Đề tài Nghiên cứu những nhân tố mới tác động đến quá trình phát triển kinh tế trang trại và hợp tác xã ở ngoại thành Hà Nội

(3) thóc ®Èy chuyÓn ®æi c¬ cÊu n«ng nghiÖp, n«ng th«n; (4) t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn ng­êi s¶n xuÊt, ®iÒu chØnh c¬ cÊu s¶n xuÊt; (5) t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, n©ng cao ®êi sèng cña n«ng d©n; (6) lµm c¬ së cho c¸c biÖn ph¸p kh¸c ®­îc thùc thi cã hiÖu qu¶. 2.1.2. T¸c ®éng cña chÝnh s¸ch ®Õn trang tr¹i vµ HTXNN §èi víi trang tr¹i vµ c¸c HTXNN, chÝnh s¸ch cã vai trß nh­ bµ ®ì cho sù h×nh thµnh vµ t¹o nh÷ng m«i tr­êng ph¸p lý vµ kinh tÕ cho nã ph¸t triÓn. Tr­íc ®©y, c¸c HTXNN kiÓu cò ®­îc h×nh thµnh tõ chñ tr­¬ng vÒ tËp thÓ ho¸ n«ng nghiÖp. Khi m« h×nh HTX kiÓu cò kh«ng cßn phï hîp, còng tõ c¸c v¨n b¶n chÝnh s¸ch c¸c HTXNN kiÓu míi ®· ®­îc h×nh thµnh. §èi víi trang tr¹i, chÝnh s¸ch giao ®Êt giao rõng ®­îc coi lµ chÝnh s¸ch më ®Çu vµ NghÞ quyÕt 03/2000/NQ-CP ®­îc coi lµ chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch kinh tÕ trang tr¹i ph¸t triÓn. Kh«ng chØ cã vai trß t¹o nh÷ng ®iÒu kiÖn cho sù ra ®êi, c¸c chÝnh s¸ch cßn t¹o lËp m«i tr­êng kinh doanh thuËn lîi cho kinh tÕ trang tr¹i vµ HTXNN ho¹t ®éng. MÆt kh¸c gióp ®ì, hç trî vÒ vËt chÊt ®Ó t¨ng c­êng n¨ng lùc cña c¸c trang tr¹i, HTX NN. 2.2. Nh©n tè vÒ khoa häc – c«ng nghÖ 2.2.1. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ trong n«ng nghiÖp - Kh¸i niÖm khoa häc vµ c«ng nghÖ: Khoa häc theo nghÜa chung nhÊt lµ hÖ thèng nh÷ng kiÕn thøc, hiÓu biÕt cña con ng­êi vÒ quy luËt vËn ®éng vµ ph¸t triÓn kh¸ch quan cña tù nhiªn, x· héi vµ t­ duy. C«ng nghÖ lµ sù chuyÓn ho¸ nh÷ng tri thøc cña khoa häc thµnh c¸c ph­¬ng thøc vµ ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt, vËt chÊt ho¸ nh÷ng tri thøc khoa häc vµo trong c¸c c«ng cô lao ®éng, ®èi t­îng lao ®éng, trong quy tr×nh c«ng nghÖ hoÆc kÕt tinh l¹i thµnh kü n¨ng nh»m chuyÓn ho¸ c¸c nguån lùc thµnh mét lo¹i s¶n phÈm hoÆc dÞch vô nµo ®ã phôc vô nhu cÇu con ng­êi. - Vai trß cña khoa häc vµ c«ng nghÖ víi n«ng nghiÖp, n«ng th«n: (1) cho phÐp con ng­êi hiÓu biÕt ngµy cµng râ h¬n c¸c quy luËt cña tù nhiªn. (2) t¹o ra c¸c ®iÒu kiÖn vËt chÊt ®Ó n«ng nghiÖp, n«ng th«n cã thÓ n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt. - §Æc ®iÓm tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ trong n«ng nghiÖp: (1) dùa vµo nh÷ng tiÕn bé vÒ sinh vËt häc vµ sinh th¸i häc, lÊy c«ng nghÖ sinh häc vµ sinh th¸i häc lµm trung t©m; (2) mang tÝnh vïng, tÝnh ®Þa ph­¬ng cao; (3) tÝnh ®a d¹ng; (4) tÝnh ®ång bé c©n ®èi. 2.2.2. Sù t¸c ®éng cña khoa häc vµ c«ng nghÖ ®Õn trang tr¹i vµ HTXNN §èi víi trang tr¹i, khoa häc vµ c«ng nghÖ t¹o c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt c©y trång vËt nu«i, khai th¸c tiÒm n¨ng… gióp cho c¸c trang tr¹i ®i vµo ph¸t triÓn theo chiÒu s©u. Tõ ®ã, trang tr¹i cã thÓ trô v÷ng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Tuy nhiªn, khoa häc vµ c«ng nghÖ còng ®Æt ra nh÷ng vÊn ®Ò cÇn ph¶i gi¶i quyÕt nh­ viÖc qu¸ l¹m dông c¸c c«ng nghÖ vÒ ho¸ chÊt ®· gi¶m ®é an toµn cña n«ng s¶n, « nhiÔm m«i tr­êng; viÖc ®­a m¸y mãc vµo s¶n xuÊt dÉn ®Õn lao ®éng d­ thõa, vÊn ®Ò lao ®éng vµ viÖc lµm ®Æt ra mét c¸ch cÊp thiÕt. §èi víi c¸c HTXNN, khoa häc vµ c«ng nghÖ gióp cho sù h×nh thµnh c¸c HTXNN khi t¸c ®éng vµo kinh tÕ hé n«ng d©n, ph¸ vì thÕ khÐp kÝn t¹o nh÷ng nhu cÇu hîp t¸c h×nh thµnh tæ chøc kinh tÕ tù nguyÖn cña hä. Nhu cÇu cña hîp t¸c ngµy cµng t¨ng khi s¶n xuÊt cña n«ng d©n chuyÓn sang s¶n xuÊt hµng ho¸, h×nh thµnh c¸c HTX trang tr¹i, tæ chøc kinh tÕ cña nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt hµng ho¸. Kh«ng dõng ë ®ã, khoa häc vµ c«ng nghÖ t¸c ®éng vµo c¸c ho¹t ®éng cña ¸c HTXNN, t¹o nªn søc s¶n xuÊt míi cho chóng, ®Ó chóng lµm tèt vai trß hç trî cho c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c tæ chøc thµnh viªn, n©ng cao søc c¹nh tranh víi c¸c tæ chøc kinh doanh kh¸c. 2.3. Nh©n tè vÒ c«ng nghiÖp ho¸, ®« thÞ ho¸ 2.3.1. Nh©n tè vÒ c«ng nghiÖp hãa C«ng nghiÖp ho¸ (CNH) n«ng nghiÖp, n«ng th«n lµ mét qu¸ tr×nh víi néi dung chñ yÕu lµ: Trang bÞ c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho n«ng nghiÖp, n«ng th«n t¹o c¸c ®iÒu kiÖn n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, h¹ gi¸ thµnh vµ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, khai th¸c hîp lý c¸c nguån lùc. Giai ®o¹n tiÕp theo cña qu¸ tr×nh CNH lµ thùc hiÖn H§H. Thùc chÊt H§H lµ CNH ë tr×nh ®é cao h¬n. Trong ®iÒu kiÖn míi, ngµy nay CNH ë nhiÒu n­íc ®· g¾n chÆt víi H§H vµ trë thµnh qu¸ tr×nh CNH, H§H. V× vËy, trong néi dung cña CNH cã chøa ®ùng nh÷ng yÕu tè cña H§H, thùc hiÖn CNH ®ång thêi víi H§H nÒn kinh tÕ. 2.3.2. Nh©n tè vÒ ®« thÞ hãa §« thÞ hãa lµ qu¸ tr×nh biÕn ®æi vµ ph©n bè c¸c lùc l­îng s¶n xuÊt trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, bè trÝ d©n c­, h×nh thµnh, ph¸t triÓn c¸c h×nh thøc vµ ®iÒu kiÖn sèng theo kiÓu ®« thÞ ®ång thêi ph¸t triÓn ®« thÞ hiÖn cã theo chiÒu s©u trªn c¬ së hiÖn ®¹i hãa c¬ së vËt chÊt kü thuËt vµ t¨ng quy m« d©n sè. Qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa chÞu ¶nh h­ëng cña nhiÒu yÕu tè vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ, ®iÒu kiÖn x· héi còng nh­ v¨n hãa d©n téc. - H×nh th¸i biÓu hiÖn cña ®« thÞ hãa: Më réng quy m« diÖn tÝch, hiÖn ®¹i hãa vµ n©ng cao tr×nh ®é c¸c ®« thÞ hiÖn cã. - Tr×nh ®é ®« thÞ hãa ®­îc ®¸nh gi¸ theo c¸c chØ tiªu ®Þnh l­îng (diÖn tÝch c©y xanh, diÖn tÝch ®Êt ®­êng giao th«ng, diÖn tÝch nhµ, n­íc, ®iÖn, sè gi­êng bÖnh, sè m¸y ®iÖn tho¹i...) vµ c¸c chØ tiªu ®Þnh tÝnh (ChÊt l­îng h¹ tÇng kü thuËt, h¹ tÇng x· héi; tr×nh ®é v¨n minh ®« thÞ, kiÕn tróc ®« thÞ, m«i tr­êng…) 2.3.3. T¸c ®éng cña CNH vµ ®« thÞ ho¸ ®Õn trang tr¹i vµ HTXNN - §èi víi trang tr¹i: CNH, tr­íc hÕt lµ CNH ho¸ n«ng nghiÖp gióp trang bÞ c¸c c¬ së vËt chÊt cho n«ng nghiÖp trong ®ã cã trang tr¹i, gióp trang tr¹i cã ®iÒu kiÖn khai th¸c c¸c tiÒm n¨ng, lîi thÕ vµ n©ng cao søc c¹nh tranh. CNH, ®« thÞ ho¸ më réng, d©n c­ phi n«ng nghiÖp ngµy cµng t¨ng. §ång thêi víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp chÕ biÕn, nhu cÇu vÒ n«ng s¶n t¨ng lªn vÒ sè l­îng, chÊt l­îng vµ chñng lo¹i lµm më réng thÞ tr­êng cho c¸c s¶n phÈm cña c¸c trang tr¹i. Bªn c¹nh nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc, c«ng nghiÖp ho¸, ®« thÞ ho¸ còng t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c¸c trang tr¹i. Tr­íc hÕt lµ lµm gi¶m diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp. Ngoµi ra, trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh sÏ g©y nªn nh÷ng t¸c ®éng xÊu ®Õn m«i tr­êng nãi chung, m«i tr­êng tù nhiªn cña n«ng nghiÖp nãi riªng, trong ®ã cã c¸c trang tr¹i. - §èi víi c¸c HTXNN, CNH vµ ®« thÞ ho¸ võa t¹o c¬ së vËt chÊt n©ng cao n¨ng lùc ho¹t ®éng cña HTX NN, võa t¹o m«i tr­êng ho¹t ®éng cña c¸c HTXNN, tr­íc hÕt lµ HTX dÞch vô ®Çu ra cho n«ng nghiÖp. Tuy nhiªn, CNH, ®« thÞ ho¸ còng lµm t¨ng søc c¹nh tranh cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ®èi víi ho¹t ®éng cña c¸c HTXNN. Ngoµi ra, th«ng qua t¸c ®éng tíi hé n«ng d©n vµ c¸c trang tr¹i, c«ng nghiÖp ho¸, ®« thÞ ho¸ t¹o nªn nh÷ng nhu cÇu míi cña sù hîp t¸c, t¹o nh÷ng ®iÒu kiÖn h×nh thµnh c¸c HTXNN ë quy m« vµ h×nh thøc cao h¬n. 2.4. Nh©n tè vÒ nguån nh©n lùc - Kh¸i niÖm vÒ nguån nh©n lùc: Nguån nh©n lùc trong n«ng nghiÖp lµ tæng thÓ søc lao ®éng tham gia vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, bao gåm sè l­îng vµ chÊt l­îng lao ®éng. VÒ sè l­îng bao gåm nh÷ng ng­êi trong ®é tuæi (nam tõ 15 ®ªn 60 tuæi, n÷ tõ 15 ®Õn 55 tuæi vµ nh÷ng ng­êi trªn vµ d­íi ®é tuæi nãi trªn tham gia ho¹t ®éng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp). VÒ chÊt l­îng bao gåm thÓ lùc vµ trÝ lùc cña ng­êi lao ®éng, cô thÓ lµ tr×nh ®é søc khoÎ, tr×nh ®é nhËn thøc, tr×nh ®é chÝnh trÞ, tr×nh ®é v¨n ho¸, nghiÖp vô vµ tay nghÒ cña ng­êi lao ®éng. Trong giai ®o¹n ®Çu cña c«ng nghiÖp ho¸, nguån nh©n lùc trong n«ng nghiÖp cã sè l­îng lín vµ chiÕm tû träng cao trong tæng lao ®éng x· héi. Song, cïng víi sù ph¸t triÓn cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, nguån nh©n lùc trong n«ng nghiÖp vËn ®éng theo xu h­íng gi¶m xuèng c¶ t­¬ng ®èi vµ tuyÖt ®èi. - T¸c ®éng cña nguån nh©n lùc ®Õn trang tr¹i vµ c¸c HTXNN: Nguån nh©n lùc cã sù t¸c ®éng nh­ lµ yÕu tè néi sinh cña c¸c trang tr¹i vµ HTXNN. Trong ®ã ®Æc biÖt l­u ý ®Õn chÊt l­îng nguån nh©n lùc. ChØ víi lùc l­îng lao ®éng cã tr×nh ®é vÒ qu¶n lý kinh tÕ, khoa häc kü thuËt, kinh nghiÖm s¶n xuÊt kinh doanh, nh¹y bÐn, cÇn cï, cã ý chÝ, cã tham väng, c¸c trang tr¹i, HTX NN míi cã thÓ thùc hiÖn tèt c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô. Tõ ®ã cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh m¹nh mÏ cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. 2.5. Nh©n tè vÒ héi nhËp kinh tÕ 2.5.1. Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n cña héi nhËp - Chñ tr­¬ng §¹i héi IX: ”Chñ ®éng Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc theo tinh thÇn ph¸t huy tèi ®a néi lùc, n©ng cao hiÖu qu¶ hîp t¸c quèc tÕ, ®¶m b¶o ®éc lËp, tù chñ vµ ®Þnh h­íng XHCN, b¶o vÖ lîi Ých d©n téc, an ninh quèc gia, gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc, b¶o vÖ m«i tr­êng”. - Lé tr×nh héi nhËp: Võa ®Êu tranh, võa c¹nh tranh; Kh«ng qu¸ nãng véi; Kh«ng kÐo dµi; Më cöa, chiÕm lÜnh thÞ phÇn; Chia dÞch vô hµng ho¸ ra c¸c nhãm ®Ó x¸c ®Þnh thêi gian Héi nhËp; X¸c ®Þnh cã ®­îc vµ cã mÊt, nh­ng ®­îc ph¶i nhiÒu h¬n thua thiÖt. - Mét sè nhiÖm vô cÇn ®Æc biÖt quan t©m: T¨ng c­êng l·nh ®¹o cña §¶ng vµ Nhµ n­íc; KÕt hîp chÆt chÏ kinh tÕ ®èi ngo¹i víi chÝnh trÞ ®èi ngo¹i; Khai th¸c mäi nguån lùc bªn trong; TËn dông mäi nguån lùc bªn ngoµi; Ph¸t huy cao ®é lîi thÕ so s¸nh, lÊy yªu cÇu chÊt l­îng vµ gi¸ thµnh lµm th­íc ®o; N«ng nghiÖp lµ ngµnh th­êng ®­îc c¸c n­íc b¶o hé l©u dµi, trë thµnh nh÷ng khu vùc tranh chÊp th­êng xuyªn 2.5.2. N«ng nghiÖp ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. N¨m 1988, LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam ®­îc ban hµnh ®Ó thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt nam. Tõ ®ã ®Õn nay n­íc ta ®· ký HiepÑ ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng víi kho¶ng 90 n­íc trªn thÕ giíi. N¨m 1995, tham gia ASEAN, n¨m 1998 trë thµnh thµnh viªn cña APEC vµ ®ang tÝch cùc ®µm ph¸n gia nhËp WTO. Hoµ nhËp chung víi ®Êt n­íc, ngµnh n«ng nghiÖp ®ang tÝch cùc triÓn khai hµng lo¹t c¸c ho¹t ®éng hîp t¸c quèc tÕ trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc: Khoa häc kü thuËt, ®Çu t­, th­¬ng m¹i… 2.5.3. Nh÷ng t¸c ®éng cña qu¸ tr×nh héi nhËp tíi ngµnh n«ng nghiÖp Sau 20 n¨m ®æi míi vµ héi nhËp kinh tÕ n«ng nghiÖp n­íc ta ph¸t triÓn v­ît bËc. Tèc ®é t¨ng tr­ëng n«ng nghiÖp ®¹t kh¸ cao vµ liªn tôc (®¹t 4,2 %/n¨m). Nhê héi nhËp ®· thóc ®Èy n«ng nghiÖp n­íc ta ph¸t triÓn trªn c¬ së ®æi míi c«ng nghÖ, thiÕt bÞ vµ thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo n«ng nghiÖp. NhiÒu mÆt hµng n«ng s¶n ®· ®­îc t¹o dùng, ®­îc vÞ trÝ quan träng cho ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng thÕ giíi: Cµ phª, chÌ, tiªu, ®iÒu…. C¸c n«ng s¶n nhËp khÈu chÝnh : B«ng x¬, phô liÖu thuèc l¸, lóa m×, bét m×, b«ng, s÷a, dÇu thùc vËt ch­a tinh chÕ, gç nguyªn liÖu. ThÞ tr­êng xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam liªn tôc ®­îc më réng. Cã quan hÖ bu«n b¸n víi 221 n­íc vµ vïng l·nh thæ. Tuy vËy, søc c¹nh tranh trªn ph­¬ng diÖn quèc gia kÐm. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn ph­¬ng diÖn doanh nghiÖp/ngµnh, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ còng ch­a ®­îc c¶i thiÖn. 2.5.4. C¬ héi vµ th¸ch thøc cña héi nhËp kinh tÕ - Nh÷ng c¬ héi cña héi nhËp: Më réng thÞ tr­êng cho n«ng s¶n hµng ho¸; Thu hót c¸c nhµ kinh doanh, nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Õn lµm ¨n t¹i ViÖt Nam. - Nh÷ng khã kh¨n, th¸ch thøc cña héi nhËp: NÒn n«ng nghiÖp n­íc ta xuÊt ph¸t ®iÓm thÊp, quy m« s¶n xuÊt nhá bÐ, vèn ®Çu t­ thiÕu, kh«ng cã kh¶ n¨ng ®Çu t­ ¸p dông c¸c tiÕn bé kü thuËt; C«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ b¶o qu¶n n«ng l©m s¶n ch­a ®¸p øng tèc ®é ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp; H¹ tÇng th­¬ng m¹i, l­u th«ng hµng n«ng s¶n chËm ®­îc ph¸t triÓn; ThiÕu th«ng tin vÒ thÞ tr­êng vµ sù am hiÓu vÒ luËt ph¸p, chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi; Ch­a x©y dùng ®­îc ®Þnh h­íng còng nh­ c¸c chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i vÒ hµng rµo phi thuÕ quan ®¸p øng héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi (WTO). 3. Kinh nghiÖm c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi ph¸t triÓn c¸c nh©n tè míi ®Ó thóc ®Èy kinh tÕ trang tr¹i vµ HTX NN ph¸t triÓn 3.1. Kinh nghiÖm cña NhËt B¶n 3.1.1. TiÕn hµnh 2 lÇn c¶i c¸ch ruéng ®Êt, sau ®ã ban hµnh c¸c LuËt ®Ó t¹o c¬ së ph¸p lý trong triÓn khai thùc hiÖn. §Æc biÖt, n¨m 1968 ban hµnh LuËt vÒ tæ chøc l¹i n«ng nghiÖp t¹i c¸c vïng cÇn ph¸t triÓn. §Õn nay, luËt nµy vÉn cßn cã hiÖu lùc. Kinh nghiÖm cho thÊy t¸c ®éng tÝch cùc cña c¸c quy ®Þnh vÒ c¶i t¹o ®Êt n«ng nghiÖp trªn c¬ së trao quyÒn së h÷u vµ quyÒn sö dông ®Êt n«ng nghiÖp cho n«ng d©n. ChÝnh phñ ph¶i cã chÝnh s¸ch h¹n ®iÒn h¹n chÕ t×nh tr¹ng chiÕm h÷u qu¸ nhiÒu ruéng vµ b¶o vÖ quyÒn lîi cña nh÷ng ng­êi n«ng d©n nghÌo cÇn cã ®Êt s¶n xuÊt. §Æt ra yªu cÇu b¾t buéc c¸c hé n«ng d©n ph¶i cïng nhau hîp lý ho¸ c¸c h×nh thøc khai th¸c ®Êt ®Ó kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vµ ph¶i kh«ng ngõng c¶i t¹o ®Êt. 3.1.2. Thø hai, tæ chøc vµ ph¸t triÓn réng kh¾p m¹ng l­íi dÞch vô ngµnh nghÒ kinh tÕ- kü thuËt ë n«ng th«n. 3.1.3. Thø ba, ph¸t triÓn m¹nh c¸c ngµnh nghÒ truyÒn thèng, ®Æc biÖt chó ý x©y dùng hÖ thèng c¸c xÝ nghiÖp c«ng nghiÖp võa vµ nhá, c¸c c¬ së c«ng nghiÖp gia ®×nh ë n«ng th«n. 3.1.4. Thø t­, thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp. Trong ®ã ®Æc biÖt quan t©m tíi c¬ giíi ho¸ n«ng nghiÖp. NhËt B¶n rÊt chó ý ph¸t triÓn n«ng tr¹i, tõ thuÇn n«ng ®Õn n«ng- c«ng nghiÖp. N¨m 1945, sè trang tr¹i thuÇn n«ng chiÕm 53,5% vµ thu nhËp tõ n«ng nghiÖp chiÕm 71% th× ®Õn n¨m 1970, c¸c con sè t­¬ng øng lµ 15,0% vµ 20%. N¨m 1945, sè trang tr¹i võa lµm n«ng nghiÖp võa lµm c«ng nghiÖp chiÕm 46,5% vµ thu nhËp ngoµi n«ng nghiÖp chØ chiÕm 29%, th× ®Õn n¨m 1970, c¸c con sè t­¬ng tù lµ 84,4% vµ 80%. §¸ng chó ý lµ quy m« n«ng hé, ngay c¶ trong xu h­íng hiÖn ®¹i ho¸ ngµy nay, ë NhËt B¶n vÉn lµ võa vµ nhá, cã ®Õn 90% sè n«ng hé cã diÖn tÝch canh t¸c tõ 0,5ha ®Õn 2ha, chñ yÕu sö dông søc lao ®éng cña gia ®×nh. §èi víi c¸c HTX NN, ho¹t ®éng chñ yÕu lµ h­íng dÉn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ nÕp sèng gia ®×nh; C¸c ho¹t ®éng liªn quan ®Õn t­ vÊn vÒ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cho x· viªn; Giao ®Êt, tiÕp thÞ, thu mua, tÝn dông, b¶o hiÓm, chÕ biÕn, phóc lîi c«ng céng, phóc lîi cho ng­êi cao tuæi, qu¶n lý ®Êt thæ c­. Tæng doanh thu cña c¸c HTX NN vµo ®Çu thËp niªn 90 ®¹t 900 tû USD. 3.2. Kinh nghiÖm cña Hµn Quèc 3.2.1. Thø nhÊt, vÒ ®Êt ®ai: ChÝnh s¸ch qu¶n lý ®Êt n«ng nghiÖp ë Hµn quèc ®­îc h×nh thµnh dùa trªn c¬ së thõa nhËn së h÷u t­ nh©n vÒ ®Êt n«ng nghiÖp, nh­ng nhµ n­íc qu¶n lý chÆt chÏ vÒ môc ®Ých sö dông. Nhµ n­íc lu«n ®Ò ra c¸c yªu cÇu, ®ång thêi cã nhiÒu chÝnh s¸ch hç trî n«ng d©n sö dông cã hiÖu qu¶ ruéng ®Êt theo h­íng tËp trung vµ hîp lý ho¸ quy m« canh t¸c cña mçi hé n«ng s¶n xuÊt. ChÝnh phñ Hµn Quèc khuyÕn c¸o víi c¸c hé n«ng d©n r»ng, quy m« tèi thiÓu cña mét thöa ruéng canh t¸c ph¶i ®¹t trªn 1ha. 3.2.2. Hai lµ, ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng vËt chÊt theo h­íng ®« thÞ ho¸. Nhµ n­íc ®¶m b¶o cung cÊp vµ ®iÒu tiÕt tèt c¸c nh©n tè ®Çu vµo kh¸c nh­ gièng míi, ph©n bãn, thuèc trõ s©u, cho phÐp t¨ng vô, ®a d¹ng ho¸ c©y trång, vËt nu«i vµ cho phÐp th­¬ng m¹i ho¸ nÒn n«ng nghiÖp. 3.2.3. Ba lµ, ph¸t triÓn hÖ thèng xÝ nghiÖp võa vµ nhá ë n«ng th«n, ®Æc biÖt chó träng ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn. 3.2.4. Bèn lµ, t¨ng c­êng c¬ giíi ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp. Trªn ®©y lµ nh÷ng yÕu tè chñ yÕu ®Èy nhanh qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i vµ HTX NN. Trong ®ã khu vùc HTX NN kh¸ ph¸t triÓn, ho¹t ®éng trong nhiÒu lÜnh vùc nh­ tiÕp thÞ, chÕ biÕn, cung cÊp vËt t­ n«ng nghiÖp vµ hµng tiªu dïng, tÝn dông, b¶o hiÓm, l­u kho, vËn t¶i, qu¶ng canh (më réng canh t¸c).... §Õn nay, khu vùc HTX NN n¨m gi÷ 40% thÞ phÇn n«ng phÈm trong n­íc vµ trong ho¹t ®éng tÝn dông lµ mét trong nh÷ng ng©n hµng cã sè tiÒn göi lín nhÊt Hµn Quèc. §Õn hÕt 2000, héi viªn HTX NN cã kho¶ng 2.000.000 ng­êi, chiÕm h¬n 90% tæng sè n«ng d©n, tÝnh c¶ hiÖp héi HTX NN toµn quèc vµ c¸c HTX ®¬n vÞ cã tíi 70.000 nh©n viªn, ®¹t doanh thu gÇn 11 tØ USD. Ch­¬ng 2 T¸c ®éng cña c¸c nh©n tè míi tíi kinh tÕ trang tr¹i vµ HTX NN khu vùc ngo¹i thµnh Hµ Néi 1. Thùc tr¹ng kinh tÕ trang tr¹i vµ HTX NN ë Hµ néi 1.1. Thùc tr¹ng kinh tÕ trang tr¹i ë Hµ Néi 1.1.1. Kh¸i qu¸t qu¸ tr×nh h×nh thµnh kinh tÕ trang tr¹i ë Hµ Néi §Õn 2006, Hµ Néi cã 401 trang tr¹i (kÓ c¶ mét sè x· nay ®· trë thµnh ph­êng cña 2 quËn míi Long Biªn, Hoµng Mai). Trong sè ®ã cã 104 trang tr¹i trång trät (chiÕm 25,93%), 127 trang tr¹i thuû s¶n (chiÕm 34,67%), 158 trang tr¹i ch¨n nu«i (chiÕm 39,40%), 12 trang tr¹i s¶n xuÊt dÞch vô kh¸c (chiÕm 2,99%). 1.1.2. NhËn xÐt ®¸nh gi¸ 1.1.2.1. MÆt ®­îc - Gãp phÇn khai th¸c vµ sö dông tèt h¬n c¸c nguån lùc vµo ph¸t triÓn s¶n xuÊt, t¹o thªm nhiÒu viÖc lµm vµ t¨ng thu nhËp ®¸ng kÓ cho lao ®éng ë n«ng th«n. - C¸c trang tr¹i s¶n xuÊt n«ng s¶n ngo¹i thµnh ®· t¹o ra mét khèi l­îng lín vÒ n«ng s¶n hµng ho¸, gãp phÇn tÝch cùc trong qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång vËt nu«i, c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp n«ng th«n. 1.1.2.2. H¹n chÕ - §Êt ®ai cña nhiÒu trang tr¹i h×nh thµnh do thuª, m­în, kho¸n, thÇu lµm cho c¸c chñ trang tr¹i trang tr¹i ch­a thùc sù yªn t©m bá vèn ®Çu t­ l©u dµi. - S¶n phÈm hµng ho¸ cña trang tr¹i ®· cã qui m« t­¬ng ®èi lín, nh­ng chñ yÕu tiªu thô trùc tiÕp, t­¬i sèng, ch­a qua chÕ biÕn. - Tr×nh ®é v¨n ho¸, chuyªn m«n nghiÖp vô cña chñ trang tr¹i vµ ng­êi lao ®éng cßn thÊp. - HÖ thèng c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n phôc vô s¶n xuÊt N«ng nghiÖp cßn nhiÒu yÕu kÐm. §Æc biÖt lµ huyÖn Sãc S¬n. 1.2. Thùc tr¹ng c¸c HTX NN ë ngo¹i thµnh Hµ Néi 1.2.1. Kh¸i qu¸t qu¸ tr×nh h×nh thµnh c¸c HTXNN ë Hµ Néi §Õn hÕt 2005, Hµ Néi cã 343 HTX NN. Trong ®ã cã 319 HTX NN ®ang ho¹t ®éng theo LuËt (40 HTX thµnh lËp míi vµ 279 HTX NN chuyÓn ®æi) vµ 24 HTX ch­a chuyÓn ®æi, gi¶i thÓ. Theo ®¸nh gi¸ ë c¸c huyÖn, n¨m 2005 cã 18% sè HTX xÕp lo¹i kh¸, 56% sè HTX xÕp lo¹i trung b×nh, 26% sè HTX xÕp lo¹i yÕu. 1.2.2. NhËn xÐt ®¸nh gi¸ 1.2.2.1. MÆt ®­îc - M« h×nh tæ chøc chÆt chÏ, gän nhÑ h¬n, mang yÕu tè kinh tÕ hîp t¸c. - ViÖc qu¶n lý vèn, quü, tµi s¶n, c«ng nî ®­îc chó ý chÆt chÏ, th­êng xuyªn h¬n - HÇu hÕt c¸c HTX ®· tæ chøc ®­îc c¸c kh©u dÞch vô “®Çu vµo” c¬ b¶n: dÞch vô thuû n«ng, ®iÖn, khuyÕn n«ng. Mét sè HTX tæ chøc kinh doanh dÞch vô cã hiÖu qu¶: V¨n §øc, §«ng D­, Trung V¨n, TriÒu Khóc, Xu©n Ph­¬ng... 1.2.2.2. Tån t¹i - Mét sè HTX chuyÓn ®æi mang tÝnh h×nh thøc, chuyÓn biÕn chËm. NhiÒu HTX vÉn cßn mét sè ho¹t ®éng kh«ng ®óng chøc n¨ng cña HTX nh­ viÖc tæ chøc lÔ héi, viÖc hiÕu,.... - C¸n bé HTX ho¹t ®éng yÕu, nhiÒu ng­êi thiÕu g¾n bã víi HTX. - ViÖc qu¶n lý vèn, quü, tµi s¶n kÐm hiÖu qu¶ mÆc dï ®· ®­îc n©ng lªn nh­ng vÉn cßn nhiÒu bÊt cËp - S¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô cña HTX ®¹t kÕt qu¶ h¹n chÕ: Ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh ë ®a sè HTX nghÌo nµn, chØ dõng l¹i ë dÞch vô ®Çu vµo. 1.2.2.3. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn nh÷ng tån t¹i trªn: - Nguyªn nh©n kh¸ch quan: Do ¶nh h­ëng chung cña nÒn s¶n xuÊt nhá, kinh tÕ hµng ho¸ ch­a ph¸t triÓn, nhiÒu n¬i nhu cÇu hîp t¸c ë møc thÊp hoÆc khã thùc hiÖn. C¸c HTX më réng c¸c dÞch vô kh¸c khã kh¨n, nhÊt lµ dÞch vô “®Çu ra” - Nguyªn nh©n chñ quan: C«ng t¸c chØ ®¹o ch­a ®­îc quan t©m ®óng møc. NhËn thøc cña nhiÒu c¸n bé x· viªn vÒ HTX n«ng nghiÖp ch­a ®Çy ®ñ. Vèn quü cña HTX cò chuyÓn sang ch­a râ rµng, phÇn gãp vèn míi qu¸ Ýt vµ ch­a ®Çy ®ñ, ch­a t¹o thuËn lîi cho s¶n xuÊt kinh doanh, còng nh­ yªu cÇu n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. C¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch HTX ph¸t triÓn ban hµnh ch­a cô thÓ, triÓn khai chËm,. 2. §¸nh gi¸ c¸c nh©n tè míi t¸c ®éng tíi kinh tÕ trang tr¹i vµ HTX NN khu vùc ngo¹i thµnh Hµ Néi 2.1. ¶nh h­ëng cña hÖ thèng c¬ chÕ chÝnh s¸ch tíi sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ trang tr¹i vµ HTX NN 2.1.1. C¸c t¸c ®éng tÝch cùc: - T¸c ®éng ®Õn sù h×nh thµnh cña trang tr¹i vµ HTXNN : C¬ chÕ chÝnh s¸ch ®· t¸c ®éng rÊt m¹nh mÏ ®Õn sù h×nh thµnh cña c¸c trang tr¹i th«ng qua c¸c Ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ, c¸c chÝnh s¸ch giao ®Êt, giao rõng, c¸c chÝnh s¸ch vÒ vèn, vÒ gièng …. Riªng ®èi víi c¸c HTX NN, mét bé phËn lín lµ s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¸c HTXNN kiÓu cò, bé phËn kh¸c lµ s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh tæ chøc c¸c HTXNN theo m« h×nh cña HTXNN kiÓu míi. - T¸c ®éng ®Õn sù ph¸t triÓn cña trang tr¹i vµ HTXNN: B¶ng 7: §¸nh gÝa nh÷ng thuËn lîi cña chÝnh s¸ch §èi víi trang tr¹i vµ HTX NN Nh÷ng thuËn lîi Trang tr¹i HTX NN Sè ng­êi tr¶ lêi Tû lÖ % trong tæng sè Sè ng­êi tr¶ lêi Tû lÖ % trong tæng sè Vèn 135 33,75 84 28,00 Khoa häc c«ng nghÖ 77 19,25 83 27,67 §Êt ®ai 52 13,00 80 26,67 Kh¸c 32 8,00 43 14,33 Nguån: KÕt qu¶ ®iÒu tra cña ®Ò tµi 2005. Ngoµi viÖc thõa nhËn ®Þa vÞ ph¸p lý cña c¸c trang tr¹i vµ HTX NN, hÖ thèng c¬ chÕ chÝnh s¸ch còng ®· cã t¸c dông hç trî vÒ nhiÒu mÆt. Trong ®ã cã ba yÕu tè chÝnh lµ vèn, khoa häc c«ng nghÖ vµ ®Êt ®ai. §èi víi c¶ hai nhãm chñ thÓ ®Òu lµ vèn (33,75% ®èi víi c¸c trang tr¹i vµ 28% ®èi víi c¸c HTX NN). C¶ ba yÕu tè nµy ®èi víi c¸c HTX NN lµ t­¬ng ®èi ®ång ®Òu, th× ®èi víi c¸c trang tr¹i lµ cã sù kh¸c biÖt. Trong ®ã, yÕu tè ®Êt ®ai lµ thÊp nhÊt (chØ cã 13%). §iÒu nµy lµ phï hîp trong ®iÒu kiÖn c«ng nghiÖp hãa, ®« thÞ hãa hiÖn nµy (sÏ ®­îc ph©n tÝch ë phÇn sau). M«i tr­êng ph¸p lý thuËn lîi t¹o ®iÒu kiÖn cho c¶ kinh tÕ trang tr¹i vµ HTX NN thÓ hiÖn nh­ sau: (1) Thõa nhËn ®Þa vÞ ph¸p lý cña kinh tÕ trang tr¹i vµ HTX NN; (2) §Þnh h­íng cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i vµ HTX NN; (3) KhuyÕn khÝch kinh tÕ trang tr¹i vµ HTX NN ph¸t triÓn; (4) Hç trî nguån lùc cho sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña kinh tÕ trang tr¹i vµ HTX NN. 2.1.2. C¸c t¸c ®éng tiªu cùc B¶ng 8: nh÷ng khã kh¨n khi thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch Nh÷ng khã kh¨n Trang tr¹i HTX NN Sè ng­êi tr¶ lêi Tû lÖ % trong tæng sè Sè ng­êi tr¶ lêi Tû lÖ % trong tæng sè Thñ tôc 2 0,5 4 1,33 Tiªu thô 17 4,25 39 13,00 Vèn 37 9,25 62 20,67 KHKT, th«ng tin... 41 10,25 40 13,33 Kh¸c - - 18 6,00 Nguån: KÕt qu¶ ®iÒu tra cña ®Ò tµi 2005. Kh«ng chØ cã nh÷ng ¶nh h­ëng tÝch cùc, b¶n th©n hÖ thèng c¬ chÕ chÝnh s¸ch vÉn cßn nh÷ng ¶nh h­ëng tiªu cùc tíi kinh tÕ trang tr¹i vµ HTX NN. C¸c khã kh¨n chÝnh ®èi víi HTX NN lµ vèn (20,67%), khoa häc kü thuËt th«ng tin (13,33%) vµ tiªu thô (13,00%). Trong khÝ ®èi víi c¸c trang tr¹i lµ khoa häc kü thuËt th«ng tin (10,25%) vµ vèn (9,25%). Riªng khã kh¨n vÒ thñ tôc ®­îc ®¸nh gÝa thÊp, chØ cã 1,33% ®èi víi c¸c HTX NN vµ 0,5% ®èi víi c¸c trang tr¹i. Tõ ®ã, cã thÓ rót ra c¸c ®¸nh gÝa sau : - C¸c chÝnh s¸ch chËm ®­îc ban hµnh ch­a ®­îc, hoÆc kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó ®­a vµo cuéc sèng. - ViÖc triÓn khai thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch cßn nhiÒu h¹n chÕ. 2.2. ¶nh h­ëng cña nh©n tè khoa häc – c«ng nghÖ tíi sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ trang tr¹i vµ HTX NN khu vùc ngo¹i thµnh Hµ Néi 2.2.1. C¸c t¸c ®éng tÝch cùc C¸c gièng c©y trång vËt nu«i míi, còng nh­ c«ng nghÖ, quy tr×nh s¶n xuÊt hiÖn ®¹i ®­îc ¸p dông vµo s¶n xuÊt ®· gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, t¨ng thu nhËp cho c¸c chñ trang tr¹i. §a sè ng­êi ®­îc pháng vÊn ®¸nh gÝa cã t¨ng hiÖu qu¶ do ¸p dông khoa häc c«ng nghÖ. B¶ng 12: BiÕn ®éng cña kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh do t¸c ®éng Cña nh©n tè khoa häc c«ng nghÖ míi Møc thay ®æi do t¸c ®éng Sè ng­êi tr¶ lêi Tû lÖ % trong tæng sè ®¬n vÞ ®iÒu tra 1. Gi¶m 1 0,25 2. Kh«ng ®æi 26 6,50 3. T¨ng Ýt 152 38,00 4. T¨ng nhiÒu 212 53,00 5. Kh¸c 2 0,50 Kh«ng tr¶ lêi 7 1,75 Tæng sè 400 100,00 Nguån: KÕt qu¶ ®iÒu tra cña ®Ò tµi 2005. 2.2.2. C¸c t¸c ®éng tiªu cùc - ViÖc l¹m dông c¸c chÕ phÈm ®éc h¹i trong ph©n bãn, thuèc trõ s©u vµ thøc ¨n ch¨n nu«i g©y « nhiÔm m«i tr­êng, g©y ®éc h¹i cho ng­êi sö dông. - Vai trß cña c¸c tæ chøc hµnh chÝnh sù nghiÖp, c¸c doanh nghiÖp trong ¸p dông khoa häc c«ng nghÖ míi cßn h¹n chÕ - ViÖc nghiªn cøu vµ chuyÓn giao thiÕt bÞ khoa häc vµ c«ng nghÖ míi cßn rÊt h¹n chÕ. 2.3. ¶nh h­ëng cña qu¸ tr×nh CNH - §TH tíi sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ trang tr¹i vµ HTX NN khu vùc ngo¹i thµnh Hµ Néi B¶ng 14: T¸c ®éng cña CNH - §TH tíi ho¹t ®éng SXKD Cña trang tr¹i vµ HTX NN C¸c ¶nh h­ëng Trang tr¹i HTX NN Sè ng­êi tr¶ lêi Tû lÖ % trong tæng sè Sè ng­êi tr¶ lêi Tû lÖ % trong tæng sè MÊt ®Êt 158 39,50 123 41,00 Më réng thÞ tr­êng 254 63,50 157 52,33 C¶i thiÖn c¬ së h¹ tÇng 232 58,00 162 54,00 ¤ nhiÔm m«i tr­êng 245 61,25 192 64,00 C¸c t¸c ®éng kh¸c 43 10,75 37 12,33 Nguån: KÕt qu¶ ®iÒu tra cña ®Ò tµi 2005. 2.3.1. C¸c t¸c ®éng tÝch cùc - ViÖc h×nh thµnh c¸c vïng s¶n xuÊt chuyªn m«n hãa, tËp trung ®· gãp phÇn ph¸t triÓn thªm nhiÒu trang tr¹i. Tuy nhiªn, c¸c HTX NN vÉn ch­a khai th¸c ®­îc nh÷ng c¬ héi míi nµy. - Qu¸ tr×nh thñy lîi hãa diÔn ra nhanh chãng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho s¶n xuÊt nhÊt lµ trång trät. - ViÖc t¨ng c­êng ®Çu t­ cho c¸c c¬ së khoa häc kü thuËt t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®­a nhanh nh÷ng chñng lo¹i hµng hãa chÊt l­îng cao vµo s¶n xuÊt - Qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa ®· thóc ®Èy ng­êi s¶n xuÊt chuyÓn ®æi c¬ cÊu ph¶i tÝnh ®Õn lîi thÕ so s¸nh. - §« thÞ hãa ®ßi hái ph¶i n©ng cao s¶n l­îng còng nh­ chÊt l­îng nguån thùc phÈm mµ vÊn ®Ò an toµn s¶n phÈm trë thµnh yªu cÇu cÊp b¸ch. - §« thÞ hãa ®· t¹o nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®­a tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. KÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt phôc vô s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®­îc n©ng cao. 2.3.2. C¸c t¸c ®éng tiªu cùc - Qu¸ tr×nh c¬ khÝ hãa trong n«ng nghiÖp chËm, c«ng nghÖ l¹c hËu. - Tèc ®é ®« thÞ hãa vµ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ dÞch vô qu¸ nhanh, nªn lµm thay ®æi kÕt cÊu n«ng th«n vµ n«ng nghiÖp Hµ Néi, mét sè vïng quy ho¹ch bÞ ph¸ vì, ®Êt ®ai bÞ chia c¾t, « nhiÔm m«i tr­êng.... - DiÖn tÝch ®Êt giµnh cho n«ng nghiÖp gi¶m ®i nhanh chãng. 2.4. ¶nh h­ëng cña nguån nh©n lùc tíi sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ trang tr¹i vµ HTX NN 2.4.1. C¸c t¸c ®éng tÝch cùc: Nguån nh©n lùc cã chÊt l­îng ngµy cµng cao gãp phÇn ®­a c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ míi vµo c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh còng nh­ t¨ng c­êng xóc tiÕn th­¬ng m¹i, tiÕp cËn thÞ tr­êng. 2.4.2. C¸c t¸c ®éng tiªu cùc: - Sè l­îng lao ®éng t¨ng t¹o ¸p lùc lín cho ngµnh n«ng nghiÑp trong ®iÒu kiÖn c¸c ngµnh phi n«ng nghiÖp ch­a thu hót ®­îc hÕt lao ®éng d­ thõa trong n«ng nghiÖp, n«ng th«n. - ChÊt l­îng lao ®éng t¨ng lªn ®ßi hái chi phÝ cho lao ®éng t¨ng t¹o søc Ðp cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vÒ chi phÝ. - Kh¶ n¨ng thu hót lao ®éng cña c¸c ngµnh phÝ n«ng nghiÖp còng lµm t¨ng chi phÝ vÒ lao ®éng cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. 2.5. ¶nh h­ëng cña nh©n tè héi nhËp kinh tÕ tíi sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ trang tr¹i vµ HTX NN Nh×n chung møc ®é tham gia héi nhËp trùc tiÕp cña c¸c trang tr¹i vµ HTX NN cßn rÊt h¹n chÕ. Trong khi c¸c HTX NN lµ 73,67% kh«ng tham gia, th× ®èi víi c¸c trang tr¹i lµ 98,75%. B¶n th©n c¸c ho¹t ®éng cô thÓ cña trang tr¹i vµ HTX NN còng cho thÊy râ ®iÒu ®ã. §iÒu ®ã thÓ hiÖn ë biÓu sau. Riªng ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, mÆc dï kÕt qu¶ cho thÊy cã trang tr¹i vµ HTX NN tham gia nh­ng chØ lµ ho¹t ®éng gi¸n tiÕp. Ch­a cã trang tr¹i hay HTX NN nµo cã ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp. 2.5.1. C¸c t¸c ®éng tÝch cùc - Cã thÞ tr­êng tiªu thô, víi nhu cÇu ngµy cµng lín vÒ chñng lo¹i vµ chÊt l­îng. §ã kh«ng chØ lµ thÞ tr­êng Hµ Néi vµ c¶ n­íc mµ cßn c¶ thÞ tr­êng quèc tÕ. - Trªn ®Þa bµn Hµ Néi cã nhiÒu c¬ quan nghiªn cøu, doanh nghiÖp vµ c¸c tæ chøc n­íc ngoµi. Tõ ®ã t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng c­êng giao l­u, du nhËp nh÷ng gièng c©y, con ®a d¹ng vµ cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao còng nh­ nh÷ng c«ng nghÖ míi vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. 2.5.2.2. Tiªu cùc - Søc Ðp to lín khi n«ng s¶n cña ta ph¶i c¹nh tranh gay g¾t víi n«ng s¶n cña c¸c n­íc trong khu vùc. - Ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i ch­a h×nh thµnh m¹ng l­íi ®ång bé. §éi ngò c¸n bé lµm c«ng t¸c kinh tÕ ®èi ngo¹i vµ xóc tiÕn th­¬ng m¹i cßn máng vµ yÕu. TÊt c¶ nh÷ng vÊn ®Ò trªn lµm g©y kh«ng Ýt khã kh¨n cho kinh tÕ trang tr¹i vµ HTX NN trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ. 2.6. §¸nh gÝa chung Sù t¸c ®éng cña c¸c nh©n tè cã thÓ ®¸nh gÝa d­íi hai gãc ®é lµ tÝch cùc vµ tiªu cùc. Trong ®ã gãc ®é tÝch cùc lµ chñ yÕu. Tuy nhiªn, trong nh÷ng yÕu tè tÝch cùc vÉn cã nh÷ng yÕu tè cã tÝnh hai mÆt. VÊn ®Ò lµ b¶n th©n mçi trang tr¹i vµ HTX NN ph¶i biÕt c¸ch khai th¸c nh÷ng mÆt tÝch cùc. NÕu kh«ng sÏ bÞ thiÖt h¹i vµ ph¶i rót khái thÞ tr­êng. §©y còng chÝnh lµ sù chän läc cña c¬ chÕ thÞ tr­êng. 2.6.1. TÝch cùc: - Kinh tÕ trang tr¹i vµ HTX NN ®­îc thõa nhËn vÒ mÆt luËt ph¸p vµ cã mét hµnh lang ph¸p lý ®Çy ®ñ còng nh­ nh÷ng chÝnh s¸ch hç trî cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. - C¸c gièng c©y trång vËt nu«i míi, còng nh­ c«ng nghÖ, quy tr×nh s¶n xuÊt hiÖn ®¹i ®­îc ¸p dông vµo s¶n xuÊt ®· gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, t¨ng thu nhËp cho c¸c chñ trang tr¹i. - HÖ thèng c¬ së h¹ tÇng ®­îc t¨ng c­êng ®· gãp phÇn t¹o ®iÒu kiÖn cho c¶ trang tr¹i lÉn HTX NN ph¸t triÓn - ThÞ tr­êng ®­îc më réng ®ßi hái ngµy cµng cao vÒ chÊt l­îng t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c trang tr¹i vµ HTX NN ph¶i n©ng cao chÊt l­îng, ®a d¹ng hãa s¶n phÈm. - Nguån nh©n lùc cã chÊt l­îng ngµy cµng cao gãp phÇn ®­a c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ míi vµo c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh còng nh­ t¨ng c­êng xóc tiÕn th­¬ng m¹i, tiÕp cËn thÞ tr­êng. 2.6.2. Tiªu cùc - NhiÒu chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc ch­a ®­îc, hoÆc kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó ®­a vµo cuéc sèng trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n. ViÖc triÓn khai thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch cßn nhiÒu h¹n chÕ. - ViÖc l¹m dông c¸c chÕ phÈm ®éc h¹i trong ph©n bãn, thuèc trõ s©u vµ thøc ¨n ch¨n nu«i lµm t¨ng kh¶ n¨ng « nhiÔm m«i tr­êng, g©y ®éc h¹i cho ng­êi sö dông. - Do tèc ®é ®« thÞ hãa vµ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ dÞch vô qu¸ nhanh, nªn lµm thay ®æi kÕt cÊu n«ng th«n vµ n«ng nghiÖp Hµ Néi. NhiÒu vïng, th«n, x· ph¶i thay ®æi ph­¬ng h­íng s¶n xuÊt, mét sè vïng quy ho¹ch cò bÞ ph¸ vì. T×nh tr¹ng ®Êt ®ai bÞ chia c¾t, « nhiÔm m«i tr­êng n­íc, kh«ng khÝ, c©y xanh ®· ¶nh h­ëng nghiªm träng ®Õn s¶n xuÊt cña n«ng nghiÖp. NhiÒu vïng sinh th¸i l¹i thay ®æi. - DiÖn tÝch ®Êt giµnh cho n«ng nghiÖp gi¶m ®i nhanh chãng. Do ®ã quy m« s¶n xuÊt cña ngµnh trång trät ngµy cµng bÞ thu hÑp l¹i, ®ßi hái ph¶i chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång vËt nu«i, ®Çu t­ th©m canh hoÆc chuyÓn ®æi viÖc lµm. - Chi phÝ lao ®éng t¨ng t¹o søc Ðp cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp do chÊt l­îng lao ®éng t¨ng lªn vµ kh¶ n¨ng thu hót lao ®éng cña c¸c ngµnh phi n«ng nghiÖp. - Qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ g©y ra sù c¹nh tranh gay g¾n vÒ n«ng s¶n phÈm ngay trªn thÞ tr­êng trong n­íc. Ch­¬ng 3 §Þnh h­íng vµ C¸c gi¶i ph¸p ph¸t huy nh÷ng nh©n tè míi ®Ó thóc ®Èy kinh tÕ trang tr¹i vµ HTX NN ph¸t triÓn 1. C¸c ®Þnh h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i, htxnn vµ thóc ®Èy, khai th¸c c¸c nh©n tè míi 1.1. §Þnh h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i: (1) Ph¸t huy hiÖu qu¶ cña c¸c trang tr¹i hiÖn cã, ®ång thêi t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn míi cho c¸c trang tr¹i ra ®êi; (2) Ph¸t triÓn trang tr¹i theo c¸c vïng s¶n xuÊt hµng hãa tËp trung; (3) T¨ng c­êng n¨ng lùc cña chñ trang tr¹i. 1.2. §Þnh h­íng ph¸t triÓn HTX NN: (1) TiÕp tôc x©y dùng, ph¸t triÓn c¸c HTX theo m« h×nh kinh doanh ®a ngµnh, ®ång thêi ph¸t triÓn m« h×nh HTX ®Çu t­ khoa häc kü thuËt theo chiÒu s©u; (2) Ph¸t triÓn c¸c HTX theo ®Æc ®iÓm quy ho¹ch cña tõng vïng (vïng n«ng nghiÖp æn ®Þnh, vïng ®· vµ ®ang ®« thÞ hãa); (3) Cñng cè, n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng c¸c kh©u dÞch vô; (4) X©y dùng c¸c hiÖp héi nghÒ nghiÖp trong c¸c HTX, c¸c HTX cã nh÷ng ph¸p nh©n tham gia, tiÕn tíi x©y dùng liªn hiÖp c¸c HTX theo ngµnh nghÒ; (5) Cñng cè vµ ph¸t triÓn kinh tÕ tËp thÓ trong n«ng nghiÖp ph¶i xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu thùc tiÔn víi sù, chØ ®¹o chÆt chÏ, th­êng xuyªn cña c¸c cÊp uû ®¶ng, chÝnh quyÒn c¸c cÊp 1.3. §Þnh h­íng thóc ®Èy vµ khai th¸c c¸c nh©n tè míi 1.3.1. M«i tr­êng kinh tÕ – x· héi (hÖ thèng c¬ chÕ chÝnh s¸ch): + T¹o m«i tr­êng ph¸p lý vµ kinh tÕ ®Ó ph¸t triÓn n«ng nghiÖp theo h­íng ®« thÞ sinh th¸i vµ hiÖn ®¹i ho¸ n«ng th«n ngo¹i thµnh. + Khai th¸c nh÷ng m«i tr­êng ph¸p lý vµ m«i tr­êng kinh tÕ ®Ó tiÕp tôc h×nh thµnh c¸c trang tr¹i vµ HTXNN kiÓu míi. + Khai th¸c c¸c m«i tr­êng ph¸p lý vµ kinh tÕ ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c trang tr¹i vµ HTX NN. 1.3.2. Nh©n tè khoa häc – c«ng nghÖ: + Nghiªn cøu, øng dông c«ng nghÖ sinh häc theo h­íng c«ng nghÖ cao, hiÖn ®¹i. + Hoµn thiÖn c¬ chÕ, gi¶i ph¸p; ®ång thêi thö nghiÖm trªn c¸c m« h×nh. + TiÕp tôc nghiªn cøu øng dông khoa häc vµ c«ng nghÖ phôc vô ®Èy m¹nh ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i vµ c¸c HTX. + T¨ng c­êng ®Çu t­ c¬ së vËt chÊt kü thuËt ; ®µo t¹o nguån nh©n lùc; tranh thñ tiÒm lùc khoa häc c«ng nghÖ cña c¸c viÖn nghiªn cøu, c¸c tr­êng §¹i häc; më réng hîp t¸c quèc tÕ, ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh chuyÓn giao c¸c TBKT vµ c«ng nghÖ míi 1.3.3. Nh©n tè vÒ CNH - §TH + N©ng cao hÖ sè sö dông c¸c khu c«ng nghiÖp vµ khu ®« thÞ. Trong ®ã l­u ý ®Õn sù ¶nh h­ëng vÒ m«i tr­êng, vÒ hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng phôc vô n«ng nghiÖp.... + Më réng c¸c khu ®« thÞ vµ khu c«ng nghiÖp ®¸p øng yªu cÇu qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp vµ ®« thÞ ho¸, trong ®ã chó ý tíi c¶nh quan cña c¸c khu ®« thÞ. + TËp trung khai th¸c nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc nh­: ThÞ tr­êng n«ng s¶n cao cÊp, yªu cÇu ®é an toµn cao, kÕt hîp c¶ nhu cÇu vÒ vËt chÊt vµ tinh thÇn ®èi víi c¸c lo¹i n«ng s¶n vµ c¸c dÞch vô tõ n«ng nghiÖp. 1.3.4. Nh©n tè vÒ nguån nh©n lùc C¸c trang tr¹i, HTXN cÇn ®æi míi ph­¬ng thøc ho¹t ®éng, n©ng cao søc c¹nh tranh, ®Æc biÖt cã chÝnh s¸ch thu hót lao ®éng cã chuyªn m«n cao. 1.3.5. Nh©n tè héi nhËp kinh tÕ Chñ ®éng héi nhËp ®Ó khai th¸c c¸c t¸c ®éng tÝch cùc, h¹n chÕ nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc. §Þnh h­íng cho héi nhËp cña Hµ Néi mét mÆt ®ßi hái Hµ Néi ph¶i cã sù chuyÓn biÕn trong qu¶n lý ®Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña c¸c ®èi t¸c, tr­íc hÕt lµ ®µm ph¸n trong gia nhËp WTO, c¸c yªu cÇu cña AFTA. MÆt kh¸c, n«ng nghiÖp Hµ Néi ph¶i chuyÓn m×nh ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh ®èi víi mét sè s¶n phÈm xuÊt khÈu (hoa, rau ®Æc s¶n...) vµ nh÷ng n«ng s¶n tiªu thô trong n­íc, tr­íc hÕt lµ tiªu thô ngay trªn ®Þa bµn Hµ Néi ®Ó tr¸nh thua ngay trªn s©n nhµ. 2. C¸c gi¶i ph¸p hoµn thiÖn vµ ph¸t huy nh÷ng nh©n tè míi Trong thêi gian qua, c¸c nh©n tè míi ®· ph¸t huy ®­îc vai trß tÝch cùc cña m×nh. Tõ ®ã thóc ®Èy kinh tÕ trang tr¹i vµ HTX NN ph¸t triÓn. §Ó tiÕp tôc ph¸t huy vai trß cña c¸c nh©n tè míi, trong ph¹m vi ®Ò tµi, chóng t«i ®Ò nghÞ cÇn ph¶i tËp trung thùc hiÖn 8 nhãm gi¶i ph¸p chñ yÕu sau: 2.1. Gi¶i ph¸p vÒ ®Êt ®ai - §Èy nhanh tiÕn ®é cÊp giÊy chøng nhËn ®Êt ë, ®Êt ao, v­ên liÒn kÒ ë n«ng th«n vµ giÊy chøng nhËn sö dông ®Êt n«ng nghiÖp cßn l¹i. - KhuyÕn khÝch vµ thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh “dån ®iÒn, ®æØ thöa”. - T¨ng h¹n møc chuyÓn nh­îng vµ thêi h¹n cho thuª ®Êt. Cô thÓ lµ ®èi víi ®Êt c«ng Ých thêi h¹n cho thuª ®Êt nªn x¸c ®Þnh theo kÕ ho¹ch sö dông ®Êt cña UBND x·, ph­êng, thÞ trÊn”. Trong tr­êng hîp UBND x·, ph­êng 10 - 15 n¨m sau míi cã kÕ ho¹ch sö dông th× kh¶ n¨ng cho ng­êi thuª ®Õn 10 - 15 n¨m. §èi víi tr­êng hîp chuyÓn nh­îng ®Êt cÇn ®iÒu chØnh quy ®Þnh lµ: “Møc sö dông ®Êt cña mçi gia ®×nh sau khi chuyÓn nh­îng tuú vµo kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cña ng­êi sö dông”. Kh«ng nªn cã h¹n møc, qu¸ h¹n møc trªn ph¶i thuª ®Êt. - X¸c ®Þnh gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt thµnh vèn gãp vµ xö lý ®Êt ®ai cho n«ng d©n khi ®· gãp vèn b»ng quyÒn sö dông ®Êt mµ doanh nghiÖp cæ phÇn ph¸ s¶n, ngõng ho¹t ®éng. - Cho phÐp x©y dùng c«ng tr×nh trªn ®Êt trang tr¹i tuú theo quy m« vµ tÝnh chÊt ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña trang tr¹i. - T¹o ®iÒu kiÖn giao cho HTX NN nh÷ng diÖn tÝch ®Êt nhá lÎ, xen kÑt trong c¸c khu d©n c­ hoÆc c¸c vïng quy ho¹ch ®Ó HTX thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ HTX vµ phôc vô tèt h¬n cho kinh tÕ x· viªn. - §¶m b¶o lîi Ých cho n«ng d©n khi ®Òn bï ®Êt ®ai gi¶i phãng mÆt b»ng trong n«ng nghiÖp, n«ng th«n. - T¨ng c­êng qu¶n lý ®Êt ®ai. 2.2. Gi¶i ph¸p vÒ lao ®éng - Ph©n bæ lao ®éng hîp lý gi÷a c¸c, ngµnh. - Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp (bao gåm c¶ tiÓu thñ c«ng nghiÖp), dÞch vô n«ng th«n sö dông nguån nh©n lùc. - Ph¶i thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p n©ng cao tr×nh ®é v¨n hãa, tr×nh ®é kü thuËt, tr×nh ®é nghiÖp vô cña ng­êi lao ®éng. - Thành phè cÇn ®Ò ra c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ng­êi tài, ng­êi cã chuyªn m«n cao, c¸c chuyªn gia giái ®ang làm viÖc ë n¬i kh¸c vÒ c«ng t¸c còng nh­ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho gia ®×nh hä ®­îc c­ tró t¹i Hà Néi. 2.3. Gi¶i ph¸p vÒ ®Çu t­ vµ tÝn dông 2.3.1. X¸c ®Þnh møc ®Çu t­ vµ kh¶ n¨ng nguån vèn: n©ng møc ®Çu t­ b»ng nguån ng©n s¸ch cña thµnh phè lªn tõ 25-30% hµng n¨m vµ cã biÖn ph¸p tÝch cùc ®Ó huy ®éng c¸c nguån vèn kh¸c. 2.3.2. X¸c ®Þnh néi dung ®Çu t­ vµ lÜnh vùc ­u tiªn ®Çu t­ ph¸t triÓn 2.3.2.1. C¸c lÜnh vùc ­u tiªn ®Çu t­: - Ch­¬ng tr×nh chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång, ch¨n nu«i tËp trung xa khu d©n c­; nhËp vµ øng dông c¸c gièng míi; hç trî x©y dùng h¹ tÇng cho nh÷ng dù ¸n x©y dùng vïng s¶n xuÊt tËp trung; ®Çu t­ c¸c khu n«ng nghiÖp c«ng nghÖ cao. - Thùc hiÖn n¹c ho¸ ®µn lîn, ­u tiªn hoµn chØnh hÖ thèng gièng; b¶o qu¶n vµ ®ãng gãi tinh lîn ngo¹i; tiÕp tôc ®Èy m¹nh thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh s¶n xuÊt rau s¹ch. - ­u tiªn ®Çu t­ x©y dùng c¸c c¬ së giÕt mæ tËp trung, chÕ biÕn thÞt vµ rau. 2.3.2.2. X¸c ®Þnh c¬ chÕ ®Çu t­: Ph­¬ng thøc ®Çu t­ cña Thµnh phè cã thÓ trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp, th«ng th­êng qua 3 lo¹i h×nh ®Çu t­ trùc tiÕp b»ng vèn ng©n s¸ch, ®Çu t­ gi¸n tiÕp qua hÖ thèng tÝn dông vµ ®Çu t­ qua hÖ thèng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn nh­ thuÕ, trî gi¸, khuyÕn n«ng.... 2.3.2.3. C¬ chÕ huy ®éng vèn: Ngoµi nguån vèn ng©n s¸ch, cÇn cã c¬ chÕ t¹o vèn tõ quü ®Êt, khuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ bá vèn ®Çu t­, huy ®éng n«ng d©n ®ãng gãp, t¨ng c­êng c¸c quü cho n«ng d©n vay vèn, huy ®éng c¸c vèn ODA, vay Ng©n hµng thÕ giíi (WB), khuyÕn khÝch ®Çu t­ n­íc ngoµi trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp, n«ng th«n. 2.3.2.5. Thùc hiÖn c¶i c¸ch hµnh chÝnh trong ®Çu t­: §¬n gi¶n ho¸ c¸c thñ tôc vÒ qu¶n lý ®Çu t­ x©y dùng; C«ng khai ho¸ nguån vèn ®Çu t­ vµ kÕ ho¹ch ®Çu t­; Ph©n cÊp quyÕt ®Þnh ®Çu t­ cho huyÖn, së ngµnh dù ¸n cã vèn ®Çu t­ 10 tû ®ång. 2.4. Gi¶i ph¸p khuyÕn khÝch chuyÓn giao vµ ¸p dông khoa häc c«ng nghÖ míi vµo s¶n xuÊt, chÕ biÕn n«ng l©m s¶n Néi dung chuyÓn giao c«ng nghÖ gåm c¸c bÝ quyÕt c«ng nghÖ, c¸c kiÕn thøc d­íi d¹ng ph­¬ng ¸n c«ng nghÖ, c¸c gi¶i ph¸p kü thuËt, qui tr×nh c«ng nghÖ, tµi liÖu thiÕt kÕ s¬ bé vµ thiÕt kÕ kü thuËt, c«ng thøc, th«ng sè kü thuËt, b¶n vÏ, s¬ ®å kü thuËt, phÇn mÒm m¸y tÝnh, th«ng tin d÷ liÖu vÒ c«ng nghÖ chuyÓn giao; c¸c gi¶i ph¸p hîp lý ho¸ s¶n xuÊt, ®æi míi c«ng nghÖ; c¸c s¸ng chÕ, gi¶i ph¸p h÷u Ých, kiÓu d¸ng c«ng nghiÖp vµ nh·n hiÖu hµng ho¸; thùc hiÖn c¸c h×nh thøc dÞch vô hç trî chuyÓn giao c«ng nghÖ ®Ó bªn nhËn cã ®­îc n¨ng lùc c«ng nghÖ nh»m t¹o ra s¶n phÈm; c¸c m¸y mãc, thiÕt bÞ, ph­¬ng tiÖn kü thuËt kÌm theo. 2.4.1. Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ khuyÕn khÝch chuyÓn giao c«ng nghÖ. - Gi¸ trÞ cña c¸c c«ng nghÖ ®­îc chuyÓn giao: + §èi víi chuyÓn giao c«ng nghÖ s¶n xuÊt n«ng l©m nghiÖp vµ chÕ biÕn n«ng s¶n tõ n­íc ngoµi ®­îc thu tõ 0 - 5% gi¸ b¸n tÞnh s¶n phÈm dÞch vô hoÆc tõ 0 - 25% lîi nhuËn sau thuÕ thu ®­îc tõ tiªu thô s¶n phÈm dÞch vô cã ¸p dông c«ng nghÖ trong thêi h¹n hiÖu lùc cña hîp ®ång; hoÆc tõ 2 ®Õn 8% tæng vèn ®Çu t­ trong tr­êng hîp gãp vèn b»ng gi¸ trÞ c«ng nghÖ. §èi víi dù ¸n ho¹t ®éng theo luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi, gi¸ trÞ gãp vèn b»ng c«ng nghÖ kh«ng qu¸ 20% vèn ph¸p ®Þnh. + §èi víi c¸c c«ng nghÖ cao sö dông c«ng nghÖ sinh häc ®­îc øng dông theo qui m« c«ng nghiÖp ®¹t tiªu chuÈn kinh tÕ - kü thuËt tiªn tiÕn, cã ý nghÜa lín ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña c¸c x· vïng ®åi gß Sãc S¬n; c«ng nghÖ cã phÇn lín s¶n phÈm xuÊt khÈu ®­îc chuyÓn giao th× gi¸ ®­îc tÝnh b»ng 8% gi¸ b¸n tÞnh, hoÆc 30% lîi nhuËn sau thuÕ, hoÆc 10% tæng vèn ®Çu t­ trong tr­êng hîp gãp vèn b»ng c«ng nghÖ. - Thµnh phè Hµ Néi khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ ho¹t ®éng theo ph¸p luËt ViÖt Nam ®Çu t­ vµo ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ phôc vô ph¸t triÓn n«ng l©m nghiÖp vµ chÕ biÕn n«ng s¶n, bao gåm ho¹t ®éng nghiªn cøu- triÓn khai, øng dông kÕt qu¶ khoa häc vµ c«ng nghÖ, ®æi míi c«ng nghÖ, s¶n xuÊt s¶n phÈm míi; dÞch vô khoa häc… vµ ®­îc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ khuyÕn khÝch theo quy ®Þnh. 2.4.2. KhuyÕn khÝch doanh nghiÖp, hé n«ng d©n chän läc ph¸t triÓn c¸c gièng c©y trång, vËt nu«i: - Doanh nghiÖp, trang tr¹i vµ n«ng hé ch¨n nu«i gia sóc sinh s¶n ®¹t tiªu chuÈn gièng gèc th× ®­îc hç trî 30% chi phÝ vËt t­ theo ®Þnh møc. - C¸c tæ chøc, c¸ nh©n, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cã c©y ¨n qu¶ ®Æc s¶n cam Canh, b­ëi DiÔn ®¹t tiªu chuÈn c©y ®Çu dßng s¹ch bÖnh, cã nh©n gièng hµng n¨m ®­îc hç trî cho 1 c©y ®Çu dßng b»ng 30% chi phÝ vËt t­ ch¨m sãc c©y theo ®Þnh møc. - §èi víi c¸c gièng c©y trång vµ vËt nu«i míi lÇn ®Çu tiªn ®­a vµo c¸c n«ng hé ®­îc hç trî 50% gi¸ nhËp gièng. 2.4.3. ChuyÓn giao c«ng nghÖ th«ng qua ho¹t ®éng khuyÕn n«ng: §­îc hç trî kinh phÝ chuyÓn giao b»ng c¸c ho¹t ®éng tuyªn truyÒn, tËp huÊn, x©y dùng m« h×nh vµ vay vèn cña Quü khuyÕn n«ng. §­îc h­ëng phÇn thu nhËp t¨ng thªm do ¸p dông c¸c tiÕn bé kü thuËt, c«ng nghÖ míi: 5% cho t¸c gi¶ tiÕn bé kü thuËt, c«ng nghÖ míi; 10-15% cho nh÷ng ng­êi trùc tiÕp h­íng dÉn triÓn khai. 2.5. Gi¶i ph¸p hç trî vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng n«ng s¶n 2.5.1. T¨ng c­êng tæ chøc xóc tiÕn th­¬ng m¹i, th«ng tin thÞ tr­êng…: b»ng nhiÒu h×nh thøc phong phó, phï hîp víi n«ng d©n, nh­ qua hÖ thèng truyÒn thanh cña x·, huyÖn, c©u l¹c bé khuyÕn n«ng, tæ chøc héi chî, phiªn chî vÒ gièng c©y trång vËt nu«i, phiªn chî rau an toµn; tõng b­íc thùc hiÖn giíi thiÖu vµ b¸n hµng qua m¹ng, trang Website…. 2.5.2. X©y dùng hÖ th«ng l­u th«ng- ph©n phèi vµ tiªu thô n«ng s¶n trong vµ ngoµi thµnh phè:Thµnh phè hç trî cho c¸c HTX dÞch vô n«ng nghiÖp tæ chøc nhiÒu cöa hµng b¸n rau s¹ch, thÞt s¹ch t¹i néi thµnh. Thµnh lËp Trung t©m giíi thiÖu n«ng s¶n chÊt l­îng cao ë néi thµnh ®Ó th­êng xuyªn tæ chøc c¸c phiªn giao dÞch, giíi thiÖu n«ng s¶n gi÷a ng­êi s¶n xuÊt víi ng­êi tiªu dïng. 2.5.3. KhuyÕn khÝch vµ hç trî c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ cho n«ng d©n ®Ó t¹o vïng nguyªn liÖu, vïng s¶n xuÊt hµng ho¸ tËp trung vµ tiªu thô n«ng s¶n hµng ho¸ th«ng qua hîp ®ång theo QuyÕt ®Þnh 80/2002/Q§-TTg ngµy 24/6/2002 cña Thñ t­íng ChÝnh phñ. 2.5.4. Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng s¶n ®Ó t¹o vïng nguyªn liÖu, g¾n kÕt gi÷a c«ng nghiÖp chÕ biÕn víi s¶n xuÊt ®Ó thóc ®Èy n«ng nghiÖp hµng ho¸, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm. Trong ®ã, tËp trung s¬ chÕ rau qu¶ s¹ch, giÕt mæ vµ chÕ biÕn thÞt lîn, gia cÇm, thuû s¶n vµ chÕ biÕn s÷a… 2.5.5. Hç trî vµ b¶o trî s¶n xuÊt hµng ho¸: thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch hç trî n«ng d©n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸ ®èi víi mét sè c©y trång, vËt nu«i chñ yÕu. - Hç trî ®Çu vµo cho s¶n xuÊt: lËp quü dù tr÷ vËt t­ chñ yÕu ph©n bãn, thuèc trõ s©u bÖnh; Trî gi¸ c¸c lo¹i gièng gèc; Hç trî 80% sè kinh phÝ x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng cho c¸c dù ¸n x©y dùng vïng s¶n xuÊt hµng ho¸ tËp trung; Hç trî gi¸ cho c¸c lo¹i gièng hoa, thuû s¶n chÊt l­îng cao nhËp néi; c¸c lo¹i ph©n bãn vi sinh, thuèc b¶o vÖ thùc vËt vi sinh vµ th¶o méc; bao b× nh·n m¸c cho rau s¹ch; nhµ l­íi s¶n xuÊt rau an toµn cao cÊp; thiÕt bÞ kiÓm tra rau s¹ch; kho b·i vµ thiÕt bÞ b¶o qu¶n hoa, rau s¹ch; thiÕt bÞ chÕ biÕn n«ng s¶n thùc phÈm; ph­¬ng tiÖn, xe chuyªn dïng vËn chuyÓn n«ng s¶n thùc phÈm chÕ biÕn… C¸c nhµ ®Çu t­ ph¸t triÓn vïng s¶n xuÊt hµng ho¸ ®­îc vay vèn tÝn dông ­u ®·i. Khi cã thiªn tai th× ng©n s¸ch thµnh phè cÊp bï kinh phÝ ho¹t ®éng chèng thiªn tai. MiÔn thu tiÒn sö dông ®Êt cho n«ng d©n trong møc h¹n ®iÒn tõ nay ®Õn 2010 theo qui ®Þnh cña Nhµ n­íc. - Hç trî ®Çu ra cho s¶n xuÊt: Trî gi¸ s¶n phÈm ®èi víi s¶n xuÊt rau s¹ch vµ s¶n phÈm chÕ biÕn n«ng s¶n; B¶o hiÓm s¶n xuÊt cho n«ng d©n. 2.6. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp 2.6.1. C¬ cÊu ngµnh trång trät: §Õn 2010, nhãm c©y l­¬ng thùc gi¶m m¹nh xuèng chØ cßn 27% ; nhãm c©y rau, ®Ëu thùc phÈm t¨ng lªn 28,3% ; nhãm c©y ng¾n ngµy kh¸c (chñ yÕu trång hoa) ®¹t 25,8% ; nhãm c©y l©u n¨m t¨ng lªn 18,9%. C¬ cÊu trªn phï hîp víi yªu cÇu vµ xu thÕ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp Hµ Néi theo h­íng thùc phÈm víi chÊt l­îng ngµy cµng cao. Muèn vËy cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch thóc ®Èy ph¸t triÓn ®óng h­íng. TËp trung nh÷ng c©y mòi nhän: rau an toµn, hoa. 2.6.2. C¬ cÊu ngµnh ch¨n nu«i vµ thuû s¶n: Ch¨n nu«i cÇn ®­îc ph¸t triÓn m¹nh ë nh÷ng vïng xa ®« thÞ, Ýt chÞu ¶nh h­ëng cña ®« thÞ ho¸ víi nh÷ng vËt nu«i chÝnh lµ lîn n¹c, bß thÞt, gia cÇm h­íng trøng gi¸ trÞ cao. Trong ®ã träng t©m lµ lîn n¹c. TiÕp tôc ph¸t triÓn thuû s¶n, chuyÓn m¹nh nh÷ng ruéng tròng sang nu«i trång thuû s¶n víi c¸c lo¹i c¸ r« phi, t«m cµng xanh, c¸ chim tr¾ng, c¸ chÐp, c¸ tra... Cho thu nhËp lín. 2.6.3. C¬ cÊu dÞch vô trong n«ng nghiÖp: §Ó cã thÓ ®­a ho¹t ®éng dÞch vô trong n«ng nghiÖp lªn 10% vµo n¨m 2010, cÇn thùc hiÖn ®ång bé c¸c gi¶i ph¸p 2.6.4. Gi¶i ph¸p: 2.6.4.1. Quy ho¹ch: H×nh thµnh c¸c vïng s¶n xuÊt tËp trung. Thùc hiÖn dån ®iÒn, ®æi thöa ®Ó n©ng cao quy m« s¶n xuÊt. 2.6.4.2. §Çu t­ x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng: §Çu t­ 100% kinh phÝ x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng: ®­êng ®iÖn, hÖ thèng cÊp tho¸t n­íc…. Cho c¸c vïng s¶n xuÊt tËp trung theo dù ¸n theo quy ho¹ch. 2.6.4.3. Gièng: Hç trî ng©n s¸ch cho viÖc nhËp nh÷ng gièng rau, hoa, lîn, thñy s¶n míi hµng n¨m. Trî gi¸ cho ®µn lîn ®¹t tiªu chuÈn gièng gèc. §Çu t­ 100% ng©n s¸ch x©y dùng xÝ nghiÖp lîn gièng «ng bµ cña thµnh phè theo h­íng c«ng nghÖ cao, nu«i theo quy tr×nh c«ng nghiÖp. §Çu t­ 50% ng©n s¸ch x©y dùng mét sè trung t©m c«ng nghÖ cao s¶n xuÊt hoa cao cÊp, hoa lan... §Ó xuÊt khÈu. 2.6.4.4. KHKT míi: Hç trî 50% ng©n s¸ch ®Ó ®Çu t­ lµm nhµ l­íi; hÖ thèng t­íi phun; t­íi nhá giät; thuèc trõ s©u vµ ph©n bãn vi sinh, th¶o méc, c¸c thiÕt bÞ b¶o qu¶n vµ ®ãng gãi hoa. Cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch chuyÓn giao tiÕn bé kü thuËt vµo s¶n suÊt ®Ó thu hót c¸c nhµ khoa häc, kü thuËt tham gia. 2.6.4.5. ChÕ biÕn Tiªu thô: - Cã chÝnh s¸ch hç trî s¬ chÕ hoÆc chÕ biÕn rau hoa, giÕt mæ, chÕ biÕn gia sóc tËp trung theo quy m« c«ng nghiÖp. - Cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch tiªu thô c¸c lo¹i n«ng s¶n träng t©m (më cöa hµng, tæ chøc l­u th«ng, thiÕt bÞ b¶o qu¶n, bao b× nh·n m¸c...) - §Çu t­ x©y dùng c¸c chî ®Çu mèi vµ tæ chøc xóc tiÕn th­¬ng m¹i t×m kiÕm thÞ tr­êng 2.6.4.6. Tuyªn truyÒn tËp huÊn: Ng©n s¸ch ®Çu t­ 100% cho c«ng t¸c tËp huÊn, tuyªn truyÒn kü thuËt cho n«ng d©n th«ng qua hÖ thèng khuyÕn n«ng 2.6.4.7. TÝn dông: S¶n xuÊt quy m« lín ®­îc bï l·i suÊt vµ ­u tiªn vay c¸c nguån vèn tÝn dông ­u ®·i vµ Quü khuyÕn n«ng. 2.7. §æi míi vµ hoµn thiÖn kinh tÕ hîp t¸c trong n«ng nghiÖp theo h­íng ®a d¹ng ho¸ lo¹i h×nh, tù nguyÖn, phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc l­îng s¶n xuÊt 2.7.1. §æi míi tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña HTX NN hiÖn nay: - Rµ so¸t vµ ph©n lo¹i c¸c HTX, thùc hiÖn s¾p xÕp ®æi míi tæ chøc nh­ sau: + §èi víi nh÷ng HTX ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, tæ chøc tèt c¸c ho¹t ®éng dÞch vô cho kinh tÕ hé vµ kinh doanh cã l·i, nÕu kh«ng cã nhu cÇu thay ®æi qui m« HTX th× tËp trung ®Çu t­ cñng cè ph¸t triÓn, bæ sung thªm nh÷ng ngµnh nghÒ dÞch vô…Trong tr­êng hîp cÇn thiÕt cã thÓ thµnh lËp c¸c tæ, nhãm dÞch vô chuyªn s©u trong HTX hoÆc thµnh lËp thªm c¸c HTX kh¸c ®Ó ®ñ søc ®a d¹ng ho¸ ngµnh nghÒ. Thùc hiÖn tr¶ thï lao cho c¸n bé HTX theo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. + §èi víi nh÷ng HTX ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶, h×nh thøc th× tiÕn hµnh ®¹i héi x· viªn, cho ®¨ng ký l¹i x· viªn. §iÒu chØnh quy m« mét x· cã thÓ cã nhiÒu HTX kinh doanh ®éc lËp vµ ®a d¹ng ngµnh nghÒ hay chuyªn kh©u dÞch vô. KhuyÕn khÝch h×nh thµnh c¸c tæ hîp t¸c cho phï hîp víi tr×nh ®é tæ chøc vµ yªu cÇu hîp t¸c. Thùc hiÖn quyÒn tù chñ bÇu cö chñ nhiÖm, ban qu¶n trÞ vµ ban kiÓm so¸t. - Xö lý nh÷ng tån t¹i vÒ vèn quü, tµi s¶n, c«ng nî vµ thùc hiÖn tèt c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh trong HTX n«ng nghiÖp. - T¨ng c­êng qu¶n lý tµi chÝnh vµ thùc hiÖn tèt chÕ ®é kÕ to¸n ¸p dông cho HTX n«ng nghiÖp. - Rµ so¸t, bæ sung më réng ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt - kinh doanh cho phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn. MÆt kh¸c, ph¶i ®­a HTX ho¹t ®éng ®óng tÝnh chÊt lµ tæ chøc kinh tÕ, v× vËy mäi vèn, quü ®Òu phôc vô cho lîi Ých x· viªn, kinh tÕ hé vµ ®¶m b¶o ho¹t ®éng cña HTX; kh«ng chi vµ lµm thay c¸c ho¹t ®éng cu¶ chÝnh quyÒn. 2.7.2. Thùc hiÖn c¸c lo¹i h×nh hîp t¸c míi: - KhuyÕn khÝch h×nh thµnh c¸c HTX chuyªn ngµnh. - §Èy m¹nh liªn kÕt gi÷a 4 nhµ: Nhµ n­íc - Nhµ khoa häc - Nhµ doanh nghiÖp - Nhµ n«ng trong s¶n xuÊt vµ tiªu thô n«ng s¶n phÈm. 2.8. TiÕp tôc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i: CÇn nhanh chãng ban hµnh quy ®Þnh vÒ cÊp giÊy chøng nhËn trang tr¹i. 2.8.1. C¸c ®èi t­îng vµ ngµnh s¶n xuÊt ®­îc xem xÐt cÊp GiÊy chøng nhËn trang tr¹i: Hé n«ng d©n, c¸n bé c«ng nh©n viªn Nhµ n­íc vµ lùc l­îng vò trang, c¸c lo¹i hé thµnh thÞ vµ c¸ nh©n chuyªn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, nu«i trång thñy s¶n hoÆc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp lµ chÝnh cã kiªm nhiÖm ho¹t ®éng dÞch vô phi n«ng nghiÖp ë n«ng th«n. 2.8.2. Tiªu chÝ ®Þnh l­îng ®Ó x¸c ®Þnh lµ kinh tÕ trang tr¹i: Theo h­íng dÉn vÒ tiªu chÝ cña Bé N«ng nghiÖp vµ PTNT vµ Tæng côc Thèng kª 2.8.3. QuyÒn lîi vµ nghÜa vô cña hé ®­îc cÊp GiÊy chøng nhËn trang tr¹i - §­îc h­ëng c¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc vÒ ®Êt ®ai, tµi chÝnh tÝn dông vµ mét sè chÝnh s¸ch kh¸c kÌm theo NghÞ quyÕt 03 ngµy 2/2/2000 cña ChÝnh phñ. - Chñ trang tr¹i cã nghÜa vô thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ an ninh quèc phßng, trËt tù an toµn x· héi, tu©n thñ c¸c ph¸p lÖnh vÒ lao ®éng, m«i tr­êng.... 2.8.4. Yªu cÇu ®èi víi chñ trang tr¹i Chñ trang tr¹i ph¶i cã ý thøc tiÕp thu kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm ®iÒu hµnh s¶n xuÊt, ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt, tiÕp nhËn chuyÓn giao c«ng nghÖ míi vµo s¶n xuÊt; sö dông lao ®éng gia ®×nh vµ thuª lao ®éng bªn ngoµi s¶n xuÊt hiÖu qu¶ cao, cã thu nhËp v­ît tréi so víi kinh tÕ hé; ph¶i tù nguyÖn lµm ®¬n xin cÊp giÊy chøng nhËn trang tr¹i vµ tu©n thñ c¸c quy ®Þnh ë b¶n quy ®Þnh nµy. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ 1. KÕt luËn - §Ò tµi ®· ®­a ra nh÷ng luËn cø vÒ c¸c nh©n tè míi t¸c ®éng ®Õn kinh tÕ trang tr¹i vµ HTX NN trªn ®Þa bµn Hµ Néi. - §Ò tµi ®· ph©n tÝch vµ ®¸nh gÝa thùc tr¹ng kinh tÕ trang tr¹i vµ HTX NN trªn ®Þa bµn Hµ Néi còng nh­ nh÷ng mÆt ®­îc vµ ch­a ®­îc ®èi víi hai chñ thÓ nµy. - Trªn c¬ së ph©n tÝch thùc tr¹ng vµ sù t¸c ®éng cña c¸c nh©n tè míi tíi kinh tÕ trang tr¹i vµ HTX NN ®Ò tµi ®· rót ra nh÷ng ®¸nh gi¸ trªn c¶ hai mÆt lµ tÝch cùc vµ tiªu cùc. Trong ®ã gãc ®é tÝch cùc lµ chñ yÕu. Tuy nhiªn, trong nh÷ng yÕu tè tÝch cùc vÉn cã nh÷ng yÕu tè cã tÝnh hai mÆt. B¶n th©n mçi trang tr¹i vµ HTX NN ph¶i biÕt c¸ch khai th¸c nh÷ng mÆt tÝch cùc do nh÷ng yÕu tè nµy mang l¹i. - §Ò tµi ®­a ra ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i vµ HTX NN còng nh­ ®Þnh h­íng thóc ®Èy vµ khai th¸c c¸c nh©n tè míi nh»m thóc ®Èy kinh tÕ trang tr¹i vµ HTX NN ph¸t triÓn. - §Ì tµi ®­a ra 8 gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn vµ ph¸t huy nh÷ng nh©n tè míi. 2. KiÕn nghÞ 2.1. X©y dùng quy ho¹ch chi tiÕt ngµnh vµ quy ho¹ch chi tiÕt ®Õn x·, x¸c ®Þnh râ vïng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp æn ®Þnh ®Õn n¨m 2010 vµ 2020. 2.2. X©y dùng mét sè chÝnh s¸ch ®Æc thï cña n«ng nghiÖp, n«ng th«n Thñ ®« 2.3. Cñng cè vµ hoµn thiÖn bé m¸y qu¶n lý nhµ n­íc, ®æi míi ph­¬ng thøc l·nh ®¹o. 2.4. Më réng c¸c mèi quan hÖ liªn kÕt víi c¸c ngµnh trung ­¬ng, c¸c tØnh trong khu vùc. 2.5. N©ng cao ý thøc tr¸ch nhiÖm cña c¸c cÊp, c¸c ngµnh trong viÖc tæ chøc thùc hiÖn môc tiªu trªn. Chñ nhiÖm ®Ò tµi §¬n vÞ thùc hiÖn §¬n vÞ ®­îc giao kÕ ho¹ch C¬ quan qu¶n lý