Đề tài Tình hình hoạt động của thị trường chứng khoán Việt Nam trong thời gian qua

GDCK chØ cã nhiÖm vô tæ chøc ®Êu gi¸ chøng kho¸n theo ®óng nguyªn t¾c c¹nh tranh vµ quan hÖ cung cÇu cña thÞ tr­êng. SGDCK còng kh«ng kiÓm so¸t viÖc mua b¸n chøng kho¸n mµ chØ ®ãng vai trß lµ quan toµ xö lý c¸c vi ph¹m lõa ®¶o trong mua b¸n chøng kho¸n . §ång thêi SGDCK lu«n quan t©m ®Õn viÖc b¶o vÖ quyÒn lîi cña c¸c nhµ ®Çu t­. ChÝnh ®iÒu nµy ®· thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ ®Õn víi thÞ tr­êng chøng kho¸n. §Ó hoµn thµnh môc tiªu nµy thÞ tr­êng chøng kho¸n chØ cho phÐp nh÷ng chøng kho¸n cã phÈm chÊt cao ®­îc mua b¸n qua SGDCK. §ã lµ chøng kho¸n cña nh÷ng c«ng ty héi ®ñ nh÷ng tiªu chuÈn do SGDCK ®Ò ra hay cßn gäi lµ tiªu chuÈn niªm yÕt. Vai trß cña c¸c SGDCK quyÕt ®Þnh ®Õn sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña thÞ tr­êng chøng kho¸n quèc gia. NÕu ®­îc tæ chøc tèt sÏ thóc ®Èy viÖc thu hót vµ tËp trung ®­îc c¸c nguån vèn lín phôc vô cho viÖc ®Çu t­ s¶n xuÊt. V× nh÷ng lý do trªn sù xuÊt hiÖn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña SGDCK lµ mét ®iÒu tÊt yªó kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. + ThÞ tr­êng chøng kho¸n kh«ng tËp trung thÞ tr­êng OTC: cßn gäi lµ thÞ tr­êng chøng kho¸n phi chÝnh thøc thÞ tr­êng nµy thùc hiÖn giao dÞch nh÷ng chøng kho¸n kh«ng ®­îc phÐp mua b¸n qua SGDCK. HiÖn nay thÞ tr­êng nµy ph¸t triÓn kh«ng kÐm g× thÞ tr­êng chÝnh thøc ®ång thêi nã cßn mua b¸n c¶ nh÷ng chøng kho¸n ®· ®­îc niªm yÕt. (OTC - over the counter market ) tuy thÞ tr­êng nµy cã phÝ giao dÞch thÊp h¬n so víi phÝ cña SGDCK nh­ng dï sao khi mua chøng kho¸n qua SGDCK c¸c nhµ ®Çu t­ còng c¶m thÊy an t©m h¬n. 2) C¸c chñ thÓ tham gia thÞ tr­êng chøng kho¸n: Ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n cña mét quèc gia th­êng l«i cuèn tÊt c¶ hoÆc hÇu hÕt c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, c¸c tÇng líp d©n c­ tham gia. §Æc biÖt lµ sù tham gia ®«ng ®¶o cña c¸c tæ chøc tµi chÝnh nh­ ng©n hµng ®Çu t­ , ng©n hµng th­¬ng m¹i ,c«ng ty tµi chÝnh , c«ng ty chøng kho¸n , c«ng ty b¶o hiÓm, c¸c quü ®Çu t­ . . . 2.1 C«ng ty chøng kho¸n. a) Tiªu chuÈn ®Ó c«ng ty chøng kho¸n ®­îc lµ thµnh viªn cña SGDC.Thµnh viªn cña SGDCK lµ c¸c c«ng ty chøng kho¸n ho¹t ®éng t¹i sµn giao dÞch. Mçi n­íc cã thÓ cã hµng tr¨m thËm chÝ hµng ngh×n c«ng ty chøng kho¸n nh­ng kh«ng ph¶i c«ng ty nµo còng ®­îc lµ thµnh viªn cña SGDCK. VÝ dô n­íc NhËt cã 240 c«ng ty chøng kho¸n nh­ng chØ cã 124 c«ng ty ®­îc lµ thµnh viªn cña SGDCK. Th«ng th­êng cã nh÷ng c«ng ty lµ thµnh viªn cña së giao dÞch chøng kho¸n ph¶i héi ®ñ nh÷ng ®iÒu kiÖn nh­ : - Cã giÊy phÐp ho¹t ®éng cña c¬ quan nhµ n­íc cÊp. - Cã sè vèn tèi thiÓu theo quy ®Þnh. - TËp hîp ®­îc c¸c chuyªn gia chøng kho¸n ®· qua ®µo t¹o ®­îc cÊp giÊy chøng nhËn vµ cã ®¹o ®øc. (Brockers, dealers). b) Chøc n¨ng cña c«ng ty chøng kho¸n trªn SGDCK. - Giao dÞch chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng : Mét c«ng ty ®­îc nhµ n­íc cÊp giÊy phÐp hîp lÖ sÏ ®­îc quyÒn thùc hiÖn toµn bé nghiÖp vô giao dÞch chøng kho¸n tõ kh©u tiÕp nhËn ®¬n ®Æt hµng cho ®Õn kh©u tham gia mua b¸n chøng kho¸n c«ng khai trªn thÞ tr­êng. Tuú theo quy m« ho¹t ®éng mµ c«ng ty chøng kho¸n cã thÓ ®­îc phÐp thùc hiÖn mét hay nhiÒu nghiÖp vô giao dÞch sau ®©y: + M«i giíi trung gian mua b¸n chøng kho¸n theo lÖnh ®Æt hµng cña th©n chñ ®Ó h­ëng hoa hång. + NghiÖp vô bu«n b¸n chøng kho¸n : c«ng ty chøng kho¸n sÏ sö dông vèn tù cã ®Ó mua b¸n chøng kho¸n cho chÝnh m×nh nh»m kiÕm lêi tõ chªnh lÖch gi¸ Thùc hiÖn nhiÖm vô nµy lµ nh÷ng giao dÞch viªn hay nh÷ng th­¬ng gia chøng kho¸n cã ®¨ng ký (registered dealers). Khi thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô nµy c«ng ty ph¶i g¸nh chÞu nh÷ng rñi ro , cho nªn ph¶i nghiªn cøu rÊt kü thÞ tr­êng vµ c¸c l¹i chøng kho¸n muèn mua hay muèn b¸n. C«ng ty ph¶i tu©n thñ mét sè quy ®Þnh sau: - C«ng ty kh«ng ®­îc c¹nh tranh trùc tiÕp víi th©n chñ vµ kh«ng ®­îc phÐp gi÷ qu¸ 1% ngh¹ch sè ph¸t hµnh cña bÊt cø lo¹i chøng kho¸n nµo.Nghiªm cÊm c«ng ty mua b¸n cho m×nh nhiÒu lo¹i chøng kho¸n ®­îc ph¸t hµnh bëi c¸c hiÖp héi c¸c c«ng ty chøng kho¸n víi t­ c¸ch lµ gi¸m ®èc hay qu¶n trÞ viªn . + §¹i lý ph¸t hµnh chøng kho¸n (distribuor): C«ng ty nhËn ph©n phèi chøng kho¸n ra thÞ tr­êng cho c¬ quan ph¸t hµnh ®Ó h­ëng hoa hång, khi thùc hiÖn nghiÖp vô nµy th× : C«ng ty kh«ng høa mua trùc tiÕp sè chøng kho¸n ph©n phèi hé . C«ng ty kh«ng høa b¸n víi mét gi¸ nhÊt ®Þnh. C«ng ty kh«ng høa b¸n hÕt hay mua sè chøng ho¸n kh«ng b¸n hÕt. + B¶o l·nh ph¸t hµnh chøng kho¸n ( underwriter): C«ng ty thùc hiÖn b¶o l·nh ph¸t hµnh chøng kho¸n khi cã mét kh¶ n¨ng tµi chÝnh v÷ng m¹nh, th­êng ®ã lµ mét tËp ®oµn tµi chÝnh ®øng ra ®¶m b¶o thùc hiÖn thµnh c«ng viÖc ph¸t hµnh chøng kho¸n víi chñ thÓ ph¸t hµnh b»ng c¸ch : Høa mua toµn bé hay mét phÇn sè cæ phiÕu ph¸t hµnh. §¶m b¶o b¸n víi mét gi¸ nhÊt ®Þnh. Cam kÕt mua sè cæ phiÕu kh«ng b¸n hÕt. Qua c¸c nghiÖp vô trªn cña c«ng ty chøng kho¸n cho thÊy sù cã mÆt cña c¸c c«ng ty nµy cã vai trß v« cïng quan träng trong viÖc kÕt nèi nh÷ng nguån cung chøng kho¸n vµ nguån cÇu chøng kho¸n. Chøc n¨ng nµy cña c«ng ty chøng kho¸n gãp phÇn ®Èy nhanh qu¸ tr×nh l­u th«ng vµ ph©n phèi chøng kho¸n , qua ®ã gióp cho qu¸ tr×nh giao l­u vèn trªn thÞ tr­êng ®­îc th«ng suèt liªn tôc. -Trung t©m th«ng tin vµ t­ vÊn cho c¸c nhµ ®Çu t­ chøng kho¸n: Víi mét ®éi ngò chuyªn gia chøng kho¸n th«ng th¹o nghiÖp vô giái chuyªn m«n vµ nhiÒu kinh nghiÖm , c«ng ty chøng kho¸n kh«ng chØ ®¬n thuÇn ho¹t ®éng nh­ ng­êi trung gian thùc hiÖn lÖnh mua b¸n chøng kho¸n cña kh¸ch hµng mµ cßn lµ cè vÊn thùc sù cÇn thiÕt cho kh¸ch hµng khi ra quyÕt ®Þnh ®Çu t­.§Ó c«ng viÖc t­ vÊn cho kh¸ch hµng ®Çu t­ cã hiÖu qu¶, c«ng ty chøng kho¸n ph¶i lµ n¬i n¾m b¾t vµ cung cÊp c¸c th«ng tin cÇn thiÕt vÒ thÞ tr­êng, vÒ chøng kho¸n vµ vÒ c¸c chñ thÓ ph¸t hµnh, xö lý ph©n tÝch c¸c th«ng tin ®Ó lµm c¬ së cho t­ vÊn ®Çu t­. Chøc n¨ng nµy ®­îc xem nh­ mét trong nh÷ng tiªu chuÈn quyÕt ®Þnh chÊt l­îng ho¹t ®éng cña c«ng ty m«i giíi, quyÕt ®Þnh sù tÝn nhiÖm cña ng­êi ®Çu t­ vµ ®ång thêi còng quyÕt ®Þnh sù tån t¹i cña c«ng ty trong qu¸ tr×nh c¹nh tr¹nh. - Can thiÖp trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n gãp phÇn ®iÒu tiÕt gi¸ chøng kho¸n.Theo quy ®Þnh cña Uû ban chøng kho¸n quèc gia c¸c n­íc ph¸t triÓn. C¸c c«ng ty chøng kho¸n nÕu cã nhiÖm vô kinh doanh chøng kho¸n phi tham gia can thiÖp trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n ®Ó ®iÒu tiÕt gi¸ chøng kho¸n th«ng qua viÖc mua chøng kho¸n vµo khi gi¸ chøng kho¸n gi¶m vµ tung chøng kho¸n dù tr÷ ra khi gi¸ chøng kho¸n t¨ng. Theo quyÕt ®Þnh nµy kinh doanh chøng kho¸n ph¶i dµnh mét tû lÖ 60% giao dÞch cña m×nh cho ho¹t ®éng cã tÝnh chÊt æn ®Þnh trªn thÞ tr­êng. 2.2 C«ng ty ®Çu t­ a- Kh¸i niÖm C«ng ty ®Çu t­ lµ mét d¹ng doanh nghiÖp cña c«ng ty cæ phÇn nã ph¸t hµnh vµ b¸n cæ phiÕu ®Ó lÊy vèn ho¹t ®éng. §©y lµ mét lo¹i doanh nghiÖp ®Æc biÖt nã kh«ng dïng vèn cña m×nh ®Ó mua m¸y mãc, thiÕt bÞ vµ c¸c yÕu tè suÊt nhËp xuÊt kh¸c ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh mµ dïng vèn ®Ó ®Çu t­ dµi h¹n qua gãp vèn liªn doanh mua cæ phÇn hoÆc c¸c lo¹i cæ phiÕu kh¸c víi môc ®Ých thu lîi nhuËn. Ho¹t ®éng cña c«ng ty ®Çu t­ lµ kinh doanh ®Çu t­ vèn bao gåm c¶ ®Çu t­ trùc tiÕp vµ ®Çu t­ gi¸n tiÕp.§Çu tö trùc tiÕp lµ viÖc c¸c c«ng ty dïng vèn cña m×nh ®Ó th©m nhËp trùc tiÕp vµo c¸c c«ng ty c¸c dù ¸n b»ng c¸ch gãp cæ phÇn mua cæ phiÕu , ph¸t hµnh víi t­ c¸ch lµ cæ ®«ng s¸ng lËp nh­ c¸c s¸ng lËp viªn kh¸c. §Çu t­ gi¸n tiÕp lµ viÖc c¸c c«ng ty ®Çu t­ vèn cña m×nh tham gia vµo c¸c thÞ tr­êng chøng kho¸n víi c¸c t­ c¸ch lµ mét nhµ kinh doanh chøng kho¸n mua ®i b¸n l¹i c¸c chøng kho¸n nh»m h­ëng chªnh lÖch gi hay nhËn cæ tøc tõ c¸c c«ng ty. Tuy nhiªn c«ng ty ®Çu t­ kh«ng ph¶i lµ thµnh viªn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n tËp trung do ®ã viÖc mua b¸n cæ phiÕu cña c«ng ty ®Çu t­ ë thÞ tr­êng nµy ph¶i th«ng qua c¸c c«ng ty chøng kho¸n. b) Ph©n lo¹i quü ®Çu t­ Quü ®Çu t­ cã nhiÒu lo¹i kh¸c nhau vµ mçi quü ®Çu t­ cã ®Æc thï, mét ®Þnh h­íng ho¹t ®éng kh¸c nhau nh­ng cã thÓ ph©n chia theo c¸c c¸ch sau: - C¨n cø vµo quy m«, c¸ch thøc vµ tÝnh chÊt gãp vèn quü ®Çu t­ gåm hai lo¹i : + Quü ®Çu t­ d¹ng ®ãng ( close and funds) ®©y lµ quü ®Çu t­ theo ®iÒu lÖ quy ®Þnh th­êng chØ t¹o vèn qua mét lÇn b¸n chøng kho¸n cho c«ng chóng. Quü nµy cã thÓ ph¸t hµnh cæ phiÕu th«ng th­êng, cæ phiÕu ­u ®·i hoÆc tr¸i phiÕu. Ngoµi ra quü kh«ng ®­îc ph¸t hµnh thªm bÊt cø lo¹i cæ phiÕu nµo ®Ó huy ®éng thªm vèn vµ còng kh«ng ®­îc mua l¹i c¸c cæ phiÕu ®· ®­îc ph¸t hµnh. Gi¸ thÞ tr­êng cæ phiÕu cña quü ®Çu t­ d¹ng ®ãng phô thuéc vµo l­îng cung cÇu nh­ khi ¸p dông ®èi víi c¸c lo¹i chøng kho¸n kh¸c chø kh«ng trùc tiÕp liªn quan ®Õn gi¸ trÞ tµi s¶n thuÇn (Net asset value - NAV) cña mçi cæ phÇn. V× thÕ,mét quü ®Çu t­ d¹ng ®ãng cã thÓ b¸n theo gi¸ cao h¬n gi¸ trÞ tµi s¶n thuÇn hoÆc thÊp h¬n gi¸ trÞ tµi s¶n thuÇn. Quy m« vèn cña c¸c quü nµy chØ cã thÓ t¨ng lªn tõ c¸c kho¶n lîi nhuËn thu ®­îc mµ th«i. + Quü ®Çu t­ d¹ng më (open- endfunds) : Kh¸c quü ®Çu t­ d¹ng ®ãng, quü ®Çu t­ d¹ng më lu«n ph¸t hµnh thªm nh÷ng cæ phiÕu míi ®Ó t¨ng thªm vèn vµ còng s½n sµng mua l¹i nhøng cæ phiÕu ®· ph¸t hµnh. Cæ phiÕu nµy ®­îc b¸n trùc tiÕp cho c«ng chóng th«ng qua thÞ tr­êng chøng kho¸n. Muèn mua cæ phiÕu chØ cÇn viÕt th­ hoÆc ®iÖn tho¹i trùc tiÕp cho quü xin giÊy tê cÇn thiÕt nªn t¹o c¬ héi cho bÊt kú ai còng cã thÓ tham gia vµ trë thµnh chñ së h÷u cña quü . TÊt c¶ c¸c cæ phiÕu ph¸t hµnh cña quü ®Çu t­ lµ cæ phiÕu th«ng th­êng . So víi quÜ ®Çu t­ d¹ng ®ãng th× quü ®Çu t­ d¹ng më râ rµng cã ­u thÕ h¬n trong huy ®éng , më réng qui m« vèn do ®ã nã linh ho¹t h¬n trong viÖc lùa chän c¸c dù ¸n ®Çu t­ - C¨n cø vµo tÝnh chÊt vµ môc ®Ých ho¹t ®éng, c¸c quÜ ®Çu t­ ®­îc chia lµm : + Quü ®Çu t­ chøng kho¸n dµi h¹n: §èi t­îng cña quü nµy kh¸ ®a d¹ng gåm c¶ ®Çu t­ trùc tiÕp vµ ®Çu t­ gi¸n tiÕp. Quü ®Çu t­ chøng kho¸n ng¾n h¹n :Lo¹i nµy chñ yÕu ®Çu t­ vµo c¸c lo¹i chøng kho¸n ng¾n h¹n trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ . + Quü ®Çu t­ hçn hîp : Lo¹i nµy thùc hiÖn ®Çu t­ c¶ vµo chøng kho¸n ng¾n h¹n vµ chøng kho¸n dµi h¹n . §©y lµ d¹ng quÜ ®Çu t­ kÕt hîp c¶ hai d¹ng trªn thùc hiÖn ®Çu t­ theo kiÓu nµy cã ­u ®iÓm lµ ®é an toµn cao . 2.3--C«ng ty cæ phÇn a/ Kh¸i niÖm : C«ng ty cæ phÇn lµ ®¬n vÞ kinh tÕ mµ sè vèn së h÷u ®­îc chia lµm nhiÒu phÇn b»ng nhau. Nh÷ng ng­êi tham gia hïn vèn vµo c«ng ty cæ phÇn ®­îc gäi lµ cæ ®«ng . Cæ ®«ng gãp vèn vµo c«ng ty cæ phÇn d­íi h×nh thøc mua cæ phÇn .Chøng tõ ghi nhËn sè cæ phÇn ®ãng gãp cña cæ ®«ng lµ cæ phiÕu .C«ng ty cæ phÇn sinh ra cæ phiÕu do ®ã nã g¾n chÆt víi thÞ tr­êng chøng kho¸n nh­ h×nh víi bãng C«ng ty cæ phÇn lµ mét ®Æc tr­ng cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng .Nã cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau: -Vèn së h÷u cña c«ng ty cæ phÇn lµ vèn cæ phÇn mçi cæ ®«ng lµ mét chñ së h÷u mét phÇn cña doanh nghiÖp t­¬ng ®­¬ng víi tû lÖ vèn gãp cña m×nh -C«ng ty cæ phÇn lµ mét ph¸p nh©n tån t¹i ®éc lËp víi chñ së h÷u -Cæ ®«ng chØ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ ho¹t ®éng cña c«ng ty trong giíi h¹n sè vèn cæ phÇn cña m×nh. -Cæ ®«ng cã quyÒn chuyÓn nh­îng quyÒn së h÷u cæ phÇn qua viÖc b¸n cæ phiÕu trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n -C«ng ty cæ phÇn cã kh¶ n¨ng huy ®éng vèn rÊt lín. -C«ng ty cæ phÇn cã thÓ tån t¹i qua nhiÒu thÕ hÖ cæ ®«ng. -C«ng ty cæ phÇn pph¸t triÓn ®· liªn kÕt më réng c¸c nguån vèn tõ c¸c nhµ ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc còng nh­ huy ®éng nguån vèn nhµn rçi trong quÇn chóng .§ång thêi còng ph¸t huy d­îc tr×nh ®é kh¶ n¨ng cña c¸c nhµ qu¶n lý chuyªn nghiÖp t¹o ra hiÖu qu¶ kinh tÕ lín,t¹o ra c¸c tËp ®oµn kinh tÕ lín cã ®ñ søc c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. b/ C¸c h×nh thøc tæ chøc c«ng ty cæ phÇn: Trªn thÕ giíi hiÖn cã hai lo¹i c«ng ty cæ phÇn -C«ng ty cæ phÇn ®¹i chóng (public company) ®­îc thµnh lËp víi sè vèn chia thµnh nhiÒu cæ phÇn b¸n cho c«ng chóng .Cæ phiÕu cña lo¹i h×nh c«ng ty nµy th­êng lµ cæ phiÕu v« danh ®Ó cã thÓ chuyÓn nh­îng tù do vµ mua b¸n trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n . -C«ng ty cæ phÇn t­ nh©n (Private company) lo¹i c«ng ty nµy còng chia vèn cña m×nh thµnh nh÷ng cæ phÇn nh­ng kh«ng ®­îc phÐp b¸n cæ phiÕu cho c«ng chóng .C¸c cæ phiÕu do c¸c héi viªn c«ng ty n¾m gi÷ vµ kh«ng ®­îc phÐp chuyÓn nh­îng cho ng­êi kh¸c trõ khi ®­îc sù ®ång ý cña c¸c thµnh viªn kh¸c 2.4/ Hµng ho¸ chøng kho¸n : a/ Kh¸i niÖm : CK lµ c¸c lo¹i giÊy cã gi¸ ,chøng nhËn sù gãp vèn hay cho vay dµi h¹n ®èi víi chñ thÓ ph¸t hµnh .§©y lµ mét c«ng cô rÊt h÷u hiÖu trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Ó t¹o nªn mét l­îng vèn tiÒn tÖ khæng lå ,tµi trî dµi h¹n cho c¸c môc ®Ých më réng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp hay c¸c dù ¸n ®Çu t­ cña nhµ n­íc vµ t­ nh©n .Còng nh­ c¸c lo¹i hµng ho¸ kh¸c ,chøng kho¸n lµ lo¹i hµng ho¸ ®Æc biÖt l­u th«ng trªn thÞ tr­êng riªng cña nã: ThÞ tr­êng chøng kho¸n. b/ Ph©n lo¹i chøng kho¸n: - C¨n cø vµo néi dung chøng kho¸n ta cã thÓ chia ra thµnh chøng kho¸n nî vµ chøng kho¸n vèn : +Chøng kho¸n nî lµ giÊy chøng nhËn nî do nhµ n­íc hoÆc doanh nghiÖp ph¸t hµnh khi cÇn huy ®éng vèn cho môc ®Ých tµi trî dµi h¹n. §iÓn h×nh chøng kho¸n nî lµ c¸c lo¹i tr¸i phiÕu +Chøng kho¸n vèn lµ giÊy chøng nhËn gãp vèn kinh doanh vµo c¸c c«ng ty cæ phÇn .§ã lµ c¸c lo¹i cæ phiÕu ,gåm cæ phiÕu th­êng vµ cæ phiÕu ­u ®·i. -C¨n cø vµo h×nh thøc chøng kho¸n ®­îc ph¸t hµnh th× chøng kho¸n gåm cã : + Chøng kho¸n v« danh: Trªn c¸c giÊy chøng nhËn nî hay gãp vèn kh«ng ghi tªn ng­êi së h÷u. Lo¹i chøng kho¸n nµy cã thÓ dÔ dµng mua b¸n chuyÓn ®æi trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. + Chøng kho¸n ký danh lµ lo¹i chøng kho¸n mµ tªn ng­êi së h÷u ®­îc ghi trong hå s¬ cña chñ thÓ ph¸t hµnh còng nh­ trªn c¸c giÊy tê chøng kho¸n. ViÖc chuyÓn quyÒn sö h÷u chøng kho¸n nµy cã phÇn khã kh¨n h¬n lo¹i chøng kho¸n trªn . - C¨n cø vµo lîi tøc chøng kho¸n ng­êi ta chia thµnh: + Chøng kho¸n cã lîi tøc æn ®Þnh lµ lo¹i chøng kho¸n mµ ng­êi cÇm gi÷ nã ®­îc h­ëng lîi tøc æn ®Þnh theo tû lÖ l·i suÊt tÝnh trªn mÖnh gi¸ chøng kho¸n .§iÓn h×nh cña lo¹i nµy lµ c¸c tr¸i phiÕu vµ cæ phiÕu ­u ®·i . + Chøng kho¸n cã lîi tøc kh«ng æn ®Þnh lµ lo¹i chøng kho¸n mµ ng­êi gi÷ chøng kho¸n nµy yªu cÇu ph¶i cã l·i suÊt cao h¬n nhiÒu so víi møc l·i xuÊt æn ®Þnh. §iÓn h×nh cña lo¹i chøng kho¸n nµy lµ cæ phiÕu th­êng cña c¸c c«ng ty cæ phÇn. 3) Vai trß cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ®èi víi nÒn kinh tÕ: ThÞ tr­êng chøng kho¸n ngµy cµng cã vai trß quan träng trong qu¸ tr×nh vËn hµnh cña nÒn kinh tÕ mçi quèc gia còng nh­ trong hÖ thèng kinh tÕ toµn cÇu. Qua lÞch sö ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cña c¸c quèc gia ph¸t triÓn, thÞ tr­êng chøng kho¸n cã ý nghÜa quan träng ®Æc biÖt ®èi víi sù t¨ng tr­ëng mét quèc gia. Cô thÓ lµ: - C«ng cô tµi trî cho nÒn kinh tÕ: Vai trß quan träng ®Çu tiªn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n lµ thu hót tËp trung c¸c nguån vèn nhµn rçi trong d©n c­ ®Ó h×nh thµnh c¸c nguån vèn khæng lå cã kh¶ n¨ng tµi trî cho c¸c dù ¸n ®Çu t­ dµi h¹n ph¸t triÓn kinh tÕ. ThÞ tr­êng chøng kho¸n lµ c«ng cô huy ®éng vèn hÕt søc h÷u hiÖu kh«ng chØ vèn trong n­íc mµ c¶ ngoµi n­íc. §èi víi n­íc ta mét n­íc cã nguån vèn tiÒm tµng trong d©n c­ ch­a ®­îc ®­a vµo s¶n xuÊt kinh doanh th× viÖc hoµn thiÖn thÞ tr­êng chøng kho¸n lµ mét chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ tr­íc m¾t còng nh­ l©u dµi: - KhuyÕn khÝch tiÕt kiÖm, t¹o thãi quen ®Ó dµnh tÝch cùc: ThÞ tr­êng chøng kho¸n t¹o c¬ héi thuËn tiÖn khuyÕn khÝch mäi ng­êi d©n tiÕt kiÖm vµ biÕt c¸ch sö dông tiÒn iÕt kiÖm mét c¸ch tÝch cùc mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ th«ng qua viÖc ®Çu t­ vµo c¸c lo¹i chøng kho¸n. Mçi ng­êi trong x· héi chØ cã mét sè tiÒn tiÕt kiÖm nhá bÐ nh­ng tæng sè tiÒn ®ã cña x· héi sÏ lín h¬n bÊt cø tµi s¶n cña c¸ nh©n nµo. MÆt kh¸c, trong x· héi còng lu«n tån t¹i c¸c quü tiÒn tÖ tËp trung nh­ ng©n hµng ®Çu t­, ng©n hµng th­¬ng m¹i, quü b¶o hiÓm, quü ®Çu t­ v.v. ®Òu nh»m môc ®Ých khuyÕn khÝch tiÕt kiÖm nh­ng c¸c quü tiÒn tÖ nµy còng chØ mang l¹i hiÖu qña cao khi cã mét thÞ tr­êng chøng kho¸n tån t¹i song hµnh víi nã. - C«ng cô b¶o ®¶m tÝnh thanh kho¶n cho sè tiÕt kiÖm phôc vô ®Çu t­ dµi h¹n: Vai trß nµy cña thÞ tr­êng chøng kho¸n thÓ hiÖn qua viÖc b¶o ®¶m cho qu¸ tr×nh chuyÓn c¸c chøng kho¸n cã gi¸ trÞ tiÒn mÆt. §©y chÝnh lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng ®Ó thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ ®Õn víi thÞ tr­êng chøng kho¸n. ThÞ tr­êng chøng kho¸n ho¹t ®éng cµng h÷u hiÖu th× tÝnh thanh kho¶n cµng cao. - C«ng cô ®o l­êng biÓu hiÖn t×nh h×nh, kh¶ n¨ng kinh doanh cña doanh nghiÖp: Nh÷ng th«ng tin doanh nghiÖp cung cÊp cho c¸c nhµ ®Çu t­ trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n qua c¸c b¶ng ph©n tÝch ®¸nh gi¸ n¨ng lùc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp, triÓn väng cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng , kh¶ n¨ng sinh lîi cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, xu thÕ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp trong thêi kú t­¬ng lai. MÆt kh¸c, víi tÝnh chÊt ®Æc biÖt nh¹y bÐn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n, sù lªn xuèng gi¸ c¶ chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng còng nãi lªn sù biÕn ®éng cña gi¸ trÞ doanh nghiÖp t¹i bÊt cø thêi ®iÓm nµo. - ThÞ tr­êng chøng kho¸n t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n cã hiÖu qu¶ h¬n . Víi nguyªn t¾c ho¹t ®éng chñ ®¹o trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n lµ c«ng khai, c«ng b»ng vµ trung thùc, mäi th«ng tin vÒ doanh nghiÖp ®Òu ®­îc c«ng chóng kiÓm tra, ®¸nh gi¸ ph©n tÝch. ThÞ tr­êng chøng kho¸n võa t¹o ®iÒu kiÖn nh­ng ®ång thêi còng b¾t c¸c doanh nghiÖp lµm lµm ¨n nghiªm tóc. - ThÞ tr­êng chøng kho¸n còng lµ c«ng cô lµm gi¶m l¹m ph¸t. Ng©n hµng trung ­¬ng víi vai trß ®iÒu hoµ hÖ thèng tiÒn tÖ sÏ tung ra nhiÒu tr¸i phiÕu kho b¹c b¸n trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n víi l·i suÊt cao ®Ó thu hót bít sè tiÒn mÆt trong l­u th«ng nhê ®ã sè l­îng tiÒn sÏ gi¶m bít vµ h¹n chÕ ®­îc l¹m ph¸t. - ThÞ tr­êng chøng kho¸n cã vai trß hç trî ccho ho¹t ®éng cña c«ng ty cæ phÇn trong viÖc ®­a cæ phiÕu tíi tay c«ng chóng, gióp cho qu¸ tr×nh ph¸t hµnh vµ l­u hµnh cæ phiÕu ®¹t hiÖu qu¶ cao. II)Sù cÇn thiÕt cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ®èi víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam: 1) HiÖn t­îng ®ãi vèn ®¹ng ngµy cµng gay g¾t : TÝnh ®Õn hÕt n¨m 2000, n­íc ta ®· thùc hiÖn xong ba lÇn kÕ ho¹ch 5 n¨m: LÇn 1 tõ 1986 ®Õn1990 LÇn 2 tõ 1991 ®Õn 1995 LÇn 3 tõ 1996 ®Õn 2000 Vµ chóng ta còng ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ. Cô thÓ lµ hoµn thµnh vÒ c¬ b¶n nhiÖm vô do ®¹i héi VII ®Ò ra, ®­a n­íc ta tho¸t khái khñng ho¶ng kinh tÕ, kiÓm so¸t ®­îc phÇn nµo t×nh tr¹ng l¹m ph¸t, t¨ng thu nhËp b×nh qu©n trªn ®Çu ng­êi, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n v.v. ®· vµ ®ang thùc hiÖn qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Tuy nhiªn, nÒn kinh tÕ n­íc ta vÉn ®ang ë trong t×nh tr¹ng chËm ph¸t triÓn do mét sè nguyªn nh©n: - ViÖc ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý tuy ®· bá ra nh÷ng c«ng søc nhøng cßn nhiÒu bÊt cËp. VÝ dô ngay nh­ viÖc thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp. Nhµ n­íc cã chÝnh s¸ch cæ phÇn ho¸ tõ 1992 nh­ng cho tíi 6 n¨m sau sè doanh nghiÖp ®· cæ phÇn ho¸ míi chØ ®¹t con sè 29 doanh nghiÖp mµ chñ yÕu doanh nghiÖp lµm ¨n kh«ng cã hiÖu qu¶. - Doanh nghiÖp nhµ n­íc thiÕu vèn kinh doanh, doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ph¸t triÓn chËm l¹i do thiÕu nguån ®Çu t­ trong khi tû lÖ tiÕt kiÖm néi ®Þa cña t­ nh©n t¨ng vät tõ 7,4% n¨m 90 lªn 14,6% n¨m 1993 vµ æn ®Þnh ë kho¶ng 12% cho ®Õn nay. Theo ­íc tÝnh cña mét sè nhµ kinh tÕ th× nguån lùc tån tr÷ nµy cã thÓ lªn tíi 7 ®Õn 10 tû USD. - Theo b¸o c¸o cña Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ , sè vèn ®Çu t­ trùc tiÕp cña n­íc ngoµi ®¨ng ký trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y bÞ chùng l¹i do cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ næ ra g©y ¶nh h­ëng lín ®Õn t©m lý cña c¸c nhµ ®Çu t­. NhiÒu liªn doanh c«ng bè kÕt qu¶ kinh doanh thua lç nh­ hÇu hÕt c¸c liªn doanh l¾p r¸p « t« t¹i ViÖt Nam ®Òu lç do hµng s¶n xuÊt ra kh«ng b¸n ®­îc v.v. Nãi tãm l¹i nÒn kinh tÕ ViÖt Nam hiÖn ë trong t×nh tr¹ng thiÕu vèn trÇm träng mÆc dï nhµ n­íc ®· vµ ®ang thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc. 2) ViÖc hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam lµ ®iÒu kiÖn cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y nÒn kinh tÕ vÉn tiÕp tôc t¨ng tr­ëng ë møc ®é cao, nh­ng ®ang trong t×nh tr¹ng thiÕu vèn gay g¾t. Vèn trong n­íc huy ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp vµo nÒn kinh tÕ ®ang cã xu h­íng chùng l¹i. Vèn n­íc ngoµi do ¶nh h­ëng cña cuécc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ t¹i c¸c n­íc trong khu vùc nªn c¸c nhµ ®Çu t­ cßn ®ang do dù. Tr­íc t×nh h×nh ®ã th× viÖc hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n sÏ gióp ta cã ®­îc m«t c«ng cô s¾c bÐn ®Ó ph¸t huy tèi ®a néi lùc ®ång thêi còng lµ c«ng cô gióp ta n©ng cao hiÖu qu¶ hîp t¸c quèc tÕ nhÊt lµ trong giai ®o¹n khu vùc ho¸, toµn cÇu ho¸nÒn kinh tÕ. ThÞ tr­êng chøng kho¸n thùc chÊt chØ lµ ®Þa ®iÓm giao l­u gi÷a nh÷ng ng­êi cã vèn vµ nh÷ng ng­êi cÇn vèn. Nh­ng ®Æt nã trong hoµn c¶nh cô thÓ cña n­íc ta hiÖn nay th× viÖc hoµn thiÖn thÞ tr­êng chøng kho¸n sÏ gióp Nhµ n­íc vµ c¸c doanh nghiÖp qua ®ã huy ®éng vèn lín cho c¸c c«ng tr×nh träng ®iÓm, cho nh÷ng nghµnh nghÒ ®ang cã nhu cÇu ph¸t triÓn nh­ng thiÕu vèn. §èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nh­ n­íc ta nÕu chØ dùa vµo néi lùc kh«ng thÓ ®ñ mµ ph¶i th«ng qua ho¹t ®éng hîp t¸c quèc tÕ ®Ó thu hót thªm ngo¹i lùc. Mét h×nh thøc thu hót ngo¹i lùc hÕt søc quan träng mµ l©u nay ta ch­a sö dông lµ b¸n cæ phÇn cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. §©y lµ mét trong nh÷ng h×nh thøc ®Çu t­ gi¸n tiÕp cña c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam. Tuy nhiªn ®Ó c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi kh«ng thÓ chi phèi ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc , nhµ n­íc ph¶i sè cæ tèi ®a cña mçi doanh nghiÖp cã thÓ b¸n ra cho ng­êi n­íc ngoµi. H×nh thøc thu hót vèn nµy hiÖn nay ®ang ®­îc triÓn khai m¹nh mÏ bëi ch­¬ng tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc ®ang ®­îc thùc hiÖn m¹nh vµ nhÊt lµ thÞ tr­êng chøng kho¸n ®· ra ®êi vµ ®i vÇo ho¹t ®éng th¸ng 7 n¨m 2000. Qua ®©y cã thÓ thÊy , viÖc cñng cè vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n lµ b­íc ®i tÊt yÕu cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng n­íc ta. VÊn ®Ò ®Æt ra lóc nµy lµ chóng ta cÇn ph¶i cñng cè vµ hoµn thiÖn thÞ tr­êng chøng kho¸n nh­ thÕ nµo ®Ó ®¸p øng nhu cÇu vÒ vèn cho nÒn kinh tÕ. CH¦¥NG II: Thùc tr¹ng cña nÒn kinh tÕ VIÖT NAM trong thêi gian qua I/ Nh÷ng thêi c¬ vµ thuËn lîi: Chóng ta cã hÖ thèng chÝnh trÞ æn ®Þnh. Sau nhiÒu n¨m ®æi míi ViÖt nam ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu quan träng trong mäi mÆt cña ®êi sèng kinh tÕ x· héi ®Êt n­íc. NÒn kinh tÕ vÉn ®ang t¨ng tr­ëng víi tèc ®é kh¸ cao. Tèc ®é t¨ng tr­ëng tæng s¶n phÈm quèc néi (GDP) b×nh qu©n tõ 6 % ®Õn 7%/n¨m trong nhiÒu n¨m qua vµ cña 6 th¸ng ®Çu n¨m 2000 lµ 6,2%.Tèc ®é t¨ng tr­ëng c«ng nghiÖp lµ 14,3% cao h¬n so víi ccïng kú n¨m tr­íc. Ngo¹i th­¬ng ph¸t triÓn kh¸ m¹nh víi kim ngh¹ch xuÊt khÈu ®¹t trªn 5 tû USD t¨ng 28,5% so víi cïng kú n¨m 1999. Bªn c¹nh ®ã lµ sù ra ®êi cña h¬n 5000 doanh nghiÖp víi sè vèn ®¨ng ký lµ trªn 4000 tû ®ång. §©y lµ dÊu hiÖu ®¸ng mõng cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam vµ ®­îc c¸c nhµ tµi trî ®¸nh gi¸ cao. §ång thêi ®©y còng lµ tiÒn ®Ò quan träng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho nhiÒu doanh nghiÖp ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ vµ huy ®éng vèn th«ng qua viÖc ph¸t hµnh chøng kho¸n, t¹o ra søc hót m¹nh mÏ cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam. HiÖn nay møc sèng cña mäi tÇng líp d©n c­ trong x· héi ®­îc c¶i thiÖn vµ gia t¨ng râ rÖt, nh©n d©n còng nh­ c¸c nhµ ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc ngµy cµng v÷ng tin h¬n. §èi víi lÜnh vùc tµi chÝnh ng©n hµng trong nh÷ng n¨m c¶i c¸ch vµ ®æi míi ®· ra ®êi vµ ph¸t triÓn c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i c¸c tæ chøc b¶o hiÓm vµ c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh kh¸c. Tõ ®©y ®· t¹o nªn vµ thóc ®Èy tÝnh hiÖu qu¶ trong mäi ho¹t ®éng kinh doanh, dÞch vô ®èi víi khu vùc nµy ®ång thêi l·i xuÊt cho vay còng ngµy mét gi¶m. §©y lµ c¸c nh©n tè vµ ®iÒu kiÖn quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn thÞ tr­êng tµi chÝnh nãi chung vµ lµ tiÒn ®Ò quan träng ®Ó x©y dùng vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n nãi riªng. ChÝnh s¸ch ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u vµ nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ®ang gi¶i phãng mäi n¨ng lùc trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, huy ®éng mäi nguån vèn cho ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ thÞ tr­êng vèn. ChÝnh phñ còng ®· thµnh lËp ban ®æi míi qu¶n lý doanh nghiÖp trung ­¬ng víi c«ng tr×nh cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc . Sù thµnh c«ng cña nã cã ý nghÜa v« cïng to lín ®èi víi viÖc x©y dùng vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam. cho ®Õn nay chóng ta ®· thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ thµnh c«ng h¬n 600 doanh nghiÖp trong ®ã chñ yÕu lµ doanh nghiÖp nhµ n­íc. HÖ thèng ph¸p luËt ë n­íc ta kh«ng ngõng ®­îc bæ xung vµ ngµy cµng hoµn thiÖn. §iÒu nµy ®· t¹o ra m«i tr­êng ph¸p lý thuËn lîi cho sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n ®­îc ®¸nh dÊu th«ng qua viÖc cæ phÇn ®· ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt quan trägn trong ®ã lµ NghÞ ®Þnh sè 75/CP ngµy 28 th¸ng 11 n¨m 1996 vÒ viÖc thµnh lËp Uû ban chøng kho¸n nhµ n­íc vµ NghÞ ®Þnh sè 48/1998/N§/CP ngµy 11- 7 - 1998 vÒ chøng kho¸n vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n ...§©y lµ nh÷ng c¬ së ph¸p lý c¨n b¶n, quan träng nhÊt ®èi víi qu¸ tr×nh x©y dùng vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n ë n­íc ta. ChÕ ®é kÕ toÊn doanh nghiÖp míi söa ®æi ban hµnh ®­îc ¸p dông thùc hiÖn trªn thùc tÕ ®· gÇn gòi h¬n víi nh÷ng chuÈn mùc quèc tÕ. Bªn c¹nh ®ã hÖ thèng kiÓm to¸n nhµ n­íc vµ phi nhµ n­íc, kiÓm to¸n n­íc ngoµi ®· ®­îcc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. §©y còng lµ mét trong nh÷ng m¾t xÝch vµ ®Çu mèi quan träng kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong qua tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n. HÖ thèng th«ng tin liªn l¹c, hÖ thèng th«ng tin ë n­íc ta ®ang ®µ ph¸t triÓn m¹nh. ChiÕn l­îc t¨ng tèc cña nghµnh b­u ®iÖn ®· vµ ®ang thu ®­îc nhiÒu kÕt qu¶ tèt ®Ñp vµ lµ ®iÒu kiÖn hç trî quan träng ®Ó h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n. Cã thÓ nãi tr×nh ®é cña nghµnh tin häc ViÖt Nam cho ®Õn nay ®· ®ñ khÈ n¨nng tham gia vµo viÖc x©y dùng cÊc ch­¬ng tr×nh cña hªj thèng giao dÞch ®iÖn tö cña thÞ tr­êng chøng kho¸n. Mét sè thuËn lîi rÊt quan träng kh¸c ®ã lµ ViÖt Nam lµ n­íc ph¸t triÓn sau nªn cã thÓ tranh thñ häc hái kinh nghiÖm cña c¸c n­íc ®i tr­íc. Nhê chÝnh s¸ch kinh tÕ më cöa, héi nhËp víi bªn ngoµi lµm cho kinh tÕ trong n­íc còng nh­ kinh tÕ ®èi ngo¹i ngµy cµng thu ®­îc nhiÒu thµnh qu¶ rÊt ®¸ng phÊn khëi.Bªn c¹nh ®ã lµ sù gióp ®ì nhiÖt t×nh vµ hiÖu qu¶ cu¶ c¸c quèc gia,c¸c tæ chøc quèc tÕ. YÕu tè nµy ®· cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n cña n­íc ta. II/ Nh÷ng khã kh¨n vµ th¸ch thøc: §· nãi ®Õn thÞ tr­êng hµng ho¸ ®Õn giao dÞch trªn thÞ tr­êng ®ã,trªn thùc tÕ hµng hãa cña thÞ tr­êng chøng khoÊn ViÖt Nam rÊt nghÌo nµn c¶ vÒ sè l­îngvµ chñng lo¹i, nh÷ng c«ng ty cæ phÇn ®ñ tiªu chuÈn niªm yÕt t¹i thÞ tr­êng giao dÞch chøng kho¸n cßn rÊt h¹n chÕ. HiÖn nay ë n­íc ta cã 43 c«ng ty cæ phÇn ®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. nÕu so víi tæng sè c«ng ty cæ phÇn hiÖn cã lµ kho¶ng 630 th× con sè nµy qu¶ lµ kh¸ khiªm tèn. Trong sè c¸c c«ng ty cæ phÇn ®ã th× míi cã 6 c«ng ty tham gia niªm yÕt t¹i thÞ tr­êng giao dÞch chøng kho¸n. HÖ thèng kiªm to¸n cña n­íc ta tuy ®· ®­îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn tõng b­íc nh­ng vÉn ch­a thÓ ®¸p øng ®­äc nhu cÇu cña thÞ tr­êng chøng kho¸n kÓ c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng ®Æcc biÖt khi quy m« ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ®ang ®­îc më réng. TÝnh ®Õn thêi ®iÓm nµy n­íc ta cã kho¶ng 20000 doanh nghiÖp nÕu chØ cÇn 1/10 sè doanh nghiÖp nµy ®¨ng ký vµ ph¸t hµnh chøng kho¸n vµ ®Òu cÇn ®Õn kiÓm to¸n th× víi kh¶ n¨ng hiÖn t¹i cña nghµnh kiÓm to¸n sÏ mÊt bao nhiªu thêi gian ®Ó hoµn thµnh c«ng viÖc nµy. ngoµi ra cßn ph¶i nãi ®Õn chÊt l­îng cña c«ng viÖc kiÓm to¸n ®Æc biÖt lµ trªn thùc tÕ viÖc thùc thi cßn cã rÊt nhiÒu vÊn ®Ò cÇn xem xÐt l¹i. ViÖt Nam lµ mét trong sè n­íc cã b×nh qu©n thu nhËp ®Çu ng­êi thÊp nhÊt thÕ giíi. Do ®ã khi thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ vµ b¸n cæ phÇn ra c«ng chóng víi sè l­îng lín kh«ng ph¶i lµ viÖc dÔ d¹ng bëi tÝch luü trong d©n kh«ng nhiÒu. TËp qu¸n thanh to¸n b»ng tiÒn m¹t vÉn lµ phæ biÕn trong d©n chóng thËm chÝ víi c¶ c¸c doanh nghiÖp. HÖ thèng thanh to¸n qua ng©n hµng hiÖu qu¶ ch­a c¹ ®æ vì cu¶ mét sè ng©n hµng th­¬ng m¹i mét sè quü tiÕt kiÖm ®· lµm gi¶m lßng tin trong d©n chóng. §iÒu nµy g©y ¶nh h­ëng kh«ng tèt ®Õn tiÕn tr×nh h×nh vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n ë n­íc ta. §éi ngò c¸n bé qu¶n lý còng lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc khã kh¨n . Chñ yÕu c¸n bé qu¶n lý ®iÒu hµnh thÞ tr­êng chøng kho¸n cßn non trÎ thiÕu c¶ vÒ sè l­îng kinh nghiÖm vµ kiÕn thøc chuyªn m«n .ViÖc x©y dùng mét ®éi ngò c¸n bé cã n¨ng lùc ,cã kinh nghiÖm ®Çy ®ñ c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng vµo thêi ®iÓm hiÖn t¹i vÉn cßn lµ mét th¸ch thøc lín ®èi víi nghµnh chøng kho¸n. Qua thùc tÕ cho thÊy , hiÖn nay hÇu hÕt nh÷ng ng­êi bá vèn mua cæ phÇn cæ phiÕu cña c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ th­êng thiÕu th«ng tin vÒ c¸c tæ chøc ph¸t hµnh hä chØ c¨n cø vµo c¸c dÊu hiÖu bªn ngoµi , lêi ®ån ®¹i vµ c¶m tÝnh vÒ uy tÝn vµ kh¶ n¨ng sinh lêi cña doanh nghiÖp . RÊt nhiÒu ng­êi kh«ng biÕt viÖc ®Çu t­ nh­ thÕ lµ thiÕu c¬ së khoa häc ,kh«ng cã c¨n cø dÔ dÉn tíi rñi ro . Võa råi chóng ta ®· tiÕn hµnh ®iÒu tra trªn ®Þa bµn HN víi 800 mÉu ®iÒu tra th× thÊy ®¹i bé phËn d©n chóng ®Òu ë trong t×nh tr¹ng hiÓu biÕt m¬ hå vÒ thÞ tr­êng chøng kho¸n . Hä ®Òu muèn ®ång vèn bá ra an toµn vµ cã thu nhËp æn ®Þnh ,cã t©m lý sî rñi ro vµ vÉn quen göi tiÒn vµo ng©n hµng h¬n lµ mua chøng kho¸n v.v. HÖ thèng trung gian tµi chÝnh víi t­ c¸ch lµ ho¹t chÊt b«i tr¬n ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ,®ang ®­îc ®¸nh gi¸ lµ võa thiÕu ,võa yÕu .T¹i thêi ®iÓm nµy chØ míi cã 6 c«ng ty chøng kho¸n ho¹t ®éng trªn mét ph¹m vi hÑp ,chñ yÕu lµ ®Þa bµn Hµ Néi vµ TPHCM mµ nhu cÇu cña c¸c nhµ ®Çu t­ ®· kh«ng ®­îc ®¸p øng ®Çy ®ñ vËy kh«ng biÕt nÕu sè l­îng c«ng ty cæ phÇn t¨ng nhanh vµ ®Òu cÇn ®Õn c«ng ty chøng kho¸n th× nh÷ng c«ng ty nµy sÏ gi¶i quyÕt nh­ thÕ nµo ? HiÖn nay mét biÖn ph¸p ®ang ®­îc thùc hiÖn ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy lµ t¨ng sè l­îng c¸c c«ng ty chøng kho¸n .Nh­ng chÝnh biÖn ph¸p nµy ®· lµm ph¸t sinh m©u thuÉn míi .§ã lµ trong bèi c¶nh hµng ho¸ cña thÞ tr­êng cßn qu¸ nghÌo nµn viÖc më thªm c¸c c«ng ty chøng kho¸n cµng g©y thªm khã kh¨n bëi c¸c kho¶n phÝ thu tõ ho¹t ®éng giao dÞch lµ qu¸ nhá bÐ thËm chÝ cã phiªn chØ thu ®­îc 20000 ®ång . B×nh qu©n gi¸ trÞ giao dÞch cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ®¹t kho¶ng 1tû ®ång /phiªn .Nh­ vËy tængphÝ giao dÞch mµ c¸c c«ng ty chøng kho¸n ®­îc phÐp thu theo quy ®Þnh cña UBCKNN lµ 8tr ®ång .Râ rµng víi t×nh h×nh ho¹t ®éng nh­ hiÖn nay cña thÞ tr­êng chøng kho¸n th× chØ mét c«ng ty ho¹t ®éng còng kh«ng thÓ hoµ vèn . Thùc tÕ ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ®· lµm ph¸t sinh thªm mét khã kh¨n n÷a ,®ã lµ quy m« cña hÖ th«ng l­u ký hiÖn nay qu¸ nhá bÐ kh«ng thÓ ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña c¸c nhµ ®Çu t­ nhÊt lµ c¸c nhµ ®Çu t­ khu vùc xa .Yªu cÇu ®Æt ra lµ ph¶i x©y dùng thªm c¸c trung t©m l­u ký .Tuy nhiªn viÖc nµy kh«ng hÒ ®¬n gi¶n ,theo c¸c chuyªn gia ®i liÒn víi viÖc më réng hª th«ng l­u ký cÇn ph¸t triÓn h¹ tÇng kü thuËt th«ng tin hiÖn ®¹i .§iÒu nµy ®ßi hái mét kho¶n chi phÝ kh«ng nhá khã cã thÓ ®¸p øng ®ùîc trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay . Víi môc tiªu ®¶m b¶o cho thÞ tr­êng chøng kho¸n ho¹t ®éng an toµn ,c«ng khai,hiÖu qu¶,b¶o vÖ ®­îc quyÒn lîi hîp ph¸p cña nhµ ®Çu t­ trong qu¶n lý ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng ,UBCKNN ®· sö dông c¶ hai biÖn ph¸p :Hµnh chÝnh vµ kinh tÕ. BiÖn ph¸p qu¶n lý hµnh chÝnh ®Çu tiªn ®· ®­îc ¸p dông ngay t¹i phiªn giao dÞch ®Çu tiªn b»ng c¸ch c«ng bè møc gi¸ trÇn cho c¶ cæ phiÕu REE vµ SAM lóc 8h 45' ngµy 28/7/2000 chØ 15' tr­íc khi TTGDCK më cöa . BiÖn ph¸p t×nh thÕ nµy ,xÐt vÒ mÆt qu¶n lý nh»m môc ®Ých ®Þnh h­íng thÞ tr­êng ,®ång thêi gióp nhµ ®Çu t­ cã gi¸ ®Ó tham chiÕu vµ ®­a ra quyÕt ®Þnh hîp lý .Tuy nhiªn viÖc ®Þnh gi¸ trÇn cña UBCKNN lµ hµnh ®éng mang tÝnh chñ quan do ®ã ®¸nh gi¸ kh«ng ®óng gi¸ trÞ cña cæ phiÕu c«g ty niªm yÕt vµ hÖ qu¶ lµ sù v¾ng mÆt mét thêi gian dµi trªn sµn giao dÞch cña cæ phiÕu TMS. BiÖn ph¸p hµnh chÝnh kÕ tiÕp ®­îc thùc hiÖn trong phiªn giao dÞch thø 2 qua viÖc söa ®æi biªn ®é dao ®éng gi¸ tõ 5% theo quy chÕ xuèng cßn 2%.ViÖc lµm nµy nh»m môc ®Ých tr¸nh biÕn ®éng lín cho thÞ tr­êng trong t×nh h×nh cã sù sù kh¸c biÖt qu¸ lín gi÷a cung vµ cÇu chøng kho¸n .Tuy nhiªn liÖu ph¸p nµy ®· lµm cho thÞ tr­êng thiÕu ®i tÝnh hÊp dÉn ,s«i ®éng , sù h¸o høc ban ®Çu cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam trong buæi ®Çu s¬ khai . III/ Mét sè thµnh tùu ®¹t ®­îc : Nhê sù nç lùc cña nghµnh chøng kho¸n vµ c¸c ban nghµnh cã liªn quan trung t©m giao dÞch chøng kho¸n TPHCM ®· ra ®êi ngµy 20/7/2000 vµ chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng víi phiªn giao dÞch ®Çu tiªn ngµy 28/7/2000 . Sù kiÖn nµy ®· ®¸nh dÊu mét b­íc ngoÆt lín trong tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam . §©y chÝnh lµ c«ng cô ,lµ ph­¬ng tiÖn gióp cho nÒn kinh tÕ n­íc ta cã thÓ giao l­u ,héi nhËp víi nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi . MÆc dï trong phiªn giao dÞch ®Çu tiªn chØ cã sù tham gia cña hai lo¹i cæ phiÕu REE vµ SAM víi tæng gi¸ trÞ giao dÞch lµ 70.4 tr ®ång ,mét con sè hÕt søc khiªm tèn .Nh­ng nã ®· ®­îc ®¸nh gi¸ lµ mét sù khëi ®Çu thµnh c«ng tèt ®Ñp . Tuy trung t©m giao dÞch chøng kho¸n VN ho¹t ®éng ch­a ®­îc bao l©u nh­ng nã ®· phÇn nµo kh¼ng ®Þnh ®­îc vai trß cña m×nh trong nÒn kinh tÕ VN .Cô thÓ lµ chØ sau ®óng 5 th¸ng ®i vµo ho¹t ®éng con sè 2 thµnh viªn vµ 70.4 triÖu ®· ®­îc t¨ng lªn 6 thµnh viªn vµ trªn 5 tû ®ång tæng gi¸ trÞ giao dÞch trong mét phiªn . Nh­ vËy ,cã thÓ kÕt luËn ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ®· vµ ®ang thæi mét luång giã míi vµo nÒn kinh tÕ gióp cho nÒn kinh tÕ n­íc nhµ v­¬n lªn trong kû nguyªn míi ,kû nguyªn cña nÒn kinh tÕ tri thøc .  CH¦¥NG III: Mét sè nh©n xÐt vÒ TTCKVN HiÖn nay, t©m lý phæ biÕn cña giíi kinh doanh liªn quan ®Õn ho¹t ®éng chøng kho¸n cã thÓ ®­îc tãm gän trong hai ch÷ "Chê thêi ".§iÒu nµy kh«ng riªng g× víi c¸c c«ng ty chøng kho¸n ,c¸c c«ng ty ®· niªm yÕt cæ phiÕu trªn thÞ tr­êng ,nhµ ®Çu t­ mµ ngay c¶ víi c¸c c«ng ty cæ phÇn ®· cã ®ñ hoÆc gÇn ®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt cæ phiÕu . Mçi ®èi t­îng ®Òu ®­a ra nh÷ng nguyªn nh©n kh¸c nhau nh­ng hä ®Òu xuÊt ph¸t tõ mét ®iÓm .§ã lµ thÞ tr­êng chøng kho¸n ch­a héi ®ñ nh÷ng nh÷ng yÕu tè cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o sù s«i ®éng cña thÞ tr­êng vµ sau ®ã mang l¹i lîi Ých cho giíi kinh doanh. Th«ng ®iªp chung cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n lµ ho¹t ®éng cÇm chõng ®Ó chê khi nµo "hµng ho¸ "nhiÒu h¬n ,khu«n khæ ph¸p lý níi réng h¬n vµ sù ®iÒu hµnh cña UBCKNN bít ®i sù can thiÖp mang nÆng tÝnh hµnh chÝnh th× míi thùc sù b­íc vµo kinh doanh . C¸c c«ng ty chøng kho¸n cho r»ng hiÖn nay l­îng chøng kho¸n giao dÞch qu¸ Ýt l¹i bÞ gß Ðp trong c¸c quy ®Þnh kh¾t khe vÒ gi¸ tham chiÕu ,biªn ®é dao ®éng v.v. Trong khi ®ã ,tuy ®­îc h­ëng mét kho¶n lÖ phÝ giao dÞch nh­ng kh«ng thÊm g× so víi nh÷ng chi phÝ mang tÝnh b¾t buéc mµ hä ph¶i chÊp nhËn khi tham gia ho¹t ®éng . §èi víi c¸c c«ng ty niªm yÕt th× hiÖn nay hä kh«ng cã nhu cÇu huy ®éng vèn do khã kh¨n vÒ thÞ tr­êng ,ch­a thÓ më réng s¶n xuÊt kinh doanh .L­îng chøng kho¸n giao dÞch trªn thÞ tr­êng trong thêi gian qua chñ yÕu lµ cña c¸c chñ së h÷u mua ®i b¸n l¹i víi nhau .HiÖn t­îng gi¸ chøng kho¸n lªn hay xuèng kh«ng cã nhiÒu ý nghÜa v× khèi l­îng giao dÞch nhá . Cã thÓ coi ®©y chØ lµ thñ ph¸p ®Ó n©ng gi¸ ¶o cña nh÷ng cæ ®«ng lín ®Ó th«ng qua ®ã khuyÕch tr­¬ng th­¬ng hiÖu c«ng ty trªn thÞ tr­êng . MÆt kh¸c còng ph¶i thõa nhËn mét thùc tÕ lµ b¶n th©n chñ së h÷u còng kh«ng muèn b¸n cæ phiÕu mét khi cæ tøc cao h¬n l·i suÊt ng©n hµng vµ xu thÕ cã thÓ ph¸t triÓn tèt h¬n n÷a Tõ gãc ®é nhµ ®Çu t­ ,nhËn xÐt mét c¸ch kü l­ìng th× ®· qua thêi gian ban ®Çu sèt s¾ng mua v× thÞ hiÕu .MÆc dï hiÖn nay kh«ng ph¶i kh«ng cã ng­êi muèn ®Çu t­ nh­ng hä cã qu¸ Ýt sù lùa chän .H¬n thÕ, nhiÒu nhµ ®Çu t­ d­êng nh­ ®ang chê ®îi nÒn kinh tÕ nãng lªn míi nh¶y vµo kinh doanh thËt sù. Cuèi cïng víi c¸c c«ng ty cæ phÇn hä vÉn gi÷ th¸i ®é thê ¬ ®èi víi thÞ tr­êng chøng kho¸n . Mét sè c«ng ty ch­a ®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt th× ®îi níi láng ®iÒu kiÖn niªm yÕt ,mét sè kh¸c th× chê ®îi hÕt thêi gian ­u ®·i ®ang ®­îc h­ëng v.v. Nãi tãm l¹i , dï thÕ nµo ®i ch¨ng n÷a th× còng ch­a thÓ hy väng thay ®æi ®­îc diÖn m¹o cña thÞ tr­êng chøng kho¸n vµo lóc nµy. CH¦¥NG IV: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn TTCKVN ViÖc thµnh lËp mét thÞ tr ­êng chøng kho¸n chØ cã ý nghÜa khi cã thÓ b¶o ®¶m duy tr× vµ ph¸t triÓn ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng . Muèn vËy,ph¶i lu«n lu«n duy tr× vµ ph¸t triÓn ®­îc nguån cung vµ cÇu chøng kho¸n còng nh­ kh«ng thÓ thiÕu c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh trung gian lµm cÇu nèi gi÷a cung -cÇu chøng kho¸n . I/ Mét sè gi¶i ph¸p t¨ng cung hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n: Thùc tÕ t¹i c¸c quèc gia cã thÞ tr­êng tµi chÝnh kÐm ph¸t triÓn nh­ VN th× kh¶ n¨ng cung ­ngs chøng kho¸n th­êng bÞ h¹n chÕ do nh÷ng nguyªn nh©n chñ yÕu sau: - Cã qu¸ Ýt c¸c c«ng ty cæ phÇn ®¹i chóng ,mµ h×nh thøc huy ®éng vèn cho thÞ tr­êng l¹i lµ ph¸t hµnh chøng kho¸n réng r·i ra c«ng chóng . - Cßn tßn t¹i chÝnh s¸ch ­u ®·i tÝn dông ,nhµ n­íc tµi trî vèn cho c¸c doanh nghiÖp víi l·i suÊt thÊp h¬n l·i suÊt thÞ tr­êng . - ChÝnh s¸ch thuÕ kh«ng nh»m môc tiªu ph¸t triÓn thÞ tr­êng tµi chÝnh nh­ møc thuÕ ®¸nh trªn giao dÞch chøng kho¸n qu¸ cao, thuÕ ®¸nh trªn thu nhËp cæ tøc cña cæ ®«ng . C¸ch ®¸nh thuÕ nh­ vËy kh«ng khuyÕn khÝch ph¸t hµnh vµ l­u th«ng chøng kho¸n . -Sù thiÕu v¾ng c¸c c«ng ty CK chuyªn nghiÖp phôc vô cho viÖc ph¸ hµnh vµ l­u hµnh chøng kho¸n ,sù thiÕu v¾ng c¸c nhµ t¹o m«i tr­êng vµ nhµ m«i giíi. -ThÞ tr­êng tµi chÝnh kh«ng ®ñ c¸c c«ng cô tµi chÝnh ®a d¹ng ®¸p øng nhu cÇu ng­êi sö dông vèn vµ hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­. Rót kinh nghiÖm tõ thùc tiÔn trªn cÇn cã mét sè gi¶ ph¸p t¨ng cung chøng kho¸n nh­: 1/ KhuyÕn khÝch vµ t¹o mäi ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho viÖc thµnh lËp c¸c c«ng ty cæ phÇn ®¹i chóng,®Èy m¹nh ch­¬ng tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp .S¸t nhËp nhiÒu doanh nghiÖp nhµ n­íc ®­îc cæ phÇn ho¸ h×nh thµnh c«ng ty cæ phÇn ®¹i chóng cã sè cæ phÇn chi phèi hoÆc cæ phÇn ®Æc biÖt thuéc nhµ n­íc 2/ Gi¶m bít tiÕn tíi xo¸ bá h¼n c¸c h×nh thøc phô thuéc vµo nguån tÝn dông ­u ®·i cña nhµ n­íc ®èi víi doanh nghiÖp nhµ n­íc ho¹t ®éng kinh doanh . MÆt kh¸c ,cÇn cã gi¶i ph¸p xö lý nî tån ®äng trong c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc mét c¸ch hîp lý nh»m lµnh m¹nh ho¸ tµi chÝnh doanh nghiÖp,hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­ tiÒm n¨ng ,t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp huy ®éng vèn trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. 3/ T¨ng c­êng h¬n n÷a c¸c khuyÕn khÝch vÒ thuÕ ®èi víi viÖc ph¸t hµnh chøng kho¸n ®¹i chóng 4/ Ph¸t triÓn c¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian,c¸c nhµ m«i giíi ,nhµ t¹o thÞ tr­êng .Ng©n hµng cÇn hoµn thiÖn ®iÒu kiÖn thµnh lËp c¸c c«ng ty ch­ng kho¸n chuyªn nghiÖp lµm m«i giíi ,®¹i lý hay b¶o l·nh ph¸t hµnh chøng kho¸n ,kinh doanh chøng kho¸n nh»m t¹o ra thÞ tr­êng vµ duy tr× thÞ tr­êng . 5/ §a d¹ng ho¸ c¸c c«ng cô tµi chÝnh : UBCKNN cã tr¸ch nhiÖm nghiªn cøu nh»m ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i chøng kho¸n cã thÓ ph¸t hµnh ë ViÖt Nam nh­:tr¸i phiÕu chÝnh phñ ,tr¸i phiÕu c«ng ty,®Æc biÖt lµ c¸c tr¸i phiÕu ng©n hµng ,c¸c tæ chøc tµi chÝnh phi ng©n hµng . . . cã nh­ vËy míi ®¸p øng ®­îc nhu cÇu vÒ chøng kho¸n II/ Mét sè gi¶i ph¸p nh»m t¹o cÇu chøng kho¸n: ë c¸c n­íc thÞ tr­êng kÐm ph¸t triÓn th× søc cÇu chøng kho¸n còng th­êng rÊt thÊp. Së h÷u chøng kho¸n chØ tËp chung trong tay mét sè ng­êi giµu cã vµ Ýt nhiÒu cã quan hÖ víi c¸c c«ng ty cæ phÇn .§¹i ®a sè d©n chóng,víi sè tiÒn tiÕt kiÖm Ýt ái cña m×nh vµ kh«ng hiÓu biÕt vÒ thÞ tr­êng tµi chÝnh ,hä gi÷ sè tiÒn tiÕt kiÖm nµy d­íi h×nh thøc mua kim lo¹i quý hoÆc mua bÊt ®äng s¶n .Sù yÕu kÐm vÒ kh¶ n¨ng cÇ chøng kho¸n cã thÓ ®­îc gi¶i thÝch bëi nh÷ng nguyªn nh©n sau: - ThiÕu mét m¹ng l­íi ng©n hµng n¨ng ®éng vµ hiÖu qu¶ ,®­a c¸c dÞch vô ®Çu t­ ®Õn tËn nh÷ng ng­êi cã sè tiÕt kiÖm nhá. H×nh thøc thanh to¸n th­êng lµ tiÒn mÆt ,thu nhËp th­êng thÇp vµ chÝnh phñ ch­a cã ch­¬ng tr×nh cô thÓ khuyÕn khÝch ®Çu t­ chøng kho¸n th«ng qua c¸c quü:quü ®Çu t­ ,quü b¶o hiÓm ,quü h­u trÝ . . . - D©n chóng thiÕu niÒm tin vµo sù æn ®Þnh cña nÒn kinh tÕ ,®iÒu nµy t¹o t©m lý tiÕt kiÖm theo c¸ch nh­ trªn vµ do ®ã x· héi mÊt ®i nh÷ng kho¶n tiÕt kiÖm nhá nh­ng gãp l¹i lµ nguån vèn v« cïng to lín. - ë nhiÒu n­íc ,cßn cã t×h tr¹ng chÝnh s¸ch thuÕ kh«ng tho¶ ®¸ng còng lµm h¹n chÕ kh¶ n¨ng cÇu chøng kho¸n .VÝ dô thuÕ ®¸nh trªn cæ tøc cña cæ ®«ng trong khi lîi tøc tiÒn göi ng©n hµngth× kh«ng ph¶i chÞu thuÕ ,chªnh lÖch l·i do b¸n chøng kho¸n còng ph¶i chÞu thuÕ, . . .nªn kh«ng khuyÕn khÝch ng­êi cã tiÒn tham gia ®Çu t­. Xem xÐt ®iÒu kiÖn cña n­íc ta ,rót kinh nghiÖm cña c¸c n­íc ®i tr­íc ,nªn ch¨ng trong giai ®o¹n ®Çu ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n cÇn ph¶i cã mét sè gi¶i ph¸p sau: 1/ N©ng cÊp ,c¶i tiÕn ho¹t ®éng cña ng©n hµng,®­a dÞch vô ®Õn tËn tay c¸c nhµ ®Çu t­ tiÒm n¨ng,t¹o niÒm tin vµo sù tiÖn Ých còng nh­ uy tÝn cña ng©n hµng. KhuyÕn khÝch c¸c h×nh thøc ®Çu t­ ®a d¹ng ,më réng quy m« b¸n chøng kho¸n.Ng©n hµng cã thÓ ¸p dông h×nh thøc cho vay mua chøng kho¸n ®èi víi mét sè thµnh phÇn hoÆc mua tr¶ chËm nh­ ®èi víi c«ng nh©n viªn chøc ch¼ng h¹n. 2/ Ph¸t triÓn c¸c c«ng ty ch­ng kho¸n ,tuyªn truyÒn vËn ®éng gi¸o dôc d©n chóng vÒ lîi Ých ®Çu t­ vµo chøng kho¸n ®Ó t¹o cho c«ng chóng hiÓu s©u vÒ chøng kho¸n vµ ®Çu t­ chøng kho¸n.§ång thêi c¶i thiÖn t×nh h×nh cung cÊp th«ng tin cña c¸c c«ng ty niªm yÕt ,t¹o tÝnh minh b¹ch cho thÞ tr­êng chøng kho¸n,xö lý mäi hµnh vi gian lËn ,mua b¸n néi gi¸n g©y rèi lo¹n thÞ tr­êng lµm mÊt lßng tin cña c«ng chóng ®Çu t­.B¶n tin thÞ tr­êng chøng kho¸n ra ngµy thø 3 vµ thø 5 hµng tuÇn cña TTGDCK vµ c¸c Ên phÈm chÝnh thøc cña UBCKNN nªn phæ biÕn réng r·i ,kh«ng nªn gß bã trong viÖc ph¸t hµnh néi bé bëi ®©y lµ ®iÒu kiÖn ®­a kiÕn thøc chøng kho¸n tíi c«ng chung ®Çu t­ mét c¸ch hiÖu qu¶ ,v¶ l¹i viÖc ph¸t hµnh réng r·i kh«ng dõng l¹i ë b¶n tin néi bé t¹o t©m lý tin t­ëng vµo tÝnh minh b¹ch cña thÞ tr­êng chøng kho¸n cña c«ng chóng ,ng­êi ®ang t×m mÆt göi vµng vµ hä s½n sµng tham gia vµo thÞ tr­êng chøng kho¸n. 3/ CÇn cã chÝnh s¸ch thuÕ c«ng b»ng ®èi víi tiÒn göi ng©n hµng vµ ®Çu t­ vµo chøng kho¸n ,kh«ng nªn ¸p ®Æt ngay mét møc thuÕ ®¸nh vµo thu nhËp tõ mua b¸n chøng kho¸n ,miÔn gi¶m ®èi víi c¸c cæ ®«ng mua cæ phiÕu kh«ng nh»m môc ®Ých kinh doanh. T¹m thêi ch­a thu thuÕ thu nhËp ®èi víi c¸c kho¶n thu nhËp tõ l·i tiÒn göi ng©n hµng ,l·i tiÒn göi tiÕt kiÖm ,l·i mua tÝn phiÕu ,tr¸i phiÕu kú phiÕu ,cæ phiÕu. Trong thêi gian ®Çu khi míi h×nh thµnh thÞ tr­êng chøng kho¸n nªn duy tr× diÒu quy ®Þnh nµy ®Ó khuyÕn khÝch mäi ng­êi mua cæ phiÕu vµ tr¸i phiÕu. III/ Mét sè gi¶i ph¸p ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn c¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian. Víi ®Æc ®iÓm cña n­íc ta ,nÒn kinh tÕ míi chuyÓn ®æi sang c¬ chÕ thÞ tr­êng ,ch­a cã mét hÖ thèng ng©n hµng ph¸t triÓn ,nh­ng ph¶i x©y dùng thÞ tr­êng chøng kho¸n trong mét thêi gian ng¾n ,®Ó ®¶m b¶o tÝnh thanh kho¶n vµ liªn tôc cña thÞ tr­êng cÇn ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p sím cho ra ®êi mét sè ®Þnh chÕ tµi chÝnh trung gian víi chøc n¨ng t¹o lËp thÞ tr­êng .§ång thêi cÇn ph¶i cã nh÷ng gi¶i gi¸p cô thÓ : 1/ N©ng møc vèn ®iÒu lÖ cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i quèc doanh ®Ó t¨ng c­êng søc m¹nh tµi chÝnh cho c¸c ng©n hµng t¹o c¬ së thµnh lËp c¸c c«ng ty chøng kho¸n con ,chuyªn nghiÖp ho¹t ®éng m«i giíi vµ kinh doanh chøng kho¸n. 2/ Cho phÐp thµnh lËp c¸c c«ng ty chøng kho¸n nhµ n­íc ,c«ng ty chøng kho¸n liªn doanh ,c«ng ty chøng kho¸n cæ phÇn .B­íc ®Çu ,nªn ph¸t triÓn c«ng ty chøng kho¸n nhµ n­íc lµm lùc l­îng nßng cèt vµ h­íng dÉn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c tham gia . 3/ Xem xÐt thùc hiÖn miÔn gi¶m thuÕ lîi tøc ®èi víi c¸c c«ng ty chøng kho¸n trong 1 ®Õn 2 n¨m ®Çu moøi thµnh lËp ®Ó t¨ng c­êng søc m¹nh tµi chÝnh cña c¸c c«ng ty khiÕn c«ng ty cã thÓ nhanh chãng h«Þ nhËp vµo thÞ tr­êng vèn ®ang c¹nh tranh khèc liÖt gi÷a c¸c n­íc . IV/ Mét sè gi¶i ph¸p tæng thÓ: 1/ T¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý cña nhµ n­íc ë ®©y muèn nãi ®Õn khÝa c¹nh ®¶m b¶o lîi Ých cho nhµ ®Çu t­ ,xö lý nghiªm nh÷ng tr­êng hîp néi gi¸n ,lòng ®o¹n thÞ tr­êng . . .tiÕn tíi gi¶m bít c¸c biÖn ph¸p hµnh chÝnh ®Ó qu¶n lý thÞ tr­êng .VÒ l©u dµi ,khi hµng ho¸ ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i ,nhiÒu vÒ khèi l­îng th× nªn c©n nh¾c ®iÒu chØnh biªn ®é dao ®éng gi¸ tõ +-2%®Õn +-5%,khi tiÒm lùc kinh tÕ m¹nh biªn ®é dao ®éng gi¸ cã thÓ t¨ng lªn tõ +-10%®Õn +-15%.Cã nh­ vËy míi t¹o nªn tÝnh sinh ®éng cña thÞ tr­êngchøng kho¸n ,t¹o ra sù hÊp dÉn cña thÞ tr­êng vµ thu hót ®­îc nhiÒu ng­êi tham gia ,lóc ®ã thÞ tr­êng chøng kho¸n míi thÓ hiÖn ®óng b¶n chÊt cña nã lµ mét thÞ tr­êng bËc cao .HÇu hªt c¸c thÞ tr­êng míi næi ®Òu cã quy ®Þnh biªn ®é gi¸ nh»m h¹n chÐ sù biÕn ®éng qu¸ møc gi¸ c¶ trªn thÞ tr­êng .Vi dô nh­ SGDCK Th¸i Lan quy ®Þnh møc trÇn lµ 33%vµ sµn lµ 27%,SGDCK Ba Lan quy ®Þnh biªn ®é +-10% . . .mét sè n­íc kh«ng ¸p dông biªn ®é nh­ng cã quy ®Þnh ngõng ho¹t ®éng cña SGDCK trong nh÷ng thêi gian nhÊt ®Þnh ,vÝ dô nh­ khi chØ sè Dowjones gi¶m 250 ®iÓm th× ngõng ho¹t ®éng 30 phót ,nÕu gi¶m xuèng 400 ®iÓm th× ngõng 60 phót .So víi biÖn ph¸p trªn ,viÖc ngõng giao dÞch cã thÓ lµm gi¶m niÒm tin cña nh÷ng ng­êi ®Çu t­ vµo thÞ tr­êng . Ngoµi ra,UBCKNN cÇn ®­a vµo c¸c quy ®Þnh cÊm c¸c tæ chøc ,c¸ nh©n cïng thùc hiÖn lÖnh mua vµ b¸n cïng mét lo¹i chøng kho¸n trong mét phiªn giao dÞch ®Ó tr¸nh viÖc "lµm gi¸"g©y rèi lo¹n thÞ tr­êng .§èi víi c¸c cæ phiÕu cè gi¸ giao dÞch ®ông trÇn trong nhiÒu phiªn liªn tôc th× nªn ®­a vµo diÖn kiÓm so¸t vµ cã møc khèng chÕ giao dÞch vµ biªn ®é gi¸ dao ®éng riªng cho lo¹i cæ phiÕu nµy .Ch­a nªn cho phÐp c«ng ty niªm yÕt mua l¹i cæ phiÕu vµ ch­a ¸p dông viÖc giao dÞch th©u tãm doanh nghiÖp. 2/ CÇn x©y dùng thÞ tr­êng chøng kho¸n phi tËp chung (OTC) HiÖn nay ,do ch­a cã thÞ tr­êng OTC ,viÖc mua b¸n trao tay c¸c cæ phiÕu cña c¸c c«ng ty ch­a ®­îc niªm yÕt vÉn ®ang diÔn ra mét c¸ch phøc t¹p vµ cã nhiÒu khã kh¨n trong giao dÞch. viÖc mua b¸n nh÷ng cæ phiÕu nµy chñ yÕu dùa vµo tin ®ån,vµ ®©y lµ kÏ hë cho bän ®Çu c¬ trôc lîi vµ tÊt nhiªn phÇn thiÖt thßi sÏ thuéc vÒ c«ng chóng ®Çu t­ . Thùc tÕ hiÖn nay trªn c¶ n­íc cã kho¶ng h¬n 600 c«ng ty cæ phÇn ®ang ho¹t ®éng .VÒ triÓn väng ®©y cã thÓ lµ nguån hµng rÊt loÐn cho thÞ tr­êng .Tuy nhiªn,sè nhiÒu c«ng ty cè ®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt trªn thÞ tr­êng tËp trung trong ®ã ch­a nhiÒu trong khi cæ phiÕu cña nhiÒu c«ng ty ®ang cè nhu cÇu mua ®i b¸n l¹i .Mét khi ch­a tæ chøc thÞ tr­êng phi tËp chung chÝnh thøc th× ho¹t ®éng trªn vÉn diÔn ra tù ph¸t vµ nhµ n­íc kh«ng qu¶n lý vµ kiÓm so¸t ®­îc .ThiÕt nghÜ viÖc tæ chøc thÞ tr­êng OTC hiÖn nay còng chÝnh lµ xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu cña thÞ tr­êng vµ gãp phÇn lµm gi¶m ¸p lùc cÇu vÒ chøng kho¸n trªn TTCK tËp chung. §­îc biÕt UBCKNN hiÖn nay ®ang so¹n th¶o ®Ò ¸n thµnh lËp thÞ tr­êng chøng kho¸n OTC ®Ó tr×nh chÝnh phñ phª duyÖt .Hy véng r»ng khi ®Ò ¸n ®­îc th«ng qua ,thÞ tr­êng OTC ra ®êi sÏ gãp phÇn thóc ®Èy vµ c¶i thiÖn ®­îc nh÷ng mÊt c©n ®èi hiÖn nay cña thÞ tr­êng tËp chung. Tãm l¹i, ®Ó cho thÞ tr­êng chøng kho¸n VN thùc sù lµ mét kªnh huy ®éng vèn cho nÒn kinh tÕ phôc vô cho c«ng cuéc CNH & H§H ®Êt n­íc th× ph¶i tiÕn hµnh hµng lo¹t c¸c biÖn ph¸p trong ®ã cã mét sè biÖn ph¸p ®· nªu ë trªn.Cã nh­ vËy thÞ tr­êng chøng kho¸n míi ph¸t triÓn bÒn v÷ng ,v÷ng b­íc tiÕn vµo kû nguyªn míi ,kû nguyªn cña nÒn kinh tÕ tri thøc KÕt luËn : Môc tiªu cuèi cïng cña viÖc x©y dùng vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n lµ ®Ó phôc vô cho c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña quèc gia . Th«ng qua thÞ tr­êng chøng kho¸n ,c¸c luång vèn trong vµ ngoµi n­íc ®­îc tËp trung vµ sö dông cho c¸c dù ¸n ®Çu t­, nhu cÇu më réng s¶n xuÊt ,v.v. Nh­ng thÞ tr­êng chøng kho¸n còng cã t¸c ®éng nh­ con dao 2 l­ìi ;nã còng lµm n¶y sinh nh÷ng vÊn ®Ò tiªu cùc; nh÷ng t¸c ®éng nguy hiÓm l«i kÐo, lòng ®o¹n ,ph¸ ho¹i nÒn kinh tÕ khi nã kh«ng ®­îc vËn hµnh theo ®óng c¬ chÕ cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng . Thùc tÕ t¹i c¸c quèc gia ph¸t triÓn ,thÞ tr­êng chøng kho¸n ®· tõng tr¶i qua nh÷ng cuéc khñng ho¶ng nh÷ng ngµy "®en tèi" cã t¸c ®éng hÕt søc tåi tÖ ®Õn nÒn kinh tÕ . Cßn t¹i ViÖt Nam chóng ta cã thÓ tr¸nh ®­îc hoÆc kh¾c phôc nh÷ng rñi ro nµy nhê sù can thiÖp ®óng ®¾n cña chÝnh phñ th«ng qua c¸c c«ng cô ®iÒu chØnh . Tõ ®©y chóng ta cã thÓ l¹c quan vµ tin t­ëng vµo sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n trong t­¬ng lai .  TµI LIÖU THAM KH¶O 1.CÈm nang hái ®¸p vÒ thÞ tr­êng chøng kho¸n -T¸c gi¶ §Æng Quang Gia -XuÊt b¶n n¨m 1996 2.ThÞ tr­êng chøng kho¸n kü n¨ng lùa chän ®Çu t­ -T¸c gi¶ Huy Nam -XuÊt b¶n n¨m 2000 3.X¸c ®Þnh thêi ®iÓm mua b¸n cæ phiÕu -T¸c gi¶ Leeb do TrÇn TuÊn Th¹c dÞch -XuÊt b¶n n¨m 1996 4.ThÞ tr­êng chøng kho¸n vµ b­íc ®Çu h×nh thµnh thÞ tr­êng chøng kho¸n t¹i ViÖt Nam - T¸c gi¶ Vâ Thµnh HËu-Bïi Kim YÕn - XuÊt b¶n n¨m 1998 5.H­íng dÉn ®Çu t­ vµo thÞ tr­êng chøng kho¸n - Minh §øc-Kim Chung biªn dÞch 6.ThÞ tr­êng chøng kho¸n vµ c«ng ty cæ phÇn 7.Qu¶n lý vµ c¸c nghiÖp vô giao dÞch trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n -T¸c gi¶ §inh Xu©n H¹ 8.Cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ë ViÖt Nam 9.ThÞ tr­êng chøng kho¸n -T¸c gi¶ Lª Tïng V©n -XuÊt b¶n n¨m 1997 10.Lý thuyÕt tiÒn tÖ -Chñ biªn:PGS.PTS Vò V¨n Ho¸ -Nhµ xuÊt b¶n tµi chÝnh -1998 11.C¸c quan ®iÓm vÒ chÝnh s¸ch tØ gi¸ hèi ®o¸i 12.CÈm nang thÞ tr­êng ngo¹i hèi 13.Thêi b¸o Kinh TÕ vµ b¸o kinh tÕ Sµi Gßn c¸c sè ra n¨m 2000 14.T¹p chÝ ®Çu t­ chøng kho¸n c¸c sè : Sè 28 ra ngµy 16 th¸ng 6 n¨m 2000 Sè 44 ra ngµy 6 th¸ng 10 n¨m 2000 Sè 45 ra ngµy 13 th¸ng 10 n¨m 2000 Sè 46 ra ngµy 20 th¸ng 10 n¨m 2000 Sè 47 ra ngµy 27 th¸ng 10 n¨m 2000 Sè 48 ra ngµy 3 th¸ng 11 n¨m 2000 Sè 49 ra ngµy 10 th¸ng 11 n¨m 2000 Sè 50 ra ngµy 17 th¸ng 17 n¨m 2000 Sè 59 + 60 + 61 ra ngµy 19 th¸ng 1 n¨m 2001 15.Nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ CK & m«i giíi CK 16.T¹p chÝ chøng kho¸n ViÖt Nam : Sè 1 ra th¸ng 1 n¨m 2000 Sè 4 ra th¸ng 4 n¨m 2000 Sè 6 ra th¸ng 6 n¨m 2000 Sè 8 ra th¸ng 8 n¨m 2000 Sè 9 ra th¸ng 9 n¨m 2000 Sè 11 ra th¸ng 11 n¨m 2000 MôC LôC Trang Lêi nãi ®Çu 1 Ch­¬ng I: giíi thiÖu chung vÒ thÞ tr­êng chøng kho¸n 2 I. Kh¸i niÖm vµ vai trß cña thÞ tr­êng chøng kho¸n 2 1. Kh¸i niÖm 2 2. C¸c chñ thÓ tham gia thÞ tr­êng chøng kho¸n 3 3. Vai trß cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ®èi víi nÒn kinh tÕ 8 II. Sù cÇn thiÕt cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ®èi víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam 9 1. HiÖn t­îng ®ãi vèn ®ang ngµy cµng t¨ng 9 2. ViÖc hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam lµ ®iÒu kiÖn cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ 10 Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam trong thêi gian qua 11 I. Nh÷ng thêi c¬ vµ thuËn lîi 11 II. Nh÷ng khã kh¨n 12 III. Mét sè thµnh tùu ®¹t ®­îc 14 Ch­¬ng III: Mét sè nhËn xÐt vÒ TTCKVN 15 Ch­¬ng IV: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn TTCKVN 16 I. Mét sè gi¶i ph¸p t¨ng cung hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n 16 II. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m t¹o cÇu chøng kho¸n 17 III. Mét sè gi¶i ph¸p ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn c¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian 18 IV. Mét sè gi¶i ph¸p tæng thÓ 18 1. T¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý cña nhµ n­íc 18 2. CÇn x©y dùng thÞ tr­êng chøng kho¸n phi tËp trung (OTC) 19 KÕt luËn 20 Tµi liÖu tham kh¶o 21