Đề tài Thời cơ và thách thức đối với việc phát triển nền kinh tế bền vững ở Việt Nam trong những năm tới

c lớn nhất với kinh tế Việt Nam trong nh÷ng n¨m tíi là đối mặt với những t×nh huống tiềm ẩn khã lường của cơn b·o khủng khoảng tài chÝnh thế giới, c¸c dư chấn của nã tiếp tục g©y ra c¸c t¸c động xấu đến tất cả c¸c lĩnh vực của nền kinh tế Việt Nam : Thương mại, tài chÝnh ng©n hàng, đầu tư nước ngoài… + Đối với thị trường tài chÝnh: Mặc dù Việt Nam không chịu tác động trực tiếp, nhưng tác động gián tiếp cũng khá lớn. Tác động này được thể hiện thông qua việc các khoản nợ ngắn hạn của các doanh nghiệp Việt Nam gặp khó khăn khi lãi suất cho vay liên ngân hàng quốc tế tăng. Đồng USD có thể giảm sút mạnh dẫn tới nhiều người dân có thể rút USD ra khỏi ngân hàng hoặc bán USD, để gửi VND vào, làm cho cấu trúc tài sản ngân hàng gặp khó khăn. Tuy nhiên, vì mức độ và khả năng liên kết của các ngân hàng thương mại Việt Nam đối với hệ thống tài chính quốc tế còn hạn chế nên các ngân hàng Việt Nam sẽ ít chịu tác động trực tiếp. Thị trường chứng khoán Việt Nam cũng có thể bị ảnh hưởng nhưng cũng không đáng kể do sự liên kết giữa thị trường Việt Nam với thế giới là không cao. Điều đáng lo ngại là việc phát hành và huy động vốn trên thị trường quốc tế là khó khăn và chi phí tăng cao. Việc huy động vốn gián tiếp vào thị trường chứng khoán trong thời gian tới cũng khó khăn do các nhà đầu tư sẽ hướng tới các kênh đầu tư an toàn. + Đối với hoạt động xuất nhập khẩu Nền kinh tế Mỹ bị suy thoái sẽ ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu của Việt Nam, vì Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam hiện nay. Điều này được thể hiện thông qua hai tác động: thứ nhất, nhu cầu nhập khẩu hàng hóa của Mỹ đối với Việt Nam (Việt Nam là một trong 37 nước xuất khẩu lớn nhất vào thị trường Mỹ, trong đó có một số mặt hàng đứng thứ hạng cao hơn như: dệt may, hạt tiêu, hạt điều, cà phê, đồ gỗ, thủy sản...) có xu hướng giảm sút. Bên cạnh đó, tỷ giá VND/USD bị tác động nhiều và cần được điều chỉnh linh hoạt do đồng Việt Nam được xác định giá gắn với đồng USD. Khi đồng USD giảm trên thị trường thế giới thì có thể dẫn tới lạm phát trong nước nếu đồng VND không lên giá và khi đó người tiêu dùng chịu giá cả tăng do nhập khẩu. Nhưng nếu tỷ giá VND/USD giảm (tức là VND lên giá so với USD) ở mức không phù hợp sẽ làm cho xuất khẩu vào Mỹ của các doanh nghiệp bị lỗ về tỷ giá. Trong khi để cạnh tranh bán hàng vào Mỹ, nhiều nước có mặt hàng tương đồng cũng đã giảm giá. ThÞ trường xuất khẩu sẽ bị thu hẹp, các thị trường quan trọng như : Nhật bản, Châu Âu sức mua không còn như những năm trước. Hàng hoá Việt Nam phải cạnh tranh khốc liệt hơn với hàng hoá cùng loại của các nước châu. Thuận lợi về giá sẽ không còn, khả năng thanh toán của các đối tác cũng không thuận lợi như những năm trước... Nhiều mặt hàng xuất khẩu truyền thống, có thế mạnh của ta như: may mặc, giày da, cao su, gạo, cà phê, cá, tôm, hàng thủ công mỹ nghệ... chắc chắn sẽ giảm lượng xuất khẩu. + Đối với đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI): Với cuộc khủng hoảng tài chính lan rộng toàn cầu như hiện nay, có thể nói hầu hết các doanh nghiệp Mỹ và châu Âu sẽ giảm đầu tư trực tiếp ra nước ngoài nên việc thu hút FDI ở hai thị trường này của Việt Nam đều bị tác động đáng kể. Hơn thế nữa, chi phí huy động vốn toàn cầu có thể ngày càng tăng do biên độ tín dụng gia tăng dẫn tới khả năng thu hút đầu tư bị hạn chế, tiêu dùng có thể giảm sút dẫn tới việc giải ngân FDI giảm do vốn FDI vào Việt Nam chủ yếu là đầu tư cho vay. Hầu hết các nước trên thế giới hiện nay đều phải đối mặt với tốc độ tăng trưởng kinh tế chậm hoặc âm. Việt Nam cũng không thoát khỏi yếu tố này. Trong khi lạm phát vẫn là một vấn đề tiềm ẩn ảnh hưởng tới sự phát triển kinh tế Việt Nam năm 2009. Ngoài ra, tiền gửi ngân hàng nước ngoài và các ngân hàng trong nước sẽ bị giảm lợi tức do nhiều nước nới lỏng tiền tệ để tránh lâm vào suy thoái sâu rộng; dòng ngoại hối sẽ suy giảm; nhiều hoạt động kinh tế nước ta cũng gặp khó khăn, đặc biệt các hợp đồng đã ký kết với đối tác nước ngoài có thể bị ngưng trệ và có thể các hợp đồng này sẽ không còn được ký kết. Cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu cũng dẫn tới giá nhiều loại nguyên vật liệu phục vụ cho sản xuất kinh doanh giảm, đặc biệt là dầu thô. Giá dầu thế giới giảm đã ảnh hưởng đến nguồn thu ngân sách do xuất khẩu dầu thô bị giảm sút. Ngoài ra, nhiều loại nguyên liệu khác phục vụ cho hoạt động của nền kinh tế như sắt, thép, phân đạm, giấy, xi măng cũng gặp khó khăn và hiện tại thị trường tiêu thụ của các ngành này đang bị thu hẹp... - Sự tăng trưởng bền vững của nền kinh tế còn nhiều bất trắc. Do những tác động trực tiếp và gián tiếp nêu trên, khủng khoảng kinh tế thế giới đã, đang và sẽ ảnh hưởng tới mục tiêu phát triển bền vững của nền kinh tế nước ta, trừ ngành thông tin liên lạc có thể trụ vững còn hầu hết các ngành kinh tế khác ít có khả năng phát triển, tăng trưởng cao hơn các năm trước. Nhiều doanh nghiệp thuộc khu vực công nghiệp, dịch vụ, thương mại và cả khu vực nông thôn sẽ thu hẹp sản xuất kinh doanh, thậm chí phá sản, khiến cho người lao động mất việc làm, đời sống khó khăn. Do các nước gặp khó khăn về kinh tế nên khả năng tiếp thu lao động xuất khẩu của ta cũng sẽ giảm...Do thiếu vốn các công trình trọng điểm, đặc biệt là các công trình cơ sở hạ tầng phục vụ các nhu cầu phát triển trước mắt và lâu dài rất dễ lâm vào tình trạng thi công dang dở, chậm đưa vào sử dụng và phát huy hiệu quả. §Çu n¨m 2009, t×nh h×nh thiên tai đã khó lường, mưa lớn ở miền Trung và rét đậm rét hại ở miền Bắc đã gây tổn thất lớn cho nông nghiệp. Điều này cho thấy nông nghiệp năm nay sẽ còn điêu đứng. Thị trường hàng hoá nội địa sẽ xuất hiện nhiều yếu tố bất lợi khi hàng hoá nước ngoài tiếp tục tràn vào nước ta ... - Việc huy động các tiềm năng vào phát triển kinh tế những năm qua, không có một chiến lược ổn định và thống nhất, mặt khác lại thiếu sự lựa chọn sáng suốt trong khai thác và quản lý, đến nay khi nền kinh tế gặp khó khăn, nó đã bộc lộ những khiếm khuyết, bất lợi cho nền kinh tế. Đó là việc thu hồi đất nông nghiệp để xây dựng các khu công nghiệp, cụm công nghiệp, xây sân gôn, làm đường sá khiến diện tích đất nông nghiệp, trong đó đáng chú ý là diện tích đất trồng lúa màu mỡ ngày càng bị thu hẹp. Đến tháng 4-2008, theo quyết định rà soát và kiểm tra của Thủ tướng Chính phủ thì diện tích trồng lúa đã giảm 34.330 ha, trong đó tập trung ở ĐBSCL là 15.00 ha, đồng bằng sông Hồng là 8.000 ha, Đông Nam Bộ 6.600ha, Bắc Trung Bộ 2.340ha...Việc khai thác nước ngầm và nước bề mặt phục vụ cho sản xuất và đời sống không chặt chẽ, không kết hợp với nhiệm vụ bảo vệ môi trường khiến cho nhiều dòng sông, nhiều khu vực dân cư bị ô nhiễm dẫn đến khả năng chúng ta không còn là nơi có nguồn nước sạch phong phú, vô tận. Rừng nguyên sinh, rừng đặc dụng và nhiều loại gỗ quý hiếm chưa được bảo vệ tốt, trái lại còn bị khai thác không thương tiếc. Trong khi đó việc trồng rừng mới lại triển khai chậm chạp. Các nguồn lợi khoáng sản khai thác không theo một chiến lược dài hạn, nhiều khoáng sản ở nhiều địa phương như sắt, thiếc, vàng, ti tan, than đá, đá trắng, cát ... đã bị khai thác không hiệu quả, thậm chí còn bị khai thác trộm, gây thất thoát lớn cho ngân sách quốc gia . Nguồn lợi hải sản trên biển cũng đang có nguy cơ cạn kiệt ...Đặc biệt việc khai thác tiềm năng con người, tiềm năng lao động nhìn chung vẫn chưa hiệu quả. Việc sử dụng lao động vẫn còn nhiều bất cập. Lao động trẻ là thế mạnh của nước ta, nhưng rất tiếc phần đông trong số đó lại không được đào tạo, không có trình độ tay nghề khiến cho họ không tìm được việc làm, tình trạng này càng nặng nề thêm khi nền kinh tế suy giảm việc làm trong xã hội đang ít đi. Thách thức này không chỉ là thách thức của nền kinh tế nói riêng mà còn là thách thức chung của toàn xã hội, không chỉ là thách thức của năm 2009 mà còn là thách thức lâu dài. Bài học rút ra ở đây là, chúng ta có nhiều tiềm năng phục vụ cho phát triển, nhưng nếu chúng ta không biết giữ gìn, bảo vệ, bồi dưỡng, để giành, sử dụng đúng, sử dụng có hiệu quả tiềm năng thì cho dù có tiềm năng đến bao nhiêu chăng nữa, trước sau tiềm năng đó sẽ mai một và héo tàn... - Kinh tế phát triển chậm, tăng trưởng thiếu bền vững, các nguồn lực lại chưa được chú ý trong sử dụng khai thác, dẫn đến nhiều vấn đề xã hội càng khó khăn thêm. Sản xuất đình trệ, người lao động ở các khu vực nông thôn và thành thị, công nghiệp, dịch vụ thương maị, du lịch và nông nghiệp đều không đủ việc làm khiến cho họ không có thu nhập, đời sống hàng ngày đã khó khăn càng khó khăn thêm. Công cuộc xoá đói giảm nghèo càng trở nên cấp bách. Khả năng ứng phó với các tình huống do thiên tai của người dân càng khó khăn hơn... Tất cả những khó khăn trong đời sống xã hội đó sẽ gây sức ép với nền kinh tế, đổ dồn gánh nặng lên ngân sách quốc gia... - Sù suy gi¶m s¶n xuÊt kinh doanh cña cña mét sè ngµnh, trong ®ã cã c¸c ngµnh xuÊt khÈu nh­ dÖt may, da giµy, ®å gç trªn thùc tÕ ®· diÔn ra tõ cuèi 2008. N¨m 2009 t×nh tr¹ng nµy cã thÓ lan réng h¬n ra mét sè ngµnh kh¸c vµ trÇm träng h¬n, g©y nªn ®×nh trÖ ë mét sè doanh nghiÖp, mét sè ngµnh hÑp, mét sè ®Þa ph­¬ng. §iÒu ®¸ng lo ng¹i lµ kh«ng chØ nh÷ng doanh nghiÖp nhá, nh÷ng ngµnh th­êng bÞ ®¸nh gi¸ lµ kÐm n¨ng lùc c¹nh tranh l©m nguy, mµ c¶ mét sè ngµnh th­êng ®­îc coi lµ cã n¨ng lùc c¹nh tranh còng gÆp khã kh¨n nh­ 3 ngµnh kÓ trªn, hoÆc 1 sè ngµnh n«ng s¶n, thuû s¶n, dÞch vô. C¶ 11 nhãm hµng c«ng nghiÖp chÕ t¸c vµ n«ng s¶n cña ViÖt Nam ®­îc coi lµ cã n¨ng lùc c¹nh tranh theo tiªu chÝ RCA (Revealed Competitive Advantage) cña Trung t©m th­¬ng m¹i quèc tÕ ®Òu ®ang bÞ sôt gi¶m hoÆc ®øng tr­íc nguy c¬ sôt gi¶m xuÊt khÈu. C¸c ngµnh xuÊt khÈu dùa trªn khai th¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn cña chóng ta còng kh«ng h¬n g×, khi gi¸ c¶ gi¶m m¹nh ®Õn møc lîi nhuËn kh«ng ®­îc lµ bao hoÆc thËm chÝ ©m so víi chi phÝ khai th¸c, khi vÞ thÕ cña ng­êi b¸n kh«ng cßn thuËn lîi so víi ng­êi mua nh­ chØ ch­a ®Çy mét n¨m tr­íc. MÆt kh¸c, ®¸ng lo ng¹i kh«ng kÐm lµ cã mét sè doanh nghiÖp, mét sè ngµnh ®· ®­îc dån nhiÒu nguån lùc, ­u tiªn ®Çu t­ cao trong nh÷ng n¨m qua víi kú väng t¹o nªn nh÷ng doanh nghiÖp lín, nh÷ng ngµnh then chèt cßn ph¶i xin cøu trî. §iÒu nµy võa khiÕn c¸c nguån lùc to lín ®· bá vµo ®ã kh«ng ph¸t huy ®­îc hiÖu qu¶, võa h¹n chÕ sù ®ãng gãp cña nh÷ng ngµnh nµy vµo viÖc chèng ®ì khã kh¨n cho nÒn kinh tÕ, võa nÆng thªm g¸nh lo cña ®Êt n­íc trong lóc nµy. Nguyªn nh©n ®Çu tiªn, trùc tiÕp nhÊt cña sù suy gi¶m nãi trªn lµ thÞ tr­êng, yÕu tè mµ tõng doanh nghiÖp, tõng ngµnh ®¬n lÎ cã rÊt Ýt kh¶ n¨ng xoay chuyÓn. ThÞ tr­êng toµn cÇu, nhÊt lµ nh÷ng thÞ tr­êng xuÊt khÈu chñ yÕu cña ta ®Òu trong t×nh tr¹ng suy tho¸i. ThÞ tr­êng trong n­íc vèn ®· h¹n hÑp vÒ søc mua l¹i ph¶i ®­¬ng ®Çu víi c¹nh tranh t¨ng lªn tõ hµng nhËp khÈu. L©u nay chóng ta c¹nh tranh chñ yÕu b»ng gi¸, song b©y giê gi¸ còng chØ lµ c¸nh cöa hÑp, trong khi c¸c nh©n tè kh¸c nh­ c«ng nghÖ, n¨ng suÊt, sù kh¸c biÖt, ai còng biÕt lµ cÇn nh­ng ch­a kÞp lµm th× kh«ng dÔ nhanh chãng h×nh thµnh. Suy gi¶m, ®×nh trÖ s¶n xuÊt kinh doanh võa lµm nÆng nÒ thªm vÊn ®Ò viÖc lµm vµ thu nhËp, võa t¸c ®éng m¹nh ®Õn t¨ng tr­ëng kinh tÕ trong thêi gian tíi. - C¬ së h¹ tÇng yÕu kÐm, l¹c hËu l©u nay vÉn lµ mét th¸ch thøc lín vµ lµ mét bµi to¸n khã gi¶i ®èi víi nÒn kinh tÕ n­íc ta. Khã kh¨n vÒ c¬ së h¹ tÇng khiÕn nhiÒu nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi lo ng¹i, b¨n kho¨n khi quyÕt ®Þnh ®Çu t­ nh÷ng dù ¸n lín vµo ViÖt Nam. §Ó viÖc më cöa kªu gäi ®Çu t­ cña n­íc ta thËt sù cã hiÖu qu¶ th× ®©y còng lµ mét bµi to¸n cÇn tÝnh ®Õn. b.Th¸ch thøc cña toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ - Héi nhËp kinh tÕ kinh tÕ t¹o ra nh÷ng c¬ héi, ®ång thêi còng ®Æt ra nhiÒu th¸ch thøc ®èi víi ViÖt Nam. NÒn kinh tÕ n­íc ta cßn chËm ph¸t triÓn, tr×nh ®é thÊp vµ nhá bÐ, do ®ã nh÷ng th¸ch thøc trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ lµ rÊt lín, nh÷ng th¸ch thøc chñ yÕu lµ : Tr­íc hÕt, ViÖt nam cã xuÊt ph¸t ®iÓm thÊp khi héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. §©y lµ ®iÓm kh«ng thuËn lîi khi thùc hiÖn c¸c cam kÕt quèc tÕ vµ søc Ðp c¹nh tranh tõ bªn ngoµi. NÒn kinh tÕ yÕu kÐm, l¹c hËu, l¹i ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi tõ m« h×nh cò sang m« h×nh kinh tÕ thÞ tr­êng nªn t¸c ®éng bÊt lîi t¨ng lªn. C«ng nghÖ l¹c hËu vµ hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng yÕu kÐm sÏ rÊt khã kh¨n trong viÖc thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi, ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh. Mét sè n­íc khu vùc cã tr×nh ®é ph¸t triÓn ®i tr­íc ViÖt Nam tõ 10 ®Õn 25 n¨m. Hä cã nÒn c«ng nghiÖp chÕ biÕn t­¬ng ®èi ph¸t triÓn, ®· th©m nhËp thÞ tr­êng nhiÒu n­íc vµ khu vùc trªn thÕ giíi, mét sè n­íc ®· thµnh c«ng víi nÒn c«ng nghiÖp h­íng ngo¹i, cã n­íc ®· lµm chñ ®­îc mét sè c«ng nghÖ nguån. Thø hai, hÖ thèng luËt ph¸p vµ chÝnh s¸ch kinh tÕ cña ViÖt Nam cßn nhiÒu bÊt cËp, nhiÒu ®iÓm ch­a t­¬ng thÝch víi yªu cÇu héi nhËp. Tham gia héi nhËp chóng ta ph¶i tu©n thñ nh÷ng luËt ch¬i chung cña quèc tÕ. ViÖt Nam ®µm ph¸n ®Ó c¸c n­íc thÊy ®­îc sù chËm ph¸t triÓn trong kinh tÕ cña m×nh ®Ó cã nh÷ng nh­îng bé, ch©m tr­íc, song kh«ng thÓ bá qua nh÷ng chuÈn mùc vµ th«ng lÖ quèc tÕ. MÆc dï ®· tÝch cùc ®iÒu chØnh luËt ph¸p, chÝnh s¸ch kinh tÕ trong nh÷ng n¨m qua, nh­ng n­íc ta vÉn cßn nhiÒu viÖc ph¶i lµm ®Ó söa ®æi, ®iÒu chØnh vµ ban hµnh míi c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt, ph¸p quy cho phï hîp víi tiÕn tr×nh héi nhËp. ViÖt Nam còng cÇn tham kh¶o kinh nghiÖm c¸c n­íc trong x©y dùng vµ thùc thi luËt ph¸p, chÝnh s¸ch kinh tÕ phï hîp víi lé tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Thø ba, nhËn thøc vÒ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cßn h¹n chÕ. §èi víi nhiÒu n­íc, mäi ng­êi cho héi nhËp sÏ t¹o ra nhiÒu c¬ héi h¬n, cßn ë ViÖt Nam ®a sè chØ nh×n thÊy bÊt lîi. T©m lý lo ng¹i, e dÌ ®ang c¶n trë qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt Nam. Trong mét cuéc kh¶o s¸t cña Phßng th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp ViÖt Nam, cã ®Õn 90% doanh nghiÖp ViÖt Nam m¬ hå vÒ héi nhËp. §èi víi nhiÒu ng­êi, nhiÒu doanh nghiÖp héi nhËp d­êng nh­ lµ viÖc cña ChÝnh phñ, cña Nhµ n­íc, kh«ng ph¶i cña m×nh, trong khi ®ã quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i cña doanh nghiÖp lµ doanh nghiÖp, nhµ kinh doanh. §iÒu nµy mét phÇn tr¸ch nhiÖm thuéc vÒ c«ng t¸c tuyªn truyÒn, båi d­ìng kiÕn thøc héi nhËp kinh tÕ ë n­íc ta thùc hiÖn trong thêi gian qua cßn nhiÒu yÕu kÐm. Nh÷ng sù lo ng¹i vÒ nguy c¬ chÖch h­íng, t­ b¶n hãa , bãc lét, vÊn ®Ò gi÷ ®éc lËp tù chñ cña d©n téc… ®ang t¹o ra nh÷ng rµo c¶n cho sù héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Thø t­, th¸ch thøc vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ViÖt Nam c¶ ba cÊp ®é lµ : c¹nh tranh s¶n phÈm, c¹nh tranh doanh nghiÖp vµ c¹nh tranh quèc gia. Muèn t¹o ra thÕ vµ lùc, n©ng cao hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh héi nhËp th× kh¶ n¨ng c¹nh tranh ph¶i cao. Tr×nh ®é c«ng nghÖ s¶n xuÊt thÊp kÐm, c¬ cÊu s¶n xuÊt l¹c hËu, m«i tr­êng kinh doanh c¶i thiÖn cßn chËm th× liÖu cã ®ñ søc c¹nh tranh, chiÕm lÜnh thÞ tr­êng trong n­íc vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng thÕ giíi? §©y lµ c©u hái ®óng mµ ch­a cã c©u tr¶ lêi tho¶ ®¸ng. NÕu kh«ng n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh th× chóng ta co thÓ mÊt thÞ tr­êng ngay trªn ®Êt n­íc m×nh vµ thÞ tr­êng trong n­íc trë thµnh n¬i tiªu thô hµng ho¸ cña n­íc ngoµi, nhiÒu doanh nghiÖp bÞ ph¸ s¶n, thÊt nghiÖp theo ®ã t¨ng lªn… Thø n¨m, tÝnh chñ ®éng tÝch cùc trong héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ch­a cao. Héi nhËp lµ mét sù kiÖn lín, qu¸ tr×nh diÔn ra m¹nh mÏ vµ phøc t¹p vµ t¸c ®éng to lín. Tr­íc nh÷ng ®ßi hái tÊt yÕu kh¸ch quan chóng ta ch­a chñ ®éng x©y ®­îc lé tr×nh thÝch hîp, ch­a cã kh¶ n¨ng dù b¸o dµi h¹n nh÷ng sù t¸c ®éng nªn bÞ ®éng, lóng tóng vµ xö lý t×nh huèng lµ chÝnh. ViÖt Nam ch­a thùc sù cã chiÕn l­îc héi nhËp ®ång bé, nhÊt qu¸n. Chñ ®éng, tÝch cùc héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ míi dõng l¹i nh­ mét khÈu hiÖu thiÕu hµnh ®éng thiÕt thùc, bµi b¶n, khoa häc. Thø s¸u, héi nhËp còng lµ mét th¸ch thøc ®èi víi ®éi ngò c¸n bé l·nh ®¹o, c¸c bé qu¶n lý. N¨ng lùc c¸n bé ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu héi nhËp còng lµ mét c¶n trë cho tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt Nam. C¸n bé thiÕu kiÕn thøc chuyªn m«n, nÕp t­ duy bao cÊp nÆng nÒ, tr×nh ®é ngo¹i ng÷ h¹n chÕ cßn kh¸ nhiÒu trong hÖ th«ng qu¶n lý Nhµ n­íc, DNNN. ViÖc n©ng cao n¨ng lùc cho ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý, c¸n bé lµm c«ng t¸c héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ ®ßi hái cÊp b¸ch ®Ó ®Èy m¹nh tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ë n­íc ta. - Ngoµi ra , viÖc ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO bªn c¹nh nh÷ng thêi c¬ mµ chóng ta cã ®­îc lµ kh«ng Ýt th¸ch thøc : Một là: Cạnh tranh sẽ diễn ra gay gắt hơn, với nhiều “đối thủ” hơn, trên bình diện rộng hơn, sâu hơn. Đây là sự cạnh tranh giữa sản phẩm của ta với sản phẩm các nước, giữa doanh nghiệp nước ta với doanh nghiệp các nước, không chỉ trên thị trường thế giới và ngay trên thị trường nước ta do thuế nhập khẩu phải cắt giảm từ mức trung bình 17,4% hiện nay xuống mức trung bình 13,4% trong vòng 3 đến 5 năm tới, nhiều mặt hàng còn giảm mạnh hơn. Cạnh tranh không chỉ diễn ra ở cấp độ sản phẩm với sản phẩm, doanh nghiệp với doanh nghiệp. Cạnh tranh còn diễn ra giữa nhà nước và nhà nước trong việc hoạch định chính sách quản lý và chiến lược phát triển nhằm phát huy nội lực và thu hút đầu tư từ bên ngoài. Chiến lược phát triển có phát huy được lợi thế so sánh hay không, có thể hiện được khả năng “phản ánh vượt trước” trong một thế giới biến đổi nhanh chóng hay không. Chính sách quản lý có tạo được chi phí giao dịch xã hội thấp nhất cho sản xuất kinh doanh hay không, có tạo dựng được môi trường kinh doanh, đầu tư thông thoáng, thuận lợi hay không v.v… Tổng hợp các yếu tố cạnh tranh trên đây sẽ tạo nên sức cạnh tranh của toàn bộ nền kinh tế, sức cạnh tranh quốc gia. Hai là: Trên thế giới sự “phân phối” lợi ích của toàn cầu hoá là không đồng đều. Những nước có nền kinh tế phát triển thấp được hưởng lợi ít hơn. Ở mỗi quốc gia, sự “phân phối” lợi ích cũng không đồng đều. Một bộ phận dân cư được hưởng lợi ít hơn, thậm chí còn bị tác động tiêu cực của toàn cầu hoá; nguy cơ phá sản một bộ phận doanh nghiệp và nguy cơ thất nghiệp sẽ tăng lên, phân hoá giàu nghèo sẽ mạnh hơn. Điều đó đòi hỏi phải có chính sách phúc lợi và an sinh xã hội đúng đắn; phải quán triệt và thực hiện thật tốt chủ trương của Đảng: “Tăng trưởng kinh tế đi đôi với xoá đói, giảm nghèo, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội ngay trong từng bước phát triển”. Ba là: Hội nhập kinh tế quốc tế trong một thế giới toàn cầu hoá, tính tuỳ thuộc lẫn nhau giữa các nước sẽ tăng lên. Sự biến động trên thị trường các nước sẽ tác động mạnh đến thị trường trong nước, đòi hỏi chúng ta phải có chính sách kinh tế vĩ mô đúng đắn, có năng lực dự báo và phân tích tình hình, cơ chế quản lý phải tạo cơ sở để nền kinh tế có khả năng phản ứng tích cực, hạn chế được ảnh hưởng tiêu cực trước những biến động trên thị trường thế giới. Trong điều kiện tiềm lực đất nước có hạn, hệ thống pháp luật chưa hoàn thiện, kinh nghiệm vận hành nền kinh tế thị trường chưa nhiều thì đây là khó khăn không nhỏ, đòi hỏi chúng ta phải phấn đấu vươn lên mạnh mẽ, với lòng tự hào và trách nhiệm rất cao trước quốc gia, trước dân tộc. Bốn là: Hội nhập kinh tế quốc tế đặt ra những vấn đề mới trong việc bảo vệ môi trường, bảo vệ an ninh quốc gia, giữ gìn bản sắc văn hoá và truyền thống tốt đẹp của dân tộc, chống lại lối sống thực dụng, chạy theo đồng tiền. Như vậy, gia nhập Tổ chức thương mại thế giới, hội nhập kinh tế quốc tế vừa có cơ hội lớn, vừa phải đối đầu với thách thức không nhỏ. Cơ hội tự nó không biến thành lực lượng vật chất trên thị trường mà tuỳ thuộc vào khả năng tận dụng cơ hội của chúng ta. Thách thức tuy là sức ép trực tiếp nhưng tác động của nó đến đâu còn tuỳ thuộc vào nỗ lực vươn lên của chúng ta. Cơ hội và thách thức không phải “nhất thành bất biến” mà luôn vận động, chuyển hoá và thách thức đối với ngành này có thể là cơ hội cho ngành khác phát triển. Tận dụng được cơ hội sẽ tạo ra thế và lực mới để vượt qua và đẩy lùi thách thức, tạo ra cơ hội mới lớn hơn. Ngược lại, không tận dụng được cơ hội, thách thức sẽ lấn át, cơ hội sẽ mất đi, thách thức sẽ chuyển thành những khó khăn dài hạn rất khó khắc phục. Ở đây, nhân tố chủ quan, nội lực của đất nước, tinh thần tự lực tự cường của toàn dân tộc là quyết định nhất. c. VÒ mÆt v¨n ho¸ - x· héi ViÖt Nam ®ang ph¶i ®èi mÆt víi søc Ðp vÒ d©n sè vµ viÖc lµm. Tû lÖ hé ®ãi nghÌo cßn cao, ®ã lµ nh÷ng trë ng¹i chÝnh ®èi víi sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng. ChÊt l­îng nguån nh©n lùc ViÖt Nam cßn thÊp, kho¶ng c¸ch giµu nghÌo vµ ph©n tÇng x· héi cã xu h­íng gia t¨ng nhanh chãng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. M« h×nh tiªu dïng cña d©n c­ ®ang diÔn biÕn theo chiÒu h­íng sao chÐp cña c¸c quèc gia ph¸t triÓn, tiªu tèn vÒ vËt liÖu , n¨ng l­îng vµ th¶i ra nhiÒu r¸c vµ chÊt ®éc h¹i. Mét sè tÖ n¹n x· héi cßn phæ biÕn, t¹o ra nguy c¬ mÊt æn ®Þnh x· héi, ph¸ ho¹i sù c©n b»ng sinh th¸i. §Æc biÖt, tham nhòng ®ang ph¸t triÓn trong nhiÒu cÊp nhiÒu ngµnh, ®ang g©y bøc xóc lín trong x· héi, nÕu kh«ng ®­îc ng¨n chÆn sÏ lµ mét nh©n tè chñ yÕu g©y ra mÊt niÒm tin cña nh©n d©n ®èi víi Nhµ n­íc. T×nh tr¹ng mÊt viÖc lµm, thÊt nghiÖp gia t¨ng lµ mèi lo hµng ®Çu cña mäi quèc gia trong bèi c¶nh suy tho¸i, khñng ho¶ng kinh tÕ. ë n­íc ta nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, dÞch vô ph¸t triÓn m¹nh trong nh÷ng n¨m qua tr­íc hÕt nhê lîi thÕ nguån nh©n lùc dåi dµo, gi¸ nh©n c«ng rÎ. §©y còng lµ mét trong nh÷ng nh©n tè khiÕn ta thu hót m¹nh ®Çu t­ n­íc ngoµi, trë thµnh mét ®Þa chØ outsourcing cña nhiÒu h·ng lín trªn thÕ giíi vµ xóc tiÕn xuÊt khÈu lao ®éng ®i nhiÒu n¬i. Trong bèi c¶nh khñng ho¶ng toµn cÇu vµ khã kh¨n kinh tÕ trong n­íc, c¸c ngµnh dïng nhiÒu lao ®éng ë n­íc ta ®Òu bÞ chÊn ®éng, buéc ph¶i thu hÑp s¶n xuÊt kinh doanh, c¾t gi¶m viÖc lµm. NhiÒu nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi còng kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc c¸c cam kÕt cña hä ë ViÖt Nam, thËm chÝ cã nh÷ng nhµ ®Çu t­ ®· lÆng lÏ ®ãng cöa ra ®i. C¸c hîp ®ång outsourcing gi¶m m¹nh khi c¸c n­íc ®Òu lo t¹o thªm viÖc lµm cho ng­êi d©n n­íc m×nh vµ ng­êi lao ®éng ë c¸c n­íc ®Òu s½n sµng chÊp nhËn lµm mäi viÖc cã thÓ t¹o thu nhËp, kÓ c¶ thu nhËp thÊp h¬n, chø kh«ng “kÐn ca chän canh” nh­ tr­íc. Râ rµng gi¶m viÖc lµm lµ ®iÒu khã tr¸nh khái, trong khi nhu cÇu t¹o viÖc lµm cho hµng triÖu ng­êi ®Õn tuæi lao ®éng vµ t¹o viÖc lµm míi cho nh÷ng ng­êi cÇn chuyÓn ®æi viÖc lµm vÉn lµ nhu cÇu th­êng xuyªn cña n­íc ta, vµ hoµn toµn kh«ng dÔ gi¶i quyÕt trong buæi khã kh¨n nµy. §iÒu nµy tån t¹i song song víi nghÞch lý ®¸ng buån lµ vÉn cã nhiÒu viÖc lµm tèt ë nh÷ng dù ¸n ®Çu t­ tèt nh­ng l¹i kh«ng ®ñ nguån nh©n lùc cã chÊt l­îng ®¸p øng yªu cÇu c«ng viÖc vµ viÖc vÉn ph¶i chê ng­êi. MÊt viÖc lµm, thÊt nghiÖp gia t¨ng tÊt yÕu dÉn ®Õn gi¶m thu nhËp cña ng­êi d©n, tr­íc hÕt lµ c¸c gia ®×nh cã ng­êi trong diÖn nµy. MÆt kh¸c, doanh nghiÖp vµ c¸c ®¬n vÞ sö dông lao ®éng nãi chung ®Òu gÆp khã kh¨n nªn gÇn nh­ kh«ng thÓ t¨ng tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng cho ng­êi lao ®éng. Hµng triÖu hé kinh doanh nhá, hé n«ng d©n, lµng nghÒ còng khã tiªu thô s¶n phÈm h¬n, nguån thu cña hä teo l¹i. Thu nhËp cña ng­êi d©n gi¶m sót khiÕn cho c¸c hé nghÌo l¹i t¨ng lªn, tiÕn ®é xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cña chóng ta chËm l¹i. Søc mua cña thÞ tr­êng trong n­íc sÏ gi¶m sót khi thu nhËp gi¶m vµ ai còng ph¶i “th¾t l­ng buéc bông”. §iÒu ®ã l¹i bÊt lîi cho ph¸t triÓn kinh tÕ. d. VÒ viÖc sö dông tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ b¶o vÖ m«i tr­êng ViÖc sö dông tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ b¶o vÖ m«i tr­êng ë n­íc ta cßn rÊt nhiÒu bøc xóc ®¸ng ®­îc quan t©m h¬n n÷a trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ. HiÖn t­îng khai th¸c bõa b·i vµ sö dông l·ng phÝ tµi nguyªn g©y « nhiÔm vµ suy tho¸i m«i tr­êng lµm mÊt c©n ®èi c¸c hÖ sinh th¸i ®ang diÔn ra phæ biÕn. Qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ t¨ng lªn nhanh chãng kÐo theo sù khai th¸c qu¸ møc nguån n­íc ngÇm, « nhiÔm nguån n­íc mÆt, kh«ng khÝ vµ ø ®äng chÊt th¶i r¾n. C¸c khu vùc giµu tiÒm n¨ng, ®a d¹ng sinh häc, rõng, m«i tr­êng n­íc vµ ven biÓn ch­a ®­îc chó ý b¶o vÖ, ®ang bÞ khai th¸c qu¸ møc. GÇn ®©y mét sè bµi b¸o ®· ®Æt ra vÊn ®Ò ®¸ng lo ng¹i “ Cã thÓ ph¸t triÓn bÒn v÷ng khi m«i tr­êng bÞ ®en ho¸? “ khi mµ chÊt th¶i cña mét sè khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt vµ mét sè doanh nghiÖp g©y t¸c h¹i l©u dµi vµ « nhiÔm nghiªm träng ®Õn ®êi sèng nh©n d©n. Cã thÓ thÊy lµ hÖ thèng qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ m«i tr­êng míi ®­îc thùc hiÖn ë cÊp Trung ­¬ng, ngµnh, tØnh mµ ch­a cã ë cÊp huyÖn, ph­êng, x· vµ cßn chËm trÔ trong viÖc xö lý nh÷ng hµnh vi g©y « nhiÔm m«i tr­êng. Ngoµi ra ViÖt Nam sÏ ph¶i ®­¬ng ®Çu víi mét vÊn ®Ò mang tÝnh toµn cÇu, ®ã lµ vÊn ®Ò biÕn ®æi khÝ hËu (B§KH) . B§KH ®ang lµ chñ ®Ò nãng ®­îc ®Ò cËp t¹i nhiÒu cuéc häp cÊp cao trong n¨m 2008. C¸c chuyªn gia quèc tÕ ®· lªn tiÕng c¶nh b¸o : n¨m 2009 sÏ lµ mét n¨m biÕn ®æi khÝ hËu toµn cÇu. Vµ ®©y còng sÏ lµ mét n¨m ®Çy thö th¸ch ®èi víi vÊn ®Ò B§KH ë ViÖt Nam. Theo c¸c chuyªn gia ViÖt Nam sÏ lµ mét trong n¨m quèc gia trªn thÕ giíi bÞ ¶nh h­ëng nÆng nÒ nhÊt do B§KH vµ mùc n­íc biÓn d©ng. Bé tµi nguyªn vµ m«i tr­êng ®· chÝnh thøc th«ng b¸o, trong thËp kû tíi, kho¶ng tõ n¨m 2010 -2020, nhiÖt ®é trung b×nh cña ViÖt Nam sÏ kh«ng t¨ng d­íi 1,5 ®é C, sè trËn lò lôt trªn c¶ n­íc sÏ t¨ng kho¶ng 20%. B§KH còng lµm ¶nh h­ëng s©u s¾c ®Õn nguån tµi nguyªn n­íc, dÉn ®Õn ¶nh h­ëng dßng ch¶y, l­u l­îng ®Ønh lò, ®é bèc tho¸t h¬i ®Òu t¨ng khiÕn nguån n­íc ngät còng gi¶m ®i ®¸ng kÓ… Theo dù b¸o cña v¨n phßng qu¶n lý ®iÒu tra tµi nguyªn biÓn vµ m«i tr­êng (Bé tµi nguyªn vµ m«i tr­êng) , ë ViÖt Nam møc n­íc biÓn sÏ d©ng cao tõ 3 -15cm n¨m 2010 vµ tõ 15 -90cm vµo n¨m 2070, c¸c vïng ¶nh h­ëng gåm cã Cµ Mau, Kiªn Giang, Bµ RÞa Vòng Tµu, Thanh Ho¸, Nam §Þnh, Th¸i B×nh. Còng theo dù b¸o nµy, nÕu møc n­íc biÓn d©ng cao 1m th× 23% d©n sè n­íc ta sÏ thiÕu ®Êt. ViÖc møc n­íc biÓn d©ng cao cã thÓ khiÕn 22 triÖu ng­êi ViÖt Nam mÊt nhµ, sinh kÕ cña hµng chôc triÖu ng­êi ViÖt Nam ®ang bÞ ®e do¹, mét phÇn lín diÖn tÝch cña ®ång b»ng s«ng Hång vµ ®ång b»ng s«ng Cöu Long cã thÓ bÞ ngËp lôt do n­íc biÓn d©ng. HËu qu¶ trùc tiÕp cña B§KH ®ã lµ thiªn tai, nghÌo ®ãi vµ dÞch bÖnh. B§KH ®ang diÔn biÕn theo chiÒu h­íng rÊt ®¸ng lo ng¹i víi viÖc xuÊt hiÖn ngµy cµng nhiÒu c¸c hiÖn t­îng khÝ hËu cùc ®oan. ThiÖt h¹i do B§KH g©y ra lµ rÊt ®¸ng kÓ, ®Æc biÖt ®èi víi nh÷ng n­íc ®ang ph¸t triÓn vµ gÆp khã kh¨n vÒ kinh tÕ x· héi. ë ViÖt Nam nh÷ng ®ît rÐt bÊt th­êng vµo cuèi n¨m 2007 vµ nh÷ng trËn m­a lín g©y lôt ë nhiÒu ®Þa ph­¬ng, trong ®ã cã Hµ Néi vµo cuèi 2008 hay nh÷ng ®ît triÒu c­êng t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh thêi gian qua lµ nh÷ng vÝ dô cô thÓ, ®iÓn h×nh vÒ nh÷ng t¸c h¹i g©y ra do B§KH. HËu qu¶ cña nh÷ng biÕn ®æi khÝ hËu ®ã lµ viÖc xuÊt hiÖn dÞch bÖnh trµn lan, t×nh tr¹ng thiÕu hôt n­íc t¨ng lªn cao, diÖn tÝch rõng ngËp mÆn còng bÞ t¸c ®éng, nguy c¬ ch¸y rõng, nguån thuû, h¶i s¶n ph©n t¸n. MÆt kh¸c, B§KH sÏ lµm cho n¨ng suÊt n«ng nghiÖp gi¶m, thêi tiÕt cùc ®oan t¨ng, thiÕu n­íc ngät trÇm träng vµ bÖnh tËt gia t¨ng… ViÖt Nam lµ mét trong n¨m n­íc sÏ bÞ ¶nh h­ëng nhiÒu nhÊt. Nguy c¬ b·o lôt, thiªn tai sÏ lµm cho n­íc ta rÊt khã kh¨n ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ, ®Èy lïi ®ãi nghÌo. HiÓm ho¹ thiªn tai ®ã phÇn lín lµ do t¸c ®éng cña con ng­êi ®èi víi thiªn nhiªn, sù gia t¨ng « nhiÔm m«i tr­êng, sù gia t¨ng d©n sè qu¸ møc ®· dÉn ®Õn t×nh tr¹ng ph¸ rõng ®Ó phôc vô nhu cÇu cuéc sèng. V× vËy, viÖc n©ng cao nhËn thøc vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng, h¹n chÕ B§KH lµ tr¸ch nhiÖm cña mçi ng­êi d©n, cña chÝnh quyÒn ®Ó cïng nhau hç trî b¶o vÖ m«i tr­êng, h¹n chÕ sù gia t¨ng d©n sè. Nh÷ng th¸ch thøc trªn bao gåm c¶ nguyªn nh©n kh¸ch quan vµ chñ quan mang l¹i ®ang lµ nh÷ng rµo c¶n hÕt søc to lín ®èi víi viÖc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ bÒn v÷ng ë ViÖt Nam, ®ång thêi nã còng ®Æt ra nh÷ng gi¶i ph¸p toµn diÖn cho c¸c vÊn ®Ò ®ã. 3.2. Mét sè gi¶i ph¸p ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ bÒn v÷ng trong nh÷ng n¨m tíi 3.2.1 C¸c gi¶i ph¸p chÝnh §Ó nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn bÒn v÷ng th× tr­íc hÕt nÒn kinh tÕ ®ã ph¶i thùc sù t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn. Trong nh÷ng n¨m qua mÆc dï nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®¹t ®­îc rÊt nhiÒu thµnh tùu to lín song bªn c¹nh ®ã còng cßn kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n, h¹n chÕ. §Æc biÖt trong giai ®o¹n hiÖn nay khi nÒn kinh tÕ thÕ giíi cßn Èn chøa nhiÒu rñi ro, khã l­êng. Để thực hiện thắng lợi mục tiªu tổng qu¸t đã được Quốc Hội đề ra cho năm 2009 là “Tiếp tục kiềm chế lạm ph¸t, ổn định kinh tế vĩ m«; duy tr× tốc độ tăng trưởng hợp lý, bền vững, chủ động ngăn ngừa suy giảm, bảo đảm an sinh xã hội; đẩy mạnh hợp t¸c và hội nhập kinh tế quốc tế một c¸ch chủ động và hiệu quả; giữ vững ổn định chÝnh trị, bảo đảm quốc phßng, an ninh và trật tự, an toàn x· hội; tạo điều kiện thực hiện thắng lợi kế hoạch ph¸t triển kinh tế-x· hội 5 năm 2006-2010” cần tập trung vào những vấn đề quan trọng sau: a. Các cấp, các ngành cần khẩn trương tập trung mọi nỗ lực, chủ động thực hiện đồng bộ và có hiệu quả 5 nhóm giải pháp trọng tâm của Chính phủ nhằm ngăn chặn sự suy giảm và duy trì tăng trưởng kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội. Mét lµ, th¸o gì khã kh¨n ®Ó ®Èy m¹nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ xuÊt khÈu. - §Èy m¹nh s¶n xuÊt kinh doanh lµ gi¶i ph¸p c¬ b¶n nhÊt, kh«ng chØ lµ yªu cÇu cÊp b¸ch trong t×nh h×nh hiÖn nay mµ cßn lµ nhiÖm vô chñ yÕu, th­êng xuyªn trong chØ ®¹o, ®iÒu hµnh. Muèn t¨ng tr­ëng kinh tÕ ph¶i ®Èy m¹nh s¶n xuÊt, ph¸t triÓn dÞch vô. ChuyÓn biÕn thùc sù chØ diÔn ra khi cã sù nç lùc cña tõng doanh nghiÖp, tõng hé gia ®×nh. Nhµ n­íc gi÷ vai trß ®Þnh h­íng vµ t¹o lËp m«i tr­êng th«ng tho¸ng, thuËn lîi cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c gi¶i ph¸p ph¶i h­íng vµo hç trî thiÕt thùc c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, c¸c hé s¶n xuÊt kinh doanh. - XuÊt khÈu gi¶m ®ang t¸c ®éng lín ®Õn t¨ng tr­ëng, ®êi sèng vµ viÖc lµm cña ng­êi lao ®éng. ChÝnh phñ ®· vµ sÏ ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p nhÊt lµ chÝnh s¸ch tµi chÝnh, tiÒn tÖ ®Ó hç trî thiÕt thùc cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu. - Më réng thÞ tr­êng néi ®Þa, t¨ng c­êng néi tiªu (víi c¶ s¶n xuÊt vµ tiªu dïng) còng ®­îc coi lµ mét gi¶i ph¸p trong bèi c¶nh thÞ tr­êng néi ®Þa bÞ thu hÑp. Ph¸t triÓn thÞ tr­êng néi ®Þa kh«ng chØ lµ h­íng ph¸t triÓn quan träng trong x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp, tù chñ trong ®iÒu kiÖn toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ mµ cßn lµ ®iÓm tùa ®Ó c¸c doanh nghiÖp n­íc ta v­¬n lªn trong c¹nh tranh, n¬i c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã lîi thÕ h¬n so víi thÞ tr­êng n­íc ngoµi. Ph¶i qu¸n triÖt quan ®iÓm: thÞ tr­êng trong n­íc lµ c¬ së, thÞ tr­êng n­íc ngoµi lµ quan träng trong chiÕn l­îc kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. CÇn cã c¸c chÝnh s¸ch thÝch hîp ®Ó c¸ doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¸t triÓn nhanh, bÒn v÷ng trong c¶ thÞ tr­êng néi ®Þa vµ thÞ tr­êng quèc tÕ. Thø hai, huy ®éng c¸c nguån lùc ®Ó kÝch cÇu ®Çu t­ vµ tiªu dïng. - T¨ng ®Çu t­ kh«ng chØ lµm t¨ng GDP trong ngµnh x©y dùng, t¹o ra GDP trong c¸c ngµnh s¶n xuÊt, dÞch vô mµ cßn lµ nguån tiªu thô s¶n phÈm cña c¸c ngµnh kh¸c, qua ®ã kÝch thÝch s¶n xuÊt, thóc ®Èy t¨ng tr­ëng, t¹o thªm viÖc lµm vµ t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng. §©y ®­îc coi lµ mét nguån lùc rÊt quan träng v× vËy ph¶i t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó huy ®éng nguån lùc nµy vµo ®Çu t­ ph¸t triÓn nh­ng còng cÇn ph¶i ®¶m b¶o chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ ®Çu t­. - TËp trung nguån vèn ®Çu t­ tõ ng©n s¸ch, vèn tr¸i phiÕu ChÝnh phñ, vèn ODA vµ vèn tÝn dông hç trî ®Çu t­ ph¸t triÓn vµo c¸c c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng nh»m gi¶i to¶ nhanh c¸c ®iÓm nghÏn t¨ng tr­ëng, gi¶m chi phÝ trung gian, t¹o thuËn lîi cho s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸, ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ x· héi ë n«ng th«n, x©y dùng c¸c c«ng tr×nh y tÕ, gi¸o dôc, v¨n ho¸… - §èi víi nguån ®Çu t­ cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc, nhÊt lµ c¸c tËp ®oµn vµ tæng c«ng ty, ph¶i h­íng vµo c¸c dù ¸n c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, th©n thiÖn víi m«i tr­êng, ph¸t triÓn c«ng nghiÖp hç trî, tao ra nh÷ng s¶n phÈm cã søc c¹nh tranh cao, cã gi¸ trÞ gia t¨ng lín, c¸c dù ¸n thu hót nhiÒu viÖc lµm ®Ó thóc ®Èy nhanh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu lao ®éng. - T¨ng c­êng sù qu¶n lý cña c¸c c¬ quan Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn trong viÖc gi¸m s¸t ®Çu t­, gi¶i phãng mÆt b»ng, thñ tôc giÊy tê… - §iÒu quan träng víi n­íc ta hiÖn nay lµ ph¶i ®Èy nhanh qu¸ tr×nh c¶i c¸ch vµ chuyÓn ®æi m« h×nh t¨ng tr­ëng, tõ m« h×nh t¨ng tr­ëng chñ yÕu dùa vµo c¸c yÕu tè theo chiÒu réng (dùa chñ yÕu vµo xuÊt khÈu tµi nguyªn, t¨ng ®Çu t­ nhÊt lµ ®Çu t­ Nhµ n­íc) sang m« h×nh t¨ng tr­ëng theo chiÒu s©u trªn c¬ së ph¸t huy tÝnh n¨ng ®éng cña khu vùc d©n doanh, khai th¸c lîi thÕ so s¸nh… nh»m t¹o ra n¨ng lùc c¹nh tranh trong toµn doanh nghiÖp còng nh­ toµn bé nÒn kinh tÕ Thø ba, b¶o ®¶m an sinh x· héi vµ ®Èy m¹nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo - ChÝnh phñ chñ tr­¬ng bè trÝ ®ñ ng©n s¸ch, t¨ng c­êng dù tr÷ quèc gia, nhÊt lµ vÒ l­¬ng thùc ®Ó triÓn khai c¸c chÝnh s¸ch an sinh x· héi ®· ban hµnh. -Thùc hiÖn t¨ng møc l­¬ng c¬ b¶n cho ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp vµ c¸n bé c«ng chøc. -TiÕp tôc hç trî l­¬ng thùc, kh«i phôc nhanh c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ x· héi, hç trî vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn æn ®Þnh ®êi sèng d©n c­ vïng bÞ ¶nh h­ëng thiªn tai, dÞch bÖnh. -Thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, triÓn khai LuËt b¶o hiÓm thÊt nghiÖp, ch­¬ng tr×nh h¹n chÕ tèi ®a thiÖt h¹i do biÕn ®æi khÝ hËu g©y ra… Thø t­, thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ vµ chÝnh s¸ch tµi chÝnh tÝch cùc, hiÖu qu¶. - §èi víi doanh nghiÖp, chÝnh phñ ®· thùc hiÖn nhiÒu gi¶i ph¸p nh»m gióp c¸c doanh nghiÖp n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh, t¨ng søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ dÞch vô: c¸c chÝnh s¸ch vÒ miÔn gi¶m hoÆc ho·n thêi gian nép thuÕ, h­íng c¸c doanh nghiÖp sö dông nhiÒu lao ®éng, hç trî l·i suÊt, b¶o l·nh tÝn dông… - §èi víi c¸c hé n«ng d©n bÞ thiÖt h¹i do thiªn tai vµ c¸c doanh nghiÖp khã kh¨n trong tiªu thô s¶n phÈm, chÝnh phñ chñ tr­¬ng c¬ cÊu l¹i thêi gian nî, xem xÐt, ®iÒu chØnh l·i suÊt cho vay, hç trî trong tiªu thô, gièng… - Trong ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tµi chÝnh, chÝnh s¸ch tiÒn tÖ n¨m 2009, ph¶i ®¶m b¶o huy ®éng ®ñ vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn nh­ : ng©n s¸ch tËp trung dµnh cho ®Çu t­ ph¸t triÓn, tr¸i phiÕu ChÝnh phñ, nguån vèn ODA…®Ó c¸c nguån lùc nµy thùc sù lµ ®éng lùc quan träng, thóc ®Èy s¶n xuÊt kinh doanh, xuÊt khÈu, kÝch cÇu ®Çu t­ vµ tiªu dïng hîp lý, hiÖu qu¶, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó doanh nghiÖp tiÕp cËn víi nguån vèn vay víi l·i suÊt hîp lý. Thø n¨m, tËp trung ®iÒu hµnh quyÕt liÖt, linh ho¹t vµ phï hîp víi thùc tÕ t×nh h×nh - Khi ®· x¸c ®Þnh ®óng nhiÖm vô träng t©m vµ c¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu th× viÖc tæ chøc chØ ®¹o ®iÒu hµnh quyÕt liÖt, linh ho¹t vµ phï hîp víi thùc tÕ t×nh h×nh lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh th¾ng lîi. HiÖu qu¶ cña chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch ph¶i ®o b»ng nh÷ng chuyÓn biÕn cô thÓ trªn tõng ®Þa ph­¬ng, tõng doanh nghiÖp vµ c¬ së; tÊt c¶ ph¶i v× môc tiªu ng¨n chÆn suy gi¶m kinh tÕ, duy tr× t¨ng tr­ëng, b¶o ®¶m an sinh x· héi vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng ®Êt n­íc. - Trong t×nh h×nh kinh tÕ thÕ giíi cã nhiÒu biÕn ®éng, c¸c bé, c¸c ®Þa ph­¬ng ph¶i ®Æc biÖt quan t©m lµm tèt h¬n n÷a c«ng t¸c dù b¸o ®Ó chñ ®éng kÞp thêi ®iÒu chØnh nhiÖm vô vµ c¸c gi¶i ph¸p tæ chøc ®iÒu hµnh cho phï hîp víi thùc tiÔn t×nh h×nh; tËp trung chØ ®¹o hoµn thiÖn c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, c¶i c¸ch m¹nh thñ tôc hµnh chÝnh; ph¶i ph©n cÊp m¹nh, giao quyÒn vµ tr¸ch nhiÖm cho cÊp trùc tiÕp chØ ®¹o thùc hiÖn c«ng viÖc… b. Tiếp tục thực hiện có hiệu quả chương trình cải cách hành chính, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các doanh nghiệp, các nhà đầu tư trong và ngoài nước đẩy mạnh sản xuất, kinh doanh; có chiến lược và giải pháp để các doanh nghiệp Việt Nam cạnh tranh thắng lợi trên thị trường trong nước; củng cố hệ thống phân phối, khắc phục các điểm yếu của hệ thống này để đối phó với việc mở cửa dịch vụ phân phối cho các doanh nghiệp nước ngoài bắt đầu từ 01/01/2009. c. Tiếp tục phát triển mở rộng thị trường ngoài nước, đặc biệt là các nước quan hệ truyền thống, các nước có nhu cầu tiêu dùng phù hợp với mặt hàng và lĩnh vực sản xuất của nước ta. Nghiên cứu, tận dụng các yếu tố thuận lợi trong suy thoái kinh tế toàn cầu để tăng năng lực phát triển kinh tế trong nước (như: nhập thiết bị công nghệ với giá rẻ, thuê chuyên gia kỹ thuật nước ngoài bị thất nghiệp mà trong nước chưa có v.v.). Tận dụng cơ hội giá vật tư, thiết bị đang giảm xuống mức thấp để cơ cấu lại sản xuất, đổi mới công nghệ và đẩy mạnh tiến độ xây dựng các công trình hạ tầng kinh tế, hạ tầng xã hội. Thực hiện khẩn trương, có hiệu quả chủ trương và nguồn lực kích cầu đầu tư, tiêu dùng trong nước. d.Tăng cường khả năng dự báo, đánh giá tình hình để đối phó kịp thời với những diễn biến phức tạp của thời tiết, của thị trường thế giới nhằm hạn chế tối đa thiệt hại cho nền kinh tế nói chung và người sản xuất, kinh doanh nói riêng. e. Công tác an sinh xã hội phải được các cấp, các ngành và cả xã hội đặc biệt quan tâm; tổ chức triển khai thực hiện các chế độ, chính sách kịp thời, đúng đối tượng. Triển khai thực hiện nghiêm túc và có hiệu quả Đề án về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đã được Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 7, Khoá X phê duyệt tại Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 5/8/2008./. 3.2.2 Mét sè kiÕn nghÞ a. C¶i c¸ch m¹nh mÏ ®Ó tiÕn lªn - B¾t ®Çu tõ ®æi míi c¸ch tiÕp cËn, c¸i g× ®· l¹c hËu th× nhÊt thiÕt ph¶i thay ®æi, b¶o ®¶m sù chuyÓn ®æi toµn diÖn sang kinh tÕ thÞ tr­êng v× sù phôc h­ng cña ®Êt n­íc. Kinh nghiÖm cña c«ng viÖc ®æi míi lµ ph¶i chuyÓn ®æi ph¶i diÔn ra theo tõng b­íc v÷ng ch¾c, nh­ng t­ duy chiÕn l­îc vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi th× ph¶i døt kho¸t chuyÓn ®æi cho phï hîp víi b­íc tiÕn cña nh©n lo¹i. Tr­íc hÕt, ph¶i cã t­ duy ph©n tÝch hÖ thèng ®Ó thÊy r»ng thÕ giíi lµ mét hÖ thèng toµn vÑn thèng nhÊt, mang tÝnh tuú thuéc lÉn nhau vµ kinh tÕ thÞ tr­êng lµ mét thµnh tùu vÜ ®¹i cña nh©n lo¹i mµ mçi d©n téc kh«ng thÓ bá qua. §æi míi ph¶i dùa trªn kÕ thõa vµ ph¸t huy nh÷ng truyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc vµ ph¶i mang tÝnh hÖ thèng tõ t­ duy ë cÊp quèc gia ®Õn t­ duy cña tõng ngµnh, tõng vïng, tõng doanh nghiÖp g¾n víi qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Sù chuyÓn ®æi cßn ph¶i cã tÇm nh×n dµi h¹n, theo h­íng ph¸t triÓn bÒn v÷ng, víi hÖ thèng tiªu chÝ ®a chiÒu, b¶o ®¶m sù tuú thuéc vµ cïng ph¸t triÓn gi÷a c¸c quèc gia, d©n téc. Nh­ vËy võa ph¶i n¾m v÷ng c¸c quan ®iÓm hiÖn ®¹i vÒ ph¸t triÓn võa ph¶i ®Ò ra c¸c môc tiªu chung cña quèc gia, cã xÐt tíi c¸c chuÈn mùc quèc tÕ. T­ duy ph¸t triÓn trong héi nhËp kinh tÕ toµn cÇu cÇn ®i víi chÝnh s¸ch ph¸t triÓn g¾n víi héi nhËp. Khi ®ã sù liªn th«ng gi÷a c¸c nÒn kinh tÕ lµ ®iÒu ph¶i chÊp nhËn. §Êt n­íc sÏ cã sù chuyÓn ®æi m¹nh mÏ trong sù giao l­u vÒ vèn, c«ng nghÖ, n¨ng l­îng, lao ®éng, hµng ho¸, dÞch vô…, nhê ®ã cã thÓ tËn dông tèi ®a lîi thÕ so s¸nh cña m×nh ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ. T­ duy quan träng bËc nhÊt trong giai ®o¹n míi ph¶i lµ t­ duy ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña toµn d©n téc trong ®iÒu kiÖn chuyÓn sang kinh tÕ thÞ tr­êng. C¸i g× cã lîi cho toµn d©n téc, cho sù phôc h­ng cña ®Êt n­íc cÇn ®­îc t«n träng vµ vun ®¾p. C¸i g× lµm c¶n trë cho qu¸ tr×nh nµy cÇn ®­îc kh¾c phôc, lo¹i bá. TÊt c¶ ph¶i h­íng vÒ t­¬ng lai tèt ®Ñp cña toµn d©n téc. - CÇn x©y dùng lé tr×nh c¶i c¸ch thÝch hîp víi giai ®o¹n míi trªn c¬ së t×m tßi tõ thùc tiÔn vµ ®èi chiÕu víi kinh nghiÖm quèc tÕ. - Hµnh ®éng ngay víi viÖc ®æi míi ph­¬ng thøc hµnh ®éng, tranh thñ thêi c¬, ®Èy lïi th¸ch thøc, tiÕp tôc ®­a ®Êt n­íc tiÕn lªn. b. VÒ x· héi - TËp trung nç lùc ®Ó xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, tiÕp tôc h¹ thÊp tû lÖ gia t¨ng d©n sè. - §Þnh h­íng qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ vµ di d©n nh»m ph©n bè hîp lý d©n c­ vµ lùc l­îng lao ®éng theo vïng. - N©ng cao chÊt l­îng gi¸o dôc ®Ó n©ng cao d©n trÝ, tr×nh ®é nghÒ nghiÖp, thÝch hîp víi yªu cÇu cña sù nghiÖp ph¸t triÓn ®Êt n­íc. - N©ng cao chÊt l­îng c¸c dÞch vô y tÕ, c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lao ®éng vµ vÖ sinh m«i tr­êng sèng. - §èi víi vÊn ®Ò viÖc lµm : + Th¸o gì khã kh¨n, t¹o thuËn lîi cho ph¸t triÓn doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ khu vùc t­ nh©n vµ doanh nghiÖp nhá vµ võa - khu vùc lu«n t¹o h¬n 90% viÖc lµm phi n«ng nghiÖp ë n­íc ta trong nh÷ng n¨m qua. + TËp trung hç trî khu vùc n«ng th«n, hç trî ph¸t triÓn n«ng nghiÖp hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng, ®ång thêi hç trî duy tr× vµ më mang c¸c ngµnh nghÒ kh¸c, c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ë n«ng th«n nh»m t¹o viÖc lµm æn ®Þnh, thu nhËp cao h¬n vµ ®iÒu kiÖn sèng tèt h¬n cho n«ng d©n vµ nh÷ng ng­êi sinh sèng ë n«ng th«n. +Thùc hiÖn ngay nh÷ng c¶i c¸ch m¹nh mÏ trong gi¸o dôc, ®µo t¹o, x©y dùng nÒn t¶ng míi cho sù ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ë n­íc ta, nh»m chuyÓn m¹nh tõ c¹nh tranh b»ng gi¸ nh©n c«ng rÎ sang c¹nh tranh b»ng nguån nh©n lùc cã chÊt l­îng tèt. ThÞ tr­êng lao ®éng kh«ng cã tay nghÒ ®ang d­ thõa, song thÞ tr­êng lao ®éng ®ßi hái tay nghÒ cao ë n­íc ta l¹i ®ang thiÕu nguån cung. C¬ héi cho xuÊt khÈu lao ®éng còng vÉn cßn, song còng ph¶i lµ lao ®éng cã chÊt l­îng. §èi víi ng­êi lao ®éng, c¸ch tèt nhÊt gióp hä lµ t¹o cho hä c¬ héi häc hµnh, cã kü n¨ng cÇn thiÕt ®Ó cã viÖc lµm tèt h¬n. c. VÒ m«i tr­êng vµ tµi nguyªn thiªn nhiªn Ph¸t triÓn bÒn v÷ng ®i ®«i víi b¶o vÖ m«i tr­êng võa lµ môc tiªu, võa lµ nguyªn t¾c trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña hÇu hÕt c¸c quèc gia trªn thÕ giíi. ë n­íc ta vÊn ®Ò nµy ®· ®­îc §¶ng vµ Nhµ n­íc rÊt quan t©m, ®Æc biÖt ®Õn §¹i héi IX, §¶ng ta ®· nªu lªn mét quan ®iÓm ph¸t triÓn hµng ®Çu lµ: “ Ph¸t triÓn nhanh, hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng, t¨ng tr­ëng kinh tÕ ®i ®«i víi thùc hiÖn tiÕn bé, c«ng b»ng x· héi vµ b¶o vÖ m«i tr­êng”. - C¸c biÖn ph¸p cÇn thiÕt: Một là, tiếp tục quán triệt và triển khai thực hiện tốt Chỉ thị 36 của Bộ ChÝnh trÞ vÒ c«ng t¸c BVMT, trong ®ã chó träng 4 quan ®iÓm vµ 8 giải ph¸p cơ bản, đồng thời tiếp tục thực hiện tốt những văn bản chỉ đạo của ChÝnh phủ về BVMT trong đã lưu ý các vấn đề sau: + Bảo vệ tài nguyªn nước, chống « nhiễm nguồn nước, bao gåm n­íc ë c¸c s«ng ngßi, n­íc ngÇm, xö lý n­íc th¶i, cung cÊp n­íc sinh ho¹t. + Xử lý chất thải bao gồm chất thải c«ng nghiệp và chất thải sinh hoạt. + Bảo vệ và phát triển rừng, tiếp tục triển khai thực hiện tốt dự án trồng mới 5 triệu ha rừng, nâng độ che phủ rừng khoảng 43% vào năm 2010. + Xử lý triệt để các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Hai là, tiếp tục đẩy mạnh việc hoàn thiện hệ thống pháp luật về môi trường, tăng cường kiểm tra, thanh tra việc thi hành pháp luật và xử lý nghiêm những hành vi vi phạm pháp luật về BVMT. Ba là , chú trọng đến tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục trong nhân dân để nâng cao nhận thức, trách nhiệm của người dân, cộng đồng doanh nghiệp… về BVMT, coi BVMT là sự nghiệp của toàn Đảng toàn dân. Các ngành, các địa phương, các tổ chức, cộng đồng và từng gia đình, từng người dân phải có trách nhiệm trong việc BVMT. Coi đó là nếp sống văn hoá giàu tính nhân văn và là tiêu chí quan trọng của xã hội văn minh. Bốn là , Việt Nam còn là một nước nghèo, kinh tế lạc hậu, đang trong quá trình đẩy mạnh thực hiện CNH-HĐH đất nước. Vậy để đảm bảo sự phát triển bền vững thì vấn đề BVMT phải được đặc biệt quan tâm hơn. Các điều kiện về môi trường nước ta hiện nay còn nhiều vấn đề bức xúc chưa được giải quyết, trong khi báo mức độ ô nhiễm sẽ tiếp tục gia tăng. Nhiều mâu thuẫn nảy sinh gữa các nhu cầu phát triển trước mắt về kinh tế với lîi ích lâu dài về môi trưêng và phát triển bền vững. Hội nhập kinh tế quốc tế đang đặt ra những yêu cầu ngày càng cao về môi trưòng. Tác động của các vấn đề về môi trưòng toàn cầu, khu vực ngày càng lớn và phức tạp. Tất cả những thách thức đó đặt ra cho chúng ta trách nhiệm nặng nề trong việc đảm bảo phát triển bền vững đất nước. Năm là, phải coi việc giải quyết vấn đề môi tr­êng là công việc thường xuyên, kiên trì và kiên quyết. B¶n th©n vÊn ®Ò m«i tr­êng ®· mang tÝnh tæng hîp, liªn ngµnh, liªn vïng, céng ®ång nªn viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy ph¶i ®Èy m¹nh chñ tr­¬ng x· héi ho¸. Do vËy cïng víi ng©n s¸ch hç trî cña Nhµ n­íc, c¸c cÊp uû §¶ng vµ chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng, c¸c ngµnh ph¶i huy ®éng sù tham gia, ®ãng gãp cña ®Þa ph­¬ng m×nh, ngµnh m×nh, tõng ng­êi d©n, tõng gia ®×nh, tõng céng ®ång, tõng doanh nghiÖp, tõng dù ¸n ®Ó b¶o vÖ tµi nguyªn m«i tr­êng. - §èi víi vÊn ®Ò BiÕn ®æi khÝ hËu (B§KH): Nh÷ng hiÓm ho¹ tõ B§KH ®ang bao trïm lªn ViÖt Nam. NÕu chóng ta kh«ng cã gi¶i ph¸p, chiÕn l­îc thÝch hîp, kh«ng cã kh©u chuÈn bÞ, øng phã th× chóng ta lu«n trong t×nh tr¹ng bÞ ®éng øng phã víi thiªn nhiªn, ®Êt n­íc sÏ ngµy cµng ngËp s©u vµo “mãn nî sinh th¸i” kh«ng bÒn v÷ng mµ c¸c thÕ hÖ mai sau sÏ lµ ng­êi ph¶i chÞu hËu qu¶. V× vËy cÇn ®Èy m¹nh nh÷ng nhiÖm vô quan träng sau ®Ó øng phã víi B§KH: + §¸nh gi¸ møc ®é vµ t¸c ®éng cña B§KH ë ViÖt Nam + X¸c ®Þnh gi¶i ph¸p øng phã víi B§KH + X©y dùng ch­¬ng tr×nh khoa häc vµ c«ng nghÖ vÒ B§KH + T¨ng c­êng n¨ng lùc tæ chøc, thÓ chÕ, chÝnh s¸ch vÒ B§KH + N©ng cao nhËn thøc vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc + T¨ng c­êng hîp t¸c quèc tÕ + §­a vÊn ®Ò B§KH vµo c¸c ch­¬ng tr×nh, chiÕn l­îc, quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn KT-XH, ph¸t triÓn ngµnh vµ ®Þa ph­¬ng. + X©y dùng kÕ ho¹ch hµnh ®éng cña c¸c Bé, ngµnh, ®Þa ph­¬ng øng phã víi B§KH + X©y dùng vµ triÓn khai c¸c dù ¸n “øng phã víi B§KH”. Trong ®ã, nhiÖm vô träng t©m tr­íc m¾t lµ ph¶i ®¸nh gi¸ diÔn biÕn khÝ hËu, x©y dùng c¸c kÞch b¶n B§KH, ®Æc biÖt lµ n­íc biÓn d©ng, ®¸nh gi¸ t¸c ®éng cña B§KH ®Õn c¸c lÜnh vùc, c¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph­¬ng. Do vËy viÖc n©ng cao nhËn thøc, hîp t¸c, chia sÎ kinh nghiÖm, hç trî nhau trong b¶o vÖ m«i tr­êng, h¹n chÕ B§KH,… lµ tr¸ch nhiÖm cña mçi ng­êi d©n vµ tÊt c¶ c¸c quèc gia trªn thÕ giíi. KÕt luËn Nh­ vËy, cã thÓ nãi ph¸t triÓn kinh tÕ bÒn v÷ng lµ mét mét qu¸ tr×nh toµn diÖn, kh«ng t¸ch rêi gi÷a môc tiªu kinh tÕ víi môc tiªu x· héi vµ m«i tr­êng. TÊt c¶ nh÷ng môc tiªu Êy ®Òu h­íng tíi sù ph¸t triÓn cña con ng­êi trong hiÖn t¹i còng nh­ ë t­¬ng lai. Qua ®ã, cÇn nhËn thøc ®­îc r»ng ®Ó cã ®­îc sù ph¸t triÓn m·i m·i, cÇn c©n b»ng gi÷a lîi Ých cña c¸c nhãm ng­êi trong cïng mét thÕ hÖ vµ gi÷a c¸c thÕ hÖ vµ thùc hiÖn ®iÒu nµy ®ång thêi trªn c¶ 3 lÜnh vùc quan träng, cã mèi quan hÖ qua l¹i víi nhau: kinh tÕ-x· héi-m«i tr­êng. H­íng tíi mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn bÒn v÷ng lµ mét sù lùa chän ®óng ®¾n song bªn c¹nh nh÷ng thêi c¬, thuËn lîi, ViÖt Nam còng ®ang ph¶i ®èi mÆt víi rÊt nhiÒu khã kh¨n còng nh­ th¸ch thøc do ®iÒu kiÖn chñ quan vµ kh¸ch quan mang l¹i. V× vËy, chóng ta ph¶i biÕt tËn dông thêi c¬, ®Èy lïi th¸ch thøc, ®i t¾t ®ãn ®Çu, ph¸t huy nguån lùc quèc gia, trong ®ã kh«ng quªn nguån lùc vÒ con ng­êi bëi v× con ng­êi chÝnh lµ trung t©m cña vÊn ®Ò ph¸t triÓn bÒn v÷ng ®Ó ®Êt n­íc sÏ cã ®­îc mét nÒn kinh tÕ thùc sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng trong nh÷ng n¨m tíi. Mét lÇn n÷a cÇn x¸c ®Þnh l¹i nhiÖm vô träng t©m, cÊp b¸ch cña ViÖt Nam trong thêi gian tíi lµ: ‘ph¸t huy søc m¹nh tæng hîp, nç lùc phÊn ®Êu suy gi¶m kinh tÕ, duy tr× t¨ng tr­ëng vµ b¶o ®¶m an sinh x· héi’. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 1. Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o, Gi¸o tr×nh Kinh tÕ chÝnh trÞ M¸c - Lªnin, NXB ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ Néi n¨m 2004. 2. Bé kÕ ho¹ch vµ §Çu t­, Kinh nghiÖm x©y dùng vµ thùc hiÖn Ch­¬ng tr×nh nghÞ sù 21 vÒ ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña Trung Quèc, Hµ Néi, 2003. 3. Bé KÕ ho¹ch vµ ®Çu t­, Ph¸t triÓn bÒn v÷ng ë ViÖt Nam, Hµ Néi, 2006. 4. ChÝnh phñ, QuyÕt ®Þnh sè 153/2004/Q§-TTg/2004 vÒ ®Þnh h­íng ph¸t triÓn bÒn v÷ng ngµy 29/11/2004. 5. Dù ¸n VIE/01/021, §ç Hång PhÊn, Qu¶n lý tæng hîp l­u vùc s«ng trªn quan ®iÓm ph¸t triÓn bÒn v÷ng, Hµ Néi, 2005. 6. Dù ¸n VIE/01/021, Lª Anh S¬n, Bé tiªu chÝ ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ c¬ së d÷ liÖu gi¸m s¸t, Hµ Néi, 2005. 7. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX, X. 8. NguyÔn Quang Th¸i, Toµn c¶nh kinh tÕ ViÖt Nam, NXB ChÝnh trÞ quèc gia, TËp I, Hµ Néi, 2004. 9. NguyÔn Quang Th¸i, Toµn c¶nh kinh tÕ ViÖt Nam, NXB ChÝnh trÞ quèc gia, TËp II, Hµ Néi, 2006. 10. NguyÔn Quang Th¸i, Ph¸t triÓn bÒn v÷ng ë ViÖt Nam: Thµnh tùu, c¬ héi, th¸ch thøc vµ triÓn väng, NXB Lao ®éng x· héi, Hµ Néi n¨m 2007. 11. NguyÔn V¨n Th­êng, Gi¸o tr×nh Kinh tÕ ViÖt Nam, NXB §¹i häc Kinh tÕ quèc d©n, Hµ Néi n¨m 2008. 12. Tatyana P.Soubbotina, Kh«ng chØ lµ t¨ng tr­ëng kinh tÕ, NXB V¨n ho¸ - Th«ng tin, Hµ Néi n¨m 2005. 13. Tæng côc thèng kª, Niªn gi¸m thèng kª n¨m 2004, NXB Thèng kª, Hµ Néi, 2004. 14. Tæng côc thèng kª, Niªn gi¸m thèng kª n¨m 2005, NXB Thèng kª, Hµ Néi, 2005. 15. Tæng côc thèng kª, Niªn gi¸m thèng kª n¨m 2006, NXB Thèng kª, Hµ Néi, 2006. 16. Vò ThÞ Ngäc Phïng, Gi¸o tr×nh Kinh tÕ ph¸t triÓn, NXB Lao ®éng - X· héi, Hµ Néi n¨m 2005. 17. Trang web + http:// www.vnexpress.net + http:// www.vn.economy.vn + http:// www.kinhtethuongmai.com + http:// www.kinhtehoc.com + http:// www.vietbao.vn + http:// www.thoibaokinhtevietnam + http:// www.dantri.com.vn môc lôc Lêi c¶m ¬n Sau mét thêi gian nghiªn cøu vµ miÖt mµi t×m hiÓu, cïng víi sù cè g¾ng kh«ng mÖt mái cña b¶n th©n, sù ñng hé vµ gióp ®ì tËn t×nh cña c¸c thÇy c« gi¸o, c¸c c« chó trong c¸c viÖn nghiªn cøu… Em ®· hoµn thµnh kho¸ luËn tèt nghiÖp. Tr­íc tiªn, cho phÐp em ®­îc göi lêi c¶m ¬n s©u s¾c ®Õn GS.TS.NG¦T Bïi Xu©n Phong, ng­êi ®· trùc tiÕp h­íng dÉn vµ gióp ®ì em hoµn thµnh kho¸ luËn tèt nghiÖp. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n TS Ng« TÊt Tè, c« TrÇn ThÞ V©n, cïng toµn thÓ c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa Quan hÖ quèc tÕ, Tr­êng §¹i häc D©n lËp §«ng §« ®· ñng hé vµ t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì ®Ó em cã thÓ hoµn thµnh kho¸ luËn tèt nghiÖp mét c¸ch thuËn lîi nhÊt. Nh©n ®©y, em còng xin göi lêi c¶m ¬n ®Õn c¸c c« chó trong ViÖn kinh tÕ vµ chÝnh trÞ thÕ giíi, Tæng côc thèng kª, th­ viÖn khoa Quan hÖ quèc tÕ, th­ viÖn Quèc gia… ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó em cã thÓ t×m tµi liÖu nghiªn cøu vµ hoµn tÊt kho¸ luËn tèt nghiÖp. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Hµ Néi, ngµy 01 th¸ng 05 n¨m 2009 Sinh viªn Hoµng ThÞ Thuý An Ký hiÖu tõ viÕt t¾t STT Néi dung cÇn viÕt t¾t Tõ viÕt t¾t 1 Tæng s¶n phÈm quèc d©n GNP 2 Tæng s¶n phÈm quèc néi GDP 3 HiÖu qu¶ sö dông vèn ICOR 4 N¨ng suÊt tæng hîp TFP 5 Ng©n hµng thÕ giíi WB 6 HiÖp héi c¸c n­íc dÇu má thÕ giíi OPEC 7 Vèn ®Çu t­ trùc tiÕp cña n­íc ngoµi FDI 8 Hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc ODA 9 C«ng nghiÖp ho¸-HiÖn ®¹i ho¸ CNH-H§H 10 §ång ®« la Mü USD 11 §ång ViÖt Nam VN§ 12 Ng©n hµng Hång K«ng-Th­îng H¶i HSBC 13 ChØ sè chøng kho¸n ViÖt Nam VN-Index 14 Phßng th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp ViÖt Nam VCCI 15 §¶ng céng s¶n §CS 16 Doanh nghiÖp nhµ n­íc DNNN 17 Quy tr×nh phßng trõ s©u bÖnh tæng hîp IPM 18 Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO 19 Revealed Competitive Advantage RCA 20 B¶o vÖ m«i tr­êng BVMT 21 BiÕn ®æi khÝ hËu B§KH 22 Ph¸t triÓn bÒn v÷ng PTBV 23 Kinh tÕ-X· héi KT-XH Danh môc b¶ng biÓu STT Tªn ch­¬ng Ký hiÖu Tªn b¶ng biÓu Trang 1 Ch­¬ng 1 H×nh 1.1 T¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ ph¸t triÓn con ng­êi 2 Ch­¬ng 1 H×nh1.2 Môc tiªu ph¸t triÓn bÒn v÷ng 3 Ch­¬ng 2 H×nh 2.1 Tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP cña kinh tÕ ViÖt Nam 1984-2008 4 Ch­¬ng 2 H×nh 2.2 BiÕn ®éng vèn FDI vµ sè dù ¸n ®Çu t­ qua c¸c n¨m 5 Ch­¬ng 2 H×nh 2.3 C¸n c©n th­¬ng m¹i ViÖt nam 2000-2008 6 Ch­¬ng 2 H×nh 2.4 T¨ng tr­ëng GDP thùc tÕ vµ l¹m ph¸t 1990-2008 7 Ch­¬ng 2 H×nh 2.5 M« h×nh ph¸t triÓn bÒn v÷ng