Đề tài Tình hình thanh tra, kiểm tra trong thời gian qua và trong giai đoạn hiện nay

nghiÖp ë B×nh D­¬ng trong thêi gian qua. B×nh D­¬ng lµ tØnh cã tû träng c«ng nghiÖp, dÞch vô cao (c«ng nghiÖp 59,3%; dÞch vô 25,5%) víi lùc l­îng doanh nh©n ph¸t triÓn t­¬ng ®èi m¹nh. §Õn cuèi n¨m 2001, toµn tØnh cã 1.479 doanh nghiÖp trong n­íc víi sè vèn ®ang ký: 5.285 tû ®ång; 478 dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi, vèn ®¨ng ký lµ 2 tû 613 triÖu 629 ngµn USD. Tõ ®Æc ®iÓm trªn, trong ho¹t ®éng cña m×nh. Thanh tra B×nh D­¬ng ®Æc biÖt quan t©m ®Õn c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra doanh nghiÖp. Ngay sau khi NghÞ ®Þnh sè 61/1998/N§-CP cña ChÝnh phñ vÒ c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ra ®êi th¸ng 10/1998 Thanh tra tØnh B×nh D­¬ng ®· tham m­u cho Uû ban nh©n d©n tØnh ban hµnh ChØ thÞ sè 21 vÒ viÖc triÓn khai thùc hiÖn nghÞ ®Þnh trªn trong ®ã yªu cÇu tÊt c¶ c¸c ngµnh, c¸c cÊp ph¶i x©y dùng ch­¬ng tr×nh thanh tra, kiÓm tra cô thÓ tr×nh Chñ tÞch Uû ban nh©n d©n tØnh phª duyÖt sau khi Thanh tra tØnh ®· xö lý trïng l¾p. KÕt qu¶ trong n¨m 2001, c¸c c¬ quan chøc n¨ng cña tØnh ®· tiÕn hµnh thanh tra kiÓm tra t¹i 6.418 ®¬n vÞ, trong ®ã cã 765 doanh nghiÖp vµ 5653 c¬ së vµ hé kinh doanh theo NghÞ ®Þnh 66/CP. Trong sè 765 doanh nghiÖp cã 122 doanh nghiÖp cã sù trïng l¾p. Vµ thanh tra tØnh ®· thµnh lËp 8 ®oµn kiÓm tra liªn ngµnh ®Ó b¶m ®¶m trong n¨m, mét doanh nghiÖp chØ bÞ thanh tra, kiÓm tra mét lÇn vÒ mét lÜnh vùc. §Õn n¨m 2002, theo kÕ ho¹ch cña c¬ quan chøc n¨ng sÏ tiÕn hµnh thanh tra, kiÓm tra 1.378 doanh nghiÖp. Qua rµ so¸t kÕ ho¹ch ph¸t hiÖn thÊy cã 200 doanh nghiÖp bÞ trïng l¾p vÒ thanh tra, kiÓm tra, thanh tra tØnh B×nh D­¬ng ®· trao ®æi thèng nhÊt víi c¸c c¬ quan chøc n¨ng h÷u quan vµ dù kiÕn sÏ tæ chøc 11 ®oµn kiÓm tra liªn ngµnh ®Ó kh¾c phôc sù chång chÐo, trïng lÆp trong c«ng t¸c nµy. 3. Nh×n l¹i kÕt qu¶ c«ng t¸c thanh tra cña bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n trong n¨m 2001. Víi c¸c biÖn ph¸p chØ ®¹o, ®iÒu hoµ, phèi hîp ®ã, ho¹t ®éng thanh tra, kiÓm tra n¨m 2001 cña Bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ®· thu ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ hÕt søc tÝch cùc kÓ c¶ ë Thanh tra Bé, thanh tra chuyªn ngµnh vµ c¸c Côc qu¶n lý nhµ n­íc; thanh tra, kiÓm tra cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc lÉn thanh tra c¸c Së n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n c¸c tØnh, thµnh phè trùc thuéc trung ­¬ng. Trong n¨m 2001, thanh tra Bé ®· tiÕn hµnh ®­îc 32 cuéc thanh tra víi 15 cuéc thanh tra theo ch­¬ng tr×nh kÕ ho¹ch, 17 cuéc thanh tra c¸c vô viÖc do Thñ t­ëng ChÝnh phñ vµ Tæng thanh tra Nhµ n­íc giao (21 cuéc thanh tra ®· cã kÕt qu¶ vµ quyÕt ®Þnh xö lý) ®· ph¸t hiÖn c¸c hµnh vi vi ph¹m trong qu¶n lý vµ sö dông vèn ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n trªn 8 tû 25 triÖu ®ång. Thanh tra Bé còng ®· tiÕp nhËn, xö lý 638 ®¬n, th­ khiÕu n¹i, tè c¸o, h­íng dÉn c«ng d©n ®Õn c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc Bé ®Ó gi¶i quyÕt 151 vô viÖc, chuyÓn ®Þa ph­¬ng gi¶i quyÕt 213 vô viÖc; trùc tiÕp xem xÐt, kÕt luËn 13 vô viÖc thuéc thÈm quyÒn cña Bé tr­ëng, trong ®ã ®· kÕt luËn vµ gi¶i quyÕt 3 vô khiÕu n¹i kÐo dµi vµ ®¬n kiÕn nghÞ thu håi ®Êt ë v­ên quèc gia Ba V×. C¸c côc qu¶n lý Nhµ n­íc phèi hîp víi Thanh tra Bé tiÕn hµnh 78 cuéc thanh tra, kiÓm tra, ph¸t hiÖn trong qu¶n lý vèn ®Þnh canh, ®Þnh c­ 3,2 tû ®ång, xö ph¹t hµnh chÝnh nép ng©n s¸ch 155 triÖu ®ång, chuyÓn 19 tr­êng hîp sang c¬ quan ®iÒu tra xö lý h×nh sù. 18 tæng c«ng ty ®· tiÕn hµnh 155 cuéc thanh tra, kiÓm tra, ph¸t hiÖn xö lý thu håi vµo c«ng quü 283 triÖu ®ång, xö lý kû luËt 4 c¸n bé. Thanh tra c¸c së N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ®· gióp l·nh ®¹o Së tiÕn hµnh 338 cuéc thanh tra tËp trung vµo mét sè vÊn ®Ò bøc xóc ë ®Þa ph­¬ng nh­ c¸c dù ¸n ®Þnh canh, ®Þnh c­, di, d·n d©n vïng kinh tÕ míi, trång rõng, khoanh nu«i b¶o vÖ rõng, khai th¸c tµi nguyªn, chÕ biÕn gç, ch¨n nu«i, ch­¬ng tr×nh n­íc s¹ch n«ng th«n, viÖc khai th¸c b¶o vÖ c¸c c«ng tr×nh thuû lîi, thu thuû lîi phÝ, viÖc giao kho¸n sö dông ®Êt n«ng, l©m tr­êng; thanh tra c¸c Së còng ®· gióp l·nh ®¹o Së tiÕp nhËn, gi¶i quyÕt 402 vô viÖc khiÕu n¹i, tè c¸o thuéc thÈm quyÒn gi¶i quyÕt c¸c thñ tr­ëng cïng cÊp. Cã thÓ nãi, nh÷ng n¨m gÇn ®©y, së dÜ thanh tra Bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n ho¹t ®éng cã kÕt qu¶ vµ hiÑu qu¶ lµ do sù cè g¾ng nç lùc vµ tinh thÇn ®oµn kÕt thèng nhÊt cña tËp thÓ c¸n bé thanh tra Bé vµ kh¼ng ®Þnh vai trß, ý thøc tr¸ch nhiÖm cña Ch¸nh thanh tra Bé. Song kÕt qu¶, hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña thanh tra Bé nãi riªng, c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra ë Bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n nãi chung cã phÇn quan träng lµ do ®­îc sù quan t©m l·nh ®¹o, chØ ®¹o s©u s¸t, cô thÓ cña Ban c¸n sù §¶ng, l·nh ®¹o Bé vµ Tæng Thanh tra Nhµ n­íc; cã sù phèi hîp vµ céng ®ång tr¸ch nhiÖm cña thñ tr­ëng c¸c c¬ quan, ®¬n vÞ trùc thuéc, c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc thuéc quyÒn qu¶n lý Nhµ n­íc cña Bé, ®ång thêi cã sù phèi hîp chÆt chÏ cña c¸c c¬ quan cã chøc n¨ng thanh tra, kiÓm tra kh¸c cña Nhµ n­íc. 4. Nh×n l¹i c«ng t¸c thanh tra kiÓm tra ë x·, ph­êng, thÞ trÊn qua 10 n¨m ho¹t ®éng - thµnh tùu cña thanh tra, kiÓm tra. Sau khi ph¸p lÖnh thanh tra n¨m 1990 ®­îc ban hµnh, ®Õn kho¶ng gi÷a n¨m 1993, Ban thanh tra nh©n d©n ®· ®­îc thµnh lËp ë phÇn lín c¸c x·, ph­êng, thÞ trÊn trong toµn quèc vµ ®i vµo ho¹t ®éng. HiÖn nay cã kho¶ng 9.829 Ban thanh tra nh©n d©n trªn tæng sè 10.500 x· ph­êng, thÞ trÊn ®¹t 93,6%. Thùc hiÖn chøc n¨ng, nhiÖm vô ®­îc giao, thêi gian qua c¸c Ban thanh tra nh©n d©n ë x·, ph­êng, thÞ trÊn ®· tËp trung lµm tèt c«ng t¸c gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch, ph¸p luËt, nhÊt lµ ë c¸c lÜnh vùc cã liªn quan ®Õn quyÒn vµ nghÜa vô c«ng d©n nh­ xo¸ ®ãi, gi¶m nghÌo, ®Òn ën ®¸p nghÜa, lao ®éng c«ng Ých; ho¹t ®éng cña ®¹i biÓu d©n cö; viÖc thu chi qu¶n lý c¸c lo¹i quü tõ nh©n d©n ®ãng gãp; viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch víi ng­êi cã c«ng; viÖc qu¶n lý ®Êt ®ai; trËt tù ®« thÞ; c¸c c«ng tr×nh x©y dùng, c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ – x· héi. Qua gi¸m s¸t c¸c Ban thanh tra nh©n d©n ®· ph¸t hiÖn vµ kiÕn nghÞ, gióp chÝnh quyÒn vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng xö lý nhiÒu c¸n bé vi ph¹m, thu vÒ cho ng©n s¸ch nhµ n­íc hµng chôc tû ®ång, hµng ngh×n m2 ®Êt, hµng tr¨m tÊn thãc. §Æc biÖt lµ gióp cho chÝnh quyÒn, c¬ së, kh¾c phôc ®­îc nh÷ng thiÕu sãt trong c«ng t¸c qu¶n lý. Ch¼ng h¹n, t¹i Hµ Néi tõ n¨m 1995 ®Õn 1999, thanh tra nh©n d©n ®· ph¸t hiÖn, kiÕn nghÞ Héi ®ång nh©n d©n ®· ph¸t hiÖn, kiÕn nghÞ Héi ®ång nh©n d©n b·i nhiÖm 45 ®¹i biÓu cã vi ph¹m, 65 tr­êng hîp v¨n b¶n kh«ng ®óng thÈm quyÒn vµ cã néi dung tr¸i luËt; tõ n¨m 1997 ®Õn n¨m 2000 kiÕn nghÞ t¨ng møc thuÕ 450 tr­êng hîp vµ gi¶m møc thuÕ 610 tr­êng hîp. Tõ n¨m 1995 ®Õn n¨m 2000 ph¸t hiÖn 7.043 vô vi ph¹m qu¶n lý ®Êt ®ai vµ lÊn chiÕm ®¸t c«ng x©y dùng tr¸i phÐp; ®· kiÕn nghÞ chÝnh quyÒn gi¶i quyÕt 5.621 vô (chiÕm 67%). Th«ng qua kiÕn nghÞ cña thanh tra nh©n d©n, chÝnh quyÒn vµ thanh tra Nhµ n­íc c¸c cÊp ®· thanh tra, kiÓm tra thu håi 4 tû 229 triÖu ®ång vµ 151 m2 ®Êt. Hay ë tØnh Phó Thä, thanh tra nh©n d©n ®· ph¸t hiÖn, kiÕn nghÞ Héi ®ång nh©n d©n b·i nhiÖm 40 ®¹i biÓu Héi ®ång nh©n d©n cã vi ph¹m vµ mÊt tÝn nhiÖm trong nh©n d©n (cÊp x· 38 ®¹i biÓu, huyÖn 2 ®¹i biÓu); gi¸m s¸t 16.025 vô vi ph¹m, kiÕn nghÞ chÝnh quyÒn gi¶i quyÕt 14.596 vô; tØnh Qu¶ng Ninh trong 10 n¨m qua, Ban thanh tra nh©n d©n ®· gi¸m s¸t, kiÕn nghÞ xö lý 3.652 tr­êng hîp vi ph¹m vµnh ®ai an toµn giao th«ng; kiÕn nghÞ thu gi÷ trªn 20.000 v¨n ho¸ phÈm ®åi truþ, kiÕn nghÞ ®×nh chØ 108 nhµ hµng karaoke kh«ng ®ñ tiªu chuÈn, sai ph¹m, kiÕn nghÞ triÖt ph¸ hµng tr¨m vô b«n b¸n, sö dông chÊt ma tuý Tp Hå ChÝ Minh, thanh tra nh©n d©n ®· gi¸m s¸t, ph¸t hiÖn ®­îc 212.084 vô vi ph¹m, kiÕn nghÞ chÝnh quyÒn thu vÒ cho Nhµ n­íc 8.652.707.003 ®ång 14 c¨n nhµ vµ 27.652 m2 ®Êt. Trong gi¸m s¸t viÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, tè c¸o cña Uû ban nh©n d©n x· ph­êng, thÞ trÊn; nh÷ng n¨m qua thanh tra nh©n d©n ®· gi¸m s¸t ®­îc 97.035 ®¬n th­, ý kiÕn ph¶n ¸nh cña nh©n d©n; kiÕn nghÞ chÝnh quyÒn vµ c¬ quan chøc n¨ng gi¶i quyÕt vµ tr¶ lêi 80.147 vô, ®¹t kho¶ng 82,6% tæng sè vô viÖc. Mét sè n¬i nh­ ë Hµ Néi, hµng n¨m Uû ban MÆt trËn tæ quèc mµ thanh tra nh©n d©n ®ãng vai trß nßng cèt ®Þnh kú tæ chøc gi¸m s¸t réng r·i viÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, tè c¸o cña c¬ quan chÝnh quyÒn. NhiÒu n¬i chÝnh quyÒn ®· mêi thanh tra nh©n d©n vµ tham gia xö lý ®¬n th­ khiÕu n¹i, tè c¸o. NhiÒu tØnh, thµnh phè nh­ Tp Hå ChÝ Minh, TiÒn Giang, Thõa Thiªn HuÕ, Sãc Tr¨ng, H¶i D­¬ng, Gia Lai, H¶i Phßng, Qu¶ng Nam, B¾c Ninh, B¾c Giang, NghÖ An, B×nh Ph­íc trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y tiÕp nhËn nhiÒu ®¬n th­ khiÕu n¹i, tè c¸o vµ kiÕn nghÞ chÝnh quyÒn gi¶i quyÕt ®¹t tõ 80%-90%. Lµo Cai tõ n¨m 1991 ®Õn nay, thanh tra nh©n d©n tiÖp nhËn 8.237 vô, kiÕn nghÞ chÝnh quyÒn gi¶i quyÕt ®­îc 6.759 vô ®¹t 82,1%, thu håi tµi s¶n cho Nhµ n­íc 852.793.000 ®ång vµ 1.635m2 ®Êt lµm nhµ ë cÊp sai ®èi t­îng, minh oan cho 4 c¸n bé, c¸ch chøc 1 c¸n bé, buéc th«i viÖc 18 c¸n bé tØnh H­ng Yªn chØ tÝnh tõ n¨m 1997 ®Õn nay, sè vô khiÕu n¹i, tè c¸o mµ thanh tra nh©n d©n kiÕn nghÞ c¸c cÊp, c¸c ngµnh gi¶i quyÕt lµ 2020 vô. Sè vô ®· gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, tè c¸o ®· thu vÒ 1789 vô ®¹t 84%; qua ®ã ®· thu vÒ cho ng©n s¸ch Nhµ n­íc vµ tr¶ l¹i cho nh©n d©n 154.018 kg thãc, 139 triÖu ®ång, minh oan cho 4 ng­êi vµ kh«i phôc quyÒn lîi cho 96 ng­êi. VÒ gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn Quy chÕ d©n chñ ë x· ph­êng, thÞ trÊn thanh tra nh©n d©n ®· thùc hiÖn tèt viÖc gi¸m s¸t vÒ thu chi c¸c lo¹i quü ®ãng gãp tõ d©n, nhê vËy nguån thu do nh©n d©n ®ãng gãp ®Ó x©y dùng h¹ tÇng c¬ së, c«ng tr×nh c«ng céng ®­îc c«ng khai, nnd tin t­ëng, tù nguyÖn ®ãng gãp søc ng­êi, søc cña ®Ó x©y dùng quª h­¬ng. Ho¹t ®éng gi¸m s¸t cña thanh tra nh©n d©n ®· gãp ph©n lµm cho chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng, ph¸p luËt cña Nhµ n­íc, c¸c NghÞ quyÕt cña Héi ®ång nh©n d©n, quyÕt ®Þnh cña Uû ban nh©n d©n ®­îc thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ h¬n. Ngoµi ra, c¸c Ban thanh tra nh©n d©n cßn gi¸m s¸t viÖc bÇu tr­ëng th«n, tr­ëng Êp vµ tham gia trong c¸c Ban gi¸m s¸t c«ng tr×nh thùc hiÖn quyÒn gi¸m s¸t ®èi víi nh÷ng c«ng tr×nh h¹ tÇng c¬ së do dan tù ®ãng gãp hoÆc nhµ n­íc vµ nh©n d©n cïng lµm. ë H¶i D­¬ng, thanh tra nh©n d©n cïng víi MÆt trËn tæ quèc phèi hîp víi chÝnh quyÒn tæ chøc nh©n d©n ë khu d©n c­ x©y dùng 736 quy ­íc (456 quy ­íc ®· ®­îc cÊp thÈm quyÒn phª duyÖt). Phèi hîp víi Uû ban nh©n d©n vµ c¸c tæ chøc thµnh viªn vËn ®éng nh©n d©n bÇu trùc tiÕp trªn 1200 tr­ëng th«n, gåm 100 phã th«n. N¨m 2000 vËn ®éng nh©n d©n ®ãng gãp 55 tû 710 triÖu ®ång, b»ng 79% tæng møc vèn ®Çu t­ vµ trªn 2 triÖu ngµy c«ng ®Ó x©y dùng vµ n©ng cÊp, söa ch÷a 1026Km ®­êng, 1054 cÇu cèng. Thanh tra nh©n d©n ë Lai Ch©u vËn ®éng nh©n d©n bá trång c©y thuèc phiÖn, ph¸t hiÖn nhiÒu vô bu«n b¸n, vËn chuyÓn ma tuý, æ tiªm chÝch; gióp c¸c c¬ quan chøc n¨ng ng¨n chÆn hµnh vi x©m tiªu vèn ch­¬ng tr×nh 327, 135, ODA. Còng trong 10 n¨m qua, Ban thanh tra nh©n d©n triÓn khai thùc hiÖn nhiÒu cuéc kiÓm tra khi ®­îc c¸c tæ chøc thanh tra nh©n d©n yªu cÇu. Tuy sè vô viÖc thanh tra nh©n d©n tiÕn hµnh kiÓm tra hoÆc phèi hîp víi thanh tra nhµ n­íc tiÕn hµnh kiÓm tra kh«ng nhiÒu nh­ng ®· mang l¹i kÕt qu¶ thiÕt thùc, hç trî vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó thanh tra nhµ n­íc tiÕn hµnh kiÓm tra vµ kÕt luËn ®­îc nhanh chãng, chÝnh x¸c vµ kh¸ch quan h¬n. Qua tæng hîp b¸o c¸o cña 5 tØnh: Thõa Thiªn HuÕ, S¬n La, NghÖ An, Qu¶ng Nam, Lai Ch©u trong 10 n¨m qua cho thÊy c¸c Ban thanh tra nh©n d©n ®· phèi hîp víi thanh tra nhµ n­íc hoÆc tù tiÕn hµnh kiÓm tra khi ®­îc thanh tra Nhµ n­íc cÊp trªn yªu cÇu ssc 1889 cuéc. VÒ chÊt l­îng ho¹t ®éng, theo dâi, kh¶o s¸t ë nhiÒu ®Þa ph­¬ng vµ tæng hîp b¸o c¸o tæng kÕt 10 n¨m qua cña 44 tØnh, thµnh phè toµn quèc, ®Õn nay kÕt qu¶ ph©n lo¹i vÒ chÊt l­îng ho¹t ®éng cña c¸c ban thanh tra nh©n d©n ®­îc thÓ hiÖn nh­ sau: 580 Ban thanh tra nh©n d©n ho¹t ®éng kÕt qu¶ tèt b»ng 7,69%, 2.866 Ban thanh tra nh©n d©n ®¹t kÕt qu¶ kh¸ b»ng 38,01%; 2.887 Ban thanh tra nh©n d©n ho¹t ®éng kÕt qu¶ trung b×nh b»ng 38,28%; 1208 Ban thanh tra nh©n d©n ®¹t kÕt qu¶ yÕu b»ng 16,02%. Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®­îc cña ngµnh thanh tra ViÖt Nam th× còng cßn mét sè mÆt h¹n chÕ. 5. Nh÷ng mÆt h¹n chÕ cßn gÆp ph¶i trong ho¹t ®éng thanh tra kiÓm tra. 5.1. Sù chång chÐo trong ho¹t ®éng thanh tra kiÓm tra. Th«ng th­êng hiÖn nay ë n­íc ta, khi nãi ®Õn thanh tra, kiÓm tra lµ nãi ®Õn ho¹t ®éng cña c¬ quan thanh tra, ®iÒu tra, c¶nh s¸t kinh tÕ, kiÓm to¸n, kiÓm s¸t, thuÕ, qu¶n lý thÞ tr­êng… vµ ho¹t ®éng kiÓm tra, gi¸m s¸t cña c¸c tæ chøc chÝnh trÞ x· héi. Mçi c¬ quan nãi trªn ®Òu ®­îc ph¸p luËt thõa nhËn vµ coi ®ã nh­ mét c«ng cô quan träng ®Ó qu¶n lý toµn bé x· héi. NÕu cho r»ng ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan nãi trªn cã sù chång chÐo th× ®ã kh«ng ph¶i lµ do ý muèn chñ quan cña hä mµ vÊn ®Ò ë ®©y lµ ph¶i ra so¸t xem xÐt l¹i viÖc ph©n ®Þnh chøc n¨ng nh­ nhau víi thÈm quyÒn, tr×nh tù, thñ tôc tiÕn hµnh nh­ nhau th× ®ã lµ sù chång chÐo vÒ chøc n¨ng. Trong tr­êng hîp nµy sù tån t¹i cña mçi c¬ quan thanh tra, kiÓm tra ®ã chÝnh lµ do yªu cÇu cña ho¹t ®éng qu¶n lý vµ còng lµ nguyªn t¾c trong thiÕt kÕ hÖ thèng c¬ quan qu¶n lý. Trong mét c¬ quan hÖ thèng c¬ quan qu¶n lý cã tÝnh khoa häc chØ khi mçi bé phËn, hay ph©n hÖ trong hÖ thèng qu¶n lý ®­îc x¸c ®Þnh chøc n¨ng mét c¸ch rµnh m¹ch vµ ho¹t ®éng t­¬ng ®èi ®éc lËp víi nhau, kh«ng lÖ thuéc vµo nhau. Mçi bé phËn hay ph©n hÖ cã sù t¸c ®éng qua l¹i víi nhau vµ kiÓm so¸t lÉn nhau tÊt c¶ ®Òu nh»m ®¹t yªu cÇu, môc tiªu cña hÖ thèng qu¶n lý. §iÒu ®ã cho thÊy hiÖn nay ë n­íc ta mét doanh nghiÖp kh«ng ph¶i chØ chÞu sù t¸c ®éng cña mét c¬ quan hay mét lo¹i c¬ quan mµ ph¶i chÞu sù t¸c ®éng cña nhiÒu c¬ quan víi chøc n¨ng kh¸c nhau, theo ®ã cã nhiÒu ho¹t ®éng thanh tra, kiÓm tra ®èi víi doanh nghiÖp lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái. V× vËy ®Ó cã mét c¬ chÕ thanh tra, kiÓm tra ®èi víi doanh nghiÖp cã hiÖu qu¶ võa ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña qu¶n lý Nhµ n­íc, võa t¹o m«i tr­êng b×nh ®¼ng trong c¹nh tranh, chèng viÖc g©y phiÒn hµ ®èi víi doanh nghiÖp cÇn ph¶i xuÊt ph¸t tõ viÖc hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý nhµ n­íc chø kh«ng thÓ chØ hoµn thiÖn c¬ chÕ thanh tra, kiÓm tra. Hiªn nay ë n­íc ta th­êng nãi vÒ sù chång chÐo trong ho¹t ®éng thanh tra, kiÓm tra ®èi víi doanh nghiÖp. Nguyªn nh©n c¬ b¶n lµ do c¬ chÕ qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi doanh nghiÖp cßn trong qó tr×nh x©y dùng vµ hoµn thiÖn. C¸c doanh nghiÖp cßn chÞu sù t¸c ®éng cña c¬ chÕ mãi vµ c¬ chÕ cò, c¬ chÕ míi ra ®êi nh­ng ch­a hoµn thiÖn. §iÒu ®ã còng g©y khã kh¨n trong qu¶n lý cña c¸c c¬ quan Nhµ n­íc vµ nã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. Tr­íc yªu cÇu thùc hiÖn triÓn khai LuËt doanh nghiÖp tõng b­íc so¸t xÐt, xo¸ bá mét sè giÊy phÐp cßn thùc hiÖn chñ tr­¬ng h¹n chÕ “tiÒn kiÓm”, t¨ng c­êng vµ hoµn thiÖn “hËu kiÓm”. §©y lµ b­íc ®ét ph¸ cã tÝnh quan träng trong c¶i c¸ch qu¶n lý kinh tÕ hiÖn nay ë n­íc ta. ViÖc nhËn thøc ®óng ho¹t ®éng thanh tra, kiÓm tra, cã quan ®iÓm ®¸nh gi¸ ®óng vÒ sù chång chÐo trong ho¹t ®éng thanh tra, kiÓm tra ®èi víi doanh nghiÖp sÏ gãp phÇn thiÕt thùc trong viÖc ®­a LuËt doanh nghiÖp vµo cuéc sèng. Muèn thùc hiÖn ®­îc ®iÒu ®ã ®ßi hái ph¶i nhËn thøc ®óng vai trß vµ néi dung qu¶n lý nhµ n­íc ®èi víi doanh nghiÖp, ph©n c«ng, ph©n cÊp mét c¸ch khoa häc trong hÖ thèng qu¶n lý. §©y lµ tiÒn ®Ò vµ còng lµ ®iÒu kiÖn quyÕt ®Þnh viÖc thiÕt lËp c¬ chÕ thanh tra, kiÓm tra doanh nghiÖp cã hiÖu qu¶. §èi víi ho¹t ®éng kiÓm tra tr­íc hÕt lµ viÖc tù kiÓm tra cña doanh nghiÖp, tiÕp ®ã lµ sù kiÓm tra, h­íng dÉn cña c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc. Trong tr­êng hîp cã vi ph¹m ph¸p luËt cÇn ph¶i ®iÒu tra, truy tè, xÐt xö th× ®ã chÝnh lµ thÈm quyÒn tr¸ch nhiÖm cña c¬ quan tè tông h×nh sù. V× vËy, trong c¸c ho¹t ®éng kiÓm tra, thanh tra hiÖn nay tr­íc hÕt cÇn xem xÐt l¹i chøc n¨ng kiÓm s¸t viÖc tu©n theo ph¸p luËt cña ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n, ho¹t ®éng cña lùc l­îng C¶nh s¸t kinh tÕ. V× nh÷ng ho¹t ®éng nµy thùc chÊt lµ ho¹t ®éng kiÓm tra cña c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc. ViÖc tiÕn hµnh kiÓm tra ®èi víi doanh nghiÖp cña c¸c c¬ quan kiÓm s¸t, C¶nh s¸t kinh tÕ lµ kÕt qu¶ cña sù ph©n ®Þnh kh«ng râ rµng gi÷a ho¹t ®éng qu¶n lý nhµ n­íc víi ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan tiÕn hµnh tè tông. §èi víi ho¹t ®éng thanh tra, kiÓm tra cña c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc còng cÇn ®­îc so¸t xÐt l¹i cïng víi viÖc s¾p xÕp l¹i c¸c Bé, c¬ quan ngang Bé, víi c¬ quan thuéc ChÝnh phñ. X¸c ®Þnh râ chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n­íc cña ChÝnh phñ víi sù ph©n cÊp cho ®Þa ph­¬ng trªn nguyªn t¾c kh«ng cã sù chång lÊn vÒ chøc n¨ng, kh«ng bá sãt néi dung qu¶n lý. ChÝnh sù chång chÐo trong chøc n¨ng cña ho¹t ®éng thanh tra, kiÓm tra ®· lµm cho hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra gi¶m bít. Bªn c¹nh sù chång chÐo nµy cßn mét sè h¹n chÕ n÷a nh­: 5.2.ý thøc vµ phÈm chÊt cña ng­êi c¸n bé thanh tra, kiÓm tra. Mét thùc tÕ ë n­íc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay lµ ý thøc vµ phÈm chÊt cña c¸n bé thanh tra, kiÓm tra ®· bÞ sa sót. Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ – x· héi cßn ch­a ph¸t triÓn, tr×nh ®é d©n trÝ, ý thøc ph¸p luËt cña ng­êi d©n ch­a cao, ch­a ®Òu, Nhµ n­íc l¹i ®ang trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ hoµn thiÖn, nh÷ng tµn d­ l¹c hËu, hñ b¹i cña chÕ ®é phong kiÕn vÉn cßn vµ nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc cña c¬ chÕ thÞ tr­êng cã thÓ t¸i hiÖn, len lái trong bé m¸y Nhµ n­íc th× nh÷ng thiÕu sãt, khuyÕt ®iÓm n¶y sinh trong bé m¸y Nhµ n­íc cña d©n do d©n vµ v× d©n th× c«ng t¸c thanh tra ®­îc ®Æt ra nh­ mét tÊt yÕu kh¸ch quan nh»m tÈy trõ nh÷ng tÖ n¹n hñ b¹i, tha ho¸, kh¾c phôc, h¹n chÕ nh÷ng thiÕu sãt, khuyÕt ®iÓm cña bé m¸y Nhµ n­íc, víi nh÷ng ®iÓm nh­ vËy lµ mét trong nh÷ng chøc n¨ng, mét trong nh÷ng lý do dÉn ®Õn viÖc tha ho¸ phÈm chÊt ®¹o ®øc cña nh÷ng ng­êi c¸n bé thanh tra, kiÓm tra. Thø n÷a lµ: B¶n lÜnh cña mét bé phËn c«ng chøc thanh tra cßn ch­a cao. B¶n lÜnh nµy bao gåm hai yÕu tè: phÈm chÊt ®¹o ®øc vµ tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô. PhÈm chÊt ®¹o ®øc còng cã thÓ coi lµ l­¬ng t©m nghÒ nghiÖp. Tr­íc ®©y cô NguyÔn Du cã nãi “ch÷ t©m kia míi b»ng ba ch÷ tµi”. Ng¹n ng÷ Ph¸p cã nãi: “Ng­êi c¸ch m¹ng ph¶i cã ®¹o ®øc c¸ch m¹ng lµm nÒn t¶ng míi hoµn thµnh ®­îc nhiÖm vô c¸ch m¹ng vÎ vang”. VÊn ®Ò ë ®©y lµ: c¸c hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt ngµy nµy th­êng ®­îc nguþ trang, nguþ biÖn tinh vi, cã quan hÖ tíi nhiÒu c¸ nh©n, tæ chøc trong vµ ngoµi, trªn vµ d­íi t¹o thµnh trËn ®å b¸t qu¸i, mª hån trËn, g©y trë ng¹i, nhiÔu lo¹n cho c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra. MÆt kh¸c, c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra cßn cã thÓ gÆp ph¶i sù can thiÖp, søc Ðp gi¸n tiÕp hay trùc tiÕp tõ phÝa nµy phÝa kia. §iÒu nµy võa lµm gi¶m hiÖu lùc, hiÖu qu¶ thanh tra, võa lµm mÊt uy tÝn cña ngµnh thanh tra trong con m¾t cña nh©n d©n, lµm gi¶m nhuÖ khÝ cña nh÷ng c¸n bé thanh tra cã t©m huyÕt. Khã kh¨n n÷a lµ, tÖ dïng quyÒn, dïng tiÒn vµ dïng nhiÒu thñ ®o¹n kh¸c ®Ó lµm sai lÖch sù thËt, v« hiÖu ho¸ c«ng t¸c thanh tra ®· nh­ mét thø bÖnh l©y nhiÔm trong c¸c tæ chøc, c¸ nh©n lµ ®èi t­êng Ýt ái nµy th­êng lµ cã thÕ lùc, cã quyÒn chi phèi nh©n sù vµ tµi chÝnh. Khi bÞ thanh tra, kiÓm tra hä th­êng quan niÖm r»ng c¸c «ng thanh tra còng lµ ng­êi trÇn m¾t thÞt, nªn ch¾c ch¼ng chª tiÒn vµ mét khi ®· nhËn tiÒn th× “óm ba la, ba ta ®Òu thÕ” hoÆc Ýt ra téi m­êi phÇn th× còng nhÑ ®­îc ®Õn s¸u b¶y phÇn. V× thÕ mµ c¸n bé thanh tra bÞ mua chuéc. Trong trß ch¬i nµy thËt ®¸ng buån lµ ®· cã c¸n bé thanh tra bÞ vÊp ng· ®Ó råi nghÜ l¹i thÊy ©n hËn hæ thÑn v× ®· kh«ng gi÷ ®­îc thanh danh ®¹o ®øc c¸ch m¹ng cña ng­êi c¸n bé thanh tra vµ ¶nh h­ëng ®Õn uy tÝn cña toµn ngµnh. Vµ chÝnh v× lÏ ®ã ®· t¹o c¬ héi thuËn lîi ®Ó bän tham «, tham nhòng, l·ng phÝ ®ôc khoÐt, quþ©t ph¸ trong c¸c c¬ quan Nhµ n­íc tiÕp tôc tån t¹i vµ gia t¨ng. Theo c¸ch nghÜ cña bän chóng d­êng nh­ cuéc sèng ®ang ®Õn ngµy tËn thÕ, nhµ n­íc nh­ buæi chî chiÒu cho nªn cÇn tranh thñ v¬ vÐt, ¨n ch¬i xa xØ theo lèi sèng gÊp. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, tham nhòng ®­îc x¸c nhËn lµ mét “quèc n¹n” g©y nhøc nhèi toµn x· héi, ng¨n trë nh÷ng nç lùc c¶i c¸ch, ph¸t triÓn x· héi cña §¶ng, Nhµ n­íc vµ nh©n d©n ta. ChÝnh sù chuyÓn ®æi c¬ chÕ qu¶n lý, nh÷ng s¬ hë trong qu¶n lý nhµ n­íc, sù láng lÎo trong viÖc qu¶n lý c¸n bé, sù ph©n ho¸ giµu nghÌo trong x· héi, quan niÖm lÖch l¹c ®Ò cao qu¸ møc gi¸ trÞ vËt chÊt vµ sù thiÕu tu d­ìng, rÌn luyÖn cña mét sè c¸n bé c«ng chøc lµ nh÷ng nguyªn nh©n, ®iÒu kiÖn n¶y sinh tham nhòng. BÊt cø mét ho¹t ®éng thanh tra, kiÓm tra cña ngµnh nµo còng cã kÏ hë, sù h¹n chÕ. Do vËy, ®Ó ho¹t ®éng thanh tra, kiÓm tra chóng ta cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p nhÊt ®Þnh. Ch­¬ng III: gi¶i ph¸p 1. Nguyªn nh©n. C«ng t¸c t, kiÓm tra gi¸m s¸t trong thêi gian qua cßn cã mét sè h¹n chÕ. Vëy nguyªn nh©n lµ do ®©u: Thø nhÊt: ViÖc ban hµnh luËt, ph¸p lÖnh vµ c¸c quy chÕ, quy tr×nh… lµm c¬ së ph¸p lý cho ho¹t ®éng thanh tra, kiÓm tra, gi¸m s¸t cßn thiÕu hoµn chØnh, thiÕu cô thÓ; ch­a theo kÞp víi sù thay ®æi cña c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ c¸c mÆt kinh tÕ – x· héi… vµ ®ßi hái cña thùc tÕ. HÖ thèng tæ chøc, c¸c ph­¬ng thøc thanh tra, kiÓm tra, kiÓm s¸t, gi¸m s¸t chËm ®æi míi, kh«ng thÝch øng kÞp víi yªu cÇu vµ sù ph¸t triÓn ®a d¹ng, phøc t¹p trong ®êi sèng x· héi. Mét sè quy ®Þnh vÒ chøc n¨ng cña c¸c c¬ quan, tæ chøc thanh tra, kiÓm s¸t gi¸m s¸t kh«ng cßn hîp lý, song chËm ®­îc söa ®æi dÉn ®Õn sù chång chÐo vÒ thÈm quyÒn, g©y khã kh¨n, phiÒn hµ cho c¸c c¬ quan, ®¬n vÞ lµ ®èi t­îng kiÓm tra, thanh tra. MÆt kh¸c, l¹i cã nh÷ng lÜnh vùc, khu vùc bá trèng, thiÕu sù thanh tra, kiÓm tra, kiÓm s¸t, gi¸m s¸t. Thø hai lµ viÖc phèi hîp, kÕt hîp gi÷a c¸c c¬ quan cã chøc n¨ng thanh tra, kiÓm s¸t, gi¸m s¸t víi nhau trong khi thi hµnh nhiÖm vô cßn nhiÒu vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt. ViÖc cã nh÷ng ®¬n vÞ trong mét n¨m ph¶i tiÕp nhiÒu ®oµn thanh tra, kiÓm tra, kiÓm s¸t… ®· dÉn ®Õn hÖ qu¶ kh«ng tèt cho c¶ ®¬n vÞ ®­îc kiÓm tra vµ c¸c c¬ quan thùc thi nhiÖm vô. H¬n n÷a, do ch­a cã sù ph©n ®Þnh r¹ch rßi vÒ thÈm quyÒn, còng nh­ ch­a cã quy ®Þnh chÆt chÏ vÒ sù phèi hîp, kÕt hîp gi÷a c¸c c¬ quan cã chøc n¨ng thanh tra, kiÓm tra, kiÓm s¸t, gi¸m s¸t trong viÖc lËp vµ thùc hiÖn kÕ ho¹ch c«ng t¸c nªn t×nh tr¹ng chång chÐo, trïng lÆp trong c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra, kiÓm s¸t ®ang lµ thùc tÕ bøc xóc. Khi cã nhiÒu ®oµn vµo kiÓm tra ®¬n vÞ vÒ mét néi dung nµo ®ã th× ®oµn sau Ýt sö dông kÕt qu¶ cña ®oµn tr­íc, lµm cho ®¬n vÞ lóng tóng trong thùc hiÖn kiÕn nghÞ cña c¸c ®oµn, nhÊt lµ khi cã kiÕn nghÞ kh¸c nhau vÒ cïng mét vÊn ®Ò. Thø ba, quyÒn h¹n cña mét sè c¬ quan cã chøc n¨ng gi¸m s¸t, thanh tra rÊt h¹n chÕ (Héi ®ång nh©n d©n cã quyÒn chÊt vÊn, kiÓm tra, thanh tra Nhµ n­íc còng cã quyÒn kiÕn nghÞ). QuyÒn h¹n cña tæ chøc thanh tra, thanh tra viªn ®­îc quy ®Þnh kh¸ chi tiÕt t¹i ®iÒu 9 Ph¸p lÖnh thanh tra song vÉn ch­a ®ñ thùc hiÖn quyÒn vµ søc m¹nh ®Ó “ho¹t ®éng thanh tra chØ tu©n theo ph¸p luËt, b¶o ®¶m chÝnh x¸c, kh¸ch quan, c«ng khai, d©n chñ, kÞp thêi”. Thø t­: ViÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, tè c¸o cña nh©n d©n mét mÆt biÓu hiÖn quyÒn gi¸m s¸t trùc tiÕp cña nh©n d©n ®èi víi c¬ quan, c«ng chøc nhµ n­íc, mÆt kh¸c lµ quyÒn th«ng tin quan träng cho c¸c ho¹t ®éng thanh tra, kiÓm tra, kiÓm s¸t mang tÝnh quyÒn lùc nhµ n­íc. V× vËy, c¬ chÕ thanh tra, kiÓm tra, kiÓm s¸t, gi¸m s¸t c¸c c¬ quan nhµ n­íc trong viÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, tè c¸o cña c«ng d©n cã mét vÞ trÝ ®Æc biÖt quan träng. Nh­ng hiÖn nay, thÈm quyÒn tiÕp nhËn, gi¶i quyÕt khiÕu tè ph©n bè dµn tr¶i. H©u nh­ bÊt kú ngµnh, cÊp c¬ quan, ®¬n vÞ nµo còng cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt khiÕu tè vµ viÖc gi¶i quyÕt khiÕu tè l¹i ch­a ®­îc c¸c cÊp, c¸c ngµnh quan t©m ®óng møc, nªn hiÖu qu¶ gi¶i quyÕt khiÕu tè ®¹t møc thÊp, l­îng ®¬n th­ tån ®äng nhiÒu dÉn ®Õn t×nh tr¹ng khiÕu n¹i v­ît cÊp, kÐo dµi. §iÒu nµy ®ang lµ vÊn ®Ò bøc xóc trong ®êi sèng x· héi. Thø n¨m: §éi ngò c¸n bé lµm c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra, kiÓm s¸t, gi¸m s¸t cßn thiÕu vÒ sè l­îng, ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu vÒ tr×nh ®é, n¨ng lùc b¶n lÜnh. §iÒu ®Æc biÖt nghiªm träng lµ mét bé phËn kh«ng nhá c¸n bé, c«ng chøc lµm c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra gi¸m s¸t ch­a cã sù thèng nhÊt nhËn thøc vÒ ph¹m vi ho¹t ®éng, vÒ thÈm quyÒn vµ tr¸ch nhiÖm, nghÜa vô cña chÝnh c¬ quan, tæ chøc m×nh, còng nh­ cña c¬ quan, tæ chøc kh¸c cã cïng chung ®èi t­îng chÞu sù thanh tra, kiÓm tra, gi¸m s¸t, kiÓm s¸t… bªn c¹nh ®ã, chÕ ®é tiÒn l­¬ng vµ c¸c ®iÒu kiÖn ®·i ngé ®èi víi ®éi ngò lµm c«ng t¸c thanh tra, kiÓm s¸t cßn rÊt thÊp, ®iÒu kiÖn vµ ph­¬ng diÖn c«ng t¸c khã kh¨n, l¹c hËu dÉn ®Õn khã thu hót ®­îc c¸n bé vÒ lµm c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra. C«ng t¸c ®µo t¹o, båi d­ìng chuyªn m«n nghiÖp vô, n©ng cao tr×nh ®é, n¨ng lùc c¸n bé thanh tra, kiÓm tra ch­a ®­îc coi träng ®óng møc, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng mét bé phËn c¸n bé thanh tra viªn hôt hÉng vÒ kiÕn thøc, nhÊt lµ nh÷ng kiÕn thøc vÒ c¸c luËt, chÝnh s¸ch míi hoÆc vÒ khoa häc c«ng nghÖ nh­ tin häc, ngo¹i ng÷… Trªn ®©y lµ mét sè nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù h¹n chÕ cña c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra. Trªn c¬ së ph©n tÝch nh÷ng nguyªn nh©n nµy th× chóng ta ph¶i lµm g× ®Ó n©ng cao hiÖu lùc, hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra nh»m tr¸nh sù chång chÐo, trïng lÆp bá trèng néi dung kiÓm so¸t? 2. Gi¶i ph¸p. 2.1. Hoµn thiÖn c¬ chÕ thanh tra, kiÓm tra, gi¸m s¸t. Hoµn thiÖn c¬ chÕ thanh tra, kiÓm tra, gi¸m s¸t lµ vÊn ®Ò phøc t¹p, liªn quan trùc tiÕp ®Õn qu¸ tr×nh c¶i c¸ch bé m¸y nhµ n­íc, nªn cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p cã tÝnh tæng thÓ cho qu¸ tr×nh nµy. - TiÕp tôc lµm râ quan niÖm vÒ sù ph©n c«ng thùc hiÖn quyÒn lùc nhµ n­íc, trªn c¬ së ®ã ph©n biÖt râ c¸c lo¹i c¬ quan thùc hiÖn quyÒn lËp ph¸p, hµnh ph¸p, t­ ph¸p ®Ó c¸c c¬ quan trong bé m¸y nhµ n­íc thùc hiÖn ®óng nh÷ng chøc n¨ng theo tÝnh chÊt ho¹t ®éng cña m×nh, tr¸nh sù lÉn lén, chång lÊn gi÷a c¸c lo¹i c¬ quan. - Rµ so¸t l¹i toµn bé hÖ thèng c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ tæ chøc bé m¸y nhµ n­íc nh»m t×m ra nh÷ng ®iÓm ch­a hîp lý, thiÕu ®ång bé trong hÖ thèng tæ chøc bé m¸y nhµ n­íc. §Æc biÖt lµ vÊn ®Ò ph©n ®Þnh chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n gi÷a c¸c c¬ quan trong bé m¸y nhµ n­íc. Tõ ®ã cã nh÷ng söa dæi, bæ sung kÞp thêi. - TiÕp tôc hoµn thiÖn hÖ thèng c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt, ®Æc biÖt ph¸p luËt vÒ kinh tÕ, nh»m t¹o ra khu«n khæ vµ hµnh lang ph¸p lý cho mäi ho¹t ®éng kinh tÕ – x· héi. Tõ ®ã x¸c ®Þnh ph¹m vi vµ giíi h¹n t¸c ®éng cña tõng c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc, còng nh­ t¹o c¬ së cho sù ph©n ®Þnh ph¹m vi ho¹t ®éng thanh tra, kiÓm tra, gi¸m s¸t cña c¸c c¬ quan nhµ n­íc, c¸c tæ chøc chÝnh trÞ, x· héi vïa cña nh©n d©n. - TiÕp tôc c¶i c¸ch m¹nh mÏ nÒn hµnh chÝnh nhµ n­íc, ph©n quyÒn rµnh m¹ch, ph©n ®Þnh râ giíi h¹n vµ ph¹m vi thanh tra, kiÓm tra, gi¸m s¸t, më réng quyÒn tù chñ cña c¸c ®Þa ph­¬ng, doanh nghiÖp ®ång thêi víi viÖc t¨ng c­êng vai trß thanh tra, kiÓm tra, gi¸m s¸t cña Nhµ n­íc Trung ­¬ng, cña c¸c Bé, ngµnh vµ cña c¸c cÊp chÝnh quyÒn, ®Þa ph­¬ng. - Hoµn thiÖn c¬ chÕ kiÓm tra, thanh tra gi¸m s¸t ph¶i trªn c¬ së hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý. Qu¶n lý g¾n liÒn víi c¬ chÕ kinh tÕ, víi ®iÒu kiÖn x· héi cô thÓ (tr×nh ®é kinh tÕ vµ d©n trÝ, tr×nh ®é qu¶n lý, tÝnh kû c­¬ng vµ truyÒn thèng ph¸p luËt…). Thanh tra kiÓm tra gi¸m s¸t ®­îc thùc hiÖn ®ång thêi víi chøc n¨ng qu¶n lý kh¸c trªn cïng mét bé m¸y thèng nhÊt. Nh­ng còng cã khi ho¹t ®éng thanh tra, kiÓm tra, gi¸m s¸t t¸ch ra thµnh mét ho¹t ®éng ®éc lËp vµ ®­îc thùc hiÖn b»ng mét hÖ thèng c¬ quan chøc n¨ng ®éc lËp. Dï ®· ®­îc t¸ch ra (kh«ng thùc hiÖn ®ång thêi víi chøc n¨ng qu¶n lý kh¸c trÒn cïng mét bé m¸y thèng nhÊt) nh­ng nã kh«ng t¸ch rêi qu¶n lý, mµ tån t¹i víi t­ c¸ch lµ ph­¬ng tiÖn, lµ c«ng cô cña qu¶n lý, b¶o ®¶m cho môc tiªu cña qu¶n lý ®­îc thùc hiÖn theo ®óng yªu cÇu ®Æt ra. Nghiªn cøu mèi quan hÖ gi÷a qu¶n lý va thanh tra, kiÓm tra, gi¸m s¸t cho thÊy: Néi dung qu¶n lý quyÕt ®Þnh néi dung cña ho¹t ®éng thanh tra, kiÓm tra, gi¸m s¸t; ph©n cÊp qu¶n lý lµ c¬ së, lµ tiÒn ®Ò vµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh ph¹m vi, ®èi t­îng, néi dung thanh tra, kiÓm tra, gi¸m s¸t; tiÕp nhËn hoÆc kh«ng tiÕp nhËn kÕt qu¶ thanh tra, kiÓm tra, gi¸m s¸t. MÆt kh¸c, mÆc dï bÞ rµng buéc, chÕ ­íc bëi qu¶n lý, nh­ng ®ång thêi thanh tra, kiÓm tra, gi¸m s¸t còng cã t¸c ®éng trë l¹i, gãp phÇn ®iÒu chØnh c¸ch thøc, ph­¬ng ph¸p qu¶n lsy, bæ sung, hoµn thiÖn chÝnh néi dung qu¶n lý vµ nã ®­a ®Õn hÖ qu¶: Thanh tra, kiÓm tra, gi¸m s¸t chÝnh lµ mét trong nh÷ng c«ng cô ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña qu¶n lý. Néi dung trªn ®ßi hái muèn hoµn thiÖn c¬ chÕ thanh tra, kiÓm tra, gi¸m s¸t th× ph¶i sím hoµn thiÖn viÖc ph©n c«ng vµ phèi hîp gi÷a c¸c c¬ quan nhµ n­íc trong viÖc thùc hiÖn quyÒn lùc nhµ n­íc. Träng t©m cña qu¸ tr×nh nµy lµ viÖc tËp trung lµm râ chøc n¨ng, thÈm quyÒn cña Quèc héi, ChÝnh phñ, toµ ¸n vµ ViÖn kiÓm s¸t trong viÖc thùc hiÖn c¸c quyÒn lËp ph¸p, hµnh ph¸p vµ t­ ph¸p (bao gåm c¶ ho¹t ®éng xÐt xö vµ c«ng tè) víi nguyªn t¾c quyÒn lùc nhµ n­íc lµ thèng nhÊt vµ kh«ng ph©n chia. Quèc héi thùc hiÖn chøc n¨ng lËp hiÕn, lËp ph¸p vµ quyÕt ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò quan träng cña ®Êt n­íc ®ång thêi Quèc héi ph¶i thùc hiÖn c«ng t¸c gi¸m s¸t cña m×nh. Ho¹t ®éng gi¸m s¸t cña Quèc héi: Mét lµ; ph¶i tÝch cùc ®Çu t­, nghiªn cøu nh»m hoµn thiÖn hÖ thèng gi¸o tr×nh vµ ch­¬ng tr×nh gi¶ng d¹y cña Tr­êng c¸n bé Thanh tra, ®©y lµ yÕu tè quan träng nhÊt trong viÖc n©ng cao chÊt l­îng cong t¸c ®µo t¹o, båi d­ìng cña nhµ tr­êng. Chóng ta kh«ng thÓ ®¹o t¹o mét ®éi ngò c¸n bé tinh th«ng nghiÖp vô nÕu nh­ ch­¬ng tr×nh gi¶ng d¹y vÉn ch¾p v¸ theo lèi: mét chót luËt, mét chót qu¶n lý kinh tÕ, mét chót qu¶n lý hµnh chÝnh cïng víi viÖc truyÒn ®¹t c¸c vÊn ®Ò nghiÖp vu mét c¸ch phiÕn diÖn, kh«ng cã hÖ thèng vµ x· rêi thùc tiÔn. Gi¸o tr×nh, ch­¬ng tr×nh gi¶ng d¹y cña nhµ tr­êng ph¶i g¾n chÆt víi c¸c ho¹t ®éng chuyªn m«n. ThiÕt nghÜ, hÖ thèng gi¸o tr×nh cña nhµ tr­êng c¸n bé thanh tra ph¶i h×nh thµnh hai phÇn râ rÖt: PhÇn vÒ nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n cña nghiÖp vô thanh tra nh­: nguyªn t¾c tiÕn hµnh thanh tra, ph­¬ng thøc, c¸ch thøc tiÕn hµnh thanh tra, quy tr×nh cña mét cuéc thanh tra vµ phÇn vÒ nghiÖp vô tiÕn hµnh thanh tra theo nh÷ng lÜnh vùc nh­: thanh tra vÒ tµi chÝnh tÝn dông, ng©n hµng, vÒ qu¶n lý sö dông ®Êt ®ai, thanh tra vÒ x©y dùng c¬ b¶n, thanh tra gi¶i quyÕt ®¬n khiÕu n¹i, tè c¸o. X©y dùng mét hÖ thèng gi¸o tr×nh hoµn chØnh, mét ch­¬ng tr×nh gi¶ng d¹y hîp lý vµ khoa häc. Hai lµ, nhµ tr­êng ph¶i ®Æc biÖt coi träng c«ng t¸c ph¸t triÓn c¸n bé, gi¸o viªn c¶ vÒ sè l­îng, chÊt l­îng. Cïng víi viÖc n©ng cao n¨ng lùc tr×nh ®é c¶ vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn cña ®éi ngò gi¸o viªn chuyªn tr¸ch, nhµ tr­êng cÇn më réng ®éi ngò gi¸o viªn kiªm chøc bao gåm c¸c nhµ khoa häc, c¸c nhµ qu¶n lý vµ nh÷ng c¸n bé thanh tra giµu kinh nghiÖm thùc tiÔn. ViÖc s¾p xÕp c¬ cÊu tæ chøc cña nhµ tr­êng theo khoa, theo tæ vµ c¸c phßng ban ph¶i ®­îc nghiªn cøu mét c¸ch kü l­ìng nh»m ph¸t huy tèi ®a n¨ng lùc vµ x¸c ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm cña tõng c¸n bé gi¶ng viªn ®èi víi chÊt l­îng gi¶ng d¹y. Ngoµi ra, nhµ tr­êng cÇn ®Ò ra nh÷ng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch hîp lý nh¨m thu hót sù céng t¸c, gióp ®ì cña c¸c c¬ së kh¸c trong hÖ thèng c¸c tr­êng ®µo t¹o, båi d­ìng c¸n bé. Ba lµ, c¬ së vËt chÊt cña nhµ tr­êng ph¶i ®­îc cñng cè, x©y dùng, ®¸p øng ®­îc yªu cÇu nhiÖm vô. §©y còng lµ mét yÕu tè rÊt quan träng nh»m ®¶m b¶o chÊt l­îng cña c«ng t¸c ®µo t¹o, båi d­ìng c¸n bé. HÖ thèng phßng häc, trang thiÕt bÞ häc tËp, n¬i ë cña gi¸o viªn vµ häc viªn ph¶i ®­îc c¶i t¹o vµ n©ng cÊp. ViÖc x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt ph¶i c¨n cø vµo nh÷ng ®Æc ®iÓm vµ tæ chøc cña c«ng t¸c ®µo t¹o, båi d­ìng cña nhµ tr­êng, do ®ã, cÇn cã sù kh¶o s¸t kinh nghiÖm cña c¸c tr­êng båi d­ìng c¸n bé cña mét sè ngµnh trong n­íc vµ m« h×nh cña c¸c tr­êng båi d­ìng c¸n bé cña mét sè n­íc cã m« h×nh tæ chøc t­¬ng tù. 2.2. N©ng cao tr×nh ®é vµ phÈm chÊt cña c¸n bé thanh tra, kiÓm tra. Chóng ta ®Òu biÕt thanh tra, kiÓm s¸t suy cho cïng còng lµ mang l¹i lîi Ých cho con ng­êi. V× con ng­êi vµ v× sù ph¸t triÓn cña con ng­êi, cña x· héi. H¬n n÷a, ho¹t ®éng thanh tra,kiÓm tra l¹i chÝnh do con ng­êi thùc hiÖn. KÕt qu¶ cã tèt hay kh«ng lµ phÇn lín tuú thuéc vµ ng­êi thùc hiÖn. Do ®ã, n©ng cao tr×nh ®é vµ phÈm chÊt cña ng­êi c¸n bé thanh tra lµ mét gi¶i ph¸p hÕt søc quan träng vµ cÇn thiÕt. Chó träng c«ng t¸c ph¸t triÓn ®µo t¹o, båi d­ìng c¸n bé cã tr×nh ®é chuyªn m«n, ®¸p øng ®ßi hái cña nhu cÇu c«ng t¸c ngµy cµng cao. Tuy nhiªn, thùc tiÔn cho thÊy chóng ta ph¶i chó ý tíi nguån c¸n bé ngay tõ khi ®µo t¹o trong c¸c tr­êng ®¹i häc, c¸c tr­êng ®µo t¹o n©ng cao båi d­ìng chuyªn m«n nghiÖp vô. V× vËy, ®Ó n©ng cao tr×nh ®é vµ phÈm chÊt cña c¸cn bé thanh tra, kiÓm tra chóng ta ph¶i chó ý tíi c«ng t¸c ®µo t¹o c¸n bé. §Ó ®¸p øng yªu cÇu cña c«ng t¸c ®µo t¹o, tr­êng c¸n bé thanh tra cßn ph¶i phÊn ®Êu h¬n n÷a. Thùc sù trë thµnh mét trung t©m ®µo t¹o, båi d­ìng nh÷ng kiÕn thøc vÒ nghiÖp vô thanh tra. Do ®Æc ®iÓm cña ngµnh thanh tra lµ hÇu hÕt c¸c c¸n bé ®Òu ®· ®­îc ®µo t¹o chuyªn s©u ë c¸c tr­êng ®¹i häc vÒ tµi chÝnh kÕ to¸n, qu¶n lý kinh tÕ, qu¶n lý hµnh chÝnh, luËt häc cho nªn, tr­êng c¸n bé thanh tra ph¶i lµ n¬i båi d­ìng cho hä nh÷ng kiÕn thøc vÒ nghiÖp vô cña ngµnh, tøc lµ nh÷ng kiÕn thøc vÒ c¸ch thøc, ph­¬ng thøc thùc hiÖn c¸c cuéc thanh tra, gi¶i quyÕt khiÕn n¹i, tè c¸o. §ã ph¶ilµ mét hÖ thèng kiÕn thøc tõ c¸c nguyªn t¾c tiÕn hµnh thanh tra, tr×nh tù, thñ tôc thanh tra, ®Õn c¸c thao t¸c nghiÖp vô, c¸c ph­¬ng ¸n xö lý c¸c t×nh huèng. Muc tiªu cña nhµ tr­êng lµ lµm sao cho c¸c häc viªn sau khi ®­îc häc ë tr­êng sÏ vËn dông cã hiÖu qu¶ nhÊt, ph¸t huy ®Õn møc tèi ®a nh÷ng kiÕn thøc ®· ®­îc båi d­ìng vµo qu¸ tr×nh thùc hiÖn nhiÖm vô thanh tra, gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, tè c¸o. Nãi c¸ch kh¸c, môc tiªu cña nhµ tr­êng lµ ph¶i t¹o ra mét ®éi ngò c¸n bé tinh th«ng vÒ nghiÖp vô thanh tra, ®¸p øng yªu cÇu nhiÖm vô cña ngµnh chø kh«ng ph¶i h­íng ®Õn viÖc n©ng cao häc hµm häc vÞ. NhiÖm vô cña nhµ tr­¬ng lµ båi d­ìng nh÷ng kiÕn thøc chuyªn m«n c¬ b¶n vÒ thanh tra cho nh÷ng c¸n bé míi vµo ngµnh; ®µo t¹o chuyªn s©u vÒ nghiÖp vô cho nh÷ng c¸n bé ®· tr¶i qua nhiÒu n¨m c«ng t¸c. Cã nghÜa lµ tr­êng c¸n bé thanh tra ph¶i thËt sù trë thµnh n¬i d¹y c¸ch lµm thanh tra. §Ó thùc hiÖn ®­îc môc tiªu nµy, tr­êng c¸n bé thanh tra cÇn ph¶i chó träng mét sè mÆt c«ng t¸c sau: n©ng cao chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ cña c¸c c¬ quan hµnh chÝnh nhµ n­íc. Trong ®ã lµm râ néi dung ph©n c«ng, ph©n cÊp gi÷a Trung ­¬ng víi ®Þa ph­¬ng, gi÷a c¸c cÊp chÝnh quyÒn, lµm c¬ së ph©n ®Þnh ph¹m vi ho¹t ®éng cña c¸c cÊp thanh tra, kiÓm tra, gi¸m s¸t. Nghiªn cøu, söa ®æi LuËt tæ chøc ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n theo h­íng t¨ng c­êng c«ng t¸c kiÓm tra c¸c ho¹t ®éng t­ ph¸p vµ bá chøc n¨ng kiÓm s¸t chung cña ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n tèi cao. - X©y dùng quy chÕ vÒ sù phèi hîp ho¹t ®äng gi÷a Thanh tra nhµ n­íc, kiÓm tra §¶ng vµ c¸c c¬ quan tiÕn hµnh tè tông trong viÖc ph¸t hiÖn vµ xö lý c¸c hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt trong bé m¸y nhµ n­íc vµ trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc. Quy ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm cña tõng c¬ quan trong viÖc xö lý, gi¶i quyÕt ®¬n tè c¸o tr×nh b¸o téi ph¹m. - Ban hµnh luËt thanh tra nh»m ®æi míi tæ chøc vµ ho¹t ®éng thanh tra, ph©n biÖt râ c¸c lo¹i h×nh thanh tra ®Ó lµm râ chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ ph¹m vi ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc thanh tra nhµ n­íc. ViÖc x©y dùng LuËt thanh tra ph¶i cã b­íc ®i thÝch hîp, phï hîp víi tiÕn tr×nh c¶i c¸ch c¬ chÕ qu¶n lý cña nhµ n­íc. V× vËy cÇn kh¼ng ®Þnh c¸c tæ chøc thanh tra nhµ n­íc nh»m võa thÓ hiÖn tÝnh truyÒn thèng, võa ®¶m b¶o ho¹t ®éng mang tÝnh Nhµ n­íc cña c¸c tæ chøc thanh tra. - Thµnh lËp hÖ thèng toµ ¸n hµnh chÝnh ®éc lËp víi hÖ thèng toµ ¸n nh©n d©n hiÖn nay. Toµ ¸n hµnh chÝnh ®­îc tæ chøc ë Trung ­¬ng theo khu vùc, cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt tÊt c¶ c¸c khiÕu kiÖn hµnh chÝnh cña c«ng d©n, sau khi nh÷ng khiÕu kiÖn nµy ®· ®­îc gi¶i quyÕt b­íc ®Çu b»ng con ®­êng hµnh chÝnh. Tr­íc m¾t cÇn nghiªn cøu söa ®æi LuËt tæ chøc Toµ ¸n nh©n d©n theo h­íng më réng thÈm quyÒn xÐt xö cña Toµ ¸n ®èi víi nh÷ng khiÕu kiÖn hµnh chÝnh, ®ång thêi söa ®æi LuËt khiÕu n¹i, tè c¸o vµ ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n hµnh chÝnh cho phï hîp. - Ban hµnh LuËt gi¸m s¸t nh»m x¸c ®Þnh râ néi dung, ph­¬ng thøc gi¸m s¸t cña c¸c c¬ quan quyÒn lùc nhµ n­íc, cña c¸c tæ chøc chÝnh trÞ – x· héi vµ gi¸m s¸t cña nh©n d©n. Võa ®Ó xem xÐt ®¸nh gi¸ viÖc tu©n theo HiÕn ph¸p, luËt võa ®Ó xem xÐt, ®¸nh gi¸ tÝnh kh¶ thi cña nh÷ng ®¹o luËt, chÝnh s¸ch nguyªn t¾c mµ chÝnh Quèc héi quy ®Þnh. Môc tiªu cña viÖc xem xÐt nµy tr­íc hÕt lµ ®Ó n©ng cao chÊt l­îng lËp hiÕn, lËp ph¸p ®Ó c¸c quyÕt ®Þnh cña Quèc héi phï hîp víi thùc tÕ cuéc sèng, ®¸p øng c¸c yªu cÇu, ®ßi hái bøc thiÕt cña ®êi sèng x· héi; ®Ó luËt ho¸ c¸c quan hÖ x· héi mµ Quèc héi thÊy cÇn thiÕt. ChÝnh phñ lµ c¬ quan chÊp hµnh cña Quèc héi, cã nhiÖm vô ®¶m b¶o viÖc t«n träng vµ chÊp hµnh HiÕn ph¸p, vµ ph¸p luËt trong c¸c c¬ quan nhµ n­íc, tæ chøc kinnh tÕ, tæ chøc x· héi, ®¬n vÞ vò trang vµ c«ng d©n; b¶o ®¶m hiÖu lùc cña bé m¸y nhµ n­íc tõ trung ­¬ng ®Õn c¬ së. Do vËy, chÝnh phñ ph¶i kiÓm so¸t c¶ bé m¸y vµ mäi c¬ quan, tæ chøc, c¸ nh©n trong x· héi. Môc tiªu cña ho¹t ®éng kiÓm so¸t lµ b¶o ®¶m viÖc thùc hiÖn ph¸p luËt, t¨ng c­êng ph¸p chÕ, gi÷ g×n kû luËt trong qu¶n lý Nhµ n­íc, thùc hiÖn quyÒn d©n chñ x· héi chñ nghÜa. §Æc ®iÓm quan träng trong tæ chøc bé m¸y ë n­íc ta tr­íc ®©y lµ thµnh lËp c¬ quan viÖn kiÓm s¸t nh©n d©n thùc hiÖn chøc n¨ng kiÓm s¸t viÖc tu©n theo ph¸p luËt cña c¸c Bé, c¬ quan ngang Bé, c¬ quan thuéc ChÝnh phñ, c¸c c¬ quan chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng, tæ chøc kinh tÕ, tæ chøc x· héi, ®¬n vÞ vò trang nh©n d©n vµ c«ng d©n chÝnh lµ mét trong nh÷ng néi dung ho¹t ®éng cña chÝnh phñ (kiÓm so¸t viÖc thùc hiÖn ph¸p luËt). Nh­ng ®Ó ®¶m b¶o thùc hµnh quyÒn c«ng tè th× viÖn kiÓm s¸t nh©n d©n cÇn tiÕn hµnh kiÓm s¸t c¸c ho¹t ®éng ®iÒu tra, xÐt xö, thi hµnh ¸n (kiÓm s¸t t­ ph¸p). Môc tiªu cña ho¹t ®éng kiÓm s¸t cña viÖn kiÓm s¸t nh©n d©n lµ b¶o vÖ ph¸p chÕ XHCN , b¶o vÖ chÕ ®é XHCN vµ c¸c quyªn c¬ b¶n cña c«ng d©n. Nh­ vËy ë ®©y cã kÕt luËn lµ: æn ®Þnh c¸c thiÕt chÕ thanh tra, kiÓm tra, gi¸m s¸t hiÖn nay (gi¸m s¸t cña Quèc héi, thanh tra, kiÓm tra cña ChÝnh phñ vµ kiÓm s¸t t­ ph¸p cña ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n) nh­ng ph¶i lµm râ tÝnh chÊt, ph¹m vi, ®èi t­îng, néi dung vµ ph­¬ng thøc kiÓm so¸t cña tõng thiÕt chÕ vµ muèn hoµn thiÖn c¬ chÕ thanh tra, kiÓm tra, gi¸m s¸t th× cÇn ph¶i ®ång thêi ph¶i hoµn thiÖn chÝnh c¬ chÕ qu¶n lý. 2.3. Söa ®æi, bæ sung, ban hµnh mét sè v¨n b¶n ph¸p luËt. - Trªn c¬ së HiÕn ph¸p n¨m 1992 (söa ®æi), nghiªn cøu x©y dùng c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt t¹o c¬ së ph¸p lý cho viÖc ®æi míi mét c¸ch toµn diÖn vµ triÖt ®Ó tæ chøc vµ ho¹t ®éng thanh tra, kiÓm s¸t, gi¸m s¸t. - Nghiªn cøu söa ®æi LuËt tæ chøc Héi ®ång nh©n d©n vµ Uû ban nh©n d©n, t¹o c¬ së cho qu¸ tr×nh c¶i c¸ch nÒn hµnh chÝnh nhµ n­íc. Bªn c¹nh viÖc x©y dùng vµ ®µo t¹o c¸n bé thanh tra, kiÓm tra th× chóng ta ph¶i biÕt ®µo t¹o nh­ thÕ nµo? Dùa vµo ®©u ®Ó mµ ®¸nh gi¸? ®ã chÝnh lµ viÖc chóng ta ph¶i x©y dùng vµ tiªu chuÈn ho¸ ®éi ngò c¸n bé, thanh tra viªn. - VÒ tiªu chuÈn cña ®éi ngò c¸n bé thanh tra viªn. C¸c c¬ quan thanh tra nhµ n­íc thùc thi nhiÖm vô th«ng qua ®éi ngò c¸n bé cña m×nh, mµ h¹t nh©n lµ ®éi ngò thanh tra viªn, ngoµi c¸c tiªu chuÈn, ®iÒu kiÖn nh­ chuyªn viªn cïng ng¹ch th× ph¶i cã thªm mét sè ®iÒu kiÖn kh¸c nh­: tr×nh ®é ®­îc ®µo t¹o vÒ chÝnh trÞ, phÈm chÊt ®¹o ®øc, n¨ng lùc thùc tiÔn, nghiÖp vô thanh tra… §éi ngò c¸n bé thanh tra trong hÖ thèng hiÖn nay ®· cã sù ph¸t triÓn kh¸c m¹nh mÏ vÒ sè l­¬ng (kho¶ng 9000 c¸n bé trong toµn hÖ thèng), c«ng t¸c tiªu chuÈn ho¸ ®éi ngò c¸n bé ®· tõng b­íc ®­îc chó träng, nhÊt lµ c«ng t¸c ®µo t¹o hoµn chØnh bËc ®¹i häc vµ båi d­ìng vÒ nghiÖp vô thanh tra. Kh©u tuyÓn dông, bè trÝ, s¾p xÕp ®· chó träng nhÊt ®Þnh ®Õn viÖc lùa chän c¸n bé cã ®ñ tiªu chuÈn vÒ tr×nh ®é, n¨ng lùc theo quy ®Þnh. Tuy nhiªn, xÐt vÒ ®Æc thï cña ngµnh, yªu cÇu kh¸ch quan ®èi víi ®éi ngò c¸n bé, thanh tra viªn ph¶i cã n¨ng lùc ph©n tÝch, tæng hîp vÊn ®Ò; cã kh¶ n¨ng phèi hîp tèt, còng nh­ cã thÓ ®éc lËp trong nghiªn cøu vµ tiÕn hµnh c«ng vô: cã kh¶ n¨ng tr×nh bµy, kÕt luËn vÇn ®Ò mét c¸ch logic, râ rµng, m¹ch l¹c… c¶ trong giao trao ®æi trùc tiÕp vµ trong biªn tËp v¨n b¶n. Thanh tra viªn còng ph¶i th­êng xuyªn cËp nhËt vµ n¾m v÷ng kiÕn thøc vÒ ph¸p luËt, chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch míi cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, vÒ khoa häc c«ng nghÖ phôc vô nhiÖm vô thanh tra, xem xÐt, kÕt luËn vô viÖc khiÕu n¹i, tè c¸o. Ta nhËn thÊy r»ng: Dï hÖ thèng thanh tra Nhµ n­íc cã ®æi míi theo m« h×nh nµo ®i n÷a th× viÖc x©y dùng ®éi ngò c¸n bé, thanh tra viªn ®ñ vÒ sè l­îng, ®¶m b¶o chÊt l­îng ®Ó ®¸p øng yªu cÇu, nhiÖm vô lµ mét yªu cÇu hÕt søc quan träng, cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn hiÖu lùc, hiÖu qu¶ c«ng t¸c cña ngµnh thanh tra nãi riªng vµ cña c«ng t¸c qu¶n lý nãi chung. §©y lµ nhiÖm vô chung cña c¸c cÊp, c¸c ngµnh vµ ph¶i ®­îc tiÕn hµnh ®ång bé tõ c¸c kh©u ®Þnh biªn, tuyÓn dông, bè trÝ c«ng viÖc, bæ nhiÖm, ®µo t¹o, båi d­ìng c¸n bé. §Ó lµm ®­îc tèt ®iÒu ®ã cÇn cã sù quan t©m hç trî cña §¶ng, nhµ n­íc ta. B»ng c¸ch Nhµ n­íc ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch ban hµnh ®Ó khuyÕn khÝch c¸c c¸n bé thanh tra vµ thanh tra viªn hoµn thµnh tèt nhiÖm vô cña m×nh. Nh­ chÝnh s¸ch, chÕ ®é ®·i ng« vÒ l­¬ng, phô cÊp, ph­¬ng tiÖn lµm viÖc cña ngµnh thanh tra. Nhµ n­íc ph¶i ®Æc biÖt xö lý nghiªm minh c¸c c¸n bé thanh tra vi ph¹m ph¸p luËt ®Ó lÊy ®ã lµm g­¬ng cho mäi ng­êi. 3. vai trß cña b¸o chÝ víi c«ng t¸c kiÓm tra vµ kû luËt §¶ng. B¸o chÝ ®ãng vai trß v« cïng quan träng trong ®êi sèng x· héi. V× nh÷ng th«ng tin kh¸ch quan, trung thùc nhanh nh¹y cña b¸o chÝ cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn cuéc sèng cña mäi ng­êi d©n còng nh­ c¸c c¬ quan l·nh ®¹o cña §¶ng vµ Nhµ n­íc. ThiÕu th«ng tin mét ngµy, x· héi sÏ bÞ khñng ho¶ng, c¸c thµnh viªn ho¹t ®éng thiÕu ®Þnh h­íng vµ lóng tóng. Lµ mét ho¹t ®éng chÝnh trÞ lçi l¹c lµ ng­êi s¸ng lËp nÒn b¸o chÝ c¸ch m¹ng ViÖt Nam ®ång thêi lµ mét nhµ b¸o B¸c Hå hiÓu rÊt râ tÇm quan träng cña c«ng t¸c b¸o chÝ. Ng­êi viÕt: “ B¸o chÝ lµ ng­êi tuyªn truyÒn , ng­êi cæ ®éng, ng­êi tæ chøc chung”; “ c©y bót lµ vò khÝ s¾c bÐn, bµi b¸o lµ tê hÞch c¸ch m¹ng”. VÊn ®Ò quan träng hµng ®Çu ®Æt ra cho b¸o chÝ trong thêi kú c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ ®i ®Çu trong tuyªn truyÒn, gi¶i thÝch quan ®iÓm ®­êng lèi, chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc mét c¸ch kÝp thêi vµ s©u réng trong ®êi sèng nh©n d©n. NhiÒu cuéc ®iÒu tra d­ luËn x· héi cho biÕt: kho¶ng 70% th«ng tin vÒ chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ®Õn víi ng­êi d©n lµ qua c¸c kªnh th«ng tin ®¹i chóng. B¸o chÝ lµ mét ph­¬ng tiÖn cã søc m¹nh to lín trong viÖc h­íng dÉn nhËn thøc, h×nh thµnh d­ luËn x· héi tÝch cùc, ®óng ®¾n trªn c¬ së th«ng tin nhanh chãng, ®Çy ®ñ vµ phong phó vÒ c¸c sù kiÖn thêi sù, c¸c vÊn ®Ò n¶y sinh trong ®êi sèng x· héi. C¸c c¬ quan b¸o chÝ, bªn c¹nh viÖc th¼ng th¾n phª b×nh nh÷ng tiªu cùc trong x· héi, ph¶i nªu g­¬ng tèt, viÖc tèt tiªu biÓu, nh©n thªm nh÷ng ®iÓn h×nh tiªn tiÕn nh»m gi¸o dôc vµ thóc ®Èy quÇn chóng noi theo. B¸o chÝ lµ kªnh th«ng tin quan träng ph¶n ¸nh t©m t­, nguyÖn väng cña tÇng líp nh©n d©n; ph¸t hiÖn vµ ph¶n ¸nh nh÷ng vÊn ®Ò bøc xóc trong ®êi sèng x· héi, gióp c¸c c¬ quan l·nh ®¹o n¾m b¾t vµ gi¶i quyÕt kÞp thêi nh÷ng t©m t­ nguyÖn väng cña nh©n d©n. B¸o chÝ kh«ng chØ cã vai trß ®èi víi ®êi sèng cña nh©n d©n, cña x· héi mµ c¶ trong c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra còng cã vai trß v« cïng to lín. B¸o chÝ ®· kÞp thêi ®Êu tranh phª ph¸n nh÷ng vi ph¹m cña c¸n bé, ®¶ng viªn, tæ chøc ®¶ng, gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng ®éi ngò ®¶ng viªn. B¸o chÝ ®· chñ ®éng ®Êu tranh phª ph¸n nh÷ng c¸n bé, ®¶ng viªn vi ph¹m nguyªn t¾c tËp trung d©n chñ, thiÕu tr¸ch nhiÖm bu«ng láng qu¶n lý ®Ó ®¬n vÞ ®Þa ph­¬ng x¶y ra tham nhòng, l·ng phÝ, mÊt ®oµn kÕt néi bé. C¸n bé, ®¶ng viªn ho¹t ®éng trong c¬ quan cã chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n­ícvÒ ph¸p luËt, qu¶n lý kinh tÕ... ®· lîi dông chøc tr¸ch, nhiÖm vô ®­îc giao ®Ó g©y phiÒn hµ. vßi vÜnh , bu«n lËu, trèn thuÕ, bao che cho téi ph¹m, lµm tr¸i c¸c quy ®Þnh cña Nhµ n­íc ®Ó trôc lîi, g©y hËu qu¶ nghiªm träng. C¸n bé, ®¶ng viªn, tæ chøc ®¶ng quan liªu,thiÕu c¶nh gi¸c ®Ó lùc l­îng thï ®Þch lîi dông vÊn ®Ò d©n chñ, d©n téc, t«n gi¸o ®Ó kÝch ®éng chia rÏ ®oµn kÕt, g©y b¹o lo¹n chÝnh trÞ hßng chèng ®èi c¸ch m¹ng n­íc ta ®Ó x¶y ra t×nh h×nh phøc t¹p ë mét sè ®Þa ph­¬ng. B¸o chÝ ®· kÞp thêi th«ng tin nhanh vÒ nh÷ng téi ph¹m cã tæ chøc, cã yÕu tæ n­íc ngoµi cã sù dung tóng bao che, tiÕp tay cña mét sè c¸n bé, ®¶ng viªn, kÓ c¶ nh÷ng ng­êi c¸n bé c«ng t¸c trong c¬ quan ph¸p luËt vµ c¸n bé cÊp cao cña §¶ng( ®iÓn h×nh nh­ vô ¸n Nam Cam vµ ®ång bän võa qua). Ph¶n ¸nh nh÷ng tæ chøc ®¶ng ch­a coi träng viÖc x©y dùng néi bé, thiÕu tù gi¸c trong tù phª b×nh vµ phª b×nh, cÇu an. H÷u khuynh ng¹i va ch¹m.Phª ph¸n mét sè c¸n bé ®Ó vî, con, ng­êi th©n lîi dông chøc quyÒn cña m×nh ®Ó t¸c ®éng, can thiÖp, tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng tr¸i ph¸p luËt nh»m trôc lîi; can thiÖp, bao che, g©y khã kh¨n trë ng¹i trong qu¸ tr×nh thanh tra, kiÓm tra, ®iÒu tra, xem xÐt, kÕt luËn. Mét sè tæ chøc ®¶ng bu«ng láng l·nh ®¹o, qu¶n lý ban hµnh nghÞ quyÕt tr¸i víi quy ®Þnh cña §¶ng vµ ph¸p luËt cña Nhµ n­íc, ®Ó cÊp d­íi vi ph¹m g©y hËu qu¶ nghiªm träng kÐo dµi. B¸o c¸o cña Ban chÊp hµnh Trung ­¬ng §¶ng kho¸ VIII t¹i §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX cña §¶ng vÒ t×nh h×nh kÕt qu¶ tù kiÓm ®iÓm tù phª b×nh vµ phª b×nh theo tinh thÇn NghÞ quyÕt Trung ­¬ng VI ( lÇn 2) kh¼ng ®Þnh: “ Mét sè vô viÖc ®­îc d­ luËn, b¸o chÝ nªu lªn ®ang ®­îc c¬ quan chøc n¨ng cña §¶ng, Nhµ n­íc ë Trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng xem xÐt, lµm râ ®­îc xö lý c«ng minh theo ®óng ®iÒu lÖ §¶ng vµ Ph¸p luËt Nhµ n­íc”. Nh­ vËy, ta cã thÓ thÊy r»ng b¸o chÝ cã vai trß v« cïng quan träng. V× vËy, chóng ta phai x©y dùng mét hÖ thèng b¸o chÝ thËt tèt ®Ó gãp phÇn h¬n n÷a vµo c«ng cuéc x©y dùng ®éi ngò c¸n bé thanh tra lµnh m¹nh. Ho¹t ®éng thanh tra lµm viÖc ®óng chøc n¨ng, hiÖu qu¶. Trªn ®©y lµ mét sè gi¶i ph¸p chóng ta cã thÓ tham kh¶o. PhÇn iii: kÕt luËn Tãm l¹i, ho¹t ®éng thanh tra, kiÓm tra lµ ho¹t ®éng rÊt cÇn thiÕt vµ v« cïng quan träng, nã kh«ng chØ cÇn thiÕt cho mét ngµnh, mét lÜnh vùc hay mét nghÒ nµo ®ã mµ nã cÇn thiÕt cho mäi ngµnh, mäi lÜnh vùc, mäi cÊp vµ cho toµn x· héi. Nã lµ mét c«ng cô s¾c bÐn ®Ó qu¶n lý Nhµ n­íc, qu¶n lý nÒn kinh tÕ quèc d©n. V× vËy, chóng ta ph¶i nhËn thøc râ vai trß cña thanh tra, kiÓm tra ®Ó ho¹t ®éng thanh tra, kiÓm tra ho¹t ®éng ®óng môc ®Ých vµ cã hiÖu qu¶. §Æc biÖt trong giai ®o¹n hiÖn nay, khi nÒn kinh tÕ n­íc ta ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn, theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, sù h¹n chÕ cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cßn nhiÒu bÊt cÊp th× c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra l¹i cµng trë nªn quan träng vµ cÇn thiÕt. Do ®ã chóng ta ph¶i cïng nhau x©y dùng mét bé ph¹n thanh tra, kiÓm tra thËt chuÈn mùc ®Ó ®¸p øng ®ßi hái cña x· héi hiÖn nay. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o S¸ch 1.GS.TS §ç Hoµng Toµn – TS Mai V¨n B­u “ Gi¸o tr×nh Qu¶n lý kinh tÕ tËp II” Nhµ xuÊt b¶n khoa häc vµ kü thuËt, Khoa Khoa Häc Qu¶n Lý n¨m 2002. 2. TS §oµn Thu Hµ - TS NguyÔn ThÞ Ngäc HuyÒn “ Gi¸o tr×nh Khoa Häc Qu¶n Lý tËp II” Nhµ xuÊt b¶n khoa häc vµ kü thuËt, Khoa Khoa Häc Qu¶n Lý n¨m 2002. T¹p chÝ 1. T¹p chÝ thanh tra sè 4 n¨m 2000 Vâ V¨n §ång – “ Thanh tra Kontum gãp phÇn t¨ng c­êng hiÖu qu¶ qu¶n lý Nhµ n­íc” 2. t¹p chÝ thanh tra sè 5 n¨m 2000 TS Ph¹m TuÊn Kh¶i Phã vô tr­ëng vô ph¸p chÕ V¨n phßng chÝnh phñ - “Bµn vÒ kh¸i niÖm thanh tra, kiÓm tra, kiÓm s¸t ”. “ Môc ®Ých vµ ®èi t­îng thanh tra – Nh×n tõ gãc ®é lÞch sö”. - “ VÒ vai trß cña thanh tra, kiÓm tra, kiÓm s¸t trong ®Êu tranh chèng tham nhòng”. 3. T¹p chÝ thanh tra sè 6 n¨m 2000. PTS. Vò Th­. ViÖn nhµ n­íc vµ ph¸p luËt “ Vai trß cña thanh tra, kiÓm tra, gi¸m s¸t víi c«ng t¸c gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, tè c¸o vµ chèng tham nhòng”. 4. T¹p chÝ sè 7 n¨m 2000. TS. Ph¹m Ngäc Kú – V¨n phßng chñ tÞch n­íc. “ Bµn vÒ chøc n¨ng cña kiÓm s¸t vµ thanh tra”. 5. T¹p chÝ thanh tra sè 9 n¨m 2001. ViÖt Hµ: “ nhËn thøc vÒ sù chång chÐo trong ho¹t ®éng thanh tra, kiÓm tra”. 6. t¹p chÝ thanh tra sè 4 n¨m 2002. TrÇn §øc L­îng: “ Bµn vÒ kh¸i niÖm thanh tra”. 7. T¹p chÝ thanh tra sè 7 n¨m 2002. Vò V¨n ChiÕn: “ Yªu cÇu kh¸ch quan vµ bøc thiÕt cña viÖc hoµn thiÖn c¬ chÕ thanh tra, kiÓm tra, gi¸m s¸t”. NguyÔn H¶i Hµ - Häc viÖn hµnh chÝnh quèc gia. “ Thanh tra nh©n d©n x·, ph­êng, thÞ trÊn qua 10 n¨m ho¹t ®éng”. 8. T¹p chÝ thanh tra sè 10 n¨m 2002. Th.S Ng« M¹nh Toµn – Tr­êng c¸n bé thanh tra. “ Nh÷ng yªu cÇu ®Æt ra ®èi víi c«ng t¸c ®µo t¹o, båi d­ìng c¸n bé, c«ng chøc thanh tra”. 9. T¹p chÝ thanh tra sè 1+2 n¨m 2003. TS. Cao Duy B×nh – Tr­êng ®¹i KHXH&NV TP. Hå ChÝ Minh. “ Bµn vÒ nh©n c¸ch ng­êi c¸n bé thanh tra Gi¸o dôc”. 10. T¹p chÝ thanh tra sè 7 n¨m 2003. Th¾ng Lîi – thanh tra bé t­ ph¸p. “ Ph©n biÖt ho¹t ®éng thanh tra vµ kiÓm tra nh×n tõ gãc ®é t­ ph¸p”. 11. T¹p chÝ thanh tra sè 5 n¨m 2004. Ph¹m §¨ng Dòng. “ Bµn vÒ kh¸i niÖm thanh tra”. 12. T¹p chÝ thanh tra sè 6 n¨m 2004. Vâ V¨n §ång- “ Vai trß cña B¸o chÝ ®èi víi c«ng t¸c kiÓm tra vµ kiÓm tra §¶ng”. môc lôc PhÇn I: Lêi nãi ®Çu 1 PhÇn II: PhÇn chung 2 Ch­¬ng I: Thanh tra, kiÓm tra lµ g×? 2 1. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña thanh tra ViÖt Nam 2 2. Thanh tra, kiÓm tra lµ g×? 4 3. Ph©n biÖt ho¹t ®éng thanh tra víi ho¹t ®éng kiÓm tra vµ víi ho¹t ®éng kiÓm so¸t, kiÓm s¸t vµ gi¸m s¸t 12 3.1. Ph©n biÖt ho¹t ®éng thanh tra víi ho¹t ®éng kiÓm tra 12 3.2. Ph©n biÖt ho¹t ®éng thanh tra, kiÓm tra víi ho¹t ®éng kiÓm s¸t, kiÓm so¸t vµ gi¸m s¸t. 17 3.2.1. Víi ho¹t ®éng kiÓm s¸t 17 3.2.2. Víi ho¹t ®éng gi¸m s¸t vµ kiÓm s¸t 19 4. Vai trß ho¹t ®éng thanh tra kiÓm tra 22 4.1. Vai trß cña ho¹t ®éng thanh tra 22 4.1.1. Gãp phÇn t¨ng c­êng ph¸p chÕ x· héi chñ nghÜa 23 4.1.2. Gãp phÇn hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý 23 4.1.3. Gãp phÇn b¶o ®¶m quyÒn nh©n d©n trùc tiÕp tham gia qu¶n lý nhµ n­íc vµ thùc hiÖn khiÕu n¹i, tè c¸o. 24 4.1.4. Gãp phÇn ®Êu tranh chèng tham nhòng, b¶o vÖ lîi Ých cña Nhµ n­íc, b¶o vÖ vµ x©y dùng bé m¸y cña §¶ng, Nhµ n­íc trong s¹ch v÷ng m¹nh 25 4.2. Vai trß cña kiÓm tra 26 4.3. Vai trß cña thanh tra, kiÓm tra, kiÓm s¸t trong ®Êu tranh chèng tham nhòng 27 Ch­¬ng II: T×nh h×nh thanh tra, kiÓm tra trong thêi gian qua vµ trong giai ®o¹n hiÖn nay 28 1. Thanh tra KONTUM gãp phÇn t¨ng c­êng hiÖu qu¶ qu¶n lý Nhµ n­íc 28 2. Nh×n l¹i c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra doanh nghiÖp ë B×nh D­¬ng trong thêi gian qua 29 3. Nh×n l¹i kÕt qu¶ c«ng t¸c thanh tra cña Bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«ng trong n¨m 2001 30 4. Nh×n l¹i c«ng t¸c thanh tra kiÓm tra ë x·, ph­êng, thÞ trÊn qua 10 n¨m ho¹t ®éng - thµnh tùu cña thanh tra, kiÓm tra 31 5. Nh÷ng mÆt h¹n chÕ cßn gÆp ph¶i trong ho¹t ®éng thanh tra kiÓm tra 34 5.1. Sù chång chÐo trong ho¹t ®éng thanh tra kiÓm tra 34 5.2. ý thøc vµ phÈm chÊt cña ng­êi c¸n bé thanh tra, kiÓm tra 36 Ch­¬ng III: Gi¶i ph¸p 38 1. Nguyªn nh©n 38 2. Gi¶i ph¸p 40 2.1. Hoµn thiÖn c¬ chÕ thanh tra, kiÓm tra, gi¸m s¸t 40 2.2. N©ng cao tr×nh ®é vµ phÈm chÊt cña c¸n bé thanh tra, kiÓm tra 43 2.3. Söa ®æi, bæ sung ban hµnh mét sè v¨n b¶n ph¸p luËt 46 3. Vai trß cña b¸o chÝ víi c«ng t¸c kiÓm tra vµ kû luËt §¶ng 47 PhÇn III: KÕt luËn 50 Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 51