Đề tài Phân tích vai trò của khiếu nại tố cáo và giải quyết khiếu nại tố cáo trong việc đảm bảo pháp chế trong quản lý hành chính

I.LỜI MỞ ĐẦU: Pháp chế là một trong những nguyên tắc cơ bản trong tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước XHCN.Đảm bảo pháp chế xã hội chủ nghĩa là yêu cầu quan trọng để nâng cao hiệu lực quản lý của Nhà nước, mở rộng dân chủ, phát huy quyền làm chủ của nhân dân. Nguyên tắc này đòi hỏi hoạt động quản lý hành chính nhà nước phải dựa trên cơ sở pháp luật của nhà nước.Các biện pháp pháp lý để đảm bảo pháp chế trong quản lý hành chính nhà nước rất đa dạng bao gồm hoạt động giám sát của cơ quan quyền lực nhà nước,hoạt động kiểm tra của các cơ quan hành chính nhà nước,hoạt động xét xử của tòa án nhân dân,hoạt động thanh tra nhà nước và thanh tra nhân dân,hoạt động kiểm tra của các tổ chức xã hội,hoạt động khiếu nại tố cáo và giải quyết khiếu nại tố cáo.Trong đó khiếu nại tố cáo và giải quyết khiếu nại tố cáo là hình thức đặc biệt quan trọng để nhân dân lao động tham gia vào quản lý nhà nước và quản lí xã hội,là một biện pháp quan trọng và thiết thực nhằm đảm bảo pháp chế XHCN. II.NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG 1.Khái niệm đảm bảo pháp chế trong quản lý hành chính nhà nước: V.I lênin từng quan niệm pháp chế chính là sự tuân thủ và chấp hành nghiêm minh thường xuyên pháp luật trên toàn lãnh thổ quốc gia.Nếu pháp luật do chính quyền ban hành mà không được thực hiện thống nhất trên toàn lãnh thổ quốc gia bởi các cơ quan nhà nước các tổ chức các nhân thì điều đó cũng có nghĩa là trung ương không chỉ huy được địa phương,không tạo được sự thống nhất quyền lực nhà nước,không tạo được trật tự xã hội,trật tự pháp luật.Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết: “Bảy xin hiến pháp ban hành Trăm điều phải có thần linh pháp quyền.” Điều đó đã thể hiện rất rõ quan điểm của Người trong quản lý nhà nước.Đó là hoạt động của bộ máy nhà nước phải thể hiện sự phù hợp với pháp luật,tôn trọng pháp luật.Hiến pháp 1992 cung khẳng định quan điểm pháp chế XHCN: “Nhà nước quản lý xã hội bằng pháp luật.Mọi hành vi xâm phạm lợi ích nhà nước lợi ích hợp pháp của tập thể và của công dân đều bị xử lý theo pháp luật” Pháp chế xã hội chủ nghĩa là một chế độ chính trị pháp lý của đời sống nhà nước và đời sống xã hội,trong đó tồn tại một hệ thống pháp luật hoàn thiện về nội dung hình thức phản ánh đầy đủ ý chí nguyện vọng của nhân dân,đòi hỏi mọi chủ thể của pháp luật phải tự giác tuân thủ nghiêm chỉnh thực hiện pháp luật có cơ chế hữu hiệu để kiểm tra giám sát việc thực hiện pháp luật,đấu tranh phòng chống và xử lý nghiêm minh mọi hành vi vi phạm pháp luật. Pháp chế không chỉ thuần túy là là một hiện tượng pháp luật mà nó còn là hiện tượng chính trị xã hội của một chế độ,một chính thể nhất định.Pháp chế là một trong những phương thức quản lý của nhà nước với xã hội ,trong đó công cụ quản lý của nhà nước là bằng pháp luật và phải dựa theo pháp luật.(điều 12-HP92).Pháp chế gắn liền với dân chủ.Để có một nền pháp chế vưng mạnh phải tiến hành đồng bộ nhiều biện pháp trong đó cần coi trọng giáo dục ý thức pháp luật,củng cố ý thức tự giác tuân thủ và chấp hành pháp luật,coi pháp luật là chuẩn mực xử sự của các cơ quan tổ chức và công dân.Đảm bảo cho pháp chế được củng cố tăng cường và hoàn thiện là yêu cầu khách quan của quá trình xây dựng nhà nước của dân,do dân và vì dân và cũng là yêu cầu của quá trình hoàn thiện con người và các quyền con người trong xã hội,đặc biệt trong quá trình quản lý hành chính nhà nước.Sở dĩ như vậy vì pháp chế bao giờ cũng lấy pháp luật làm cơ sở.Pháp luật luôn luôn là phương tiện là cơ sở để xây dựng nhà nước,xây dựng con người-chủ thể quản lý nhà nước và xã hội.Nội dung của pháp chế rất phong phú,trong đó có nội dung cơ bản nhất là sự triệt để tôn trọng pháp luật của các cơ quan nhà nước tổ chức xã hội và công dân.Bảo đảm pháp chế tức là phải củng cố việc xây dựng cơ chế phương tiện,phương pháp và cách thức nhằm làm cho pháp luật thực hiện có hiệu quả trong thực tế,đem lại lợi ích cho nhà nước,cho xã hội và người lao động. Như vậy bảo đảm pháp chế là tổng hợp các biện pháp,phương tiện tổ chức pháp lí do cơ quan nhà nước quy đinh tổ chức và công dân áp dụng nhằm thực hiện chức năng,quyền hạn nhiệm vụ của các cơ quan nhà nước và các tổ chức ấy cũng như việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của công dân. Quản lý hành chính Nhà nước là hoạt động thực thi quyền hành pháp, là sự tác động có tổ chức và điều chỉnh bằng quyền lực Nhà nước đối với các quá trình xã hội và hành vi hoạt động của công dân, do các cơ quan trong hệ thống Chính phủ từ Trung ương đến cơ sở tiến hành, để thực hiện những chức năng và nhiệm vụ của Nhà nước, phát triển các mối quan hệ xã hội, duy trì trật tự pháp luật, thỏa mãn những nhu cầu chính đáng của nhân dân. Việc đảm bảo pháp chế có ý nghĩa to lớn trong quản lý nhà nước nói chung,trong quản lý hành chính nói riêng.Bảo đảm pháp chế trong quản lý hành chính nhà nước có nghĩa là bằng những cơ chế và hoạt động pháp lý làm cho pháp luật được thực hiện có hiện có hiệu quả trong thực tế và hoạt động của bộ máy nhà nước phải thực sự vì dân khơi dậy trí tuệ và tinh thần ý chí tự lực tự cường của của nhân dân,đem lại những tiện ích và thủ tục thực sự dễ hiểu dễ làm và việc thực hiện nghĩa vụ của công dân theo một trật tự nhất định. Pháp chế trong quản lý hành chính nhà nước đòi hỏi các yêu cầu cơ bản là: -Xây dựng hệ thống pháp luật hoàn chỉnh tạo cơ sở đầy đủ để nhà nước pháp quyền Việt Nam hoàn thành sứ mệnh lịch sử của mình nhân dân lao động được bảo vệ có đủ điều kiện thực hiện các quyền tự do chân chính của họ. -Xây dựng bộ máy tổ chức điều hành tinh giản gọn nhẹ. -Xây dựng đội ngũ cán bộ có năng lực trình độ đáp ứng yêu cầu thực hiện nhiêm vụ và công vụ được giao. -Có nguồn kinh phí đáp ứng đầy đủ yêu cầu của công cuộc đổi mới thực hiện pháp luật xây dựng xã hội công bằng dân chủ văn minh -Nâng cao ý thức tự giác chấp hành pháp luật của công dân coi đó là điều kiện để đưa pháp luật vào cuộc sống và người lao động có đủ điều kiện bảo vệ mình. -Xử lý nghiêm minh mọi trường hợp vi phạm pháp luật bất kể họ là ai ở cấp nào để khẳng định pháp luật là công bằng,bất kì cơ quan cá nhân nào cũng chịu sự điều chỉnh của pháp luật,hoạt động trong khuôn khổ pháp luật. Trong các hoạt động nhằm đảm bảo pháp chế trong quản lý hành chính nhà nước thì khiếu nại tố cáo và hoạt động giải quyết khiếu nại tố cáo có vai trò rất quan trọng trong việc quản lý nhà nước,đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật,tăng cường mối quan hệ giữa đảng,nhà nước và nhân dân. 2.Khái niệm khiếu nại tố cáo và hoạt động giải quyết khiếu nại tố cáo: Khiếu nại tố cáo là là một trong những quyền cơ bản của công dân đã được Hiến pháp nước ta ghi nhận. Điều 74 Hiến pháp năm 1992 quy định: ''Công dân có quyền khiếu nại, quyền tố cáo với cơ quan nhà nước có thẩm quyền về những việc làm trái pháp luật của cơ quan nhà nước, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội, đơn vị vũ trang nhân dân hoặc bất cứ cá nhân nào...'' xâm phạm đến lợi ích nhà nước, tập thể, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân. Như vậy, đối tượng của việc khiếu nại, tố cáo là các quyết định hoặc việc làm trái pháp luật của cơ quan nhà nước hoặc nhân viên nhà nước. Trong quản lý hành chính nhà nước quyền khiếu nại tố cáo đã được tập hợp và lần đầu tiên được thống nhất quy định một cách cụ thể thành một đạo luật-Luật khiếu nại tố cáo hành ngày 2/12/1998.Theo luật này công dân có quyền khiếu nại quyết định hành chính hành vi hành chính của cơ quan hành chính nhà nước và của cán bộ nhà nước có thẩm quyền khi có căn cứ cho rằng những quyết định,hành vi hành chính đó xâm phạm quyền lợi ích hợp pháp của mình.Luật pháp không chỉ tạo cơ sở pháp lí cho công dân thực hiện quyền khiếu nại tố cáo mà còn quy định cơ quan nhà nước và cán bộ nhà nước có thẩm quyền phải tự kiểm tra xem xét lại các quyết định hành chính và hành vi hành chính nếu thấy trái pháp luật phải kịp thời sửa chữa khắc phục để tránh có đơn khiếu nại. Khiếu nại hành chính là việc công dân,cơ quan tổ chức theo thủ tục do pháp luật khiếu nại hành chính quy định đề nghị người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước xem xét lại quyết định hành chính hoặc hành vi hành chính của cơ quan hành chính nhà nước hoặc của người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước mà người khiếu nại cho rằng quyết định hành vi đó là trái pháp luật xâm phạm quyền lợi ích của mình. Đối tượng của khiếu nại hành chính thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan của cơ quan hành chính nhà nước là quyết định hành chính,hành vi hành chính diễn ra trong hoạt động quản lý nhà nước của các cơ quan hành chính. Những quyết định hành vi hành chính trái pháp luật là đối tượng của quyền khiếu nại và được giải quyết theo quy định của luật khiếu nại tố cáo và văn bản pháp luật khác có liên quan. Tố cáo là việc công dân theo thủ tục do luật này quy định báo cho cơ quan tổ chức cá nhân có thẩm quyền biết về hành vi vi phạm pháp luật của bất cứ cơ quan cá nhân tổ chức nào gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại lợi ích lợi ích của nhà nước,quyền lợi ích của công dân cơ quan tổ chức.Bản chất của tố cáo là việc công dân phát hiện và báo cho cơ quan nhà nước biết về hành vi vi phạm pháp luật nào đó đang diễn ra trong đời sống xã hội,chủ thể thực hiện quyền tố cáo là công dân.Tố cáo thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan hành chính nhà nước. Giữa khiếu nại và tố cáo có điểm chung là nhằm để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân,cơ quan tổ chức khi bị xâm phạm.Khiếu nại tố cáo đều có căn cứ chung là vi phạm pháp luật.Vì vậy các thông tin do khiếu nại tố cáo mang đến đều là những thông tin phản ánh vi phạm pháp luật,do vậy về bản chất giải quyết khiếu nại tố cáo là giải quyết xử lý vi phạm pháp luật. Hoạt động giải quyết khiếu nại tố cáo là là việc xác minh, kết luận và ra quyết định giải quyết của người giải quyết khiếu nại khi có đơn khiếu nại hành vi hành chính quyết định hành chính của cơ quan nhà nước,cán bộ nhà nước có thẩm quyền xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của công dân,cá nhân tổ chức,hay việc xác minh, kết luận về nội dung tố cáo và việc quyết định xử lý của người giải quyết tố cáo khi có đơn tố cáo hành vi hành chính quyết định hành chính vi phạm pháp luật. 3.Mối quan hệ của khiếu nại tố cáo,hoạt động giải quyết khiếu nại tố cáo và việc đảm bảo pháp chế trong quản lý hành chính: Pháp chế xã hội chủ nghĩa là một phạm trù có nội dung phong phú phản ánh đời sống pháp luật xã hội là phương thức quản lý của nhà nước.Trong từng lĩnh vực khác nhau pháp chế có những nội dung,yêu cầu khác nhau.Tuy nhiên nó vẫn phải tuân thủ những yêu cầu,nguyên tắc của pháp chế nói chung. Ở nước ta,quyền lực nhà nước là thống nhất nhưng có sự phân công phối hợp giữa các cơ quan nhà nướctrong việc thực hiện các quyền lập pháp,hành pháp,tư pháp.Các hoạt động này phải bị hạn chế bởi pháp luật.Pháp chế được biểu hiện trong các hoat động lập pháp,hành pháp,tư pháp với những biểu hiện đặc thù trong từng hoạt động cụ thể của quyền lực nhà nước.Hoạt động giải quyết khiếu nại tố cáo là một hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước là một hoạt động của quyền hành pháp,vì vậy nó mang nhưng đặc trưng riêng.Trong hoạt động đó đòi hỏi các cơ quan phải nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật khiếu nại tố cáo và các luật khác có liên quan.Trong quan hệ pháp luật một bên cơ quan nhà nước,cán bộ nhà nước có thẩm quyền,một bên là công dân. Để đảm bảo pháp chế đòi hỏi phải có sự chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật của tất các các chủ thể tham gia quan hệ pháp luật khiếu nại tố cáo việc thực hiện quyền khiếu nại tố cáo,các chủ thể tham gia quan hệ pháp luật khiếu nại tố cáo phải nghiêm chỉnh chấp hành pháp luật vì việc chấp hành này có ý nghĩa quan trọng đến việc đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân,cơ quan,tổ chức. Điều 4 “ Việc khiếu nại, tố cáo và giải quyết khiếu nại, tố cáo phải được thực hiện theo quy định của pháp luật.” Như vậy pháp luật đòi hỏi các bên tham gia quan hệ pháp luật khiếu nại,tố cáo phải thực hiện các hành vi theo yêu cầu của pháp luật. Điều 6 “Người có trách nhiệm giải quyết khiếu nại, tố cáo mà không giải quyết, thiếu trách nhiệm trong việc giải quyết hoặc cố tình giải quyết trái pháp luật phải bị xử lý nghiêm minh, nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật” Điều 8 “Quyết định giải quyết khiếu nại phải được mọi cơ quan, tổ chức, cá nhân tôn trọng. Quyết định giải quyết khiếu nại có hiệu lực pháp luật phải được cá nhân, cơ quan, tổ chức hữu quan nghiêm chỉnh chấp hành. Người có trách nhiệm thi hành quyết định giải quyết khiếu nại mà không thi hành phải bị xử lý nghiêm minh” Người giải quyết tố cáo phải xem xét, kết luận về nội dung tố cáo, nếu có vi phạm thì phải kịp thời xử lý hoặc yêu cầu người có thẩm quyền xử lý người vi phạm. Người bị thiệt hại được khôi phục quyền, lợi ích hợp pháp đã bị xâm phạm, được bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật.” Pháp chế XHCN trong hoạt động giải quyết khiếu nại tố cáo của các cơ quan hành chính nhà nước là chế độ chính trị pháp lý của đời sống nhà nước trong đó tồn tại hệ thống quy phạm pháp luật khiếu nại tố cáo toàn diện đồng bộ phản ánh yêu cầu dân chủ XHCN trong việc đảm bảo quyền khiếu nại tố cáo của công dân được quy định trong hiến pháp,đòi hỏi các cơ quan hành chính nhà nước người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại tố cáo và các chủ thể khác tham gia quan hệ khiếu nại tố cáo phải tự giác chấp hành nghiêm chỉnh các quy định của pháp luật khiếu nại tố cáo,có cơ chế hữu hiệu kiểm tra giám sát hoạt động giải quyết khiếu nại tố cáo của các cơ quan hành chính nhà nước,đấu tranh phòng chống và xử lý nghiêm minh mội hành vi vi phạm pháp luật,nhằm bảo vệ lợi ích nhà nước của xã hội quyền và lợi ích hợp pháp của công dân cơ quan tổ chức,đảm bảo kỉ cương kỉ luật,hiệu quả quản lý nhà nước. Hoạt động quản lý nhà nước của các cơ quan hành chính nhà nước bao gồm các hoạt động hành chính tích cực tổ chưc điều hành các quá trình xã hội và hoạt động mang tính chất tài phán-giải quyết các tranh chấp phát sinh trong lĩnh vực hành chính.Trong hoạt động này một bên tham gia quan hệ luôn luôn là cơ quan hành chính nhà nước còn bên kia có thể là tổ chức,công dân. Khiếu nại tố cáo và giải quyết khiếu nại tố cáo là một trong những biện pháp pháp lí nhằm đảm bảo pháp chế trong quản lý nhà nước,bảo vệ các quyền lợi ích hợp pháp của công dân cơ quan tổ chức.Bảo vệ lợi ích của nhà nước,xã hội,bảo vệ trật tự kỉ cương,trật tự pháp luật xử lý những hành vi vi phạm pháp luật. Khiếu nại tố cáo,giải quyết khiếu nại tố cáo và đảm bảo pháp chế trong quản lý hành chính nhà nước là vấn đề có mối quan hệ hai chiều.Nếu đảm bảo khiếu nại tố cáo và công tác giải quyết khiếu nại tố cáo được thực hiện nghiêm minh,đúng pháp luật thì pháp chế được đảm bảo và tăng cường,ngược lại một nền pháp chế tốt sẽ giảm bớt khiếu nại tố cáo,giảm thiểu khó khăn trong công tác giải quyết khiếu nại tố cáo bảo pháp luật được thực thi có hiệu quả trong quản lý hành chính nhà nước. II.VAI TRÒ CỦA KHIẾU NẠI TỐ CÁO VÀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI TỐ CÁO TRONG HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC: 1.Hoạt động khiếu nại tố cáo và giải quyết khiếu nại tố cáo có vai trò đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân,đảm bảo pháp luật được thực thi trong thực tế. Như chúng ta đã biết, Đảng và Nhà nước ta, bằng đường lối và bằng nhiều chính sách cụ thể đã và đang cố gắng xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN. Thông qua đó không ngừng tạo khả năng và điều kiện để quần chúng tham gia vào hoạt động quản lý nhà nước, quản lý xã hội.Thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo của công dân chính là một trong những biểu hiện cụ thể của dân chủ trực tiếp là yếu tố đảm bảo pháp chế XHCN bởi vì, bằng việc thực hiện quyền khiếu nại của mình, nhân dân đã trực tiếp giám sát và tham gia trực tiếp vào hoạt động của bộ máy nhà nước. Khi thực hiện hoạt động quản lý hành chính nhà nước giữa nhà nước và người có thẩm quyền trong cơ quan nhà nước luôn phát sinh các quan hệ pháp luật hành chính.Ở những quan hệ đó không phải lúc nào quyền lợi ích hợp pháp của các chủ thể được dung hòa vì thế khó tránh khỏi có tranh chấp xảy ra.Bởi vậy khiếu nại tố cáo trở thành phương tiện để công dân bảo vệ quyền lợi ích hợp pháp của mình.Việc thực hiện quyền khiếu nại tố cáo trong lĩnh vực hành chính phản ánh tranh chấp giữa cá nhân,tổ chức với cơ quan nhà nước khi cá nhân tổ chức cho rằng quyền và lợi ích hợp pháp của họ bị xâm hại.Mục đích của công dân trong hoạt động khiếu nại là yêu cầu người có thẩm quyền xem xét các quyết định hành vi nhằm chấm dứt sự xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp,khắc phục những bất lợi do quyết định hành vi gây ra. Dưới góc độ xã hội khiếu nại,tố cáo là hành vi phản ứng tự nhiên của công dân khi cơ quan nhà nước cán bộ nhà nước có thẩm quyền có quyết định hành vi hành chính xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của công dân,vừa hướng mục đích yêu cầu chủ thể quản lý chấm dứt quyết định hành vi hành chính trái pháp luật qua đó công dân yêu cầu nhà nước phải có phương thức ngăn chận sự vi phạm kỉ cương nhà nước vi phạm quy tắc xã hội nói chung. Khiếu nại tố cáo là quyền của công dân trong vị thế là đối tượng quản lý hành chính nhà nước.Khiếu nại tố cáo là phương tiện pháp lý hiệu quả để công dân bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp bị xâm hại trong lĩnh vực quản lý nhà nước.Pháp luật hành chính dựa trên cơ sở cụ thể hóa các quyền nghĩa vụ cơ bản của công dân sẽ xác lập địa vị pháp lý của công dân trong quản lý hành chính nhà nước.Củng cố bảo vệ địa vị pháp lý của công dân trong mối quan hệ với các chủ thể quản lý hành chính nhà nước. Khiếu nại tố cáo khẳng định mối quan hệ cần thiết giữa nhà nước và công dân thể hiện trên nguyên tắc quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân,được nhân dân giao cho nhà nước.Cho nên trong mọi trường hợp quyền lực nhà nước phải được sử dụng vì lơi ích của nhân dân. 2.Khiếu nại tố cáo và giải quyết khiếu nại tố cáo đảm bảo sự tham gia của nhân dân vào quản lý nhà nước, phát huy dân chủ XHCN và sức mạnh trí tuệ của nhân dân trong việc tham gia quản lý nhà nước,đảm bảo kỉ cương,kỉ luật tăng cường pháp chế XHCN trong quản lý hành chính nhà nước. Khiếu nại tố góp phần bảo vệ những giá trị tiến bộ của xã hội như quyền dân chủ của công dân trong quản lý hành chính nhà nước.Bởi khiếu nại hành chính là một trong những biểu hiện của chế độ dân chủ nhân dân.Trong chế độ đó các quyền cơ bản khác của công dân đã được hiến pháp ghi nhận mà bị xâm phạm thì họ có quyền khiếu nại với cơ quan nhà nước có thẩm quyền.Đồng thời trong chế độ dân chủ sẽ sử dụng hoạt động khiếu nại tố cáo như là biện pháp để tham gia xây dựng chính quyền,xây dựng xã hội.Việc giải quyết khiếu nại,tố cáo là phương thức hữu hiệu để các cơ quan nhà nước cán bộ công chức thực hiện thực thi quyền lực nhà nước vì mục tiêu đảm bảo tự do dân chủ cho nhân dân.Quan hệ giữa người khiếu nại và người bị khiếu nại là quan hệ quản lý hành chính nhà nước quan hệ pháp luật hành chính bởi vậy khiếu nại hành chính khẳng định sự công bình, bình đẳng giữa các đối tượng quản lý và chủ thể quản lý. Hoạt động khiếu nại tố cáo khẳng định mối quan hệ cần thiết giữa nhà nước và công dân thể hiện trên nguyên tắc quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân,được nhân dân giao cho nhà nước.Cho nên trong mọi trường hợp quyền lực nhà nước phải được sử dụng vì lơi ích của nhân dân.Khiếu nại tố cáo góp phần ngăn chặn sự lạm quyền vi phạm thẩm quyền xâm phạm quyền lợi ích hợp pháp của nhân dân,của nhà nước. Khiếu nại tố cáo là quyền dân chủ của công dân,là công cụ pháp lý bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình khi bị xâm phạm là hình thức để công dân tham gia quản lý nhà nước là một nội dung quan trọng trong nền dân chủ xã hội chủ nghĩa.Hiện nay chúng ta đang xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN mà trọng tâm là đảm bảo quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân.Pháp luật khiếu nại tố cáo là công cụ pháp lý để công dân cơ quan tổ chức bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.Khi quyền và lợi ích của công dân bị xâm phạm thì khiếu nại tố cáo là vũ khĩ sắc bén để công dân đấu tranh đòi công lý khôi phục quyền và lợi ích của mình.Giải quyết khiếu nại tố cáo là giải quyết mối quan hệ giữa nhà nước và nhân dân. Công dân thực hiện quyền khiếu nại trước hết là nhằm mục đích bảo vệ lợi ích của mình, của Nhà nước và của xã hội khỏi bị xâm hại bởi những việc làm, những quyết định chính sách, trái pháp luật cảu các cơ quan, nhân viên nhà nước và tổ chức xã hội. Điều đó cũng có nghĩa rằng, bằng việc thực hiện quyền khiếu nại của mình, công dân đã tham gia một cách trực tiếp và thiết thực vào công tác quản lý nhà nước, quản lý xã hội. Do đó để xây dựng nhà nước pháp quyền tất yếu các cơ quan nhà nước phải làm tốt công tác giải quyết khiếu nại tố cáo.Giải quyết tốt có hiệu quả công tác giải quyết khiếu nại tố cáo là nhân tố tích cực tác động trở lại hoạt động chấp hành điều hành. 3.Khiếu nại tố cáo và giải quyết khiếu nại tố cáo tạo dựng môi trường quản lý hành chính nhà nước trong sạch minh bạch,là một trong những biện pháp hữu hiệu để kiểm tra giám sát hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước Khiếu nại tố cáo là hiện tượng chính trị mang tính rõ nét công dân thông hành vi khiếu nại,tố cáo thực hiện quyền giám sát của mình đối với nhà nước cán bộ công chức nhà nước.Tạo dựng môi trường quản lý hành chính nhà nước trong sạch minh bạch đáp ứng được quyền và lợi ích hợp pháp chính đáng của công dân.Khiếu nại hành chính thể hiện tính tích cực chính trị của công dân mong muốn cơ chế quản lý nhà nước hợp pháp,khách quan hợp với lòng dân. Công dân sử dụng quyền khiếu nại là hình thức dân chủ trực tiếp dể nhân dân tham gia quản lý hành chính nhà nước,tham gia xây dựng bộ máy hành chính nhà nước trong sạch vững mạnh.Phát giác các hành vi vi phạm pháp luật của cơ quan,cán bộ nhà nước có thẩm quyền,phát hiện những cán bộ công chức không đủ tư cách thái hóa biến chất trong đội ngũ cán bộ.Đây là cơ sở để chúng ta hoàn thiện cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý nhà nước trong sạch vững mạnh. Tình hình khiếu nại tố cáo phản ánh thực trạng nền hành chính quốc gia,phản ánh hoạt động thi hành công vụ của cán bộ công chức nhà nước.Nó đòi hỏi những người có thẩm quyền trong quản lý hành chính nhà nước phải tuân thủ thực hiện pháp luật trong hoạt động quản lý hành chính. Pháp chế đòi hỏi mọi chủ thể của pháp luật phải tự giác tuân thủ nghiêm chỉnh thực hiện pháp luật có cơ chế hữu hiệu để kiểm tra giám sát việc thực hiện pháp luật,đấu tranh phòng chống và xử lý nghiêm minh mọi hành vi vi phạm pháp luật.Các cơ quan có thẩm quyền xem xét, giải quyết các khiếu nại của quần chúng trước hết là nhằm bảo về lợi ích chính đáng của công dân, bằng cách đó, trực tiếp góp phần quan trọng vào việc xây dựng và củng cố lòng tin của quần chúng đối với Đảng, đối với Nhà nước, đối với chế độ. Hoạt động của cơ quan, các cấp có thẩm quyền giải quyết khiếu nại chủ yếu dựa trên các quan hệ pháp lý nảy sinh giữa công dân với các cơ quan nhà nước, giữa công dân với các tổ chức kinh tế, các tổ chức xã hội. Bằng hoạt động của mình, các cơ quan, các cấp có thẩm quyền giải quyết khiếu nại đã làm cho việc vi phạm pháp luật được khắc phục.Và hoạt động đó được tiến hành dựa trên các biện pháp thuyết phục và cưỡng chế, tuỳ theo các tình huống cụ thể. Thông qua hoạt động khiếu nại tố cáo cơ quan hành chính nhà nước cấp trên kiểm tra giám sát đánh giá hoạt động của cơ quan cấp dưới từ đó có biện pháp chấn chỉnh khắc phục những tồn tại yếu kém xử lý hành vi vi phạm pháp luật để xây dựng một nền hành chính vững mạnh trong sạch chuyên nghiệp,hoạt động có hiệu lực hiệu quả. Nhà nước vừa bảo vệ được công dân, vừa thấy được thực trạng của hoạt động quản lý, thấy được một cách đầy đủ các mặt non kém trong hoạt động quản lý để từ đó tìm ra biện pháp khắc phục, sửa chữa kịp thời 4 Khiếu nại tố cáo góp phần nâng cao chất lượng hệ thống pháp luật và hiệu lực hiệu quả quản lý hành chính nhà nước: Thông qua khiếu nại tố cáo và giải quyết khiếu nại tố cáo các chủ thể quản lý có thông tin phản hồi quan trọng từ đối tượng quản lý qua đó xem xét đánh giá hoàn thiện chủ trương chính sách đường lối pháp luật phù hợp với quản lý hành chính nhà nước.Đặc biệt kênh thông tin từ việc sử dụng quyền khiếu nại hành chính là cơ sở quan trọng để chúng ta xây dựng nền công vụ minh bạch đóng vai trò phục vụ phù hợp với xu thế phát triển nền hành chính hiện đại trong giai đoạn hiện nay. Quản lý hành chính vốn là hoạt động phức tạp đa dạng đòi hỏi các chủ thể quản lý hành chính nhà nươc cần phải ban hành quyết định hành chính,hành vi hành chính phù hợp với từng lĩnh vực quản lý cụ thể.Mặt khác hoạt động quản lý hành chính đòi hỏi các chủ thể ban hành thực hiện các quyết định hành chính nhanh chóng kịp thời.Các chủ thể quản lý có quyền chủ động sáng tạo khi ban hành quyết định hành chính,mang ý chí chủ quan.Khi có khiếu nại phải xem xét khác phục và sửa chữa. Khiếu nại tố cáo là một hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước,nó nằm trong khối hoạt động chấp hành điều hành.Khi thực hiện hoạt động chấp hành điều hành các cơ quan hành chính nhà nước ban hành các quyết định quản lý thực hiên các hành vi hành chính.Sự phản ứng của xã hội qua hoạt động khiếu nại tố cáo là nguồn thông tin quan trọng để các cơ quan nhà nước kiểm tra tính đúng đắn tính hợp pháp,hợp lí và sự phù hợp với thực tiễn của quyết định quản lý.Bản chất của bảo đảm pháp chế là phải củng cố việc xây dựng cơ chế phương tiện,phương pháp và cách thức nhằm làm cho pháp luật thực hiện có hiệu quả trong thực tế,đem lại lợi ích cho nhà nước,cho xã hội và người lao động.Do vậy hoạt động khiếu nại tố cáo là cơ sở thực tiễn để hoàn thiện và nâng cao chất lượng hệ thống pháp luật và hiệu lực hiệu quả quản lý hành chính nhà nước. III. CÁC BIỆN PHÁP TĂNG CƯỜNG HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KHIẾU NẠI TỐ CÁO VÀ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI, TỐ CÁO CỦA CÔNG DÂN NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG QUẢN LÝ HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC: 1. Hoàn thiện những văn bản pháp luật về khiếu nại, tố cáo và giải quyết khiếu nại, tố cáo Hiện nay, các văn bản pháp luật hiện hành quy định về vấn đề này còn phân tán, thiếu đồng bộ, thậm chí chồng chéo và mâu thuẫn với nhau. Ngoài Pháp lệnh khiếu nại, tố cáo của công dân, các văn bản khác (Luật đất đai, các luật thuế, Pháp lệnh xử lý vi phạm hành chính...) cũng đều có những diều khoản quy định về việc khiếu nại, tố cáo và giải quyết khiếu nại, tố cáo. Nhưng nhìn chung, các quy định này thiếu thống nhất, gây khó khăn cho người khiếu nại, tố cáo và cơ quan có thẩm quyền giải quyết. Mặt khác, các quy định cụ thể của Pháp lệnh khiếu nại, tố cáo của công dân cũng có những điểm chưa hợp lý.Ví dụ: theo tinh thần của Pháp lệnh này, thủ trưởng có quyền giải quyết tố cáo đói với nhân viên thuộc quyền quản lý của mình. Điều này không phù hợp với thực tế. Thực tế cho thấy, không có một trường hợp tham nhũng nào được thủ trưởng các cơ quan, đơn vị tự mình phát hiện và xử lý. Để nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại, tố cáo, điều quan trọng nhất là phải có một cơ chế thích hợp. Cơ chế đó chỉ có thể được hình thành bởi một khung pháp lý. Nghĩa là có một hệ thống các văn bản pháp lý đồng bộ, đáp ứng được các yêu cầu đặt ra cho công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân và cuộc đấu tranh chống tham nhũng. Do đó, việc rà soát, điều chỉnh, bổ sung các văn bản pháp luật trong lĩnh vực này là hết sức cần thiết. Công việc này không thể tiến hành một cách tổng quát, chung chung mà phải cụ thể, phải chuyên sâu trong từng phương diện hoạt động quản lý nhà nước như đất đại, xây dựng, kế toán thống kê, quản lý doanh nghiệp… Đồng thời phải có những quy định mang tính nguyên tắc tránh được tình trạng áp dụng pháp luật một cách tuỳ tiện, thiếu nhất quán. 2. Xây dựng cơ cấu tổ chức hợp lý và đội ngũ cán bộ đủ mạnh để thực hiện tốt công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân Hiện nay, việc quy định thẩm quyền giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân còn dàn trải, cào bằng, thiếu tập trung và sự chỉ đạo thống nhất. Hầu như cơ quan nào cũng có thẩm quyền tiếp nhận và giải quyết khiếu nại, tố cáo. Chưa có sư phân định các loại tố cáo khác nhau để xác định ngành nào, cấp nào có thẩm quyền giải quyết. Bản thân sự phân biệt giữa khiếu nại và tố cáo cũng còn chưa rạch ròi về mặt lý luận. Trong khi đội ngũ cán bộ chuyên làm công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo ở các ngành, các cấp còn thiếu về số lượng, yếu về năng lực. Nên chăng, cần sớm nghiên cứu thiết lập cơ quan chuyên giải quyết các đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân, đặc biệt là đơn thư tố cáo hành vi tham nhũng. Cơ quan này phải độc lập với các cơ quan hành chính nhà nước, có mối quan hệ chặt chẽ với các cơ quan tư pháp (Viện kiếm sát nhân dân, Toà án nhân dân). Cơ quan này có quyền khởi tố tiến hành điều tra các vụ tham nhũng được phát hiện qua đơn thư tố cáo. Ngoài ra, hoạt động giải quyết khiếu nai, tố cáo nói chung phải chịu sự giám sát trực tiếp của cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất là Quốc hội, thông qua một ủy ban do Quốc hội bầu, chịu trách nhiệm trước Quốc hội. Trong điều kiện như hiện nay, mặc dù pháp luật đã quy định Thanh tra nhà nước các cấp có chức năng quản lý nhà nước về công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo, nhưng do nhiều nguyên nhân khác nhau, lĩnh vực hoạt động này gần như còn bỏ ngỏ. Điều này cũng đặt ra vấn đề đổi mới tổ chức và hoạt động của hệ thống Thanh tra nhà nước. Đồng thời, việc tăng cường đội ngũ cán bộ về số lượng; đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ về nghiệp vụ cần được quan tâm một cách đúng mực. Nếu tiếp tục duy trì tình trạng kiêm nhiệm hoặc “vừa đá bóng vừa thổi còi'' trong công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo như hiện nay, thì đối với cuộc đấu tranh chống tham nhũng, câu hỏi ''ai chống ai'' vẫn là một nỗi băn khoăn lớn. 3- Kết hợp chặt chẽ công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo với quá trình cải cách thủ tục hành chính Do nhiều nguyên nhân khác nhau, nền hành chính của ta hiện nay còn cồng kềnh, kém hiệu lực, thủ tục hành chính còn rườm rà, nhiều tầng nấc, khó thực hiện. Điều đó không những gây phiền hà cho nhân dân mà còn thào môi trường cho tệ tham nhũng phát sinh, phát triển. Qúa trình cải cách hành chính sẽ góp phần bài trừ tận gốc tệ tham nhũng mà công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo phải đóng vai trò làm động lực cho quá trình này. Thông qua việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân, các cơ quan nhà nước xử lý nghiêm minh các hành vi nhũng nhiễu, tham ô, hối lộ. Đồng thời rà soát, điều chỉnh những thủ tục hành chính theo hướng đơn giản, dễ thực hiện, hạn chế đến mức thấp nhất các "khe hở'' của pháp luật. Đặc biệt là trong các lĩnh vực: Cấp phép, xây dựng cơ bản, quản lý nhà đất... như Nghị quyết 38/CP ngày 4/5/1994 của Chính phủ đã chỉ ra. Mặt khác, bản thân các thủ tục giải quyết khiếu nại, tố cáo cũng cần tạo điều kiện tất nhất cho công dân thực hiện quyền hạn khiếu nại, tố cáo của mình như Hiến pháp đã ghi nhận.Vấn đề khiếu nại, tố cáo tồn tại một cách khách quan trong mối quan hệ giữa Nhà nước với công dân. Tăng cường hiệu quả của,công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo cần nhiều giải pháp đồng bộ và phải trải qua một quá trình. Nó gắn liền với cải cách hệ thống tư pháp, cải cách hành chính quốc gia. Giải quyết kịp thời, khách quan và đúng pháp luật những đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân là một giải pháp thiết thực và hữu hiệu trong việc phát hiện, ngăn chặn, phòng ngừa và xử lý bước đầu hành vi tham nhũng. Vì vậy hy vọng rằng vấn đề này cần được tiếp tục nghiên cứu sâu sắc và toàn diện hơn, hướng tới một sự nhận thức đầy đủ hơn nhằm xác đinh đúng đắn vai trò của nó trong sự nghiệp đổi mới. IV.KẾT LUẬN Quyền khiếu nại tố cáo của công dân là quyền hiến định vì vậy việc ngày cang hoàn thiện quyền này là một tất yếu khách quan.Trong quản lý hành chính nhà nước hoạt động khiếu nại tố cáo và giải quyết khiếu nại tố cáo có vai trò thiết thực trong công tác quản lý nhà nước,quản lý xã hội,đảm bảo cho pháp luật được thực thi trên thực tế.Đồng thời đây cũng là điều kiện để công dân phát huy đầy đủ quyền và nghĩa vụ của mình tăng cường ý thức của công dân và của cơ quan nhà nước,cán bộ nhà nước có thẩm quyền trong việc xây dựng nhà nước,quản lý nhà nước,tuân thủ pháp luật.Khiếu nại tố cáo và hoạt động giải quyết khiếu nại tố cáo là biện pháp thiết thực tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa. Danh mục tài liệu tham khảo: 1.Giáo trình luật hành chính Việt Nam-Trường Đại học luật Hà Nội-NXB Công an nhân dân 2.Luật khiếu nại tố cáo 2/12/1998 3.Quyền khiếu nại hành chính của công dân ở việt nam hiện nay. Nguyễn thị thủy-Luận án tiến sĩ luật học trường Đại học luật Hà Nội. 4.Tăng cường pháp chế XHCN trong hoạt động giải quyết khiếu nại tố cáo của các cơ quan hành chính nhà nước việt nam hiện nay.Trần văn sơn 5.Cơ chế kiểm tra thanh tra giám sát trong nhà nước pháp quyền XHCN VN.PGS.TS Hà thị mai hiên. Các từ viết tắt: XHCN:Xã Hội Chủ Nghĩa HP:Hiến pháp