Đề tài Thực trạng công tác thu bảo hiẻm xã hội ở khu vực kinh tế ngoài quốc doanh tại thành phố Hà Nội giai đoạn 2008 - 2010

®ãng b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ. B¶o hiÓm thÊt nghiÖp cña ng­êi tham gia b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ b¶o hiÓm thÊt nghiÖp. + Nguån ®ãng b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, b¶o hiÓm thÊt nghiÖp cña ng­êi sö dông lao ®éng + TiÒn sinh lêi tõ ho¹t ®éng ®Çu t­ t¨ng tr­ëng c¸c quü b¶o hiÓm x· h«i, b¶o hiÓm y tÕ, b¶o hiÓm thÊt nghiÖp. + Nguån hç trî tõ nhµ n­íc. + C¸c nguån kh¸c, nh­ : viÖn trî, quµ biÕu, quµ tÆng... cña c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n trong n­íc vµ ngoµi n­íc. §Ó n¨m ch¾c ®­îc c¸c nguån thu trªn ph¶i t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý chÆt chÏ c¸c nguån thu. §èi víi tõng nguån kh¸c nhau ph¶i cã ph­¬ng ph¸p qu¶n lý thÝch hîp. b. T¨ng thu, ®¶m b¶o c©n ®èi quü b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, b¶o hiÓm thÊt nghiÖp Thu b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, b¶o hiÓm thÊt nghiÖp cã vai trß rÊt lín trong viÖc c©n ®èi quü. H¬n thÕ n÷a, thu b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, b¶o hiÓm thÊt nghiÖp cßn cã vai trß quyÕt ®inh ®Õn sù tån t¹i cña vµ ph¸t triÓn cña hÖ thèng b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, b¶o hiÓm thÊt nghiÖp. §Ó t¨ng thu, cã nhiÒu biÖn ph¸p, trong ®ã cã mét sè biÖn ph¸p chÝnh sau ®©y : + T¨ng sè ng­êi tham gia ®ãng b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, b¶o hiÓm thÊt nghiÖp. §©y lµ biÖn ph¸p cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh. Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ n­íc ta ch­a ph¸t triÓn. Chóng ta ch­a thÓ t¨ng nhanh møc ®ãng b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, b¶o hiÓm thÊt nghiÖp mµ ph¶i t¨ng tõ tõ. Tõ thùc tÕ ®ã viÖc t¨ng sè ng­êi tham gia ®èng b¶o hiÓm x· héi b¶o hiÓm y tÕ , b¶o hiÓm thÊt nghiÖp cµng cã ý nghÜa thùc tÕ vµ cã tÝnh quyÕt ®inh trong viÖc c©n ®èi quü b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, b¶o hiÓm thÊt nghiÖp. + Thu ®èng ®èi t­îng, thu ®ñ sè l­îng vµ ®¶m b¶o ®óng thêi gian quy ®Þnh. Néi dung nµy chØ cã thÓ ®¹t ®­îc trªn c¬ së t¨ng c­êng c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý hµnh chÝnh, tæ chøc thu khoa häc kÕt hîp víi c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ. Thu ®óng ®èi t­îng lµ ph¶i c¨n cø vµo nh÷ng quy ®Þnh vÒ ®èi t­îng tham gia b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, b¶o hiÓm thÊt nghiÖp. Thu ®ñ sè l­îng vµ ®óng thêi gian quy ®Þnh còng phô thuéc vµo c«ng t¸c qu¶n lý thu b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ b¶o hiÓm thÊt nghiÖp. Trªn thùc tÕ cã nhiÒu ®¬n vÞ nép b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ kh«ng ®ñ sè l­îng theo quy ®Þnh. T×nh tr¹ng trèn ®ãng b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ cßn x¶y ra ë rÊt nhiÒu ®¬n vÞ . c. B¶o ®¶m quyÒn lîi ng­êi tham gia b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, b¶o hiÓm thÊt nghiÖp Vai trß nµy cña c«ng t¸c qu¶n lý thu báa hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, b¶o hiÓm thÊt nghiÖp ®­îc thÓ hiÖn trªn hai néi dung : Thø nhÊt, b¶o vÖ quyÒn lîi cña ng­êi tham gia b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, b¶o hiÓm thÊt nghiÖp. §©y lµ quyÒn lîi chÝnh ®¸ng vµ hîp ph¸p cña ng­êi lao ®éng. Nh­ng nÕu ng­êi tham gia kh«ng thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô ®èng gãp b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, b¶o hiÓm thÊt nghiÖp th× tr­íc hÕt, b¶n th©n ng­êi ng­êi tham gia kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn quy ®Þnh cña ph¸p luËt ®Ó ®­îc h­ëng c¸c quyÒn lîi theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, mÆt kh¸c kh«ng cã nguån thu ®Ó ®¶m b¶o chi tr¶ c¸c chÕ ®é cho tham gia cho ng­êi tham gia khi c¸c sù kiÖn ®­îc b¶o hiÓm x¶y ra, bëi lÏ chÝnh s¸ch b¶o hiÓm x· héi trong c¬ chÕ thÞ tr­êng ®­îc x©y dung trªn t¾c “cã ®ãng cã h­ëng”. NÕu t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý thu, ph¸t hiÖn c¸c tr­êng hîp trèn ®ãng, ®ãng thiÕu, ®ãng chËm vµ cã biÖn ph¸p xö lý ®óng ®¾n sÏ lµ c¬ së tiÒn ®Ò ®Ó ®¶m b¶o quyÒn lîi cña ng­êi tham gia b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, b¶o hiÓm thÊt nghiÖp. Thø hai, khi quü b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ , b¶o hiÓm thÊt nghiÖp ®­îc c©n ®èi, ®iÒu ®ã còng cã nghÜa lµ quü lu«n lu«n cã ®ñ nguån lùc ®Ó chi tr¶ c¸c chÕ ®é cho ng­êi tham gia b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, b¶o hiÓm thÊt nghiÖp theo quy ®Þnh ph¸p luËt khi ng­êi tham gia b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, b¶o hiÓm thÊt nghiÖp gÆp rñi ro theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt th× b¶n th©n vµ gia ®×nh hé ®­îc tæ chøc b¶o hiÓm x· héi chi tr¶ trî cÊp ®Çy ®ñ, kÞp thêi sÏ gãp phÇn æn ®Þnh cuéc sèng. d. Tham gia vµo thÞ tr­êng tµi chÝnh, ®Çu t­ ph¸t triÓn ë tÇm vÜ m«, vai trß qu¶n lý thu cßn ®­îc thÓ hiÖn, khi sè thu lín h¬n sè chi, quü b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, b¶o hiÓm thÊt nghiÖp ®­îc ChÝnh phñ cho phÐp thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p ®Çu t­ t¨ng tr­ëng cung øng l­îng tiÒn t¹m thêi nhµn rçi trªn thi tr­êng tµi chÝnh, ®Ó ®Çu t­ ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi cña ®Êt n­íc, mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi. IV. ChÝnh s¸ch B¶o hiÓm x· héi ®èi víi khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh : ë n­íc ta, viÖc thùc hiÖn BHXH cho ng­êi lao ®éng ®­îc triÓn khai tõ rÊt sím nh­ng l¹i giíi h¹n cho bé phËn rÊt nhá c«ng nh©n viªn chøc cña Nhµ n­íc. §¹i héi VII ®· x¸c ®Þnh ph¸t triÓn ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn lµ yªu cÇu cÊp thiÕt ®Ó gi¶i phãng vµ ph¸t huy c¸c nguån lùc, tiÒm n¨ng cña x· héi. ChÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ®· ®¸nh dÊu mét b­íc ®ét ph¸ quan träng cã tÝnh quyÕt ®Þnh ®èi víi toµn bé qu¸ tr×nh ®æi míi kinh tÕ cña n­íc ta. §iÒu nµy cã nghÜa c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh còng ®­îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn vµ t¹o c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó ®¶m b¶o c«ng b»ng Ngµy 22/6/1993, ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh sè 43/CP quy ®Þnh t¹m thêi chÕ ®é BHXH, trong ®ã quy ®Þnh ®èi t­îng tham gia BHXH b¾t buéc thêi kú nµy bao gåm c¶ ng­êi lao ®éng lµm viÖc h­ëng l­¬ng hoÆc tiÒn c«ng ë nh÷ng doanh nghiÖp cã sö dông tõ 10 lao ®éng trë lªn. nh­ vËy, kÓ tõ th¸ng 4/1993, ®èi t­îng tham gia BHXH b¾t buéc ®­îc më réng c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, nh»m thèng nhÊt BHXH vµo mét ®Çu mèi ¸p dông chung cho mäi thµnh phÇn kinh tÕ. §Õn §¹i héi VIII, Trong giai ®o¹n nµy, Nhµ n­íc ®· cã nh÷ng ®iÒu chØnh c¨n b¶n vÒ c¸c chÝnh s¸ch x· héi trong ®ã cã chÝnh s¸ch BHXH. C¨n cø Bé luËt lao ®éng ®­îc Quèc héi th«ng qua t¹i kú häp thø 5 Quèc héi khãa IX ngµy 23/6/1994 vµ ®­îc thùc hiÖn tõ ngµy 01/01/1995,ChÝnh phñ ®· cã NghÞ ®Þnh sè 12/CP ngµy 26/01/1995 ban hµnh §iÒu lÖ BHXH ¸p dông ®èi víi c«ng chøc, CNVC Nhµ n­íc vµ mäi ng­êi lao ®éng theo lo¹i h×nh BHXH b¾t buéc ®Ó thùc hiÖn thèng nhÊt trong c¶ n­íc.Vµ cïng víi N§ 19/CP, nguyªn t¾c b×nh ®¨ng ®èi víi mäi ng­êi lao ®éng tham gia ®ãng BHXH ®­îc qu¸n triÖt, kh«ng cã sù ph©n biÖt theo khu vùc vµ thµnh phÇn kinh tÕ, gi÷a trong vµ ngoµi quèc doanh. Sù b×nh ®¼ng nµy ®­îc qui ®Þnh vµ ®¶m b¶o trong c¸c v¨n b¶n ph¸p qui vÒ BHXH. Theo ®ã, ng­êi sö dông lao ®éng ph¶i cã nghÜa vô vµ tr¸ch nhiÖm ®ãng BHXH cho ng­êi lao ®éng mµ m×nh sö dông. Ng­êi lao ®éng sÏ ®­îc h­ëng chi tr¶ BHXH trªn c¬ së møc ®ãng gãp vµ thêi gian ®ãng gãp. KÓ tõ khi ChÝnh phñ ban hµnh N§43/CP ®Õn nay vµ ®Æc biÖt lµ sau N§12/CP ra ®êi, nhµ n­íc ®· thùc hiÖn më réng ®èi t­îng tham gia BHXH ®èi víi KVKTNQD, nh­ng do qu·ng thêi gian nghiªn cøu thö nghiÖm chñ tr­¬ng nµy cßn nhiÒu h¹n chÕ, h¬n n÷a c¸c yÕu tè kinh tÕ x· héi còng g©y nh÷ng t¸c ®éng bÊt lîi cho viÖc ban hµnh c¸c v¨n b¶n chÝnh s¸ch mang tÝnh tËp trung hoµn thiÖn. Bëi vËy ®Õn tr­íc th¸ng 1/2003 (ch­a ¸p dông luËt söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña bé luËt lao ®éng ®­îc th«ng qua t¹i kú häp thø 11 Quèc Héi kho¸ X cã hiÖu lùc thi hµnh tõ ngµy 1/1/2003), viÖc më réng nµy míi chØ ®¸p øng ®­îc nhu cÇu tham gia BHXH cña ng­êi lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp liªn doanh, doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi, c¸c doanh nghiÖp cã sö dông 10 lao ®éng trë lªn, cßn kho¶ng 90% lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp nhá, tiÓu thñ c«ng nghiÖp, lao ®éng theo mïa vô... th× nhµ n­íc ch­a ban hµnh mét nghÞ ®Þnh nµo cô thÓ. Tuy nhiªn theo luËt BHXH míi ®­îc ¸p dông tõ ngµy 22/12/2003, ®èi t­îng tham gia BHXH sÏ ®­îc më réng, doanh nghiÖp tham gia BHXH kh«ng quy ®Þnh ph¶i sö dông tõ 10 lao ®éng trë lªn tøc lµ ®· sö dông lao ®éng th× ph¶i cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn chÝnh s¸ch BHXH ®èi víi ng­êi lao ®éng. Lo¹i h×nh BHXH b¾t buéc ®­îc ¸p dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp,c¬ quan, tæ chøc cã sö dông lao ®éng, lao ®éng lµm viÖc theo hîp ®ång lao ®éng cã thêi h¹n tõ ®ñ 3 th¸ng trë lªn vµ hîp ®ång lao ®éng kh«ng x¸c ®Þnh thêi h¹n, hîp ®ång lao ®éng d­íi 3 th¸ng nh­ng khi hÕt h¹n l¹i tiÕp tôc lµm viÖc hoÆc giao kÕt hîp ®ång lao ®éng míi víi doanh nghiÖp, tæ chøc, c¸ nh©n ®ã . Còng theo bé luËt nµy, ngoµi 5 chÕ ®é b¶o hiÓm ®ang ®­îc thùc hiÖn cã bæ sung thªm chÕ ®é thÊt nghiÖp. MÆt kh¸c cßn cã sù söa ®æi bæ sung 5 chÕ ®é BHXH b¾t buéc hiÖn hµnh. Cô thÓ nh­ sau: - ChÕ ®é trî cÊp èm ®au: Quy ®Þnh ®iÒu kiÖn tham gia BHXH lµ 6 th¸ng míi ®­¬c h­ëng, n©ng møc trî cÊp èm ®au b»ng 75% møc l­¬ng lµm c¨n cø ®ãng BHXH. - ChÕ ®é thai s¶n: §iÒu kiÖn h­ëng lµ ng­êi lao ®éng cã thêi gian tham gia BHXH tõ 6 th¸ng trë lªn trong thêi gian 12 th¸ng tr­íc khi sinh con hoÆc nhËn con nu«i, lao ®éng n÷ sinh con ho¹c ng­êi lao ®éng nhËn nu«i con nu«i d­íi 4 th¸ng tuæi th× ®­îc trî cÊp mét lÇn b»ng hai th¸ng l­¬ng tèi thiÓu chung cho mçi con kh«ng h¹n chÕ - ChÕ ®é tai n¹n lao ®éng vµ bÖnh nghÒ nghiÖp (TNLD vµ BNN): Söa ®æi khung trî cÊp TNLD vµ BNN, møc trî cÊp ®­îc tÝnh trªn c¬ së l­¬ng b×nh qu©n ®ãng BHXH, bæ sung thªm ®iÒu kiÖn h­ëng chÕ ®é TNLD vµ BNN - ChÕ ®é h­u trÝ: N©ng tuæi nghØ h­u cña ng­êi lao ®éng n÷ trong mét sè lÜnh vùc: Nghiªn cøu khoa häc, c¸n bé qu¶n lý vµ gi¶m tuæi nghØ h­u cho ng­êi lao ®éng lµm nghÒ, c«ng viÖc nÆng nhäc, ®éc h¹i. - ChÕ ®é tö tuÊt: Møc trî cÊp hµng th¸ng ®èi víi mçi th©n nh©n b»ng 50% MLTT chung, tr­êng hîp th©n nh©n kh«ng cã ng­êi trùc tiÕp nu«i d­ìng th× møc trî cÊp tuÊt hµng th¸ng b»ng 70% MLTT chung. Söa ®æi Møc trî cÊp tuÊt hµng th¸ng. Tuy nhiªn, do ®Æc ®iÓm lao ®éng trong khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh chÞu ¶nh h­ëng cña nhiÒu yÕu tè khÝ hËu, quyÒn së h÷u ®Êt ®ai vµ tµi s¶n, ®iÒu kiÖn th«ng tin tr×nh ®é v¨n hãa,... lao ®éng l¹i ph©n t¸n, thu nhËp kh«ng æn ®Þnh, møc thu nhËp kh¸c biÖt nhau, ®Æc biÖt thu nhËp trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp th­êng lµ thÊt th­êng vµ thÊp h¬n nhiÒu so víi thu nhËp ë c¸c khu vùc kh¸c, nªn viÖc h×nh thµnh quü BHXH rÊt phøc t¹p. ChÝnh v× vËy cÇn ph¶i t×m ra c¸ch thøc ®ãng BHXH cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm nµy. Vµ mét khi thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch BHXH trªn nguyªn t¾c c«ng b»ng vµ tiÕn bé x· héi sÏ lµ ®éng lùc thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ còng nh­ lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh cho sù æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Qua viÖc øng dông vµo thùc tÕ ®· béc lé râ ®èi t­îng tham gia BHXH thuéc diÖn më réng ®èi víi khu vùc ngoµi quèc doanh rÊt ®a d¹ng. Do vËy viÖc tæ chøc thùc hiÖn ph¶i chÆt chÏ, phï hîp víi yªu cÇu cña tõng ®èi t­îng. H×nh thøc thùc hiÖn BHXH chñ yÕu trªn nguyªn t¾c b¾t buéc, ®ång thêi tiÕn hµnh BHXH tù nguyÖn cho mét sè ®èi t­îng chiÕm tû träng nhá hoÆc cã thu nhËp kh«ng æn ®Þnh nh­ lao ®éng gióp viÖc, néi trî... nh­ng còng ph¶i ®­îc thùc hiÖn trªn nguyªn t¾c chung cña BHXH. CH¦¥NG II t×nh h×nh thùc hiªn c«ng t¸c thu B¶o hiÓm x· héi ë khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh 2.1.T×nh h×nh thùc hiÖn c«ng t¸c thu b¶o hiÓm x· héi ë khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh : 2.1.1.T×nh h×nh tham gia BHXH: Trong nh÷ng n¨m qua, BHXH ViÖt Nam x¸c ®Þnh tÇm quan träng cña viÖc thùc hiÖn c¸c chÕ ®é b¶o hiÓm x· héi ®èi víi ng­êi lao ®éng, kh«ng ngõng më réng ®èi t­îng tham gia BHXH khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh, tû lÖ tham gia n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc. B¶ng 1 : §¬n vÞ sö dông lao ®éng khu vùc ngoµi quèc doanh tham gia BHXH. ChØ tiªu N¨m 2008 N¨m 2009 N¨m 2010 Tæng sè ®¬n vÞ tham gia BHXH (doanh nghiÖp) 14.128 17.312 20.417 Sè ®¬n vÞ ngoµi quèc doanh ®· tham gia BHXH (doanh nghiÖp) 11.965 14.265 17.339 T¨ng so víi n¨m tr­íc (%) - 19,22 21,55 Tû lÖ % so víi tæng sè ®¬n vÞ tham gia BHXH (%) 84,69 82,34 84,92 (Nguån: BHXH thµnh phè Hµ Néi) Tuy ®©y lµ nh÷ng n¨m nÒn kinh tÕ thÕ giíi bÞ khñng ho¶ng mét c¸ch trÇm träng lµm cho doanh nghiÖp l©m vµo t×nh tr¹ng khã kh¨n vÒ mÆt tµi chÝnh, ViÖt Nam nãi chung hay Hµ Néi nãi riªng chÞu ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ nµy nh­ng ®©y l¹i lµ c¬ héi gióp cho c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh t¹i Hµ Néi ph¸t triÓn m¹nh, còng cã thÓ thÊy ®­îc c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ®· nhËn thøc ®­îc tÇm quan trong cña viÖc tham gia BHXH khiÕn cho sè doanh nghiÖp thuéc khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh tham gia BHXH trong nh÷ng c¸c n¨m qua t¨ng nhanh Theo b¶ng trªn th× sè ®¬n vÞ sö dông lao ®éng khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh tham gia BHXH t¨ng liªn tôc qua c¸c n¨m. Ta cã thÓ th©ý sè ®¬n vÞ ngoµi quèc doanh tham gia BHXH t¨ng liªn tôc qua c¸c n¨m vµ t¨ng rÊt ®Òu. N¨m 2008 cã 11.965 doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh tham gia BHXH th× n¨m 2009 ®· cã 14.265 doanh nghiÖp t¨ng thªm 2.300 doanh nghiÖp (19,22%) so víi n¨m 2008 vµ n¨m 2010 cã 17339 doanh nghiÖp t¨ng thªm 3074 doanh nghiÖp (21,55%) so víi n¨m 2009. Sè liÖu trªn còng cho ta thÊy doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh chiÕm ®a phÇn trong tæng sè doanh nghiÖp tham gia BHXH trong thêi ®iÓm hiÖn nay víi mét tû lÖ nhÊt ®Þnh. N¨m 2008 lµ 84,69%, 2009 lµ 82.34%, n¨m 2010 lµ 84,92%. ®©y lµ mét dÊu hiÖu ®¸ng mõng, sè ®¬n vÞ ngoµi quèc doanh tham gia BHXH vÉn t¨ng lªn mét c¸ch ®Òu ®Æn vµ vÉn chiÕm mét tû lÖ v« cïng quan träng trong c¬ cÊu c¸c ®¬n vÞ tham gia BHXH. Chóng ta cã thÓ nh×n râ h¬n qu¸ tr×nh t¨ng nµy qua biÓu ®å sau : BiÓu ®å 1 : §¬n vÞ sö dông lao ®éng khu vùc ngoµi quèc doanh tham gia BHXH. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y sè doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh chiÕm mét tû lÖ quan träng trong nh÷ng ®èi t­îng tham gia BHXH vµ còng t¨ng nhanh vÒ sè l­îng doanh nghiÖp tham gia BHXH. §Ó cã ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ nh­ vËy lµ nhê nh÷ng nguyªn nh©n sau : - Hµ Néi lµ mét trong nh÷ng vïng kinh tÕ träng ®iÓm cña c¶ n­íc. - Tr×nh ®é hiÓu biÕt vÒ chÕ ®é, chÝnh s¸ch BHXH cña ng­êi sö dông lao ®éng cao nªn hä nhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña viÖc thùc hiÖn BHXH cho ng­êi lao ®éng - C«ng t¸c th«ng tin tuyªn truyÒn vÒ chÕ ®é, chÝnh s¸ch BHXH ®­îc thùc hiÖn tèt, do vËy ng­êi sö dông lao ®éng sím ý thøc ®­îc tr¸ch nhiÖm cña m×nh trong viÖc thùc hiÖn chÕ ®é BHXH theo ®­êng lèi chñ tr­¬ng cña §¶ng vµ Nhµ n­íc. C¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ngµy cµng thÓ hiÖn tÇm quan träng cña m×nh trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc. Sè l­îng doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ngµy cµng gia t¨ng. C¸c doanh nghiÖp nµy ®· thu hót ®­îc mét sè l­îng lín lao ®éng tham gia vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Ng­êi lao ®éng ë ®©y còng cã nhu cÇu vµ nguyÖn väng ®­îc tham gia BHXH. Qua thùc tÕ triÓn khai vµ thùc hiÖn chÕ ®é BHXH ë Hµ Néi ®· thÊy: chñ sö dông lao ®éng ®· dÇn dÇn nhËn thøc ®­îc nh÷ng lîi Ých còng tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn h¹n cña m×nh trong viÖc ®¨ng ký tham gia BHXH cho ng­êi lao ®éng. Do ®ã sè l­îng lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh tham gia BHXH liªn tôc t¨ng qua c¸c n¨m. B¶ng 2: Lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh tham gia BHXH. ChØ tiªu 2008 2009 2010 Tæng sè lao ®éng tham gia BHXH (ng­êi) 663.062 716.854 788.887 Sè lao ®éng trong DNNQD tham gia BHXH 356.574 406.454 458.590 T¨ng so víi n¨m tr­íc (%) - 13,99 12,83 Tû lÖ % so víi sè lao ®éng tham gia BHXH (%) 53,77 56,7 58,13 (Nguån: BHXH thµnh phè Hµ Néi) Qua b¶ng sè liÖu ta thÊy : sè lao ®éng trong khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh tham gia BHXH n¨m 2010 so víi n¨m 2008 t¨ng 102.016 lao ®éng (t¨ng 28,61%), so víi n¨m 2009 lµ 52.136 lao ®éng (t¨ng 12,83%). Tû lÖ ng­êi tham gia BHXH trong c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh t¨ng ®Òu qua c¸c n¨m. §iÒu nay cho thÊy c¸c lao ®éng t¹i c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh chiÕm tû lÖ t­¬ng ®èi lín trong tæng sè lao ®éng tham gia BHXH. Qua biÓu ®å d­íi ®©y ta sÏ thÊy ®­îc tæng quan sè lao ®éng trong khu vùc ngoµi quèc doanh ®­îc tham gia BHXH so víi tæng sè lao ®éng tham gia BHXH : BiÓu ®å 2 : Lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh tham gia BHXH Cã thÓ thÊy ®­îc sè lao ®éng ë khu vùc ngoµi quèc doanh lu«n chiÕm mét tû lÖ quan träng trong tæng sè lao ®éng tham gia BHXH, tuy ®©y lµ nh÷ng n¨m suy tho¸i kinh tÕ, sè l­îng lao ®éng thÊt nghiÖp t¨ng cao, sÏ g©y ¶nh h­ëng ®Õn viÖc tham gia BHXH. Nh­ng nhê cã nh÷ng chñ tr­¬ng, quyÕt s¸ch ®óng ®¾n cña §¶ng vµ nhµ n­íc ®· h¹n chÕ ®­îc sè l­îng lao ®éng thÊt nghiÖp t¨ng. Tõ ®ã b»ng nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau BHXH ViÖt Nam vµ BHXH Thµnh phè Hµ Néi ®· gióp ng­êi lao ®éng hiÓu râ ®­îc mÆt tÝch cùc khi tham gia BHXH, khiÕn cho sè lao ®éng trong c¸c n¨m 2008-2010 t¨ng nhanh. 2.1.2.T×nh h×nh thu BHXH t¹i khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh: Cïng víi sù gia t¨ng cña sè lao ®éng tham gia BHXH trong c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh th× sè thu BHXH cña c¸c doanh nghiÖp nµy cã tèc ®é t¨ng tr­ëng kh¸ cao, n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc. B¶ng 3: Sè thu BHXH trong c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh. ChØ tiªu 2008 2009 2010 Tæng sè thu BHXH (®ång) 2.784.088.308.971 3.997.051.717.309 5.738.054.151.042 Sè thu BHXH NQD (®ång) 742.951.163.577 1.829.982.679.880 2.807.549.594.299 T¨ng so víi n¨m tr­íc (%) - 146,31 53,42 Tû lÖ % so víi tæng sè thu (%) 26,68 45,78 48,93 (Nguån: BHXH thµnh phè Hµ Néi) Qua b¶ng trªn ta thÊy tèc ®é thu t¨ng m¹nh qua c¸c n¨m víi tæng sè thu BHXH n¨m 2010 t¨ng 1.741 tû ®ång so víi n¨m 2009 vµ t¨ng 2.953,965 tû ®ång so víi n¨m 2008. §èi víi thu DNNQD sè thu còng t¨ng nhanh kh«ng kÐm, cã thÕ thÊy tû lÖ thu BHXH ë doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh qua 3 n¨m cã tèc ®é t¨ng thËt Ên t­îng n¨m 2008 ®Õn n¨m 2009 t¨ng 1.087,031 tû ®ång, n¨m 2009 ®Õn n¨m 2010 t¨ng 977,566 tû ®ång vµ tõ n¨m 2008 ®Õn 2010 t¨ng 2.064,598 tû ®ång. Sè thu BHXH doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh 3 n¨m 2008,2009,2010 t¨ng nhanh nh­ vËy lµ do nh÷ng nguyªn nh©n sau : - Sè doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh trong 3 n¨m nay t¨ng cao. - N¨m 2008 thùc hiÖn theo quyÕt ®Þnh sè 3902 ngµy 24/7/2008 vÒ tæ chøc l¹i BHXH theo nghÞ quyÕt sè 15/2008/QH12 ngµy 29/5/2008 cña Quèc héi vÒ viÖc ®iÒu chØnh ®Þa giíi hµnh chÝnh TP Hµ Néi. - NghÞ §Þnh sè 127/2008/N§-CP vÒ viÖc quy ®Þnh vµ h­íng dÉn thi hµnh mét sè ®iÒu luËt b¶o hiÓm vÒ b¶o hiÓm thÊt nghiÖp cã hiÖu lùc thi hµnh tõ 1/1/2009 nªn sè thu BHXH bao gåm thªm c¶ BHTN. Trong 3 n¨m nay BHXH do ®· cã nh÷ng chÝnh s¸ch phï hîp nªn tû lÖ tham gia BHXH ë Hµ Néi ®· t¨ng mét c¸ch râ rÖt, nh­ng vÉn cßn nh÷ng doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh cßn tr¸nh nÐ viÖc b¶o hiÓm x· héi b»ng c¸ch ký hîp ®ång lao ®éng d­íi 3 th¸ng; khai sö dông lao ®éng d­íi 10 ng­êi; khai b¸o sè lao ®éng Ýt h¬n sè thùc sö dông lËp danh s¸ch tiÒn l­¬ng Ýt h¬n sè thùc h­ëng ®Ó lÊy lµm c¨n cø ®ãng b¶o hiÓm x· héi; nî ®äng d©y d­a kÐo dµi tiÒn b¶o hiÓm x· héi. Trong nhiÒu n¨m gÇn ®©y khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh lu«n lµ khu vùc dÉn ®Çu vÒ tû lÖ nî ®äng b¶o hiÓm x· héi vµ con sè nî tuyÖt ®èi vÉn tiÕp tôc gia t¨ng, cô thÓ nh­ sau: B¶ng 4: Sè tiÒn nî BHXH cña c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh. 2008 2009 2010 Sè tiÒn ph¶i ®ãng BHXH (®ång) 828.487.427.882 1.862.656.441.069 2.857.640.098.919 Sè tiÒn ®· thu BHXH (®ång) 742.951.163.577 1.829.982.679.880 2.807.549.594.299 Sè tiÒn nî ®äng BHXH (®ång) 85.536.264.305 32.673.761.189 50.090.504.620 Tû lÖ gi÷a sè ph¶i ®ãng vµ sè nî BHXH (%) 10,32 1,75 1,75 (Nguån: BHXH thµnh phè Hµ Néi) Qua b¶ng sè liÖu trªn ta cã thÓ thÊy ®­îc sè tiÒn mµ c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh nî hµng n¨m cßn cao. N¨m 2008 sè tiÒn nî lªn ®Õn 85.536 triÖu ®ång nh­ng ®Õn n¨m 2009 chØ cßn 32.673 triÖu ®ång, chØ cßn chiÕm 1,75% so víi sè ph¶i ®ãng. Nh×n vµo biÓu ®å d­íi ®©y ta cã thÓ thÊy râ h¬n vÒ sè tiÒn ph¶i ®ãng, sè tiÒn ®· ®ãng vµ sè tiÒn cßn nî ®äng : BiÓu ®å 3 : Sè tiÒn nî BHXH cña c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh. ViÖc nî ®äng tiÒn BHXH xuÊt ph¸t tõ nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau, ch¼ng h¹n nh­: doanh nghiÖp chiÕm dông tiÒn BHXH ®Ó t¨ng vèn ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh, cã ®¬n vÞ ®¨ng ký tham gia BHXH råi nép mét hai kú ®Ó cã ®iÒu kiÖn tham gia ®Êu thÇu hoÆc ký kÕt hîp ®ång gia c«ng s¶n phÈm cho doanh nghiÖp Nhµ n­íc råi dõng ®ãng, cã ®¬n vÞ do s¶n xuÊt kinh doanh gÆp khã kh¨n nªn dõng ®ãng...Ngoµi ra cßn cã mét sè tr­êng hîp doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ®· nép hoÆc ®· ®èi chiÕu theo dâi c«ng nî tiÒn BHXH nay gi¶i thÓ, ph¸ s¶n, dõng ho¹t ®éng...kh«ng cßn chñ së h÷u hoÆc ch­a cã biÖn ph¸p ®Ó gi¶i quyÕt sè nî nµy, ph¶i treo nhiÒu n¨m. Nh×n chung, t×nh tr¹ng nî ®äng BHXH cã gi¶m xong vÉn cßn ë møc cao ®Æc biÖt lµ khèi doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh . Tuy tû lÖ nî ®äng cã gi¶m xong sè tuyÖt ®èi vÉn t¨ng, ®©y lµ mét vÊn ®Ò nan gi¶i, kh«ng thÓ gi¶i quyÕt mét sím mét chiÒu mµ ®ßi hái sù nç lùc cña c¸c cÊp c¸c ngµnh trong BHXH thµnh phè Hµ Néi ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu h¬n trong tæ chøc thu, gãp phÇn thùc hiÖn tèt h¬n n÷a chÝnh s¸ch BHXH cho lao ®éng ngoµi quèc doanh. III. Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc vµ nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån t¹i: 1.KÕt qu¶: Trong nh÷ng n¨m qua BHXH thanh phè Hµ Néi ®· cã nhiÒu gi¶i ph¸p quyÕt liÖt chØ ®¹o c¸c c¸n bé trong nhiÒu mÆt c«ng t¸c ®Æc biÖt viÖc chØ ®¹o BHXH c¸c ®Þa ph­¬ng trong 29 quËn huyÖn tÝch cùc ®èc thu, sö dông nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó gi¶m nî ®äng nh­ : b¸o c¸o t×nh h×nh thùc hiÖn chÝnh s¸ch lªn cÊp ñy, chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng, c«ng bè tªn c¸c ®¬n vÞ nî trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin, khëi kiÖn …. ®· ph¸t huy hiÖu qu¶ râ rÖt gióp cho quü BHXH ®­îc c©n ®èi. Ngoµi ra gãp phÇn vµo kÕt qu¶ chung trong ho¹t ®éng cña nghµnh BHXH thµnh phè Hµ Néi lµ sù cè g¾ng, nç lùc cña tõng c¸n bé, c«ng chøc, sù chñ ®éng ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô cña BHXH c¸c quËn huyÖn vµ BHXH thµnh phè Hµ Néi. Trong nh÷ng n¨m qua BHXH thµnh phè Hµ Néi ®· ph¶i ®èi mÆt víi nhiÒu khã kh¨n, trong ®ã ®¸ng chó ý lµ chØ tiªu thu ma BHXH VN giao rÊt cao. Tuy nhiªn, ®éi ngò c¸n bé c«ng chøc cña c¬ quan ®· v­ît qua nh÷ng khã kh¨n, th¸ch thøc trong c¸c mÆt c«ng t¸c, hoµn thµnh xuÊt s¾c nhiÖm vô ®­îc giao. §éi ngò c¸n bé BHXH trong ®ã cã bé phËn c¸n bé lµm c«ng t¸c chuyªn qu¶n ®­îc n©ng cao vÒ chuyªn m«n, nghiÖp vô, tõng b­íc tr­ëng thµnh vµ tÝch lòy ®­îc kinh nghiÖm qu¶n lý nhÊt ®Þnh. 2. Nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån t¹i: Bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ nªu trªn viÖc thùc hiÖn BHXH cho lao ®éng ngoµi quèc doanh vÉn cßn nh÷ng vÊn ®Ò tån t¹i cÇn ph¶I nghiªn cøu vµ t×m biÖn ph¸p th¸o gì : Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, phÇn lín chñ sö dông lao ®éng chØ quan t©m ®Õn lîi nhuËn, Ýt ch¨m lo ®Õn lîi Ých cña ng­êi lao ®éng hoÆc lµ ch­a hiÓu, hoÆc lµ trèn tr¸nh tr¸ch nhiÖm mµ nhiÒu doanh nghiÖp cßn xem nhÑ viÖc nµy, coi th­êng ph¸p luËt, bá r¬i hay nãi ®óng h¬n lµ ¨n chÆn quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cña ng­êi lao ®éng. DÉn ®Õn quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cña ng­êi lao ®éng ë khu vùc nµy ch­a ®­îc thùc hiÖn ®Çy ®ñ. Cô thÓ lµ phÇn lín sè lao ®éng ch­a ®­îc tham gia ®ãng BHXH vµ h­ëng quyÒn lîi theo c¸c chÕ ®é BHXH. - C«ng t¸c qu¶n lý ch­a ®ång bé, c¬ quan BHXH còng nh­ c¸c ban, ngµnh chøc n¨ng ch­a n¾m ch¾c ®­îc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, vÒ sö dông lao ®éng cña c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh. Cã nh÷ng doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh cã ®¨ng ký thµnh lËp nh­ng kh«ng ®¨ng ký sö dông lao ®éng, hoÆc kh«ng khai b¸o víi c¬ quan qu¶n lý lao ®éng, hoÆc kh«ng cã trô së giao dÞch,hoÆc kh«ng ho¹t ®éng, thµnh lËp xong thêi gian ng¾n råi gi¶i thÓ , sö dông lao ®éng kh«ng ký hîp ®ång,... lµ vÊn ®Ò næi cém trong t×nh h×nh kinh tÕ n­íc ta hiÖn nay. T×nh tr¹ng c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh nî ®äng tiÒn BHXH qua c¸c n¨m cßn lín nh­ ®· ph©n tÝch ë trªn. 3. Nguyªn nh©n tån t¹i: Së dÜ cã hiÖn tr¹ng trªn do rÊt nhiÒu nguyªn nh©n tõ c¸c phÝa. Trong ®ã ta t×m hiÓu nh÷ng nguyªn nh©n chñ yÕu sau: 3.1 Tõ phÝa doanh nghiÖp: -Thø nhÊt: Chñ sö dông lao ®éng vµ ng­êi lao ®éng nhËn thøc ch­a ®Çy ®ñ vÒ chÝnh s¸ch BHXH. Ng­êi sö dông lao ®éng cè t×nh nÐ tr¸nh, lµm ng¬ tr­íc chÕ tµi ph¸p luËt, lÈn tr¸nh tr¸ch nhiÖm cña m×nh tr­íc hµng tr¨m ng­êi lao ®éng vµ c¶ c¬ quan nhµ n­íc. -Thø hai: C¸c chñ doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ch­a thùc hiÖn tèt viÖc ký kÕt hîp ®ång lao ®éng, chñ yÕu chØ hîp ®éng miÖng víi ng­êi lao ®éng vÒ tiÒn l­¬ng, thêi gian lµm viÖc... víi lý lÏ hîp ®ång theo thêi vô hoÆc kh«ng ®ñ viÖc lµm nªn g©y khã kh¨n trong viÖc x¸c ®Þnh tiÒn l­¬ng ®Ó lµm c¬ së ®ãng BHXH. - Thø ba: Cã ®Õn 30% doanh nghiÖp t­ nh©n gÆp khã kh¨n trong s¶n xuÊt vµ tiªu thô, lµm ¨n thua lç, thËm chÝ ®ang ®øng trªn bê vùc ph¸ s¶n, doanh nghiÖp kh«ng cã trô së, vèn Ýt, chuyªn ngµnh kinh doanh ch­a s©u, nghiÖp vô ch­a giái nªn kh«ng c¹nh tranh næi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c vÒ qu¶n lý tµi chÝnh. §ã lµ nguyªn nh©n khiÕn hä nî ®äng BHXH kÐo dµi nhiÒu n¨m vµ kh«ng cã lèi tho¸t. - Thø t­: NhiÒu doanh nghiÖp kh«ng ®ñ 10 lao ®éng hoÆc ®¨ng ký kinh doanh trªn m­êi lao ®éng nh­ng khi ®¨ng ký kª khai lao ®éng th× dÊu bít ®i nªn theo quy ®Þnh cò hä kh«ng nép BHXH, BHYT, ®©y chÝnh lµ kÏ hë cña chÝnh s¸ch BHXH nh­ng cho ®Õn nay nã míi ®­îc söa ®æi trong bé luËt lao ®éng míi. - Thø n¨m: NhiÒu doanh nghiÖp cã tªn nh­ng chØ cã 1 gi¸m ®èc, vî võa lµ phã gi¸m ®èc kiªm kÕ to¸n, kh«ng cã thñ quü, c¸n bé nghiÖp vô gióp viÖc. Hä chØ ®øng tªn nhËn viÖc råi b¸n l¹i cho ®¬n vÞ kh¸c ®Ó “¨n” theo tû lÖ %, hä kh«ng quan t©m hoÆc kh«ng biÕt quyÒn lîi BHXH, BHYT. - Thø s¸u: Hä chØ tham gia BHXH cho mét sè lao ®éng chñ chèt trong doanh nghiÖp cßn phÇn lín lao ®éng kh«ng ®­îc ®¶m b¶o quyÒn lîi. - Thø b¶y: Cã chñ doanh nghiÖp cßn g©y khã kh¨n cho c¬ quan BHXH khi ®Õn lµm viÖc. - Thø t¸m: Ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh, ho¹t ®éng trong c¸c ®¬n vÞ ngoµi quèc doanh tÝnh c¹nh tranh kh«ng æn ®Þnh, lµm cho ng­êi lao ®éng dÔ bÞ mÊt viÖc lµm do nhiÒu nguyªn nh©n: + Do lao ®éng thêi vô, ng¾n h¹n, do chuyÓn ®æi lo¹i h×nh kinh doanh...ng­êi lao ®éng cã c¶m gi¸c bÊt an, kh«ng ®Þnh h­íng ®­îc viÖc lµm l©u dµi. + Khu vùc nµy thu hót nhiÒu lao ®éng phæ th«ng, ch­a qua ®µo t¹o, ch­a cã tay nghÒ nªn viÖc lµm kh«ng æn ®Þnh, l¹i th­êng xuyªn thay ®æi n¬i lµm viÖc. + PhÇn lín ®¬n vÞ ngoµi quèc doanh míi thµnh lËp, ch­a thÝch nghi víi c¬ chÕ thÞ tr­êng, tÝnh c¹nh tranh tõng mÆt hµng, tõng doanh nghiÖp thÊp, s¶n phÈm s¶n xuÊt ra gi¸ thµnh cao, tiªu thô chËm, lµm ¨n kÐm hiÖu qu¶, thu nhËp cña ng­êi lao ®éng thÊp còng lµ nguyªn nh©n lµm cho ®¬n vÞ sö dông lao ®éng vµ ng­êi lao ®éng kh«ng mÆn mµ víi viÖc tham gia BHXH. - Thø chÝn: C¸c chñ sö dông lao ®éng kh«ng muèn ®ãng BHXH, hä chiÕm kh«ng kho¶n tiÒn ®ã hoÆc lÊy tiÒn ®ã céng vµo l­¬ng, b»ng c¸ch tr¶ l­¬ng cao h¬n so víi khu vùc Nhµ n­íc ®Ó thu hót lao ®éng vÓ phÝa m×nh. 3.2 Tõ phÝa ng­êi lao ®éng: - Thø nhÊt: B¶n th©n ng­êi lao ®éng tr×nh ®é cßn h¹n chÕ, ®a phÇn lµ ch­a qua ®µo t¹o nghÒ, ch­a ®­îc häc tËp chuÈn bÞ nh÷ng kiÕn thøc nhÊt ®Þnh khi tiÕp xóc víi m«i tr­êng lao ®éng míi, cho nªn n¨ng suÊt, chÊt l­îng lao ®éng kh«ng cao, th­êng xuyªn thay ®æi n¬i lµm viÖc... cèt sao cã c«ng ¨n viÖc lµm, cã thu nhËp cho nhu cÇu cuéc sèng hµng ngµy, hä ch­a hiÓu biÕt vÒ c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch BHXH còng nh­ quyÒn lîi cña ng­êi lao ®éng, tËp qu¸n vÒ tÝnh céng ®ång cïng chia sÎ rñi ro ch­a t¹o thµnh thãi quen. - Thø hai: Ng­êi lao ®éng ch­a m¹nh d¹n hoÆc do chÞu søc Ðp vÒ viÖc lµm vµ thu nhËp nªn kh«ng d¸m ®Êu tranh ®ßi quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cho m×nh. - Thø ba: Mét sè l­îng lín lao ®éng ch­a thùc sù cã lßng tin víi chñ sö dông lao ®éng nªn kh«ng muèn g¾n bã l©u dµi. - Thø t­: Mét sè l­îng lín lao ®éng trong khu vùc nµy lµ thiÕu niªn míi lµm viÖc, thu nhËp kh«ng cao, ch­a quan t©m nhiÒu ®Õn chÕ ®é BHXH. - Thø n¨m: NhËn thøc vÒ BHXH cña ng­êi lao ®éng khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh cßn h¹n chÕ, ch­a cã nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ chÝnh s¸ch BHXH vµ víi thu nhËp ®ång l­¬ng eo hÑp, b¶n th©n ng­êi lao ®éng khu vùc nµy kh«ng muèn trÝch ra mét kho¶n tiÒn ®Ó ®ãng BHXH. Hä chØ nh×n thÊy c¸i lîi tr­íc m¾t mµ kh«ng nghÜ tíi lîi Ých vÒ l©u dµi. 3.3 Tõ phÝa c¸c tæ chøc b¶o vÒ quyÒn lîi cho ng­êi lao ®éng: - Thø nhÊt: §a sè doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ch­a cã tæ chøc §¶ng cho nªn vai trß l·nh ®¹o cña §¶ng ë khu vùc nµy cßn phÇn nµo h¹n chÕ. Khi chñ sö dông lao ®éng kh«ng thùc hiÖn c¸c chÕ ®é BHXH theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt th× sÏ kh«ng cã c¬ quan ®¹i ®iÖn ®øng ra b¶o vÖ quyÒn lîi cho ng­êi lao ®éng. Ngoµi ra c¸c ®oµn thÓ nh­ c«ng ®oµn , thanh niªn, phô n÷ trong c¸c ®¬n vÞ ngoµi quèc doanh võa thiÕu võa yÕu. Cßn nh÷ng doanh nghiÖp ®· thµnh lËp tæ chøc c«ng ®oµn, th× phÇn lín ho¹t ®éng hiÖu qu¶ ch­a cao, ch­a ph¸t huy hÕt chøc n¨ng cña m×nh. Còng lµ lÏ ®­¬ng nhiªn v× ë khu vùc kinh tÕ ngoµi doanh, c¸n bé c«ng ®oµn ®Òu kiªm nhiÖm. Hä còng nh­ nh÷ng ng­êi lao ®éng kh¸c trong doanh nghiÖp, lÖ thuéc vµo chñ doanh nghiÖp vÒ viÖc lµm, thu nhËp. NÕu kh«ng v× lîi Ých chung cña doanh nghiÖp, chÞu sù chØ ®¹o cña chñ doanh nghiÖo th× chñ doanh nghiÖp t×m mäi c¸ch chÊm døt hîp ®ång lao ®éng. Trong c¸c c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n vµ doanh nghiÖp t­ nh©n, sö dông sè lao ®éng Ýt, lùc l­îng chñ chèt ( kÓ c¶ chñ tÞch c«ng ®oµn) hÇu hÕt lµ ng­êi trong gia ®×nh, hä hµng hoÆc b¹n bÌ th©n thuéc, nªn vai trß cña tæ chøc c«ng ®oµn ®· mê nh¹t l¹i cµng mê nh¹t h¬n. - Thø hai: Hµng th¸ng, quý, n¨m, c«ng ®oµn còng tæ chøc sinh ho¹t kiÓm tra vËn ®éng... c¸c doanh nghiÖp ch¨m lo quyÒn lîi cho ng­êi lao ®éng nh­ng chØ dõng l¹i ë møc vËn ®éng, nh¾c nhë mµ ch­a cã biÖn ph¸p h÷u hiÖu. 3.4 Tõ luËt vµ chÝnh s¸ch: - Thø nhÊt: LuËt ph¸p vÒ BHXH cña n­íc ta cßn nhiÒu khÏ hë, ch­a ®ñ m¹nh : + C¬ chÕ, chÝnh s¸ch, c¸c chÕ tµi ban hµnh ch­a ®ång bé, ch­a phï hîp víi thùc tÕ, chËm ®­îc triÓn khai, cßn cã sù ph©n biÖt vµ thiÕu b×nh ®¼ng gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nªn còng lµm ¶nh h­ëng ®Õn viÖc ®­a chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc vµo cuéc sèng. Ch­a thÊy hÕt ®­îc vai trß, vÞ trÝ, tÇm quan träng khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh; ch­a coi ®©y lµ lùc l­îng chiÕn l­îc l©u dµi, quan träng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. Sù phèi kÕt hîp ho¹t ®éng cña mét sè c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ c«ng t¸c chØ ®¹o ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu qu¶n lý trong giai ®o¹n hiÖn t¹i. + ChÕ tµi xö ph¹t ®èi víi nh÷ng vi ph¹m chÝnh s¸ch BHXH cña ng­êi sö dông lao ®éng cßn bÞ h¹n chÕ: ch­a ®ñ m¹nh, tÝnh ph¸p lý ch­a nghiªm, do ®ã nhiÒu chñ sö dông lao ®éng t×m c¸ch nÐ tr¸nh, kh«ng thùc hiÖn BHXH cho ng­êi lao ®éng, d©y d­a chËm nép, nî ®äng víi thêi gian dµi, nhiÒu doanh nghiÖp chÊp nhËn nép ph¹t h¬n lµ ®ãng BHXH. - Thø hai: Trong qu¸ tr×nh ®¨ng ký kinh doanh, ®¨ng ký sö dông lao ®éng ch­a cã quy ®Þnh ph¶i ®¨ng ký tham gia BHXH. V× vËy, khi doanh nghiÖp ®i vµo ho¹t ®éng th× c¬ quan BHXH míi ®Õn vËn ®éng tham gia BHXH, lóc bÊy giê chñ doanh nghiÖp muèn tiÕp xóc hay kh«ng cßn tuú thuéc vµo nhËn thøc cña hä, chø c¬ quan BHXH kh«ng cã thÈm quyÒn lËp v¨n b¶n xö ph¹t ®¬n vÞ vi ph¹m ph¸t luËt vÒ BHXH. 3.5 Tõ phÝa c¬ quan qu¶n lý: - Thø nhÊt: B¶n th©n ngµnh Lao ®éng vµ th­¬ng binh x· héi còng ch­a hoµn thµnh tr¸ch nhiÖm vÒ lùc l­îng chuyªn m«n qu¶n lý vµ ®iÒn kiÖn ho¹t ®éng còng rÊt h¹n chÕ. C¸n bé lµm c«ng t¸c qu¶n lý ngµnh BHXH cßn nhiÒu bÊt cËp, yÕu vÒ kinh nghiÖm qu¶n lý, t¸c phong lµm viÖc cßn mang d­ ©m hµnh chÝnh sù vô, ch­a b¸m s¸t c¬ së, b¸m s¸t ng­êi lao ®éng. ViÖc gi¶i thÝch, tuyªn truyÒn vËn ®éng tham gia BHXH ch­a ®Õn n¬i ®Õn chèn, cßn chung chung hiÖu qu¶ thÊp. - Thø hai: Ýt cã nh÷ng ®ît kiÓm tra ®ét xuÊt vµ xö lý nghiªm kh¾c ®èi víi doanh nghiÖp cè t×nh lÈn tr¸nh kh«ng thùc hiÖn nghiªm c¸c chÕ ®é, chÝnh s¸ch BHXH cho ng­êi lao ®éng. - Thø ba: Sù phèi hîp gi÷a c¬ quan BHXH víi c¸c ngµnh h÷u quan ch­a ®ång bé, ch­a mang l¹i hiÖu qu¶ nh­ mong muèn. - Thø t­: Chøc n¨ng kiÓn tra, xö lý cña c¬ quan BHXH ®èi víi nh÷ng vi ph¹m chÝnh s¸ch BHXH cña ng­êi sö dông lao ®éng cßn bÞ h¹n chÕ, chÕ tµi xö ph¹t ch­a ®ñ m¹nh, tÝnh ph¸p lý ch­a nghiªm, do ®ã nhiÒu chñ sö dông lao ®éng t×m c¸ch nÐ tr¸nh, kh«ng thùc hiÖn BHXH cho ng­êi lao ®éng, d©y d­a chËm nép, nî ®äng víi thêi gian dµi nh­ng kh«ng bÞ xö lý. NhiÒu doanh nghiÖp chÊp nhËn nép ph¹t h¬n lµ ®ãng BHXH. - Thø n¨m: C¬ quan BHXH ch­a ®Çu t­ tháa ®¸ng cho khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh; BHXH mét tØnh, thµnh phè míi chØ tËp trung vµo c¸c nguån lao ®éng tham gia BHXH ë khu vùc hµnh chÝnh sù nghiÖp, doanh nghiÖp Nhµ n­íc, ®Çu t­ n­íc ngoµi hoÆc c¸c ®¬n vÞ cã nguån lao ®éng lín, ch­a coi träng, ch­a chñ ®éng t×m nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó më réng ®èi t­îng tham gia BHXH khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh mµ vÉn cßn ®ç lçi tai kh¸ch quan. Cho ®Õn nay BHXH nhiÒu tØnh ch­a tæ chøc ®iÒu tra ®­îc toµn diÖn vÒ ®èi t­îng tham gia BHXH khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh nªn ch­a n¾m ®­îc t×nh h×nh cô thÓ tiÒm n¨ng tham gia BHXH cña ng­êi lao ®éng khu vùc nµy. - Thø s¸u: BHXH mét sè tØnh, thµnh phè ch­a tranh thñ ®­îc chØ ®¹o cña cÊp ñy §¶ng, chÝnh quyÒn vµ hç trî cña c¸c ngµnh c¸c cÊp ë ®Þa ph­¬ng. Sù phèi hîp gi÷a c¬ quan BHXH víi c¸c c¬ quan ban, ngµnh ®oµn thÓ cßn thiÕu th­êng xuyªn, cô thÓ: + Ch­a t¹o ®­îc søc m¹nh tæng hîp trong thùc hiÖn BHXH ë c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh. + C«ng t¸c tuyªn truyÒn cßn mang nÆng tÝnh h×nh thøc, hµnh chÝnh, ch­a ®Õn ®Õn ®­îc c¬ së vµ ng­êi lao ®éng. + NhiÒu ng­êi lao ®éng ë khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh lËp ch­a hiÓu ®­îc tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn lîi cña m×nh khi tham gia BHXH. - Thø b¶y: C¸n bé lµm c«ng t¸c qu¶n lý ngµnh BHXH cßn nhiÒu bÊt cËp, yÕu vÒ kinh nghiÖm qu¶n lý, t¸c phong lµm viÖc cßn mang nÆng thãi quen hµnh chÝnh bao cÊp, thiÕu biÖn ph¸p vµ ph­¬ng thøc tæ chøc thùc hiÖn, nhiÒu khi chØ thÞ thùc hiÖn theo mÖnh lÖnh hµnh chÝnh, xö lý sù vô, ch­a quen víi t¸c phong phôc vô, ch­a kÞp thêi ®óc rót kinh nghiÖm trong ho¹t ®éng thùc tiÔn, ch­a b¸m s¸t c¬ së, b¸m s¸t víi ng­êi lao ®éng, thiÕu viÖc gi¶i thÝch, tuyªn truyÒn vËn ®éng cßn chung chung, hiÖu qu¶ thÊp. Ch­¬ng III Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c thu BHXH trong khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh ë BHXH thµnh phè hµ néi 1.1. Mét sè gi¶i ph¸p : 1.1.1. Më réng ®èi t­îng tham gia BHXH : HiÖn nay, nhµ n­íc ®· xãa bá c¬ b¶n “bao cÊp”, ®èi víi lÜnh vùc BHXH ®· thùc hiÖn nguyªn t¾c “®ãng-h­ëng” nh»m ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ®èi t­îng tham gia. Bëi v×, BHXH lµ sù bï ®¾p, thay thÕ mét phÇn thu nhËp cho ng­êi lao ®éng khi hä gÆp rñi ro x¶y ra. Mµ hiÖn nay ®èi t­¬ng tham gia BXHH ë thµnh phè Hµ Néi vÉn ch­a ®­îc cao.V× vËy ®Ó më réng ®èi t­îng tham gia BHXH, tr­íc m¾t cÇn tËp trung vµo mét sè gi¶i ph¸p sau : Tæ chøc triÓn khai viÖc thu BHXH ®èi víi ®èi t­îng thuéc diÖn ph¶i nép BHXH b¾t buéc theo quy ®Þnh hiÖn hµnh. §èi vãi ®èi t­îng khai b¸o thiÕu, ch­a nép BHXH t¹i c¸c ®¬n vÞ sö dông lao ®éng ®ang nép th× yªu cÇu dùa vµo diÖn nép. §èi víi ®èi t­îng t¹i c¸c ®¬n vÞ sö dông lao ®éng ch­a khai b¸o th× tiÕn hµnh thñ tôc ®Ó ®¬n vÞ khai b¸o vµ b¾t ®Çu nép. T¨ng c­êng më réng vÒ ph¹m vi, h×nh thøc vµ néi dung th«ng tin tuyªn truyÒn ®Õn mäi tÇng líp nh©n d©n vÒ quyÒn lîi BHXH mµ hä nhËn ®­îc khi tÝch cùc tham gia BHXH Lµm tèt c«ng t¸c qu¶n lý chÝnh s¸ch, chÕ ®é, kh«ng ngõng c¶i tiÕn thñ tôc gi¶i quyÕt chÕ ®é chÝnh s¸ch theo ph­¬ng ch©m nhanh chãng thuËn tiÖn, ®óng ®ñ nh»m t¹o lßng tin cña ®¬n vÞ vµ ng­êi lao ®éng ®èi víi c¬ quan BHXH. §ång thêi tæ chøc tèt c«ng t¸c tiÕp d©n, gi¶i quyÕt c¸c khiÕu n¹i, tè c¸o thuéc ph¹m vi thÈm quyÒn theo ®óng luËt dÞnh. BHXH thµnh phè cÇn t¹p trung ®Çu t­ kinh phÝ cho c«ng t¸c ®µo t¹o c¸n bé, c«ng chøc, c«ng t¸c tuyªn truyÒn, trang thiÕt bÞ phôc vô c«ng t¸c qu¶n lý. Cè c¬ chÕ khen th­ëng ®éng viªn c¸c c¸ nh©n, ®¬n vÞ trong vµ ngoµi nghµnh cã thµnh tÝch tèt trong c«ng t¸c më réng ®èi t­îng tham gia BHXH. NÕu cã vÊn ®Ò g× trong c«ng t¸c BHXH th× BHXH thµnh phè cÇn ph¶i kÞp thêi ®Ò xuÊt lªn BHXH ViÖt Nam ®Ó cã ph­¬ng ¸n gi¶i quyÕt ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng ®­îc thèng nhÊt vµ kh«ng bÞ gi¸n ®o¹n. 1.1.2. KiÖn toµn c¬ cÊu tæ chøc thùc hiÖn thu BHXH : Thùc hiÖn ®óng theo c¸c v¨n b¶n qu¶n lý thu BHXH do BHXH ViÖt Nam ban hµnh. TiÕp tôc kiÖn toµn vÒ tæ chøc bé m¸y BHXH theo h­íng gän nhÑ, x¸c ®Þnh râ chøc n¨ng, nhiÖm vô quyÒn h¹n cña tõng cÊp tõng tæ chøc, c¸ nh©n... còng nh­ c¬ chÕ phèi hîp víi c¸c ban nghµnh ®Þa ph­¬ng. §Èy m¹nh c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh, ®¬n gi¶n hãa, c«ng khai c¸c thñ tôc hå s¬, giÊy tê, c¸c b­íc thôc hiÖn, quy tr×nh thùc hiÖn, c¶i c¸ch lÒ lãi lµm viÖc, t¹o thuËn lîi cho ng­êi tham gia BHXH. Mäi ho¹t ®éng thôc thi ph¸p luËt h­íng tíi lÊy phôc vô ng­êi lao ®éng lµm môc tiªu. N©ng cao n¨ng lùc ®éi ngò c¸n bé, c«ng chøc, viªn chøc ®Æc biÖt lµ ®éi ngò ¸n bé lµm c«ng t¸c thu BHXH. X©y dùng ch­¬ng tr×nh tæ chøc ®µo t¹o, båi d­ìng vÒ lý luËn, kinh nghiÖm qu¶n lý nh»m n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý, chuyªn m«n, nghiÖp vô.T¨ng c­êng ®µo t¹o båi d­ìng kiÕn thøc vÒ chÝnh trÞ, chuyªn m«n nghiÖp vô vÒ c«ng t¸c x· héi cho c¸n bé thu BHXH. 1.1.3. Hoµn thiÖn quy tr×nh qu¶n lý thu BHXH : Møc tiÒn l­¬ng lµm c¨n cø thu BHXH cña ng­êi lao ®éng lµ møc thu nhËp thùc tÕ mµ ng­êi lao ®éng thùc nh©n do ®¬n vÞ sö dông lao ®éng tr¶ chø kh«ng ph¶i lµ møc tiÒn l­¬ng ghi trong hîp ®ång lao ®éng. V× chØ cã møc tiÒn l­¬ng thùc tÕ míi lµ c¨n cø chÝnh x¸c ®Ó thùc hiÖn chÕ ®ä trÝch nép BHXH víi môc ®Ých nh»m ®¶m b¶o cho toµn bé sè lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp ®­îc tham gia vµ thô h­ëng chÝnh s¸ch BHXH, t¨ng nguån quü ®Ó ®¶m b¶o nhu cÇu thanh to¸n c¸c chÕ ®é BHXH mét c¸ch l©u dµi. 1.1.4. øng dông c«ng nghÖ th«ng tin trong qu¶n lý thu BHXH : C«ng t¸c qu¶n lý, l­u tr÷, xö lý nghiÖp vô trong ho¹t ®éng qu¶n lý ®èi t­îng tham gia BHXH lµ mét nhiÖm vô hÕt søc quan träng, lµ c¬ së ®Ó gi¶i quyÕt mäi chÝnh s¸ch, chÕ ®é cho ng­êi lao ®éng. V× vËy BHXH tØnh cÇn øng dông c«ng nghÖ th«ng tin, c¸c phÇn mÒm BHXH ®Ó cã thÓ cËp nhËt, l­u tr÷ mét khèi l­îng lín c¬ së d÷ liÖu lín trong mét kho¶ng thêi gian dµi cña ®¬n vÞ sö dông lao ®éng vµ ng­êi lao ®éng. ViÖc øng dông c«ng nghÖ th«ng tin vµo qu¶n lý BHXH nãi chung vµ qu¶n lý thu BHXH nãi riªng t¹o thuËn lîi tr«ng viÖc gi¶m bít sô nhÇm lÉn, tèn Ýt c«ng søc .... mµ vÉn ®¹t hiÖu qu¶ cao, ®¶m b¶o yªu cÇu ngµy cµng cã nhiÒu ng­êi mong muèn tham gia vµo hÖ thèng BHXH. 1.2. Mét sè kiÕn nghÞ: 1.2.1.§èi víi BHXH thµnh phè: Qua qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i BHXH Thµnh phè Hµ Néi em muèn ®­a ra mét sè kiÕn nghÞ cña b¶n th©n em vÒ nh÷ng tån t¹i trong c«ng t¸c thu cña BHXH thµnh phã Hµ Néi, còng nh­ trong c«ng t¸c thu BHXH nãi chung. KiÕn nghÞ thø nhÊt : Do BHXH thµnh phè Hµ Néi tõ 1/8/2008 ®­îc tæ chøc l¹i trªn c¬ së s¸t nhËp c¸c quËn huyÖn thuéc Hµ Néi míi, hÖ thèng tæ chøc cña BHXH còng cã nh÷ng ®æi míi cã nhiÒu phßng ban h¬n nªn kh«ng gian lµm viÖc còng trë nªn chËt hÑp h¬n, c«ng viÖc cña c¸c bé phËn ph¶i lµm lµ rÊt l¬n, nhÊt lµ bé phËn thu, sè l­îng c¸n bé BHXH c¸c quËn huyÖn vµ sè l­îng c¸n bé qu¶n lý d¬n vÞ tõ c¸c ®¬n vÞ tham gia BHXH trong ph¹m vi thµnh phè Hµ Néi lªn lµm viÖc víi c¬ quan trong ngay lµ nhiÒu, mµ kh«ng gian lµm viÖc chËt hÑp. §©y lµ mét ®iÒu bÊt lîi cho c¬ quan nªn em cã kiÕn nghÞ ®èi víi BHXH ViÖt Nam c¸c c¬ quan chøc n¨ng cña thµnh phè Hµ Néi cÇn ph¶i söa ch÷a, tu bæ n©ng cÊp cho c¬ quan. KiÕn nghÞ thø hai : do BHXH thµnh phè Hµ Néi lµ c¬ quan qu¶n lý BHXH cña 29 quËn huyÖn trùc thuéc trªn ®Þa bµn Hµ Néi nªn khèi l­îng c«ng viÖc cña c¸c c¸n bé trong c¬ quan lµ nhiÒu do vËy em kiÕn nghÞ víi BHXH cÊp trªn cÇn bè trÝ thªm c¸n bé vÒ c«ng t¸c t¹i BHXH thµnh phè Hµ Néi ®Ó cã thÓ hoµn thµnh tèt c«ng viÖc ®­îc giao. KiÕn nghÞ thø ba : Hµng n¨m BHXH thµnh phè ph¶i qu¶n lý ®èi t­îng rÊt lín, cÇn øng dông c«ng nghÖ th«ng tin cho nghµnh ®Ó viÖc qu¶n lý vµ viÖc hoµn thµnh nhiÖm vô mµ BHXH ViÖt Nam giao sÏ dÔ dµng h¬n. CÇn më c¸c líp bæ sung kiÕn thøc tin häc cho c¸c c¸n bé trong nghµnh BHXH. KiÕn nghÞ thø t­ : Hµng n¨m cÇn tæ chøc c¸c cuéc thi gi÷a c¸c c¸n bé ë nh÷ng phßng ban kh¸c nhau ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c c¸n bé thuéc BHXH thµnh phè Hµ néi trao ®æi thªm kinh nghiÖm, qua ®ã gióp cho c¸c c¸n bé trong c¬ quan n©ng cao tinh thÇn ®oµn kÕt phÊn ®Êu hoµn thµnh c¸c nhiÖm vô ®­îc ®Æt ra. KiÕn nghÞ thø n¨m : CÇn thùc hiÖn tèt h¬n n÷a vÒ c«ng t¸c thu mµ BHXH ViÖt Nam ®Æt ra cho c¬ quan. 1.2.2. §èi víi Nhµ n­íc. BHXH ViÖt Nam : Tõ thùc tiÖn thùc hiÖn luËt BHXH t¹i BHXH thµnh phè Hµ Néi, ®Ó sím kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n, nh»m ®­a ra chÝnh s¸ch BHXH ®Õn víi ng­êi lao ®éng ngµy mét hiÖu qu¶ h¬n, xin ®Ò xuÊt mét sè kiÕn nghÞ sau : 1.2.2.1.Nhµ n­íc : - CÇn quy ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm cña c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc ë ®Þa ph­¬ng trong viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch BHXH cho ng­êi lao ®éng. §Æc biÖt lµ thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh xö ph¹t c¸c ®în vÞ vi ph¹m ph¸p luËt BHXH, nh»m b¶o vÖ quyÒn lîi cho ng­êi lao ®éng. - Xem xÐt l¹i møc xö lý vµ c¬ chÕ xö lý vi ph¹m luËt BHXH : c¸ hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt lao ®éng dÉn ®Õn vi ph¹m luËt BHXH vÉn tiÕp tôc diÔn ra chñ yÕu do møc xö lý nh­ hiÖn nay lµ qu¸ nhÑ kh«ng ®ñ søc r¨n ®e hµnh vi vi ph¹m trèn ®ãng BHXH, chñ yÕu ë c¸c ®¬n vÞ lín, nh­ng møc ph¹t tèi ®a kh«ng qu¸ 20 triÖu ®ång lµ qu¸ Ýt. C¬ chÕ xö lý vi ph¹m nh­ hiÖn nay, lµ kh«ng kÞp thêi. C¬ quan BHXH n¾m ch¾c t×nh h×nh thu nép BHXH cña c¸c ®¬n vÞ, nh­ng kh«ng cã thÈm quyÒn xö ph¹t, mµ chØ cã thÓ kiÕn nghÞ, khi c¸c c¬ quan chøc n¨ng nghiªn cøu xö ph¹t th× cã thÓ ®¬n vÞ ®· kh«ng cßn tån t¹i. - Cã c¬ chÕ phèi hîp tõ Bé, nghµnh trung ­¬ng, h­íng dÉn kÞp thêi thèng nhÊt c¸c quy ®Þnh cña luËt BHXH, h­íng dÉn vÒ quy tr×nh, thñ tôc cô thÓ trong viÖc xö lý c¸c hµnh vi vi phËm luËt BHXh vµ biÖn ph¸p xö lý triÖt ®Ó nh¨m ®¶m b¶o t¨ng c­êng ph¸p chÕ cña luËt. 1.2.2.2.BHXH ViÖt Nam : - KÞp thêi ban hµnh c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh cña c¸c th«ng t­ h­íng dÉn thùc hiÖn luËt BHXH. - T¨ng c­êng ®µo t¹o c¸n bé ®Ó cã ®ñ kiÕn thøc vÒ kinh tÕ, y tÕ, x· héi, ®ñ n¨ng lùc hoµn thµnh nhiÖm vô. - Hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý trong toµn nghµnh. - Nghiªn cøu söa ®æi chÕ ®é tiÒn l­¬ng hîp lý cho CBCNV nghµnh minh. - CÇn bæ sung thªm c¸n bé lµm c«ng t¸c thu - Khen th­ëng cho c¸c CBCNV ®· ho¹t ®éng tÝch cùc trong c«ng t¸c ,nghiÖp vô cña ngµnh. 1.3. Mét sè gi¶i ph¸p kh¸c : - Ph¶i cã chÕ tµi xö ph¹t vi ph¹m ph¸p luËt vÒ BHXH nÆng h¬n n÷a bëi v× hiÖn nay t×nh trang trèn tr¸nh ®èng vµ tham gia BHXH cña c¸c ®¬n vÞ sö dông lao ®éng vÉn cßn, nguyªn nh©n lµ do ng­êi lao ®éng ch­a ý thøc râ ®­îc quyÒn lîi cña m×nh, ham lîi tr­íc m¾t lµ ®Ó chñ tr¶ tiÒn BHXH vµo l­¬ng hoÆc lµ nh÷ng ng­êi lao ®éng kh«ng d¸m ®øng lªn ®Êu tranh ®ßi ng­êi chñ ph¶i ®ãng BHXH cho m×nh. PhÇn lµ do ®¬n vÞ sö dông lao ®éng cã t×nh trèn ®ãng ®Ó phôc vô cho lîi Ých riªng cña m×nh vµ víi møc xö ph¹t qu¸ nhÑ th× hä s½n sµng chÊp nhËn chÞu ph¹t ®Ó nî tiÒn BHXH. V× vËy c¸c hµnh vi sai ph¹m ph¶i ®­îc xö lý ngay, t¨ng nÆng møc ph¹t theo tû lÖ % lòy tiÕn sè tiÒn ph¹t theo sè nî. - T¨ng c­êng, më réng vÒ ph¹m vi, h×nh thøc vµ néi dung th«ng tin tuyªn truyÒn vÒ c¸c chÝnh s¸ch, chÕ ®é BHXH ®Õn mäi ng­êi d©n th«ng qua c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng nh­ truyÒn h×nh, b¸o chÝ, ®µi ph¸t thanh, ph­¬ng ph¸p tuyªn truyÒn ph¶i dÔ hiÓu, dÔ nhí, phï hîp víi tõng lo¹i ®èi t­îng. - Th­êng xuyªn phèi hîp víi c¸c ban nghµnh ®Þa ph­¬ng tæ chøc kiÓm tra, kh¶o s¸t c¸c ®¬n vÞ sö dông lao ®éng vµ lao ®éng thuéc diÖn tham gia BHXH b¾t buéc theo luËt ®Þnh. - Sím nghiªn cøu ®Ò xuÊt víi BHXH ViÖt Nam söa ®æi vµ bæ sung luËt BHXH sao cho hoµn thiÖn h¬n. Bëi v× hiÖn nay cßn mét sè vÊn ®Ò phï hîp víi n¬i nµy nh­ng n¬i kh¸c th× ch­a phï hîp. V× vËy cÇn ph¶i ®¶m b¶o sao cho tÊt c¶ mäi ng­êi ë c¸c tÇng líp kh¸c nhau ®Òu cã thÓ tham gia BHXH mét c¸ch b×nh ®¼ng. KÕt LuËn KVKTNQD cã tÇm quan träng trong viÖc kh¬i dËy, huy ®éng vµ khai th¸c tiÒm n¨ng to lín vÒ tiÒn vèn, søc lao ®éng, tµi nguyªn, trÝ tuÖ, kinh nghiÖm kh¶ n¨ng kinh dianh, quan hÖ x· héi, th«ng tin vµ c¸c nguån lùc kh¸c vµo ph¸t triÓn kinh tÕ phôc vô cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc, gi÷ v÷ng æn ®Þnh chÝnh trÞ -x· héi. Sù ph¸t triÓn cña KVKTNQD thêi gian qua lµ kÕt qu¶ thùc hiÖn ®­êng lèi ®æi míi cña §¶ng vµ Nhµ n­íc vÒ chÝnh s¸ch kinh tÕ, trong ®ã cã chÝnh s¸ch BHXH. Thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch BHXH ®èi víi ng­êi lao ®éng ë khu vùc nµy lµ gãp phÇn æn ®Þnh, tõng b­íc n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn cña mét bé phËn ng­êi lao ®éng; t¹o lËp sù b×nh ®¼ng, c«ng b»ng x· héi, xãa ®i ranh giíi gi÷a ng­êi lao ®éng lµm viÖc trong khu vùc nhµ n­íc vµ ngoµi quèc doanh. BHXH ®èi víi khu vùc ngoµi quèc doanh lµ sù tiÕp nèi vµ më réng cña BHXH trong khu vùc Nhµ n­íc mang tÝnh tÊt yÕu chuyÓn tõ c¬ chÕ kinh tÕ mét thµnh phÇn sang c¬ chÕ kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn víi sù b×nh ®¼ng. §©y lµ mét qu¸ tr×nh lµm chuyÓn ®æi nhËn thøc ®ßi hái ph¶i cã thêi gian vµ b»ng nh÷ng viÖc lµm thiÕt thùc cïng víi nh÷ng cuéc vËn ®éng, t¹o cho mäi ng­êi thÊy ®­îc lîi Ých, cã ®­îc niÒm tin, tõ tÝnh c­ìng chÕ cña ph¸p luËt thµnh tÝnh tù gi¸c, tù nguyÖn cña mäi ng­êi. Sù nghiÖp BHXH sÏ lµ sù nghiÖp cña mçi ng­êi, mçi nhµ vµ toµn x· héi. Theo dù kiÕn, KVKTNQD sÏ chiÕm mét tû träng ®¸ng kÓ trong sù nghiÖp BHXH t­¬ng lai. V× vËy BHXH còng nh­ c¸c cÊp c¸c ngµnh cã liªn quan cÇn ph¶i cã sù phèi hîp tËp trung tuyªn truyÒn, vËn ®éng, kiÓm tra, gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn c¸c chÕ ®é BHXH t¹i c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh. §©y lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó ®­a ph¸p luËt vµo cuéc sèng nh»m thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi. VÊn ®Ò thùc hiÖn BHXH ®èi víi khu vùc ngoµi quèc doanh kh«ng cßn lµ míi mÎ, nh­ng thùc tÕ cho thÊy kÕt qu¶ l¹i ®¹t ®­îc ch­a nh­ mong muèn, n¶y sinh nhiÒu vÊn ®Ò, tån t¹i nhiÒu bÊt cËp cÇn ph¶i ®­îc gi¶i quyÕt ngay. Tuy nhiªn, ®Ó BHXH trë thµnh thãi quen cña tÊt c¶ mäi ng­êi, c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ vµ ng­êi lao ®éng trong khu vùc ngoµi quèc doanh tham gia BHXH mét c¸ch nÒ nÕp theo ®óng luËt ®Þnh th× kh«ng ph¶i lµ mét vÊn ®Ò ®¬n gi¶n. Song cïng víi sù nç lùc cña c¸c cÊp c¸c ngµnh ®Æc biÖt lµ c¬ quan BHXH ViÖt Nam, chóng ta hi väng trong thêi gian tíi viÖc triÓn khai thùc hiÖn chÝnh s¸ch BHXH ®èi víi ng­êi lao ®éng khu vùc ngoµi quèc doanh sÏ gÆt h¸i ®­îc nhiÒu thµnh qu¶ tèt ®Ñp. Kh«ng nh÷ng chØ gãp phÇn ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ng­êi lao ®éng mµ cßn cñng cè, thóc ®Èy chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh h­íng mµ §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· lùa chän. Bảng phụ lục : KẾT QUẢ GIẢI QUYẾT CÁC CHẾ ĐỘ HƯỞNG BHXH - Phụ lục 02 (Kèm theo Báo cáo số …24…../BC-BHXH ngày …07. tháng 01 năm 2011) STT Đối tượng Số người I Bảo hiểm xã hội bắt buộc 41.472 1 Hưu trí 14.818 2 Trợ cấp BHXH một lần (theo quy định tại Điều 55 của Luật BHXH ) 11.081 3 Tai nạn lao động bệnh nghề nghiệp: - Hàng tháng - Một lần 126 79 4 Tử tuất: - Tuất hàng tháng - Tuất một lần 1.731 1.202 5 Trợ cấp cán bộ xã 09 0 6 Mai táng phí 2.593 7 Trợ cấp khu vực 224 8 Hưởng lại trợ cấp MSLĐ theo Quyết định 613 6.800 9 Điều chỉnh các loại 2.818 II BHXH tự nguyện 61 1 Hưu trí 40 2 Trợ cấp BHXH 1 lần 20 3 Tử tuất 1 III Tổng cộng 41.533 KẾT QUẢ GIẢI QUYẾT CÁC CHẾ ĐỘ HƯỞNG BHXH - Phụ lục 01 (Kèm theo Báo cáo số …24…../BC-BHXH ngày 07…. tháng 1 năm 2011) STT Loại đối tượng Tổng cộng Ngân sách nhà nước Quỹ Bảo hiểm xã hội Người Tiền Người Tiền Người Tiền 1 Ốm đau 266,588 89,973,160,084 266,588 89,973,160,084 2 Thai sản 76,547 395,086,283,272 76,547 395,086,283,272 3 TNLD-BNN 7,500 21,669,583,530 5,419 8,575,473,528 2,081 13,094,110,002 Hàng tháng 7,281 20,097,909,177 5,414 8,573,136,944 1,867 11,524,772,233 Một lần 219 1,571,674,353 5 2,336,584 214 1,569,337,769 4 DSPHSK 15,220 15,039,579,831 15,220 15,039,579,831 5 Hưu trí 387,270 9,885,975,102,836 172,643 4,476,719,547,952 214,627 5,409,255,554,884 Hàng tháng 369,785 9,702,433,397,188 172,607 4,476,591,077,929 197,178 5,225,842,319,259 Một lần 17,485 183,541,705,648 36 128,470,023 17,449 183,413,235,625 6 Tử tuất 29,033 164,187,289,953 21,847 87,681,554,163 7,186 76,505,735,790 Hàng tháng 25,014 95,895,165,478 19,038 72,453,613,003 5,976 23,441,552,475 Một lần 4,019 68,292,124,475 2,809 15,227,941,160 1,210 53,064,183,315 7 M. táng phí 6,620 34,483,850,800 4,979 23,193,862,200 1,641 11,289,988,600 8 MSLD 40,341 498,187,387,677 40,341 498,187,387,677 9 QĐ613 9,197,468,470 4,759 9,197,468,470 10 QĐ91 1,385 7,392,091,600 1,385 7,392,091,600 11 Trang cấp 2 1,616,000 2 1,616,000 12 BHXHTN 44 159,562,405 0 0 44 159,562,405 13 T/c KV 1 lần 31 183,001,300 4 7,555,500 27 175,445,800 14 BH thất nghiệp 2,151 4,144,879,386 2,151 4,144,879,386 Tổng cộng 832,732 11,125,680,857,144 251,379 5,110,956,557,090 586,112 6,014,724,300,054 KẾT QUẢ CHI TRẢ NĂM 2010 THEO QUẬN, HUYỆN (Phụ lục 03) STT Tên quận huyện Tổng cộng Ngân sách nhà nước Quỹ Bảo hiểm xã hội Người Tiền Người Tiền Người Tiền 1 Đống Đa 89,919 1,578,185,441,697 30,226 602,404,046,600 59,693 975,781,395,097 2 Ba Đình 49,316 1,139,633,853,344 18,227 507,037,570,898 31,089 632,596,282,446 3 Hai Bà Trung 82,984 1,133,240,331,773 24,349 439,554,221,339 58,635 693,686,110,434 4 Hoàn Kiếm 40,497 551,795,284,236 14,334 252,798,077,544 26,163 298,997,206,692 5 Từ Liêm 35,759 391,152,183,710 9,630 180,132,966,800 26,129 211,019,216,910 6 Thanh Trì 17,432 326,969,264,171 7,552 166,839,572,750 9,880 160,129,691,421 7 Gia Lâm 23,394 214,382,111,525 9,379 172,626,334,950 14,015 41,755,776,575 8 Đông Anh 49,559 340,762,611,439 10,334 150,948,724,300 39,225 189,813,887,139 9 Sóc Sơn 11,225 220,220,662,850 4,941 136,702,433,200 6,284 83,518,229,650 10 Tây Hồ 15,993 424,915,540,827 6,993 248,813,908,306 9,000 176,101,632,521 11 Thanh Xuân 39,998 701,577,775,585 13,406 280,439,650,963 26,592 421,138,124,622 12 Cầu Giấy 28,691 676,461,007,616 8,243 262,736,414,803 20,448 413,724,592,813 13 Long Biên 71,112 602,555,183,285 13,908 303,681,423,700 57,204 298,873,759,585 14 Hoàng Mai 52,364 502,957,646,480 14,592 239,247,304,700 37,772 263,710,341,780 15 Hà Đông 30,941 423,821,827,559 8,929 168,676,272,100 22,012 255,145,555,459 16 Sơn Tây 12,202 248,138,562,046 6,395 124,585,321,100 5,807 123,553,240,946 17 Ba Vì 12,506 156,543,019,708 6,716 95,352,625,600 5,790 61,190,394,108 18 Phúc Thọ 5,503 96,679,900,380 3,619 64,860,676,400 1,884 31,819,223,980 19 Thạch Thất 5,400 93,564,207,000 3,064 53,179,972,400 2,336 40,384,234,600 20 Đan Phượng 7,015 93,367,262,819 2,709 59,904,829,803 4,306 33,462,433,016 21 Quốc Oai 6,070 113,407,757,580 2,943 71,743,917,000 3,127 41,663,840,580 22 Chương Mỹ 9,725 149,916,468,767 5,029 76,049,146,100 4,696 73,867,322,667 23 Thanh Oai 5,679 115,079,256,173 2,993 79,757,523,873 2,686 35,321,732,300 24 Thường Tín 8,464 152,405,438,728 4,674 85,305,734,300 3,790 67,099,704,428 25 Ứng Hòa 7,254 105,531,825,302 4,729 62,920,790,680 2,525 42,611,034,622 26 Mỹ Đức 5,011 103,852,461,732 3,082 70,514,981,600 1,929 33,337,480,132 27 Phú Xuyên 7,104 116,657,287,425 4,468 73,715,381,900 2,636 42,941,905,525 28 Hoài Đức 5,460 97,099,950,115 3,313 54,055,747,415 2,147 43,044,202,700 29 Mê Linh 5,352 59,412,542,044 2,592 25,244,707,689 2,760 34,167,834,355 30 Thành Phố 95,562 195,394,191,228 10 1,126,278,277 95,552 194,267,912,951 Tổng cộng 837,491 11,125,680,857,144 251,379 5,110,956,557,090 586,112 6,014,724,300,054