Đề tài Thực trạng và giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh nhập khẩu của Vinaconex

¸ tr×nh thùc tËp vµ t×m hiÓu nghiÖp vô kinh doanh ë Tæng C«ng ty VINACONEX t«i ®· chän ®Ò tµi nghiªn cøu lµ :" Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh nhËp khÈu cña VINACONEX". KÕt cÊu cña luËn v¨n: - Ngoµi lêi më ®Çu, kÕt luËn, danh môc tµi liÖu tham kh¶o, luËn v¨n gåm 3 ch­¬ng: Ch­¬ng I : Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ Th­¬ng m¹i quèc tÕ nãi chung vµ ho¹t ®éng nhËp khÈu nãi riªng. Ch­¬ng II : Thùc tr¹ng ho¹t ®éng kinh doanh nhËp khÈu cña Tæng C«ng ty VINACONEX trong thêi gian qua. Ch­¬ng III : Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn ho¹t ®éng nhËp khÈu hµng ho¸ t¹i Tæng C«ng ty VINACONEX Ch­¬ng I Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ Th­¬ng m¹i quèc tÕ nãi chung vµ ho¹t ®éng nhËp khÈu nãi riªng I. Th­¬ng m¹i quèc tÕ 1.Kh¸i niÖm vÒ Th­¬ng m¹i Quèc tÕ Ho¹t ®éng th­¬ng m¹i Quèc tÕ xuÊt hiÖn vµo kho¶ng thÕ kû thø 2 -3 sau c«ng nguyªn ®iÓn h×nh lµ "con ®­êng t¬ lôa". Nh÷ng l¸i bu«n chë hµng tõ Ch©u ¸(chñ yÕu lµ t¬ lôa næi tiÕng cña Trung Quèc) b»ng l¹c ®µ v­ît qua sang c¸c n­íc Ch©u ¢u vµ mua hµng ho¸ Ch©u ¢u trë vÒ ®Ó b¸n. Hä ®· ®i nh÷ng b­íc ®Çu tiªn trªn con ®­êng Th­¬ng m¹i quèc tÕ (TMQT). Qua n¨m th¸ng, ho¹t ®éng TMQT ngµy cµng ph¸t triÓn. Ngµy nay, TMQT kh«ng chØ mang ý nghÜa ®¬n thuÇn lµ bu«n b¸n mµ lµ sù phô thuéc tÊt yÕu gi÷a c¸c quèc gia vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. TMQT mét mÆt ph¶i khai th¸c ®­îc mäi lîi thÕ tuyÖt ®èi cña ®Êt n­íc phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn vµ quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ. MÆt kh¸c ph¶i tÝnh ®Õn lîi thÕ t­¬ng ®èi cã thÓ ®­îc theo quy luËt chi phÝ c¬ héi. Ph¶i lu«n tÝnh to¸n c¸i cã thÓ thu ®­îc so víi c¸i ph¶i bá ra khi ham gia vµo TMQT. Nh­ vËy, TMQT lµ qu¸ tr×nh trao ®æi hµng ho¸ vµ dÞch vô gi÷a c¸c quèc gia d­íi h×nh thøc bu«n b¸n nh»m môc ®Ých kinh tÕ vµ lîi nhuËn tèi ®a. 2. TMQT - Mét sù cÇn thiÕt kh¸ch quan Tõ l©u c¸c nhµ kinh tÕ häc ®· chØ ra r»ng c¸c quèc gia còng nh­ c¸c c¸ nh©n kh«ng thÓ sèng vµ lao ®éng s¶n xuÊt riªng rÏ mµ cã ®Çy ®ñ mäi thø ®­îc, mµ ph¶i cã mèi quan hÖ vµ hîp t¸c víi nhau th«ng qua nh÷ng ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi. Do ®ã mét tÊt yÕu kh¸ch quan lµ ph¶i cã TMQT míi ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao cña con ng­êi. TiÒn ®Ò xuÊt hiÖn sù trao ®æi lµ ph©n c«ng lao ®éng x· héi, chuyªn m«n ho¸ ngµy cµng s©u s¾c vµ quy m« s¶n xuÊt ngµy cµng lín. Sù cÇn thiÕt cña TMQT thÓ hiÖn qua mét sè ®iÓm sau : - Lý do c¬ b¶n nhÊt lµ TMQT më réng kh¶ n¨ng s¶n xuÊt vµ tiªu dïng cña mét sè n­íc. Nã cho phÐp mét n­íc tiªu dïng tÊt c¶ c¸c mÆt hµng víi sè l­îng nhiÒu h¬n møc cã thÓ tiªu dïng víi ranh giíi cña kh¶ n¨ng s¶n xuÊt trong n­íc khi thùc hiÖn chÕ ®é tù cung tù cÊp, kh«ng bu«n b¸n. - VÒ mÆt kinh tÕ, TMQT ®em l¹i nguån thu nhËp lín cho mçi quèc gia. C¸c quèc gia khai th¸c ®­îc c¶ lîi thÕ tuyÖt ®èi vµ lîi thÕ t­¬ng ®èi cña m×nh. Quèc gia lín m¹nh ngoµi viÖc thu ngo¹i tÖ cßn cñng cè ngµy cµng v÷ng vÞ trÝ vèn ®· ch¾c cña m×nh trªn th­¬ng tr­êng. Quèc gia l¹c hËu th× tiÕp cËn ®­îc khoa häc kÜ thuËt tiªn tiÕn, häc hái ®­îc ph­¬ng thøc qu¶n lý míi, gi¶ quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng,... - TMQT ngµy cµng g¾n liÒn víi c¹nh tranh gay g¾t mµ trung t©m c¹nh tranh h­íng vµo hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, chÊt l­îng s¶n phÈm vµ thÞ hiÕu tiªu dïng. C¸c quèc gia lµ c¸c hÖ thèng kinh tÕ phô thuéc nhau vµ m©u thuÉn nhau gay g¾t v× chóng võa cã khuynh h­íng b¶o hé võa cã khuynh h­íng më cöa. Muèn tån t¹i c¸c quèc gia ph¶i tù n©ng m×nh lªn, s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ph¶i cã chÊt l­îng ngµy cµng cao míi ®¸p øng ®­îc nhu cÇu phong phó, ®a d¹ng cña con ng­êi. Nh­ vËy, TMQT lµ tÊt yÕu kh¸ch quan, t¹o ra hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nhÊt trong nÒn s¶n xuÊt cña mçi quèc gia còng nh­ toµn thÕ giíi. II. Ho¹t ®éng nhËp khÈu vµ vai trß cña ho¹t ®éng nhËp khÈu víi nÒn kinh tÕ qu«c d©n ThÕ giíi ngµy cµng ph¸t triÓn th× vai trß TMQT trë thµnh tÊt yÕu cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña mçi quèc gia. Cã TMQT nãi chung vµ ho¹t ®éng nhËp khÈu nãi riªng míi ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ hiÖn nay. Cã thÓ nãi, nhËp khÈu t¸c ®éng mét c¸ch trùc tiÕp vµ quyÕt ®Þnh ®Õn s¶n xuÊt vµ ®êi sèng. NhËp khÈu lµ ®Ó t¨ng c­êng c¬ së vËt chÊt kü thuËt, c«ng nghÖ tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i cho s¶n xuÊt vµ c¸c hµng ho¸ tiªu dïng mµ trong n­íc ch­a s¶n xuÊt ®­îc hoÆc s¶n xuÊt kh«ng hiÖu qu¶. Cô thÓ, vai trß cña ho¹t ®éng nhËp khÈu thÓ hiÖn qua mét vµi ®iÓm sau : - NhËp khÈu cho phÐp bæ sung kÞp thêi nh÷ng mÆt mÊt c©n ®èi cña nÒn kinh tÕ, ®¶m b¶o mét sù ph¸t triÓn c©n ®èi vµ æn ®Þnh. Khai th¸c ®Õn møc tèi ®a tiÒm n¨ng vµ kh¶ n¨ng cña nÒn kinh tÕ. S¶n xuÊt trong n­íc ph¶i häc tËp, nghiªn cøu vµ ®æi míi c«ng nghÖ, n©ng cao chÊt l­îng ®Ó c¹nh tranh víi hµng nhËp. - Trang bÞ nh÷ng thiÕt bÞ m¸y mãc hiÖn ®¹i, bæ sung nguyªn vËt liÖu ®¶m b¶o ®Çu vµo cho s¶n xuÊt, tõ ®ã t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, gãp phÇn c¶i thiÖn vµ n©ng cao møc sèng cña nh©n d©n. - NhËp khÈu gãp phÇn thóc ®Èy xuÊt khÈu do cã nguyªn liÖu vµ m¸y mãc ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu. - Thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. III. Néi dung cña ho¹t ®éng nhËp khÈu ViÖc giao dÞch mua b¸n hµng ho¸, dÞch vô ngo¹i th­¬ng bao giê còng phøc t¹p, chøa ®Çy sù rñi ro so víi mua b¸n trong n­íc do cã sù kh¸c nhau vÒ nhiÒu mÆt. Do vËy ®Ó ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao trong kinh doanh nhËp khÈu, doanh nghiÖp cÇn thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô sau : 1. Nghiªn cøu thÞ tr­êng Vai trß cña viÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng trong ho¹t ®éng nhËp khÈu rÊt quan träng gióp doanh nghiÖp ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c vÒ thÞ tr­êng, cã nguån th«ng tin toµn diÖn, chuÈn x¸c lµm nÒn t¶ng cho chiÕn l­îc marketing. NÕu kh«ng thùc hiÖn nghiªn cøu thÞ tr­êng hoÆc thùc hiÖn s¬ sµi, doanh nghiÖp sÏ ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng rñi ro rÊt lín. Trong TMQT, nghiªn cøu thÞ tr­êng bao gåm nghiªn cøu thÞ tr­êng trong n­íc vµ thÞ tr­ßng n­íc ngoµi. 1.1. Nghiªn cøu thÞ tr­êng trong n­íc Trªn thÞ tr­êng lu«n cã nh÷ng biÕn ®éng mµ b¶n th©n doanh nghiÖp rÊt khã l­îng ho¸ ®­îc. Do vËy cÇn ph¶i theo s¸t vµ am hiÓu thÞ tr­êng th«ng qua ho¹t ®éng nghiªn cøu. ViÖc thu thËp ®Çy ®ñ th«ng tin vÒ thÞ tr­ßng cã ý nghÜa cho viÖc ra quyÕt ®Þnh trong kinh doanh v× ®©y lµ thÞ tr­êng ®Çu ra cña doanh nghiÖp. Khi nghiªn cøu thÞ tr­êng trong n­íc, doanh nghiÖp cÇn tr¶ lêi ®­îc c¸c c©u hái sau: ThÞ tr­êng trong n­íc ®ang cÇn mÆt hµng g×? T×m hiÓu vÒ mÆt hµng, quy c¸ch, mÉu m·, chñng lo¹i,... T×nh h×nh tiªu thô mÆt hµng Êy ra sao? §èi thñ c¹nh tranh trong n­íc nh­ thÕ nµo? Tû suÊt ngo¹i tÖ lµ bao nhiªu? 1.2. Nghiªn cøu thÞ tr­êng n­íc ngoµi Môc ®Ých cña giai ®o¹n nµy lµ lùa chän ®­îc nguån hµng nhËp khÈu vµ ®èi t¸c giao dÞch mét c¸ch tèt nhÊt. V× ®©y lµ thÞ tr­êng n­íc ngoµi nªn viÖc nghiªn cøu gÆp ph¶i mét sè khã kh¨n vµ kh«ng ®­îc kÜ l­ìng nh­ thÞ tr­êng trong n­íc. Doanh nghiÖp cÇn biÕt c¸c th«ng tin vÒ kh¶ n¨ng s¶n xuÊt, cung cÊp, gi¸ c¶ vµ sù biÕn ®éng cña thÞ tr­êng. Bªn c¹nh ®ã cÇn am hiÓu vÒ chÝnh trÞ, luËt ph¸p, tËp qu¸n kinh doanh,... cña n­íc b¹n hµng. 2. LËp ph­¬ng ¸n kinh doanh Dùa vµo kÕt qu¶ thu ®­îc cña viÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng, c¸c ®¬n vÞ kinh doanh nhËp khÈu cÇn x©y dùng mét kÕ ho¹ch kinh doanh cô thÓ nh»m øng phã víi nh÷ng dù ®o¸n vÒ diÔn biÕn cña qu¸ tr×nh nhËp khÈu hµng ho¸ còng nh­ môc tiªu sÏ ®¹t ®­îc khi thùc hiÖn ®­îc qu¸ tr×nh nµy. Néi dung cña viÖc lËp ph­¬ng ¸n kinh doanh bao gåm nhiÒu c«ng viÖc, trong ®ã cã c¸c c«ng viÖc sau: + VÊn ®Ò c¬ b¶n ®Çu tiªn lµ ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc mÆt hµng nhËp khÈu. + X¸c ®Þnh sè l­îng hµng nhËp khÈu. + Lùa chän thÞ tr­êng, b¹n hµng, ph­¬ng thøc giao dÞch,... + §Ò ra c¸c biÖn ph¸p ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu nh­ chiªu ®·i, mêi kh¸ch, qu¶ng c¸o,... + S¬ bé ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña ho¹t ®éng nhËp khÈu. 3. Ký kÕt hîp ®ång Hîp ®ång mua b¸n Quèc tÕ lµ sù tho¶ thuËn cña nh÷ng ®­¬ng sù cã quèc tÞch kh¸c nhau, theo ®ã bªn b¸n cã nghÜa vô chuyÓn quyÒn së h÷u mét khèi l­îng hµng hãa nhÊt ®Þnh cho bªn mua vµ bªn mua cã nghÜa vô tr¶ tiÒn vµ nhËn hµng. Trong TMQT, hîp ®ång ®­îc thµnh lËp b»ng v¨n b¶n, ®ã lµ chøng tõ cô thÓ vµ cÇn thiÕt vÒ sù tho¶ thuËn gi÷a hai bªn mua vµ b¸n. Mäi quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña c¸c bªn ®­îc thÓ hiÖn râ rµng trong hîp ®ång sau khi hai bªn ®· ký kÕt trªn nguyªn t¾c tù nguyÖn vµ cïng cã lîi. V× vËy hîp ®ång chÝnh lµ b»ng chøng ®Ó quy tr¸ch nhiÖm cho c¸c bªn khi cã tranh chÊp, vi ph¹m hîp ®ång. Mét hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th­¬ng th­êng cã néi dung sau : Sè hiÖu hîp ®ång §Þa ®iÓm vµ ngµy th¸ng ký kÕt hîp ®ång Tªn vµ ®Þa chØ cña c¸c bªn ®­¬ng sù C¬ së ph¸p lý ®Ó ký kÕt hîp ®ång C¸c ®iÒu kho¶n b¾t buéc cña hîp ®ång gåm: Tªn hµng Sè l­îng Qui c¸ch, chÊt l­îng Gi¸ c¶ Ph­¬ng thøc thanh to¸n §Þa ®iÓm vµ thêi h¹n giao nhËn hµng Ngoµi ra, c¸c bªn cã thÓ tho¶ thuËn thªm nh÷ng ®iÒu kho¶n kh¸c nh­ ®iÒu kho¶n khiÕu n¹i, ®iÒu kho¶n bÊt kh¶ kh¸ng vµ c¸c ®iÒu kho¶n kh¸c. Cô thÓ, mét hîp ®ång nhËp khÈu cã thÓ gåm c¸c ®iÒu kho¶n nh­ sau: §iÒu 1: C¸c kh¸i niÖm chung (®Æc biÖt cÇn víi hîp ®ång nhËp khÈu d©y chuyÒn s¶n xuÊt). §iÒu 2: Hµng ho¸ vµ sè l­îng. §iÒu 3: Gi¸ c¶. §iÒu 4: Thanh to¸n. §iÒu 5: Giao hµng. §iÒu 6: KiÓm tra hµng ho¸. §iÒu 7: Träng tµi. §iÒu 8: Ph¹t. §iÒu 9: BÊt kh¶ kh¸ng. §iÒu 10: Thùc hiÖn hîp ®ång. §iÒu 11: C¸c quy ®Þnh kh¸c. §i kÌm víi hîp ®ång cã thÓ cã c¸c b¶n phô lôc tµi liÖu kü thuËt, c¸c b¶n kª chi tiÕt... tuú thuéc vµo tõng mÆt hµng vµ yªu cÇu cña c¸c bªn. 4. Thùc hiÖn hîp ®ång Sau khi hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th­ong ®· ®­îc ký kÕt, c¸c bªn tham gia ký kÕt ph¶i tæ chøc thùc hiÖn hîp ®ång ®ã. §©y lµ c«ng viÖc phøc t¹p ®ßi hái ph¶i tu©n thñ luËt quèc gia vµ quèc tÕ, ®ång thêi ®¶m b¶o quyÒn lîi quèc gia vµ ®¶m b¶o uy tÝn kinh doanh cña doanh nghiÖp. Tr×nh tù thùc hiÖn hîp ®ång nhËp khÈu bao gåm c¸c b­íc sau: §«n ®èc phÝa b¸n giao hµng Më L\C Xin giÊy phÐp (nÕu cÇn) Ký hîp ®ång NhËn hµng(KiÓm tra SL, CL) Lµm thñ tôc h¶i quan(NhËp khÈu) Mua b¶o hiÓm(NÕu cã quyÒn) Thuª tµu (NÕu cã quyÒn) Xö lý tranh chÊp(nÕu cã) Lµm thñ tôc thanh to¸n Tr×nh tù trªn ®©y còng chØ mang tÝnh chÊt t­¬ng ®èi. Cã nh÷ng c«ng viÖc tÊt yÕu ph¶i lµm, cã nh÷ng c«ng viÖc cã thÓ lµm hay kh«ng tuú tõng hîp ®ång vµ cã nh÷ng c«ng viÖc thay ®æi vÞ trÝ cho nhau. 5. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ thùc hiÖn KÕt qu¶ kinh doanh nhËp khÈu ®­îc x¸c ®Þnh b»ng lîi nhuËn ®em l¹i. Lîi nhuËn ®­îc tÝnh to¸n trªn c¬ së chi phÝ vµ doanh thu. Ngoµi viÖc h¹ch to¸n lç l·i cßn ph¶i ®¸nh gi¸ vÒ b¹n hµng, vÒ thÞ tr­êng, vÒ mèi quan hÖ tiÕp theo gi÷a doanh nghiÖp víi b¹n hµng. Qua viÖc ®¸nh gi¸ nµy ®Ó rót ra kinh nghiÖm, mÆt m¹nh ph¸t huy, mÆt yÕu kh¾c phôc nh»m ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao h¬n trong c¸c th­¬ng vô s¾p tíi. IV. C¸c nh©n tè c¬ b¶n ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng nhËp khÈu cña doanh nghiÖp 1. Nhãm nh©n tè bªn trong 1.1. Nh©n tè vÒ vèn vËt chÊt hay søc m¹nh vÒ tµi chÝnh Trong kinh doanh nÕu kh«ng cã vèn doanh nghiÖp sÏ kh«ng thÓ lµm ®­îc g× ngay c¶ khi ®· cã c¬ héi kinh doanh. Cã vèn vµ tr­êng vèn gióp doanh nghiÖp thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc kinh doanh cña m×nh mét c¸ch dÔ dµng h¬n, cã ®iÒu kiÖn ®Ó tËn dông c¸c c¬ héi ®Ó thu lîi lín. Sù tr­êng vèn t¹o ra kh¶ n¨ng n¾m b¾t th«ng tin nhanh, chÝnh x¸c do cã ®iÒu kiÖn sö dông c¸c ph­ong tiÖn hiÖn ®¹i. Ngoµi ra cßn cho phÐp doanh nghiÖp cã thÓ thùc hiÖn tèt c¸c c«ng cô marketing trªn thÞ tr­êng vÒ gi¸ c¶, c¸ch thøc nhËp khÈu vµ b¸n hµng trªn thÞ tr­êng néi ®Þa, t¹o ®iÒu kiÖn tèt cho ho¹t ®éng kinh doanh nhËp khÈu. 1.2. Nh©n tè con ng­êi Tr×nh ®é chuyªn m«n vµ n¨ng lùc lµm viÖc cña mçi thµnh viªn trong C«ng ty lµ yÕu tè c¬ b¶n quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng trong kinh doanh. XÐt vÒ tiÒm lùc cña doanh nghiÖp th× con ng­êi lµ vèn quý nhÊt. Mét ®éi ngò v÷ng vµng vÒ chuyªn m«n, kinh nghiÖm trong giao th­¬ng quèc tÕ, cã kh¶ n¨ng øng phã linh ho¹t tr­íc biÕn ®éng cña thÞ tr­êng vµ say mª nhiÖt t×nh trong c«ng viÖc lu«n lµ ®éi ngò lý t­ëng trong ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña doanh nghiÖp. Do ®Æc ®iÓm riªng cña kinh doanh TMQT lµ th­êng xuyªn ph¶i giao dÞch víi ®èi t¸c n­íc ngoµi nªn c¸n bé ngoµi giái nghiÖp vô kinh doanh cßn ph¶i giái ngo¹i ng÷. Ngo¹i ng÷ kÐm sÏ g©y khã kh¨n trong viÖc giao dÞch, lµm ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ c«ng viÖc. 1.3. Lîi thÕ bªn trong cña doanh nghiÖp Mét doanh nghiÖp kinh doanh l©u n¨m, cã uy tÝn trªn thÞ tr­êng lµ mét ®iÒu kiÖn rÊt thuËn lîi. Cã uy tÝn víi b¹n hµng vÒ viÖc thanh to¸n ®ñ, ®óng h¹n sÏ thuËn lîi cho nh÷ng hîp ®ång sau nµy. Uy tÝn cña doanh nghiÖp lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ vÞ thÕ cña doanh nghiÖp. NÕu cã chøc n¨ng nhËp khÈu uû th¸c th× khi doanh nghiÖp cã uy tÝn sÏ cã nhiÒu c¸c ®¬n vÞ trong n­ãc uû th¸c viÖc nhËp khÈu cho doanh nghiÖp. Hµng ho¸ cña doanh nghiÖp dÔ tiªu thô h¬n nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n kh«ng ®øng ®¾n, mÊt uy tÝn víi kh¸ch hµng. Ngoµi ra, mét doanh nghiÖp cã kinh nghiÖm trong nhËp khÈu mét s¶n phÈm nµo ®ã sÏ lùa chän ®­îc nguån hµng tèt nhÊt phï hîp víi nhu cÇu vµ thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng trong n­íc do am hiÓu vÒ thÞ tr­êng, cã nh÷ng mèi quan hÖ réng, l©u n¨m. 2. Nhãm nh©n tè bªn ngoµi 2.1. ChÝnh s¸ch cña ChÝnh phñ ChÝnh s¸ch cña ChÝnh phñ cã t¸c ®éng kh«ng nhá ®Õn hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng nhËp khÈu. C¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh tÝn dông ­u ®·i cho c¸c nhµ nhËp khÈu sÏ t¹o cho hä n¾m ®­îc c¬ héi kinh doanh vµ thu lîi nhuËn. ChÝnh s¸ch b¶o hé nÒn s¶n xuÊt trong n­íc vµ khuyÕn khÝch thay thÕ hµng nhËp khÈu ®· lµm gi¶m hiÖu qu¶ kinh doanh cña c¸c nhµ nhËp khÈu muèn thu lîi nhuËn qua viÖc b¸n hµng nhËp khÈu trong n­íc, nh­ng mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, h¬n n÷a khuyÕn khÝch c¸c ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc ph¸t huy ®­îc kh¶ n¨ng cña m×nh. 2.2. ThuÕ nhËp khÈu ThuÕ nhËp khÈu lµ mét lo¹i thuÕ ®¸nh vµo mçi ®¬n vÞ hµng ho¸ hoÆc tÝnh theo phÇn tr¨m ®èi víi tæng trÞ gi¸ hµng ho¸ hay lµ kÕt äp c¶ hai c¸ch nãi trªn ®èi víi hµng nhËp khÈu. Theo ®ã ng­êi mua trong n­íc ph¶i tr¶ cho nh÷ng hµng ho¸ nhËp khÈu mét kho¶n lín h¬n møc mµ ng­êi xuÊt khÈu n­íc ngoa× nhËn ®­îc. ThuÕ nhËp khÈu nh»m b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt, h­íng dÉn tiªu dïng trong n­íc vµ gãp phÇn t¹o nguån thu cho ng©n s¸ch Nhµ n­íc. Tuy nhiªn thuÕ nhËp khÈu lµm cho gi¸ b¸n trong n­íc cña hµng nhËp khÈu cao h¬n møc gi¸ nhËp vµ chÝnh ng­êi tiªu dïng trong n­íc ph¶i chÞu thuÕ nµy. NÕu thuÕ nµy qu¸ cao sÏ ®­a ®Õn t×nh tr¹ng gi¶m møc cÇu cña ng­êi tiªu dïng ®èi víi hµng nhËp vµ lµm h¹n chÕ møc nhËp khÈu cña doanh nghiÖp. Tõ cuèi thËp kû 80, nhiÒu quèc gia ®· thay ®æi chiÕn l­îc ph¸t triÓn TMQT, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu vµ n©ng cao tr×nh ®é s¶n xuÊt trong n­íc, c¹nh tranh víi thÞ tr­êng thÕ giíi. §Ó thùc hiÖn chiÕn l­îc ®ã, nhiÒu n­íc ®· c¾t gi¶m thuÕ quan ®Ó khuyÕn khÝch trao ®æi. VÝ dô nh­ §µi Loan ®· gi¶m thuÕ hµng nhËp khÈu tõ 40% xuèng 20%. Th¸i Lan gi¶m thuÕ xuÊt nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ tõ 30% xuèng cßn 5%. ViÖt Nam víi tiÕn tr×nh tham gia vµo AFTA gi¶m møc thuÕ suÊt xuÊt nhËp khÈu xuèng cßn 0 - 5% vµo n¨m 2006. Cßn hiÖn t¹i viÖc quy ®Þnh møc thuÕ xuÊt nhËp khÈu lu«n lµ ®Ò tµi ®­îc quan t©m tõ nhiÒu phÝa. 2.3. H¹n ng¹ch nhËp khÈu H¹n ng¹ch nhËp khÈu lµ quy ®Þnh cña Nhµ n­íc nh»m h¹n chÕ nhËp khÈu vÒ sè l­îng hoÆc gi¸ trÞ mét sè mÆt hµng nhÊt ®Þnh hoÆc tõ nh÷ng thÞ tr­êng nhÊt ®Þnh trong mét kho¶ng thêi gian th­êng lµ mét n¨m. Môc tiªu viÖc ¸p dông biÖn ph¸p qu¶n lý nhËp khÈu b»ng h¹n ng¹ch cña Nhµ n­íc nh»m b¶o hé s¶n xuÊt trong n­íc, sö dông cã hiÖu qu¶ quü ngo¹i tÖ, b¶o ®¶m c¸c cam kÕt cña ChÝnh phñ ta víi n­íc ngoµi. H¹n ng¹ch nhËp khÈu ®­a ®Õn t×nh tr¹ng h¹n chÕ sè l­îng nhËp khÈu ®ång thêi g©y ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ néi ®Þa cña hµng ho¸. H¹n ng¹ch nhËp khÈu cã t¸c ®éng t­¬ng ®èi gièng víi thuÕ nhËp khÈu tøc lµ do cã h¹n ng¹ch lµm gi¸ hµng nhËp khÈu trong n­íc sÏ t¨ng lªn. Nh­ng h¹n ng¹ch kh«ng lµm t¨ng thu ng©n s¸ch. §èi víi c¶ ChÝnh phñ vµ c¸c doanh nghiÖp trong n­íc, viÖc cÊp h¹n ng¹ch nhËp khÈu cã lîi lµ x¸c ®Þnh ®­îc khèi l­îng nhËp khÈu biÕt tr­íc. HiÖn nay Nhµ n­íc ta tiÕn hµnh ®Êu thÇu h¹n ng¹ch chø kh«ng ph©n bæ trùc tiÕp cho c¸c doanh nghiÖp nh­ tr­íc ®©y n÷a. Doanh nghiÖp nµo th¾ng thÇu th× sÏ cã quyÒn nhËp khÈu mÆt hµng ®ã víi sè l­îng quy ®Þnh.Tuy nhiªn viÖc nhËp khÈu nhiÒu hay Ýt khi doanh nghiÖp ®· th¾ng thÇu phô thuéc vµo ®inh ng¹ch (tæng h¹n ng¹ch) mµ ChÝnh phñ ®­a ra. 2.4. Tû gi¸ hèi ®o¸i C¸c ph­¬ng tiÖn thanh to¸n quèc tÕ ®­îc mua vµ b¸n trªn thÞ tr­êng hèi ®o¸i b»ng tiÒn tÖ quèc gia cña mét n­íc theo mét gi¸ c¶ nhÊt ®Þnh. V× vËy, gi¸ c¶ cña mét ®¬n vÞ tiÖn tÖ n­íc nµy thÓ hiÖn b»ng mét sè ®¬n vÞ tiÒn tÖ cña n­íc kia ®­îc gäi lµ tû gi¸ hèi ®o¸i (TGH§). ViÖc ¸p dông lo¹i TGH§ nµo, cao hay thÊp ®Òu ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. ViÖc ph¸ gi¸ ®ång néi tÖ hay chÝnh lµ TGH§ cao lªn sÏ cã t¸c dông khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, h¹n chÕ nhËp khÈu. Ng­îc l¹i, TGH§ thÊp sÏ h¹n chÕ xuÊt khÈu vµ ®Èy m¹nh nhËp khÈu. 2.5. Nh©n tè c¹nh tranh C¹nh tranh ®­îc xem xÐt theo hai gãc ®é: c¹nh tranh trong néi bé ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc vµ c¹nh tranh víi c¸c ®èi thñ n­íc ngoµi. Trong mét thêi kú, nÕu cã nhiÒu doanh nghiÖp cïng nhËp khÈu mét lo¹i mÆt hµng vµ tiªu thô ë thÞ tr­êng néi ®Þa hay nhËp khÈu ®Ó s¶n xuÊt cïng mét lo¹i mÆt hµng th× viÖc c¹nh tranh cã ¶nh h­ëng rÊt lín tíi gi¸ c¶, doanh sè b¸n hµng, ¶nh h­ëng tíi møc tiªu thô vµ do ®ã ¶nh h­ëng tíi kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ kinh doanh. Khi cã nhiÒu nhµ nhËp khÈu cïng quan t©m ®Õn mét lo¹i hµng ho¸, gi¸ nhËp khÈu còng t¨ng lªn lµm t¨ng c¸c kho¶n chi phÝ, gi¶m hiÖu qu¶ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp cïng mét lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh. C¸c nhµ s¶n xuÊt n­íc ngoµi khi th©m nhËp thÞ tr­¬ng néi ®Þa còng trë thµnh mét ®èi thñ c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trong n­íc. Hä c¹nh tranh b»ng gi¸ c¶, chÊt l­îng, mÉu m·. uy tÝn,... khi thu hót ®­îc kh¸ch hµng vÒ phÝa m×nh, c¸c s¶n phÈm cña n­íc ngoµi lµm gi¶m thÞ phÇn cña s¶n phÈm ®­îc s¶n xuÊt trong n­íc tõ nguyªn liÖu nhËp khÈu, tõ ®ã lµm gi¶m doanh sè b¸n hµng cña c¸c doanh nghiÖp kinh doanh nhËp khÈu. 2.6. Nh©n tè v¨n ho¸, thÞ hiÕu cña mçi quèc gia Trªn thÕ giíi cã nhiÒu nÒn v¨n ho¸ kh¸c nhau vµ mçi quèc gia cã mét phong tôc tËp qu¸n kh¸c nhau. Mét quèc gia sÏ nhËp khÈu hµng ho¸ ®Ó bæ sung, thay thÕ cho viÖc tiªu dïng hoÆc nhËp khÈu ®Ó tiÕp tôc s¶n xuÊt c¸c lo¹i hµng ho¸ phï hîp víi nhu cÇu vµ thÞ hiÕu trong mét giai ®o¹n nhÊt ®Þnh cña d©n c­. ViÖc nghiªn cøu v¨n ho¸, thÞ hiÕu sÏ quyÕt ®inh kÕt qu¶ b¸n hµng cña c¸c nhµ nhËp khÈu vµ quyÕt ®Þnh ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng nhËp khÈu. Ch­¬ng II Thùc tr¹ng ho¹t ®éng kinh doanh nhËp khÈu cña Tæng C«ng ty VINACONEX trong thêi gian qua I. Kh¸i qu¸t vÒ Tæng c«ng ty VINACONEX 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña Tæng c«ng ty §­îc thµnh lËp ngµy 27 -9 -1988, VINACONEX khi ®ã lµ C«ng ty dÞch vô x©y dùng vµ xuÊt khÈu lao ®éng trùc thuéc Bé X©y dùng, cã nhiÖm vô qu¶n lý c¸n bé, c«ng nh©n lao ®éng ngµnh x©y dùng lµm viÖc ë c¸c n­íc Bulgari, Nga, TiÖp kh¾c (cò), ir¾c, th¸ng 8 - 1991 trë thµnh Tæng c«ng ty xuÊt nhËp khÈu x©y dùng ViÖt Nam(VINACONEX). Th¸ng 11 - 1995, Tæng c«ng ty VINACONEX ®­îc ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh trë thµnh mét Tæng c«ng ty Nhµ n­íc (Tæng c«ng ty 90) víi nhiÒu thµnh viªn míi lµ c¸c c«ng ty trùc thuéc Bé x©y dùng tr­íc ®©y. Tõ ®ã ®Õn nay, nhiÒu c«ng ty cña c¸c ®Þa ph­¬ng nh­ H¶i Phßng, H¶i D­¬ng, HuÕ, Hµ Néi, §¾c L¾c, Qu¶ng Nam, §ång Th¸p, Hµ T©y, Bµ RÞa - Vòng Tµu còng ®· gia nhËp lµm thµnh viªn cña Tæng c«ng ty, cïng víi nhiÒu c«ng ty cæ phÇn thµnh lËp míi, liªn doanh t¹o ra mét ®¹i gia ®×nh VINACONEX. Tr¶i qua nh÷ng n¨m th¸ng x©y dùng vµ tr­ëng thµnh, cho ®Õn nay, VINACONEX ®· trë thµnh Tæng c«ng ty ®a doanh hµng ®Çu cña Bé X©y dùng, víi chøc n¨ng chÝnh lµ: x©y l¾p, t­ vÊn ®Çu t­ - thiÕt kÕ - kh¶o s¸t quy ho¹ch, kinh doanh xuÊt nhËp khÈu thiÕt bÞ, vËt t­ phôc vô ngµnh x©y dùng vµ c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c, s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ vËt liÖu x©y dùng, xuÊt khÈu chuyªn gia vµ lao ®éng ra n­íc ngoµi, vµ ®Æc biÖt, ®Çu t­ vµo c¸c lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ ®ang lµ nhiÖm vô chiÕn l­îc quan träng hµng ®Çu nh»m chuyÓn ®æi c¬ cÊu vµ më réng quy m« s¶n xuÊt kinh doanh, xøng tÇm víi tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh. Cho ®Õn nay, Tæng c«ng ty ®· cã mét ®éi ngò lín m¹nh víi h¬n 26.000 c¸n bé, kü s­, chuyªn gia, c«ng nh©n viªn, nhiÒu ng­êi trong sè ®ã ®· ®­îc ®µo t¹o vµ lµm viÖc ë n­íc ngoµi, cã kiÕn thøc chuyªn s©u vµ giµu kinh nghiÖm, cã thÓ ®¸p øng ®­îc nh÷ng yªu cÇu ®a d¹ng cña kh¸ch hµng. 1.1. VÒ ho¹t ®éng kinh doanh x©y l¾p Ho¹t ®éng x©y l¾p ®· trë thµnh lÜnh vùc kinh doanh chñ yÕu cña Tæng c«ng ty kÓ tõ n¨m 1995. VINACONEX ®· thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ c«ng t¸c x©y l¾p ë c¸c lÜnh vùc: d©n dông, c«ng céng, c«ng nghiÖp, giao th«ng, truyÒn t¶i ®iÖn, viÔn th«ng, cÊp tho¸t n­íc, xö lý m«i tr­êng, thuû lîi vµ thiÕt kÕ c¸c lo¹i c«ng tr×nh víi kü thuËt chuyªn ngµnh kh¸c nhau, qui m« lín trong vµ ngoµi n­íc... Ngµy nay VINACONEX ®­îc biÕt ®Õn nh­ mét trong nh÷ng Tæng c«ng ty hµng ®Çu vÒ x©y l¾p ë ViÖt Nam, ngµy cµng kh¼ng ®Þnh ®­îc vÞ thÕ, kh¶ n¨ng vµ uy tÝn cña m×nh trong ®iÒu kiÖn thÞ tr­êng c¹nh tranh gay g¾t. VINACONEX hµng n¨m ®· thi c«ng hµng ngh×n c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, trong ®ã cã nhiÒu c«ng tr×nh lín, ®ßi hái kü, mü thuËt cao, phøc t¹p thuéc nhiÒu chuyªn ngµnh kh¸c nhau nh­: c«ng nghiÖp, d©n dông, giao th«ng thuû lîi, cÊp, tho¸t n­íc, c¬ së h¹ tÇng kÜ thuËt kh¸c, ®iÓn h×nh nh­: c¸c nhµ m¸y xi - m¨ng c«ng suÊt lín, nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn, nhµ m¸y ph©n ®¹m...; ph¸t triÓn c¸c ®« thÞ míi cã quy ho¹ch, kiÕn tróc ®ång bé theo tiªu chuÈn quèc tÕ, c¸c cao èc, côm biÖt thù ë c¸c thµnh phè lín, tæ hîp §¹i sø qu¸n, Trung t©m b¸o chÝ, c¸c kh¸ch s¹n quèc tÕ cao cÊp; Dù ¸n cÊp n­íc Hµ néi, c¸c nhµ m¸y n­íc, c¸c dù ¸n tho¸t n­íc Hµ néi, c¸c c«ng tr×nh giao th«ng... ë n­íc ngoµi, Tæng c«ng ty ®· thi c«ng nhiÒu c«ng tr×nh nh­: §¹i häc Tæng hîp ORAN cña Angieri, ®­êng xe ®iÖn ngÇm vµ nhµ m¸y ®iÖn nguyªn tö ë Bungari, c¸c nhµ m¸y, bÖnh viÖn, tr­êng häc t¹i Liªn - X« (Cò) vµ Liªn bang Nga, §¹i häc quèc gia vµ bÖnh viÖn ë thñ ®« Viªn - ch¨n (Lµo). 1.2. VÒ xuÊt khÈu lao ®éng Ngµy nay VINACONEX ®­îc biÕt ®Õn nh­ lµ mét doanh nghiÖp hµng ®Çu cña ViÖt Nam trong lÜnh vùc xuÊt khÈu lao ®éng. ChØ trong vßng 10 n¨m gÇn ®©y, VINACONEX ®· ®­a trªn 50.000 ng­êi ®i lµm viÖc ë trªn 20 n­íc trªn thÕ giíi nh­ c¸c n­íc ë Trung §«ng, Libya,Ir¾c, Kuwait, B¾c Phi, NhËt, Hµn Quèc, Singapore,... trong sè ®ã bao gåm: kü s­, ®éi tr­ëng, c«ng nh©n cã nghÒ, lao ®éng phæ th«ng, thùc tËp sinh,... Uy tÝn cña VINACONEX t¹i c¸c thÞ tr­êng nãi trªn ngµy cµng ®­îc n©ng cao vµ do ®ã, ngµy cµng cã nhiÒu h·ng ®Õn hîp t¸c víi VINACONEX trong viÖc yªu cÇu cung cÊp nh©n lùc cho hä. C«ng t¸c t¹o nguån lao ®éng phôc vô cho xuÊt khÈu cña VINACONEX liªn quan chÆt chÏ víi chiÕn l­îc ®µo t¹o, ®Þnh h­íng theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng. VINACONEX ®· ®Çu t­ më réng vµ n©ng cÊp hÖ thèng tr­êng häc, thiÕt bÞ ph­¬ng tiÖn phôc vô ®µo t¹o, ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao cña kh¸ch hµng vÒ sè l­îng còng nh­ chÊt l­îng, phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. 1.3. Kinh doanh xuÊt nhËp khÈu vµ ®Çu t­ ph¸t triÓn Kinh doanh xuÊt nhËp khÈu còng lµ mét trong nh÷ng lÜnh vùc ho¹t ®éng chÝnh cña VINACONEX, víi m¹ng l­íi b¸n hµng réng kh¾p thÕ giíi, cã uy tÝn vµ hiÖu qu¶. LÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu cña VINACONEX ngµy cµng ®­îc më réng, ho¹t ®éng vµ t¨ng tr­ëng cña nã g¾n chÆt víi ho¹t ®éng vµ sù t¨ng tr­ëng chung cña c¸c lÜnh vùc kinh doanh kh¸c cña VINACONEX. Kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu trung b×nh hµng n¨m cña VINACONEX t¨ng xÊp xØ 20%. §Èy m¹nh ®Çu t­ vµo c¸c lÜnh vùc träng ®iÓm cña nÒn kinh tÕ ®ang lµ chiÕn l­îc ­u tiªn sè mét cho sù ph¸t triÓn l©u dµi cña VINACONEX. §ång thêi, cïng víi viÖc s¾p xÕp vµ ®æi míi doanh nghiÖp, sÏ t¹o c¬ së nÒn t¶ng vµ héi ®ñ c¸c yÕu tè cho sù h×nh thµnh mét tËp ®oµn ®a doanh v÷ng m¹nh. VINACONEX sÏ ®ãn ®Çu ®­îc c¸c thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ, khoa häc qu¶n lý tiªn tiÕn cña thêi ®¹i, khi mµ kinh tÕ tri thøc ®· trë thµnh cèt yÕu cho sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ toµn cÇu. C¸c lÜnh vùc mµ VINACONEX ®ang tËp trung ®Çu t­ lµ: ph¸t triÓn ®« thÞ, bÊt ®éng s¶n, c¸c c«ng tr×nh h¹ tÇng kü thuËt, s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ vËt liÖu x©y dùng, th­¬ng m¹i, c«ng nghÖ cao, v.v... VINACONEX ®· vµ ®ang hîp t¸c víi c¸c tr­êng ®¹i häc trong n­íc vµ n­íc ngoµi, c¸c c«ng ty quèc tÕ cã uy tÝn trong lÜnh vùc t­ vÊn thiÕt kÕ. HiÖn nay, Tæng c«ng ty lµ mét ®¬n vÞ lín m¹nh, cã nhiÒu c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn bao gåm 42 c«ng ty 100% vèn Nhµ n­íc; 19 c«ng ty cæ phÇn do Tæng c«ng ty gi÷ cæ phÇn chi phèi; 10 c«ng ty cã vèn gãp cña Tæng c«ng ty trong ®ã cã 2 c«ng ty liªn doanh lµ C«ng ty liªn doanh VINATA VINACONEX (ViÖt Nam) - TAISEI (NhËt B¶n) vµ Liªn doanh VIKOWA VINACONEX (ViÖt Nam) - KOLON (Hµn Quèc); Tæng c«ng ty cã 7 v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i n­íc ngoµi gåm c¸c n­íc : Hµn Quèc, Lybia, Nga, §µi Loan, Malaysia, CH SÐc, NhËt. 2. C¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng chÝnh cña Tæng c«ng ty VINACONEX X©y l¾p T­ vÊn ®Çu t­, qui ho¹ch, kh¶o s¸t, thiÕt kÕ XuÊt nhËp khÈu: M¸y mãc, thiÕt bÞ, vËt t­ x©y dùng, c¸c lo¹i hµng ho¸ kh¸c... XuÊt khÈu lao ®éng S¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ vËt liÖu x©y dùng Kh¸ch s¹n vµ du lÞch DÞch vô b¶o hiÓm, tµi chÝnh §Çu t­: Ph¸t triÓn ®« thÞ míi vµ bÊt ®éng s¶n Trung t©m th­¬ng m¹i vµ dÞch vô tæng hîp Khu c«ng nghiÖp, h¹ tÇng kÜ thuËt §Çu t­ S¶n xuÊt c«ng nghiÖp vµ vËt liÖu x©y dùng. II/ Thùc tr¹ng ho¹t ®éng XNK hµng ho¸ trong nh÷ng n¨m qua Víi gÇn 40 n¨m ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn, Tæng c«ng ty VINACONEX ngµy cµng lín m¹nh. §Æc biÖt tõ khi ®­îc thµnh lËp l¹i trªn c¬ së tæ chøc s¾p xÕp l¹i c¸c ®¬n vÞ cña Tæng c«ng ty XNK x©y dùng ViÖt Nam vµ mét sè ®¬n vÞ trùc thuéc Bé X©y dùng, ho¹t ®éng d­íi h×nh thøc Tæng c«ng ty 90. Tæng c«ng ty ®· lµ mét doanh nghiÖp hµng ®Çu trong lÜnh vùc x©y dùng. *B¶ng 1 : KÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña Tæng c«ng ty(n¨m 2002 - 2004) §¬n vÞ : TØ ®ång N¨m ChØ tiªu 2002 2003 2004 1. Tæng gi¸ trÞ s¶n l­îng 1767 1780 1948 - GT KD XNK hµng ho¸ 436 462 455 2. Tæng doanh thu 779 925 983 3. Nép ng©n s¸ch 65 70 75 Nguån : TrÝch b¸o c¸o t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch hµng n¨m (2002 - 2004) Qua b¶ng trªn ta thÊy, gi¸ trÞ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ cã ®ãng gãp rÊt lín vµo gi¸ trÞ tæng s¶n l­îng cña Tæng c«ng ty hµng n¨m. Cô thÓ, n¨m 2002 ®¹t 436 tØ ®ång, chiÕm 24,67% tæng gi¸ trÞ s¶n l­îng, n¨m 2003 ®¹t 462 tØ ®ång chiÕm 25,96% tæng gi¸ trÞ s¶n l­îng,, n¨m 2004 ®¹t 455 tØ ®ång ®¹t 23,36% tæng gi¸ trÞ s¶n l­îng. Tæng doanh thu cña c«ng ty lu«n t¨ng ®Òu qua c¸c n¨m. Cã ®­îc kÕt qu¶ nh­ vËy mét phÇn do ho¹t ®éng kinh doanh xu©t nhËp khÈu, nh­ng chu yÕu do ho¹t ®éng x©y l¾p. Gi¸ trÞ s¶n l­îng x©y l¾p cao, nhiÒu c«ng tr×nh quèc tÕ ®­îc thùc hiÖn nh­ : X©y dùng tr­êng §¹i häc §ång §éc, bÖnh viÖn Sethairath t¹i Viªn ch¨n - Lµo... C¸c c«ng tr×nh lín trong n­êc nh­ : Nhµ m¸y xi m¨ng Nghi S¬n, Tr¹m ph©n phèi xi m¨ng HiÖp Ph­íc, c«ng tr×nh thuû lîi T©n chi, c«ng tr×nh cÇu BÕn Hå b¾c qua s«ng §uèng,... TÊt c¶ c¸c c«ng tr×nh lín nµy ®Òu mang l¹i lîi nhuËn cho Tæng c«ng ty. Tæng c«ng ty lu«n thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô ®èi víi nhµ n­íc, c¸c kho¶n nép ng©n s¸ch ®­îc hoµn thµnh hµng n¨m, tr¸nh nî ®äng n¨m nµy qua n¨m kh¸c. §Ó phôc vô nhu cÇu trong n­íc, ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña Tæng c«ng ty ®· tËn dông lîi thÕ cña m×nh, h­íng vµo c¸c mÆt hµng chñ yÕu trong lÜnh vùc x©y dùng. C¸c mÆt hµng nhËp khÈu cña Tæng c«ng ty gåm: - NhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ x©y dùng. - NhËp khÈu nguyªn vËt liÖu x©y dùng. - NhËp khÈu hµng ®iÖn d©n dông. - NhËp khÈu xe m¸y. - NhËp khÈu mét sè mÆt hµng kh¸c C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu gåm : - Xi m¨ng, g¹ch Granit (sang Lµo) - ChÊt tÈy röa (sang NhËt B¶n) - §¸ xÎ, ®¸ Marble (sang Singapore) *B¶ng 2 : Kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu cña Tæng c«ng ty (n¨m 2002 - 2004) §¬n vÞ : USD N¨m 2002 2003 2004 Kim ng¹ch NK 27.502.356 29.108.406 28.516.156 Kim ng¹ch XK 92.580 132.100 281.312 Tæng KN XNK 27.594.936 29.240.506 28.797.468 Nguån: TrÝch b¸o c¸o tæng kÕt n¨m (2002 - 2004) Qua b¶ng trªn ta thÊy, kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu chñ yÕu do ho¹t ®éng nhËp khÈu mang l¹i, kim ng¹ch xuÊt khÈu chiÕm tØ träng rÊt nhá. Tuy nhiªn, Tæng c«ng ty ®ang chó träng vµo ho¹t ®éng xuÊt khÈu, t¨ng c­êng xuÊt khÈu c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu x©y dùng sang Lµo, Singapore vµ NhËt B¶n nªn kim ng¹ch xuÊt khÈu ®· dÇn ®¹t ®­îc chuyÓn biÕn qua tõng n¨m. Kim ng¹ch nhËp khÈu n¨m nµo còng chiÕm trªn 90% tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu. 1. Ho¹t ®éng nhËp khÈu t¹i Tæng c«ng ty VINACONEX NhËp khÈu hµng ho¸ lµ mét m¶ng kh¸ lín trong sè c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña Tæng c«ng ty VINACONEX. V× vËy ®Ó xem xÐt ®¸nh gi¸ mét c¸ch chi tiÕt, tØ mØ thËt khã. Ta chØ ®i ph©n tÝch mét sè mÆt chÝnh sau : 1.1. VÒ thÞ tr­êng nhËp khÈu Trong kinh doanh nãi chung vµ ho¹t ®éng nhËp khÈu nãi riªng, viÖc t×m kiÕm thÞ tr­êng lµ vÊn ®Ò rÊt quan träng, ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng kinh doanh ®­îc diÔn ra liªn tôc, ®¹t hiÖu qu¶ cao. Kinh doanh v­ît ra khái ph¹m vi biªn giíi quèc gia th× viÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng cµng trë nªn phøc t¹p. Trong nh÷ng n¨m võa qua, Tæng c«ng ty VINACONEX ®· lu«n cè g¾ng trong viÖc t×m kiÕm vµ lùa chän thÞ tr­êng. Tõ khi n­íc ta chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, ®Æc biÖt tõ khi gia nhËp khèi ASEAN th× mèi quan hÖ cña Tæng c«ng ty víi c¸c thÞ tr­êng ngµy cµng më réng vµ g¾n bã, thuËn lîi h¬n trong ho¹t ®éng kinh doanh. Nh×n chung thÞ tr­êng nhËp khÈu cña Tæng c«ng ty cã xu h­íng t¨ng qua c¸c n¨m (kho¶ng 10% mét n¨m). Nh÷ng thÞ tr­êng th­êng xuyªn nh­ NhËt b¶n, Hµn Quèc,... cã gi¸ trÞ kim ng¹ch lín vµ chiÕm tØ träng ngµy cµng cao. Cïng mét lo¹i hµng ho¸ nh­ nhau nh­ng Tæng c«ng ty ®· cã xu h­íng nhËp ë nhiÒu n­íc kh¸c nhau víi chÊt l­îng vµ gi¸ c¶ kh¸c nhau nh»m ®¸p øng nhu cÇu ®a d¹ng trong n­íc. HiÖn nay Tæng c«ng ty cã quan hÖ b¹n hµng víi h¬n 13 n­íc trªn thÕ giíi, mçi n­íc ®Òu ph¸t huy thÕ m¹nh riªng víi tõng mÆt hµng nhËp khÈu. ThÞ tr­êng Hµn Quèc vµ NhËt B¶n vÉn lµ thÞ tr­êng nhËp khÈu chÝnh cña Tæng c«ng ty trong nh÷ng n¨m qua. Ta h·y ®i ph©n tÝch kim ng¹ch nhËp khÈu cña hai thÞ tr­êng nµy : *B¶ng 3 : Kim ng¹ch nhËp khÈu theo thÞ tr­êng (2002 - 2004) N¨m 2002 2003 2004 ChØ tiªu ThÞ Tr­êng Kim Ng¹ch (USD) TØ Träng (%) Kim Ng¹ch (USD) TØ Träng (%) Kim Ng¹ch (USD) TØ Träng (%) NhËt B¶n 12.053.113 42,83 13.651.431 46,89 14.036.042 49,22 Hµn Quèc 1.468.904 5,34 5.473.341 18,8 10.620.364 37,24 C¸c thÞ tr­êng kh¸c 13.980.339 51,83 9.983.634 34,31 3.859.750 13,54 Tæng 27.502.356 100 29.108.406 100 28.516.156 100 Nguån : TrÝch b¸o c¸o tæng kÕt hµng XNK hµng n¨m(2002 -2004) Qua b¶ng trªn ta thÊy, kim ng¹ch nhËp khÈu tõ thÞ tr­êng NhËt B¶n chiÕm ®a sè qua c¸c n¨m. N¨m 2002, kim ng¹ch nhËp khÈu tõ thÞ tr­êng NhËt B¶n lµ 12.053.113 USD chiÕm 42,83% trong tæng kim ng¹ch nhËp khÈu n¨m 2002. Sang n¨m 2003, kim ng¹ch nhËp khÈu tõ thÞ tr­êng nµy lµ 13.651.431 USD chiÕm 46,89% tæng kim ng¹ch nhËp khÈu n¨m 2003 vµ t¨ng 4,06% so víi n¨m 2002. N¨m 2004, thÞ tr­êng NhËt b¶n vÉn ®­îc khai th¸c nguån hµng cho nªn gi¸ trÞ kim ng¹ch nhËp khÈu vÉn ®¹t ë møc cao lµ 14.036.042 USD chiÕm 49,22% tæng kim ng¹ch nhËp khÈu n¨m 2004 vµ t¨ng 2,33% so n¨m 2003, t¨ng 6,39% so n¨m 2002. ThÞ tr­êng NhËt b¶n cung cÊp chñ yÕu c¸c lo¹i m¸y mãc thiÕt bÞ vµ nguyªn vËt liÖu x©y dùng. Trong t­¬ng lai thÞ tr­êng NhËt B¶n vÉn lµ thÞ tr­êng truyÒn thèng cña tæng c«ng ty, khai th¸c c¸c chñng lo¹i mÆt hµng nh­ : thiÕt bÞ thi c«ng, thang m¸y, cÈu th¸p. thÐp x©y dùng,... §èi víi thÞ tr­êng Hµn Quèc kim ng¹ch nhËp khÈu tõ thÞ tr­êng nµy vÉn tiÕp tôc t¨ng qua mÊy n¨m gÇn ®©y. N¨m 2002, thÞ tr­êng nµy chØ chiÕm tØ träng lµ 5,34% víi gi¸ trÞ kim ng¹ch nhËp khÈu lµ 1.468.904 USD. Nh­ng ®Õn n¨m 2003, tØ träng t¨ng vät lªn chiÕm 18,8% víi kim ng¹ch nhËp khÈu lµ 5.473.341 USD, gi¸ trÞ kim ng¹ch t¨ng 352% so n¨m 2002. §Õn n¨m 2004 kim ng¹ch nhËp khÈu ®¹t 10.620.364 USD chiÕm 37,24% tØ träng kim ng¹ch c¶ n¨m. MÆc dï tèc ®é t¨ng kim ng¹ch nhËp khÈu n¨m 2004 so víi 2003 thÊp h¬n 2003 so víi 2002 nh­ng tèc ®é t¨ng kim ng¹ch nhËp khÈu vÉn rÊt nhanh. 1.2 VÒ mÆt hµng nhËp khÈu MÆt hµng nhËp khÈu cña Tæng c«ng ty chiÕm phÇn lín lµ m¸y mãc thiÕt bÞ x©y dùng vµ nguyªn vËt liÖu x©y dùng. M¸y mãc thiÕt bÞ x©y dùng th­êng lµ nh÷ng d©y chuyÒn s¶n xuÊt, nh÷ng m¸y mãc cã gi¸ trÞ lín nh­ng l¹i nhËp víi sè l­îng nhá nªn kim ng¹ch nhËp khÈu cña mÆt hµng m¸y mãc thiÕt bÞ th­êng nhá h¬n nguyªn vËt liÖu. Nh÷ng chñng lo¹i mÆt hµng thuéc nguyªn vËt liÖu th­êng cã gi¸ trÞ thÊp h¬n nh­ng l¹i ®­îc nhËp víi sè l­îng lín nªn mÆt hµng nguyªn vËt liÖu vÉn chiÕm tØ träng cao h¬n. *B¶ng 4 : Kim ng¹ch nhËp khÈu theo mÆt hµng (2002 - 2004) N¨m 2002 2003 2004 ChØ tiªu MÆt hµng Kim Ng¹ch (USD) TØ Träng (%) Kim Ng¹ch (USD) TØ Träng (%) Kim Ng¹ch (USD) TØ Träng (%) M¸y mãc thiÕt bÞ 16.365.271 59,51 15.397.075 52,89 8.314.301 29,12 Nguyªn vËt liÖu 9.770.372 35,53 12.126.124 41,66 18.520.334 64,95 C¸c mÆt hµng kh¸c 1.366.713 4,96 1.585.207 5,45 1.681.521 5,93 Tæng 27.502.356 100 29.108.406 100 28.516.156 100 Nguån : TrÝch b¸o c¸o tæng kÕt hµng XNK hµng n¨m(2002 -2004) Cô thÓ, n¨m 2002 gi¸ trÞ kim ng¹ch nhËp khÈu cña mÆt hµng m¸y mãc thiÕt bÞ lµ 16.365.271 USD chiÕm tØ träng 59,51%. Nh­ng n¨m 2003 kim ng¹ch nhËp khÈu cña mÆt hµng nµy chØ cßn 15.397.075 USD chiÕm 52,89%. Vµ n¨m 2004 kim ng¹ch nhËp khÈu lµ 8.314.301 USD chiÕm 29,12% kim ng¹ch nhËp khÈu c¶ n¨m vµ gi¶m 23,77% so n¨m 2003. Kim ng¹ch nhËp khÈu hµng nguyªn vËt liÖu x©y dùng lu«n t¨ng lªn theo c¸c n¨m. Kim ng¹ch n¨m 2002 lµ 9.770.372 USD chiÕm 35,53% , n¨m 2003 lµ 12.126.124 USD chiÕm 41,66% . Do nhu cÇu x©y dùng cao nªn nhu cÇu vÒ nguyªn vËt liÖu x©y dùng lín, kim ng¹ch nhËp khÈu nguyªn vËt liÖu x©y dùng n¨m 2004 lµ 18.520.334 USD chiÕm 64,95% c¶ n¨m. Bªn c¹nh hai mÆt hµng cã gi¸ trÞ kim ng¹ch nhËp khÈu cao ë trªn th× hµng ®iÖn d©n dông vµ hµng xe m¸y, vµ c¸c mÆt hµng kh¸c cã gi¸ trÞ nhËp khÈu nhá. Nãi chung, ho¹t ®éng kinh doanh nhËp khÈu cña Tæng c«ng ty trong nh÷ng n¨m qua tuy gÆp nhiÒu khã kh¨n nh­ng víi sù phÊn ®Êu nç lùc hÕt m×nh cña Ban l·nh ®¹o vµ toµn thÓ c«ng nh©n viªn Tæng c«ng ty nªn ®· ®¹t ®­îc nhiÒu kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ. Gãp phÇn t¹o ra sù t¨ng tr­ëng kh«ng ngõng cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®ang trong thêi kú héi nhËp nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Ch­¬ng III Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn ho¹t ®éng nhËp khÈu hµng ho¸ t¹i Tæng C«ng ty VINACONEX Kinh doanh xuÊt nhËp khÈu lµ ho¹t ®éng phæ biÕn cña mäi nÒn kinh tÕ. §èi víi ViÖt Nam, ho¹t ®éng nµy chØ thùc sù khëi s¾c tõ khi chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ sang c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ N­íc. C¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ®· ®em l¹i nh÷ng lîi Ých to lín cho nÒn kinh tÕ. Hä lµ nh÷ng ng­êi trung gian lµ cÇu nèi gi÷a ng­êi mua trong n­íc vµ ng­êi b¸n n­íc ngoµi. §Ó lµm tèt nhiÖm vô nµy cÇn cã sù hoµn thiÖn vµ phèi hîp gi÷a c¸c chÝnh s¸ch víi nhau. 1. §èi víi Tæng C«ng ty 1.1 Hoµn thiÖn nghiÖp vô xuÊt nhËp khÈu §èi víi mét doanh nghiÖp tham gia kinh doanh xuÊt nhËp khÈu th× ®éi ngò c¸n bé ph¶i cã ®ñ tr×nh ®é kinh doanh ký kÕt thùc hiÖn hîp ®ång ngo¹i th­¬ng, ®ã kh«ng nh÷ng lµ ®iÒu kiÖn gióp doanh nghiÖp ®øng v÷ng trªn thÞ tr­êng mµ cßn lµ yªu cÇu tèi thiÓu ®Ó doanh nghiÖp ®­îc cÊp giÊy phÐp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. §èi víi Tæng C«ng ty VINACONEX ®iÒu kiÖn trªn lµ b×nh th­êng bëi v× 100% c¸n bé cña C«ng ty cæ phÇn kinh doanh VINACONEX ®Òu cã tr×nh ®é §¹i häc vµ ®­îc ®µo t¹o theo ®óng nghiÖp vô chuyªn m«n. Tuy nhiªn, ®iÒu quan träng chÝnh lµ viÖc vËn dông nh÷ng kiÕn thøc nghiÖp vô ngo¹i th­¬ng vµo thùc tÕ ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. ViÖc lµm thñ tôc xuÊt nhËp khÈu lµ mét viÖc th­êng xuyªn lÆp ®i lÆp l¹i, chÝnh v× vËy nªn ph©n c«ng cho mét bé phËn chuyªn vÒ viÖc lo thñ tôc giÊy tê nh­ thÕ hä sÏ cã ®iÒu kiÖn quen víi c«ng viÖc, víi c¸c c¬ quan chøc n¨ng vµ sÏ ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n. Bé phËn lo thñ tôc giÊy tê cÇn th­êng xuyªn trau dåi nghiÖp vô ngo¹i th­¬ng, kÞp thêi n¾m b¾t nh÷ng v¨n b¶n chÝnh s¸ch míi cña ChÝnh phñ cã liªn quan ®Õn hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu. 1.2 T¨ng c­êng kªt hîp c¸c ph­¬ng thøc nhËp khÈu Ph­¬ng thøc nhËp khÈu ë Tæng C«ng ty ch­a ®a d¹ng, chñ yÕu lµ nhËp tù doanh vµ uû th¸c. §Ó t¨ng kim ng¹ch nhËp khÈu Tæng C«ng ty nªn kÕt hîp nhiÒu ph­¬ng thøc kh¸c nhau ®Æc biÖt lµ ph­¬ng thøc nhËp khÈu liªn doanh nh»m tËn dông vèn gãp cña c¸c bªn liªn doanh ®Ó kh«ng bá lì c¬ héi nhÊt lµ c¸c hîp ®ång lín trong ®iÒu kiÖn Tæng C«ng ty ®ang thiÕu vèn l­u ®éng. HoÆc sö dông ph­¬ng thøc nhËp khÈu hµng ®æi hµng ®Ó võa xuÊt ®­îc hµng trong n­íc ra n­íc ngoµi võa nhËp ®­îc hµng m×nh cÇn ®Ó thu l·i kÐp. Kim ng¹ch c¶ xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu ®Òu t¨ng lªn. ViÖc ®Èy m¹nh c¸c ph­¬ng thøc nhËp khÈu sÏ t¹o cho Tæng C«ng ty khai th¸c tèt nguån hµng ®ång thêi t¹o ra sù liªn kÕt gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong vµ ngoµi n­íc víi Tæng C«ng ty ngµy cµng ®­îc cñng cè vµ ph¸t triÓn v÷ng m¹nh. 1.3 Thµnh lËp phßng chøc n¨ng Marketing cña Tæng C«ng ty Sù vËn ®éng cña c¬ chÕ thÞ tr­êng ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp tham gia ph¶i cã sù nhanh nh¹y trong mäi ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. Tæng C«ng ty VINACONEX thiÕu h¼n mét bé phËn chøc n¨ng chuyªn phô tr¸ch vÒ Marketing. Nh÷ng vÊn ®Ò vÒ thÞ tr­êng ®Òu do phßng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ®¶m nhiÖm. §iÒu nµy tá ra kh«ng phï hîp v× c¸c chuyªn viªn võa ph¶i thùc hiÖn ho¹t ®éng kinh doanh võa ph¶i nghiªn cøu thÞ tr­êng. Tr­íc nh÷ng diÔn biÕn thÞ tr­êng ngµy cµng phøc t¹p nh­ hiÖn nay ®ßi hái Tæng C«ng ty ph¶i cã mét bé phËn chuyªn tr¸ch vÒ thÞ tr­êng ®Ó tæ chøc vµ qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng Marketing. Chøc n¨ng chÝnh cña phßng Marketing sÏ lµ tæng hîp vµ xö lý c¸c nguån th«ng tin liªn quan ®Õn thÞ tr­êng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cña Tæng C«ng ty. §Ó ho¹t ®éng cña phßng Marketing ®¹t hiÖu qu¶ cao cÇn cã sù phèi hîp thu thËp th«ng tin tõ c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn trong n­íc vµ n­íc ngoµi. 1.4 §µo t¹o båi d­ìng c¸n bé Trong c¬ chÕ chuyÓn ®æi, c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc th­êng xuyªn cã nh÷ng thay ®æi trong chÝnh s¸ch, luËt ph¸p, nghÞ ®Þnh, nghÞ quyÕt ra ®êi ®Ó qu¶n lý vµ h­íng dÉn c¸c ho¹t ®éng ë doanh nghiÖp. C¸c th«ng t­ h­íng dÉn nhiÒu khi còng th­êng xuyªn thay ®æi cho phï hîp víi t×nh h×nh kinh tÕ. T×nh tr¹ng nµy kh«ng nh÷ng lµm cho Tæng C«ng ty VINACONEX mµ cßn lµm cho c¸c doanh nghiÖp kh¸c khã kh¨n v× kh«ng theo kÞp sù thay ®æi ®ã. V× vËy ®Ó phôc vô cho ho¹t ®éng kinh doanh, c¸c c¸n bé cña Tæng C«ng ty ph¶i tù nghiªn cøu trong qu¸ tr×nh c«ng t¸c ®Ó am hiÓu vµ ph©n tÝch ®óng ®¾n c¸c vÊn ®Ò luËt ph¸p trong kinh doanh. Tæng C«ng ty nªn cho c¸c c¸n bé cña C«ng ty cæ phÇn kinh doanh tham gia c¸c líp häc ng¾n h¹n vÒ c¸c vÊn ®Ò míi nh­ : Th­¬ng m¹i ®iÖn tö, hoµ m¹ng Internet, thÞ tr­êng chøng kho¸n,... vµ c¸c vÊn ®Ò vÒ luËt ph¸p trong n­íc còng nh­ quèc tÕ do c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc, c¸c tæ chøc kinh tÕ lín hay c¸c tr­êng §¹i häc gi¶ng d¹y. ViÖc tæ chøc cho c¸n bé ®i häc cã thÓ tèn kÐm chi phÝ nh­ng sÏ mang l¹i hiÖu qu¶ l©u dµi, kh«ng chØ t¨ng kh¶ n¨ng hiÓu biÕt vÒ kinh tÕ x· héi nãi chung vµ hiÓu biÕt vÒ nghiÖp vô nãi riªng mµ cßn t¹o ra t©m lý tèt trong c«ng t¸c cña c¸n bé. 1.5 T¹o ®éng c¬ lµm viÖc cho c¸n bé Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng nh­ hiÖn nay, kh¸ch hµng lµ "th­îng ®Õ" v× vËy khi cã yªu cÇu cña hä, c¸c c¸n bé cña C«ng ty cæ phÇn kinh doanh ph¶i lµm viÖc hÕt m×nh. Cã khi hä lµm viÖc 9 - 10h/ngµy nh­ng tÊt c¶ ®Òu rÊt h¨ng say c«ng viÖc v× môc tiªu x©y dùng Tæng C«ng ty lín m¹nh. Tuy nhiªn mét biÖn ph¸p qu¶n lý nh©n sù tèt ph¶i lµ biÖn ph¸p kÕt hîp ®­îc gi÷a lîi Ých chung vµ lîi Ých riªng, khuyÕn khÝch ®­îc c¶ lîi Ých vÒ vËt chÊt lÉn tinh thÇn. Do ®ã ®Ó ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao h¬n n÷a trong c«ng viÖc, Tæng C«ng ty cÇn ph¶i cã chÝnh s¸ch th­ëng ph¹t râ rµng, cÇn cho c¸n bé thÊy r»ng ngoµi l­¬ng ra, c¸c thµnh viªn sÏ cã thªm thu nhËp nÕu doanh thu cña Tæng C«ng ty cao vµ cã lîi nhuËn sau khi ®· h¹ch to¸n ®Çy ®ñ vµ lµm nghÜa vô ®èi víi Nhµ n­íc. NÕu mét c¸n bé thùc hiÖn ®­îc mét hîp ®ång lín cã hiÖu qu¶ th× còng nªn trÝch mét phÇn lîi nhuËn ®Ó th­ëng cho ng­êi ®ã. Sau nh÷ng ngµy lµm viÖc c¨ng th¼ng, vÊt v¶, mçi n¨m nªn tæ chøc 1 - 2 lÇn cho c¸n bé ®i nghØ m¸t, ®i ch¬i tËp thÓ ®Ó nghØ ng¬i vµ t¸i t¹o søc lao ®éng, h¬n n÷a t¹o ra m«i tr­êng víi sù quan hÖ mËt thiÕt gÇn gòi gi÷a c¸c thµnh viªn vµ gi÷a cÊp trªn víi cÊp d­íi. 2. KiÕn nghÞ víi Nhµ n­íc Dùa trªn quan ®iÓm chung hiÖn nay lµ kinh doanh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý vµ ®iÒu tiÕt vÜ m« cña Nhµ n­íc, ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho Tæng C«ng ty ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng cña m×nh trong ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, Nhµ n­íc nªn ®­a ra mét sè biÖn ph¸p c¬ b¶n sau: 2.1 Hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu Cho ®Õn nay mÆc dï ®· cè g¾ng nhiÒu ®Ó dÇn dÇn hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu nh­ng vÉn cßn nhiÒu tån t¹i do nguyªn nh©n kh¸ch quan vµ chñ quan. C¸c ®iÒu chØnh vÒ c¬ chÕ qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu tá ra thiÕu chiÕn l­îc l©u dµi, hÇu hÕt c¸c mÆt qu¶n lý ®Òu cã h¹n chÕ. - VÒ thñ tôc hµnh chÝnh : Thñ tôc hµnh chÝnh ®«i khi cßn rÊt r­êm rµ, cø ph¶i ch¹y hÕt c¬ quan nµy ®Õn c¬ quan kh¸c. §Æc biÖt lµ thñ tôc kiÓm tra hå s¬ cña h¶i quan ®· lµm mÊt ®i tÝnh chñ ®éng trong kinh doanh cña Tæng C«ng ty, th­êng bÞ sai ph¹m víi kh¸ch hµng trong thêi gian giao nhËn hµng lµm ¶nh h­ëng ®Õn uy tÝn cña Tæng C«ng ty ®èi víi kh¸ch hµng, h¬n n÷a mÊt ®i c¬ héi kinh doanh nhÊt lµ trong c¬ chÕ thÞ tr­êng hiÖn nay. CÇn ph¶i gi¶n tiÖn thñ tôc hµnh chÝnh ®Ó rót ng¾n thêi gian thùc hiÖn hîp ®ång tõ ®ã t¨ng nhanh vßng quay cña vèn, t¨ng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh. - VÒ thuÕ nhËp khÈu : §iÒu chØnh l¹i thuÕ nhËp khÈu nh­ gi¶m dÇn thuÕ suÊt vµ gi¶m bít møc thuÕ. NhÊt lµ ®èi víi c¸c thiÕt bÞ thi c«ng c«ng tr×nh, hoµn thiÖn biÓu thuÕ cô thÓ, chÝnh x¸c cho tõng lo¹i mÆt hµng nhËp khÈu ®Ó Tæng C«ng ty cã thÓ x©y dùng kÕ ho¹ch kinh doanh cña m×nh mét c¸ch chñ ®éng, kh«ng bÞ ®éng bëi thuÕ nhËp khÈu lu«n biÕn ®æi. H¬n n÷a c¸c mÆt hµng m¸y mãc thiÕt bÞ mµ Tæng C«ng ty ®ang nhËp lµ c¸c mÆt hµng trong n­íc ch­a s¶n xuÊt ®­îc do vËy cÇn cã chÝnh s¸ch ­u ®·i nh»m t¹o thu©n lîi cho ho¹t ®éng nhËp khÈu nµy, gãp phÇn ®¸p øng nhu cÇu s¶n xuÊt, x©y l¾p trong n­íc trong qua tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. 2.2. §Çu t­ ph¸t triÓn ngµnh vËn t¶i (®Æc biÖt lµ vËn t¶i biÓn) HiÖn nay c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam chñ yÕu nhËp khÈu b»ng gi¸ CIF, nh­êng quyÒn thuª tµu vµ mua b¶o hiÓm cho bªn b¸n. ViÖc mua b¶o hiÓm cho hµng nhËp khÈu kh«ng cßn khã kh¨n v× b©y giê ngoµi c¸c c«ng ty b¶o hiÓm trong n­íc ®· cã c¸c c«ng ty b¶o hiÓm cña n­íc ngoµi ho¹t ®éng ë ViÖt Nam. Doanh nghiÖp sÏ tiÕn dÇn ®Õn nhËp khÈu theo gi¸ CFR, råi ®Õn FOB ®Ó ®­îc quyÒn thuª tµu vµ mua b¶o hiÓm. VÊn ®Ò lµ ë chç Nhµ n­íc cÇn ®Çu t­ cho ®éi tµu ph¸t triÓn, s¶n xuÊt ra c¸c con tµu cã t¶i träng lín ®ñ søc ®i ®­êng dµi vµ vËn chuyÓn hµng ho¸ nhËp khÈu b»ng ®­êng biÓn. Lµm ®­îc nh­ vËy, kh«ng chØ cã Tæng c«ng ty VINACONEX mµ c¸c doanh nghiÖp kh¸c còng sÏ thu ®­îc hiÖu qu¶ cao h¬n rÊt nhiÒu ®ång thêi mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cho ®Êt n­íc. 2.3. §µo t¹o c¸n bé kü thuËt chuyªn gia c«ng nghÖ ViÖc nhËp khÈu vËt t­, thiÕt bÞ x©y dùng cña Tæng c«ng ty lµ mÆt hµng quan träng, phôc vô ®¾c lùc cho c«ng cuéc ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc. Do vËy nªn cã chÝnh s¸ch ­u tiªn h¬n n÷a trong viÖc nhËp khÈu mÆt hµng nµy. V× mÆt hµng nµy th­êng sö dông vèn løn, hay x¶y ra rñi ro vÒ kü thuËt. Bªn c¹nh ®ã viÖc nhËp khÈu m¸y mãc vµ ®¸nh gi¸ chÊt l­îng còng nh­ sù phï hîp c«ng nghÖ ®èi víi n­íc ta cÇn ph¶i cã chuyªn gia giái. Nhµ n­íc nªn cã chÝnh s¸ch ®µo t¹o, n©ng cao tr×nh ®é chuyªn gia, t¹o m«i tr­êng thuËn lîi cho hä ®Ó th«ng qua ®ã t¹o nªn ®éi ngò chuyªn gia cã tr×nh ®é khoa häc kü thuËt cao. §ã lµ ®éi ngò c¸n bé ®¾c lùc gióp ta ®¸nh gi¸ ®­îc t×nh tr¹ng m¸y mãc thiÕt bÞ, tõ ®ã t¨ng c­êng hiÖu qu¶ nhËp khÈu phôc vô cho sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ x· héi. 2.4. T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu lËp v¨n phßng ®¹i diÖn ë n­íc ngoµi Nhµ n­íc nªn cã chÝnh s¸ch ­u ®·i t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ®¬n vÞ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu lËp v¨n phßng ®¹i diÖn ë n­íc ngoµi, chñ ®éng trong viÖc t×m kiÕm ®èi t¸c vµ b¹n hµng. Thùc tÕ nhiÒu n¨m cho thÊy, nh÷ng hiÓu biÕt kÐm cái vµ thiÕu th«ng tin vÒ thÞ tr­êng n­íc ngoµi ®· g©y trë ng¹i lín trong viÖc kinh doanh xu©t nhËp khÈu. Cho ®Õn nay Tæng C«ng ty VINACONEX cã 7 v¨n phßng ®¹i diÖn ë n­íc ngoµi (Hµn Quèc, Lybia, Nga, §µi Loan, Malaysia, CH SÐc, NhËt) nh­ng vÉn lµ ch­a ®ñ trong khi Tæng C«ng ty cã quan hÖ b¹n hµng víi gÇn 20 n­íc kh¸c nhau vµ trong t­¬ng lai cßn nhiÒu h¬n thÕ. 2.5. Hç trî vÒ th«ng tin Nhµ n­íc nªn c«ng bè nh÷ng ®Þnh h­íng trong ng¾n h¹n còng nh­ dµi h¹n vÒ mét sè lÜnh vùc nh­ ®Çu t­ cho c¬ së h¹ tÇng, c¸c ®Þnh h­íng trong ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu nh»m phôc vô cho ho¹t ®éng ®Çu t­,... Nh­ thÕ c¸c doanh nghiÖp sÏ chñ ®éng h¬n trong viÖc thay ®æi c¸c chiÕn l­îc kinh doanh cho phï hîp víi c¸c chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc. KÕt luËn Trong c¬ chÕ chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc nh­ hiÖn nay, víi xu thÕ c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t th× viÖc mét doanh nghiÖp cã thÓ chiÕm vÞ thÕ v÷ng vµng trªn thÞ tr­êng lµ rÊt khã kh¨n. Tuy nhiªn Tæng C«ng ty VINACONEX ®· v­ît qua nh÷ng khã kh¨n ®ã ®Ó ®øng v÷ng vµ trë thµnh mét trong nh÷ng doanh nghiÖp hµng ®Çu trong lÜnh vùc x©y dùng, sím tá ra thÝch øng víi ho¹t ®éng cña c¬ chÕ thÞ tr­êng. KÕt qu¶ cña Tæng C«ng ty ®¹t ®­îc tuy ch­a ®Òu nh­ng còng ®· ®¸p øng ®Çy ®ñ cho nhu cÇu cña kh¸ch hµng trong n­íc vµ n­íc ngoµi. Th«ng qua ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, Tæng C«ng ty ®· gãp phÇn kh«ng nhá vµo c«ng cuéc x©y dùng vµ ®æi míi nÒn kinh tÕ n­íc nhµ. §Æc biÖt Tæng C«ng ty biÕt h­íng vµo kinh doanh nhËp khÈu c¸c mÆt hµng phôc vô cho x©y dùng. TiÒm n¨ng ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng nµy lµ rÊt lín do n­íc ta míi ë giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nªn nhu cÇu x©y dùng lµ rÊt cao. Trong khi ®ã nÒn c«ng nghiÖp n­íc ta ch­a ®ñ m¹nh ®Ó ®¸p øng nhu cÇu trong n­íc v× vËy ph¶i nhËp khÈu ®Ó bæ sung. §©y chÝnh lµ c¬ héi cho c¸c doanh nghiÖp kinh doanh nhËp khÈu mÆt hµng x©y dùng. Tuy nhiªn, muèn ph¸t triÓn ®­îc trong t­¬ng lai l©u dµi ®ßi hái ®éi ngò l·nh ®¹o vµ c«ng nh©n viªn cña Tæng C«ng ty ph¶i tiÕp tôc nç lùc, cè g¾ng ph¸t huy h¬n n÷a trong viÖc ®Þnh ra chiÕn l­îc kinh doanh tæng thÓ ®Ó kh«ng cßn lóng tóng trong h­íng ®i còng nh­ khi thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch cô thÓ. Bªn c¹nh ®ã sù quan t©m, gióp ®ì cña Nhµ n­íc, cña c¸c ngµnh vµ c¬ quan h÷u quan mµ trùc tiÕp lµ Bé X©y dùng sÏ lµ ®éng lùc thiÕt thùc gióp Tæng C«ng ty ®¹t kÕt qu¶ cao trong ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸, tõng b­íc hoµn thiÖn ®Ó xøng ®ang lµ mét doanh nghiÖp hµng ®Çu trong lÜnh vùc x©y dùng. Tµi liÖu tham kh¶o NghiÖp vô kinh doanh th­¬ng m¹i quèc tÕ - NXB ThÕ Giíi. Chñ biªn : PGS.TS TrÇn V¨n Chu. Gi¸o tr×nh Kinh doanh Th­¬ng m¹i Quèc tÕ - Tr­êng §H QLKD HN Chñ biªn : PGS.TS TrÇn V¨n Chu. Kü thuËt nghiÖp vô ngo¹i th­¬ng - NXB Gi¸o Dôc. CÈm nang xuÊt khÈu - Côc xóc tiÕn th­¬ng m¹i. Tµi liÖu thèng kª cña Tæng C«ng ty VINACONEX B¸o c¸o tæng kÕt hµng XNK hµng n¨m cña C«ng ty Cæ phÇn kinh doanh VINACONEX Môc lôc Lêi më ®Çu. .................................................................................................1 Ch­¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ th­¬ng m¹i quèc tÕ nãi chung vµ ho¹t ®éng nhËp khÈu nãi riªng I. Th­¬ng m¹i quèc tÕ. ..................................................................................2 1. Kh¸i niÖm vÒ th­¬ng m¹i quèc tÕ. ...............................................................2 2. TMQT - mét sù cÇn thiÕt kh¸ch quan. .........................................................3 II. Ho¹t ®éng nhËp khÈu vµ vai trß cña ho¹t ®éng nhËp khÈu víi nÒn kinh tÕ quèc d©n. ...........................................................................................3 III. Néi dung cña ho¹t ®éng nhËp khÈu. .....................................................4 1. Nghiªn cøu thÞ tr­êng. .................................................................................4 2. LËp ph­¬ng ¸n kinh doanh. .........................................................................5 3. Ký kÕt hîp ®ång. .........................................................................................5 4. Thùc hiÖn hîp ®ång. ....................................................................................7 5. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ thùc hiÖn. .......................................................................7 IV. C¸c nh©n tè c¬ b¶n ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng nhËp khÈu cña doanh nghiÖp. ............................................................................................................8 1. Nhãm nh©n tè bªn trong. .............................................................................8 2. Nhãm nh©n tè bªn ngoµi. ............................................................................9 Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng kinh doanh nhËp khÈu cña Tæng c«ng ty VINACONEX trong thêi gian qua. ........12 I. Kh¸i qu¸t vÒ Tæng c«ng ty VINACONEX. ............................................12 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña Tæng c«ng ty. ...............................12 2. C¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng chÝnh cña Tæng c«ng ty VINACONEX. ..............15 II. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ trong nh÷ng n¨m qua. 1. Ho¹t ®éng nhËp khÈu t¹i Tæng c«ng ty VINACONEX. ............................15 Ch­¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn ho¹t ®éng nhËp khÈu hµng ho¸ t¹i Tæng c«ng ty VINACONEX. ..........22 1. §èi víi Tæng c«ng ty. ................................................................................22 2. KiÕn nghÞ víi Nhµ n­íc. ............................................................................25 KÕt luËn. .......................................................................................................28 Tµi liÖu tham kh¶o. ......................................................................................29 Lêi c¶m ¬n LuËn v¨n nµy lµ kÕt qu¶ häc tËp sau 4 n¨m häc t¹i Tr­êng §¹i häc Qu¶n lý vµ Kinh doanh Hµ néi cña em. Cã ®­îc luËn v¨n nµy lµ nhê sù d¹y b¶o, gióp ®ì tËn t×nh cña c¸c thÇy c« gi¸o, ®Æc biÖt lµ thÇy c« gi¸o khoa Th­¬ng m¹i trong suèt qu¸ tr×nh em häc tËp ë Tr­êng. V× vËy, lêi ®Çu tiªn cña luËn v¨n, cho phÕp em göi tíi c¸c thÇy c« gi¸o lêi c¶m ¬n ch©n thµnh nhÊt. §Æc biÖt em xin ch©n thµnh c¶m ¬n TS. NguyÔn Hoµng ¸nh, ng­êi ®· tËn t×nh h­íng dÉn em hoµn thµnh luËn v¨n nµy. Em còng xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c c« chó c¸n bé cña Tæng C«ng ty VINACONEX, ®Æc biÖt lµ c« chó, anh chÞ ë C«ng ty cæ phÇn Th­¬ng m¹i VINACONEX ®· tËn t×nh gióp ®ì vµ ®ãng gãp nh÷ng ý kiÕn quý b¸u cho em trong suèt thêi gian em thùc tËp t¹i Tæng c«ng ty. Xin kÝnh chóc thÇy c« nh÷ng lêi chóc tèt ®Ñp nhÊt! Hµ néi, th¸ng 11 n¨m 2005. Sinh viªn NguyÔn M¹nh C­êng