Đề tài Nghiên cứu phát triển một số dịch vụ sản xuất – xuất khẩu hàng hóa trái cây đồng bằng sông Cửu Long

MỞ ĐẦU Ý nghĩa và tính cấp thiết của luận án Kinh tế Việt Nam đang trên con đường hoà nhập với nền kinh tế thế giới, nơi mà mọi hoạt động đều vận hành theo những qui ước, điều lệ, những thông lệ mang tầm vóc toàn cầu chứ không chỉ đơn thuần là địa phương cục bộ. Gia nhập Tổ chức thương mại toàn cầu – WTO là sự lựa chọn đúng và thích hợp trong giai đoạn hiện nay cho tất cả các quốc gia khi muốn hoà nhập với nền kinh tế thế giới. Trước những thách thức của quá trình hội nhập, để có thể trụ vững khi gia nhập tổ chức này, đã thúc đẩy mọi thành phần kinh tế, mọi ngành nghề đều phải tự chuyển mình và phát triển nhanh về mọi mặt, cho đến khi Việt Nam chính thức được công nhận trở thành thành viên của WTO thì các doanh nghiệp Việt Nam có thể cạnh tranh được ở mức cơ bản trước các doanh nghiệp nước ngoài có nhiều ưu thế vượt trội. Cũng những mọi ngành nghề khác, ngành nông nghiệp Việt Nam nói chung, ngành trái cây Đồng Bằøng Sông Cửu Long, đang đứng trước thách thức là vừa phải cùng hoà mình với tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế, lại vừa phải đảm bảo sự tăng trưởng về chất lượng nhằm nâng cao tính cạnh tranh trước những hàng hóa cùng loại của các quốc gia khác trên thế giới. Với sự hiểu biết ngày càng nhiều về tác dụng tích cực của hàng hóa trái cây, rau củ đối với sức khỏe con người, nhu cầu tiêu thụ những mặt hàng này ngày càng tăng, nhất là tại các thị trường phát triển trên thế giới. Trước cơ hội đó, cùng với năng lực sản xuất rất có tiềm năng của ngành trái cây Việt Nam, “ Đề án chiến lược xuất khẩu rau quả đến năm 2010” của Bộ thương mại được xây dựng với mục tiêu đạt giá trị xuất khẩu 1.000 triệu USD vào một số thị trường có chủ đích đến năm 2010 có thể được xem là một nổ lực của ngành rau quả Việt Nam nhằm thúc đẩy lượng rau quả xuất khẩu. Tuy nhiên, thực trạng về ngành rau quả của Việt Nam nói chung, chất lượng của hàng hóa trái cây Đồng Bằøng Sông Cửu Long vẫn còn đang trong tình trạng còn rất thấp chưa thể đáp ứng được yêu cầu của người tiêu dùng. Nếu không có sự tích cực chuyển biến nào kể từ thời điểm Việt Nam gia nhập WTO, thì rất khó để toàn ngành nông nghiệp Việt Nam đạt được mục tiêu tăng trưởng này. Theo nhận định của các chuyên gia thì hàng hóa trái cây Việt Nam có những loại được xem là ngon, tuy nhiên thực tế là sản lượng hàng hóa trái cây Việt Nam xuất khẩu lại có chiều hướng giảm dần. Vì sao lại có hiện tượng này? Theo nghiên cứu của tác giả và thông qua một số công trình nghiên cứu khác về trái cây thì sự giảm sút này là do yếu tố công nghệ lạc hậu, yếu tố khoa học kỹ thuật kém phát triển, chưa hình thành được những vùng nguyên liệu rộng lớn, vùng chuyên canh cây ăn trái chiến lược để có thể đủ sức đáp ứng yêu cầu xuất khẩu với khối lượng lớn, chất lượng ổn định, mặt hàng đa dạng Cho đến hiện tại, dù đã có nhiều đề tài nghiên cứu, các hội thảo chuyên đề nhằm đưa ra các giải pháp nâng cao sản lượng, chất lượng cho hàng hóa trái cây xuất khẩu, nhưng vẫn chưa có nghiên cứu nào nhìn nhận vấn đề này ở góc độ dịch vụ. Trong khi ở các nước phát triển, lĩnh vực dịch vụ cung ứng cho ngành trái cây đóng vai trò hết sức quan trọng để tạo được sức cạnh tranh cho hàng hóa trái cây trên thị trường. Hàm lượng giá trị của dịch vụ luôn đóng góp tỉ trọng lớn trong tổng giá trị hàng hóa trái cây xuất khẩu. Đồng thời một trong những điều kiện khi đàm phán với các nước thành viên để gia nhập tổ chức WTO, Việt Nam Cam kết sẽ phải mở rộng cửa ngành dịch vụ để thu hút vốn đầu tư nước ngoài sau ba năm từ khi gia nhập. Tập trung phát triển các hoạt động dịch vụ phục vụ cho hàng hóa trái cây xuất khẩu là hướng đi đúng cấp bách và cần thiết trong giai đoạn hội nhập như hiện nay nhằm nâng cao sức cạnh tranh của hàng hóa trái cây trên thị trường xuất khẩu. Ngành trái cây Việt Nam nói chung, ngành trái cây Đồng Bằøng Sông Cửu Long nói riêng đang đứng trước một thời cơ, nhưng cũng là một thử thách là làm thế nào để có thể hoàn thiện và phát triển mạnh hệ thống những dịch vụ đầu vào và dịch vụ đầu ra có liên quan đến hàng hóa trái cây xuất khẩu với chất lượng cao, để hàng hóa trái cây xuất khẩu đáp ứng được những điều kiện khắc khe của thị trường xuất khẩu. Vì vậy luận án “Nghiên Cứu Phát Triển Một Số Dịch Vụ Sản Xuất – Xuất Khẩu Hàng Hóa Trái Cây Đồng Bằng Sông Cửu Long” mà tôi chọn là nghiên cứu cần thiết và cấp bách trong giai đoạn hiện nay của ngành trái cây Đồng Bằøng Sông Cửu Long trước thời cơ và thử thách mới. ĐIỂM MỚI CỦA LUẬN ÁN ƒ Hệ thống hóa những lý thuyết về dịch vụ, dịch vụ trong nông nghiệp trong điều kiện nền kinh tế Việt Nam đang chuyển đổi từ một nền kinh tế bao cấp sang một nền kinh tế chuyển đổi trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế. Nêu bật được tầm quan trọng của dịch vụ đối với sự phát triển ngành nông nghiệp nói chung, trái cây xuất khẩu nói riêng. Việt Nam chuẩn bị gia nhập WTO, trong đó đầu tư vào lĩnh vực dịch vụ là vấn đề rất được sự quan tâm và chú ý của các quốc gia thành viên WTO, vì vậy hiểu biết về dịch vụ để có sự nhận thức rộng rãi trong các cơ quan quản lý Nhà nước, trong toàn xã hội là hết sức cần thiết nhằm tạo cơ sở vận dụng vào thực tiễn và triển khai có chất lượng các dịch vụ được cung ứng trong nông nghiệp nói chung. ƒ Đồng thời trong phần lý luận còn đề cập đến lý thuyết về cung cầu trong dịch vụ, sự can thiệp cần thiết của Chính phủ đối với những dịch vụ cần thiết cho sự phát triển nói chung của xã hội, nhưng không được sự quan tâm và đầu tư của các thành phần kinh tế khác. ƒ Thu thập những kinh nghiệm phát triển thành công các dịch vụ hỗ trợ cho sản xuất trong nông nghiệp, cho hoạt động xuất khẩu trái cây của một số nước. Đây sẽ là những kinh nghiệm qúi báu và sẽ là cơ sở tham khảo có giá trị cho việc phát triển hoạt động dịch vụ của Vùng trong thời gian đến. Kết hợp với những số liệu sơ cấp và thứ cấp làm cơ sở cho việc so sánh và phân tích thực trạng một số dịch vụ “đầu vào – đầu ra” có liên quan đến hàng hóa trái cây xuất khẩu Đồng Bằøng Sông Cửu Long trong chương 2 và một số giải pháp đề xuất trong chương 3. Đồng thời luận án cũng đã tiến hành thu thập số liệu về nhận thức và những đánh giá khách quan của các nhà vườn, nông hộ về thực trạng một số hoạt động dịch vụ. Ngoài ra trong chương 2 cũng đề cập đến những mô hình cung ứng dịch vụ trong nông nghiệp. ƒ Đề xuất hệ thống các giải pháp nhằm phát triển một số dịch vụ “đầu vào” và “đầu ra” phục vụ cho sản xuất và xuất khẩu hàng hóa trái cây. Các giải pháp này được sắp xếp theo hình thức lôgíc biện chứng trong đó kết quả của những giải pháp trước sẽ là nền tảng chất lượng cho phép thực hiện thành công các giải pháp kế tiếp. Các giải pháp sẽ tạo thành một chuỗi liên hoàn các giá trị mà kết quả cuối cùng là để phát triển thành công các hoạt động dịch vụ, tăng tính cạnh tranh và sản lượng cho hàng hóa trái cây xuất khẩu Đồng Bằøng Sông Cửu Long. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU CỦA LUẬN ÁN ƒ Nghiên cứu có hệ thống và toàn diện cơ sở lý luận về dịch vụ, dịch vụ trong nông nghiệp, những đặc điểm của dịch vụ trong nông nghiệp, vai trò của dịch vụ, phân loại dịch vụ đối với sự phát triển của ngành nông nghiệp trong đó có trái cây. ƒ Làm rõ vai trò của dịch vụ công, dịch vụ hành chính sự nghiệp đến sự phát triển của ngành nông nghiệp, qua đó đã củng cố về mặt lý luận về tầm quan trọng của loại hình dịch vụ này đối với sự phát triển của ngành trái cây, cũng như đối với hàng hóa trái cây xuất khẩu Đồng Bằøng Sông Cửu Long. ƒ Phân tích thực trạng dịch vụ bảo hiểm cho ngành trái cây, để tìm ra được nguyên nhân gốc rễ đã dẫn đến thực trạng là dịch vụ bảo hiểm chưa thể thâm nhập được vào ngành trái cây. Từ đó đề xuất giải pháp khắc phục. ƒ Đề xuất những giải pháp hoàn thiện các hoạt động dịch vụ có liên quan đến trái cây Đồng Bằøng Sông Cửu Long, nhằm đưa hoạt động các dịch vụ liên quan lên một tầm cao mới với sự chuyên nghiệp và chuyên môn hóa cao và có sự liên kết mang tính hệ thống. Đồng thời, các giải pháp được hình thành theo hướng công nghiệp hóa và chuyên môn hóa cao. Những giải pháp được đưa ra trong một hệ thống có sự liên kết chặt chẽ từ đầu vào cho đến đầu ra, dịch vụ đi trước sẽ tạo nền chất lượng cho dịch vụ sau và kết quả cuối cùng là vì sự phát triển của ngành trái cây, nâng cao chất lượng nhằm tăng mạnh sản lượng hàng hóa trái cây xuất khẩu. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU ƒ Luận án chỉ tập trung nghiên cứu vào một số dịch vụ có liên quan đến hàng hóa trái cây xuất khẩu Đồng Bằøng Sông Cửu Long. Tuy nhiên vì hoạt động dịch vụ liên quan đến hàng hóa trái cây xuất khẩu có phạm vi rất rộng, luận án chỉ tập trung vào một số dịch vụ mà tác giả cho rằng cần thiết và cốt lõi. Những hoạt động dịch vụ như giao nhận ngoại thương, vận tải, bưu chính viễn thông, tài chính – tín dụng, ngân hàng đã được nhiều nghiên cứu khoa học khác phân tích và đề xuất những giải pháp khả thi. Đồng thời, qua nghiên cứu điều tra, tác giả đã nhận định một số dịch vụ khác có ảnh hưởng đến ngành sản xuất trái cây Đồng Bằøng Sông Cửu Long, cần tập trung phát triển trước. Vì vậy những dịch vụ kể trên sẽ không đưa vào phạm vi nghiên cứu của luận án này. Đồng thời, lĩnh vực chế biến trái cây cũng sẽ không được đề cập nghiên cứu sâu, vì hiện nay vấn đề hóa chất dùng bảo quản trái cây chế biến đang còn nhiền tranh luận về tác dụng phụ giữa các nhà khoa học trên thế giới. ƒ Đối với thị trường nội địa, cũng sẽ không thuộc phạm vi nghiên cứu của luận án này. Phạm vi nghiên cứu chủ yếu tập trung tại vùng Đồng Bằøng Sông Cửu Long, đặc biệt là ở những Tỉnh có sự phát triển về sản xuất cây ăn quả có tiềm năng như Tiền Giang, Vĩnh Long, Bến Tre, Cần Thơ. Các cơ quan, tổ chức như Viện cây ăn quả, Sở Thương mại, sở nông nghiệp và phát triển nông thôn trên địa bàn Đồng Bằøng Sông Cửu Long cũng thuộc phạm vi nghiên cứu của luận án. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Tác giả đã sử dụng phương pháp lôgíc biện chứng và lôgíc lịch sử để phân tích, nhận định thực trạng một số dịch vụ phục vụ cho trái cây xuất khẩu. Để giải quyết những thực trạng đang tồn tại của hoạt động dịch vụ có liên quan, luận án đã sử sụng những phương pháp cụ thể như sau: Trong chương 1, tác giả đã sử dụng phương pháp thu thập, tập hợp diễn giải lý thuyết về dịch vụ, dịch vụ trong nông nghiệp, lý thuyết cung cầu dịch vụ và dùng những phương pháp này kết hợp với phương pháp điều tra xã hội, điều tra thực tế để thu thập những kinh nghiệm của một số nước. Trong chương 2 đã sử dụng phương pháp điều tra xã hội, phân tích số liệu đã thu thập, cùng với sử dụng các số liệu thứ cấp của các cơ quan quản lý Nhà nước để minh chứng cho thực trạng của các đối tượng được nghiên cứu. Trong chương 3 đã dùng phương pháp dự báo, phương pháp chuyên gia để xác định những quan điểm và cơ sở đề xuất giải pháp. Đồng thời, tác giả đã sử dụng phương pháp lôgíc hình thức đề xuất những giải pháp phát triển một số dịch vụ sản xuất và xuất khẩu hàng hóa trái cây Đồng Bằøng Sông Cửu Long. Thông tin và số liệu thứ cấp được sử dụng trong luận án được thu thập từ những nguồn sách, báo chí, Internet, các hội thảo chuyên đề, các đề tài nghiên cứu khoa học. Kết hợp với những thông tư, quyết định, văn bản niên giám, báo cáo tổng hợp được ban hành của các cơ quan Nhà nước. Thông tin sơ cấp được thu thập từ những điều tra của tác giả tại các Tỉnh Đồng Bằøng Sông Cửu Long với các nhà vườn, nhà nông và ngay cả một số cán bộ quản lý Nhà nước. Kết hợp đi tham quan nhiều hội chợ triển lãm về nông nghiệp Vùng Đồng Bằøng Sông Cửu Long trong giai đoạn 2002 – 2004. Tác giả cũng tham gia trong các chuyến đi của Liên minh Hợp tác xã Việt Nam tại Singapore, Thái Lan, Malaysia, Đài Loan Số liệu sơ cấp và thứ cấp được sử dụng trong luận án thu thập trong giai đoạn 2001 – 2005.

pdf173 trang | Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 2403 | Lượt tải: 2download
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Nghiên cứu phát triển một số dịch vụ sản xuất – xuất khẩu hàng hóa trái cây đồng bằng sông Cửu Long, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
g. Vôùi nhöõng chính saùch öu ñaõi cuûa Nhaø nöôùc ñoái vôùi moâ hình HTX thì vieäc kieåm soaùt möùc giaù phuø hôïp laø ñieàu coù theå thöïc hieän ñöôïc. Thoâng qua hình thöùc naøy, giaù caû vaät tö trang thieát bò treân thò tröôøng seõ ñöôïc kieåm soaùt toát. ƒ Hieäu quaû döï kieán ñaït ñöôïc Giaûm chi phí ñaàu vaøo trong saûn xuaát do giaù cung caáp vaät tö trang thieát bò coù lieân quan ñeán saûn xuaát traùi caây ñöôïc kieåm soaùt. Naâng cao yù thöùc trong vieäc söû duïng phaân boùn, thuoác baûo veä thöïc vaät cuûa ngöôøi daân keát hôïp vôùi baûo veä toát moâi tröôøng töï nhieân, nhöng vaãn saûn xuaát ñaït ñöôïc naêng suaát vaø chaát löôïng cao. 3.3.1.4. DÒCH VUÏ BAÛO HIEÅM ƒ Muïc tieâu Taïo söï an taâm cho nhaø vöôøn trong vieäc saûn xuaát traùi caây cung caáp cho hoaït ñoäng xuaát khaåu. Ña daïng hoùa caùc saûn phaåm baûo hieåm ñaùp öùng cho hoaït ñoäng saûn xuaát vaø xuaát khaåu haøng hoùa traùi caây. ƒ Caùc bieän phaùp thöïc hieän Phaûi xaùc ñònh baûo hieåm cho ngaønh traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long khoâng chæ laø coâng vieäc rieâng cuûa doanh nghieäp baûo hieåm hay cuûa nhaø vöôøn, maø coù söï chung vai gaùnh vaùc cuûa toaøn xaõ hoäi, ñöôïc cuï theå hoùa baèng nhöõng - 146 - chính saùch cuûa Nhaø nöôùc. Cô cheá chính saùch cuõng nhö haønh lang phaùp lyù cho kinh doanh baûo hieåm caàn ñöôïc kieän toaøn, nhaèm ñaûm baûo quyeàn lôïi cuûa caû hai beân vaø phuø hôïp vôùi tieán trình hoäi nhaäp töø ñoù taïo neân böôùc chuyeån môùi cho thò tröôøng. Caùc coâng ty baûo hieåm, trong ñoù Baûo Vieät ñoùng vai troø ñaàu taøu trong vieäc hình thaønh chuoãi caùc saûn phaåm baûo hieåm phuø hôïp vôùi tình hình phaùt trieån cuûa ngaønh traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long. Caùc coâng ty baûo hieåm phaûi hôïp taùc chaët cheõ vôùi Hoäi ñoàng trong vieäc cung öùng saûn phaåm baûo hieåm vì: Coù theå haï thaáp ñöôïc caùc ruûi ro trong kinh doanh, do caùc vuøng qui hoaïch, vuøng chuyeân canh traùi caây vôùi dieän tích roäng lôùn, coù söï lieân keát chaët cheõ giöõa Nhaø nöôùc – nhaø khoa hoïc – nhaø noâng – nhaø doanh nghieäp. Caùc xaõ vieân trong heä thoáng ñöôïc söï hoã trôï veà kyõ thuaät canh taùc, höôùng daãn caùc kyõ thuaät hieän ñaïi, ñöôïc hoã trôï, trôï giaù trong vieäc öùng duïng nhöõng coâng ngheä môùi vaøo saûn xuaát nhaèm giaûm thieåu caùc ruûi ro trong saûn xuaát traùi caây. Vì vaäy chaát löôïng cuûa traùi seõ toát hôn, toån thaát trong toaøn boä quaù trình ñeå taïo ra haøng hoùa traùi caây seõ giaûm ñi raát nhieàu, laøm taêng giaù trò cho haøng hoùa traùi caây. Ñaây chính laø ñieåm maáu choát ñeå caùc nhaø baûo hieåm an taâm khi tham gia vaøo thò tröôøng naøy. Ñeå naâng cao tính khaû thi cuûa caùc saûn phaåm baûo hieåm ñöôïc cung öùng, caàn tính giaù baùn caùc saûn phaåm baûo hieåm phuø hôïp vôùi tuùi tieàn cuûa caùc nhaø vöôøn. Trong thôøi gian ñaàu neân phaùt trieån caùc saûn phaåm lieân quan ñeán nhöõng lónh vöïc maø ngaønh traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long ñang coù lôïi theá, coù ñoä ruûi ro thaáp nhö: baûo hieåm saâu beänh cho traùi caây ñöôïc troàng trong nhaø löôùi, coù thöïc hieän caùc kyõ thuaät bao traùi, baûo ñaûm giaù baùn trong caùc hôïp ñoàng xuaát khaåu haøng hoùa traùi caây cuûa Vuøng…. Taêng cöôøng tuyeân truyeàn nhöõng lôïi ích khi mua caùc saûn phaåm baûo hieåm. Veà phía caùc nhaø vöôøn, xaõ vieân cuõng phaûi coù söï chuyeån ñoåi veà maët nhaän thöùc, haønh söû vaø trung thöïc. Ñeå laøm ñöôïc ñieàu naøy, coâng taùc giaùo duïc ñaøo taïo - 147 - khoâng chæ veà kyõ thuaät maø caû veà trình ñoä vaên hoùa trong coäng ñoàng daân cö laø raát caàn thieát. ƒ Hieäu quaû döï kieán ñaït ñöôïc Taïo söï an taâm cho nhaø vöôøn, thuùc ñaåy söï tham gia nhieät tình cuûa nhaø vöôøn vaøo heä thoáng HTX. Ñaûm baûo cho söï phaùt trieån oån ñònh vaø beàn vöõng cuûa ngaønh traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long, goùp phaàn naâng cao chaát löôïng haøng hoùa traùi caây xuaát khaåu. 3.3.2. NHÖÕNG GIAÛI PHAÙP PHAÙT TRIEÅN MOÄT SOÁ DÒCH VUÏ XUAÁT KHAÅU HAØNG HOÙA TRAÙI CAÂY ÑBSCL 3.3.2.1. DÒCH VUÏ CHEÁ BIEÁN ƒ Muïc tieâu Hình thaønh moái lieân heä chaët cheõ giöõa nhöõng nhaø maùy cheá bieán vaø ngöôøi saûn xuaát. Naâng cao chaát löôïng cheá bieán thoâng qua naâng cao chaát löôïng coâng ngheä vaø chaát löôïng nguyeân lieäu ñaàu vaøo ƒ Caùc böôùc thöïc hieän Xaùc laäp nhöõng vuøng nguyeân lieäu daønh cho coâng nghieäp cheá bieán. Vì nguyeân lieäu traùi caây daønh cho cheá bieán khoâng ñoøi hoûi cao nhö khi duøng töôi maø chæ caàn coù naêng suaát cao, vì vaäy neân thaønh laäp nhöõng vuøng qui hoaïch rieâng naøy coù lôïi theá vöøa ñeå taïo ñieàu kieän môû roäng vuøng qui hoaïch, vöøa ñeå giaûm chí phí saûn xuaát. Hoäi ñoàng seõ hình thaønh heä thoáng lieân keát vôùi caùc nhaø maùy cheá bieán trong vuøng. Hoäi ñoàng seõ ñaùp öùng nhu caàu nguyeân lieäu theo yeâu caàu cuûa nhaø maùy thoâng qua caùc HTX, caùc ñôn vò lieân keát thuoäc heä thoáng cuûa Hoäi ñoàng. Vieäc thu mua nguyeân lieäu cuûa nhaø maùy phaûi ñöc thöïc hieän theo giaù thò tröôøng, traùnh kyù hôïp ñoàng theo giaù coá ñònh. - 148 - Trong tröôøng hôïp caàn thieát, quó hoã trôï cuûa Hoäi ñoàng seõ can thieäp nhaèm taïo söï oån ñònh vaø duy trì moái quan heä giöõa nhaø noâng vaø nhaø cheá bieán thoâng qua hình thöùc hoã trôï giaù. Nhöõng nhaø maùy cheá bieán coù thaønh tích saûn xuaát vaø xuaát khaåu ñaït yeâu caàu cuûa Hoäi ñoàng seõ ñöôïc xaây döïng trôû thaønh nhöõng “ñaàu taøu” trong cheá bieán thuoäc heä thoáng cuûa Hoäi ñoàng vaø seõ ñöôïc hoã trôï thoâng qua nhöõng chöông trình naâng cao trình ñoä khoa hoïc coâng ngheä, coâng ngheä saûn xuaát sinh hoïc môùi … ƒ Döï baùo keát quaû ñaït ñöôïc Ñaûm baûo nguoàn nguyeân lieäu oån ñònh cho nhaø maùy cheá bieán. Thaét chaët moái lieân keát nhaø Nhaø nöôùc – nhaø khoa hoïc - doanh nghieäp – nhaø noâng. Taïo söï yeân taâm trong hoaït ñoäng saûn xuaát traùi caây cuûa nhaø vöôøn. 3.3.2.2. CHÔÏ ÑAÀU MOÁI ƒ Muïc tieâu Ñöa daàn caùc chôï ñaàu moái traùi caây vaøo maïng löôùi quaûn lyù vaø lieân keát cuûa Hoäi ñoàng, nhaèm vaän haønh coù hieäu quaû maïng löôùi chôï ñaàu moái trong toaøn Vuøng. Taïo ñieàu kieän phaùt trieån maïnh caùc dòch vuï ñi keøm vôùi hoaït ñoäng cuûa chôï ñaàu moái nhö cung caáp thoâng tin thò tröôøng, bao goùi, baûo quaûn kho laïnh, laøm thuû tuïc xuaát haøng, sô cheá, cheá bieán… nhaèm taïo ñieàu kieän toát nhaát cho haøng hoùa traùi caây coù theå vöôn ñeán nhöõng thò tröôøng xuaát khaåu xa hôn. Kieåm soaùt chaát löôïng traùi caây löu thoâng khi tieâu thuï thoâng qua heä thoáng chôï. Daàn taïo thoùi quen cho caùc nhaø vöôøn, noâng hoä baùn saûn phaåm cuûa mình thoâng qua heä thoáng cuûa chôï ñaàu moái ƒ Caùc böôùc thöïc hieän - 149 - Vôùi nhöõng chôï ñaàu moái ñaõ ñöôïc xaây döïng caàn phaûi xem xeùt laïi veà tính phuø hôïp. Coù theå tieáp tuïc hoaëc chuyeån muïc ñích söû duïng. Tröôøng hôïp tieáp tuïc (neáu phuø hôïp vôùi qui hoaïch toång theå) thì Hoäi ñoàng neân khuyeán khích ñòa phöông neân tieáp nhaän theâm voán goùp töø nhieàu nguoàn khaùc nhau ñeå tieáp tuïc xaây döïng cô sôû haïng taàng ñaùp öùng ñuû dòch vuï caàn thieát cuûa chôï ñaàu moái, ñaùp öùng ñöôïc vai troø laøm ñaàu moái taäp hôïp haøng hoùa traùi caây phuïc vuï xuaát khaåu. Trong tröôøng hôïp xaây môùi theo qui hoaïch, seõ keâu goïi söï tham gia cuûa caùc thaønh phaàn kinh teá, nhaát laø caùc nhaø vöôøn, noâng hoä tham gia. Giaù giao dòch traùi caây taïi chôï seõ khoâng ñöôïc thaáp hôn giaù saøn qui ñònh, traùnh söï caïnh tranh khoâng laønh maïnh, laøm luûng ñoaïn heä thoáng. Heä thoáng kho laïnh, thuû tuïc haûi quan, kho ngoaïi quan, ñoùng goùi vaø caû vieäc sô cheá cuõng caàn phaûi ñöôïc thieát keát ñaày ñuû nhaèm naâng cao tính dòch vuï ôû möùc cao nhaát. Chaát löôïng traùi caây seõ ñöôïc kieåm tra laàn nöõa nhaèm ñaûm baûo chaát löôïng traùi caây phaûi ñaït yeâu caàu chung. Phaûi löu maãu traùi caây taïi chôï theo töøng thaùng, töøng chuyeán haøng xuaát. Trong chôï neân coù trung taâm thoâng tin ñeå coù theå cung caáp thoâng tin giaù caû cuûa caùc thò tröôøng treân theá giôùi, giaù caû thò tröôøng trong nöôùc. Ngoaøi ra trung taâm cuõng seõ ghi nhaän yeâu caàu veà vieäc kyù göûi haøng hoùa, löu kho laïnh, laøm thuû tuïc xuaát haøng, löu kho ngoaïi quan… sau ñoù trung taâm seõ chuyeån ñeán nhöõng boä phaän dòch vuï chöùc naêng ñaùp öùng caùc yeâu caàu. Ban quaûn lyù chôï, Ban xuùc tieán thöông maïi vaø thò tröôøng xuaát khaåu thuoäc Hoäi ñoàng thöïc hieän cung öùng dòch vuï lieân heä vôùi caùc khaùch haøng tieàm naêng trong vaø ngoaøi nöôùc ñeå ñaøm phaùn, thöông thaûo xuùc tieán baùn haøng. Thuø lao thanh toaùn theo tæ leä % treân doanh soá baùn haøng. - 150 - Ngoaøi ra Ban quaûn lyù chôï cuõng phaûi thöïc hieän vieäc baùn haøng döôùi hình thöùc ñaáu giaù treân maïng. Ban quaûn lyù chôï phaûi chòu traùch nhieäm veà chaát löôïng loâ haøng ñöôïc ñaáu giaù treân maïng. Haøng hoùa cung caáp ra thò tröôøng phaûi coù giaáy xaùc nhaän cuûa Ban quaûn lyù chôï veà caùc tieâu chí chaát löôïng haøng hoùa. Ban quaûn lyù seõ ñoùng vai troø kieåm tra chaát löôïng taát caû haøng hoùa thoâng qua chôï ñaàu moái. Coù nhö vaäy chaát löôïng haøng hoùa traùi caây khi ñöa ra thò tröôøng môùi ñaûm baûo ñöôïc chaát löôïng. Ñaây laø hình thöùc baûo veä thöông hieäu, baûo veä traùi caây xuaát khaåu Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long. Tieán ñeán vieäc taát caû haøng hoùa traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long xuaát ra thò tröôøng phaûi coù daáu kieåm dòch cuûa heä thoáng caùc Ban quaûn lyù chôï ñaàu moái. Heä thoáng caùc chôï ñaàu moái cuõng phaûi trang bò nhöõng thieát bò, duïng cuï, hoùa chaát caàn thieát ñeå thöïc hieän ñöôïc coâng taùc giaùm ñònh haøng hoùa traùi caây ñöôïc chính xaùc vaø hieäu quaû. Dòch vuï chaêm soùc, baûo döôõng vaø thu hoaïch traùi caây caàn phaûi lieân keát vôùi chôï ñaàu moái, vôùi Hoäi ñoàng trong vieäc thu mua vaø vaän chuyeån ñeán chôï ñaàu moái cho nhöõng nhaø vöôøn coù nhu caàu. Vieäc thu mua vaø vaän chuyeån phaûi ñöôïc thöïc hieän vôùi soá löôïng lôùn ñeå coù theå ñaït ñöôïc hieäu quaû kinh doanh. 3.3.2.3. XAÂY DÖÏNG THÖÔNG HIEÄU – XUÙC TIEÁN HOAÏT ÑOÄNG TIEÁP THÒ HAØNG HOÙA TRAÙI CAÂY XUAÁT KHAÅU ƒ Muïc tieâu Phaùt trieån veà soá löôïng thöông hieäu haøng hoùa traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long döïa treân neàn taûng chaát löôïng. Baûo hoä quyeàn lôïi hôïp phaùp cuûa haøng hoùa traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long treân thò tröôøng. Thu huùt söï chuù yù cuûa ngöôøi tieâu duøng trong vaø ngoaøi nöôùc ƒ Caùc coâng vieäc caàn thöïc hieän - 151 - Nhöõng saûn phaåm ñaït ñöôïc chaát löôïng vaø coù naêng löïc cung öùng (sau khi ñaõ ñöôïc kieåm tra) laø coù ñuû ñieàu kieän ñaêng kyù thöông hieäu. Caùc saûn phaåm ñaêng kyù thöông hieäu nhaát thieát phaûi coù nguoàn goác xuaát phaùt töø nhöõng Vuøng ñaõ qui hoaïch, coù chaát löôïng oån ñònh; kim ngaïch xuaát khaåu taêng ñeàu moãi naêm.... Thaønh laäp toå tö vaán xaây döïng thöông hieäu tröïc thuoäc Hieäp hoäi traùi caây Vieät Nam ñeå tö vaán höôùng daãn thuû tuïc ñaêng kyù thöông hieäu. Hoäi ñoàng seõ toå chöùc caùc chöông trình xuùc tieán thöông maïi ñònh kyø trong vaø ngoaøi nöôùc theo nguyeân taéc taäp trung vaøo nhöõng thò tröôøng theá maïnh vaø tieàm naêng cuûa Vuøng tröôùc. Noäi dung cuûa chöông trình xuùc tieán thöông maïi bao goàm tham gia hoäi chôï, quaûng baù haøng hoùa qua trang web, lieân keát vôùi caùc ñôn vò du lòch toå chöùc nhöõng chuyeán du lòch sinh thaùi… Caàn phaûi toå chöùc ruùt kinh nghieäm, ñaùnh giaù hieäu quaû cuûa chöông trình, laøm cô sôû ñeå coù söï hoã trôï tieáp. Caùc ñôn vò ñöôïc hoã trôï phaûi coù thaønh tích saûn xuaát vaø xuaát khaåu toát. Nhöõng hoã trôï naøy cuõng phaûi döïa treân nhöõng yeâu caàu cuûa WTO veà hoã trôï, taøi trôï cuûa chính phuû. Xaây döïng maïng löôùi quan heä vôùi caùc tham taùn thöông maïi taïi caùc nöôùc moät caùch thöôøng xuyeân, coù chính saùch ñoäng vieân nhöõng tham taùn coù söï hoã trôï hieäu quaû. Hoäi ñoàng khuyeán khích vaø keát hôïp vôùi caùc thaønh phaàn kinh teá trong vaø ngoaøi nöôùc xaây döïng nhöõng trung taâm thöông maïi hoaëc phoøng giôùi thieäu saûn phaåm taïi nhöõng thò tröôøng xaùc ñònh laø coù tieàm naêng. ƒ Döï baùo keát quaû ñaït ñöôïc Haøng hoùa traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long seõ ñöôïc nhieàu khaùch haøng bieát ñeán. Taêng tính caïnh tranh cuûa haøng hoùa traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long treân thò tröôøng xuaát khaåu. - 152 - Caùc ñôn vò caù nhaân sôû höõu thöông hieäu seõ coù ñöôïc ñoäng cô thuùc ñaåy baèng moïi caùch ñeå baûo veä söï beàn vöõng cuûa thöông hieäu. Löôïng xuaát khaåu haøng hoùa traùi caây seõ taêng vaø seõ taùc ñoäng tích cöïc trôû laïi cho vieäc phaùt trieån caùc dòch vuï saûn xuaát vaø xuaát khaåu ngaøy caøng phong phuù vaø hoaøn thieän hôn. 3.3.3. MÔÛ ROÄNG THÒ TRÖÔØNG TREÂN CÔ SÔÛ PHAÙT TRIEÅN VAØ NAÂNG CAO CHAÁT LÖÔÏNG DÒCH VUÏ 3.3.3.1. GIAÛI PHAÙP CHUNG Döïa treân nhöõng öu theá veà chuûng loaïi traùi caây cuûa Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long, caàn phaûi nhaän dieän thò tröôøng xuaát khaåu chuû löïc nhaèm xaây döïng thaønh coâng chieán löôïc phaùt trieån cho töøng maët haøng cuï theå. Tuøy töøng thò tröôøng maø xaùc ñònh loaïi hình dòch vuï caàn phaûi taäp trung vaø phaùt trieån troïng taâm. Traùch nhieäm cuûa caùc cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc (Boä thöông maïi, Boä NN&PTNT) caàn cung caáp: ƒ Thoâng tin veà thò tröôøng veà cô cheá quaûn lyù nhaäp khaåu cuûa nöôùc nhaäp khaåu, thoâng tin veà bieán ñoäng cung caàu giaù caû traùi caây cuûa töøng thò tröôøng, thoâng tin veà ñoái thuû caïnh tranh treân trang web daønh rieâng cho quaûng baù traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long. ƒ Xuùc tieán thöông maïi thoâng qua caùc hoaït ñoäng nhö: toå chöùc trieån laõm, hoäi nghò khaùch haøng, tieáp thò tröïc tieáp. ƒ Lieân heä phoøng Thöông maïi cuûa caùc nöôùc ñeå nhôø hoï cung caáp thoâng tin veà thöông maïi. Ñaây laø ñaàu moái raát quan troïng, coù theå hoã trôï doanh nghieäp trong vieäc xuùc tieán thöông maïi. Chaúng haïn phoøng Thöông maïi Chaâu AÂu (Euro Cham). Vaên phoøng naøy coù theå giuùp ñöa haøng maãu, laáy thoâng tin cuûa nhaø xuaát khaåu ñeå giôùi thieäu hoï vôùi caùc ñoái taùc khaùc. Ñoàng thôøi, nhaø xuaát khaåu coù theå ñaêng kyù laøm thaønh vieân cuûa Euro Cham khi muoán xaâm nhaäp vaøo thò tröôøng naøy. Hieän taïi môùi chæ coù khoaûng 10% - 153 - doanh nghieäp Vieät Nam (trong ñoù khoaûng 60% caùc doanh nghieäp Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long) laø thaønh vieân cuûa Euro Cham. Khi ñaõ laø thaønh vieân cuûa toå chöùc naøy, caùc doanh nghieäp seõ nhaän ñöôïc söï hoã trôï raát tích cöïc töø phía Euro Cham nhö thuû tuïc ra nöôùc ngoaøi nhanh hôn, khoâng maát tieàn ñeå thueâ caùc saïp haøng… Theo con soá thoáng keâ cuûa Euro Cham, ñeán nay 70% caùc doanh nghieäp chaâu AÂu ñaàu tö vaøo Vieät Nam ñeàu thöïc hieän hình thöùc lieân keát, lieân doanh, ñaây cuõng laø tín hieäu toát caùc caùc ñôn vò tröïc thuoäc Hoäi ñoàng coù theå lieân keát, lieân doanh vôùi caùc doanh nghieäp Chaâu AÂu döôùi söï baûo trôï cuûa Hoäi ñoàng, traùnh ñeå phía Vieät Nam rôi vaøo theá bò ñoäng. ƒ Taïo ñieàu kieän ñeå caùc ñôn vò kinh doanh traùi caây ñöôïc lieân doanh lieân keát vôùi caùc doanh nghieäp nöôùc nhaäp khaåu. Lieân doanh lieân keát seõ coù nhöõng theá maïnh sau: 9 Coù theå hieåu roõ thò tröôøng nhaäp khaåu hôn, tích luõy nhieàu kinh nghieäm hôn veà thò tröôøng nhaäp khaåu. 9 Coù theå taêng saûn löôïng haøng nhaäp khaåu vaøo thò tröôøng naøy thuaän lôïi hôn. 3.3.3.2. GIAÛI PHAÙP DÒCH VUÏ CHO TÖØNG THÒ TRÖÔØNG a. EU EU goàm 25 thò tröôøng quoác gia, moãi thò tröôøng laïi coù nhöõng ñaëc ñieåm tieâu duøng rieâng. Tuy nhieân caùc nöôùc thaønh vieân ñeàu laø nhöõng quoác gia chuû yeáu naèm ôû khu vöïc Taây vaø Baéc AÂu neân coù nhöõng ñieåm töông ñoàng veà kinh teá vaø vaên hoùa. Ñoàng thôøi trình ñoä phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa caùc nöôùc thaønh vieân khaù ñoàng ñeàu, cho neân ngöôøi daân thuoäc khoái EU coù nhöõng ñieåm chung veà sôû thích vaø thoùi quen tieâu duøng. Ngöôøi tieâu duøng chaâu AÂu coù sôû thích vaø thoùi quen söû duïng caùc saûn phaåm coù Nhaõn hieäu noåi tieáng treân theá giôùi. Hoï cho raèng nhöõng Nhaõn hieäu naøy gaén - 154 - lieàn vôùi chaát löôïng saûn phaåm vaø coù uy tín laâu ñôøi, cho neân duøng nhöõng saûn phaåm mang Nhaõn hieäu noåi tieáng seõ raát an taâm veà chaát löôïng vaø an toaøn cho ngöôøi söû duïng. Nhieàu tröôøng hôïp nhöõng saûn phaåm naøy giaù ñaét, nhöng hoï vaãn mua vaø khoâng thích ñoåi sang caùc saûn phaåm khoâng noåi tieáng khaùc cho duø giaù reû hôn nhieàu. Coù theå phaân bieät ba Nhoùm phaân khuùc chính veà thò tröôøng EU. ƒ Phaân khuùc thöù 1: Nhoùm coù khaû naêng chi cho tieâu duøng ôû möùc cao, chieám gaàn 20% daân soá ôû EU, duøng nhöõng haøng coù chaát löôïng cao caáp, ñaëc bieät, haøng ñoäc vôùi giaù caû raát cao. ƒ Phaân khuùc thöù 2: Nhoùm coù khaû naêng thanh toaùn ôû möùc trung bình, chieám 68% daân soá, söû duïng loaïi haøng coù chaát löôïng cao (khoâng baèng phaân khuùc 1) vôùi giaù caû ôû möùc trung bình khaù. ƒ Phaân khuùc thöù 3: Nhöõng ngöôøi coù khaû naêng thanh toaùn ôû möùc thaáp, chieám hôn 10% daân soá, tieâu duøng nhöõng loaïi haøng hoùa coù chaát löôïng vaø giaù caû thaáp hôn so vôùi phaân khuùc 2. Nhö vaäy, ñoái töôïng tieâu duøng haøng hoùa traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long seõ chæ coù theå naèm vaøo phaân khuùc 2 vaø 3, chæ coù moät soá ít laø naèm ôû phaân khuùc 1. Caàn taäp trung vaøo nhöõng dòch vuï sau: ƒ Ñeå coù theå chen chaân vaøo caùc phaân khuùc treân, haøng hoùa traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long caàn phaûi quan taâm ñeán bao bì, ñoùng goùi saûn phaåm, Nhaõn hieäu phaûi ñeïp vaø baét maét, môùi coù khaû naêng thu huùt ngöôøi tieâu duøng. Ñoái vôùi thò tröôøng naøy, traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long coù lôïi theá ñeå thaâm nhaäp thò tröôøng EU nhö Thanh long, Xoaøi, Vuù söõa, Döùa, Chuoái, ñu ñuû, Nhaõn. Ñoái vôùi Saàu rieâng, Choâm choâm raát khoù coù theå thaâm nhaäp ngoaøi lyù do coâng ngheä baûo quaûn, yeáu toá taâm lyù ngaïi veà hình daùng, muøi vò cuûa ngöôøi Chaâu AÂu laø raøo caûn chöa theå vöôït qua. Caùc ñôn vò xuaát khaåu sang thò tröôøng naøy caàn lieân - 155 - keát vôùi caùc coâng ty thieát keá vaø saûn xuaát bao bì chuyeân nghieäp ñeå thöïc hieän. Caàn phaûi thöïc hieän toát vaø chuyeân nghieäp ngay töø ñaàu ñeå taïo aán töôïng toát cho khaùch haøng Chaâu AÂu. ƒ Ñaëc ñieåm cuûa thò tröôøng caùc nöôùc EU laø coù söï thoáng trò cuûa daây chuyeàn phaân phoái haøng hoùa, vôùi nhöõng sieâu thò lôùn, vì vaäy caùc doanh nghieäp xuaát khaåu phaûi taïo ñöôïc moái quan heä toát vôùi nhöõng nhaø phaân phoái haøng hoùa ñeå coù theå ñöa ñöôïc haøng hoùa vaøo thò tröôøng naøy. Phaûi tieáp caän ñöôïc caùc nhaø phaân phoái naøy thoâng qua phoøng Thöông maïi nöôùc sôû taïi hoaëc caùc tham taùn Vieät Nam. ƒ Vôùi loái soáng coâng nghieäp vaø hieän ñaïi, ngöôøi Taây AÂu thích haøng hoùa traùi caây ñöôïc cheá bieán vôùi troïng löôïng vöøa ñuû duøng cho moät laàn nhö saûn phaåm mít saáy cuûa coâng ty Delta ñöôïc chöùa trong bòch 250 gram, 500 garm hoaëc 1,000 gram laø raát phuø hôïp. Nhö vaäy vieäc tieáp caän thò tröôøng thoâng qua vieäc ñieàu tra vaø thu thaäp döõ lieäu veà khaùch haøng laø caàn thieát, caàn phaûi mua thoâng tin töø nhöõng coâng ty thöïc hieän ñieàu nghieân naøy. b. TRUNG QUOÁC Trung Quoác laø quoác gia ñoâng daân, bình quaân tieâu thuï 39 kg/ngöôøi lôùn. Tuy laø thò tröôøng raát lôùn nhöng do Trung Quoác ñaõ tham gia vaøo WTO neân hoï ñaõ ñöa ra nhöõng chuaån möïc cao hôn tröôùc veà chaát löôïng, quy caùch chuûng loaïi saûn phaåm cuûa traùi caây. Tuy nhieân caùc chuaån möïc naøy cuõng gaàn töông ñoàng vôùi thò tröôøng Chaâu AÂu, vì vaäy traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long vaãn coù khaû naêng thaâm nhaäp vaøo thò tröôøng naøy. Ñaây laø thò tröôøng coù sôû thích tieâu thuï töông ñoái gioáng vôùi Vieät Nam, vì vaäy raát thuaän lôïi cho coâng taùc xuaát khaåu. Caùc haøng hoùa traùi caây ñöôïc öa thích nhö Nhaõn, Thanh long, döøa, Xoaøi, Choâm choâm, Maêng cuït, Vuù söõa… ñeàu coù theå tieâu thuï taïi thò tröôøng naøy. Dòch vuï caàn phaùt trieån - 156 - ƒ Caùc giao dòch phaûi thoâng qua dòch vuï ngaân haøng ñeå taïo söï phaùt trieån thöông maïi laâu daøi cho caû hai beân. ƒ Hôïp taùc theo kieåu xaõ hoäi hoùa giöõa Nhaø nöôùc vaø doanh nghieäp cuøng xaây döïng gian haøng giôùi thieäu quaûng caùo saûn phaåm vaø kho laïnh taïi bieân giôùi Vieät Nam & Trung Quoác nhaèm toàn tröõ laâu daøi caùc haøng hoùa traùi caây cung öùng cho hoaït ñoäng thöôøng xuyeân xuaát khaåu vaø coù theå thöïc hieän dòch vuï cho thueâ kho neáu coøn dö coâng suaát. ƒ Caùc dòch vuï sô cheá, bao bì, ñoùng goùi, keå caû laøm thuû tuïc haûi quan ñeàu thöïc hieän taïi kho laïnh naøy nhaèm taïo ñieàu kieäân thuaän lôïi ñeå haøng hoùa ñöôïc xuaát ñi nhanh choùng. c. MYÕ Myõ laø nöôùc coù nhieàu qui ñònh veà veä sinh an toaøn thöïc phaåm, cheá ñoä kieåm dòch, thueá quan… nhaèm baûo veä ngöôøi tieâu duøng cuûa hoï ôû möùc cao. Myõ laø quoác gia coù möùc soáng cuûa ngöôøi daân thuoäc haïng cao treân theá giôùi, vì vaäy maø yeâu caàu trong söû duïng haøng hoùa thöïc phaåm, traùi caây laø raát cao. Moät soá ñieåm löu yù: ƒ Veà khaåu vò phaûi phuø hôïp vôùi yeâu caàu cuûa ngöôøi tieâu duøng. Traùi caây cuûa Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long coù muøi vò phuø hôïp vôùi thò hieáu tieâu duøng taïi Myõ. ƒ Dö löôïng thuoác baûo veä thöïc vaät, caùc loaïi saâu boï, vi khuaån…phaûi ñöôïc söû lyù ñaït möùc an toaøn maø luaät leä vaø nhöõng qui ñònh cuûa Boä Noâng nghieäp Myõ ñaët ra. Chaúng haïn, taát caû caùc bao bì, container haøng khi nhaäp vaøo Myõ ñeàu phaûi ñöôïc khöû truøng hoaëc Boä noâng nghieäp Myõ seõ kieåm tra toaøn boä quaù trình saûn xuaát traùi caây cuûa nöôùc xuaát khaåu, caùc ñieåm nguy haïi maø saûn phaåm coù theå bò aûnh höôûng… ƒ Hình thöùc maãu maõ, bao bì… phaûi saïch seõ, baét maét vaø phaûi coù tính myõ thuaät. Tính myõ thuaät caøng cao thì giaù thaønh coù theå ñöôïc naâng leân töø 5 ñeán 15% maø vaãn ñöôïc chaáp nhaän (Nguoàn: VOA online, 2005). - 157 - Caàn nghieân cöùu theâm veà nhöõng quy ñònh veà tieâu chuaån kieåm dòch treân haøng hoùa traùi caây, laøm cô sôû cho vieäc xaây döïng nhöõng chuaån möïc trong saûn xuaát traùi caây taïi nhöõng Vuøng ñaõ qui hoaïch. Töø ñaây seõ nhaân roäng moâ hình vaø phöông phaùp saûn xuaát cho toaøn Vuøng. Do söï chaët cheõ trong coâng taùc kieåm tra taïi caùc cöûa khaåu khi vaøo Myõ, vì vaäy thôøi gian coù theå raát laâu. Traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long raát khoù xuaát töôi sang thò tröôøng Myõ baèng ñöôøng taøu thuûy do thôøi gian leân ñeán 17 – 25 ngaøy, trong khi hieän taïi traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long chæ coù theå chòu bình quaân ñeán 10 ngaøy. Ñoù laø chöa keå thôøi gian naèm chôø taïi caûng töø 3 ñeán 10 ngaøy, vì vaäy chieán löôïc xuaát khaåu vaøo thò tröôøng Myõ caàn phaûi xem xeùt kyõ ñeán phöông aùn xuaát khaåu caùc haøng hoùa traùi caây ñaõ qua cheá bieán laø chuû yeáu. Caùc loaïi traùi caây töôi chæ coù theå chieám tyû troïng Nhoû maø thoâi. Neáu ñöôïc Boä noâng nghieäp Myõ chaáp nhaän cho traùi caây Vieät Nam ñöôïc pheùp nhaäp khaåu vaøo thò tröôøng Myõ thì cuõng phaûi ñeán hai naêm nöõa. Vaãn coøn thôøi gian cho söï chuaån bò keá hoaïch haønh ñoäng ñoái vôùi thò tröôøng naøy. d. NHAÄT Do hieän nay caùc haøng hoùa traùi caây cuûa Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long xuaát sang thò tröôøng Nhaät chuû yeáu ñaõ qua cheá bieán nhö Döaù, Böôûi, Nhaõn…, traùi caây töôi chöa theå xuaát sang thò tröôøng naøy vì nhöõng nguyeân nhaân ñaõ trình baøy ôû chöông 2. Vì vaäy tröôùc maét caàn taäp trung vaøo moät soá vaán ñeà sau: ƒ Chính phuû caàn xuùc tieán vieäc ñaøm phaùn vaø tieán ñeán kyù keát veà hieäp ñònh kieåm dòch vôùi Nhaät Baûn treân moät soá loaïi traùi caây theá maïnh. ƒ Treân cô sôû ñaõ hình thaønh nhöõng vuøng nguyeân lieäu, vuøng quy hoaïch traùi caây vaø ñaëc bieät laø coù söï quaûn lyù taäp trung ñaàu moái cuûa Hoäi ñoàng, caàn thöïc hieän ngay nhöõng qui ñònh vaø bieän phaùp cheá taøi nghieâm khaéc nhaèm chaán chænh coâng taùc quaûn lyù vaø söû duïng thuoác baûo veä thöïc vaät. - 158 - ƒ Hoäi ñoàng hoã trôï döôùi hình thöùc ñaàu tö voán ñeå taäp trung phaùt trieån coâng nghieäp cheá bieán caùc saûn phaåm töø traùi caây, ñaùp öùng nhu caàu xuaát khaåu sang thò tröôøng naøy thoâng qua hình thöùc lieân doanh, lieân keát vôùi caùc ñoái taùc trong vaø ngoaøi nöôùc. ƒ Taêng cöôøng xaây döïng thöông hieäu treân nhöõng haøng hoùa coù theå xuaát sang thò tröôøng Nhaät. ƒ Hoäi ñoàng hôïp taùc vôùi caùc Toå chöùc xuùc tieán thöông maïi cuûa Nhaät ñeå toå chöùc quaûng baù, giôùi thieäu taïi Nhaät haøng hoùa xuaát khaåu ñaõ qua cheá bieán cuûa Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long cho ngöôøi tieâu duøng Nhaät. 3.3.4. MOÄT SOÁ KIEÁN NGHÒ ÑOÁI VÔÙI CAÙC CÔ QUAN QUAÛN LYÙ TRUNG ÖÔNG VAØ ÑÒA PHÖÔNG 3.3.4.1. KIEÁN NGHÒ 1: CAÛI CAÙCH DÒCH VUÏ COÂNG ƒ Nhaø nöôùc caàn quaùn trieät roõ hôn nöõa tö töôûng vì nhaân daân phuïc vuï trong caùc caùn boä coâng chöùc, nhaèm chuyeån bieán töø traïng thaùi thuï ñoäng, tieâu cöïc, duy yù chí sang traïng thaùi tích cöïc, linh hoaït trong coâng vieäc theå hieän toát tinh thaàn vaø traùch nhieäm phuïc vuï. ƒ Tính toaùn laïi möùc löông cho caùc caùn boä coâng chöùc. Möùc löông phaûi ñaûm baûo ñuû cho cuoäc soáng cuûa caùn boä coâng chöùc vaø gia ñình hoï. Möùc löông phaûi ñaûm baûo cho hoï coù theå cho con caùi ñöôïc hoïc haønh toát, cuoäc soáng naèm ôû möùc trung bình khaù vaø coù khaû naêng tích luõy ñöôïc. ƒ Ñaåy maïnh caûi caùch thuû tuïc haønh chính, caûi tieán, ruùt ngaén nhöõng qui trình röôøm raø, gaây maát nhieàu thôøi gian cho ngöôøi daân khi thöïc hieän quyeàn laøm coâng daân cuûa hoï. Caùc qui trình thöïc hieän neân coâng khai hoùa vaø söï saün saøng caùc bieåu maãu ñeå ngöôøi daân coù theå höôûng thuï ñöôïc dòch vuï coâng trong thôøi gian nhanh nhaát. ƒ Tin hoïc hoùa trong coâng taùc quaûn lyù coâng vieäc trong caùc cô quan Nhaø nöôùc. Hoaøn thieän heä thoáng thoâng tin töø Tröông Öông ñeán ñòa phöông. Tuy - 159 - nhieân tin hoïc hoùa khoâng chæ ñôn thuaàn laø vieäc trang bò maùy vi tính, maø phaûi xaây döïng ñöôïc nhöõng chöông trình quaûn lyù xuyeân suoát heä thoáng vaø caùn boä coâng chöùc phaûi thöïc hieän taùc nghieäp coâng vieäc treân heä thoáng maùy tính naøy. Chaúng haïn nhö heä thoáng maùy tính cuûa caùc cô quan coâng quyeàn töø Trung Öông ñeán ñòa phöông ñöôïc lieân keát chaët cheõ 24/24 giôø trong ngaøy, khi coù nhöõng vaên baûn chæ ñaïo môùi seõ töï ñoäng göûi ñeán taát caû caùc cô quan ban ngaønh. Khi ngöôøi daân caàn thoâng tin veà phaùp luaät, qui ñònh hieän haønh… cuõng coù theå töï truy tìm treân heä thoáng maø hoï ñöôïc pheùp söû duïng. Caùc nhaø vöôøn coù theå vaøo heä thoáng web cuûa caùc Sôû thuoäc caùc ñòa phöông ñeå laáy thoâng tin veà giaù caû, thò tröôøng, nhöõng höôùng daãn aùp duïng tieán boä cuûa khoa hoïc kyõ thuaät vaøo saûn xuaát… Hay khi caùc nhaø vöôøn ñaêng kyù ñòa chæ cuûa mình vaøo heä thoáng cuûa Sôû thì moïi thoâng tin môùi, coù lieân quan seõ ñöôïc chuyeån taûi tröïc tieáp ñeán caùc ñòa chæ ñaêng kyù. ƒ Naâng cao trình ñoä quaûn lyù vaø trình ñoä chuyeân moân cho taát caû caùc caùn boä coâng chöùc. Nhöõng kieán thöùc chuyeân ngaønh naâng cao thì Nhaø nöôùc coù theå chi ngaân saùch ñeå ñaøo taïo, coøn ñoái vôùi nhöõng kieán thöùc, kyõ naêng cô baûn nhö soaïn thaûo vaên baûn, anh vaên… phaûi do moãi caùn boä töï thöïc hieän. 3.3.4.2. KIEÁN NGHÒ 2: NAÂNG CAO TRÌNH ÑOÄ DAÂN TRÍ, TAÏO ÑIEÀU KIEÄN ÑEÅ NHAØ VÖÔN, NOÂNG HOÄ COÙ ÑIEÀU KIEÄN TIEÁP CAÄN NHÖÕNG KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT, KYÕ NAÊNG NGHEÀ NGHIEÄP NHAÈM PHUÏC VUÏ TOÁT CHO SAÛN XUAÁT VAØ XUAÁT KHAÅU TRAÙI CAÂY ƒ Phoå bieán kieán thöùc giaùo duïc baäc ñaïi hoïc, cao ñaúng, trung hoïc, kyõ naêng ngheà nghieäp trong toaøn Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long goùp phaàn naâng cao trình ñoä daân trí cho nguoàn löïc cuûa toaøn Vuøng Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long vôùi chi phí thaáp nhaát, ñieàu kieän thôøi gian hoïc taäp thuaän lôïi nhaát. - 160 - ƒ Boä Giaùo duïc vaø ñaøo taïo nhanh choùng trieån khai chính saùch môû trong giaùo duïc. Cho pheùp caùc tröôøng trong vieäc töï chuû tuyeån sinh döïa vaøo keát quaû thi toát nghieäp trung hoïc, treân cô sôû veà cô sôû vaät chaát, ñieàu kieän kyõ thuaät. ƒ Boä giaùo duïc vaø ñaøo taïo cuõng taïo ñieàu kieän cho heä thoáng ñaøo taïo töø xa ñöôïc phaùt trieån maïnh. Ñaây seõ laø keânh ñaøo taïo duy nhaát ñeå ñeán ñöôïc moïi taàng lôùp trong xaõ hoäi vôùi chi phí thaáp nhaát. Thoâng qua keânh ñaøo taïo töø xa naøy nhöõng kieán thöùc veà chuyeån giao khoa hoïc coâng ngheä trong ngaønh traùi caây seõ ñeán ñöôïc moïi nhaø vöôøn thoâng qua truyeàn hình, truyeàn thanh. ƒ Ñeå phaùt trieån ñöôïc heä thoáng naøy Chính phuû vaø Boä giaùo duïc vaø ñaøo taïo caàn hoã trôï baèng ngaân saùch cho nhöõng ñôn vò ñaøo taïo ñaõ xaây döïng vaø vaän haønh toát caùc keânh ñaøo taïo töø xa. Söï phaân bieät veà coâng laäp vaø ngoaøi coâng laäp trong vieäc hoã trôï caàn thieát phaûi ñöôïc xem xeùt laïi thaät nghieâm tuùc. ƒ Trong giai ñoaïn hieän nay ñeå kòp thôøi trang bò kieán thöùc veà khoa hoïc coâng ngheä öùng duïng trong ngaønh traùi caây, caàn phaûi coù ngay nhöõng giaûi phaùp thieát thöïc hôn nöõa. Ngoaøi nhöõng chöông trình taäp huaán thöôøng xuyeân cho caùc xaõ vieân trong heä thoáng, thì vieäc saûn xuaát ra nhöõng taøi lieäu hoïc taäp baèng hình aûnh, baèng saùch vôû ñöôïc löu thaønh heä thoáng vaø phaûi luoân saün saøng vôùi chi phí hôïp lyù nhaát. Neáu keát hôïp vôùi vieäc taäp huaán do caùc caùn boä khuyeán noâng thöïc hieän, chaéc chaén seõ ñaït ñöôïc keát quaû raát toát. Hoäi ñoàng caàn ñöùng ra chuû trì trong vieäc keát hôïp vôùi caùc ñôn vò ñaøo taïo coù uy tín vaø chaát löôïng ñeå thöïc hieän hình thöùc ñaøo taïo reû tieàn nhöng hieäu quaû naøy. 3.3.4.3. KIEÁN NGHÒ 3: HOà TRÔÏ TAØI CHÍNH CHO CAÙC NHAØ SAÛN XUAÁT TRAÙI CAÂY THOÂNG QUA HÌNH THÖÙC GIAÛM THUEÁ (TUAÂN THUÛ NHÖÕNG ÑIEÀU KIEÄN RAØNG BUOÄC KHI VIEÄT NAM GIA NHAÄP WTO) Toång cuïc thueá neân ban haønh chính saùch mieãn thueá thu nhaäp 10 naêm ñoái vôùi nhöõng nhaø vöôøn, noâng hoä coù thu nhaäp 100 trieäu ñoàng/naêm. Ñoàng thôøi cuõng - 161 - mieãn thueá thu nhaäp 10 naêm cho caùc HTX phuïc vuï cho ngaønh traùi caây tham gia tích cöïc nhöõng chuû tröông veà vuøng qui hoaïch, öùng duïng khoa hoïc kyõ thuaät vaøo saûn xuaát.... KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 3 Töø nhöõng lyù thuyeát, cô sôû lyù luaän veà dòch vuï, dòch vuï trong noâng nghieäp, kinh nghieäm hoaït ñoäng dòch vuï cuûa moät soá quoác gia trong chöông 1, ñaõ laøm cô sôû cho vieäc phaân tích thöïc traïng moät soá hoaït ñoäng dòch vuï saûn xuaát vaø xuaát khaåu haøng hoùa traùi caây trong chöông 2. Trong chöông 3 ñaõ ñeà caäp vaø laøm roõ quan ñieåm ñeå phaùt trieån caùc dòch vuï saûn xuaát vaø xuaát khaåu traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long. Caùc cô sôû ñeà xuaát giaûi phaùp ñöôïc hình thaønh döïa treân nhöõng thöïc traïng coøn toàn taïi, nhöõng ñieåm maïnh, khaû naêng vaø cô hoäi cuûa dòch vuï coù lieân quan ñeán haøng hoùa traùi caây. Caùc giaûi phaùp ñeà xuaát seõ goùp phaàn cho söï hình thaønh vaø phaùt trieån heä thoáng caùc dòch vuï phuïc vuï cho saûn xuaát vaø xuaát khaåu traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long, maø cuï theå nhö sau: ƒ Goùp phaàn naâng cao ñöôïc nhaän thöùc cuûa caùc cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc vaø caùc nhaø vöôøn, noâng hoä veà taàm quan troïng cuûa dòch vuï ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa ngaønh traùi caây cuõng nhö laø haøng hoùa traùi caây xuaát khaåu Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long. ƒ Ñeå coù theå khoâi phuïc laïi saûn löôïng xuaát khaåu traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long trong thôøi gian ñeán, caàn phaûi naâng cao ñöôïc naêng löïc saûn xuaát vaø cung öùng traùi caây vôùi khoái löôïng lôùn, chaát löôïng cao. Muoán vaäy phaûi xaây döïng ñöôïc vuøng chuyeân canh, vuøng nguyeân lieäu traùi caây. Ñeå coù theå thaønh coâng trong vieäc hình thaønh nhöõng vuøng qui hoaïch naøy caàn phaûi coù ñònh höôùng chieán löôïc cuûa Boä NN&PTNT treân cô sôû nghieân cöùu khoa hoïc nhöõng vuøng coù theå hình thaønh ñöôïc vuøng qui hoaïch, treân cô sôû ñoù seõ cuøng lieân keát vôùi caùc ñòa phöông ñeå hình thaønh vaø xaây döïng vuøng qui hoaïch. - 162 - ƒ Ñoái vôùi caùc dòch vuï phuïc vuï cho saûn xuaát, trong ñieàu kieän thöïc tieãn Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long, caàn phaûi coù moâ hình lieân keát trong vieäc thöïc hieän caùc dòch vuï naøy. Trong ñoù moâ hình HTX laø chuû yeáu, keát hôïp vôùi caùc moâ hình lieân keát kinh teá nhieàu thaønh phaàn khaùc môùi coù theå thöïc hieän thaønh coâng caùc dòch vuï naøy. Vôùi nhöõng lyù do sau: à Laø moâ hình kinh teá taäp theå taäp hôïp ñöôïc nhieàu nhaø vöôøn, noâng hoä vôùi nhau (maïnh veà nguoàn löïc, ñaát ñai vaø taøi chính). à Moâ hình naøy laø moâ hình kinh teá taäp theå ñang ñöôïc söï quan taâm vaø hoã trôï töø Nhaø nöôùc. à Moâ hình naøy phuø hôïp vôùi ñieàu kieän kinh teá xaõ hoäi vuøng Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long, cuõng nhö seõ deã daøng tieáp caän vôùi nhaø vöôøn hôn caùc nhaø cung öùng laø caùc coâng ty, doanh nghieäp khaùc. ƒ Treân cô sôû ñaõ thaønh coâng trong vieäc hình thaønh nhöõng vuøng qui hoaïch traùi caây, vieäc öùng duïng khoa hoïc kyõ thuaät cuõng seõ deã daøng hôn, caùc dòch vuï veà phaân phoái caây gioáng, chaêm soùc, baûo quaûn, thu hoaïch traùi, khuyeán noâng, chôï ñaàu moái,… môùi coù ñieàu kieän ñeå phaùt trieån toát, döïa treân lyù thuyeát veà soá ñoâng thì chi phí ñaàu tö seõ giaûm ñi vaø hieäu quaû ñaït ñöôïc seõ toát hôn, giuùp naâng cao ñöôïc tính caïnh tranh cuûa haøng hoùa traùi caây xuaát khaåu Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long. ƒ Trong thôøi gian ñaàu, ñeå caùc giaûi phaùp phaùt trieån dòch vuï saûn xuaát vaø xuaát khaåu traùi caây coù tính khaû thi cao, caàn hình thaønh moät cô quan tröïc thuoäc thuû töôùng chính phuû goïi laø Hoäi ñoàng phaùt trieån caùc döï aùn troïng ñieåm traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long trong vieäc tröïc tieáp chæ ñaïo caùc keá hoaïch haønh ñoäng. Hoäi ñoàng seõ laø ñaàu moái toång chæ huy taát caû caùc chieán löôïc toång theå, keá hoaïch haønh ñoäng, ñaàu tö cuûa Nhaø nöôùc cho ngaønh traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long, cuõng nhö laø ñaàu moái ñeå quaûn lyù caùc dòch vuï cung öùng trong ngaønh traùi caây phuïc vuï xuaát khaåu. Nhaân söï cuûa hoäi ñoàng naøy phaûi bao goàm caùc cô - 163 - quan Trung öông vaø ñòa phöông, caùc vieän nghieân cöùu, caùc HTX vaø caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc cuøng tham gia thöïc hieän. Vaø cô caáu naøy seõ phaûi hoaït ñoäng theo thoâng leä vaø caùc ñieàu kieän do WTO ñaët ra cho ngaønh noâng nghieäp Vieät Nam. KEÁT LUAÄN CHUNG Qua 3 chöông, ñaõ thöïc hieän ñöôïc nhöõng muïc tieâu vaø nhieäm vuï maø luaän aùn ñaõ ñeà ra. Cuï theå nhö sau: ƒ Khaùi quaùt coù heä thoáng lyù thuyeát veà dòch vuï, dòch vuï trong noâng nghieäp, lyù thuyeát veà cung caàu cuûa dòch vuï, coù lieân heä ñeán traùi caây xuaát khaåu Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long. ƒ Laø quoác gia coù toác ñoä phaùt trieån veà dòch vuï coù lieân quan ñeán traùi caây chaäm so vôùi caùc quoác gia khaùc, vì vaäy vieäc tham khaûo vaø hoïc taäp nhöõng kinh nghieäm cuûa hoï laø moät trong nhöõng bieän phaùp nhaèm “ñi taét, ñoùn ñaàu” cuûa ngaønh dòch vuï phuïc vuï trong noâng nghieäp cuûa Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long. Luaän aùn ñeà caäp coâ ñoïng nhöõng kinh nghieäm maø taùc giaû cho raèng phuø hôïp vaø mang tính khaû thi cao cho Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long trong giai ñoaïn hieän taïi. ƒ Trong chöông 2, luaän aùn ñaõ ñeà caäp ñeán caùc loaïi hình dòch vuï lieân quan ñeán saûn xuaát vaø xuaát khaåu traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long. Nhìn chung, chaát löôïng cuûa caùc dòch vuï naøy coøn raát thieáu veà loaïi hình, soá löôïng vaø chaát löôïng. Naêng löïc hoaït ñoäng yeáu keùm, söï thieáu lieân keát, manh muùn ñaõ thaät söï khoâng theå phaùt trieån coù hieäu quaû phuïc vuï cho söï phaùt trieån cuûa ngaønh traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long, cuõng nhö haøng hoùa traùi caây xuaát khaåu. Moät trong nhöõng nguyeân nhaân chính laø thieáu ñònh höôùng chieán löôïc cuûa Nhaø nöôùc, thieáu söï quan taâm vaø hoã trôï cuûa caùc cô quan quaûn lyù Nhaø nöôùc, ñoàng thôøi do nhöõng ñieàu kieän khaùch quan cuøng - 164 - vôùi trình ñoä vaên hoùa vaø nhaän thöùc cuûa ngöôøi daân Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long. ƒ Vì vaäy, duø raèng naêng löïc saûn xuaát traùi caây tieàm naêng cuûa Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long laø raát lôùn, nhöng naêng suaát vaø hieäu quaû laïi chöa ñöôïc khai thaùc trieät ñeå. Chaát löôïng caùc dòch vuï cung öùng cho ngaønh traùi caây cuõng nhö haøng hoùa traùi caây xuaát khaåu thaáp so vôùi yeâu caàu ñaõ aûnh höôûng ñeán chaát löôïng ñaàu ra vaø aûnh höôûng ñeán saûn löôïng tieâu thuï xuaát khaåu cuûa traùi caây. ƒ Caùc giaûi phaùp maø taùc giaû ñeà xuaát cuõng theo trình töï heä thoáng maø taùc giaû ñaõ coù duïng yù khi saép ñaët trong chöông 2. Tuy nhieân, giaûi phaùp quan troïng nhaát laø phaûi hình thaønh cho ñöôïc moät “nhaïc tröôûng” thaät söï cho ngaønh traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long (Hoäi ñoàng phaùt trieån döï aùn troïng ñieåm traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long). Nhaïc tröôûng naøy coù thöïc quyeàn trong vieäc quaûn lyù vaø ñieàu haønh taát caû caùc vaán ñeà coù lieân quan ñeán traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long. ƒ Löïc löôïng noàng coát ñeå coù theå thöïc hieän toát caùc muïc tieâu phaùt trieån cuûa ngaønh traùi caây, goùp phaàn quan troïng ñeå phaùt trieån caùc dòch vuï lieân quan ñeán saûn xuaát xuaát khaåu ñoù chính laø löïc löôïng HTX vaø caùc moâ hình lieân keát kinh teá khaùc (coâng ty, doanh nghieäp tö nhaân..). chính nhôø löïc löôïng naøy, caùc dòch vuï phuïc vuï saûn xuaát vaø xuaát khaàu Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long môùi coù theå phaùt trieån maïnh vaø beàn vöõng, goùp phaàn quan troïng cho söï phaùt trieån beàn vöõng cuûa ngaønh traùi caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long. - 165 - DANH MUÏC CAÙC COÂNG TRÌNH NGHIEÂN CÖÙU CUÛA TAÙC GIAÛ 1. Cao Vieät Hieáu (2005): “Moät Soá Giaûi Phaùp Phaùt Trieån Heä Thoáng Chôï Ñaàu Moái Traùi Caây Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long”, Taïp Chí Thöông Maïi Vieät Nam – soá 16. 2. Cao Vieät Hieáu (2005): “Measure How To Spur Development Of New Cooperatives In Mekong Delta”, Economic Development Review – No. 129. 3. Cao Vieät Hieáu (2005): “Baûo Hieåm Trong Noâng Nghieäp – Söï Caàn Thieát Cho Söï Phaùt Trieån Beàn Vöõng Ngaønh Noâng Nghieäp Ñoàng Baèøng Soâng Cöûu Long”, Taïp Chí Thöông Maïi Vieät Nam – soá 20. 4. Cao Vieät Hieáu (2005): “Dòch Vuï Baûo Quaûn Traùi Caây Sau Thu Hoaïch”, Taïp Chí Thöông Maïi Vieät Nam – soá 23. TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. BOÄ THÖÔNG MAÏI (THAÙNG 10/2000), ÑEÀ AÙN PHAÙT TRIEÅN XUAÁT KHAÅU RAU QUAÛ ÑEÁN NAÊM 2010. 2. BOÄ NOÂNG NGHIEÄP VAØ PHAÙT TRIEÅN NOÂNG THOÂN, ÑEÀ AÙN PHAÙT TRIEÅN RAU, QUAÛ VAØ HOA, CAÂY CAÛNH THÔØI KYØ 1999-2010. 3. BAÙO CAÙO VEÀ CAÙC SAÛN PHAÅM VAØ DÒCH VUÏ COÙ KHAÛ NAÊNG CAÏNH TRANH CUÛA VIEÄT NAM, BOÄ KEÁ HOAÏCH ÑAÀU TÖ. 4. CHIEÁN LÖÔÏC PHAÙT TRIEÅN THÖÔNG MAÏI VIEÄT NAM GIAI ÑOAÏN 2001-2002 BOÄ THÖÔNG MAÏI. 5. CUÏC DIEÄN KINH TEÁ THEÁ GIÔÙI VAØ DÖÏ BAÙO THÖÔNG MAÏI NAÊM 2001 CUÛA BOÄ THÖÔNG MAÏI. - 166 - 6. CHIEÁN LÖÔÏC PHAÙT TRIEÅN XUAÁT KHAÅU THÔØI KYØ 2001 – 2010 CUÛA BOÄ THÖÔNG MAÏI. 7. C. MAÙC – PH. ANGGHEN: TOAØN TAÄP, T 20, PHAÀN 1, NXB CHÍNH TRÒ QUOÁC GIA, HAØ NOÄI, 1995 TRANG 576 – 577. 8. CIEM – UNDP “CHÍNH SAÙCH PHAÙT TRIEÅN KINH TEÁ – KINH NGHIEÄM VAØ BAØI HOÏC CUÛA TRUNG QUOÁC” , NXB GIAO THOÂNG VAÄN TAÛI 3/2004, TAÄP 1 VAØ TAÄP 2. 9. CIEM – SIDA “ HOÄI NHAÄP KINH TEÁ – AÙP LÖÏC CAÏNH TRANH TREÂN THÒ TRÖÔØNG VAØ ÑOÁI SAÙCH CUÛA MOÄT SOÁ NÖÔÙC”, NXB GIAO THOÂNG VAÄN TAÛI 9/2003. 10. CAÙC CHÆ SOÁ PHAÙT TRIEÅN THEÁ GIÔÙI 2001, WORLD BANK, WASHINGTON DC, 2004 11. HOAØNG VAÊN CHAÂU, “THÖÔNG MAÏI DÒCH VUÏ TRONG WTO”, THÖÔNG MAÏI, TRANG 20 – 29, 1998. 12. HOAØNG VAÊN CHAÂU, “ BUOÂN BAÙN DÒCH VUÏ TREÂN THEÁ GIÔÙI”, THÖÔNG MAÏI, TRANG 19, NAÊM 1999. 13. HOAØNG VAÊN CÖÔØNG, CAÙC CHÆ SOÁ ÑO TRÌNH ÑOÄ PHAÙT TRIEÅN NOÂNG THOÂN, TAÏP CHÍ KINH TEÁ VAØ DÖÏ BAÙO SOÁ 3/2003 – TRANG 21,22. 14. CAÙC GIAÛI PHAÙP NHAÈM PHAÙT TRIEÅN THÒ TRÖÔØNG HAØNG HOÙA XUAÁT KHAÅU CUÛA NÖÔÙC TA TRONG THÔØI KYØ 2001 – 2010, TAÀM NHÌN ÑEÁN 2020 CUÛA VIEÄN NGHIEÂN CÖÙU THÖÔNG MAÏI – BOÄ THÖÔNG MAÏI. 15. GS. TS. HOAØNG VAÊN CHAÂU VAØ CAÙC TAÙC GIAÛ, “ ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN CAÙC NGAØNH DÒCH VUÏ CUÛA THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH ÑAÙP ÖÙNG YEÂU CAÀU HIEÄP ÑÒNH THÖÔNG MAÏI VIEÄT – MYÕ TRONG LÓNH VÖÏC THÖÔNG MAÏI DÒCH VUÏ”, 2003. - 167 - 16. DÖÏ BAÙO THÒ TRÖÔØNG HAØNG HOÙA THEÁ GIÔÙI VAØ TRIEÅN VOÏNG XUAÁT KHAÅU CUÛA VIEÄT NAM ÑEÁN NAÊM 2010 CUÛA VIEÄN NGHIEÂN CÖÙU THÖÔNG MAÏI – BOÄ THÖÔNG MAÏI. 17. DÒCH VUÏ PHAÙT TRIEÅN KINH DOANH – THÒ TRÖÔØNG CHÖA KHAI THAÙC HEÁT, TBKTSG NGAØY 28/8/2002. 18. XUAÂN DANH, MOÄT NAÊM THÖÏC HIEÄN HIEÄP ÑÒNH THÖÔNG MAÏI VIEÄT NAM – HOA KYØ: MOÄT BÖÔÙC TIEÁN DAØI ÑEÅ TRÔÛ THAØNH THANH NIEÂN WTO, THANH NIEÂN 10/12/2002. 19. NGUYEÃN ANH DUÕNG “KHU VÖÏC DÒCH VUÏ ÑÖÙNG TRÖÔÙC NHIEÀU THAÙCH THÖÙC”, BAÙO NHAÂN DAÂN 01/10/2003. 20. DANH SAÙCH CHÔÏ TRONG DIEÄN GIAÛI TOÛA, SAÉP XEÁP LAÏI, NGÖÔØI LAO ÑOÄNG NGAØY 16/9/2003. 21. DÖÏ THAÛO ÑEÀ AÙN ÑAÅY MAÏNH XUAÁT KHAÅU RAU QUAÛ THÔØI KYØ 2001 – 2010 TRANG 6, 2001. 22. PGS. TS. ÑAËNG ÑÌNH ÑAØO VAØ CAÙC TAÙC GIAÛ “ NHÖÕNG CÔ SÔÛ PHAÙP LYÙ TRONG KINH DOANH THÖÔNG MAÏI DÒCH VUÏ”, NXB THOÁNG KE 2001. 23. PGS, TS ÑOà ÑÖÙC ÑÒNH, TRAÀN LAN HÖÔNG, THOÛA THUAÄN DOHA. CÔ HOÄI VAØ THAÙCH THÖÙC ÑOÁI VÔÙI VIEÄT NAM, NHAÂN DAÂN NGAØY 19/7/2003. 24. FAO PRODUCTION YEARBOOK – 2003, 2004. 25. FOOD AND AGRICULTURAL ORGANIZATION OF THE UNITED NATIONS – FAO, 2004, 2005). 26. HIEÄP ÑÒNH THÖÔNG MAÏI VIEÄT – MYÕ 7/2000 (CHÖÔNG THÖÔNG MAÏI DÒCH VUÏ VAØ CAÙC PHUÏ LUÏC). 27. HIEÄP ÑÒNH THÖÔNG MAÏI DÒCH VUÏ CUÛA WTO (GATS). 28. TRÖÔNG THÒ BEÙ HAI “ÑÒNH HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN NGAØNH CHEÁ BIEÁN TRAÙI CAÂY TÆNH VÓNH LONG ÑEÁN NAÊM 2010”, 2004. - 168 - 29. ÑOAØN THÒ MYÕ HAÏNH “ÖÙNG DUÏNG LYÙ THUYEÁT CAÀU, CUNG TRONG VIEÄC LÖÏA CHOÏN GIAÛI PHAÙP PHAÙT TRIEÅN VUØNG CAÂY AÊN TRAÙI ÔÛ ÑOÀNG BAÈØNG SOÂNG CÖÛU LONG”, 2004. 30. XUAÂN HAØO, XUAÁT KHAÅU DÒCH VUÏ ÑEÅ TAÊNG TRÖÔÛNG, TBKTSG NGAØY 19/6/2002. 31. XUAÂN HAØO “ XUAÁT KHAÅU DÒCH VUÏ ÑEÅ TAÊNG TRÖÔÛNG”, THÔØI BAÙO KINH TEÁ SAØI GOØN NGAØY 19/6/2002. 32. DÖÔNG THEÁ HUØNG, LAØM THEÁ NAØO ÑEÅ TRAÙI CAÂY NGUÛ, BAÙO TUOÅI TREÛ NGAØY 13/7/2002. 33. LAÂM QUANG HUYEÂN (2002), NOÂNG NGHIEÄP NOÂNG THOÂN NAM BOÄ HÖÔÙNG TÔÙI THEÁ KYÛ 21, NXB KHOA HOÏC XAÕ HOÄI. 34. MINH HAØ – NGUYEÂN HAÈNG, VUØNG KINH TEÁ TROÏNG ÑIEÅM PHÍA NAM THIEÁU MOÄT NHAÏC “TRÖÔÛNG”, NGÖÔØI LAO ÑOÄNG NGAØY 15/8/2003. 35. NGUYEÃN ÑÖÙC HUØNG, NHÖÕNG PHAÙT TRIEÅN MÔÙI TRONG NAÊM 2003 – VIEÄT NAM – HOA KYØ: HÔÏP TAÙC TREÂN CÔ SÔÛ TOÂN TROÏNG, BÌNH ÑAÚNG, TBKTVN NGAØY 24/11/2003. 36. VUÕ HÖÔNG, 8 THAÙCH THÖÙC ÑOÁI VÔÙI CHIEÁN LÖÔÏC COÂNG NGHEÄ THOÂNG TIN, NGÖÔØI LAO ÑOÄNG NGAØY 19/12/2003. 37. THANH HÖÔNG, NAÂNG CAO KHAÛ NAÊNG CAÏNH TRANH CUÛA HAØNG HOÙA VAØ DÒCH VUÏ VIEÄT NAM: THAÙCH THÖÙC LÔÙN NHAÁT TRONG TIEÁN TRÌNH HOÄI NHAÄP KINH TEÁ QUOÁC TEÁ, THÖÔNG MAÏI NGAØY 4/7/2003. 38. THANH HÖÔNG, NHÖÕNG HAÏN CHEÁ CAÀN KHAÉC PHUÏC, THÖÔNG MAÏI NGAØY 8/ 7/ 2003. 39. JIM AMSTRONG: HOÄI THAÛO CHÍNH SAÙCH VEÀ QUAÛN LYÙ SÖÏ THAY ÑOÅI VAØ CUNG ÖÙNG DÒCH VUÏ COÂNG, HAØ NOÄI, 29 – 30/ 10/ 1999. 40. KINH DOANH VÔÙI MYÕ: KHOÙ KHAÊN VAØ THUAÄN LÔÏI, TBKTVN NGAØY 02/ 08/ 2003. - 169 - 41. VAÊN KHAÙNH – VAÊN THUÛ, ÑI LEÂN TÖØ MOÄT NÖÔÙC NOÂNG NGHIEÄP, TBKT NGAØY 13/ 12/ 2003. 42. NGUYEÃN VAÊN KYØ, TÌM HIEÅU VAØ ÑAÙP ÖÙNG YEÂU CAÀU CUÛA KHAÙCH HAØNG ÑOÁI VÔÙI TRAÙI CAÂY TÖÔI XUAÁT KHAÅU CUÛA VIEÄT NAM, HOÄI THAÛO ÑAÀU RA CHO TRAÙI CAÂY TÖÔI ÑBSCL, 2003. 43. BAÙO CAÙO THAM LUAÄN NGUYEÃN BÌNH MINH – MOÄT SOÁ VAÁN ÑEÀ LYÙ LUAÄN VAØ THÖÏC TIEÃN VEÀ THÖÔNG MAÏI DÒCH VUÏ VAØ DÒCH VUÏ THÖÔNG MAÏI ÔÛ VIEÄT NAM, 7/2004. 44. NGHÒ QUYEÁT 07-NQ/TW VEÀ HOÄI NHAÄP KINH TEÁ CUÛA BOÄ CHÍNH TRÒ NGAØY 27/11/2001. 45. NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CAÀN QUAN TAÂM KHI XUAÁT KHAÅU VAØO THÒ TRÖÔØNG TRONG KHUOÂN KHOÅ HIEÄP ÑÒNH THÖÔNG MAÏI SONG PHÖÔNG CUÛA VUÏ CHÍNH SAÙCH ÑA BIEÂN – BOÄ THÖÔNG MAÏI. 46. NIEÂN GIAÙM THOÁNG KE CUÛA TOÅNG CUÏC THOÁNG KEÂ, SÔÛ NN&PTNT, LIEÂN MINH HTX VIEÄT NAM, CUÏC THOÁNG KE CAÙC TÆNH ÑOÀNG BAÈØNG SOÂNG CÖÛU LONG 2002, 2003, 2004. 47. QUANG MINH NHAÄT, TROÀNG ÔÛ ÑAÂU, XUAÁT ÑI ÑAÂU, BAÙO THANH NIEÂN NGAØY 2/5/2001. 48. PHAÙT TRIEÅN MAÏNG CAÙC NGAØNH DÒCH VUÏ MUÕI NHOÏN ÑEÅ NEÀN KINH TEÁ TAÊNG TRÖÔÛNG CAO, THÖÔNG MAÏI NGAØY 7/10/2003. 49. LE PHAN, THAY ÑOÅI CAÙCH NHÌN VEÀ DÒCH VUÏ, TIEÁP THÒ 24 – 31/7/2003. 50. PGS. TS. BUØI TIEÁN QUYÙ VAØ CAÙC TAÙC GIAÛ “ PHAÙT TRIEÅN VAØ QUAÛN LYÙ NHAØ NÖÔÙC VEÀ KINH TEÁ DÒCH VUÏ”, NXB KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT, HAØ NOÄI 2000. 51. QUAN HEÄ VIEÄT NAM - HOA KYØ CAÀN MOÄT KHUOÂN KHOÅ MÔÙI OÅN ÑÒNH HÔN, THANH NIEÂN NGAØY 13/12/2003 - 170 - 52. NGUYEÂN QUAÂN, TÖÏ DO HOÙA DÒCH VUÏ TRÖÔÙC THEÀM WTO, TBKTVN NGAØY 8/12/2003. 53. REVIEW OF AGICULTURAL COMMODITY MAKETS 2003; REVIEW OF AGRICULTURAL COMMODITY MAKETS 2004. 54. ÑAËNG KIM SÔN – HOAØNG THU HAØ, MOÄT SOÁ VAÁN ÑEÀ VEÀ PHAÙT TRIEÅN NOÂNG NGHIEÄP VAØ NOÂNG THOÂN, NXB THOÁNG KE – HAØ NOÄI, 2002. 55. THÖÏC TRAÏNG PHAÙT TRIEÅN THÒ TRÖÔØNG HAØNG HOÙA XUAÁT KHAÅU CUÛA NÖÔÙC TA TRONG 10 NAÊM QUA CUÛA VIEÄN NGHIEÂN CÖÙU THÖÔNG MAÏI – BOÄ THÖÔNG MAÏI 56. NGUYEÃN NGOÏC TRAÂN, HIEÄP ÑÒNH THÖÔNG MAÏI VIEÄT MYÕ THAÉNG LÔÏI, THÔØI CÔ VAØ THAÙCH THÖÙC, NGHIEÂN CÖÙU LAÄP PHAÙP THAÙNG 11/2001. 57. THÖÔNG VUÏ VIEÄT NAM TAÏI COÄNG HOØA LIEÂN BANG NGA, THÒ TRÖÔØNG NHAÄP KHAÅU RAU QUAÛ TÖÔI VAØ CHEÁ BIEÁN CUÛA COÄNG HOAØ LIEÂN BANG NGA, 2002. 58. QUYØNH TRANG, SEÕ PHAÂN BOÅ CHI PHÍ ÑEÁN TÖØNG DÒCH VUÏ, TBKTVN NGAØY 22/5/2002. 59. ÑAØO COÂNG TIEÁN, KINH TEÁ – XAÕ HOÄI VAØ MOÂI TRÖÔØNG VUØNG NGAÄP LUÕ ÑBSCL, NXB CHÍNH TRÒ QUOÁC GIA HAØ NOÄI, 2002. 60. TÌM CAÙCH XUAÁT KHAÅU VAØO THÒ TRÖÔØNG MYÕ, TBKTVN NGAØY 02/8/2003. 61. NGUYEÃN ANH THI “GIA TAÊNG DÒCH VUÏ NGAÂN HAØNG MÔÙI: CAÙC NGAÂN HAØNG MÔÛ ROÄNG DÒCH VUÏ VAØO CUOÁI NAÊM”, THÔØI BAÙO KINH TEÁ SAØI GOØN NGAØY 30/12/2002. 62. NGUYEÃN ANH THI, THAÄN TROÏNG VAØO THÒ TRÖÔØNG MYÕ, TBKTVN NGAØY 22/8/2003. - 171 - 63. NGUYEÃN ANH THI, ÑAÅY MAÏNH DÒCH VUÏ TAØI CHÍNH: BOÄ TAØI CHÍNH XAÂY DÖÏNG 4 CHÖÔNG TRÌNH HAØNH ÑOÄNG, TBKTSG NGAØY 21/2/2003. 64. NGUYEÃN ANH THI, THÖÏC THI HIEÄP ÑÒNH THÖÔNG MAÏI VIEÄT MYÕ – CAÀN CAÙC COÁ GAÉNG TÖØ HAI, PHÍA, TBKTVN NGAØY 4/10/2003. 65. NGUYEÃN ANH THI, 6 GIAÛI PHAÙP THÖÔNG MAÏI NAÊM 2004, TBKTVN NGAØY 1/10/2003. 66. NGUYEÃN ANH THI, CHUAÅN BÒ MÔÛ CÖÛA CHO THÒ TRÖÔØNG BAÛO HIEÅM, THÖÏC TRAÏNG KINH DOANH VAØ GIAÛI PHAÙP CAÁP THIEÁT, TBKTVN NGAØY 8/12/2003. 67. MINH THOÂNG, ÑAÀU TÖ MAÏNH CHO DÒCH VUÏ ÑEÅ PHAÙT TRIEÅN NHANH, SGGP NGAØY 29/7/2003. 68. NGUYEÃN THU TUYEÁT, NAÊM 2003 NAÊM BAÛN LEÀ CUÛA HOÄI NHAÄP TAØI CHÍNH QUOÁC TEÁ, SGGP NGAØY 8/2/2003. 69. DUÕNG TUAÁN, CUOÄC CAÏNH TRANH DÒCH VUÏ DI ÑOÄNG THAÄT SÖÏ BAÉT ÑAÀU, NGÖÔØI LAO ÑOÄNG. 70. THÖÔNG MAÏI VIEÄT NAM TRONG TIEÁN TRÌNH HOÄI NHAÄP KINH TEÁ QUOÁC TEÁ, BOÄ THÖÔNG MAÏI – KYÛ YEÁU HOÄI THAÛO 7/2004. 71. TÔØ TIN THÒ TRÖÔØNG SOÁ 1 ÑEÁN 80 – VIEÄN CAÂY AÊN QUAÛ MIEÀN NAM 72. YEÁN THI – THU HAØ, GIAÙO DUÏC THÖÔØNG XUYEÂN: CHAÁT LÖÔÏNG ÑI VEÀ ÑAÂU, NGÖÔØI LAO ÑOÄNG NGAØY 15/12/2002. 73. DUÕNG TUAÁN, THIEÁU GIAÛI PHAÙP HOà TRÔÏ NGAØNH DÒCH VUÏ, NGÖÔØI LAO ÑOÄNG NGAØY 28/7/2003. 74. QUANG VINH, CHÖÔNG TRÌNH QUOÁC GIA VEÀ GIOÁNG, THÔØI BAÙO KTVN SOÁ 25/ 2000 NGAØY 28/ 6/ 2000 – TRANG 2. 75. VAÊN BAÛN 0953 NGAØY 07/6/2002 CUÛA BOÄ THÖÔNG MAÏI VEÀ TÌNH HÌNH VAØ MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP ÑAÅY MAÏNH XUAÁT KHAÅU DÒCH VUÏ. - 172 - 76. PHAÏM HOÀNG VAÂN, TRUNG QUOÁC – THÒ TRÖÔØNG XUAÁT KHAÅU RAU QUAÛ LÔÙN CUÛA VIEÄT NAM, BAÙO THÖÔNG MAÏI NGAØY 3/4/2001. 77. VOÕ THANH THU - NHÖÕNG GIAÛI PHAÙP ÑAÀU RA CHO TRAÙI CAÂY TÖÔI ÑBSCL, 2001 78. WTO – CÔ HOÄI VAØ THAÙCH THÖÙC VÔÙI CAÙC DOANH NGHIEÄP VIEÄT NAM, BOÄ THÖÔNG MAÏI VIEÄT NAM. 79. WORKSHOP ON TRADE IN SERVICES, HCM UNIVERSITY OF LAW 25 NOV., 2003. 80. XU HÖÔÙNG PHAÙT TRIEÅN CUÛA THÒ TRÖÔØNG VAØ THÖÔNG MAÏI QUOÁC TEÁ VAØ NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ ÑAËT RA ÑOÁI VÔÙI XUAÁT KHAÅU CUÛA VIEÄT NAM THÔØI KYØ 2001 – 2010, TAÀM NHÌN ÑEÁN 2020 CUÛA VIEÄN NGHIEÂN CÖÙU THÖÔNG MAÏI – BOÄ THÖÔNG MAÏI. 81. DÖÔNG HOA XOÂ, ÑEÅ TRAÙI CAÂY ÑBSCL ÑUÛ SÖÙC CAÏNH TRANH TREÂN THÒ TRÖÔØNG THEÁ GIÔÙI, HOÄI THAÛO ÑAÀU RA CHO TRAÙI CAÂY TÖÔI ÑBSCL THAÙNG 1/2001. 82. AN YEÂN, BAÛO HIEÅM VIEÄT NAM VAØO HOÄI NHAÄP, TBKTVN NGAØY 28/ 7/ 2003. CAÙC WEBSITE CUÛA CAÙCBOÄ TRONG NÖÔÙC 83. www.customs.gov.vn: Toång cuïc haûi quan 84. www.undp.org.vn/: Chöông trình phaùt trieån lieân hieäp quoác taïi Vieät Nam 85. Boä thöông maïi 86. www.vietrade.gov.vn/: Cuïc xuùc tieán thöông maïi 87. www.agroviet.gov.vn/ : Boä NN&PTNT 88. www.mofa.gov.vn/vi/ : Boä ngoaïi giao 89. www.oog.gov.vn/: Vaên phoøng chính phuû 90. www.mof.gov.vn: Boä taøi chính 91. www.gso.gov.vn/: Toång cuïc thoáng keâ 92. www.mpi.gov.vn/: Boä keá hoaïch vaø ñaàu tö - 173 - 93. www.ciem.org.vn/ : Vieän nghieân cöùu kinh teá Trung Öông 94. Trang web caùc baùo Thôøi baùo kinh teá Vieät Nam Thôøi baùo kinh teá Saøi goøn, … WEBSITE THÒ TRÖÔØNG TRUNG QUOÁC 95. 96. 97. 98. 99. CAÙC WEBSITE THÖÔNG MAÏI THÒ TRÖÔØNG MYÕ 100. 101. 102. 103. 104. CAÙC WEBSITE THÖÔNG MAÏI THÒ TRÖÔØNG NHAÄT 105. 106. tml 107. www.bio-byte.com/exchange/messages/1752.html

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • pdfNghiên Cứu Phát Triển Một Số Dịch Vụ Sản Xuất – Xuất Khẩu Hàng Hóa Trái Cây Đồng Bằng Sông Cửu Long.pdf
Luận văn liên quan