕn hµnh song song víi c¶i c¸ch kinh tÕ vÜ m«, n©ng cao søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ. mét nÒn kinh tÕ cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao møc ®é rñi ro trong ho¹t ®éng kinh doanh nhá sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc t×m kiÐm c¸c ®¬n vÞ ®Çu t cã tÝnh kh¶ thi cao cña c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh. Sù thay ®æi vÒ l·i suÊt thÞ trêng, sù ®èi dµo vÒ nguån vèn sÏ t¸c ®éng m¹nh ®Õn viÖc ®iÒu chØnh kÕ ho¹ch ®Çu t, s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. §Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ, nhµ níc ph¶i t¹o ra m«i trêng kinh doanh b×nh ®¶ng gi÷a c¸c doanh nghiÖp . Gi¶m dÇn vµ tiÕn tíi xo¸ bá viÖc cÊp tÝn dông nhµ níc víi l·i suÊt u ®·i cho nhiÒu dù ¸n ®Çu t cña khu vù c nhµ níc. Thùc hiÖn c¬ chÕ tÝn dông kh«ng ph©n biÖt tÝnh chÊt së h÷u. Hai lµ: lµnh m¹nh ho¸ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña hÖ thèng ng©n hµng. HÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i lµ mét kªnh truyÒn dÉn quan träng ®Ó c¸c c«ng cô gi¸n tiÕp cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ t¸c ®éng vµo l·i suÊt thÞ trêng, møc cung tiÒn tÖ vµ qua ®ã thùc hiÖn môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. C¸c c«ng cô nµy ph¸t huy t¸c dông ®ªn ®©u hoµn toµn phô thuéc vµo th¸i ®é øng xö còng nh chÊt lîng ho¹t ®éng cña hÖ thèng ng©n hµng . mét hÖ thèng ng©n hµng yÕu kÐm kh¶ n¨ng c¹nh tranh thÊp, kh¶ n¨ng tµi chÝnh h¹n hÑp chÊt lîng ho¹t ®éng cha cao nî qu¸ h¹n lín.... th× viÖc ¸p dông c¬ chÕ tù do ho¸ l·i suÊt kh«ng ph¸t huy ®îc t¸c dông. Do ®ã cÇn ph¶i tæ chøc l¹i vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng hÖ thèng ng©n hµng. ®i ®«i víi viÖc tæ chøc l¹i hÖ thèng ng©n hµng,cÇn thiÕt ph¶i x©y dùng hÖ thèng thÞ trêng tµi chÝnh, thÞ trêng tiÒn tÖ, thÞ trêng chøng kho¸n theo c¶ chiÒu réng vµ chiÒu s©u. th¸o gì nh÷ng rµo c¶n khã kh¨n cho viÖc ph¸t triÓn thÞ trêng theo híng quèc tÕ ho¸. Ba lµ: x©y dùng c¸c quy chÕ gi¸m s¸t tµi chÝnh ®èi víi nÒn kinh tÕ. hiÖn nay kh«ng cã mét ho¹t ®éng tµi chÝnh tù do hoµn toµn mµ kh«ng chÞu sù ®iÒu chØnh cña mét quy ®Þnh nµo, ngay c¶ ®Õn c¸c thÞ trêng chøng kho¸n lín trªn thÕ giíi th× còng lµ nh÷ng thÞ trêng cã nh÷ng quy ®Þnh chÆt chÏ nhÊt. V× vËy viÖc x©y dùng c¸c quy chÕ gi¸m s¸t lµ cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o cho sù vËn hµnh cã hiÖu qu¶ c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh ng©n hµng mong muèn lo¹i bá tÊt c¶ c¸c nguy c¬ g©y bÊt æn chøa trong mét hÖ thèng tµi chÝnh ®îc tù dã ho¸ lµ ®iÒu kh«ng thùc tÕ nhng chóng ta hoµn toµn cã thÓ giíi h¹n ®îc c¸c nguy c¬ nµy b»ng mét sù gi¸m s¸t thËn träng hiÖu qu¶ vµ mét sù qu¶n lý mÒm dÎo linh ho¹t cña c¸c thÓ chÕ tµi chÝnh. Bèn lµ: sù hiÖn diÖn ®Çy ®ñ cña c¸c c«ng cô gi¸n tiÕp cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®ang ®øng tríc th¸ch thøc cña nhu cÇu më cöa vµ héi nhËp mét c¸ch toµn diÖn, mét chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cøng nh¾c sÏ kh«ng ®¶m b¶o cho nã tr¸nh ®îc ¶nh hëng m¹nh mÏ tõ bªn ngoµi vµo. sù h¹n chÕ cña c¸c c«ng cô trùc tiÕp vµo ViÖt Nam trong thêi gian qua ®ßi hái ph¶i sö dông c¸c c«ng cô gi¸n tiÕp ®Ó n©ng cao tÝnh chñ ®éng, tÝnh linh ho¹t cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ t¹o ®iÒu kiÖn ¸p dông c¬ chÕ tù do hãa l·i suÊt mét c¸ch cã hiÖu qu¶ L·i suÊt c¬ b¶n: Nh ®· nãi ®Õn ë trªn l·i suÊt c¬ b¶n lµ l·i suÊt do NHNN c«ng bè lµm c¬ së cho c¸c tæ chøc tÝn dông(TCTD) Ên ®Þnh l·i suÊt kinh doanh. L·i suÊt c¬ b¶n vÉn lµ møc l·i suÊt dîc NHNN Ên hµnh mét c¸ch hµnh chÝnh, chø kh«ng ph¶i tù h×nh thµnh trªn thÞ trêng tiÒn tÖ vµ c¸c TCTD buéc ph¶i c¨n cø vµo møc l·i suÊt nµy ®Ó x¸c ®Þnh c¸c møc l·i suÊt kinh doanh. Còng tõ ®Þnh nghÜa nµy cÇn ph©n biÖt râ l·i suÊt l·i suÊt c¬ b¶n vµ l·i suÊt t¸i cÊp vèn hiÖn hµnh cña NHNN. Thùc tÕ l·i suÊt t¸i cÊp vèn cña NHNN còn cã ¶nh hëng toµn diÖn tíi hÖ thèng l·i suÊt trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng vµ còng do NHNN x¸c ®Þnh. tuy nhiªn, ho¹t ®éng t¸i cÊp vèn l¹i kh«ng ph¶i lµ ho¹t ®éng b¾t buéc ®èi víi c¸c tæ chøc tÝn dông - thùc tÕ, nã ®îc thùc hiÖn mét c¸ch tù nguyÖn theo nhu cÇu cña mçi TCTD. Nãi c¸ch kh¸c, l·i suÊt t¸i cÊp vèn(mÆc dï lµ mét møc l·i sÊt nhÊt ®Þnh trong mét thêi gian nµo ®Êy) kh«ng ph¶i lµ møc l·i suÊt b¾t buéc ®ãi víi c¸c TCTD (nÕu TCTD kh«ng cã nhu cÇu t¸i cÊp vèn th× nã kh«ng trùc tiÕp liªn quan tíi l·i suÊt t¸i cÊp vèn). còng v× lý do nµy, luËt NHNN ®· t¸ch b¹ch hai lo¹i l·i suÊt trªn c¬ së qui ®Þnh:” NHNN x¸c ®Þnh vµ c«ng bè l·i suÊt c¬ b¶n vµ l·i suÊt t¸i cÊp vèn”. 2-/ Mét sè ý kiÕn hoµn thiÖn chÝnh s¸ch l·i suÊt theo ®Þnh híng l·i suÊt c¬ b¶n: GÇn ®©y ®· vµ ®ang xuÊt hiÖn nhiÒu ý kiÕn kh¸c nhau xoay quanh viÖc NHNN bá qui ®Þnh l·i suÊt “trÇn”, ®Ó chuyÓn sang Ên ®Þnh vµ ®iÒu hµnh linh ho¹t b»ng mét l·i suÊt c¬ b¶, theo nh tinh thÇn qui ®Þnh t¹i ®iÒu 18 vµ kho¶n 12 ®iÒu 9 LuËt NHNN hiÖn hµnh. Quan ®iÓm tËp trung nhÊt chøa ®ùng c¸c néi dung sau: vÒ xu híng chung lµ bá “trÇn” l·i suÊt v× cøng nh¾c l©u nay (vÉn cßn 3 lo¹i trÇn l·i suÊt). Trªn c¬ së l·i suÊt t¸i cÊp vèn hiÖn hµnh sÏ céng thªm mét biªn ®é íc ®Þnh ®Ó h×nh thµnh l·i suÊt c¬ b¶nhoÆc dùa vµo l·i suÊt cho vay ng¾n h¹n phæ biÕn céng thªm mét biªn ®é íc ®Þnh ®Ó h×nh thµnh l·i suÊt c¬ b¶n. Nh×n chung, c¸ch lËp luËn cho lo¹i quan ®iÓm nµy míi dõng ë ®Þnh tÝnh, cßn bá ngá nhiÒu khÝa c¹nh khoa häc vµ ph¸p lý liªn quan ®Õn viÖc c¶i tiÕn chÝnh s¸ch l·i suÊt hiÖn nay. Mét lµ: CÇn ®Þnh d¹ng ®óng ®¾n l·i suÊt t¸i cÊp vèn vµ l·i suÊt c¬ b¶n ®Ó tr¸nh ¸p dông m¸y mãc qui ®Þnh t¹i diÒu 18 vµ kho¶n 12 ®iÒu 9 luËt NHNN (liªn quan): + L·i suÊt t¸i cÊp vèn, chñ yÕu híng tíi 3môc ®Ých: (1) NHTW cho vay l¹i víi t c¸ch nhêi cho vay cuèi cïng ®èi víi nÒn kinh tÕ c¨n cø vµo nh÷ng kho¶n tÝn dông ®· cÊp cña NHTM (cho vay lu phiÕu, thÕ chÊp khÕ íc tÝn dông, chøng tõ liªn quan) ; (2) NHT¦ t¸i chiÕt khÊu c¸c th¬ng phiÕu dîc NHTM cho vay; (3) NHT¦ sö dông nguån vèn dù tr÷ (DTBB, nguån dù tr÷ kh¸c) cho vay hç trî kn¶ n¨ng thanh to¸n t¹m thêi cña c¸c NHTM (th«ng qua cÇm cè, thÕ chÊp c¸c chøng tõ cã gi¸ kh¸c nhau). L©u nay, ta dïng kh¸i niÖm t¸i cÊp vèn (refinancing) lµ gäi chung cho c¸c néi dung trªn. Khi t¨ng tû träng cÊp tÝn dông díi h×nh thøc t¸i chiÕt khÊu - cßn gäi lµ cöa sæ t¸i chiÕt khÊu (resdiscount window) - th× míi cã nghiÖp vô t¸i chiÕt khÊu, nãi kh¸c ®i kh¸i niÖm t¸i chiÕt khÊu ®îc sö dông phæ biÕn h¬n. + L·i suÊt t¸i cÊp vèn / l·i suÊt t¸i chiÕt khÊu thêng ®îc Ên ®Þnh chñ quan bëi NHT¦. Tuy nhiªn, møc ®é chñ qu¸nÏ gi¶m khi c¸c nghiÖp vô t¸i chiÕt khÊu cã c¬ së h¬n, cã hµng ho¸ ®ñtiªu chuÈn h¬n cho viÖc cÊp tÝn dông díi h×nh thøc t¸i chiÕt khÊu thay v× t¸i cÊp vèn theo kiÓu gi¶n ®¬n nh c¸ch lµm cña ViÖt Nam l©u nay. Khi thÞ trêng tiÒn tÖ ®· kh¸ ph¸t triÓn, c¸c nghiÖp vô mua b¸n vèn theo hîp ®ång giao ngay, hîp ®ång kú h¹n - ng¾n h¹n. . . gi÷a c¸c lùc lîng thÞ trêng trë nªn phæ biÕn, theo ®ã l·i suÊt giao dÞch liªn ng©n hµng (interbank interest rate), l·i suÊt chiÕt khÊu giÊy tê cã gi¸ (l·i suÊt Lombardy), hay l·i suÊt mua b¸n hîp ®ång xoay vßng kú h¹n (l·i suÊt Repo) ®îc h×nh thµnh. . . §ã lµ ®iÒu kiÖn thÞ trêng hÕt søc quan träng ®Ó NHT¦ ®iÒu hµnh ®óng ®¾n l·i suÊt t¸i cÊp vèn / l·i suÊt t¸i chiÕt khÊu. Tríc m¾t, do cha ®ñ diÒu kiÖn vÒ c«ng cô giao dÞch nh ®· nªu, viÖc h×nh thµnh l·i suÊt t¸i cÊp vèn chñ yÕu dùa vµo l·i suÊt “trÇn” yheo sù Ên ®Þnh chñ quan cña NHT¦ nh l©u nay. Qua ®©y, cÇn kh¼ng ®Þnh mÆc dÇu l·i suÊt t¸i cÊp vèn ®ang ®ãng vai trß nhÊt ®Þnh, nhng cha ®Õn møc ®é ®ñ ®Ó cã thÓ dùa vµo ®ã h×nh thµnh l·i suÊt c¬ b¶n. §©y míi chØ lµ dÊu mèc cßn kh¸ mê nh¹t ®Ó tiÕn tíi l·i suÊt t¸i chiÕt khÊu nay mai. + L·i suÊt c¬ b¶n híng vµo hai môc ®Ých: (i) lµm tiªu chuÈn h×nh thµnh k·i suÊt kinh doanh cña c¸c NHTM; (ii) lµm c«ng cô ®Ó NHT¦ can thiÖp vµo thÞ trêng tiÒn tÖ mét c¸ch uyÓn chuyÓn h¬n lµ khèng chÕ bëi l·i suÊt “trÇn”, dï ë møc nµo vÉn mang tÝnh cøng nh¾c. ý ngh·i “®Þnh chuÈn” cña l·i suÊt c¬ b¶n biÓu hiÖn nh mét lo¹i gi¸ vèn ph¶n ¸nh ®iÓm hoµ vèn b×nh qu©n cña c¸c NHTM. NHTM nµo huy ®éng vèn víi l·i suÊt t0.0hÊp h¬n vµ cho vay tèi thiÓu b»ng møc l·i suÊt c¬ b¶n cã c¬ chÝ Ýt lµ hoµ vèn. Cßn huy ®éng víi l·i su¸t cao h¬n lµ b¾t ®Çu khã kh¨n. sù can thiÖp cña NHT¦ th«ng qua l·i suÊt c¬ b¶n trë nªn ®¬n gi¶n ë chç kh«ng cÇn khèng chÕ trÇn (cøng nh¾c dÔ bÞ ph¶n øng) vµ kh¸ch quan h¬n, t¹o sù tin cËy ®èi víi c¸c NHTM. VÊn ®Ò lµ x¸c ®Þnh ®óng vµ Ên ®Þnh cho linh ho¹t. XÐt trªn nhiÒu mÆt, thùc chÊt l·i suÊt c¬ b¶n ®· lµ mét bíc th¶ næi l·i suÊt. + L·i suÊt c¬ b¶n cã c¬ së x¸c ®Þnh t¬ng ®èi ggièng l·i suÊt trÇn sµn, nghÜa lµ còng chñ yÕu dùa vµo quan hÖ cung cÇu vèn phæ biÕn, ®îc ph¶n ¸nh bëi c¸c lùc lîng thÞ trêng chiÕm thÞ phÇn chñ yÕu (hiÖn nay vÉn lµ c¸c NHTM quèc doanh). thÕ hnng vÒ mÆt tÝnh to¸n cã kh¸c: l·i suÊt trÇn, sµn thêng lÊy con sè tham chiÕu “ chÆn trªn”, “chÆn díi” cßn l·i suÊt c¬ b¶n th× b×nh qu©n ho¸ gia quyÒn c¸c tham sè chän mÉu, nªn thêng chuÈn x¸c kh¸ch quan h¬n. l·i suÊt c¬ b¶n ®îc x¸c ®Þnh nh vËy khiÕn kho¶ng c¸ch bÊt b×nh ®¼ng vÒ c¹nh tranh l·i suÊt gi· c¸c NHTM m¹nh, yªua kh¸c nhau ®îc gi¶m thiÓu. TÊt nhiªn, viÖc tÝnh to¸n chÝnh x¸c l·i suÊt c¬ b¶n phøc t¹p n¬n l·i suÊt trÇn. Bëi vËy, khi míi ¸p dông thêng cha ®ñ c¨n cø ®Ó Ên ®Þnh chÝnh x¸c ph¶i sö dông mét biªn ®é nhá ®Ó ®iÒu chØnh. C¸ch x¸c ®Þnh biªn ®é còng kh«ng tuú tiÑn ®îc mµ ph¶i c¨c cø vµo dung sai - cßn gäi lµ ®é lÖch tiªu chuÈnb×nh qu©n gi÷a c¸c møc l·i suÊt kh¸c nhau vµ l·i suÊt trung b×nh chän mÉu. Hai lµ: CÇn lµm râ u nhîc ®iÓm cña l·i suÊt t¸i cÊp vèn, còng nh b¶n th©n trÇn l·i suÊt hiÖn nay lµm c¨n cø cho viÖc c¶i tiÕn l·i suÊt. Qua mÊy lÇn NHNN kÞp thêi ®iÒu chØnh trÇn, l·i suÊt ®¨ bít cøng nh¾c gÇn víi quan hÖ cung cÇu h¬n ( tõ nhiÒu trÇn xuèng cßn 3 lo¹i trÇn, ®ång thêi møc l·i suÊt gi¶m ®¸ng kÓ so víi ®éng th¸i gi¶m ph¸t). Tuy nhiªn, t×nh h×nh m©u thuÉn hiÖn nay lµ ë chç: ¸p lùc gi¶m tiÕp l·i suÊt vÉn ®Æt ra trong lóc b¶n th©n viÖc h¹ “trÇn “ l·i suÊt ®· ë vµo giíi h¹n kh¸ thÊp ®ang g©y khã kh¨n cho c¸c NHTM trong viÖc chñ ®éng linh häat ho¸ c¸c møc l·i suÊt thùc tÕ cho vayvµ kh¾c phôc nguy c¬ thua lç, thiÕu kh¶ n¨ng tµi chÝnh do chªnh lÖchgi÷a l·i suÊt huy ®éng vµ cho vay còng bÞ thu hÑp lín. Nh vËy, khi viÖc ®iÒu hµnh theo l·i suÊt “trÇn cßn nhiÒu tån t¹i th× b¶n th©n c¸ch Ên ®Þnh l·i suÊt t¸i cÊp vèn còng thiÕu c¬ së kh¸ch quan, kh«ng thÓ lÊy l·i suÊt t¸i cÊp vèn hiÖn nay lµm c¬ së tÝnh to¸n l·i suÊt c¬ b¶n. MÆt kh¸c, l·i su¸t “trÇn” hiÖn nay cßn bÊt cËp, th× tríc m¾t nªn ch¨ng lµ kÕ thõa hoµn thiÖn nã h¬n lµ bá h¼n ®Ó thay b»ng l·i suÊt c¬ b¶n trong lóc cha ®ñ ®iÒu kiÖn. Ba lµ: CÇn cã sù ph©n biÖt thø bËc thÊp cao, ®¬n gi¶n vµ phøc t¹p gi÷a hai lo¹i l·i suÊt ; l·i suÊt c¬ b¶n lµ bíc ®Öm tiÕn tíi vµ ®îc thay thÕ bëi l·i suÊt t¸i chiÕt khÊu sau nµy hay ngîc l¹i cïng tån t¹i l·i suÊt t¸i cÊp vèn / l·i suÊt t¸i chiÕt khÊu vµ l·i suÊt c¬ b¶n?. VÒ l©u dµi, h×nh thµnh l·i suÊt c¬ b¶n lµ t¹o lé tr×nh thuËn lîi cho hoµn thiÖn chÝnh s¸ch l·i suÊt theo híng tõng bíc th¶ næi. B¶n th©n l·i suÊt c¬ b¶n còng ®îc coi lµ mét bíc th¶ næi v× nã tiÕn bé h¬n l·i suÊt “trÇn” víi c¸ch Ên ®Þnh hoµn toµn tuú thuéc vµo quan hÖ cung cÇu, lÊy c¬ së tÝnh to¸n lµ c¸c møc l·i suÊt thùc. Tuy nhiªn, bá l·i suÊt “trÇn” ®Ó chuyÓn sang l·i suÊt c¬ b¶n còng ph¶i cã nh÷ng bíc chuyÓn nhá, kh«ng thÓ m¸y mãc g©y sèc. Thùc chÊt qui ®Þnh t¹i c¸c ®iÒu18, ®iÒu 9 kho¶n 12 LuËt NHNN kh«ng nªn hiÓu ph¶i cã ngay l·i suÊt c¬ b¶n khi cha cã ®ñ ®iÒu kiÖn, mµ vÊn ®Ò lµ NHNN ph¶i qui ®Þnh l·i suÊt nh thÕ nµo ®Ó c¸c TCTD dÔ dµng Ên ®Þnh l·i suÊt kinh doanh. Thµnh thö lo¹i l·i suÊt nµo mµ NHT¦ ®a ra ®¸p øng ®îc c¸c yªu cÇu ®Æt ra còng ®· lµ mang d¸ng dÊp hay tÝnh chÊt nh l·i suÊt c¬ b¶n. ë ®©ycã thÓ nhÊn m¹nh lµ hoµn thiÖn l·i suÊt “trÇn” hiÖn nay vµ n©ng cÊp l·i suÊt t¸i cÊp vèn theo s¸t h¬n l·i suÊt thÞ trêng vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho nã ®îc sö dông thêng xuyªn h¬n phôc vô cho viÖc ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña NHNN míi lµ thiÕt thùc. IV-\ Mét sè kiÕn nghÞ vÊn ®Ò l·i suÊt còng nh ®iÒu hµnh l·i suÊt ë ViÖt Nam 1. CÇn cã mét l·i suÊt ®Ó t¹o lËp m«i trêng kinh doanh tèt h¬n . tríc sù gia t¨ng cña viÖc c¹nh tranh h¹ l·i su©t lµm cho hÇu hÕt c¸c ng©n hµng ®Òu bÞ thiÖt h¹i lîi nhuËn Ýt kh«ng ®ñ lËp quü dù phßng cho rñi ro trong ho¹t ®éng kinh doanh l¬Þ nhuËn Ýt kh«ng ®ñ tÝch luü ®Ó ®æi míi l¹i hÖ thèng trang thiÕt bÞ ®Ó theo kÞp c¸c ng©n hµng níc ngoµi trong khu vùc nãi chung vµ chi nh¸nh cña hä ®ang ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam nãi riªng.ThËm chÝ viÖc c¹nh tranh ®ã cßn lµm cho kh«ng Ýt c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn cã nguy c¬ kh«ng cßn kh¶ n¨ng ho¹t ®éng bëi kh«ng ®ñ bï chi phÝ. ViÖc c¹nh tranh b»ng c¸ch h¹ l·i suÊt cña c¸c ng©n hµng ®· lµm cho chÝnh s¸chl·i suÊt ®iÒu hµnh b»ng tiÒn l·i suÊt kh«ng cßn thÝch hîp n÷a , lóc nµy kh«ng cßn ng©n hµng nµo ¸p dông l·i suÊt tèi ®a ®Ó cho vay mµ chØ cè g¾ng tèi tiÓu ho¸ l·i suÊt ®Ó giµnh kh¸ch hµng. Do ®ã ®Ó kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ nªu trªn th× NHNN cÇn ph¶i ban hµnh mét chÝnh s¸ch sµn l·i suÊt. Mét chÝnh s¸ch do NHNN ban hµnh míi cã thÓ æn ®Þnh trËt tù trong hÖ thèng ng©n hµng, chÊm døt nh÷ng rñi ro trong giµnh giùt kh¸ch hµng, ®¶m b¶o ®îc quyÒn lîi cho c¸c doanh nghiÖp vµ ng©n hµng. Môc ®Ých cña chÝnh s¸ch sµn l·i suÊt kh«ng ph¶i lµ ®i t×m mét l·i suÊt c¬ b¶n mµ chØ ®Ó cËp ®Õn mét l·i suÊt sµn cÇn cã ®Ó ®iÒu hµnh trong giai ®o¹n mµ vèn ®ang thõa so víi c¸c ph¬ng ¸n kh¶ thi cña s¶n xuÊt trong khi cha cã ®îc mét thÞ trêng tiÒn tÖ hay dÞch vô kh¸c ph¸t triÓn ë møc cao h¬n. Mét l·i suÊt sµn cÇn thiÕt cho h¹n chÕ c¸c mÆt tiªu cùc cña c¹nh tranh b»ng l·i suÊt, mµ hÖ qu¶ cña nã lµ lµm suy yÕu hÖ thèng tµi chÝnh ng©n hµng ®a l¹i sù æn ®Þnh cña nÒn kinh tÕ. Tuy nhiªn nhê ¸p dông mét l·i su¸t sµn theo ý t«i cÇn lu ý: + Mét lµ : L·i suÊt sµn chØ ¸p dông ë khu vùc thµnh thÞ n¬i cã nhiÒu ng©n hµng ®ãng trô së vµ lµ n¬i ®· vµ ®ang cã c¸c ®iÒu kiÖn thuËn lîi thu hót sù ®Çu t vµ dÔ huy ®éng vèn bëi v× chÝnh n¬i ®©y ®ang diÔn ra sù c¹nh tranh l·i suÊt gay g¾t theo chiÒu híng bÊt lîi. + Hai lµ: L·i suÊt sµn kh«ng cÇn ¸p dông ë khu vùc n«ng th«n n¬i ®ang thiÕu vèn, mét n¬i nghÌo chËm ph¸t triÓn ®ang cÇn cã sù ®Çu t víi l·i suÊt u ®·i h¬n ®Ó t¨ng trëng do ®ã kh«ng cÇn ph¶i khèng chÕ sµn l·i suÊt cho khu vùc nµy, ®©y chØ lµ khu vùc c¬ së ph¸t triÓn cho toµn bé nÒn kinh tÕ ®Êt níc, v× thÕ khu vùc nµy ph¶i ®îc b¶o vÖ b»ng trÇn l·i suÊt ( viÖc ®Çu t ë n«ng th«n ®îc hiÓu lµ cho vay trùc tiÕp cho s¶n xuÊt hoÆc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng phôc vô cho s¶n xuÊt ). Sù khèng chÕ l·i suÊt sµn ë khu vùc n«ng th«n trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay sÏ t¹o ra mét luång ch¶y vèn tõ c¸c ng©n hµng ë thµnh thÞ vÒ n«ng th«n, tõ ®ã míi cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ ë n«ng th«n. + Ba lµ: L·i suÊt sµn còng cÇn ph¶i quy ®Þnh lu«n cho trung vµ dµi h¹n, theo nguyªn t¾c l·i suÊt sµn trung vµ dµi h¹n lín h¬n l·i suÊt sµn ng¾n h¹n. 2. CÇn cã mét l·i suÊt riªng cho vay ®èi víi ngêi nghÌo Trong thêi gian qua viÖc cho vay b»ng l·i suÊt u ®·i ®· gióp ngêi nghÌo kh¾c phôc ®îc nh÷ng khã kh¨n, gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, khuyÕn khÝch ®îc c¸c hé nghÌo m¹nh d¹n tÝnh to¸n vay vèn ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh, tËp dîc lµm quen víi s¶n xuÊt hµng ho¸, dÇn dÇn v¬n nªn hoµ nhËp víi céng ®ång trong c¬ chÕ thÞ trêng. §Ó ph¸t huy hiÖu qu¶ cho vay hé nghÌo cÇn thiÕt ph¶i chuyÓn chovay hé nghÌo sang l·i suÊt thÞ trêng theo híng: + Thùc hiÖn thèng nhÊt mét l·i suÊt cho vay hé nghÌo theo l·i suÊt thÞ trêng nhng cã gi¶m l·i ®èi víi tõng vïng . + §Ó khuyÕn khÝch nh÷ng hé sö dông vèn cã hiÖu qña nªn ¸p dông chÝnh s¸ch thëng l·i suÊt khi hé vay tr¶ l·i tèt . + §Ó thùc hiÖn tèt c¬ chÕ cho vay hé nghÌo theo l·i suÊt thÞ trêng, cïng víi nguån vèn tÝn dông nhµ níc cÇn t¨ng cêng c¸c chÝnh s¸ch hç trî ngêi nghÌo mét c¸ch kÞp thêi vµ ®ång bé nh qua t©m x©y dùng c¬ së h¹ tÇng ë n«ng th«n nhÊt lµ c¸c vïng nghÌo, n©ng cao d©n trÝ, chuyÓn giao KHKT, khuyÕn n«ng, khuyÕn ng ®Þnh híng s¶n xuÊt t×m kiÕm dù ¸n s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶ gi¶i quyÕt tèt kh©u tiªu thô s¶n phÈm cho ngêi nghÌo. kÕt luËn Nh ®· nãi, l·i suÊt lµ gi¸ mua b¸n vèn trªn thÞ trêng. C¬ së kinh tÕ cña l·i suÊt lµ do c¸c hiÖn tîng t¹m thêi “ thõa “ vµ t¹m thêi “thiÕu “ vèn tiÒn tÖ trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ vµ g¾n víi nã lµ vai trß trung gian cña ng©n hµng trong viÖc tËp trung vµ ph©n phèi l¹i vèn tiÒn tÖ th«ng qua c«ng cô l·i suÊt. L·i suÊt cao hay thÊp do quan hÖ cung - cÇu vÒ vèn quyÕt ®Þnh, khi cung lín h¬n cÇuvÒ vèn th× l·i suÊt gi¶m, khi cÇu lín h¬n cung th× l·i suÊt t¨ng. L·i suÊt rÊt nh¹y c¶m trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, ®ã lµ mét trong nh÷ng c«ng cô quan träng cña nhµ níc trong viÖc x©y dùng vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ®Ó qu¶n ký vµ ®iÒu tiÕt nÒn kinh tÕ. §èi víi ViÖt nam, ®æi míi nÒn kinh tÕ, x©y dùng nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa, viÖc nghiªn cøu ®Ó lu«n cã mét chÝnh s¸ch l·i suÊt phï hîp víi ®iÒu kiÖn níc ta hiÖn nay lµ hÕt søc cÇn thiÕt. L·i suÊt ®· trë thµnh mét c«ng cô quan träng trong ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ë níc ta. Môc lôc Lêi nãi ®Çu Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ l·i suÊt. 1. Nguån gèc vµ b¶n chÊt cña lîi tøc. Kh¸i niÖm vÒ l·i suÊt tÝn dông Nguyªn t¾c l·i suÊt C¸c lo¹i l·i suÊt tÝn dông C¸c yÕu tè ¶nh hëng ®Õn laÜ suÊt tÝn dông ý nghÜa cña l·i suÊt tÝn dông trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng II. Thùc tr¹ng l·i suÊt tÝn dông ë ViÖt Nam Giai ®o¹n tõ tríc th¸ng 3/1989 Giai ®o¹n tõ t th¸ng 3/1989 ®Õn th¸ng 10/1993 Giai ®o¹n tõ 01/01/1993 ®Õn 01/01/1996 Giai ®o¹n tõ 01/01/1996 ®Õn nay III. Mét sè gi¶i ph¸p ®iÒu hµnh l·i suÊt tÝn dông ë ViÖt Nam §Þnh híng ®iÒu hµnh l·i suÊt tÝn dông ë ViÖt Nam Gi¶i ph¸p thùc hiÖn ®Þnh híng ®· ®Ò ra. KÕt luËn Tµi liÖu tham kh¶o 1 – Gi¸o tr×nh lý thuyÕt tiÒn tÖ trêng §¹i häc tµi chÝnh kÕ to¸n. 2. – Gi¸o tr×nh lý thuyÕt tµi chÝnh tiÒn tÖ Trêng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n. 3.- T¹p chÝ ng©n hµng sè 3, 4.11 n¨m 1999, sè 1, 2, 5 n¨m 2000. 4. – T¹p chÝ thÞ trêng tµi chÝnh tiÒn tÖ sè 1, 2, 8 n¨m 2000. 5- TËp tµi liÖu héi th¶o tù do ho¸ tµi chÝnh vµ an ninh tµi chÝnh th¸ng 1 n¨m 2001.

Các file đính kèm theo tài liệu này:

Một số vấn đề về lãii suất và thực trạng điều hành lãi suất ở Việt Nam.DOC