Đề tài Thực trạng văn hoá trong kinh doanh - Nguyên nhân và giải pháp

Lêi nãi ®Çu Trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë n­íc ta hiÖn nay v¨n ho¸ trong kinh doanh cã tÇm quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, nã ®iÒu tiÕt c¸c ho¹t ®éng kinh doanh theo ®Þnh h­íng ph¸t triÓn toµn diÖn, cïng víi qu¸ tr×nh chuyÓn biÕn cña c¬ chÕ thÞ tr­êng, c¬ chÕ qu¶n lý trong kinh doanh ®­îc s¾p xÕp cã tæ chøc v¨n ho¸. V¨n ho¸ lµ g×? TruyÒn thèng cña v¨n ho¸, thÕ nµo lµ v¨n ho¸ trong kinh doanh? Cã thÓ nãi v¨n ho¸ lµ sù kÕt tinh nh÷ng tinh hoa tèt ®Ñp cña d©n téc. Tõ bao ®êi nay, qua qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña x· héi vµ tån t¹i tíi ngµy nay. TruyÒn thèng cña v¨n ho¸ cã tõ rÊt l©u ®êi, qua qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nã gi÷ l¹i vµ truyÒn l¹i vµ truyÒn l¹i cho con ch¸u mai sau. §ã lµ vÊn ®Ò v¨n ho¸ vµ truyÒn thèng cña v¨n ho¸, vËy cßn “v¨n ho¸ trong kinh doanh ” th× sao cã thÓ hiÓu theo nghÜa nã lµ mèi quan hÖ t¸c ®éng qua l¹i gi÷a hai lÜnh vùc d­êng nh­ tanh b¹ch nhau, cã néi dung hÕt søc phong phó vµ phøc t¹p. Trong bµi viÕt t«i xin ®Ò cËp tíi vÊn ®Ò trªn, víi kÕt cÊu nh­ vËy bµi viÕt cã ®Ò cËp tíi nh÷ng néi dung chñ yÕu sau. Thùc tr¹ng v¨n ho¸ trong kinh doanh. Ho¹t ®éng cña v¨n ho¸ trong kinh doanh. Nguyªn nh©n H­íng gi¶i quyÕt MÆc dï cã nhiÒu cè g¾ng vµ sù næ lùc cña b¶n th©n do thêi gian vµ tr×nh ®é cã h¹n nªn bµi viÕt kh«ng thÓ tr¸nh ®­îc nh÷ng sai sãt, rÊt mong ®­îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa. Néi dung Ch­¬ng i: V¨n ho¸ kinh doanh lµ g×? 1. Nguån gèc cña v¨n ho¸ kinh doanh. TruyÒn thèng cña v¨n ho¸ ë n­íc ta cã tõ kh¸ l©u ®êi, víi tr×nh ®é d©n trÝ cao, cã truyÒn thèng hiÕu häc. §ã lµ vèn quý nhÊt ®Ó cã thÓ trong c¶nh nghÌo nµn mµ lµm nªn sù nghiÖp lín vÌ x©y dùng ®Êt n­íc. §Ó khai th¸c nguån vèn quý nµy, cÇn lµm mét cuéc x©y dùng l¹i cã tÝnh c¬ b¶n víi ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý kinh tÕ g¾n liÒn víi cuéc c¶i c¸ch s©u s¾c trong hÖ thèng gi¸o dôc còng nh­ trong c¬ chÕ sö dông lao ®«ng vµ c¸n bé. §ã ph¶i ch¨ng lµ khÝa c¹nh thêi sù c¬ b¶n nhÊt cña viÖc ph¸t huy nh©n tè v¨n ho¸ ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi. 2. Kh¸i niÖm v¨n ho¸ trong kinh doanh. 2.1. V¨n ho¸ vµ ho¹t ®éng cña v¨n ho¸ trong kinh doanh. B¶n th©n cña ho¹t ®éng kinh doanh D­íi mäi h×nh thøc lµ mét ho¹t ®éng v¨n ho¸, bëi nã ®¸p øng nhu cÇu h­ëng thô, hay th­ëng thøc cña con ng­êi, ph¶i vÊt v¶ l¾m míi biÕn ®Çu ®¸ thµnh s¶n phÈm vµ chuyÓn nã tíi n¬i tiªu dïng, lµm ®Ñp mèi quan hÖ gi÷a ng­êi víi ng­êi vµ m«i tr­êng sèng cña hä. ChÝnh c¸i yªu cÇu cao vÒ chÊt l­îng, ngµy cµng nhiÒu vÒ sè l­îng cña ng­êi tiªu dïng ®· kÝch thÝch sù s¸ng t¹o vµ biÕn sù cè g¾ng kh«ng mÖt mái cña c¸c thµnh viªn tham gia c¸c ho¹t ®éng kinh doanh. 2.2. C¸c yÕu tè v¨n ho¸ trong kinh doanh. YÕu tè v¨n ho¸ trong kinh doanh chÝnh lµ ho¹t ®éng ®em l¹i c¸i ®Ñp, c¸i tiÖn nghi tõ mäi nhµ. Kh«ng tho¶ m·n víi nh÷ng g× ®· cã h«m nay, c¸c nhµ thiÕt kÕ mÜ thuËt, nhµ s¶n xuÊt, nhµ kinh doanh… ®· kh«ng ngõng c¶i tiÕn mÉu m·, øng dông nh÷ng thµnh tùu míi nhÊt cña khoa häc vµ c«ng nghÖ vµo qu¸ tr×nh chÕ t¹o s¶n phÈm vµ ®éi ngò c¸c nhµ th­¬ng nghiÖp ®· kh«ng qu¶n ng¹i ®­êng x¸ xa x«i ®­a s¶n phÈm ®ã tíi n¬i tiªu thô… tõng b­íc h×nh thµnh mét m¹ng l­íi kinh doanh xuyªn quèc gia, ho¹t ®éng nµy thóc ®Èy x· héi tiÕn lªn theo h­íng v¨n minh vµ hiÖn ®¹i. VËy v¨n ho¸ trong kinh doanh lµ quan hÖ t¸c ®éng qua l¹i gi÷a 2 lÜnh vùc ®em l¹i c¸i ®Ñp, c¸i thiÖn. Ch­¬ng II: T¸c dông cña v¨n ho¸ trong kinh doanh 1. Thùc tr¹ng v¨n ho¸ trong kinh doanh hiÖn nay. 1.1.Thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng trong sù ph¸t triÓn x· héi. Ngµy nay nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®ang ph¸t triÓn trong tr¹ng th¸i ®èi lËp nhau, mét mÆt kinh tÕ thÞ tr­êng ®ang ph¸t triÓn m¹nh mÏ trong khu vùc ho¸, toµn cÇu ho¸, mÆt kh¸c sù tån t¹i c¸c quan hÖ n« dÞch b×nh ®¼ng gi÷a c¸c d©n téc, c¸c quèc gia th× v¨n ho¸ trong kinh doanh lµ vÊn ®Ò kh«ng thÓ thiÕu ®­îc. Nãi tíi kinh doanh tr­íc hÕt lµ ph¶i nãi tíi ®Çu t­ bu«n b¸n vµ ph©n phèi c¸c hµng ho¸ dÞch vô nh»m môc ®Ých kiÕm lêi, lîi nhuËn ®ã nh»m thùc hiÖn viÖc t¸i ®Çu t­ t¸i s¶n xuÊt, võa ®¶m b¶o lîi Ých t¸i ®Çu t­ t¸i s¶n xuÊt hîp lý, còng nh­ ng­êi lao ®«ng cã vËy th× kinh doanh míi cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn bëi vËy hiÖn nay cã rÊt nhiÒu c¸ch kiÕm lêi kh¸c nhau. Nh­ng nh­ chóng ta biÓu thÞ thùc tÕ cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®· ph¸t triÓn l©u n¨m ë nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi còng nh­ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cßn non trÎ ë ViÖt Nam ta thÊy cã nhiÒu c¸ch kiÕm lêi nh­: 1.2. Nh÷ng c¸ch kiÕm lêi hiÖn nay. - KiÕm lêi b»ng sù bãc lét qu¸ møc søc lao ®«ng cña ng­êi lµm c«ng kiÒn, cho nh÷ng ng­êi nµy hä chØ ®ñ tån t¹i víi mét møc sèng tèi thiÓu. - KiÕm lêi b»ng c¸ch khai th¸c bõa b·i c¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn g©y « nhiÔm m«i tr­êng vµ ph¸ vì sù mÊt c©n b»ng sinh th¸i. - KiÕm lêi b»ng c¸ch lµm hµng gi¶, bu«n lËu trèn thuÕ, lõa ®¶o, ®Çu c¬ tÝch tr÷, Ých kû, h¹i nh©n d©n ®èi víi c¶ trong vµ ngoµi n­íc. - Cïng víi nh÷ng c¸ch kiÕm lêi trªn th× ta cã c¸ch kiÕm lêi kh¸c ®ã lµ c¸ch kiÕm lêi b»ng sù nhanh n¹y n¾m b¾t th«ng tin, ra søc c¶i tiÕn kü thuËt vµ c«ng nghÖ, tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu vµ nhiªn liÖu, quan t©m tÝch ®¸ng tíi ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña ng­êi lµm c«ng, båi d­ìng vµ ph¸t huy tiÒm n¨ng s¸ng t¹o cña hä trong viÖc t¹o ra gi¸ trÞ hµng ho¸ vµ dÞch vô cã chÊt l­îng tèt, h×nh thøc ®Ñp vµ gi¸ c¶ hîp lý, ®¸p øng víi nhu cÇu cña thÞ tr­êng, gi÷ ®­îc ch÷ tÝn ®èi víi ng­êi tiªu dïng vµ b¹n hµng c¶ trong vµ ngoµi n­íc. Cã thÓ nãi ba c¸ch kiÕm lêi ®Çu tiªn lµ nh÷ng tåi tÖ cña lèi kinh doanh, ®ã lµ lèi kinh doanh chíp giËt, thiÕu v¨n ho¸, vµ ®¹o ®øc, ph¶n tù nhiªn vµ râ rµng lµ kh«ng thÓ tån t¹i l©u bÒn do sù thiÕu cÈn, sai lÇm cña b¶n th©n nh÷ng c¸ch kiÕm lêi dã vµ do sù ph¶n ®èi cña x· héi. Ba c¸ch kiÕm lêi trªn nh­ vËy cßn c¸ch kiÕm lêi cuèi cïng th× sao? Chóng ta cã thÓ thÊy ®­îc nh÷ng mÆt ­u viÖt cña ph­¬ng thøc kinh doanh cã v¨n ho¸, nã ®¶m b¶o ®­îc c¸i ®óng, c¸i tÊt yÕu tèt ®Ñp vèn lµ nh÷ng gi¸ trÞ cèt lâi cña v¨n ho¸ víi c¸i lêi lµ c¸c môc ®Ých trùc tiÕp cña kinh doanh vµ kh«ng chØ cã vËy nã cßn ®¶m b¶o ®­îc sù tån t¹i hay diÖt väng cña doanh nghiÖp. Thùc tr¹ng cña v¨n ho¸ trong kinh doanh qu¶ lµ vÊn ®Ò nan r¶i lµm sao cã thÓ triÖt bá nh÷ng mÆt sÊu vµ ¸p dông hiÖu qu¶ nh÷ng ­u biÖt cña nã. 2. nh÷ng ho¹t ®éng cña v¨n ho¸ trong kinh doanh - ¶nh h­ëng. 2.1. Ho¹t ®éng cña v¨n ho¸ trong kinh doanh. B¶n th©n ho¹t ®éng kinh doanh d­íi mäi h×nh thøc lµ ho¹t ®éng v¨n ho¸ nã ®¸p øng nhu cÇu cÇn h­ëng thô hay th­ëng thøc cña con ng­êi, ph¶i vÊt v¶ l¾m míi biÕn ®Êt ®¸ thµnh s¶n phÈm vµ chuyÓn tíi n¬i tiªu dïng vµ lµm ®Ñp mèi quan hÖ gi÷a ng­êi víi ng­êi vµ m«i tr­êng sèng cña hä. ChÝnh c¸c yªu cÇu ngµy cµng cao vÒ chÊt l­îng, ngµy cµng nhiÒu vÒ sè l­îng cña ng­êi tiªu dïng ®· kÝch thÝch sù s¸ng t¹o v« biªn, sù cè g¾ng kh«ng mÖt mái cña c¸c thµnh viªn tham gia ho¹t ®éng kinh doanh. 2.2. Nh÷ng ¶nh h­ëng cña v¨n ho¸ trong kinh doanh. V¨n ho¸ trong kinh doanh chÝnh lµ ®em l¹i c¸i ®Ñp cÝa tiÖn nghi tíi mäi nhµ. Kh«ng tho¶ m·n víi nh÷ng g× ®· cã h«m nay, c¸c nhµ thiÕt kÕ mü thuËt, nhµ s¶n xuÊt nhµ kinh doanh… ®· kh«ng ngõng c¶i tiÕn mÉu m·, øng dông nh÷ng thµnh tùu míi nhÊt cña khoa häc vµ c«ng nghÖ vµo qu¸ tr×nh chÕ t¹o s¶n phÈm vµ ®éi ngò c¸c nhµ th­¬ng nghiÖp ®· kh«ng qu¶n ng¹i vÊt v¶, ®­êng x¸ xa x«i ®­a tíi n¬i ng­êi tiªu thô….. tõng b­íc h×nh thµnh mét m¹ng l­íi kinh doanh xuyªn quèc gia, xuyªn lôc ®Þa vµ còng tõ ho¹t ®éng nµy thóc ®Èy x· héi tiÕn lªn theo h­íng v¨n minh hiÖn ®¹i. V¨n ho¸ trong kinh doanh cßn thÓ hiÖn mèi h sù giao l­u gi÷a c¸c vïng c¸c miÒn cña mçi quèc gia, gi÷a c¸c bªn quèc gia vµ cã tÝnh toµn cÇu mµ s¶n phÈm lµ ph­¬ng tiÖn chuyÓn giao c¸c th«ng tin v¨n minh vµ tiÕn bé tõ n­íc nµy qua n­íc kh¸c. V¨n ho¸ kinh doanh cßn thÓ hiÖn mèi quan hÖ gi÷a ng­êi b¸n vµ ng­êi mua, ng­êi mua cã tiÒn nªn hä cã quyÒn chän s¶n phÈm mµ m×nh cã nhu cÇu víi nh÷ng chØ tiªu vÒ chÊt l­îng vµ sè l­îng s¶n phÈm. Ng­êi b¸n cè b¸n tá lßng kÝnh träng víi ng­êi mua bëi hä hiÓu r»ng chÝnh kh¸ch hµng lµ ©n nh©n “th­îng ®Õ” trªn thÞ tr­êng. Cßn nhµ s¶n xuÊt l¹i cäi sù thµnh ®¹t trongkd lµ nguyªn nh©n g©y nªn sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt cña hä rÊt t«n träng quan hÖ b¸n – mua trªn thÞ tr­êng. ViÖc ®Èy m¹nh ho¹t ®éng kinh doanh cã thÎ lµm lµnh m¹nh ho¸ c¸c quan hÖ x· héi bíi nã thóc ®Èy qu¸ tr×nh tiÕn triÓn cña x· héi. ChÝnh lîi nhuËn do kinh doanh ®em l¹i nã ®· t¹o ra tiÒm lùc kinh tÕ, khoa häc – kü thuËt cho mçi ®¬n vÞ hay c¸ nh©n tham gia kinh doanh, còng cã nghÜa lµ nÕu d©n giÇu th× n­íc m¹nh vµ tõ ®ã “phó quý sinh lÔ nghÜa” tøc lµ mét quan hÖ v¨n ho¸ ®­îc duy tr× trªn c¬ së mäi ng­êi ®Òu lao ®«ng vµ tham gia chuyÓn ho¸ thµnh qu¶ lao ®«ng d­íi h×nh thøc kinh doanh, tõ ®ã mäi ng­êi th«ng c¶m vµ hiÓu biÕt nhau h¬n, cã ®iÒu kiÖn ®Ó sèng “cã v¨n ho¸ h¬n”. Trong sù ®iÒu tiÕt cã tÝnh kh¸ch quan cña “c¬ chÕ thÞ tr­êng n¨ng ®éng” c¸i v¨n ho¸ trong kinh doanh lµ c¬ së ®iÒu tiÕt mäi mèi quan hÖ trong kinh doanh. Tuy nhiªn còng ph¶i nh×n nhËn yÕu tè v¨n ho¸ trong kinh doanh lµ nh­ nhau. KiÕm lêi cña mäi ho¹t ®éng trong kinh doanh lµ nh­ nhau, nÕu th« lç th× kh«ng thÓ tån t¹i, do ®ã xuÊt hiÖn c¸i nghÖ thuËt kinh doanh. Th« lç th× kh«ng thÓ tån t¹i, do ®ã xuÊt hiÖn c¸c “nghÖ thuËt kinh doanh ” … võa cã tÝnh chÊt h­íng thiÖn, tµi tö, võa cã tÝnh c¹nh tranh quyÕt liÖt ®Î tßn t¹i vµ ph¸t triÓn thÝch hîp víi c«ng viÖc trªn th­¬ng tr­êng. Ai cã trÝ, cã lùc th× v­ît qua nh÷ng biÕn ®éng ghª gím kh«ng l­êng tr­íc ®­îc vµ v­¬n lªn. Lóc nµy yÕu tè v¨n ho¸ trong kinh doanh chÝnh lµ b¶n lÜnh ng­êi tham gia kinh doanh. NhiÒu tÊm g­¬ng thµnh ®¹t cña c¸c danh nh©n næi tiÕng ®· chøng minh ®iÒu ®ã. 2.3. NÒn t¶ng cña v¨n ho¸ trong kinh doanh. V¨n ho¸ kinh doanh lo¹i trõ nhau hay bæ sung cho nhau cho ®Õn nay, cã lÏ kh«ng cßn mÊy ng­êi suy nghÜ r»ng 2 lÜnh vùc nµy lo¹i trõ nhau nh­ng kinh doanh thÕ nµo lµ c¬ b¶n vµ yÕu tè v¨n ho¸ chi phèi kinh doanh ®Õn møc ®é nµo lµ cã v¨n ho¸ vµ yÕu tè v¨n ho¸ chi phèi kinh doanh ®Õn møc ®é nµo vÉn cßn lµ vÊn ®Ò kh¸ ®au ®Çu, ®èi víi c¸c nhµ doanh nghiÖp lîi nhuËn lµ môc tiªu chÝnh cña c¸c nhµ doanh nghiÖp. §Ó ®¬n vÞ m×nh cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn, hä t×m mäi ph­¬ng c¸ch ®Ó lµm ra l·i. ChÝnh lîi nhuËn nµy ®· lµm cho kinh doanh s¸t ph¹t nhau, thËm chÝ lo¹i trõ nhau. Cã thÓ nãi lîi nhuËn cã khuynh h­íng ph©n ho¸ con ng­êi, lµm cho quan hÖ gi÷a ng­êi víi ng­êi ngµy mét xÊu ®i vµ ®ã còng lµ nguån gèc cña sù tha ho¸, suy ®èi ®¹o ®øc x· héi vµ lµ céi rÓ cña nhiÒu cuéc c¹nh tranh trong qu¸ khø. VËy nÒn t¶ng cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ cã v¨n ho¸ quyÕt ®Þnh lîi nhuËn trong t¨ng tr­ëng kinh tÕ, mÆc dï vËy nh­ng cã lóc ng­êi ta quªn ®i yÕu tè v¨n ho¸ vµ thËm trÝ cßn nghØ r»ng kinh doanh chi phèi vµ bao chïm c¶ v¨n ho¸. Mçi mét d©n téc ®Òu cã nÒn v¨n ho¸ riªng, nh©n c¸ch riªng vµ trong tõng khu vùc c¸c nÒn v¨n ho¸ còng cã nÐt t­¬ng ®ång. Khi nãi vÒ v¨n ho¸ n«ng nghiÖp hay v¨n ho¸ c«ng nghiÖp lµ bao chïm c¶ yÕu tè kinh doanh nãi c¸ch kh¸c ë bÊt cø mét nÒn kinh tÕ cña d©n téc nµo còng in ®Ëm dÊu Ên v¨n ho¸ cña d©n téc ®ã, kh«ng thÓ t¸ch rêi vµ còng kh«ng thÓ ®i ng­îc l¹i quy luËt nµy. NÕu chóng ta suy nghÜ vµ hµnh ®éng tr¸i ng­îc, coi yÕu tè v¨n ho¸, xem nhÑ ®Æc tÝnh trong ho¹t ®éng kinh tÕ, kinh doanh, chóng ta sÏ ph¶i tr¶ gi¸ ®¾t, ®iÒu nµy thÓ hiÖn râ trong thêi gian víi nhau. §Æc ®iÓm cña nÒn viÖt nam n«ng nghiÖp hay nÒn v¨n minh lóa n­íc ë khu vùc Ch©u ¸ ®ßi hái mäi ng­êi cïng lµm viÖc, cïng phô thuéc vµo nhau vµ cã tr¸ch nhiÖm víi nhau gióp ®ì nhau, n©ng c¸nh cho nhau ®Ó thùc hiÖn môc ®Ých tèt ®Ñp trong kinh doanh, bëi v× tÝnh c¸ch v¨n ho¸ cña c¸c d©n téc còng nh­ tÝnh c¸ch v¨n ho¸ cña khu vùc v¨n ho¸ quèc tÕ kh«ng cho phÐp v× quyÒn lîi trong kinh doanh mµ lµm h¹i ®Õn sù ph¸t triÓn cña ®¬n vÞ kinh doanh kh¸c, lµm tæn th­¬ng ®Õn uy tÝn vµ quyÒn lîi cña c¸c ®¬n vÞ kh¸, ®ã sù c¹nh tranh thiÕu lµnh m¹nh, ý nghÜa tÝch cùc cña c¹nh tranh lµ ®Ó cïng tån t¹i vµ ph¸t triÓn chø kh«ng ph¶i lµ sù c¹nh tranh ®Ó tiªu diÖt lÉn nhau. C¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh dÉn tíi nhiÒu t¸c h¹i, ¶nh h­ëng tíi t¸c ®éng ®¹o ®øc còng nh­ ®êi sèng t×nh c¶m, tinh thÇn cña c¸ nh©n, tËp thÓ ®ång thêi còng lµm h­ h¹i m«i tr­êng tù nhiªn, m«i tr­êng sèng vµ lµm viÖc. NÒn v¨n ho¸ ViÖt Nam lµ nÒn v¨n ho¸ n«ng nghiÖp lµng x· vµ d©n téc lµ ®¬n vÞ c¬ së. C¸c gi¸ trÞ gia ®×nh va céng ®ång ®­îc ®Æt trªn gi¸ trÞ c¸ nh©n, nhËn thøc nµy hÕt søc quan träng v× nã gióp c¸c nhµ kinh doanh, c¸c nhµ ®Çu t­ ®­îc tÝnh chÊt v¨n ho¸ ViÖt nam ®Ó tr¸nh nh÷ng khã kh¨n thÊt b¹i do kh«ng hiÓu hÕt t©m lý cña c¸c d©n téc. Tõ ngµn x­a «ng cha ta ®· ®¸nh gi¸ cao ho¹t ®éng kinh doanh xem kinh doanh lµ con ®­êng lµm giµu nhanh nhÊt. “th­¬ng phi bÊt phó”. ¤ng cha ta ®· d¹y ph¶i gi÷ lÊy ch÷ tÝn lµm ®Çu “mét lÇn mÊt tÝn v¹n lÇn mÊt tin” coi träng nh÷ng liªn kÕt kinh doanh thµnh nh÷ng hiÖp héi ngµnh nghÒ “mua cã b¹n, b¸n cã ph­êng” viÖc quy ho¹ch Hµ Néi cæ thµnh 36 phè ph­êng kÌm theo ngµnh nghÒ lµ cã nói ®éc ®¸o lÞch sö ph¸t triÓn kinh tÕ ë n­íc ta. MÆc dï xem träng kinh doanh nh­ng «ng cha ta kh«ng xem träng lµm viÖc lç l·i lµ lín, mµ xem kinh doanh lµ ®iÒu kiÖn ®Ó ®i ®©y ®ã, tiÕp xóc víi x· héi hcä ®­îc nhiÒu hay lÏ ph¶i. “§i bu«n ch¼ng lç th× lêi §i xa cho thÊy mÆt trêi mÆt tr¨ng” Tuy duy cña «ng cha ta tõ ngµn x­a cho tíi nay vÉn vßn mang tÝnh thêi ®¹i xem kinh doanh chØ lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó con ng­êi cã dÞp tiÕp xóc víi x· héi ng­êi x­a ®Æt ch÷ nh©n lªn hµng ®Çu. NguyÔn Tr¶i tõ thÕ kû 15 ®· nªu cao ®¹o lý nh©n nghÜa cña d©n téc ta, mçi d©n téc “Th¾ng kh«ng kiªu, b¹i kh«ng n¶n” mét d©n téc cã truyÒn thèng “nh­êng c¬m xÎ ¸o”, “lµ lµnh ®ïm l¸ r¸ch”, mét d©n téc s½n sµng hi sinh quyÒn lîi cña c¸ nh©n cho x· héi “Ng­êi ¨n th× cßn, c¬m ¨n th× hÕt, xem tiÒn b¹c chØ lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó cã cuéc sèng Êm no chø kh«ng ph¶i lµ môc tiªu chÝnh cña con ng­êi” “tiÒn tµi nh­ phÇn thá, nh©n nghÜa té thiªn kim” Chóng ta nµy nay thõa h­ëng c¶ mét gi¸ trÞ tinh thÇn to lín mang tÝnh thêi ®¹i nh­ thÕ qu¶ thËt manø. Nh­ng trong ®iÒu kiÖn më cöa hiÖn nay c¸c gi¸ trÞ truyÒn thèng ®¹o ®øc ®ang bÞ c¸c luång gi¸ lÇn ¸i mä ho¹t ®éng cña kinh doanh, con ng­êi s½n sµng dïng mäi thñ ®o¹n ®Ó ®¹t ®­îc nhiÒu lîi nhuËn, cµng nhiÒu cµng tèt. NhiÒu ng­êi rÊt l¹c quan nh­ng may m¾n lµ vµo thêi c¸c vua Hïng tíi nay, nh©n d©n ta ®· ®­îc rÌn luyÖn thö th¸ch qua c¸c cuéc ®Êu tranh dùng n­íc vµ gi÷ n­íc. ChÝnh tõ nÒn v¨n ho¸ d©n téc ®· lµ l¸ ch¾n, lµ c¸i läc khæng lå lùa chän tiÕp thu nh÷ng luång giã th¬m tho, hiÖn ®¹i, ®ång thêi lo¹i bá nh÷ng g× xÊu xa, v« ®¹o ®øc cña nh÷ng nh©n tè ngo¹i lai ®Ó b¶o vÖ d©n téc trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. Nh­ vËy b¶o tån vµ ph¸t huy v¨n ho¸ d©n téc, bao gåm tiÕp thu cã th¸i ®é cëi më, khoa häc vµ ®óng ®¾n cña chóng ta trong thêi kú më cöa hiÖn nay, sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a lîi Ých d©n téc vµ lîi Ých cña c¸c nhµ ®Çu t­ sÏ t¹o ®µ cho nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc t¨ng tr­ëng, sím hoµ nhËp vµo nÒn kinh tÕ chung cña céng ®ång quèc tÕ mµ vÉn kh«ng lµm mÊt b¶n s¾c d©n téc. 2.4. Th¸i ®é cña c¸c nhµ doanh nghiÖp trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ. V¨n ho¸ kh«ng nh÷ng cã trong lîi nhuËn ®¬n thuÇn mµ cßn ph¶i quan t©m thÝch ®¸ng ®Õn c¸c khÝa c¹nh cña x· héi cña ho¹t ®éng kinh doanh nã chi phèi tõ kh©u x©y dùng kÕ ho¹ch, h×nh thµnh chiÕn l­îc kinh doanh, chiÕn l­îc ph¸t triÓn ®Õn viÖc tæ chøc kinh doanh vµ ph©n phèi lîi nhuËn. §ã chÝnh lµ tÝnh nh©n v¨n cña ho¹t ®éng kinh doanh. Vµo trong céng ®ång d©n téc x· héi. Mèi quan hÖ x· héi mang tÝnh chÊt truyÒn thèng, bã buéc, c¸c doanh nghiÖp ph¶i hÕt søc thËn träng trong viÖc xö lý. Kh«ng cã mét doanh nghiÖp nµo tån t¹i vµ ph¸t triÓn mµ kh«ng cã mãi quan hÖ víi nhau, hay nãi c¸ch kh¸c, c¸c phóc lîi x· héi mµ doanh nghiÖp ®­îc h­ëng ®· quy ®Þnh, hä ph¶i cã nghÜa vô ®ãng gãp tho¶ ®¸ng cho x· héi. ViÖc ®ãng gãp cho ng©n s¸ch Nhµ n­íc, tham gia ho¹t ®éng x· héi tõ thiÖn, t«n träng nh÷ng quy luËt ®¹o ®øc x· héi, quan hÖ kinh doanh lµ th¸i ®é v¨n ho¸ tèi thiÓu cña c¸c doanh nghiÖp. NÕu lµm ng­îc l¹i, v« h×nh doanh nghiÖp ®· tõ chèi céi nguån vµ nghÜa vô cña m×nh, vµ nh­ thÕ còng cã nghÜa lµ doanh nghiÖp ®· tù tha ho¸ vµ t¸ch rêi khái céng ®ång d©n téc. Trong ph¹m vi néi bé doanh nghiÖp, v¨n ho¸ thÓ hiÖn ë viÖc tæ chøc kinh doanh nh©n c¸ch cña con ng­êi l·nh ®¹o vµ ng­êi lao ®«ng. Doanh nghiÖp kh«ngnªn chØ chó träng ®Õn lîi nhuËn mµ ®¬n thuÇn lµ ph¶i xem ng­êi lao ®«ng võa lµ ®éng lùc cho sù ph¸t triÓn kinh doanh, võa lµ môc tiªu cña ho¹t ®éng kinh doanh cÇn xem ®¬n vÞ kinh doanh lµ mét gia ®×nh lín, trong ®ã mçi thµnh viªn cã tr¸ch nhiÖm ph¶i hµnh ®éng v× sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn hay xa xót cña mét doanh nghiÖp. Néi dung v¨n ho¸ cña mét doanh nghiÖp cßn thÓ hiÖn ë th¸i ®é víi sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i trong th­¬ng tr­êng “th¾ng kh«ng kiªu, b¹i kh«ng n¶n”. §ã l¹i lµ th¸i ®é ®óng ®¾n mang ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc, c¸c nhµ doanh nghiÖp ph¶i lu«n lu«n tÝnh to¸n ®Ó ®­a c¶ ®¬n vÞ cña m×nh ®i lªn vµ lóc h­ng thÞnh vÉn ph¶i lo l¾ng lµm sao ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn, kh«ng ph¸ s¶n. Cïng víi th¸i ®é thÓ hiÖn sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña mét doanh nghiÖp th× viÖc x¸c ®Þnh vµ ®­a nh÷ng thµnh tùu khoa häc kü thuËt, ph­¬ng tiÖn hiÖn ®¹i vµo c¸c mÆt qu¶n lý, qu¶n lý kinh doanh chØ nh»m môc tiªu cao c¶ lµ phôc vô cho con ng­êi – con ng­êi chø kh«ng thÓ v× lîi nhuËn, v× hiÖu qu¶ kinh tÕ ®¬n thuÇn mµ ®¸nh mÊt ®i b¶n s¾c d©n téc, ®¸nh mÊt nÒn v¨n ho¸ lµ vèn tinh thÇn lu«n ®­îc bæ sung tõ sù tiÒn sinh ®éng cña c¸c thÕ hÖ kÕ tiÕp nhau. Ho¹t ®éng kinh doanh ph¶i nh»m kÕt hîp hµi hoµ gi÷a c¸i lîi vµ c¸i thiÖn, c¸i ®Ñp, chø kh«ng v× nh÷ng lîi Ých thÊp hÌn, lµm mÊt nh©n c¸ch cña con ng­êi ViÖt Nam ®· ®­îc rÌn ®óc nªn tõ nh÷ng di s¶n quý b¸u cña truyÒn thèng d©n téc. NÕu kh«ng lµm ®­îc nh­ vËy th× chóng ta sÏ lµ nh÷ng ng­êi cã téi víi bÒ trªn vµ víi nh©n lo¹i loµi ng­êi. 3. Nguyªn nh©n dÉn tíi thùc tr¹ng trªn. Trong thùc tÕ cã rÊt nhiÒu c¸ch kiÕm lêi kh¸c nhau nh­ chóng ta thÊy trong thùc tÕ th­êng thÓ hiÖn c¸ch kiÕm lêi ®· nªu trªn v× tr­íc hÕt ta thÊy. 3.1. V× lîi Ých c¸ nh©n cña c¸c nhµ t­ b¶n Tr­íc hÕt c¸c nhµ t­ b¶n muèn cã nhiÒu lêi th× buéc ph¶i nghÜ ra nhiÒu c¸ch kiÕm lêi kh¸c nhau: VÝ dô nh­ c¸ch kiÕm lêi b»ng sù bãc lét qu¸ møc søc lao ®«ng cña ng­êi c«ng nh©n khiÕn cho c«ng nh©n chØ ®ñ tån t¹i víi møc sèng tèi thiÓu râ rµng muèn cã nhiÒu lîi nhuËn th× hä sÏ ¸p dông mét trong sè nh÷ng c¸ch kiÕm lêi trªn mµ mét trong sè c¸ch ®ã lµ bãc lét søc lao ®«ng. T­ b¶n muèn biÕn gi¸ trÞ cña søc lao ®«ng cña c«ng nh©n thµh cña riªng hä, mµ c«ng nh©n míi lµ ng­êi xøng ®¸ng h­ëng thµnh qu¶ ®ã. 3.2. ThiÕu ý thøc v¨n ho¸. Nh­ chóng ta ®· biÕt v¨n ho¸ trong kinh doanh lµ phÇn kh«ng thÓ thiÕu nã kh«ng thÓ t¸ch b¹ch nhau ra, chÝnh v× thÕ mµ v¨n ho¸ lµ vÊn ®Ò quan träng trong kinh doanh, hai c¸i lu«n song hµnh tån t¹i cïng nhau nÕu kinh doanh thiÕu v¨n ho¸ th× viÖc kinh doanh ®ã tr­íc sau dÉn tíi ®æ bÓ. 3.3. ¶nh h­ëng cña sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ. T¨ng tr­ëng cña nÒn kinh tÕ kÐo theo sù khñng ho¶ng x· héi, gia ®×nh vµ t©m lý c¸ nh©n. T×nh h×nh ®ã lµm cho nh÷ng vÊn ®Ò ®èi néi ngµy cµng trë nªn gay g¾t h¬n, vµ vÊn ®Ò ®èi ngo¹i ë c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn ®ång thêi. T¨ng tr­ëng kinh tÕ ®i ®«i víi sù më réng vµ bÊt cong cña x· héi, tµn ph¸ m«i tr­êng hËu qu¶ cña t×nh tr¹ng nµy kh«ng chØ ®­a ®Õn sù k×m h·m t¨ng tr­ëng kinh tÕ, mµ cßn uy hiÕp sù sèng cßn cña c¶ loµi ng­êi. §©y cã thÓ nãi lµ mét th¶m ho¹. 4. H­íng gi¶i quyÕt. Víi nh÷ng nguyªn nh©n trªn chóng ta thÊy nã rÊt lµ phøc t¹p, nh­ng kh«ng bëi vËy, mµ chóng ta chÞu lïi b­íc chóng ta cã thÓ tuyªn truyÒn kÕt hîp yÕu tè v¨n ho¸ vµo trong kinh doanh ®Ó c¸c nhµ doanh nghiÖp nhËn thøc ®­îc v¨n ho¸ vµ kinh doanh lµ 2 mÆt kh«ng thÓ t¸ch rêi nhau. Tõ ®ã cã c¸ch ¸p dông thiÕt thùc ®èi víi doanh nghiÖp cña m×nh. 4.1. KÕt hîp v¨n ho¸ vµo trong kinh doanh. B»ng nhiÒu con ®­êng kh¸c gióp mäi doanh nghiÖp nhËn thøc ®­îc ®iÒu ®ã vµ vËn dông s¸ng t¹o vµo trong doanh nghiÖp cña m×nh, b»ng c¸c th«ng tin ®¹i chóng, s¸ch b¸o ti vi, ®µi truyÒn thanh, tõ ®ã më mang thªm tÇm nhËn thøc cña m×nh vÒ v¨n ho¸ trong kinh doanh ®Ó vËn dông s¸ng t¹o cã hiÖu qu¶ tèi ­u. 4.2. C¸c nhµ doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã sù t×m tßi s¸ng t¹o. S¸ng t¹o t×m tßi häc hái kh«ng nh÷ng trong s¸ch vë, b¸o chÝ c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin mµ cßn ph¶i häc hái c¶ träng t©m cña c¸c nhµ doanh nghiÖp. 4.3. C¸i t©m cña c¸c nhµ doanh nghiÖp. Kinh doanh ®ßi hái c¸c nhµ doanh nghiÖp tr­íc hÕt ph¶i cã t©m, c¸i t©m cña nhµ doanh nghiÖp. C¸c nhµ doanh nghiÖp tr­íc hÕt ph¶i cã tµi n¨ng. Tµi n¨ng trong viÖc n¾m b¾t c¸c thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ vµ vËn dông s¸ng t¹o vµo quy tr×nh s¶n xuÊt lµm cho hµm l­îng trÝ tuÖ trong méi ®¬n vÞ s¶n phÈm ngµy cµng t¨ng lªn, ®ång thêi sù tiªu hao n¨ng l­îng, nguyªn liÖu ngµy cµng gi¶m bít tµi n¨ng trong viÖc t×m hiÓu, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng cña thÞ tr­êng, dù b¸o ®­îc chiÒu h­íng thay ®æi cña cung – cÇu, tõ ®ã mµ cã thÓ ®i tr­íc vµ ®ãn ®Çu trong viÖc v¹ch kÕ ho¹ch hµnh ®éng cña doanh nghiÖp. Tµi n¨ng trong qu¶n lý tµi chÝnh ®Ó mçi ®ång vèn bá ra ®Òu mang l¹i hieuÑ qu¶ kinh tÕ mµ h«ng ®Ó s¶y ra l¶ng phÝ, thÊt tho¸t. Tµi n¨ng ph¶i ®i ®«i víi ®¹o ®øc v× ®¹o ®øc lµ nÒn t¶ng nh©n c¸ch lµm cho tµi n¨ng cña doanh nghiÖp ®­îc nh©n lªn. KÕt luËn Tãm l¹i “V¨n ho¸ trong kinh doanh ” lµ sù næ lùc chñ quan cña ng­êi tham gia kinh doanh, chÝnh hä thùc sù ®· vµ ®ang gãp c«ng søc cho sù tiÕn bé cña x· héi, song còng chÝnh hä nÕu kh«ng ®ñ søc vµ lùc, nh©n vµ trÝ sÏ cã nh÷ng hµnh vi ph¶n v¨n ho¸ trong kinh doanh. Do vËy v¨n ho¸ trong kinh doanh ®iÒu tiÕt mèi quan hÖ nµy nä chÝnh lµ mét ho¹t ®éng nh©n v¨n cã tÝnh gia ®×nh, tÝnh quèc gia vµ tÝnh quèc tÕ s©u s¾c, ®­îc ®iÒu tiÕt trong mét gi¶i ph¸p tæng thÓ v× sù tiÕn bé vµ v¨n minh cña x· héi. §ång thêi chóng ta cÇn x¸c ®Þnh l¹i viÖc ®­a thµnh tùu khoa häc kü thuËt, ph­¬ng tiÖn hiÖn ®¹i. Kinh doanh môc ®Ých cao c¶ lµ phôc vô con ng­êi – con ng­êi chø kh«ng thÓ chØ v× lîi nhuËn, v× hiÖu qu¶ kinh tÕ ®¬n thuÇn lu«n ®­îc bæ sung tõ thùc tiÔn sinh ®éng cña c¸c thÕ hÖ kÕ tiÕp nhau. Ho¹t ®éng kinh doanh ph¶i cã sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a c¸i lîi vµ c¸i thiÖn, c¸i ®Ñp chø kh«ng v× lîi Ých thÊp hÌn lµm mÊt nh©n c¸ch cña con ng­êi. Víi ng­êi viÖt nam chóng ta ®· ®­îc rÌn ®óc nªn tõ nh÷ng di s¶n quý b¸u cña truyÒn thèng d©n téc. NÕu kh«ng lµm ®­îc nh­ vËy th× chóng ta lµ nh÷ng ng­êi cã téi víi tæ tiªn vµ c¶ nh©n lo¹i tiÕn bé cña x· héi loµi ng­êi. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o V¨n ho¸ vµ kinh doanh GS. Ph¹m Xu©n Nam (Trung t©m KHXH vµ nh©n v¨n quèc gia) 2. Mét vµi kh¸i niÖm vÒ sù kÕt hîp v¨n ho¸ víi kinh doanh theo h­íng ph¸t triÓn bÒn vøng. TS. SHALARD CHAI – RAMITANONDH 3. V¨n ho¸ vµ lèi sèng – Hµnh trang vµo thÕ kû 21 Thanh Lª 4. V¨n hoa trong kinh doanh KS. Hµ Träng Dòng 5. MÊy suy nghÜ vÒ nh©n tè v¨n ho¸ trong kinh doanh. TrÇn ThÞ Lan 6. Nh©n tè v¨n ho¸ trong n­íc chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë ViÖt nam. GS. §µo Xu©n S©m 7. V¨n ho¸ kinh doanh ë n­íc ta – thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p. PGS.PTS. §ç Huy môc lôc