Đề tài Thực trạng công nghiệp hoá nông nghiệp, nông thôn của nước ta trong giai đoạn hiện nay và các giải pháp

Ünh vùc cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. 2. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña viÖc thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ quèc d©n nãi chung. - Mçi ph­¬ng thøc s¶n xuÊt x· héi chØ cã thÓ ®­îc x¸c lËp mét c¸ch v÷ng ch¾c trªn mét c¬ së vËt chÊt kü thuËt thÝch øng. Chñ nghÜa x· héi còng vËy, muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn, x· héi chñ nghÜa còng ph¶i cã mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cao dùa trªn lùc l­îng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i vµ chÕ ®é c«ng h÷u vÒ nh÷ng t­ liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu. C¬ së vËt chÊt kü thuËt cña chñ nghÜa x· héi ph¶i thÓ hiÖn ®­îc nh÷ng thµnh tùu míi nhÊt cña khoa häc vµ c«ng nghÖ. §iÒu quan träng lµ c¬ së vËt chÊt kü thuËt Êy ph¶i ë møc cã thÓ b¶o ®¶m sö dông mäi nguån lao ®éng x· héi, b¶o ®¶m nh÷ng nhu cÇu vËt chÊt cho toµn x· héi phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cao cña lùc l­îng s¶n xuÊt mµ nh©n lo¹i ®· ®¹t ®­îc. C¬ së vËt chÊt kü thuËt Êy ph¶i t¹o ra ®­îc mét n¨ng suÊt lao ®éng cao h¬n chñ nghÜa t­ b¶n v× chØ cã nh­ vËy míi chiÕn th¾ng ®­îc hoµn toµn vµ triÖt ®Ó chñ nghÜa t­ b¶n. N­íc ta qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi tõ mét n­íc n«ng nghiÖp l¹c hËu. C¸i thiÕu nhÊt cña ®Êt n­íc ta lµ thiÕu mét lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. §Êt n­íc ta ch­a cã mét c¬ së vËt chÊt kü thuËt phï hîp víi chñ nghÜa x· héi. Qu¸ tr×nh x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt Êy ë n­íc ta chÝnh lµ qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ quèc d©n. §ã lµ con ®­êng t¹o ra lùc l­îng s¶n xuÊt míi nh»m khai th¸c vµ ph¸t huy tèt nhÊt c¸c nguån lùc bªn trong vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån nh©n lùc bªn ngoµi. Mçi b­íc tiÕn cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ mét b­íc t¨ng c­êng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña chñ nghÜa x· héi, ®ång thêi còng lµ mét b­íc cñng cè vµ hoµn thiÖn quan hÖ s¶n xuÊt x· héi chñ nghÜa, lµm cho nÒn s¶n xuÊt x· héi kh«ng ngõng ph¸t triÓn, ®êi sèng vËt chÊt v¨n ho¸ tinh thÇn cña nh©n d©n kh«ng ngõng ®­îc n©ng cao. Còng trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ khèi liªn minh c«ng nh©n víi n«ng d©n vµ trÝ thøc ngµy cµng ®­îc cñng cè, vai trß l·nh ®¹o cña giai cÊp c«ng nh©n trªn mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi ®­îc n©ng cao, quan hÖ vÒ kinh tÕ gi÷a c¸c d©n téc, gi÷a c¸c vïng ®Êt n­íc ngµy cµng ph¸t triÓn ®ång ®Òu. ViÖc x©y dùng nÒn v¨n ho¸ míi, con ng­êi míi x· héi chñ nghÜa ngµy cµng cã nhiÒu ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn, quèc phßng vµ an ninh cña ®Êt n­íc ngµy cµng v÷ng m¹nh viÖc më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i vµ sù tham gia vµo ph©n c«ng vµ hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ ngµy cµng thu nhiÒu hiÖu qu¶ h¬n. V× vËy thµnh c«ng cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ quèc d©n lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh sù th¾ng lîi cña con ®­êng x· héi chñ nghÜa mµ §¶ng vµ nh©n d©n ta ®· lùa chän. ChÝnh v× thÕ c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ quèc d©n ®­îc coi lµ nhiÖm vô trung t©m trong suèt thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë n­íc ta. - Khi xÐt trªn gãc ®é m«n kinh tÕ chÝnh trÞ: Mçi chÕ ®é x· héi ®Òu ph¶i cã mét c¬ së vËt chÊt kü thuËt t­¬ng øng. C¬ së vËt chÊt kü thuËt cña mét x· héi lµ toµn bé hÖ thèng c¸c yÕu tè vËt chÊ cña lùc l­îng s¶n xuÊt x· héi ®­îc sö dông ®Ó s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt ®¸p øng nhu cÇu x· héi. C¬ së vËt chÊt kü thuËt cña c¸c x· héi tr­íc chñ nghÜa t­ b¶n lµ mét nÒn s¶n xuÊt nhá dùa trªn lao ®éng kü thuËt thñ c«ng, n¨ng suÊt lao ®éng thÊp, t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n lµ chñ yÕu. C¬ së vËt chÊt kü thuËt cña chñ nghÜa t­ b¶n lµ mét nÒn s¶n xuÊt lín ®¹i c«ng nghiÖp dùa trªn lao ®éng b»ng m¸y mãc cã n¨ng suÊt lao ®éng cao nªn t¸i s¶n xuÊt më réng lµ chñ yÕu nh­ng v× dùa trªn chÕ ®é chiÕm h÷u tù nhiªn t­ b¶n chñ nghÜa s¶n xuÊt v« chÝnh phñ th­êng xuyªn l©m vµo t×nh tr¹ng khñng ho¶ng kinh tÕ chu kú . NÒn s¶n xuÊt x· héi ph¸t triÓn kh«ng c©n ®èi, cã c¬ cÊu kinh tÕ kh«ng hîp lý cho nªn ®· k×m h·m tèc ®é ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt x· héi. C¬ së vËt chÊt kü thuËt cña chñ nghÜa x· héi lµ mét x· héi sau chñ nghÜa t­ b¶n cho nªn ph¶i cã mét c¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i h¬n c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña chñ nghÜa t­ b¶n. V× vËy c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña chñ nghÜa x· héi lµ mét nÒn s¶n xuÊt lín ®¹i c«ng nghiÖp dùa trªn lao ®éng b»ng m¸y mãc cã n¨ng suÊt lao ®éng cao, cã s¶n phÈm thÆng d­ nhiÒu, t¸i s¶n xuÊt më réng lµ chñ yÕu. NÒn s¶n xuÊt x· héi ph¸t triÓn cã c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, do vÊp ph¶i khñng ho¶ng kinh tÕ chu kú nªn tèc ®é ph¸t triÓn nhanh vµ cã hiÖu qu¶ kinh tÕ lín. V× vËy tÊt c¶ c¸c n­íc khi tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi ®Òu ph¶i cã mét thêi kú qu¸ ®é ®Ó x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho chñ nghÜa x· héi (Gi¸o tr×nh kinh tÕ chÝnh trÞ M¸c- Lªnin nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia). 3. §èi víi n«ng nghiÖp, n«ng th«n nãi riªng: Tr­íc hÕt ta h·y t×m hiÓu kh¸i niÖm c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp: - C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp lµ qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp theo h­íng s¶n xuÊt hµng ho¸ lín, g¾n víi c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ thÞ tr­êng, thùc tiÔn c¬ khÝ ho¸, ®iÖn khÝ ho¸, thuû lîi ho¸, øng dông c¸c thµnh t­u khoa häc, c«ng nghÖ, tr­íc hÕt lµ c«ng nghÖ sinh häc, thiÕt bÞ, kü thuËt vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµo c¸c khÈu s¶n xuÊt n«ng nghiÖp nh»m n©ng cao n¨ng suÊt, chÊt l­îng, hiÖu qu¶, søc c¹nh tranh cña n«ng s¶n hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng. - C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp lµ qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n theo h­íng t¨ng nhanh tû träng gi¸ trÞ s¶n phÈm vµ lao ®éng c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ dÞch vô, gi¶m dÇn tû träng s¶n phÈm vµ lao ®éng n«ng nghiÖp, x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi, quy ho¹ch ph¸t triÓn n«ng th«n, b¶o vÖ m«i tr­êng sinh th¸i, tæ chøc l¹i s¶n xuÊt vµ x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp, x©y dùng nÒn d©n chñ, c«ng b»ng, v¨n minh, kh«ng ngõng n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ v¨n ho¸ cña nh©n d©n ë n«ng th«n. Kh¸i niÖm trªn cµng kh¼ng ®Þnh tÇm quan träng cña c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸, nã lµ con ®­êng tÊt yÕu ph¶i tiÕn hµnh ®èi víi bÊt cø n­íc nµo, nhÊt lµ nh÷ng n­íc cã ®iÓm xuÊt ph¸t tõ nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp kÐm ph¸t triÓn, muèn x©y dùng nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn hiÖn ®¹i. ë ViÖt Nam, hiÖn nay cã kho¶ng 80% d©n sè lµm nghÒ n«ng, tuyÖt ®¹i bé phËn d©n c­ vµ lao ®éng x· héi sèng ë n«ng th«n, s¶n xuÊt nhá víi n¨ng suÊt thÊp ®êi sèng cßn nhiÒu khã kh¨n nªn nÒn kinh tÕ cña n­íc ta cßn chËm ph¸t triÓn. V× vËy muèn t¨ng tr­ëng kinh tÕ víi nhÞp ®é cao vµ bÒn v÷ng ®Êt n­íc ta ph¶i tõng b­íc tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc ®Æc biÖt lµ c«ng nghiÖp ho¸ n«ng nghÞªp vµ n«ng th«n. Theo kinh nghiÖm cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi ®· chØ ra r»ng kh«ng ph¸t triÓn n«ng th«n th× kh«ng mét n­íc nµo cã thÓ ph¸t triÓn bÒn v÷ng, æn ®Þnh víi tèc ®é cao ®­îc. ChÝnh v× vËy ë n­íc ta hiÖn nay vÊn ®Ò n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n lµ vÊn ®Ò quan träng lu«n ®­îc quan t©m. T¹i ®¹i héi lÇn thø VIII §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam ®· kh¼ng ®Þnh ®­êng lèi c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë n­íc ta trong ®ã nªu râ viÖc ph¶i ®Æc biÖt coi träng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp, n«ng th«n. II. Néi dung cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n ë ViÖt Nam giai ®o¹n hiÖn nay. So víi c¸c n­íc ë Ch©u ¸ vµ §«ng Nam ¸, ViÖt Nam tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ t­¬ng ®èi muén h¬n. Do tiÕn hµnh chËm h¬n nªn chóng ta cã ®­îc lîi thÕ cña n­íc ®i sau vµ rót ®­îc bµi häc kinh nghiÖm kh«ng chñ cña c¸c n­íc tiªn tiÕn mµ ë ngay c¶ n­íc tiÕn hµnh tr­íc ta kh«ng l©u. ChÝnh v× vËy trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, §¶ng ta ®· chñ tr­¬ng "®Æc biÖt coi träng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n". §Ó c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n chóng ta cÇn tiÕn hµnh mét sè viÖc chñ yÕu nh­ ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ tiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp n«ng th«n, ph¸t triÓn c¸c dÞch vô kinh tÕ x· héi n«ng th«n, øng dông c¸c thµnh tùu KHCN sinh häc, ho¸ häc vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, trang bÞ c¸c m¸y mãc c¬ ®iÖn cho n«ng nghiÖp, b­íc ®Çu thùc hiÖn c¬ giíi ho¸ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp theo h­íng hiÖn ®¹i ho¸. 1. Ph¸t triÓn c¸c nghµnh nghÒ tiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp n«ng th«n. C¸c ngµnh nghÒ tiÓu thñ c«ng nghiÖp ë n«ng th«n n­íc ta ®· cã tõ l©u nh­ng do ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi nhÊt ®Þnh nªn nã cã nh÷ng b­íc th¨ng trÇm. Tõ ®Çu nh÷ng n¨m 90 ®Õn nay nhê ®æi míi, nã ®ang ®­îc kh«i phôc vµ b¾t ®Çu ph¸t triÓn. - NghÒ chÕ biÕn n«ng s¶n bao gåm chÕ biÕn l­¬ng thùc, thùc phÈm, chÕ biÕn hoa mµu, chÕ biÕn l©m s¶n vµ chÕ biÕn thuû s¶n. + ChÕ biÕn l­¬ng thùc, thùc phÈm chñ yÕu lµ xay x¸t g¹o. C¸c nhµ m¸y xay x¸t cña quèc doanh ®Æt ë c¸c vïng träng ®iÓm lóa ë ®ång b»ng s«ng Hång vµ c¶ mét sè ë ®ång b»ng s«ng Cöu Long ®Õn nay kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu vÒ khèi l­îng vµ chÊt l­îng xay x¸t ngµy cµng cao kh«ng chØ ®èi víi thÞ tr­êng ngoµi n­íc mµ c¶ ®èi víi thÞ tr­êng trong n­íc v× thiÕt bÞ cò kü vµ c«ng nghÖ l¹c hËu. + ChÕ biÕn hoa mµu bao gåm c«ng nghiÖp chÕ biÕn mÝa ®­êng, chÕ biÕn rau qu¶, chÕ biÕn chÌ, chÕ biÕn cµ phª. C«ng nghiÖp chÕ biÕn mÝa ®­êng mÊy n¨m gÇn ®©y còng ph¸t triÓn. C¸c nhµ m¸y ®­êng quèc doanh chØ ®¶m b¶o chÕ biÕn ®­îc kho¶ng 50% l­îng mÝa cña c¶ n­íc, cßn mét khèi l­îng kh¸ lín mÝa c©y do c¸c c¬ së chÕ biÕn mÝa t­ nh©n quy m« nhá, ph©n t¸n ë c¸c lµng x· ®¶m nhiÖm chÕ biÕn b»ng c«ng cô Ðp mÝa rÊt ®a d¹ng. C«ng nghiÖp chÕ biÕn rau qu¶ ë n­íc ta cßn Ýt ph¸t triÓn, mét sè xÝ nghiÖp chÕ biÕn ë c¸c thµnh phè còng ®­îc sö dông hÕt c«ng suÊt, c¬ cÊu mÆt hµng cßn ®¬n ®iÖu. C«ng nghiÖp chÕ biÕn chÌ b¾t ®Çu khëi s¾c, trong ®ã c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh tËp trung s¶n xuÊt chÕ biÕn chÌ xuÊt khÈu lµ chñ yÕu. C«ng nghiÖp chÕ biÕn cµ phª cã c¸c xÝ nghiÖp tËp trung cña c¸c n«ng tr­êng vµ c¸c c¬ së chÕ biÕn gia ®×nh quy m« nhá ph©n t¸n. Cã mét vµi xÝ nghiÖp t­ nh©n quy m« lín. C«ng nghiÖp chÕ biÕn thuû s¶n cã b­íc ph¸t triÓn míi trong c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. NhiÒu xÝ nghiÖp chÕ biÕn ®«ng l¹nh quèc doanh cña c¸c ®Þa ph­¬ng ®­îc x©y dùng phôc vô chÕ biÕn t«m, c¸ xuÊt khÈu. C¸c hé t­ nh©n më nhiÒu c¬ së chÕ biÕn víi c¸c quy m« kh¸c nhau ®Ó chÕ biÕn n­íc m¾m t«m c¸ kh«, rau c©u, ®«ng l¹nh…vv. Ph¸t triÓn nghÒ dÖt, may mÆc, thªu ren, nghÒ thñ c«ng mü nghÖ nghÒ ®ãng ®å gç cao cÊp, ch¹m kh¾c gç, kh¶m trai, s¬n mµi… - NghÒ dÖt, may mÆc, thªu ren: khi chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr­êng, tæ chøc s¶n xuÊt ®­îc ®æi míi, c¸c hîp t¸c x· dÖt cò tr­íc ®©y s¶n xuÊt tËp trung, nay ®­a khung dÖt vÒ cho c¸c hé gia ®×nh, cßn hîp t¸c x· huy ®éng vèn cæ phÇn ®Ó lµm dÞch vô ®Çu vµo, ®Çu ra. ë ®©y cßn h×nh thµnh c¸c hé gia ®×nh s¶n xuÊt ®éc lËp , c¸c tæ hîp vµ c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, vµ c¸c hé ®Çu t­ vèn kinh doanh nguyªn liÖu, thiÕt bÞ vµ tiÕp thu t×m kiÕm thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm. NghÒ may quÇn ¸o: nhiÒu c¬ së may s½n quÇn ¸o trÎ em, ng­êi lín ®· xuÊt hiÖn vµ s¶n phÈm cña nã ®­îc tiªu thô trªn thÞ tr­êng ë thµnh thÞ vµ n«ng th«n. Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng nhiÒu ng­êi ®· n¨ng ®éng t×m mÉu m· vµ thÞ tr­êng trong n­íc vµ ngoµi n­íc, bá vèn mua nguyªn liÖu, thuª gia c«ng, lÊy s¶n phÈm b¸n. Hé cã lao ®éng vµ m¸y nh­ng Ýt vèn th× ®i may thuª nhËn v¶i c¾t s½n vÒ may. NghÒ thñ c«ng mü nghÖ: c¸c nghÒ thñ c«ng mü nghÖ nh­ ®å gç cao cÊp, ch¹m kh¾c gç, kh¶m trai, s¬n mµi, ch¹m kh¾c ®¸, gèm sø mü nghÖ, ®an l¸t tre, m©y… cã truyÒn thèng l©u ®êi, nh­ng võa qua gi¶m sót. Trong mÊy n¨m gÇn ®©y, do b¾t ®Çu kh¬i ®­îc luång tiªu thô nªn nhiÒu lµng nghÒ ®­îc kh«i phôc vµ b¾t ®Çu ph¸t triÓn. NghÒ ®ãng ®å gç cao cÊp, ch¹m kh¾c gç, kh¶m trai, s¬n mµi ®­îc kh«i phôc vµ ph¸t triÓn ë nhiÒu n¬i. 2. Më mang c¸c dÞch vô kinh tÕ kü thuËt ë n«ng th«n. ë n«ng th«n s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®· b­íc ®Çu chuyÓn dÞch theo h­íng s¶n xuÊt hµng ho¸. C¸c ngµnh nghÒ tiÓu thñ c«ng nghiÖp ®­îc phôc håi vµ ®i vµo ho¹t ®éng, ®· t¹o ra tiÒn ®Ò cho c¸c ho¹t ®éng dÞch vô kinh tÕ kü thuËt ë n«ng th«n ph¸t triÓn. §Õn nay ë n«ng th«n ®· vµ ®ang h×nh thµnh c¸c lo¹i tæ chøc ho¹t ®éng dÞch vô kinh tÕ kü thuËt nh­: dÞch vô vÒ vèn cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ ngµnh nghÒ; dÞch vô cung øng vËt t­ kü thuËt cho s¶n xuÊt; dÞch vô kü thuËt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ chÕ biÕn n«ng s¶n; dÞch vô th­¬ng nghiÖp mua b¸n s¶n phÈm vµ hµng tiªu dïng. C¸c tæ chøc ho¹t ®éng dÞch vô n«ng th«n hiÖn nay cã sù tham gia cña nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ ; ë thµnh thÞ vµ n«ng th«n víi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau: c«ng ty, cöa hµng, ®¹i lý, chî n«ng th«n, th­¬ng l¸i mua bu«n, b¸n bu«n, b¸n lÎ. - DÞch vô vÒ vèn ë n«ng th«n: hiÖn nay tham gia dÞch vô nµy chñ yÕu lµ c¸c ng©n hµng n«ng nghiÖp, c¸c quü t¹o viÖc lµm, quü xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cña Nhµ n­íc. Trong mÊy n¨m gÇn ®©y, ng©n hµng n«ng nghiÖp ®· cã nhiÒu biÖn ph¸p ®Î rãt vèn vÒ tËn c¸c hé n«ng d©n vµ ®· cã t¸c dông tÝch cùc ®èi víi s¶n xuÊt. Tuy nhiªn vÒ thñ tôc thêi h¹n cho vay, vµ l·i suÊt, cßn cã nh÷ng mÆt cÇn nghiªn c­u thªm cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña n«ng nghÞªp vµ n«ng th«n. - DÞch vô cung øng vËt t­ thiÕt bÞ vµ nguyªn liÖu cho s¶n xuÊt: Trong n«ng nghiÖp do tæ chøc ho¹t ®éng dÞch vô cña nhiÒu hîp t¸c x· n«ng nghiÖp kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu vÒ gièng, ph©n bãn, thuèc trõ s©u, x¨ng dÇu cho c¸c hé n«ng d©n, nªn ®Õn nay, phÇn lín c¸c hé n«ng d©n sö dông dÞch vô t­ nh©n trong lÜnh vùc nµy. Trong c¸c ngµnh nghÒ tiÓu thñ c«ng nghiÖp, ë hÇu hÕt c¸c lµng nghÒ ®Òu cã mét sè hé gia ®×nh cã vèn vµ cã n¨ng lùc kinh doanh ®øng ra ®¶m nhiÖm viÖc cung cÊp vËt t­ nguyªn liÖu vµ mua l¹i s¶n phÈm cña c¸c hé gia ®×nh. ë n«ng th«n ®ang h×nh thµnh c¸c ®¹i lý, cöa hµng t­ nh©n cung cÊp vËt t­ kü thuËt, phô tïng, m¸y mãc vµ c¶ nh÷ng c©y x¨ng cung cÊp x¨ng dÇu cho tµu thuyÒn, « t«, m¸y kÐo ë c¸c thÞ trÊn, c¸c chî n«ng th«n, c¸c ®Çu mèi giao th«ng. - DÞch vô kü thuËt ë n«ng th«n. C¸c tæ chøc ho¹t ®éng dÞch vô kü thuËt cã chiÒu h­íng ph¸t triÓn ë n«ng th«n. §©y lµ xu thÕ tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh ph©n c«ng hîp t¸c sö dông lao ®éng trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸. C¸c dÞch vô kü thuËt ®­îc thùc hiÖn trong s¶n xuÊt, chÕ biÕn n«ng s¶n còng nh­ trong ®êi sèng n«ng th«n. Do nhu cÇu thùc tÕ cña cuéc sèng, ë n«ng th«n ®· vµ ®ang h×nh thµnh c¸c tæ chøc lùc l­îng kü thuËt thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau nh­ng phæ biÕn lµ tæ chøc dÞch vô kü thuËt t­ nh©n. DÞch vô thuû n«ng, do c¸c c«ng ty thuû n«ng ®¶m nhiÖm cung cÊp n­íc ë c¸c c«ng tr×nh ®Çu mèi, cßn c¸c x· vµ hîp t¸c x· ®¶m nhiÖm phÇn néi ®ång, nh­ng ë nhiÒu n¬i hîp t¸c x· ®· kho¸n cho mét sè hé gia ®×nh lµm dÞch vô ®­a n­íc vµo ruéng. Trong c¸c dÞch vô kü thuËt ch¨n nu«i còng ph¸t triÓn dÞch vô cung cÊp gièng lîn vµ gia cÇm cho c¸c hé ch¨n nu«i cña c¸c tr¹i gièng quèc doanh vµ t­ nh©n. DÞch vô thô tinh nh©n t¹o vµ dÞch vô thó y ë n«ng th«n mét phÇn do c¸c hîp t¸c x· thùc hiÖn, mét phÇn do t­ nh©n thùc hiÖn. DÞch vô ®iÖn tho¹i còng b¾t ®Çu trë thµnh nhu cÇu cÊp thiÕt ®èi víi nh÷ng vïng n«ng th«n cã nhiÒu ngµnh nghÒ tiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ c¶ nh÷ng vïng n«ng nghiÖp ®i lªn s¶n xuÊt n«ng s¶n hµng ho¸. - DÞch vô th­¬ng nghiÖp n«ng th«n. HiÖn nay dÞch vô nµy cã chiÒu h­íng gia t¨ng m¹nh tr­íc hÕt ë c¸c vïng, c¸c x· cã nhiÒu n«ng s¶n hµng ho¸ vµ nhiÒu ngµnh nghÒ tiÓu thñ c«ng nghiÖp v× ë ®©y cã nhu cÇu lín vÒ cung øng nguyªn liÖu, vËt t­ vµ l­u th«ng tiªu thô s¶n phÈm. Tæ chøc lùc l­îng dÞch vô th­¬ng nghiÖp ë n«ng th«n ph¸t triÓn nhanh chãng tõ chç më mang c¸c chî s½n cã, thµnh lËp c¸c chî míi ®Õn viÖc h×nh thµnh thÞ trÊn, c¸c phè lµng, c¸c tô ®iÓm c«ng th­¬ng nghiÖp míi. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, l­îng hµng ho¸ l­u th«ng ë n«ng th«n t¨ng lªn, m¹ng l­íi chî n«ng th«n cã sù ph¸t triÓn vÒ sè l­îng, quy m« vµ l­u l­îng chu chuyÓn hµng ho¸, còng nh­ c¬ cÊu mÆt hµng. 3. X©y dùng c¬ së h¹ tÇng ë n«ng th«n. C«ng nghiÖp ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n cßn cã néi dung quan träng lµ t¨ng c­êng c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, ®« thÞ ho¸ phôc vô yªu cÇu ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ c¶i thiÖn n©ng cao møc sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña c­ d©n n«ng th«n. - X©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt thuû lîi cho n«ng nghiÖp. Trong thêi gian qua n­íc ta ®· tËp trung x©y dùng vµ hoµn thiÖn mét hÖ thèng c«ng tr×nh thuû lîi lín võa vµ nhá phôc vô n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n. HiÖn nay Nhµ n­íc vÉn tiÕp tôc ®Çu t­ hµng t¨m tû ®ång ®Ó x©y dùng mét sè c«ng tr×nh hå ®Ëp lín nh­ Nghi Quang, Th¹ch Nhamvv… cïng víi viÖc x©y dùng míi th× vÊn ®Òn kh«ng kÐm phÇn quan träng lµ cñng cè, n©ng cÊp hÖ thèng ®ª s«ng, ®ª biÓn, söa ch÷a c¸c c«ng tr×nh thuû lîi xuèng cÊp, ®¶m b¶o n¨ng lùc thiÕt kÕ. Cho ®Õn nay trong 46 hå ®Ëp cì lín cã dung tÝch mçi c¸i trªn 10 triÖu m3 n­íc, cã 6 c¸i háng nÆng, 20 c¸i háng côc bé, trong 42 hå ®Ëp cì võa, dung tÝch 5 - 10 triÖu m3 n­íc, cã 6 c¸i háng nÆng, 26 c¸i háng côc bé, trong 960 hå ®Ëp cì nhá, dung tÝch d­íi 2 triÖu m3 n­íc cã 62 c¸i háng nÆng, 91 c¸i háng côc bé. VÒ kªnh m­¬ng t­íi vµ tiªu n­íc, nhiÒu ®o¹n cÇn ph¶i n¹o vÐt, tu söa. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng trªn, ë mét sè ®Þa ph­¬ng nh­ Hµ T©y, Thanh Ho¸ ®· b¾t ®Çu x©y dùng bê m­¬ng b»ng g¹ch hoa, xi m¨ng thay cho líp ®Êt. Riªng thµnh phè H¶i Phßng ®Ò ra môc tiªu phÊn ®Êu kiªn cè ho¸ kªnh m­¬ng 60% vµo n¨m 2000 vµ 100% vµo n¨m 2005, víi vèn ®Çu t­ 144 - 224 tû ®ång. Trong ®ã n«ng d©n ®ãng gãp 30%. Theo tÝnh to¸n cña ngµnh thuû lîi: kiªn cè ho¸ kªnh m­¬ng b»ng bª t«ng sÏ tiÕt kiÖm 25 - 30% ®Êt lµm kªnh m­¬ng tiÕt kiÖm 15 - 20% l­îng n­íc t­íi, 20 - 25% ®iÖn n¨ng ®Ó b¬m n­íc, thêi gian t­íi gi¶m 50 - 70% riªng thµnh phè H¶i Phßng mçi n¨m lîi ®­îc 4 - 5tû ®ång. - X©y dùng vµ ph¸t triÓn m¹ng l­íi giao th«ng n«ng th«n. Trong thêi gian 1991 - 1995, m¹ng l­íi giao th«ng n«ng th«n cã b­íc ph¸t triÓn nhanh. C¶ n­íc ®· huy ®éng ®­îc 4.260tû ®ång, trong ®ã nh©n d©n c¸c ®Þa ph­¬ng ®· ®ãng gãp 2.200tû ®ång víi 146 triÖu ngµy c«ng x©y dùng trªn 20.000 km ®­êng trªn ®Þa bµn n«ng th«n tõ huyÖn ®Õn x· vµ c¸c n«ng th«n, ¸p, vµ 18.260 c©y cÇu c¸c lo¹i víi tæng chiÒu dµi 213.778mÐt. Cho ®Õn 1995, 9.146 x· cã ®­êng « t« ®Õn trung t©m vµ 15 tØnh thµnh phè cã ®­êng « t« ®ªn 100% sè x·. Th¸i B×nh lµ tØnh dÉn ®Çu phong trµo giao th«ng n«ng th«n trong c¶ n­íc. Trong 5n¨m 1991 - 1995, Th¸i B×nh ®· huy ®éng 9 triÖu ngµy c«ng vµ ®Çu t­ 219,9 tû ®ång, ®· x©y dùng ®­êng « t« vÒ 100% sè x·, nhùa ho¸ 100% ®­êng tõ tØnh vÒ huyÖn, 279/285 x· cã ®­êng r¶i ®¸ hoÆc r¶i nhùa, nhiÒu lµng x·, th«n xãm cã ®­êng bª t«ng, g¹ch. Ph­¬ng tiÖn giao th«ng vËn t¶i ë n«ng th«n ®Õn nay còng ®­îc t¨ng c­êng c¶ vÒ sè l­îng vµ lo¹i h×nh. Cïng víi sù tån t¹i cña c¸c ph­¬ng tiÖn th« s¬ dïng søc ng­êi vµ søc sóc vËt, c¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i c¬ giíi ë n«ng th«n nh­ xe m« t«, « t«, m¸y kÐo, thuyÒn m¸y, xµ lan, tµu thuû vv… ngµy cµng chiÕm tû träng lín. Ph¸t triÓn m¹ng l­íi giao th«ng n«ng th«n lµ vÊn ®Ò kkhã kh¨n tèn kÐm trong khi vèn ®Çu t­ cã h¹n. Mét sè tØnh nh­ Th¸i B×nh ®· cã kinh nghiÖm gi¶i quyÕt vÊn ®Ò vèn b»ng c¸ch Nhµ n­íc vµ nh©n d©n cïng lµm vµ ®­îc nh©n d©n tù nguyÖn h­ëng øng v× hä trùc tiÕp thÊy ®­îc lîi Ých cña m¹ng l­íi giao th«ng n«ng th«n. V× vËy tØnh Th¸i B×nh ®· thµnh c«ng trong viÖc lµm ®­êng giao th«ng n«ng th«n vµ ®©y lµ kinh nghiÖm tèt cho c¸c ®Þa ph­¬ng kh¸c vËn dông. Kinh phÝ lµm ®­êng tØnh - huyÖn vµ liªn huyÖn ng©n s¸ch Nhµ n­íc chi 50%, d©n gãp 50%, ®­êng trôc liªn x· d©n gãp 100%. M¹ng l­íi ®­êng giao th«ng tØnh, huyÖn, x·, th«n xãm ë Th¸i B×nh ®­îc quy ho¹ch tæng thÓ hîp lý, phï hîp c¶ tr­íc m¾t vµ l©u dµi ®Ó tr¸nh ph¸ ®i lµm l¹i g©y l·ng phÝ. V× x©y dùng ®­êng rÊt tèn kÐm nªn viÖc b¶o vÖ, duy tu ®­êng x¸, cÇu cèng cÇn ®Æc biÖt quan t©m vµ cã tæ chøc qu¶n lý cô thÓ, mçi ®o¹n ®­êng, mçi c©y cÇu ®Òu cã chñ. Cã sù ph©n cÊp qu¶n lý hÖ thèng cÇu ®­êng n«ng th«n tõ tØnh ®Õn huyÖn, x· vµ n«ng th«n xãm sÏ gióp ®ì kiÓm tra ng¨n chÆn viÖc xe cé qu¸ träng t¶i. Khi ph¸t hiÖn cã h­ háng nhá lµ söa ch÷a kÞp thêi kh«ng ®Ó æ gµ sinh æ tr©u, æ voi. Së giao th«ng vËn t¶i tØnh qu¶n lý söa ch÷a c¸c trôc ®­êng chÝnh cña tØnh, phßng giao th«ng huyÖn chÞu tr¸ch nhiÖm c¸c ®­êng trôc cña huyÖn, cßn ®­êng cña x·, th« xãm do ®éi duy tu cña x· th«n ®¶m nhiÖm. - X©y dùng m¹ng l­íi ®iÖn ë n«ng th«n. C«ng nghiÖp n¨ng l­îng ë n­íc ta ph¸t triÓn ®· t¹o ®iÒu kiÖn v÷ng ch¾c cho viÖc x©y dùng m¹ng ®iÖn n«ng th«n phôc vô c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp. §Õn n¨m 1995, tæng c«ng suÊt nguån ®iÖn ®¹t 4.400 MVA, s¶n l­îng ®iÖn ph¸t ra lµ 14,64 tû kwh, chiÒu dµi c¸c ®­êng d©y ®iÖn lµ 45.960km, dung l­îng c¸c tr¹m biÕn ¸p ®¹t 17.174 MVA. Tuy nhiªn s¶n l­îng ®iÖn b×nh qu©n ®Çu ng­êi míi ®¹t 200kwh/ n¨m. §iÖn ®­a vÒ n«ng th«n miÒn B¾c n­íc ta nh÷ng n¨m 60 míi chñ yÕu cho tr¹m b¬m ®iÖn chø ch­a ph¶i ®Ó môc ®Ých cho th¾p s¸ng ë n«ng th«n. Trong thêi gian 1991 - 1995, m¹ng l­íi ®iÖn n«ng th«n n­íc ta ph¸t triÓn nhanh, trªn ®Þa bµn t­¬ng ®èi réng, víi møc ®é kh¸c nhau ë nhiÒu vïng trong n­íc, trong ®ã ®ång b»ng s«ng Hång ®¹t møc cao nhÊt. §iÖn n«ng th«n lÊy tõ nguån ®iÖn l­íi quèc gia vµ c¸c nguån ®iÖn ph¸t t¹i chç. ë c¸c vïng miÒn nói, ®iÖn l­íi quèc gia còng ®ang ®­îc ®­a vÒ c¸c tØnh, huyÖn, nh­ng ®iÖn l­íi ®­a vÒ c¸c lµng b¶n th× cßn Ýt. TØnh Hoµ B×nh lµ n¬i x©y dùng thuû ®iÖn s«ng §µ ®Õn cuèi n¨m 1993 trong sè 196 x· míi cã 27 x· cã ®iÖn. VÒ trang bÞ ®iÖn cho n«ng th«n nãi chung theo sè liÖu cña cuéc tæng ®iÒu tra n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n do tæng côc thèng kª tiÕn hµnh n¨m 1994, møc ®é trang bÞ ®iÖn n¨ng cho n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n c¸c vïng trong c¶ n­íc nh­ sau: c¶ n­íc cã tæng sè x· cã ®iÖn lµ 5.305 x· chiÕm 60,4% sè x· cña c¶ n­íc, sè hé n«ng d©n cã ®iÖn lµ 6.098.100 chiÕm 53%. - Ph¸t triÓn m¹ng l­íi b­u chÝnh - viÔn th«ng n«ng th«n. HiÖn nay ë n­íc ta do n«ng nghiÖp ®i vµo s¶n xuÊt n«ng s¶n hµng ho¸ nªn ®· cã nhu cÇu ph¸t triÓn m¹ng l­íi b­u chÝnh - viÔn th«ng n«ng th«n, c¸c ph­¬ng tiÖn truyÒn thanh, truyÒn h×nh lµm cÇu nèi vÒ th«ng tin gi÷a c¸c vïng. §iÖn khÝ ho¸ n«ng th«n ®­îc më réng lµ c¬ së thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn m¹ng l­íi b­u chÝnh viÔn th«ng n«ng th«n. §Õn n¨m 1994, trong c¶ n­íc cã 1.405 x· cã tr¹m b­u ®iÖn vµ 3.395 x· cã tr¹m truyÒn thanh. - Ph¸t triÓn m¹ng l­íi gi¸o dôc , y tÕ n«ng th«n. M¹ng l­íi gi¸o dôc ph¸t triÓn n©ng cao d©n trÝ, lµ trùc tiÕp phôc vô cho c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n. HÖ thèng gi¸o dôc n«ng th«n n­íc ta bao gåm tõ mÉu gi¸o nhµ trÎ, ®Õn c¸c tr­êng tiÓu häc vµ trung häc. §Õn n¨m 1994 ë n«ng th«n6.749 x· cã líp mÉu gi¸o vµ 2.958 x· cã nhµ trÎ trong ®ã ®ång b»ng s«ng Hång 97,2% sè x· cã líp mÉu gi¸o vµ 85,7% sè x· cã nhµ trÎ. VÒ h­íng nghiÖp, d¹y nghÒ c¶ n­íc cã gÇn 400 trung t©m ë c¸c huyÖn. Nh×n vµo sè l­îng tr­êng së cña m¹ng l­íi gi¸o dôc ë n«ng th«n, chóng ta cã thÓ thÊy râ sù quan t©m rÊt lín cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta, sù ®ãng gãp tÝch cùc cña nh©n d©n ®Þa ph­¬ng. Nh­ng vÒ chÊt l­îng gi¸o dôc n«ng th«n th× cßn nhiÒu tån t¹i. Tr­íc hÕt lµ chÊt l­îng c¬ së vËt chÊt cña gi¸o dôc n«ng th«n so víi thµnh phè th× cßn qu¸ thÊp kÐm. Sè tr­êng líp ®­îc xd kiªn cè, hµng n¨m tuy cã t¨ng lªn, nh­ng sè tr­êng líp t¹m bî, tranh tre nøa l¸ cßn chiÕm tû lÖ kh¸ nhiÒu. Bµn ghÕ cho thÇy vµ trß, b¶ng ®en, ®å dïng dËy häc, cßn thiÕu thèn vµ ch­a ®¶m b¶o tiªu chuÈn, ®iªn, n­íc ë phÇn lín c¸c tr­êng n«ng th«n ch­a cã. Sè tr­êng cã trang bÞ d­íi møc tèi thiÓu chiÕm tû lÖ cao: c¸c tr­êng mÉu gi¸o- 93,3%, tiÓu häc - 78%, phæ th«ng c¬ së - 67%, phæ th«ng trung häc - 72%. §éi ngò gi¸o viªn nhiÒu n¬i, nhÊt lµ c¸c vïng s©u, vïng xa, vïng cao, thiÕu vÒ sè l­îng. ChÊt l­îng gi¸o viªn cßn yÕu, nhÊt lµ cÊp tiÓu häc. §êi sèng vËt chÊt tinh thÇn cña gi¸o viªn n«ng th«n cßn thiÕu thèn. Mét quy ho¹ch tæng thÓ toµn diÖn ph¸t triÓn gi¸o dôc phôc vô c«ng nghiÖp ho¸ nãi chung, ®Æc biÖt lµ c«ng nghiÖp ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n. M¹ng l­íi y tÕ n«ng th«n còng cã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn c«ng nghiÖp ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n. Trong nhiÒu n¨m qua ë n«ng th«n ®· h×nh thµnh m¹ng l­íi y tÕ c¬ së vµ ®éi ngò c¸n bé y tÕ phôc vô céng ®ång n«ng th«n trong c¶ n­íc. Còng nh­ m¹ng l­íi gi¸o dôc, m¹ng l­íi c¬ së y tÕ n«ng th«n n­íc ta nh×n vÒ sè l­îng cã sù ph¸t triÓn kh¸. Nh­ng vÒ chÊt l­îng th× cßn tån tµi nhiÒu vÊn ®Ò. Tr­íc hÕt lµ c¬ së vËt chÊt kü thuËt, công cô y tÕ cña c¸c tr¹m x¸ x· cßn nghÌo nµn, l¹c hËu, nguån n­íc s¹ch ch­a ®¶m b¶o, nhiÒu n¬i ch­a cã ®iÖn, thuèc men thiÕu, nguån thuèc nam kÐm ph¸t triÓn. Tr×nh ®é thÇy thuèc ë n«ng th«n cßn thÊp, nªn hµnh nghÒ cßn h¹n chÕ, ch­a cã kÕ ho¹ch båi d­ìng nghiÖp vô vµ ®êi sèng gÆp nhiÒu khã kh¨n. - C¶i thiÖn ®iÒu kiÖn sèng ë n«ng th«n. Trong thêi gian gÇn ®©y, bé mÆt n«ng th«n ë nhiÒu vïng ®· cã nh÷ng thay ®æi râ nÐt. Ngoµi hÖ thèng giao th«ng, thuû lîi, ®iÖn, viÔn th«ng, gi¸o dôc y tÕ ë n«ng th«n cã sù ph¸t triÓn, c¬ së vËt chÊt cña c¸c hé c­ d©n n«ng th«n còng ®· ®­îc c¶i thiÖn. VÒ nhµ ë: c¶ n­íc hiÖn nay cã 12.114.079 nhµ ë n«ng th«n trong ®ã cã 1.446.771 nhµ kiªn cã 5.522.183 nhµ b¸n kiªn cè. Nhµ cöa ë n«ng th«n ®ang ®­îc x©y dùng theo h­íng tËp trung ë ven ®­êng giao th«ng, ven kªnh r¹ch, ë nh÷ng ng· ba, ng· t­, ë c¸c tô ®iÓm thuËn tiÖn giao th«ng, h×nh thµnh c¸c phè lµng, phè chî, thÞ trÊn, tô ®iÓm c«ng th­¬ng nghiÖp cña x· hay tiÓu vïng. VÊn ®Ò cung cÊp n­íc s¹ch cho c­ d©n n«ng th«n còng ®­îc Nhµ n­íc quan t©m, tõ ®Çu nh÷ng n¨m 80 ®Õn nay chÝnh phñ ®· ®Ò ra vµ chØ ®¹o thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh n­íc s¹ch n«ng th«n, cã sù tµi trî 52% kinh phÝ cña Quü nhi ®éng liªn hiÖp quèc. ë MiÒn Trung, riªng tØnh Phó Yªn ®· x©y dùng 1.100 nguån n­íc s¹ch trong n¨m 1995 cho c¸c vïng n«ng th«n, trong ®ã 70% lµ giÕng khoan l¾p b¬m tay. §¸nh gi¸ vÒ møc sèng cña c­ d©n n«ng th«n, ngoµi nhµ cöa vµ c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c nhau, cßn ph¶i kÓ ®Õn ®å dïng sinh ho¹t trong c¸c gia ®×nh n«ng d©n. Thêi gian 1991 - 1995, tiÖn nghi sinh ho¹t trong c¸c hé gia ®×nh n«ng th«n cã nhiÒu thay ®æi. §Õn n¨m 1994 ë n«ng th«n c¶ n­íc, ngoµi xe ®¹p lµ ph­¬ng tiÖn ®i l¹i phæ biÕn, ë vïng ®ång b»ng mçi nhµ th­êng cã mét - hai xe ®¹p, nhiÒu nhµ cã qu¹t ®iÖn, cßn cã 4.466.108 m¸y thu thanh, 2.541.373 m¸y thu h×nh, tÝnh ra m¸y thu thanh chiÕm 37,30% sè hé n«ng th«n. C¸c ph­¬ng tiÖn nghe, nh×n vµ xe g¾n m¸y ë miÒn §«ng Nam Bé b×nh qu©n 100 hé cã 45 m¸y thu thanh, 33 m¸y thu h×nh vµ 30 xe g¾n m¸y, vïng T©y Nguyªn 31 m¸y thu thanh,14,8 m¸y thu h×nh vµ 13 xe g¾n m¸y, cao h¬n c¸c vïng kh¸c trong n­íc, v× ë ®©y nhiÒu n«ng s¶n hµng ho¸ xuÊt khÈu. 4. B­íc ®Çu thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp. - øng dông c¸c thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp trªn c¬ së ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý. ViÖc ¸p dông nh÷ng thµnh tùu cña kho¸ häc c«ng nghÖ vµo n«ng nghiÖp trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y cã nhiÒu tiÕn bé vµ ®· cã t¸c dông tÝch cùc ®èi víi s¶n xuÊt. Tr­íc hÕt lµ c«ng nghÖ sinh häc ®· gãp phÇn thóc ®Èy t¨ng n¨ng suÊt cña c¸c c©y trång vËt nu«i. Kh«ng chØ c¸c gièng c©y trång tèt nh­ lóa lai, ng« lai, l¹c, ®Ëu t­¬ng, rau, c©y ¨n tr¸i, mÝa, chÌ, cµ phª, cao su vv…mµ c¶ gièng vËt nu«i tèt nh­ gµ c«ng nghiÖp, lîn nhiÒu n¹c, bß thÞt, bß s÷a vv… ®Òu ®­îc n«ng d©n ®­a vµo sö dông réng r·i. Cïng víi gièng c©y trång vµ vËt nu«i, c¸c lo¹i vËt t­ kü thuËt nh­ ph©n ho¸ häc c¸c ph©n vi sinh, thuèc trõ s©u, thuèc thó y còng ®· trë nªn quen thuéc ®èi víi n«ng d©n c¸c vïng tõ miÒn xu«i ®Õn miÒn nói. C¸c quy tr×nh c«ng nghÖ tiÕn bé víi nh÷ng c«ng cô m¸y mãc thÝch hîp còng ®· vµ ®ang ®­îc phæ cËp trong s¶n xuÊt. VÝ dô nh­ kü thuËt lµm m¹ non ®Ó tiÕt kiÖm gièng, tiÕt kiÖm ®Êt, ®¶m v¶o chÊt l­îng m¹ tèt, n¨ng suÊt lóa cao ®ang ph¸t triÓn ë mét sè ®Þa ph­¬ng ®ång b»ng s«ng Hång. Kü thuËt trång ng« bÇu trªn ®Êt ­ít vô ®«ng còng ®­îc øng dông ®¹i trµ. Kü thuËt chiÕt ghÐp mét sè lo¹i c©y ¨n tr¸i còng cã nhiÒu tiÕn bé. Kü thuËt c¬ giíi ho¸ mét sè kh©u canh t¸c b¾t ®Çu ph¸t triÓn bæ sung vµ thay thÕ kü thuËt thñ c«ng. §æi míi vÒ vËt t­ kü thuËt, c«ng cô s¶n xuÊt vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸ ®· t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn s¶n xuÊt. Trong thêi gian 1991 - 1995, n«ng nghiÖp n­íc ta ®· cã b­íc t¨ng tr­ëng vÒ nhiÒu mÆt, ®· gãp phÇn quan träng cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh vµo viÖc æn ®Þnh t×nh h×nh kinh tÕ x· héi, ®­a ®Êt n­íc ta v­ît ra khái cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ x· héi, chuÈn bÞ b­íc vµo thêi kú c«ng nghiÖp ho¸. S¶n xuÊt l­¬ng thùc cã tèc ®é t¨ng tr­ëng v­ît møc t¨ng d©n sè, nªn n­íc ta vÒ c¬ b¶n ®· v­ît qua cöa ¶i l­¬ng thùc tõ chç ph¶i nhËp khÈu, tiÕn lªn xuÊt khÈu g¹o. Tæng s¶n l­îng l­¬ng thùc n¨m 1991 lµ 21,9 triÖu tÊn, n¨m 1995 t¨ng lªn 27,42 triÖu tÊn. S¶n l­îng l­¬ng thùc b×nh qu©n ®Çu ng­êi n¨m 1991 lµ 324,9 kg, n¨m 1995 t¨ng lªn 364 kg. S¶n l­îng c©y c«ng nghiÖp nh­ cµ phª, chÌ, cao su, c©y ¨n qu¶, rau, ®Ëu, ®µn tr©u, bß, lîn, gia cÇm ®Òu t¨ng. - B­íc ®Çu c¬ giíi ho¸ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. C¬ giíi ho¸ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, lµ mét néi dung quan träng cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp. MÆc dï c¬ giíi ho¸ n«ng nghiÖp ë n­íc ta ®­îc b¾t ®Çu tõ cuèi nh÷ng n¨m 50 vµ ph¸t triÓn t­¬ng ®èi m¹nh vµo thêi gian tõ 1975 - 1980 nh­ng sang ®Õn nh÷ng n¨m 80 th× c¬ giíi hãa n«ng nghiÖp gi¶m sót nhiÒu do thiÕu vèn ®Çu t­, do kh«ng cã ng­êi chñ qu¶n lý thùc sù. Tõ n¨m 1988, sau khi cã nghÞ quyÕt 10 vÒ ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý n«ng nghiÖp, thùc hiÖn chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, viÖc chuyÓn quyÒn së h÷u vµ sö dông m¸y mãc n«ng nghiÖp tõ c¸c hîp t¸c x· vµ c¸c doanh nghiÖp quèc doanh b¾t ®Çu diÔn ra víi nhiÒu h×nh thøc sinh ®éng. Thêi gian ®Çu, vµo cuèi nh÷ng n¨m 80, do t×nh h×nh qu¶n lý m¸y mãc n«ng nghiÖp cña hîp t¸c x· gÆp nhiÒu khã kh¨n, nhiÒu hîp t¸c x· ®· tæ chøc kho¸n thÇu c¸c m¸y mãc n«ng nghiÖp. C¸c m¸y mãc nµy vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña tËp thÓ, nh­ng giao quyÒn sö dông cho mét sè hé x· viªn cã n¨ng lùc qu¶n lý, ®Ón ®¶m b¶o ho¹t ®éng cña m¸y mãc cã hiÖu qu¶. X· viªn nhËn kho¸n tù söa ch÷a, b¶o d­ìng vµ sö dông m¸y theo kÕ ho¹ch ®iÒu hµnh cña hîp t¸c x·. Ng­êi sö dông m¸y lµm kh«ng tèt th× hîp t¸c x· thu l¹i giao cho ng­êi kh¸c. §©y lµ h×nh thøc tËp d­ît qu¶n lý sö dông m¸y mãc thÝch hîp cho n«ng d©n nhÊt lµ ë miÒn B¾c vµ ®©y còng lµ h×nh thøc qu¸ ®é chuyÓn dÇn tõng b­íc quyÒn qu¶n lý sö dông m¸y n«ng nghiÖp sang cho c¸c hé gia ®×nh n«ng d©n lµm chñ cã hiÖu qu¶ h¬n. B­íc tiÕp theo lµ chuyÓn quyÒn së h÷u m¸y cho n«ng d©n, th«ng qua h×nh thøc b¸n kho¸n vµ b¸n ho¸ gi¸. B¸n kho¸n lµ h×nh thøc b¸n tr¶ dÇn ¸p dông ®èi víi c¸c m¸y mãc cßn ®ang ho¹t ®éng. Ng­êi n«ng d©n mua m¸y sau khi tho¶ thuËn gi¸ c¶, ®­îc tr¶ dÇn trong mét sè n¨m, nh­ng cã nghÜa vô nhËn kho¸n víi hîp t¸c x· tiÕp tôc dïng m¸y phôc vô c¸c hé x· viªn mét khèi l­îng c«ng viÖc nhÊt ®Þnh, theo nh÷ng chØ tiªu kinh tÕ kü thuËt thèng nhÊt gi÷a hîp t¸c x· vµ ng­êi mua m¸y. B¸n ho¸ gi¸ lµ h×nh thøc mua ®øt, b¸n ®o¹n m¸y mãc gi÷a hîp t¸c x· vµ ng­êi n«ng d©n mua m¸y. Sau khi mua, chñ m¸y ®Çu t­ vèn, söa ch÷a håi phôc m¸y ®Ó lµm cho gia ®×nh hay ®i lµm thuª, tù do, kh«ng cã sù rµng buéc vÒ kÕ ho¹ch kho¸n cña hîp t¸c x·. H×nh thøc nµy th­êng ¸p dông ®èi víi c¸c m¸y mãc ®· h­ háng nhiÒu, hîp t¸c x· kh«ng cã vèn ®Ó söa ch÷a håi phôc vµ cã nh÷ng tr­êng hîp m¸y cßn tèt còng b¸n ho¸ gi¸ ®Ó hîp t¸c x· thu håi vèn ®Çu t­ vµo viÖc kh¸c cÇn thiÕt h¬n. ViÖc chuyÓn chñ së h÷u m¸y mãc n«ng nghiÖp ë miÒn B¾c ®i tõ h×nh thøc c¸c hé gia ®×nh nhËn kho¸n gän m¸y ®Õn h×nh thøc mua kho¸n m¸y vµ tiÕn lªn h×nh thøc c¸c hé gia ®×nh mua s¾m m¸y cò vÒ håi phôc, söa ch÷a, ®Õn mua c¶ m¸y mãc míi. Kh«ng chØ dõng l¹i ënh÷ng m¸y kÐo vµ m¸y n«ng nghiÖp c«ng suÊt nhá, mµ c¸c hé gia ®×nh cßn b¾t ®Çu lµm chñ së h÷u vµ sö dông c¶ m¸y kÐo lín, « t« vËn t¶i. C¸c m¸y kÐo vµ m¸y n«ng nghiÖp quèc doanh thuéc c¸c tr¹m ®éi m¸y kÐo tØnh, huyÖn qu¶n lý ë ®©y phÇn lín ®· tõng b­íc chuyÓn quyÒn sö dông vµ së h÷u cho c«ng nh©n l¸i m¸y vµ n«ng d©n, b¾t ®Çu tõ kho¸n gän khèi l­îng c«ng viÖc, chi phÝ söa ch÷a vµ thu nép, ®Õn b¸n ho¸ gi¸. §èi víi c¸c tr¹m m¸ykÐo mét sè n«ng tr­êng th× hä còng chuyÓn sang h×nh thøc kho¸n gän m¸y kÐo « t« cho c«ng nh©n hoÆc b¸n m¸y kÐo cho c«ng nh©n së h÷u vµ qu¶n lý sö dông cã hiÖu qu¶ h¬n. - C¬ giíi ho¸ lµm ®Êt: C¬ giíi ho¸ lµm ®Êt cã yªu cÇu cÊp thiÕt ë nh÷ng vïng nhiÒu ®Êt canh t¸c thiÕu søc kÐo nh­ ë vïng ®Êt míi ®ång b»ng s«ng Cöu Long, vµ vïng ®Êt Ýt canh t¸c nh­ng cã nhu cÇu t¨ng vô nh­ ®ång b»ng s«ng Hång. + C¬ giíi ho¸ t­íi tiªu n­íc: Nhu cÇu t­íi tiªu n­íc cho lóa, mÇu vµ cho mét sè c©y l©u n¨m, c©y ¨n qu¶ ë n­íc ta rÊt cÊp thiÕt. Cho ®Õn nay ®· x©y dùng ®­îc nhiÒu c«ng tr×nh thuû lîi, ®¶m b¶o t­íi n­íc tù ch¶y vµ c¸c tr¹m b¬m cè ®Þnh, c¸c m¸y b¬m di ®éng ®Ó t­íi n­íc vµo ruéng vµ c¸c dµn t­íi phun cho c¸c v­ên cµ phª, c¸c m¸y b¬m nhá x¸ch tay. + C¬ giíi ho¸ b¶o vÖ c©y trång. Kh©u phun thuèc trõ s©u bÖnh b¶o vÖ c©y trång ë n­íc ta hiÖn nay chñ yÕu vÉn lµ sö dông c¸c b×nh phu thuèc thñ c«ng, ®eo vai. ViÖc sö dông m¸y phun thuèc ch¹y b»ng ®éng c¬ nhá, ®ao vai ®· ®­îc sö dông ë mét sè vïng trång lóa tËp trung vµ vïng trång cµ phª, c©y ¨n qu¶, nh­ng sè l­îng ch­a nhiÒu. + C¬ giíi thu ho¹ch: C¬ giíi ho¸ thu ho¹ch ë n­íc ta hiÖn nay míi tËp trung vµo kh©u ®Ëp tuèt lóa. C¬ giíi ho¸ ®¹p tuèt lóa ®Õn nay ®¹t møc cao nhÊt lµ ë c¸c tØnh ®ång b»ng s«ng Cöu Long víi møc ®é 70 - 80% khèi l­îng lóa thu ho¹ch, cã vïng ®¹t 90% b»ng kiÓu m¸y ®¹p lóa do chÝnh n«ng d©n ®ång b»ng s«ng Cöu Long tuyÓn chän vµ c¸c x­ëng c¬ khÝ gia ®×nh thiÕt kÕ chÕ t¹o hµng lo¹t, b¸n cho c¸c hé ®i ®Ëp lóa thuª. C¬ giíi ho¸ c¾t gÆt b¾t ®Çu trë thµnh nhu cÇu cña mét sè ®Þa ph­¬ng ë vïng träng ®iÓm lóa ®ång b»ng s«ng Cöu Long. Qua nghiªn cøu nhiÒu mÉu m¸y gÆt vµ m¸y gÆt ®Ëp liªn hîp nhËp cña n­íc ngoµi, hiÖn nay mét sè c¬ quan khoa häc, viÖn nghiªn cøu, tr­êng ®¹i häc ®ang thiÕt kÕ chÕ t¹o thö nghiÖm mét sè m¸y gÆt nhá r¶i hµng vµ m¸y liªn hîp thu ho¹ch lóa vµ ®­a vµo thö nghiÖm ë vïng §ång Th¸p M­êi, tø gi¸c Long Xuyªn. C¬ giíi ho¸ chÕ biÕn l­¬ng thùc thêi gian 1991 - 1995 ®· ph¸t triÓn nhan. Ngoµi c¸c nhµ m¸y xay quèc doanh lín vµ võa x©y dùng ë c¸c vïng, sè m¸y xay x¸t c«ng suÊt nhá 0,5 - 1 tÊn/ giê ®­îc trang bÞ ngµy cµng nhiÒu trong c¸c hé n«ng d©n ë c¶ vïng ®ång b»ng, trung du vµ miÒn nói. C¬ giíi ho¸ Ðp mÝa lµm ®­êng còng ph¸t triÓn ë c¸c vïng, víi c¸c nhµ m¸y ®­êng quy m« lín vµ võa c¸c lß ®­êng t­ nh©n thñ c«ng vµ nöa c¬ khÝ. Ch­¬ng II Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ®Ó tiÕn hµnh CNH, H§H n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n ë ViÖt Nam. I. Nh÷ng thµnh tùu ®Êt n­íc ta ®· ®¹t ®­îc. Trong thêi kú ®æi míi, n­íc ta ®· b¾t ®Çu thùc hiÖn mét sè viÖc cã liªn quan ®Õn c«ng nghiÖp ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n nh­ kh«i phôc vµ ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ tiÓu thñ c«ng nghiÖp cæ truyÒn, c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng, më mang c¸c dÞch vô kinh tÕ kü thuËt ë n«ng th«n. §ång thêi chóng ta tiÕp tôc thùc hiÖn c¬ giíi ho¸ n«ng nghiÖp, ®iÖn khÝ ho¸ n«ng th«n vµ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n. 1. VÒ kh«i phôc vµ ph¸t triÓn c¸c lµng nghÒ cæ truyÒn, c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng. Trong m¸y n¨m gÇn ®©y, chóng ta ®· kh«i phôc mét sè l­îng lín c¸c ngµnh nghÒ cæ truyÒn vµ c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng víi c¸c nhãm nghÒ: chÕ biÕn n«ng s¶n thùc phÈm, s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng tiªu dïng, s¶n xuÊt t­ liÖu s¶n xuÊt, s¶n xuÊt hµng thñ c«ng mü nghÖ, s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng, vµ c¸c nghÒ dÞch vô: méc, vËn t¶i, th­¬ng nghiÖp vµ c¸c dÞch vô kü thuËt n«ng nghiÖp. C¸c ngµnh nghÒ ®­îc kh«i phôc vµ ph¸t triÓn víi quy mé ph¹m vi, ®Þa bµn ho¹t ®éng t¨ng h¬n tr­íc, s« hé gia ®×nh tham gia nhiÒu lªn, lan to¶ tõ th«n xãm nµy ra th«n xãm kh¸c trong mét x· vµ ®· ph¸t triÓn thµnh côm x· cïng nghÒ, h×nh thµnh c¸c tô ®iÓm, c¸c côm c«ng nghiÖp ®Þa ph­¬ng chuyªn mét nghÒ, hay lµm nhiÒu nghÒ. ViÖc kh«i phôc vµ ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ tiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp n«ng th«n ë ta ®· ®em l¹i mét sè kÕt qu¶ thiÕt thùc. Thø nhÊt, t¹o ra viÖc lµm tµi chç cho mét sè lao ®éng d­ thõa ë n«ng th«n ngay trong ®iÒu kiÖn Ýt vèn, vµ c«ng nghiÖp thiÕt bÞ l¹c hËu. NhiÒu ngµnh nghÒ sö dông ®­îc c¸c lo¹i lao ®éng n«ng th«n: trai, g¸i, giµ, trÎ. Thø hai, ngµnh nghÒ ph¸t triÓn kh«ng nh÷ng thu hót ®­îc mét sè lao ®éng ®¸ng kÓ vµo trùc tiÕp s¶n xuÊt mµ cßn t¹o ra viÖc lµm cho mét sè hé lao ®éng dÞch vô nh­ khai th¸c nguån nguyªn liÖu, tiªu thô s¶n phÈm, vËn chuyÓn, bèc v¸c. Thø ba, ngµnh nghÒ tiÓu thñ c«ng nghiÖp sö dông lao ®éng rÊt linh ho¹t trong ngoµi thêi vô n«ng nghiÖp, ban ngµy, ban ®ªm. Thø t­, t¨ng thu nhËp cho n«ng d©n vµ c­ d©n n«ng th«n nh÷ng ng­êi lµm nghÒ tiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ c¸c lµng nghÒ nãi chung ®Òu cã thu nhËp cao h¬n thuÇn n«ng, n©ng cao møc sèng h¬n thuÇn n«ng. Thø n¨m, c¸c ngµnh nghÒ tiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp n«ng th«n ®· t¹o ra mét khèi l­îng hµng ho¸ ®¸ng kÓ víi nhiÒu chñng lo¹i, ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng cña thÞ tr­êng trong n­íc, phôc vô s¶n xuÊt vµ ®êi sèng, thay thÕ cho c¸c mÆt hµng nhËp khÈu, ®ång thêi s¶n xuÊt ra mét sè mÆt hµng xuÊt khÈu thu ®­îc mét kho¶n kim ng¹ch nhÊt ®Þnh. 2. VÒ ph¸t triÓn c¸c dÞch vô kinh tÕ kü thuËt ë n«ng th«n. §i ®«i víi c¸c ngµnh nghÒ tiÓu thñ c«ng nghiÖp, c¸c ho¹t ®éng dÞch vô kinh tÕ kü thuËt còng ®· b¾t ®Çu ph¸t triÓn trong nhiÒu lÜnh vùc, vèn, dÞch vô, ®Çu vµo, ®Çu ra phôc vô n«ng nghiÖp vµ ngµnh nghÒ ngoµi n«ng nghiÖp, dÞch vô kü thuËt, x©y dùng, giao th«ng vËn t¶i. ë n«ng th«n, nh×n chung dÞch vô kinh tÕ küthuËt n«ng th«n ®· xuÊt hiÖn vµ ph¸t triÓn, lµ biÓu hiÖn tÝch cùc chøng tá kinh tÕ n«ng th«n cã sù ph¸t triÓn vµ ®i vµo s¶n xuÊt hµng ho¸. Ho¹t ®éng dÞch vô ®· cã t¸c dông thóc ®Èy kinh tÕ n«ng th«n t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn. 3. VÒ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n. Trong thêi kú ®æi míi, viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng ë n«ng th«n n­íc ta ®· ®­îc ®Èy m¹nh tr­íc hÕt lµ c¸c c«ng tr×nh thuû lîi, x©y dùng m¹ng l­íi giao th«ng n«ng th«n, m¹ng l­íi b­u chÝnh viÔn th«ng n«ng th«n, m¹ng l­íi gi¸o dôc y tÕ n«ng th«n. H¹ tÇng c¬ së ®­îc x©y dùng ë n«ng th«n võa qua ®· cã t¸c dông tÝch cùc phôc vô s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, tiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ c¸c ngµnh v¨n ho¸ x· héi, gãp phÇn c¶i t¹o vµ x©y dùng n«ng th«n míi. C¸c c«ng tr×nh thuû n«ng ®· phôc vô th©m canh, t¨ng vô, m¹ng l­íi giao th«ng vËn t¶i ®· gãp phÇn thóc ®Èy viÖc l­u th«ng hµng ho¸ ë c¸c vïng n«ng th«n. M¹ng l­íi ®iÖn ®· ®em ¸nh s¸ng v¨n minh ®Õn nhiÒu vïng. M¹ng líi b­u chÝnh viÔn th«ng, truyÒn thanh truyÒn h×nh ®· ®¶m nhiÖm vai trß cÇu nèi gi÷a n«ng th«n vµ thµnh thÞ, trùc tiÕp gãp phÇn thóc ®Èy s¶n xuÊt l­u th«ng hµng ho¸ vµ c¶i thiÖn ®êi sèng n«ng th«n. M¹ng l­íi gi¸o dcô y tÕ ®· gãp phÇn n©ng cao d©n trÝ, b¶o vÖ søc khoÎ cho c­ d©n n«ng th«n. 4. VÒ c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Trong mÊy n¨m gÇn ®©y, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cã møc t¨ng tr­ëng kh¸ ca, mét phÇn quan träng lµ cã sù t¸c ®éng cña c¸c thµnh tùu c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. C¸c thµnh tùu céng nghÖ sinh häc ®· cung cÊp cho n«ng nghiÖp nhiÒu gièng c©y trång, vËt nu«i tèt, t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng n¨ng suÊt trong n«ng s¶n. Cïng víi viÖc sö dông ph©n ho¸ häc, thøc ¨n gia sóc tæng hîp, vµ c¸c biÖn ph¸p phßng trõ s©u bÖnh cho c©y trång vµ dÞch bÖnh cho gia sóc ®i vµo th©m canh t¨ng vô, ë n«ng th«n ®· sö dông mét sè m¸y mãc n«ng nghiÖp ®Ó c¬ giíi ho¸ ®· t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng nhanh s¶n l­îng c¸c n«ng s¶n chñ yÕu, phôc vô nhu cÇu trong n­íc vµ xuÊt khÈu. II. H¹n chÕ cña c«ng nghiÖp ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n n­íc ta giai ®o¹n hiÖn nay. 1. VÒ kh«i phôc vµ ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ cæ truyÒn, c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng. Bªn c¹nh nh÷ng mÆt thµnh c«ng trong ph¸t triÓn ngµnh nghÒ tiÓu thñ c«ng nghiÖp th× còng cßn nhiÒu mÆt yÕu kÐm, tån t¹i. Mét lµ, c¸c ngµnh nghÒ vµ lµng nghÒ nh÷ng n¨m gÇn ®©y tuy cã b¾t ®Çu ®­îc phôc håi, nh­ng tèc ®é ph¸t triÓn cßn chËm, ®Þa bµn ch­a ®­îc më réng, chñng lo¹i mÉu m· s¶n phÈm ch­a phong phó, ®a d¹ng, nhiÒu mÆt hµng cßn ®¬n ®iÖu, chÊt l­îng ch­a cao, ch­a ®ång ®Òu, c«ng nghÖ thiÕt bÞ cßn l¹c hËu, chñ yÕu lµ thñ c«ng, nªn gi¸ trÞ s¶n phÈm cßn thÊp, hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c ngµnh nghÒ ch­a cao. Hai lµ, ho¹t ®éng cña c¸c ngµnh nghÒ tiÓu thñ c«ng nghiÖp trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cßn gÆp khã kh¨n vÒ nhiÒu mÆt nh­ vèn, nguyªn liÖu, c«ng nghÖ, ®Õn thÞ tr­êng tiªu thô. Vèn cña c¸c c¬ së tiÓu thñ c«ng nghiÖp cßn Ýt, chñ yÕu lµ vèn tù cã, kh¶ n¨ng vay vèn Ýt v× cã nhiÒu trë ng¹i. Nguyªn liÖu kh«ng æn ®Þnh vµ cã chiÒu h­íng khan hiÕm dÇn, v× nguån khai th¸c c¹n kiÖt dÇn. ViÖc t¹o nguån nguyªn liÖu æn ®Þnh cho c¸c lµng nghÒ lµ mét vÊn ®Ò thêi sù cÇn ®­îc ®Æt ra. Ngoµi ra, vÊn ®Ò c«ng nghÖ thiÕt bÞ cña c¸c ngµnh nghÒ chËm ®­îc ®æi míi ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn s¶n l­îng, chÊt l­îng vµ gi¸ trÞ s¶n phÈm. ViÖc ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ gÆp trë ng¹i lµ thiÕu vèn vµ tæ chøc s¶n xuÊt nhiÒu nghÒ ch­a æn ®Þnh vÒ ®Çu ra. Ba lµ, thÞ tr­êng lµ ®éng lùc thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn, nh­ng thÞ tr­êng tiªu thô c¸c s¶n phÈm ngµnh nghÒ ë n­íc ta cßn nhiÒu h¹n chÕ. ThÞ tr­êng trong n­íc tiªu thô ch­a nhiÒu dï n«ng th«n lµ thÞ tr­êng réng lín. Bèn lµ, ngµnh nghÒ tiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp n­íc ta ph¸t triÓn ch­a nhiÒu, ®Þa bµn ch­a réng nh­ng ®· xuÊt hiÖn t×nh tr¹ng b¸o ®éng vÒ « nhiÔm m«i tr­êng vµ an toµn lao ®éng. N¨m lµ, tai n¹n lao ®éng cña mét sè ngµnh nghÒ ë n«ng th«n ®ang gia t¨ng do viÖc ®¶m b¶o an toµn lao ®éng kh«ng ®­îc coi träng ®óng møc. S¸u lµ, trong ho¹t ®éng cña c¸c ngµnh nghÒ, lµng nghÒ b¾t ®Çu xuÊt hiÖn nh÷ng mÆt tiªu cùc, vi ph¹m c¬ chÕ qu¶n lý cña nhµ n­íc vÒ ®¨ng ký kinh doanh, vÒ trèn lËu thuÕ, vÒ hµng gi¶. 2. VÒ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n Nh×n chung h¹ tÇng c¬ së n«ng th«n n­íc ta cßn nhiÒu tån t¹i, yÕu kÐm, ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu c«ng nghiÖp ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n, v× ch­a ®¸p øng ®­îc c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng. NhiÒu c«ng tr×nh thuû lîi bÞ xuèng cÊp, cÇn ®­îc söa ch÷a, tu bæ. §­êng giao th«ng trong n«ng th«n cßn thiÕu vµ ®Æc biÖt lµ chÊt l­îng kÐm. Kh«ng Ýt n¬i do thiÕu ®­êng giao th«ng mµ n«ng s¶n bÞ ø ®äng, kh«ng vËn chuyÓn ®Õn n¬i tiªu thô ®­îc. M¹ng l­íi ®iÖn míi ®­a vÒ ®­îc mét sè vïng, cßn nhiÒu vïng ch­a cã ®iÖn v× thiÕu vèn ®Çu t­. ViÖc qu¶n lý sö dông ®iÖn ë n«ng th«n cßn yÕu kÐm nªn ®· h¹n chÕ viÖc sö dông ®iÖn cña c¸c hé n«ng d©n. C¸c c¬ së gi¸o dôc, y tÕ ë n«ng th«n cßn yÕu kÐm vÒ nhiÒu mÆt: c¬ së vËt chÊt kü thuËt thiÕu thèn xuèng cÊp, trang thiÕt bÞ gi¸o dôc, y tÕ nghÌo nµn, l¹c hËu, tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô cña thÇy gi¸o, thÇy thuèc vµ nhiÒu vïng n«ng th«n cßn h¹n chÕ, ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng gi¶ng d¹y vµ ch÷a bÖnh. 3. VÒ c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ViÖc trang bÞ m¸y mãc vµ c¬ giíi ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp n­íc ta hiÖn nay míi ®¹t møc ®é thÊp so víi c¸c n­íc l¸ng giÒng cã ®iÒu kiÖn t­¬ng tù. §Þa bµn c¬ giíi ho¸ cßn hÑp, ph¹m vi ®èi t­îng c¬ giíi ho¸ cßn h¹n chÕ trong mét vµi c©y trång, thuéc ngµnh trång trät, c¬ giíi ho¸ ch¨n nu«i cßn yÕu. Khã kh¨n lín nhÊt h¹n chÕ tèc ®é vµ møc ®é c¬ giíi ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp n­íc ta lµ vèn ®Çu t­ vµ gi¶i ph¸p sö dông lao ®éng d­ thõa do c¬ giíi ho¸ n«ng nghiÖp t¹o ra. III. Gi¶i ph¸p 1. C«ng t¸c quy ho¹ch Quy ho¹ch ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n«ng th«n ph¶i ®Æt trong tæng thÓ quy ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi c¶ n­íc, trong bèi c¶nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña khoa häc, c«ng nghÖ vµ thÞ tr­êng: ®ång thêi ph¶i c¨n cø vµo lîi thÕ kinh tÕ, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña tõng vïng. Qu¶n lý, cËp nhËt th«ng tin vµ kÞp thêi ®iÒu chØnh quy ho¹ch. Chó träng lµm tèt quy ho¹ch nh÷ng vïng s¶n xuÊt hµng ho¸ tËp trung; quy ho¹ch x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi; quy ho¹ch ph¸t triÓn khu d©n c­, x©y dùng lµng x· thÞ trÊn, g¾n kÕt chÆt chÏ víi an ninh - quèc phßng, phßng chèng, h¹n chÕ, gi¶m nhÑ thiªn tai, b¶o vÖ m«i tr­êng vµ gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc. 2. Khoa häc, c«ng nghÖ §Èy m¹nh viÖc nghiªn cøu, øng dông vµ chuyÓn giao khoa häc, c«ng nghÖ trong s¶n xuÊt, coi ®©y lµ mét kh©u ®ét ph¸ quan träng nhÊt ®Ó thóc ®Èy ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n; tr­íc hÕt cÇn tËp trung vµo c«ng nghÖ sinh häc, ch­¬ng tr×nh gièng c©y trång, vËt nu«i, c«ng nghÖ b¶o qu¶n vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng, l©m, thuû s¶n. Dµnh kinh phÝ ®Ó nhËp khÈu c«ng nghÖ cao, thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, c¸c lo¹i gièng tèt. §Çu t­ hiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng viÖn, tr­êng, n©ng cao n¨ng lùc ®µo t¹o c¸n bé khoa häc, nghiªn cøu vµ tiÕp thu khoa häc, c«ng nghÖ tiªn tiÕn, ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa. §æi míi c¬ chÕ qu¶n lý khoa häc, nhÊt lµ c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh, nh©n sù n©ng cao hiÖu qu¶ nghiªn cøu vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ, c«ng nghÖ cho n«ng d©n. Nhµ n­íc cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch, hç trî thµnh phÇn kinh tÕ tham gia nghiªn cøu ph¸t triÓn khoa häc, c«ng nghÖ phôc vô n«ng nghiÖp, n«ng th«n vµ thùc hiÖn x· héi ho¸ ®Ó më réng khuyÕn n«ng ®Õn c¬ së. 3. C¸c chÝnh s¸ch - VÒ ®Êt ®ai: Nhµ n­íc t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó n«ng th«n thùc hiÖn ®Çy ®ñ, ®óng ph¸p luËt vÒ quyÒn sö dông ®Êt ®ai; khuyÕn khÝch n«ng d©n thùc hiÖn "®ån ®iÒn, ®æi thöa" trªn c¬ së tù nguyÖn; n«ng d©n ®­îc sö dông gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt ®Ó gãp vèn cæ phÇn tham gia ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kinh doanh, liªn doanh, liªn kÕt… t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc chuyÓn ®æi môc ®Ých sö dông ®Êt theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. KhÈn tr­¬ng tæng kÕt t×nh h×nh qu¶n lý, sö dông ®Êt n«ng, l©m, ng­, diªm nghiÖp lµm c¬ së bæ sung, söa ®æi luËt ®Êt ®ai vµ sím thÓ chÕ ho¸ thµnh c¸c quy ®Þnh cô thÓ ®Ó thùc hiÖn mét c¸ch chÆt chÏ. - VÒ tµi chÝnh, tÝn dông: Nhµ n­íc c©n ®èi c¸c nguån vèn ®Ò ­u tiªn ®Çu t­ thÝch ®¸ng cho ph¸t triÓn n«ng, l©m, ng­, diªm nghiÖp vµ ®iÒu chØnh c¬ cÊu ®Çu t­ theo h­íng phôc vô cho chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp n«ng th«n. C¸c tæ chøc tÝn dông ho¹t ®éng d­íi nhiÒu h×nh thøc ®a d¹ng ë n«ng th«n víi l·i suÊt tho¶ thuËn; t¨ng møc cho vay ®èi víi ng­êi s¶n xuÊt vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ ë n«ng th«n. Ng­êi s¶n xuÊt, c¸c tæ chøc kinh tÕ ë n«ng th«n ®­îc thÕ chÊp b»ng tµi s¶n h×nh thµnh tõ vèn vay ®Ó vay vèn ng©n hµng, ®­îc vay vèn b»ng tÝn chÊp vµ vay theo dù ¸n s¶n xuÊt, kinh doanh cã hiÖu qu¶. KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn quü tÝn dông nh©n d©n ë c¸c x·, h¹n chÕ tíi møc thÊp nhÊt t×nh tr¹ng cho vay nÆng l·i ë n«ng th«n. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch hç trî c¸c doanh nghiÖp më réng c¸c h×nh thøc b¸n tr¶ gãp vËt t­, m¸y mãc, thiÕt bÞ n«ng nghiÖp cho n«ng d©n, øng vèn cho d©n vay s¶n xuÊt nguyªn liÖu phôc vô cho c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ ngµnh nghÒ n«ng th«n. KhuyÕn khÝch ng­êi s¶n xuÊt, c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ tham gia x©y dùng quü b¶o hiÓm ngµnh hµng ®Ó trî gióp nhau khi gÆp rñi ro. MiÔn thuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp trong h¹n ®iÒn cho n«ng d©n ®Õn n¨m 2000. §iÒu chØnh, bæ sung c¸c chÝnh s¸ch thuÕ nh»m khuyÕn khÝch doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Çu t­ ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng th«n. VÒ lao ®éng vµ viÖc lµm: dµnh vèn ng©n s¸ch ®Çu t­ n©ng cÊp c¸c c¬ së d¹y nghÒ cña Nhµ n­íc, ®ång thêi cã c¬ chÕ, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch x· héi ho¸, ph¸t triÓn c¸c h×nh thøc d¹y nghÒ ®a d¹ng, b¶o ®¶m hµng n¨m ®µo t¹o nghÒ cho kho¶ng 1 triÖu lao ®éng, ®­a tû lÖ ®­îc ®µo t¹o d¹y nghÒ lªn kho¶ng 30% vµo n¨m 2010. Cã chÝnh s¸ch thu hót nh÷ng ng­êi ®­îc ®µo t¹o vµ lµm viÖc ë n«ng th«n, nhÊt lµ miÒn nói vµ vïng s©u, vïng xa. Nhµ n­íc cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Çu t­ khai hoang më thªm ®Êt míi, trång rõng, trång c©y c«ng nghiÖp, c©y ¨n qu¶, ph¸t triÓn ch¨n nu«i, nu«i trång vµ ®¸nh b¾t thuû s¶n, chÕ biÕn n«ng, l©m, thuû s¶n, ph¸t triÓn ngµnh nghÒ vµ dÞch vô t¹o thªm nhiÒu viÖc lµm cho n«ng d©n. - VÒ th­¬ng m¹i vµ héi nhËp kinh tÕ: thùc hiÖn chÝnh s¸ch hç trî vµ b¶o hé hîp lý mét sè ngµnh hµng cã triÓn väng nh­ng cßn khã kh¨n nh­: ch¨n nu«i, rau qu¶… b»ng nhiÒu h×nh thøc ®Ó n«ng d©n ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ h¹n chÕ ®­îc nh÷ng rñi ro trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c cam kÕt héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Nhµ n­íc hç trî mét phÇn vµ cã chÝnh s¸ch thÝch hîp huy ®éng c¸c nguån vèn ®Ó ®Çu t­ ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng phôc vô th­¬ng m¹i, t¨ng c­êng th«ng tin thÞ tr­êng , xóc tiÕn th­¬ng m¹i, tæ chøc qu¶n lý chÊt l­îng, x©y dùng vµ b¶o vÖ th­¬ng hiÖu hµng ho¸ cña ViÖt Nam, khuyÕn khÝch h×nh thµnh c¸c hiÖp héi ngµnh hµng, c¸c quü hç trî xuÊt khÈu n«ng, l©m, thuû s¶n. T¨ng c­êng më réng hîp t¸c quèc tÕ tranh thñ vèn ®Çu t­, c«ng nghÖ, thiÕt bÞ vµ thÞ tr­êng nh»m thóc ®Èy nhanh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp, n«ng th«n. PhÇn kÕt luËn Theo ph©n tÝch ë trªn ta cã thÓ kh¼ng ®Þnh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp, n«ng th«n lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô quan träng hµng ®Çu cña n«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Lµ sù nghiÖp cña toµn §¶ng, toµn d©n, cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. Thµnh tùu cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ n«ng nghiÖp, n«ng th«n mµ ®Êt n­íc ta ®· ®¹t ®­îc h¬n 10 n¨m qua lµ vÒ c¬ b¶n n«ng nghiÖp n­íc ta ®· chuyÓn sang s¶n xuÊt hµng ho¸, ph¸t triÓn t­¬ng ®èi toµn diÖn, t¨ng tr­ëng kh¸ c«ng nghiÖp, ngµnh nghÒ vµ dÞch vô ë n«ng th«n b­íc ®Çu phôc håi vµ ph¸t triÓn, kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ x· héi ®­îc quan t©m ®Çu t­ x©y dùng , m«i tr­êng sinh th¸i vµ ®êi sèng n«ng d©n ë hÇu hÕt c¸c vïng ®­îc c¶i thiÖn râ rÖt. Quan hÖ s¶n xuÊt tõng b­íc míi phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn nÒn n«ng nghiÖp hµng ho¸, hÖ thèng chÝnh trÞ ë c¬ së ®­îc t¨ng c­êng, d©n chñ ®­îc ph¸t huy tèt h¬n, an ninh chÝnh trÞ, trËt tù an toµn x· héi ë n«ng th«n ®­îc b¶o ®¶m. Nh÷ng thµnh tùu ®ã gãp phÇn rÊt quan träng vµo sù æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, t¹o tiÒn ®Ò ®Èy nhanh c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Tuy nhiªn qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n n­íc ta hiÖn nay cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n vÒ tr×nh ®é khoa häc kÐm ph¸t triÓn ch­a cã nhiÒu øng dông vµo n«ng nghiÖp, c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n chuyÓn dÞch chËm ch­a theo s¸t thÞ tr­êng, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ë nhiÒu n¬i cßn ph©n t¸n, manh món, mang nhiÒu yÕu tè tù ph¸t, t­ t­ëng l¹c hËu cña ng­êi d©n vµ tr×nh ®é kiÕn thøc trong n«ng nghiÖp cßn h¹n chÕ. Do vËy ®Ó thùc hiÖn thµnh c«ng sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp, n«ng th«n ph¶i t¨ng c­êng sù l·nh ®¹o cña §¶ng vµ chØ ®¹o ®iÒu hµnh tæ chøc thùc hiÖn s©u s¾c cô thÓ, quyÕt liÖt cña ChÝnh phñ vµ c¸c cÊp, c¸c ngµnh. Ph¶i ph¸t huy søc m¹nh tæng hîp cña c¶ n­íc ®Ó thùc hiÖn th¾ng lîi sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp, n«ng th«n, nhiÖm vô quan träng hµng ®Çu trong tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Môc tiªu tæng qu¸t vµ l©u dµi cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp, n«ng th«n do §¶ng ta ®Ò ra lµ x©y dùng mét nÒn n«ng nghiÖp s¶n xuÊt hµng ho¸ lín, hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng, cã n¨ng suÊt, chÊt l­îng vµ søc c¹nh tranh cao trªn c¬ së øng dông c¸c thµnh tùu khoa häc, c«ng nghÖ tiªn tiÕn ®¸p øng nhu cÇu trong n­íc vµ suÊt khÈu, x©y dùng n«ng th«n ngµy cµng giµu ®Ñp, d©n chñ, c«ng b»ng, v¨n minh, cã c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp, kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ x· héi ph¸t triÓn ngµy cµng hiÖn ®¹i. Tõ nay ®Õn n¨m 2010 tËp trung mäi nguån lùc ®Ó thùc hiÖn mét b­íc c¬ b¶n môc tiªu tæng qu¸t vµ l©u dµi ®ã. Tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh kinh tÕ chÝnh trÞ M¸c - Lªnin- Nhµ xuÊt b¶n: chÝnh trÞ quèc gia. 2. Bµi ®¸nh gi¸ t×nh h×nh CNH - H§H n«ng nghiÖp, n«ng th«n cña Tæng bÝ th­ N«ng §øc M¹nh ®¨ng trªn b¸o nh©n d©n 30/3/2002. 3. C«ng nghiÖp ho¸, n«ng nghiÖp, n«ng th«n c¸c n­íc Ch©u ¸ vµ ViÖt Nam nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia. môc lôc